PSYCHOLOOG-MEDIATOR, JURIST-MEDIATOR, RECHTVAARDIGHEID
Verschillen in Interventiegedrag tussen Arbeids- en Organisatiepsycholoog-mediators en Jurist-mediators
Differences in Behavior Interventions between Work and Organisational Psychologist-mediators and Lawyer-mediators
Mary A. Vermeulen
Eerste begeleider
Dr. Th. Verheggen
Tweede begeleider
Dr. T. Bipp
Studentnummer
835792471
Datum
15 december 2013
Faculteit Psychologie, Afstudeerrichting Arbeids- en organisatiepsychologie Open Universiteit Nederland
1
PSYCHOLOOG-MEDIATOR, JURIST-MEDIATOR, RECHTVAARDIGHEID
Inhoudsopgave
Voorwoord
2
Samenvatting
7
Summary
9
Inleiding
11
Relevantie
11
Theoretisch Kader
12
Mediation
12
Mediationbenaderingen
13
Soorten mediationbenaderingen
13
Verschillen in benadering tussen A&O psycholoog-mediators en jurist-mediators
14
Rechtvaardigheid Rechtvaardigheid bij mediation
16
Soorten rechtvaardigheid
16
Rechtvaardigheid en tevredenheid
17
Onderzoeksmodel, Onderzoeksvragen en Hypothesen Fase 1
20 Interviews deskundigen
20
Fase 2
20 Observatieonderzoek
20
Interviews cliënten
21
Vragenlijst mediators
22
Fase 3
22 Vergelijking analyseresultaten
Operationalisering van Begrippen
22 22
Methode
23
Onderzoeksgroep
23
Deskundigen
23
Cliënten
24 2
18
PSYCHOLOOG-MEDIATOR, JURIST-MEDIATOR, RECHTVAARDIGHEID
Mediators
24
Meetinstrumenten
25
Fase 1
25 Interviews deskundigen
25
Fase 2
25 Observatieonderzoek
26
Interviews cliënten
26
Vragenlijst mediators
26
Procedure
27
Fase 1
27 Interviews deskundigen
27
Fase 2
27 Observatieonderzoek
27
Onderzoeksdesign
27
Verschillen tussen de groepen
27
Praktische uitvoering
28
Beoordeling
29
Casus
29
Acteurs
29
Interviews acteurs
30
Vragenlijst mediators
30
Analyse
30
Betrouwbaarheid
30
Fase 1
30 Interviews deskundigen
31
Coderen
31
Observatieformulier
31
Fase 2
32 Observatieonderzoek
32
Interviews cliënten
33
Vragenlijst mediators
34
Fase 3
34 3
PSYCHOLOOG-MEDIATOR, JURIST-MEDIATOR, RECHTVAARDIGHEID
Vergelijking analyseresultaten Resultaten
35
Belangrijkste resultaten
35
Fase 1
35 Interviews deskundigen
35
Onderdelen codeboom
36
Samenvatting tekstfragmenten deskundigen
36
Observatieformulier
38
Fase 2
39 Observatieonderzoek
39
Hypothese 1
39
Hypothese 2
40
Hypothese 3
40
Hypothese 4
40
Hypothese 5a
41
Hypothese 5b
41
Hypothese 5c
41
Hypothese 6a
41
Hypothese 6b
42
Hypothese 6c
42
Hypothese 6d
42
Hypothese 7
42
Hypothese 8
43
Hypothese 9a
43
Hypothese 9b
43
Hypothese 9c
44
Hypothese 10a
44
Hypothese 10b
44
Interviews cliënten
44
Hypothese 1
44
Hypothese 2
45
Hypothese 3
48 4
34
PSYCHOLOOG-MEDIATOR, JURIST-MEDIATOR, RECHTVAARDIGHEID
Hypothese 4
49
Vragenlijst mediators
50
Vergelijking analyseresultaten
51
Discussie
54
Bevindingen
54
Relevantie
55
Beperkingen en Verder Onderzoek
56
Literatuurlijst
61
Bijlage A Interview André Verburg 19 oktober 2012 Bijlage B Uitnodiging Mediators Bijlage C Schema Interviews Deskundigen Bijlage D Observatieformulier Bijlage E Vragenlijst Mediators Bijlage F Casus Mediation Bijlage G Vergelijking Modellen Lang en van der Molen en Prein Bijlage H Tabel Interbeoordelaarsbetrouwbaarheid Bijlage I Codeboom Bijlage J Toelichting Codeboom Bijlage K Tekstfragmenten per Onderdeel van de Codeboom Bijlage L Gecodeerde Interviews Deskundigen Bijlage M Observatieschema Bijlage N Gecodeerde Interviews Cliënten Bijlage O Overzicht Tevredenheid Cliënten Bijlage P Overzicht Opmerkingen Cliënten Bijlage Q Samenvatting Vragenlijst Mediators Bijlage R Overzicht Tevredenheid Mediators Bijlage S Vragenlijst Cliënten Gebaseerd op Moorman
5
PSYCHOLOOG-MEDIATOR, JURIST-MEDIATOR, RECHTVAARDIGHEID
Verschillen in Interventiegedrag tussen Arbeids- en Organisatiepsycholoog-mediators en Jurist-mediators
Mary A. Vermeulen
Samenvatting
Achtergrond. Arbeids- en Organisatiepsycholoog-mediators (A&O psycholoog-mediators) geven aan dat zij, meer dan niet psycholoog-mediators, deskundig zijn in communicatie, emoties en onderlinge relaties (NIP, 2008). Nagegaan wordt of dit verschil in benadering zichtbaar is in het interventiegedrag van A&O psycholoog-mediators en jurist-mediators en of het eventuele verschil van invloed is op de waargenomen procedurele en distributieve rechtvaardigheid en op de tevredenheid van de cliënt. Doel. Het doel van dit onderzoek is de kennis verder te ontwikkelen over de specifieke bijdrage van de A&O psycholoog-mediator aan de mediationprofessie en inzicht te krijgen in het verschil in interventiegedrag tussen A&O psycholoog-mediators en jurist-mediators, alsmede in de waargenomen procedurele en distributieve rechtvaardigheid en in de tevredenheid van de cliënt. Deelnemers, procedure en onderzoeksontwerp. Vijf deskundigen zijn geïnterviewed om, aanvullend op literatuuronderzoek, criteria te verzamelen die beide groepen mediators van elkaar kunnen onderscheiden. Zij zijn geselecteerd uit het netwerk van de oud-voorzitter van de sectie Mediation van het NIP. Zij hebben minimaal 5 jaar ervaring met het vak van mediator. Vier deskundigen hebben een juridische achtergrond, één deskundige is psycholoog. Het betreft drie vrouwen en twee mannen. Tien A&O psycholoog-mediators en tien jurist-mediators werkten mee aan een observatieonderzoek in de vorm van een rollenspel. Zij zijn universitair geschoold en hebben zich gespecialiseerd in het vak van mediator. De mediators zijn benaderd via het adressenbestand van het NIP en het NMI. Beide groepen mediators bestaan uit vier mannen en zes vrouwen. Zij variëren in leeftijd van 35 tot 74 jaar. Acteurs, geworven via opleidingsbureau Mieke Bouwens, vervulden de rol van cliënten in het observatieonderzoek. Het onderzoeksdesign is een meervoudige casestudy waarin dezelfde simulatie, het rollenspel, werd herhaald.
6
PSYCHOLOOG-MEDIATOR, JURIST-MEDIATOR, RECHTVAARDIGHEID
Meetinstrumenten. De criteria voor het interventiegedrag zijn verzameld uit interviews met deskundigen. De verschillen in gedrag tussen de twee groepen mediators zijn bepaald door observatie van de rollenspelen. De casus betrof een arbeidsconflict tussen een leidinggevende en een medewerker. De tevredenheid van de mediators is gemeten met een vragenlijst met open vragen, ingevuld door de mediator na afloop van de mediation. De acteurs zijn na afloop van iedere mediation geïnterviewd over hun ervaring met de mediation, waarbij gevraagd is naar hun tevredenheid. Resultaten. A&O psycholoog-mediators lieten de deelnemers meer uitspreken en hadden meer aandacht voor gevoelens dan jurist-mediators. Jurist-mediators beïnvloedden meer het gesprek door het stellen van suggestieve vragen dan A&O psycholoog-mediators. De cliënten waren meer tevreden over mediations begeleid door A&O psycholoog-mediators dan door jurist-mediators. Zowel de waargenomen procedurele rechtvaardigheid als de waargenomen distributieve rechtvaardigheid was groter bij mediations begeleid door A&O psycholoogmediators dan door jurist-mediators. De resultaten moeten, gezien de grootte van de steekproef en een aantal beperkingen van het onderzoek, vooral als indicatie worden gezien. Conclusie. De resultaten van het onderzoek kunnen worden gebruikt om het profiel van de A&O psycholoog-mediator duidelijker te omschrijven en om potentiële opdrachtgevers en cliënten te informeren over de kwaliteiten van de A&O psycholoog-mediators. Daarnaast draagt het onderzoek bij aan de beschikbare kennis over de relatie tussen de tevredenheid van de cliënt in mediations en procedurele en distributieve rechtvaardigheid.
Keywords: psycholoog-mediator, jurist-mediator, rechtvaardigheid.
7
PSYCHOLOOG-MEDIATOR, JURIST-MEDIATOR, RECHTVAARDIGHEID
Differences in Behavior Interventions between Work and Organisational Psychologistmediators and Lawyer-mediators
Mary A. Vermeulen
Summary
Background. Work and Organisational psychologist-mediators (W&O psychologistmediators) indicate that they are, more than non-psychologist-mediators, experts in communication, emotions and relationships (NIP, 2008). Explored is if this difference in approach is visible in the behavior interventions of W&O psychologist-mediators and lawyermediators and whether any difference affects the perceived procedural and distributive justice and the satisfaction of the client. Purpose. The purpose of this research is to develop knowledge about the specific contribution of the W&O psychologist-mediator in the mediation profession and to understand the difference in behavior interventions between W&O psychologist-mediators and lawyermediators, as well as in the perceived procedural and distributive justice and the satisfaction of the client. Participants, procedure and research design. Five experts are interviewed to, in addition to literature, collect criteria to distinguish both groups of mediators from each other. They are selected from the network of the former chairman of the Mediation section of the NIP. They have at least 5 years of experience in the profession of mediator. Four experts have a legal background, one expert is a psychologist. It concerns three women and two men. Ten W&O psychologist-mediators and ten lawyer-mediators participated in an observational study, designed as a role play. They are university graduates and specialized in the profession of mediator. The mediators are accessed through the directory of the NIP and the NMI. Both groups of mediators consist of four men and six women. They range in age from 35 to 74 years. Actors, recruited through training agency Mieke Bouwens, fulfilled the role of clients in the observational study. The research design is a multiple case study in which the same simulation, a role play, was repeated. Measuring instruments. The criteria for behavior interventions are collected from interviews with experts. The differences in behavior between the two groups of mediators are determined 8
PSYCHOLOOG-MEDIATOR, JURIST-MEDIATOR, RECHTVAARDIGHEID
by observation of the role-playing games. The case involved a labor dispute between a supervisor and an employee. The satisfaction of the mediators is measured with a questionnaire with open questions, completed by the mediator after the mediation. The actors are interviewed at the end of each mediation about their experience with the mediation, they are also asked about their satisfaction. Results. W&O psychologist-mediators allowed the participants more to speak out and had more attention to feelings than lawyer-mediators. Lawyer-mediators influenced the conversation more by asking suggestive questions than W&O psychologist-mediators. The clients were more satisfied with mediations accompanied by W&O psychologist-mediators than by lawyer-mediators. As well perceived procedural justice as perceived distributive justice were greater in mediations accompanied by W&O psychologist-mediators than by lawyer-mediators. The results should, given the size of the sample and some limitations of the study, mainly been seen as an indication. Conclusion. The results of the study can be used to describe the profile of the W&O psychologist-mediator more clearly and to inform potential clients about the qualities of W&O psychologist-mediators. In addition, the study contributes to the available knowledge on the relationship between the satisfaction of the client in mediations and procedural and distributive justice.
Keywords: psychologist-mediator, lawyer-mediator, justice.
9