VERSCHILLEN IN ZAKENDOEN TUSSEN BELGIË EN NEDERLAND
VOOR VRIJ ONDERNEMEN
VERSCHILLEN IN ZAKENDOEN TUSSEN BELGIË EN NEDERLAND BOEKHOUDKUNDIGE, FISCALE, JURIDISCHE EN SOCIAALRECHTELIJKE ASPECTEN
Dit overzicht is een uitgave van de grensoverschrijdende BelgiëNederland adviesgroep van BDO. De ‘Belgium/Holland Desk’ begeleidt Belgische en Nederlandse ondernemers die grensoverschrijdende activiteiten (willen) ontwikkelen. In dit overzicht treft u de belangrijke verschillen aan tussen België en Nederland inzake boekhouding, fiscaliteit, sociaal recht en vennootschappenrecht.
Contactgegevens Contacteer uw accountmanager bij BDO of vraag naar: Voor België Dirk Van wal +32 3 230 58 40
Voor Nederland Cees Nijman +31 -76 571 49 00
[email protected] www.bdo.be
[email protected] www.bdo.nl
De tekst is bijgewerkt tot 1 juli 2011.
Deze publicatie is zorgvuldig voorbereid, maar is in algemene bewoordingen gesteld en bevat alleen informatie van algemene aard. Deze publicatie bevat geen advies voor concrete situaties, zodat uitdrukkelijk wordt aangeraden niet zonder advies van een deskundige op basis van de informatie in deze publicatie te handelen of een besluit te nemen. Voor het verkrijgen van een advies dat is toegesneden op uw concrete situatie kunt u zich wenden tot BDO of een van haar adviseurs. BDO en haar adviseurs aanvaarden geen aansprakelijkheid voor schade die het gevolg is van handelen of het nemen van besluiten op basis van de informatie in deze publicatie. BDO is een op naam van Stichting BDO te Amsterdam geregistreerd merk. In deze publicatie wordt BDO gebruikt ter aanduiding van de organisatie die onder de merknaam ‘BDO’ actief is op het gebied van de professionele dienstverlening (accountancy, belastingadvies en consultancy). BDO Accountants & Belastingadviseurs B.V. en BDO E.S.V. - BDO G.I.E. zijn lid van BDO International Ltd, een rechtspersoon naar Engels recht met beperkte aansprakelijkheid, en maken deel uit van het wereldwijde netwerk van juridisch zelfstandige organisaties die onder de naam ‘BDO’ optreden. BDO is de merknaam die wordt gebruikt ter aanduiding van het BDO-netwerk en van elk van de BDO Member.
INHOUDSOPGAVE Hoofdstuk 1 JAARREKENING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1 Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2 Omvang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.3 Publicatievereisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.4 Accountantscontrole . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.5 Consolidatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4 4 4 5 7 8
Hoofdstuk 2 BOEKHOUDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 2.1 Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 2.2 Rekeningschema . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 2.3 Waarderingsregels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 2.4 Verplichte boeken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 2.5 Btw-eisen voor een boekhouding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Hoofdstuk 5 BTW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 5.1 Werken in onroerende staat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
Hoofdstuk 6 SPECIAAL BELASTINGREGIME EXPATRIATES
...............
Hoofdstuk 7 SOCIALE ZEKERHEIDSREGELGEVING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 7.1 Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 7.2 Sociale bijdragen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 7.3 EG-verordeningen per 1 mei 2010 en overgangsrechten . . 51
Hoofdstuk 8 INKOMSTENBELASTINGEN VOOR ZELFSTANDIGEN Hoofdstuk 3 JURIDISCH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1 Vennootschapsvormen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2 Oprichtingsvereisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3 Opstartformaliteiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4 Bestuursorganen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.5 Algemene vergadering van aandeelhouders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.6 Raad van Commissarissen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.7 Jaarverslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.8 Ondernemingsraad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
14 14 15 16 17 18 19 19 20
Hoofdstuk 4 FISCAAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.1 Fiscale jaarrekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2 Tarieven vennootschapsbelasting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3 Verworpen uitgaven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.4 Aftrek voor risicokapitaal (notionele interestaftrek) . . . . . . . . 4.5 Aftrek voor octrooi-inkomsten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.6 Andere fiscale stimuli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.7 Deelnemingsvrijstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.8 Fiscale eenheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.9 Verliescompensatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.10 Rulingbeleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.11 Transfer pricing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.12 Bronheffing - roerende voorheffing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
21 21 22 23 27 27 28 30 32 33 35 36 36
44
..
52
Bijlagen 1 WAARDERINGSREGELS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 2 EU-VERORDENING 883/2004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
3
HOOFDSTUK 1
JAARREKENING
i
i
BELGIË
NEDERLAND
1.1 Algemeen 7
De Belgische wetgeving bepaalt dat iedere onderneming die een dubbele boekhouding voert jaarlijks een jaarrekening dient op te maken.
7
In Nederland wordt er onderscheid gemaakt tussen een inrichtingsjaarrekening en een publicatiejaarrekening. De inrichtingsjaarrekening wordt beschouwd als een instrument om rekening en verantwoording af te leggen aan de organen van de rechtspersoon. De publicatiejaarrekening dient als informatie naar derden.
7
Het is mogelijk om IFRS toe te passen in Nederland. Voor kleine rechtspersonen bestaat de mogelijkheid van toepassing van fiscale grondslagen vanaf boekjaren aanvangend op of na 1 januari 2007.
7
Voor kleine en middelgrote rechtspersonen zijn vrijstellingen van toepassing.
1.2 Omvang
7
Grote ondernemingen moeten een volledig schema gebruiken. Kleine en ‘middelgrote ondernemingen’ mogen een verkort schema gebruiken.
4
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
i 7
i
BELGIË
Kleine vennootschappen indien niet meer dan één van de volgende criteria wordt overschreden: jaargemiddelde personeelsbestand 50; jaaromzet, excl. btw €7,3 miljoen; balanstotaal €3,65 miljoen.
NEDERLAND
7
Kleine rechtspersonen: van toepassing op rechtspersonen, waarvoor (gedurende twee achtereenvolgende jaren) minimaal twee van de drie volgende eisen gelden: gemiddeld aantal werknemers minder dan 50; netto-omzet excl. btw minder of gelijk aan € 8,8 miljoen; totaal activa minder of gelijk aan € 4,4 miljoen.
tenzij,
jaargemiddelde van het personeelsbestand meer dan 100, of; deel uitmaakt van een groep van verbonden ondernemingen, die geconsolideerd meer dan één van bovenstaande criteria overschrijdt, dan wel waarvan het gemiddelde van het personeelsbestand meer dan 100 is.
1.3 Publicatievereisten 7
Ondernemingen onderworpen aan de publicatie van de volledige of verkorte jaarrekening: alle vennootschappen naar Belgisch recht onder de vorm van een NV, BVBA, Comm.VA, CVBA, EESV en ESV evenals de Europese Vennootschap naar Belgisch recht.
7
Ondernemingen onderworpen aan publicatie: alle rechtspersonen die onderworpen zijn aan Titel 9 Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek (BV, NV, coöperatie alsmede onder bepaalde voorwaarden stichtingen, verenigingen en sommige formeel buitenlandse vennootschappen).
7
Niet onderworpen aan de publicatie: de natuurlijke personen die handelaar zijn; de kleine en middelgrote vennootschappen waarvan de vennoten onbeperkt en hoofdelijk aansprakelijk zijn (VOF, Comm.V, CVOA); de grote vennootschappen waarvan de vennoten hoofdelijk en onbeperkt aansprakelijk zijn (VOF, Comm.V, CVOA) en indien geen enkele onbeperkt aansprakelijke vennoot een rechtspersoon is.
7
Niet onderworpen aan publicatie: ondernemingen die geen rechtspersoon zijn (eenmanszaak, VOF); kleine rechtspersonen die geen winst beogen: accountantsverslag met verklaring dat zij geen werkzaamheden buiten de doelomschrijving hebben verricht; gegarandeerde groepsmaatschappijen.
7
Publicatie bijkantoren in België: deze dienen een jaarrekening op te stellen maar dienen niet hun Belgische jaarrekening te publiceren, wel de jaarrekening van de buitenlandse onderneming, voorafgegaan door het eerste blad van het volledige schema. De neerlegging van de jaarrekening van de buitenlandse onderneming gebeurt in de vorm waarin deze rekeningen werden opgesteld en openbaar gemaakt volgens het recht van de Staat waaronder de vennootschap valt.
7
Ook een buitenlandse onderneming met één of meer nevenvestigingen in Nederland is in principe publicatieplichtig. De buitenlandse vennootschap dient een jaarrekening van de vennootschap te deponeren bij het Handelsregister voor zover en in de vorm waarin de vennootschap deze in het land van haar statutaire zetel openbaar moet maken. De te deponeren stukken dienen in het Nederlands, Duits, Frans of Engels te zijn gesteld.
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
5
i
i
BELGIË
NEDERLAND
7
Wat publiceren: de jaarrekening volgens het voorgeschreven formulier (balans, de resultatenrekening, de toelichting en de sociale balans); het jaarverslag van de Raad van Bestuur of zaakvoerder: enkel verplicht voor grote vennootschappen; het controleverslag van de commissaris indien een verslag vereist is.
7
Wat publiceren: de jaarrekening volgens de wettelijke voorschriften (de enkelvoudige jaarrekening en de geconsolideerde jaarrekening indien de rechtspersoon een geconsolideerde jaarrekening opstelt); het jaarverslag van het bestuur; de overige gegevens (inclusief de accountantsverklaring indien een controleplicht bestaat). Ten aanzien van de te publiceren gegevens gelden vrijstellingen voor kleine en middelgrote ondernemingen.
7
Wanneer publiceren: binnen 30 dagen na de goedkeuring van de jaarrekening door de algemene vergadering van aandeelhouders.
7
Wanneer publiceren: binnen 8 dagen na vaststelling of goedkeuring van de jaarrekening door de algemene vergadering van aandeelhouders.
7
Sancties: Strafrechtelijke sancties: geldboete van €275 tot €55.000; en/of gevangenisstraf van één maand tot een jaar; mogelijke hoofdelijke aansprakelijkheid van bestuurders. Burgerrechtelijke sancties: de door derden geleden schade uit het niet neerleggen van de jaarrekening binnen de wettelijk gestelde termijn. Gerechtelijke sancties: op vraag van iedere belanghebbende of van het Openbaar Ministerie kan de rechtbank de ontbinding uitspreken van een vennootschap die haar jaarrekening niet heeft neergelegd gedurende drie opeenvolgende jaren. Administratieve boetes of tarieftoeslag bij laattijdige neerlegging: € 400 (€ 120 voor kleine vennootschappen) wanneer de jaarrekening wordt neergelegd tijdens de negende maand na de afsluiting van het boekjaar; € 600 (€ 180 voor kleine vennootschappen) wanneer de jaarrekening wordt neergelegd vanaf de tiende tot en met de twaalfde maand na de afsluiting van het boekjaar; € 1.200 (€ 360 voor kleine vennootschappen) wanneer de jaarrekening wordt neergelegd vanaf de dertiende maand na de afsluiting van het boekjaar.
7
Strafrechtelijke sancties: geldboete; en/of gevangenisstraf van ten hoogste zes maanden; mogelijke hoofdelijke aansprakelijkheid en strafbaarheid van bestuurders; eventuele bijkomende straffen en maatregelen.
6
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
i
i
BELGIË
NEDERLAND
1.4 Accountantscontrole 7
Algemeen: Register-Accountant wordt in België Commissaris genoemd. Een Commissaris dient lid te zijn van het Instituut der Bedrijfsrevisoren.
7
Er is een verplichte controle door een commissaris voor alle NV’s, Comm.VA, BVBA’s en CV’s voor zover aan te merken als grote onderneming. De criteria worden niet berekend op geconsolideerde basis, maar op basis van de individuele jaarrekening, tenzij voor: vennootschappen die deel uitmaken van een groep die gehouden is een geconsolideerde jaarrekening op te stellen en te publiceren; portefeuillemaatschappijen; vennootschappen waarvan de effecten zijn opgenomen in een officiële notering van een effectenbeurs.
7
Duur mandaat van een commissaris: de commissaris wordt benoemd voor een vaste duur van drie jaar. Zijn jaarlijkse vergoeding (voor drie jaar) is vastgesteld vóór het starten van zijn opdracht. De commissaris kan steeds terug worden herbenoemd.
7
Wettelijke controles mogen uitsluitend worden uitgevoerd door externe accountants van accountantsorganisaties die een vergunning hebben van de Autoriteit Financiële Markten.
7
Van de controleplicht zijn vrijgesteld ondernemingen die geen rechtspersonen zijn, kleine rechtspersonen en groepsmaatschappijen die voldoen aan bepaalde voorwaarden (verklaring van aansprakelijkstelling door de moedermaatschappij).
7
De accountant wordt voor onbepaalde tijd benoemd. In eerste instantie is de algemene vergadering van leden of aandeelhouders bevoegd tot het benoemen van een accountant.
7
De wetgeving heeft voorzien dat bij bepaalde verrichtingen van de onderneming de accountant een verklaring dient te verstrekken.
7
Specifieke opdrachten voortvloeiende uit de wetgeving zijn o.a.: inbreng in natura; verslagstaten ten behoeve van toezichthouder (banken, verzekeraars en pensioenfondsen).
Overige wettelijke opdrachten 7
7
De wetgeving heeft voorzien dat bij bepaalde verrichtingen van de onderneming de commissaris een verslag dient op te stellen. Specifieke opdrachten voortvloeiende uit het Wetboek van Vennootschappen: inbreng in natura; quasi-inbreng; uitgifte aandelen beneden fractiewaarde; wijziging maatschappelijk doel; interim-dividend; omzetting naar een andere vennootschapsvorm; belangenconflict in de Raad van Bestuur; fusie of splitsing van vennootschappen; vereffening; beperking of opheffing van het voorkeurrecht; kapitaalverhoging door openbare inschrijving, ten gevolge van een conversie van obligaties, of ten gevolge van de uitoefening van warrants.
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
7
i
i
BELGIË
NEDERLAND
1.5 Consolidatie 7
7
Wie moet consolideren: een onderneming die alleen of gezamenlijk één of meer dochterondernemingen controleert (de moederonderneming); consortia (horizontale groep met centrale leiding), alsook hun dochterondernemingen.
Vrijstelling van consolidatie: a indien een onderneming zelf dochteronderneming is, moet zij geen geconsolideerde jaarrekening en jaarverslag opstellen indien: goedkeuring van de vrijstelling door haar algemene vergadering met 90% van de stemmen (NV) en 80% van de stemmen voor de overige vennootschappen (vrijstelling is geldig voor 2 jaar en hernieuwbaar); de moederonderneming de geconsolideerde jaarrekening in een andere taal openbaar maakt.
b
8
Vrijstelling van consolidatie naar omvang van de onderneming, indien niet meer dan één van de volgende criteria wordt overschreden (cijfers van de laatst opgemaakte jaarrekening op geconsolideerde basis): jaaromzet excl. btw: € 29,2 miljoen; balanstotaal: € 14,6 miljoen; personeel (jaargemiddelde): 250.
7
Wie moet consolideren: een onderneming die, alleen of samen aan het hoofd van een groep staat, waarbij het hoofd van de groep in het algemeen de onderneming is waarin de leiding van de groep is ondergebracht (de moederonderneming). Een groep is een economische eenheid waarin rechtspersonen en vennootschappen organisatorisch verbonden zijn; een rechtspersoon die niet aan het hoofd van een groep staat, maar die in zijn groep een of meer dochtermaatschappijen heeft of andere rechtspersonen waarop hij een overheersende zeggenschap kan uitoefenen of waarover hij de centrale leiding heeft (tussenholding).
7
Vrijstelling van consolidatie: a vrijstelling van tussenconsolidatie: een tussenholding behoeft geen geconsolideerde jaarrekening op te stellen indien aan de volgende voorwaarden is voldaan: er is binnen 6 maanden na aanvang van het boekjaar geen schriftelijk bezwaar gemaakt door ten minste 10% van de leden of de houders van ten minste 10% van het geplaatste kapitaal; de financiële gegevens die de rechtspersoon zou moeten consolideren zijn opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van een groter geheel; de geconsolideerde jaarrekening en het jaarverslag van het groter geheel zijn opgesteld conform de 7e EGrichtlijn; de geconsolideerde jaarrekening van de moedermaatschappij met accountantsverklaring en jaarverslag zijn opgesteld in het Nederlands, Frans, Duits of Engels; binnen 6 maanden na balansdatum of binnen één maand na een geoorloofde latere openbaarmaking is de geconsolideerde jaarrekening van de moedermaatschappij neergelegd bij het Handelsregister. b overige vrijstellingen: in de consolidatie te betrekken maatschappijen die tezamen van te verwaarlozen betekenis zijn voor het geheel. Dit wordt afgemeten aan de invloed op solvabiliteit en liquiditeit; in de consolidatie te betrekken maatschappijen waarvan de nodige gegevens slechts tegen onevenredige kosten of met grote vertraging te verkrijgen of te ramen zijn; in de consolidatie te betrekken maatschappijen waarin
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
i
i
BELGIË
c
d
7
NEDERLAND
het belang slechts wordt gehouden om het te vervreemden. groepen die voldoen aan ten minste twee van de drie criteria voor kleine rechtspersonen behoeven geen geconsolideerde jaarrekening op te stellen, tenzij sprake is van genoteerde effecten en/of een kredietinstelling. joint ventures behoeven niet te worden geconsolideerd.
Vrijstelling van consolidatie geldt niet in de volgende gevallen: voor portefeuillemaatschappijen; één van de te consolideren ondernemingen is op de beurs genoteerd; de geconsolideerde jaarrekening moet aan de ondernemingsraad worden verstrekt.
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
9
HOOFDSTUK 2
BOEKHOUDING
i
i
BELGIË
NEDERLAND
2.1 Algemeen 7
Verplicht voeren van een boekhouding: elke onderneming voert een voor de aard en omvang van haar bedrijf passende boekhouding en neemt de bijzondere wetsvoorschriften betreffende dat bedrijf in acht.
7
Idem
7
Bewaring van boeken: 7 jaar; 3 jaar voor stukken die niet strekken tot bewijs jegens derden.
7
Bewaarplicht: 7 jaar.
7
Munteenheid: de boekhouding dient te luiden in euro.
7
Munteenheid: er zijn geen wettelijke voorschriften met betrekking tot de te hanteren valuta in de boekhouding. De posten van de jaarrekening worden uitgedrukt in euro’s. Het gebruik van een andere valuta is toegestaan indien dat door de werkzaamheid van de rechtspersoon of de internationale vertakkingen van de groep wordt gerechtvaardigd.
10 Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
i
i
BELGIË
NEDERLAND
2.2 Rekeningschema 7
Verplicht gebruik van de minimumindeling algemeen rekeningstelsel (MAR): de ondernemingen dienen het MAR als basis te gebruiken voor het opstellen van hun rekeningschema. De omschrijving van de rekeningen mag worden aangepast aan de aard van de onderneming. Rekeningen die voor de onderneming niet dienstig zijn, moeten niet in het rekeningstelsel worden opgenomen.
7
Hoofdlijnen van het MAR: 1 t.e.m. 5 betreffen balansrekeningen, 6 en 7 bevatten de resultatenrekeningen: 1 rekeningen: eigen vermogen, voorzieningen voor risico’s en kosten en schulden op lange termijn; 2 rekeningen: oprichtingskosten, vaste activa en vorderingen op lange termijn; 3 rekeningen: voorraden en bestellingen in uitvoering; 4 rekeningen: vorderingen en schulden op korte termijn; 5 rekeningen: geldbeleggingen en liquide middelen; 6 rekeningen: kosten; 7 rekeningen: opbrengsten; 8 en 9 rekeningen: vrij voor analytische boekhouding; 0 rekeningen: niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen.
7
Er zijn geen verplichtingen ten aanzien van de inrichting van het grootboekrekeningschema.
7
De waarderingsregels worden door de leiding van de onderneming binnen de voorschriften van Titel 9 boek 2 BW bepaald en vastgelegd in de jaarrekening.
7
Bepaalde regels voor het toepassen van actuele waarde als waardering zijn vastgelegd in Besluit Actuele Waarde.
7
Daarnaast gelden de richtlijnen van de Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ).
7
Voor kleine rechtspersonen heeft de RJ, naast de wettelijke vrijstellingen van de inrichtings- en publicatievoorschriften, ook vrijstellingen van bepaalde Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving vastgesteld. De (resterende) Richtlijnen die op de jaarverslaggeving van kleine rechtspersonen van toepassing zijn, zijn door de RJ in een afzonderlijke editie opgenomen (RJk-editie). De vrijstellingen voor kleine rechtspersonen hebben voornamelijk betrekking op de
2.3 Waarderingsregels 7
Waarderingsregels dienen door het bestuursorgaan van de onderneming te worden bepaald en genotuleerd en vastgelegd in het inventarisboek. Ze zijn tevens onderdeel van de toelichting bij de jaarrekening.
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
11
i
i
BELGIË
NEDERLAND
presentatie en toelichting en op de verwerking en waardering en resultaatbepaling.
7
7
Het basiswaarderingsstelsel is dit van de historische waarden, nl. de aanschaffingswaarde. Onder aanschaffingswaarde wordt verstaan de aanschaffingsprijs, de vervaardigingsprijs of de inbrengwaarde. Waardering tegen vervangingswaarden is niet toegelaten.
Herwaarderingen zijn enkel toegelaten voor bepaalde activa (materiële vaste activa en deelnemingen en aandelen die onder de financiële vaste activa voorkomen) indien aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan (o.a. vaststaand en duurzaam – verantwoording door de rentabiliteit van de onderneming e.d.) De herwaarderingsmeerwaarde wordt integraal toegevoegd aan het eigen vermogen.
7
Voor kleine rechtspersonen bestaat de mogelijkheid om fiscale grondslagen toe te passen. De bovengenoemde RJkregels zijn dan niet van toepassing.
7
Als grondslag voor waardering en resultaatbepaling komen in aanmerking: de aanschaffings-of vervaardigingsprijs en voor de bepaalde categorieën tevens de actuele waarde.
7
Doordat waardering op actuele waarde toegestaan is, kan een herwaarderingsreserve (al dan niet verplicht) voorkomen in de balans.
7
Herwaarderingen zijn in Nederland ook mogelijk op andere categorieën, dit in afwijking van België. In de toelichting dient uiteengezet te worden of, en zo ja op welke wijze, in samenhang met de herwaardering rekening wordt gehouden met de invloed van belastingen op vermogen en resultaat. De nog niet verschuldigde vennootschapsbelasting over deze hogere waardering wordt bij voorkeur gepresenteerd als een latente belastingverplichting onder de voorzieningen. De wet laat derhalve de mogelijkheid open geen rekening te houden met latente belastingverplichtingen, doch dit heeft niet de voorkeur.
2.4 Verplichte boeken 7
De volgende wettelijke boeken en registers dienen door een onderneming verplicht te worden bijgehouden: 1 register van aandelen op naam; 2 inventarisboek; 3 notulenboek.
7
Een onderneming dient uitsluitend een aandeelhoudersregister bij te houden voor de aandelen op naam.
7
Het register van aandelen op naam dient bij de oprichting te worden ingevuld aan de hand van de gegevens van de oprichtingsakte. In dit register worden onder meer ook de overdrachten aangetekend. Het register van de aandelen op naam dient te worden gehouden op de zetel van de vennootschap.
7
Aandeelhoudersregister: dient bij de oprichting te worden ingevuld aan de hand van de gegevens van de oprichtingsakte. Mutaties ten aanzien van de aandelen en het aandelenbezit worden geregistreerd in het register.
12
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
i 7
i
BELGIË
Inventarisboek: in het inventarisboek dienen volgende gegevens te worden ingeschreven: 1 de waarderingsregels evenals de latere wijzigingen; 2 de jaarrekening in € moet worden overgeschreven (of kleven maar zodanig dat de onuitwisbaarheid van de opgenomen gegevens wordt gewaarborgd, bijvoorbeeld door parafering).
NEDERLAND
7
Niet van toepassing.
7
Niet van toepassing.
7
In de Algemene Wet inzake de Rijksbelastingen zijn de administratieve verplichtingen opgenomen ten behoeve van de belastingheffing. De wet bevat geen omschrijving van het begrip administratie en stelt evenmin eisen aan de wijze waarop de administratie wordt ingericht en gevoerd. De administratie dient zodanig te zijn ingericht en te worden gevoerd, dat controle daarvan door de fiscus binnen een redelijke termijn mogelijk is.
7
Er zijn wel eisen gesteld aan de gegevens op een verkoopfactuur.
Het inventarisboek kan ook elektronisch worden bijgehouden. 7
Notulenboek: in het notulenboek dienen alle notulen te worden bijgehouden van de Raad van Bestuur of van de zaakvoerders en van de algemene vergadering van vennoten.
2.5 Btw-eisen voor een boekhouding 7
7
Elke btw-belastingplichtige moet een boekhouding voeren die de juiste toepassing van de btw en de controle toelaat. De btw-wetgeving schrijft o.a. expliciet de lay-out voor van een inkoopjournaal en een verkoopjournaal. Het btwaangifteformulier moet kunnen worden ingevuld aan de hand van het verkoop- en aankoopdagboek. Belgische boekhoudpakketten houden rekening met deze bijzondere bepalingen van de btw-wetgeving. De factuur dient de wettelijke verplichte vermeldingen te bevatten.
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
13
HOOFDSTUK 3
JURIDISCH
i
i
BELGIË
NEDERLAND
3.1 Vennootschapsvormen 7
Het Belgische Wetboek van Vennootschappen erkent als handelsvennootschappen met rechtspersoonlijkheid (er zijn ook andere vennootschappen waaraan de wet geen rechtspersoonlijkheid toekent, zoals: de maatschap, de stille en de tijdelijke handelsvennootschap): 1 de vennootschap onder firma (VOF); 2 de gewone commanditaire vennootschap (Comm.V); 3 de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (BVBA); 4 de coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (CVBA) of met onbeperkte aansprakelijkheid (CVOA) kan zijn; 5 de naamloze vennootschap (NV); 6 de commanditaire vennootschap op aandelen (Comm.VA); 7 het economisch samenwerkingsverband (ESV); 8 de landbouwvennootschap (LV); 9 de Europese vennootschap (SE).
7
Het Nederlandse Burgerlijk Wetboek voorziet in de volgende rechtsvormen: 1 de eenmanszaak; 2 de vennootschap onder firma (VOF); 3 de commanditaire vennootschap (CV); 4 de vereniging; 5 de coöperatieve en de onderlinge waarborgmaatschappij; 6 de naamloze vennootschap (NV); 7 de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (BV); 8 de stichting.
14 Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
i
i
BELGIË
NEDERLAND
7
De meeste gebruikte vennootschapsvormen zijn de NV en de BVBA, waarbij de vennoten in principe slechts tot het bedrag van de inbreng zijn verbonden (beperkte aansprakelijkheid).
7
De meest gebruikte vennootschapsvorm is de BV, waarbij de aandeelhouder in principe slechts tot het bedrag van de inbreng is verbonden (beperkte aansprakelijkheid).
7
De BVBA heeft als typische eigenschap het besloten karakter en de beperkte overdraagbaarheid van de aandelen. Tevens is de starters-BVBA (S-BVBA) in het leven geroepen, waarvan de opstartformaliteiten zeer beperkt zijn.
7
Idem voor de BV, echter uitsluitend overdracht middels notaris.
3.2 Oprichtingsvereisten 7
Voor de oprichting van een NV of een BVBA zijn onder meer vereist: 1 een authentieke oprichtingsakte, gepubliceerd bij uittreksel; 2 een minimum aantal vennoten, natuurlijke of rechtspersonen (twee, behalve bij de eenpersoonsBVBA); 3 een minimum kapitaal: bij de NV € 61.500 en bij de BVBA € 18.550; 4 een financieel plan (budgetraming over een periode van minstens twee jaar - uit plan moet voornamelijk blijken dat de vennootschap (over) voldoende (start)kapitaal beschikt).
7
Voor de oprichting van een NV of een BV zijn onder meer vereist: 1 een notariële oprichtingsakte, inclusief de statuten; 2 oprichting kan plaatsvinden door één of meer personen, er is geen minimum aantal oprichters vereist; 3 inschrijving in het handelsregister bij de Kamer van Koophandel; 4 het maatschappelijke en het geplaatste kapitaal moeten ten minste het minimum kapitaal bedragen: bij een NV € 45.000 en bij een BV € 18.000; van het maatschappelijk kapitaal moet ten minste één vijfde deel zijn geplaatst.
7
Geen voorafgaande goedkeuring van overheidswege vereist. In de praktijk neemt de oprichting meestal dan ook slechts een korte termijn in beslag.
7
Middels de verklaring van geen bezwaar van de minister van Justitie is toestemming van de overheid vereist. De minister moet deze verklaring van geen bezwaar afgeven, tenzij zich één van de limitatief opgesomde weigeringsgronden voordoet: 1 er bestaat gevaar dat, gelet op de voornemens of de antecedenten van de personen die het beleid van de vennootschap zullen (mede) bepalen, de vennootschap zal worden gebruikt voor ongeoorloofde doeleinden of de werkzaamheden zullen leiden tot benadeling van de schuldeisers; 2 de akte is in strijd met de openbare orde of de wet; 3 het wachtgeld is niet voldaan (dit bedrag moet voldaan worden om de akte te verkrijgen).
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
15
i
i
BELGIË
NEDERLAND
3.3 Opstartformaliteiten 7
Volgende algemene formaliteiten dienen onder meer te worden verricht bij een oprichting: 1 Voorafgaandelijk aan de oprichting: het openen van een rekening bij een Belgische financiële instelling (storten van het minimumkapitaal) of inbreng in natura (bijzondere verslagen); 2 Oprichting: authentieke oprichtingsakte (o.a. bij een NV en een BVBA); 3 Na de oprichting: inschrijving in de Kruispuntbank voor Ondernemingen (KBO); aanvraag van een btw-nummer (indien vereist); afhankelijk van de activiteit en/of de grootte van de onderneming, aanvragen van eventueel wettelijk vereiste erkenning en attesten (bv. vestigingsattest, distributieattest, attest kennis bedrijfsbeheer, registratie aannemer, …); aanvragen van eventueel wettelijk vereiste vergunningen (bv. i.v.m. ruimtelijke ordening en milieu …).
7
Idem, echter: 1 Formulier: opgaaf startende onderneming dient aangevraagd en ingevuld te worden ten behoeve van de fiscus.
7
Overgedragen verliezen (Art. 96,6° W.Venn.). Wanneer uit de balans een overgedragen verlies blijkt, of wanneer uit de resultatenrekening gedurende twee opeenvolgende boekjaren een verlies van het boekjaar blijkt, moeten de bestuurders of zaakvoerders de toepassing van de waarderingsregels in de veronderstelling van continuïteit verantwoorden in het jaarverslag (of in de toelichting van de jaarrekening voor kleine vennootschappen).
7
Niet van toepassing. De accountant heeft wel de plicht om bij gerede twijfel aan de continuïteit na te gaan of het going concern principe nog kan gehandhaafd worden. Hij zal nagaan wat de invloed daarvan is op waardering van activa en passiva en de strekking van de accountantsverklaring.
7
Verlies maatschappelijk kapitaal BVBA, CVBA, N.V (Comm. VA.) (Art. 332-333; 431-432; 633-634 W. Venn.) Het bestuursorgaan dient de algemene vergadering bijeen te roepen binnen een termijn van twee maanden, wanneer zij heeft vastgesteld, of krachtens wettelijke of statutaire bepalingen had moeten vaststellen, dat het netto-actief van de vennootschap is gedaald tot minder dan de helft, respectievelijk één vierde, van het maatschappelijk kapitaal. Op voorstel van het bestuursorgaan, gerechtvaardigd in een daartoe speciaal voorzien bijzonder verslag aan de aandeelhouders, dient de algemene vergadering te beslissen de vennootschap al dan niet te ontbinden. Indien wordt geopteerd om de vennootschap voort te zetten, dient de algemene vergadering, op voorstel van het bestuursorgaan, de maatregelen voorzien tot herstel van de financiële
16
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
i
i
BELGIË
NEDERLAND
situatie van de vennootschap goed te keuren. Indien het netto-actief gedaald is beneden € 61.500 voor de NV of € 6.200 voor de BVBA kan iedere belanghebbende de ontbinding van de vennootschap vorderen voor de rechtbank. De rechtbank kan wel aan de vennootschap een termijn toestaan om haar toestand te regulariseren.
3.4 Bestuursorganen 7
Algemeen: Raad van Bestuur bij een NV en de zaakvoerder of een college van zaakvoerders bij een BVBA.
7
Algemeen: Het bestuur wordt meestal directie genoemd en, met name in grotere vennootschappen, Raad van Bestuur.
7
Bevoegdheden: De Raad van Bestuur (bij een NV) of de zaakvoerder (bij een BVBA) is bevoegd om alle handelingen te verrichten die nodig of dienstig zijn tot verwezenlijking van het maatschappelijk doel van de vennootschap, behoudens die waarvoor volgens de wet alleen de algemene vergadering van aandeelhouders bevoegd is. De bevoegdheden kunnen worden beperkt in de statuten. Zodanige beperking kan niet aan derden worden tegengeworpen, ook niet als ze openbaar is gemaakt. De statuten kunnen echter aan een of meerdere bestuurders respectievelijk zaakvoerders de bevoegdheid verlenen om alleen of gezamenlijk de vennootschap te vertegenwoordigen. Zodanige bepaling kan wel aan derden worden tegengeworpen, mits publicatie in de Bijlagen bij het Belgisch Staatsblad.
7
Bevoegdheden: De bevoegdheden van het bestuur zijn niet gedetailleerd in de wet vastgelegd. Iedere bestuurder kan de vennootschap vertegenwoordigen. De bevoegdheden kunnen door statutaire bepalingen worden beperkt, maar het is niet toegestaan die bevoegdheden zodanig te beperken dat er geen autonome bestuursbevoegdheid overblijft.
7
Benoeming en ontslag: 1 Minstens 3 bestuurders (2 in het geval dat er maar 2 aandeelhouders zijn) bij een NV (natuurlijke of rechtspersonen). Bij een BVBA minstens 1 zaakvoerder (natuurlijk persoon of rechtspersoon).
7
Benoeming en ontslag: 1 De benoeming van de bestuurders geschiedt voor de eerste maal bij de akte van oprichting en later door de algemene vergadering van aandeelhouders (AVA). Bij structuurvennootschappen benoemt en ontslaat de Raad van Commissarissen de bestuurders. 2 Een bestuurder wordt meestal voor onbepaalde tijd benoemd. Er is doorgaans sprake van een dienstverband.
2
3
In een NV benoemt de algemene vergadering van aandeelhouders de bestuurders voor een maximale termijn van 6 jaar en kunnen de bestuurders te allen tijde door de algemene vergadering worden ontslagen. In de BVBA kan de duur van het mandaat van zaakvoerders beperkt of onbeperkt zijn. Telkens een rechtspersoon wordt aangewezen tot bestuurder, zaakvoerder of lid van het directiecomité, ontstaat de verplichting om een vaste vertegenwoordiger aan te duiden. De vaste vertegenwoordiger kan zowel een vennoot (aandeelhouder of lid) als een zaakvoerder of bestuurder, dan wel een werknemer van de rechtspersoon-bestuurder zijn. Deze koppeling van een
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
17
i
i
BELGIË
natuurlijke persoon aan een rechtspersoon kan tot burgerrechtelijke of strafrechtelijke verantwoordelijkheid aanleiding geven, in dezelfde mate alsof de vaste vertegenwoordiger de opdracht in eigen naam en voor eigen rekening zou uitoefenen. 4 Delegatie van bevoegdheden: in een NV kan het dagelijks bestuur worden toevertrouwd aan de dagelijks bestuurder (gedelegeerd bestuurder).
5
NEDERLAND
3
Delegatie van bevoegdheden: bevoegdheden kunnen gedelegeerd worden aan werknemers binnen de vennootschap. Bevoegdheden jegens derden zijn alleen rechtsgeldig wanneer deze vastliggen in het Handelsregister. 4 Het bestuursorgaan stelt jaarlijks een jaarrekening op.
De bestuursorganen dienen jaarlijks een jaarrekening en een jaarverslag op te stellen en dit in principe ten laatste één maand voor de datum van de gewone algemene vergadering indien een commissaris werd benoemd en minstens 15 dagen voor de algemene vergadering, indien geen commissaris werd benoemd.
3.5 Algemene vergadering van aandeelhouders 7
Voorbehouden bevoegdheden: 1 benoeming en ontslag van de bestuurders of zaakvoerders en vaststelling salaris; 2 benoeming en ontslag van de commissaris en vaststelling honorarium; 3 beslissing over de wijziging van de statuten van de vennootschap (o.a. doel van de vennootschap, verhoging of vermindering maatschappelijk kapitaal, e.d.); 4 goedkeuring van de jaarrekening en bestemming van de resultaten; 5 verlenen van kwijting aan bestuurders of zaakvoerders; 6 besluit tot fusie/splitsing; 7 ontbinding van de vennootschap; 8 de regeling van het verloop van de vergadering zelf (inclusief verdaging), met uitzondering van verdaging door de Raad van Bestuur; 9 besluit tot inkoop van eigen aandelen; 10 besluit tot omzetting in een andere rechtsvorm.
7
Bevoegdheden: De AVA heeft alle bevoegdheden, binnen de door de wet en de statuten gestelde grenzen, die niet aan het bestuur of aan anderen zijn toegekend. De bevoegdheden die de AVA niet ontnomen kunnen worden zijn: 1 benoeming, ontslag en schorsing van de bestuurders; 2 benoeming, ontslag en schorsing van ten minste twee derde van het aantal commissarissen; 3 opdracht geven aan een accountant om door het bestuur opgemaakte jaarrekening te onderzoeken; 4 beslissing over de wijziging van de statuten, omzetting en ontbinding van de vennootschap; 5 vaststelling van de jaarrekening en goedkeuring van de winstverdeling; 6 vermindering van het kapitaal; 7 besluit tot een juridische fusie.
7
Gewone algemene vergadering van aandeelhouders: ieder jaar moet ten minste één algemene vergadering worden gehouden op de plaats aangeduid in de bijeenroeping, op de dag en het uur bij de statuten bepaald (datum moet binnen de 6e maand na het einde van het boekjaar). De Raad van Bestuur heeft het recht, tijdens de zitting, de vergadering drie weken uit te stellen. (enkel voor wat betreft het agendapunt ‘jaarrekening’).
7
Er moet jaarlijks minstens één algemene vergadering worden gehouden en wel binnen 6 maanden na afloop van het boekjaar.
18 Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
i 7
i
BELGIË
NEDERLAND
De besluiten van de algemene vergadering kunnen bij geschrift worden vastgesteld, zonder dat fysieke bijeenkomst van de aandeelhouders vereist is.
3.6 Raad van Commissarissen 7
Niet van toepassing.
7
Algemeen: De Raad van Commissarissen (RvC) heeft tot taak toezicht te houden op het beleid van het bestuur en op de algemene gang van zaken in de vennootschap. De RvC adviseert het bestuur.
7
Bevoegdheden: De RvC heeft een aantal in de wet genoemde taken: 1 tenzij bij de statuten anders is bepaald, wordt de BV in alle gevallen waarin zij een tegenstrijdig belang heeft met een of meer bestuurders, vertegenwoordigd door commissarissen; 2 de RvC is bevoegd iedere bestuurder te schorsen. Deze schorsing kan door de AVA worden opgeheven, tenzij de RvC het bestuur benoemt en ontslaat (structuurregime); 3 de jaarrekening moet worden ondertekend door alle bestuurders en commissarissen; 4 de RvC is bevoegd, wanneer de AVA dit nalaat, een accountant opdracht te geven de jaarrekening te onderzoeken.
7
Bij de gewone BV worden de commissarissen, voor zover ze niet zijn aangewezen bij de akte van oprichting, benoemd door de AVA. Het aantal commissarissen is vrij, tenzij anders bepaald door de statuten.
7
Commissarissen hebben nooit een arbeidsovereenkomst met de vennootschap, zij hebben een overeenkomst tot het verrichten van enkele diensten.
7
Het bestuur dient een jaarverslag op te stellen. Kleine rechtspersonen zijn vrijgesteld van het opmaken van een jaarverslag, tenzij een Ondernemingsraad moet worden ingesteld. Middelgrote rechtspersonen zijn niet verplicht om het jaarverslag op te nemen in de publicatiejaarrekening, maar moeten het ter inzage voorleggen.
3.7 Jaarverslag 7
De Raad van Bestuur (bij een NV) en de zaakvoerder(s) (bij een BVBA) van grote vennootschappen dienen een jaarverslag op te stellen, ten laatste één maand voor de algemene vergadering, indien een commissaris werd benoemd en minstens 15 dagen voor de algemene vergadering, indien geen commissaris werd benoemd. Kleine en middelgrote ondernemingen die een verkort schema opmaken zijn niet verplicht een jaarverslag op te maken en te publiceren.
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
19
i
i
BELGIË
NEDERLAND
3.8 Ondernemingsraad 7
De oprichting van een ondernemingsraad is verplicht wanneer er gewoonlijk gemiddeld 100 werknemers tewerkgesteld zijn.
7
De oprichting van een ondernemingsraad is verplicht wanneer in de regel ten minste 50 werknemers werkzaam zijn.
7
Verplichte informatie te verstrekken aan de ondernemingsraad: 1 de basisinformatie; 2 de jaarlijkse informatie (de jaarrekening - bijwerking van de basisinformatie - de geconsolideerde jaarrekening); 3 trimestriële informatie (omzetten, kostprijzen, voorraden, e.d.); 4 occasionele informatie (fusies - collectieve ontslagen wijzigingen personeelsbeleid of personeelsvoorwaarden, e.d.).
7
De belangrijkste bevoegdheden van de OR zijn: 1 recht op informatie: de ondernemer is verplicht om desgevraagd aan de OR alle inlichtingen en gegevens te verstrekken die deze voor de vervulling van de taak redelijkerwijs nodig heeft, d.w.z. minstens tweemaal per jaar algemene gegevens omtrent de werkzaamheden en resultaten, mededeling te doen van de verwachtingen daaromtrent, investeringen in binnen- en buitenland, jaarstukken en gegevens over het gevoerde sociale beleid; 2 adviesrecht: de OR heeft een recht van advies inzake bepaalde besluiten. De ondernemer is verplicht daarover het advies van de OR te vragen. De besluiten hebben o.a. betrekking op belangrijke wijzigingen in de organisatie, overdracht van de zeggenschap van de onderneming; 3 medebeslissingsrecht: voor besluiten op sociaal terrein is instemming van de OR vereist (bijvoorbeeld wijziging in werk- en vakantietijden, beloningssysteem); 4 initiatiefrecht: de OR is bevoegd om over alle aangelegenheden betreffende de onderneming voorstellen te doen en de standpunten kenbaar te maken. De ondernemer is niet verplicht de voorstellen over te nemen.
7
Controle van informatie verstrekt aan de ondernemingsraad. De opdracht van de commissaris bestaat uit: 1 verslag opstellen over de jaarrekening en het jaarverslag; 2 certificering getrouwheid en volledigheid van economische en financiële inlichtingen; 3 verstrekte informatie aan de leden van de ondernemingsraad verklaren en ontleden.
7
Er is geen verplichte accountantscontrole op de aan de OR verstrekte informatie.
20 Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
HOOFDSTUK 4
FISCAAL
i
i
BELGIË
NEDERLAND
4.1 Fiscale jaarrekening 7
Er bestaat geen fiscale jaarrekening onderscheiden van de gepubliceerde boekhoudkundige jaarrekening. Bij het berekenen van de belastbare winst wordt uitgegaan van de boekhoudkundige balans en resultatenrekening, maar het boekhoudkundige resultaat wordt aangepast teneinde rekening te houden met de bepalingen van het Wetboek van de Inkomstenbelastingen (WIB).
7
De bedrijfseconomische waardering in de jaarrekening kan afwijken van de fiscale waardering in de aangifte. De belastingbate of -last in de jaarrekening wordt berekend in overeenstemming met de belastingvoorschriften.
7
Verschillen tussen de boekhoudkundige winst en de fiscale winst kunnen het gevolg zijn van: 1 belastbare provisies; 2 afschrijvingsexcedenten; 3 onderschattingen van actief en overschattingen van passief ten gevolge van afwijkende fiscale waarderingsregels; 4 verworpen uitgaven; 5 vrij te stellen buitenlandse winst; 6 deelnemingsvrijstelling; 7 aftrek voor risicokapitaal; 8 fiscale verliescompensatie; 9 diverse fiscale aftrekken en vrijstellingen;
7
Verschillen tussen bedrijfseconomisch resultaat en fiscaal resultaat kunnen permanent of tijdelijk zijn: 1 permanente verschillen ontstaan door fiscaal vrijgestelde baten, fiscaal niet of beperkt aftrekbare kosten en door fiscale faciliteiten, zoals de investeringsaftrek; 2 tijdelijke verschillen ontstaan wanneer de periode waarin belastbare resultaten tot het fiscale resultaat worden gerekend, niet gelijk is aan de periode waarin zij tot het bedrijfseconomische resultaat worden gerekend (bijvoorbeeld hanteren van afwijkende afschrijvingspercentages, activa bedrijfseconomisch waarderen op actuele waarde en fiscaal op kostprijs). Tijdelijke verschillen komen tot uitdrukking in een latente
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
21
i
i
BELGIË
10 tijdelijke verschillen (bijvoorbeeld afwijkende afschrijvingspercentages/afschrijvingsexcedenten, belaste waardeverminderingen en provisies) worden enkel uitgedrukt in de fiscale aangifte.
3
NEDERLAND
belastingschuld, die in de bedrijfseconomische jaarrekening onder voorzieningen opgenomen wordt. Deze latentie wordt berekend over het verschil tussen bedrijfseconomische en fiscale waardering, vermenigvuldigd met het geldende dan wel contant gemaakte belastingtarief; vanaf 1 januari 2007 is een aantal wijzigingen in werking getreden: de afschrijving over gebouwen is aangepast: vanaf 2007 kan er worden afgeschreven tot de bodemwaarde. De bodemwaarde is de door de gemeente bepaalde WOZwaarde van het gebouw als het beleggingsvastgoed betreft, en de helft van de WOZ-waarde als het een gebouw in eigen gebruik betreft; de afschrijving over goodwill wordt op ten minste 10 jaar gesteld; vanaf 2007 geldt er een afschrijvingstermijn van minimaal 5 jaar voor alle bedrijfsmiddelen, en de waardering van onderhanden werk is aangepast: vanaf 2007 dient er voortschrijdend winst genomen te worden middels de ‘percentage of completion’methode.
Als de bedrijfswaarde van een materieel actief lager is dan de boekwaarde, kan het actief op de lagere bedrijfswaarde (waarde going concern) worden gewaardeerd door middel van een impairment. Deze afwaardering is fiscaal aftrekbaar, en zal jaarlijks opnieuw beoordeeld moeten worden. 7
Waardeverminderingen op schuldvorderingen en provisies voor risico’s en kosten: deze zijn slechts fiscaal vrijstelbaar indien zij betrekking hebben op scherp omschreven verliezen of kosten die volgens de aan de gang zijnde gebeurtenissen waarschijnlijk zijn. Een louter algemene waardevermindering of provisie is steeds belastbaar.
4.2 Tarieven vennootschapsbelasting 7
Normaal tarief voor vennootschappen bedraagt 33,99% Ten gevolge van de introductie van de aftrek voor risicokapitaal kan het effectieve belastingtarief vanaf aanslagjaar 2007 (boekjaar 2006) substantieel lager uitvallen, in het bijzonder voor vennootschappen met een sterk eigen vermogen.
7
Sinds 1 januari 2007 geldt er een schijvenstelsel voor de berekening van de Vennootschapsbelasting. Voor 2011 gelden de volgende tarieven: 1 voor een belastbaar bedrag van € 0 tot € 200.000 een tarief van 20% belasting; en 2 voor een belastbaar bedrag vanaf € 200.000 een tarief van 25% belasting.
22 Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
i
i
BELGIË
NEDERLAND
7
Naast een schijvenstelsel is ook een aparte box ingevoerd, de octrooibox, waarbij de opbrengsten van een door de belastingplichtige zelf voortgebracht immaterieel activum tegen effectief 5% zal worden belast (keuze van belastingplichtige). De octrooibox is per 1 januari 2007 in werking getreden.
Autokosten: beroepskosten, met uitzondering van brandstof, intresten en mobilofoon, zijn voor vennootschappen aftrekbaar gemoduleerd in functie van de CO2-uitstoot van de wagen (aftrek variërend van 50% tot 90%). Benzine is voor 75% aftrekbaar.
7
Bij het bepalen van de winst uit onderneming voor de inkomstenbelasting worden bepaalde gemengde kosten tot en met een bedrag van €4.300 niet in aftrek toegelaten.
Receptie- en relatiekosten zijn slechts voor 50% als beroepskosten aftrekbaar.
7
7
Verlaagd tarief voor KMO-vennootschappen bedraagt tussen de 24,98% en 35,54% afhankelijk van de hoogte van het belastbaar resultaat (progressieve belastingschalen).
7
KMO-vennootschappen zijn vennootschappen met een belastbaar inkomen van max. €322.500, met uitsluiting van: 1 vennootschappen die een omvangrijk pakket aandelen in portefeuille hebben (als deelneming of als geldbelegging), de zogenaamde financiële vennootschappen; 2 vennootschappen waarvan de aandelen voor meer dan 50% in handen zijn van één of meer vennootschappen; 3 vennootschappen die dividenden uitkeren, die meer bedragen dan 13% van het gestorte kapitaal; 4 vennootschappen die in een belastbaar tijdperk niet aan ten minste één van hun bedrijfsleiders een bezoldiging hebben toegekend die gelijk is aan of hoger is dan het belastbaar inkomen van de vennootschap wanneer die bezoldiging minder bedraagt dan € 36.000.
4.3 Verworpen uitgaven 7
7
Deze kosten zijn: voedsel, drank en genotmiddelen, representatie, daaronder begrepen recepties, feestelijke bijeenkomsten en vermaak, congressen, seminars, symposia, excursies, studiereizen, de desbetreffende reizen en het desbetreffende verblijf. Indien de belastingplichtige daarvoor kiest, kan in plaats van het bedrag van € 4.300 niet in aftrek te nemen, maximaal 73,5% van de bovengenoemde posten in aftrek worden genomen. Bij het bepalen van het resultaat voor de vennootschapsbelasting worden deze kosten in aftrek beperkt indien het vennootschapsbelastingplichtig lichaam werknemers in dienst heeft. De hiervoor genoemde posten zijn dan tot een bedrag van ten minste € 4.300 of 0,4% van het door de
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
23
i
i
BELGIË
NEDERLAND
werknemers in het desbetreffende jaar genoten belastbare loon (indien dit bedrag hoger ligt dan € 4.300) niet aftrekbaar. Op verzoek van belastingplichtige kan worden geopteerd om 73,5% van de kosten in aftrek te brengen op het bedrijfsresultaat. 7
Beroepsmatig gedane restaurantkosten zijn voor 69% aftrekbaar.
7
Een aantal kosten is niet aftrekbaar, bijvoorbeeld kosten ten aanzien van het voeren van een zekere staat, geldboeten, kosten van misdrijven, steekpenningen, kosten van vaartuigen die worden gebruikt voor representatieve doeleinden.
7
Kledijkosten: kosten voor niet-specifieke beroepskledij zijn niet als beroepskosten aftrekbaar.
7
Kosten van optierechten op (al dan niet nieuw uit te geven) eigen aandelen worden sinds 1 januari 2007 voor vennootschappen niet langer in aftrek toegelaten.
7
Worden niet als beroepskosten aangemerkt: sommige uitgaven ten gunste van belastingplichtigen die gevestigd zijn in een land met een aanzienlijk gunstigere belastingregeling.
7
Intresten van leningen worden slechts als beroepskosten aangemerkt in zover zij niet hoger zijn dan een bedrag dat overeenstemt met de overeenkomstig de marktrente geldende rentevoet.
7
De Nederlandse fiscale wetgeving kent een aantal aftrekbeperkingen voor renten (inclusief kosten en valutaresultaten) betaald aan verbonden lichamen of verbonden natuurlijke personen. De beperking geldt bijvoorbeeld voor geldleningen die verband houden met: 1 een winstuitdeling of een teruggaaf van gestort kapitaal door de belastingplichtige of door een met hem verbonden lichaam dat aan deze belasting is onderworpen, aan een met hem verbonden lichaam of verbonden natuurlijk persoon; 2 een kapitaalstorting door de belastingplichtige, door een met hem verbonden lichaam dat aan deze belasting is onderworpen of door een met hem verbonden natuurlijk persoon die in Nederland woont, in een met hem verbonden lichaam; 3 de verwerving of uitbreiding van een belang door de belastingplichtige, door een met hem verbonden lichaam dat aan deze belasting is onderworpen of door een met hem verbonden natuurlijk persoon die in Nederland woont, in een lichaam dat na deze verwerving of uitbreiding een met hem verbonden lichaam is.
24 Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
i 7
i
BELGIË
Bepaalde intresten van voorschotten zijn ook niet aftrekbaar in de mate dat het totaalbedrag van de rentegevende voorschotten hoger is dan de som van de belaste reserves bij het begin van het belastbare tijdperk en het gestort kapitaal bij het einde van dit tijdperk. Bedoeld zijn de niet door effecten vertegenwoordigde geldleningen, verstrekt door een natuurlijke persoon, die aandeelhouder is van de vennootschap of die in de vennootschap een mandaat van bestuurder, zaakvoerder, vereffenaar of een gelijksoortige functie uitoefent.
7
NEDERLAND
De rente is alsnog aftrekbaar als: er sprake is van zakelijke overwegingen voor het aangaan van de geldlening en de rechtshandeling; of de rente bij de groepscrediteur per saldo wordt belast naar een tarief van ten minste 10% over naar Nederlandse maatstaven bepaalde belastbare winst. Met ingang van 1 januari 2008 kan de Belastingdienst de rente alsnog in aftrek beperken ondanks dat deze bij de groepscrediteur per saldo belast wordt naar een tarief van ten minste 10%, indien er geen zakelijke redenen aan de geldlening of rechtshandeling ten grondslag liggen.
De rente en waardemutaties op een geldlening zonder vaste aflossingsdatum of waarbij de aflossingsdatum meer dan tien jaar later dan het tijdstip van aangaan van de lening ligt, en waarop geen of een in belangrijke mate lagere vergoeding betaald wordt dan hetgeen in het economisch verkeer door onafhankelijke partijen zou zijn overeengekomen, zijn ook in aftrek beperkt. 7
In België bestaat geen algemene thin capitalisation maatregel.
7
Thin capitalisation maatregelen Deze maatregelen zien op een beperking van aftrek voor de vennootschapsbelasting van verschuldigde rente indien en voor zover deze rente verband houdt met een bovenmatige financiering van een vennootschap met vreemd vermogen. De aftrekbeperking geldt echter alleen indien en voor zover de rente verschuldigd is aan een verbonden lichaam. De maatregel geldt niet voor leningen binnen een fiscale eenheid. In de wet zijn twee toetsen opgenomen aan de hand waarvan kan worden bepaald of bij een belastingplichtige vennootschap sprake is van bovenmatige financiering met vreemd vermogen. De eerste toets heeft betrekking op de schuld-fiscaal eigen vermogen-verhouding van de belastingplichtige vennootschap zelf die maximaal 3:1 mag bedragen (en een drempel van € 500.000). De rente die betrekking heeft op daarbovenuit gaande leenfinanciering is niet aftrekbaar met als maximum het saldobedrag aan rente verschuldigd aan verbonden lichamen. De tweede toets betreft de schuld-commercieel eigen vermogen verhouding op concernniveau. Deze laatste toets is een alternatieve toets welke op verzoek kan worden toegepast.
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
25
i
BELGIË
7
Uitgaven voor sociale voordelen (o.a. maaltijdcheques, geschenkcheques, …). Algemene regel: worden niet als beroepskosten aangemerkt, de sociale voordelen die zijn toegekend aan werknemers en die ten name van de verkrijgers zijn vrijgesteld. Er is een beperkende lijst van uitgaven die bij de onderneming wel aftrekbaar zijn en bij de verkrijgers niet belastbaar zijn.
7
De eerste afschrijvingsannuïteit ten aanzien van tijdens het boekjaar verkregen of tot stand gebrachte vaste activa wordt slechts als beroepskosten aangemerkt in verhouding tot het gedeelte van het boekjaar waarin de vaste activa zijn verkregen of tot stand gebracht (pro rata-regeling - uitzondering voor KMO-vennootschappen). Worden vennootschapsrechtelijk als KMO-vennootschappen aangemerkt, de vennootschappen die niet meer dan één der volgende criteria overschrijden: jaargemiddelde van het personeelsbestand : 50; jaaromzet, exclusief de btw: €7,3 miljoen; balanstotaal : €3,65 miljoen, tenzij het jaargemiddelde van het personeelsbestand groter is dan 100.
i
NEDERLAND
Tijdens het boekjaar waarin het betreffende actief wordt vervreemd mag evenwel bij voortduur geen (pro rata temporis) afschrijving in aanmerking worden genomen. 7
De bijkomende kosten bij aankoop van vaste activa mogen niet direct in resultaat worden opgenomen, maar moeten op dezelfde wijze en volgens hetzelfde ritme als de hoofdsom van de aanschaffingswaarde van de desbetreffende vaste activa worden afgeschreven. Ook hier moet vermeld worden dat KMO-vennootschappen de bijkomende kosten wel onmiddellijk in resultaat kunnen nemen.
7
Verder zijn ook niet aftrekbaar: a pensioenbijdragen en premies voor bedrijfsleiderverzekering die de wettelijke 80%-grens overschrijden, evenals individuele pensioentoezeggingen waarvan de werkgeverspremie €2.160 voor inkomstenjaar 2011 overschrijdt; b toegestane abnormale en goedgunstige voordelen; c liberaliteiten; d waardeverminderingen en minderwaarden op aandelen (beperkte uitzondering bij ontbinding of faillissement van de vennootschap).
26 Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
i
i
BELGIË
NEDERLAND
4.4 Aftrek voor risicokapitaal (notionele interestaftrek) 7
De notionele interestaftrek (aftrek voor risicokapitaal) is een fiscale aftrekpost die wordt berekend als een fictieve interestlast over het eigen vermogen van een vennootschap.
7
De berekeningsgrondslag voor de aftrek wordt gevormd door het eigen vermogen van de vennootschap. Onder eigen vermogen wordt begrepen de som van het kapitaal, uitgiftepremies, herwaarderingsmeerwaarden, reserves, overgedragen winst/overgedragen verlies (-) en kapitaalsubsidies. Dit eigen vermogen moet dan vervolgens worden verminderd met o.a. de fiscale nettowaarde van de aandelen en deelnemingen die geboekt worden onder de ‘financiële vaste activa’.
7
Het tarief voor inkomstenjaar 2011 bedraagt 3,425%.Voor KMO’s geldt een verhoogde aftrek van 3,925% (+ 0,50%).
4.5 Aftrek voor octrooi-inkomsten
Innovatiebox (voorheen innovatiebox)
7
7
Vanaf aanslagjaar 2008 (inkomsten 2007) kunnen vennootschappen een belastingaftrek toepassen voor inkomsten uit octrooien. De aftrek bedraagt 80% van de inkomsten van octrooien en is zowel van toepassing op octrooien die door de vennootschap in licentie zijn gegeven als op octrooien die door de vennootschap worden gebruikt tijdens de fabricage van octrooieerbare producten. De aftrek verlaagt de fiscale druk op de netto-inkomsten tot 6,8% (in plaats van het huidige tarief van 33,99%).
Octrooibox: voor resultaat uit onderzoek en ontwikkeling is in de vennootschapsbelasting een optionele ‘innovatiebox’ (voorheen ‘octrooibox’) met een effectief tarief van circa 5% (voorheen : 10%) ingevoerd. Deze box geldt voor immateriële activa die na 2006 tot stand zijn gebracht en waarvoor een octrooi wordt verleend, zoals octrooien en patenten. Tevens is met ingang van 1 januari 2008 de innovatiebox beperkt mogelijk voor Speur & Ontwikkelings (S&O)-activa (tot € 100.000). Voor S&O-activa behoeft geen octrooi te zijn verleend. De voordelen komen pas in de box nadat zij het bedrag van de voortbrengingskosten hebben overschreden (voortbrengingskosten voor S&O-activa werden maximaal op € 100.00 gefixeerd). Daarna bestaat de belastbare winst uit de opbrengsten minus de afschrijving en eventuele andere toerekenbare kosten. De plussen én de minnen vallen dus onder het effectieve tarief van 5%. De voordelen die kunnen profiteren van het 5%tarief zijn gemaximeerd op een bedrag van viermaal het totaal van de voortbrengingskosten (en € 100.000 in verband met S&O-activa), de zogeheten ‘boxruimte’. Het deel van de voordelen dat de boxruimte overschrijdt, wordt belast tegen het normale tarief. De octrooibox is per 1 januari 2007 in werking getreden. Vanaf 1 januari 2010 geldt een tarief van 5%, en zijn de plafonds verdwenen (behoudensvoorimmateriële activavanvóór2010);menkandusonbeperktinomvangde octrooiboxtoepassentegeneentariefvanslechts5%.
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
27
i
i
BELGIË
NEDERLAND
4.6 Andere fiscale stimuli De Belgische fiscale wetgeving kent de hierna vermelde voordelige regelingen:
De Nederlandse belastingwetgeving kent een aantal fiscaal voordelige regelingen:
7
Investeringsaftrek: enkel eenmanszaken hebben recht op de basis-investeringsaftrek van 3,5%, de aftrek bedraagt een percentage over het bedrag dat geïnvesteerd werd in nieuwe immateriële en materiële vaste activa.
7
7
Verhoogde investeringsaftrek: investeringen in octrooien, energiebesparende investeringen, investeringen in onderzoek en ontwikkeling op voorwaarde dat niet wordt geopteerd voor het belastingkrediet voor onderzoek en ontwikkeling van milieuvriendelijke producten en technologieën (13,5%) en voor investeringen in veiligheid (20,5%).
7
13,5% voor investeringen in oplaadstations voor elektrische voertuigen.
7
Investeringsaftrek voor investeringen met betrekking tot herbruikbare verpakkingen (3%).
7
Zeeschepen: 30%.
BV/NV: a kleinschaligheidsinvesteringsaftrek: ondernemers mogen een investeringsaftrek toepassen, de aftrek bedraagt een percentage over het geïnvesteerde bedrag; b
energie-investeringsaftrek en milieu-investeringsaftrek: extra aftrek naast de kleinschaligheidsinvesteringsaftrek;
c
diverse faciliteiten inzake willekeurige afschrijving: de aanschaffings- of voortbrengingskosten van milieubedrijfsmiddelen en andere, bij ministeriële regeling, aangewezen bedrijfsmiddelen kunnen door de belastingplichtige willekeurig worden afgeschreven;
d
diverse faciliteiten inzake vermindering afdracht loonbelasting/premieheffing (bijvoorbeeld voor speur- en ontwikkelingswerk).
Op verzoek van de belastingplichtige wordt de winst uit zeescheepvaart bepaald aan de hand van de tonnage van de schepen waarmee die winst wordt behaald. De effectieve forfaitaire vaststelling van de winst gebeurt per schip, per dag en per 1.000 netto ton, volgens een degressieve schaal (gaande van € 9,08 voor de schijf tot 1.000 netto ton tot € 0,50 voor de schijf boven de 50.000 netto ton). Voor de waardeverandering van landbouwgronden voor agrarische doeleinden geldt de landbouwvrijstelling.
7
Gespreide investeringsaftrek: eenmanszaken met minder dan 20 werknemers hebben recht op een gespreide investeringsaftrek, die berekend wordt over de afschrijvingen van de investering (10,5%).
7
Verhoogde gespreide investeringsaftrek: investeringen in onderzoek en ontwikkeling van milieuvriendelijke producten en technologieën geven recht op een verhoogde gespreide investeringsaftrek, ongeacht het werknemersaantal (20,5%) (berekend op afschrijvingen).
28 Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
i
i
BELGIË
7
Investeringsreserve: KMO-vennootschappen kunnen onder bepaalde voorwaarden een vrijgestelde investeringsreserve aanleggen ten belope van 50% van het gereserveerde belastbare resultaat (max. € 37.500). Vanaf aanslagjaar 2007 zijn de KMO-vennootschappen verplicht te kiezen tussen de toepassing van de investeringsreserve dan wel om gebruik te maken van de aftrek voor risicokapitaal. Deze keuze bindt de vennootschap voor het belastbare tijdperk zelf én voor de twee daaropvolgende belastbare tijdperken.
7
Belastingkrediet voor onderzoek en ontwikkeling: De binnenlandse vennootschappen en de Belgische inrichtingen van buitenlandse vennootschappen die investeren in vaste activa (VA) die hen recht geven op de verhoogde investeringsaftrek (IA) voor octrooien en voor onderzoek en ontwikkeling (O&O), kunnen opteren voor een nieuw ‘belastingkrediet voor onderzoek en ontwikkeling’ in plaats van de investeringsaftrek. Bij gebrek aan (voldoende) vennootschapsbelasting om het belastingkrediet te verrekenen, kan het krediet in beperkte mate worden overgedragen naar de vier volgende aanslagjaren. Na vijf opeenvolgende aanslagjaren zonder voldoende verrekening, is het saldo van het belastingkrediet terugbetaalbaar.
b
herinvesteringsreserve: Indien bij vervreemding van een bedrijfsmiddel de opbrengst de boekwaarde van het bedrijfsmiddel overtreft, kan bij het bepalen van de in het kalenderjaar genoten winst het verschil buiten de heffing blijven en gereserveerd worden. Bij een herinvestering in een ander bedrijfsmiddel wordt vervolgens (een deel van) het gereserveerde bedrag in mindering gebracht van de aanschaffings- of voortbrengingskosten van bedrijfsmiddelen die in het jaar van vervreemding of in de daarop volgende drie jaren worden aangeschaft of voortgebracht. Voor het laten bestaan van de reservering dient een voornemen tot herinvestering van de opbrengst te bestaan. Tevens zijn er enkele regels voor het gebruik van een herinvesteringsreserve bij bedrijfsmiddelen die in meer dan 10 jaar worden afgeschreven;
7
Vrijstelling van regionale premies en subsidies in kader van onderzoek & ontwikkeling: Vrijgesteld van vennootschapsbelasting zijn de premies, en de kapitaal- en de interestsubsidies op immateriële en materiële vaste activa die toegekend worden aan vennootschappen in het kader van gewestelijke steun inzake onderzoek & ontwikkeling. Bij vervreemding binnen de 3 jaar, wordt de vrijstelling teruggenomen.
c
Vrijstelling van doorstorting van bedrijfsvoorheffing voor onderzoek: Vanaf 1 januari 2009 genieten ondernemingen een vrijstelling van doorstorting van 75% van de bedrijfsvoorheffing op de bezoldigingen van dokters in de toegepaste wetenschappen, in de exacte wetenschappen of in de (dier)geneeskunde (PhD) en van burgerlijk ingenieurs, die zijn tewerkgesteld in onderzoek of ontwikkeling.
e
meewerkaftrek: ondernemers die zich minstens 1.225 uur bezighouden met het drijven van een onderneming mogen een percentage van de winst aftrekken wanneer hun partner ten minste 525 uur meewerkt in de onderneming. De meewerkaftrek geldt niet, wanneer de partner een beloning uit de onderneming ontvangt (aan de beloning zijn voorwaarden verbonden); zelfstandigenaftrek: ondernemers die zich minstens 1.225 uur bezighouden met het drijven van een onderneming mogen, afhankelijk van het resultaat, een bepaald bedrag van de winst aftrekken, waarbij de maximale aftrek € 9.251 bedraagt; startersaftrek: voor startende ondernemers geldt onder voorwaarden een additionele aftrek van € 2.070; aftrek speur- en ontwikkelingswerk: onder voorwaarden geldt een aftrek van maximaal € 17.710; en met ingang van 2007 is een mkb-winstvrijstelling ingevoerd. In 2011 bedraagt de vrijstelling 12% van de winst.
7
7
NEDERLAND
Eenmanszaak/VOF/maatschap/besloten CV: Behalve bovenstaande faciliteiten tevens: a fiscale oudedagreserve voor zelfstandige ondernemers: ondernemers die zich minstens 1.225 uur bezighouden met het drijven van een onderneming mogen, onder bepaalde voorwaarden, jaarlijks een bedrag van 12% van de winst doteren aan een oudedagsvoorziening (tot een maximum van € 11.590 voor 2009);
d
f g
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
29
i
i
BELGIË
NEDERLAND
Tevens kunnen Young Innovative Companies vanaf 1 januari 2009 genieten van een vrijstelling van storting van 75% van de bedrijfsvoorheffing op de bezoldigingen van door hen tewerkgestelde onderzoekers, onderzoekstechnici en projectbeheerders inzake onderzoek en ontwikkeling. 7
KMO met minder dan 11 werknemers, alsook vrije beroepers hebben recht op een vrijstelling voor bijkomend personeel, op voorwaarde dat de bezoldigingen een bepaald maximum niet overschrijden.
7
Met betrekking tot binnenlandse vennootschappen en Belgische inrichtingen van buitenlandse vennootschappen kan de belastbare winst uit de zeescheepvaart op forfaitaire wijze vastgesteld worden op basis van de tonnage van de zeeschepen.
4.7 Deelnemingsvrijstelling 7
De deelnemingsvrijstelling (DBI) is mogelijk bij een minderheidsparticipatie van ten minste 10% of met een aanschaffingswaarde van ten minste € 2.500.000. De uitkerende vennootschap moet aan een belasting gelijkaardig aan de Belgische vennootschapsbelasting of aan een gelijkaardige belasting in het buitenland onderworpen zijn. Bovendien mag het gemeenrechtelijke nominaal of werkelijk tarief niet lager zijn dan 15%. Vennootschappen gevestigd in een lidstaat van de Europese Unie worden geacht hieraan te voldoen. Bij Koninklijk Besluit is een limitatieve lijst van landen gepubliceerd die als belastingparadijs worden aangemerkt en bijgevolg niet voldoen aan de belastbaarheidsvoorwaarden. Dividenden van bepaalde vennootschappen worden expliciet uitgesloten van DBI-aftrek (o.a. financieringsvennootschappen en vennootschappen met gunstig belaste offshore-winsten).
7
De inkomsten moeten betrekking hebben op aandelen die gedurende een ononderbroken periode van ten minste 1 jaar in volle eigendom worden of werden behouden.
7
De deelnemingsvrijstelling geldt voor (binnen- en buitenlandse) deelnemingen waarin voor ten minste 5% in het aandelenkapitaal wordt deelgenomen. Belangen in fiscale beleggingsinstellingen zijn uitgesloten van toepassing van de deelnemingsvrijstelling. Sinds 1 januari 2007 is de deelnemingsvrijstelling ook van toepassing op een schuldvordering die feitelijk functioneert als eigen vermogen bij de debiteur, zelfs in een situatie dat de Nederlandse vennootschap geen, maar een gelieerde vennootschap wel, een belang van nominaal 5% in het aandelenkapitaal bezit. Vanwege de meetrekregeling is van een deelneming in een lichaam mede sprake wanneer de belastingplichtige zelf geen deelneming bezit in dat lichaam maar een aan de belastingplichtige gelieerd lichaam wel een deelneming bezit in dat lichaam.
De deelnemingsvrijstelling is in beginsel niet van toepassing op passieve laagbelaste beleggingsdeelnemingen. Dit geldt voor binnenlandse en buitenlandse dochters. Voordelen uit een dergelijke deelneming worden in de winst begrepen en belast, waarbij een verrekening wordt verleend die uitgaat van een buitenlandse vennootschapsbelasting van 5%. In situaties waarin de EU Moeder-Dochterrichtlijn van toepassing is, kan desgewenst de daadwerkelijk op de voordelen drukkende winstbelasting worden verrekend.
30 Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
i
BELGIË
i
NEDERLAND
Indien sprake is van een kwalificerende beleggingsdeelneming, geldt de deelnemingsvrijstelling wel: de deelneming is onderworpen aan een reële heffing; de bezittingen bestaan voor minder dan 50% uit laag belaste vrije beleggingen (dan wel de deelneming heeft doorgaans activa die voor 70% of meer uit andere dan vrije beleggingen bestaan). Van een laagbelaste beleggingsdeelneming is in elk geval sprake indien de bezittingen van het lichaam waarin de belastingplichtige een deelneming heeft, grotendeels (meer dan 50%), onmiddellijk of middellijk, uit vrije beleggingen bestaan. Daarbij moeten tevens deelnemingen (5% of meer aandelenbezit) met dergelijke vrije beleggingen eveneens geconsolideerd worden meegeteld; dat lichaam niet is onderworpen aan een belasting naar de winst die resulteert in een heffing naar een tarief van ten minste 10% over een naar Nederlandse maatstaven bepaalde belastbare winst, en de deelneming niet is een vastgoeddeelneming. Er is onder voorwaarden sprake van een vastgoeddeelneming indien de bezittingen van het lichaam waarin de belastingplichtige een deelneming heeft geconsolideerd beschouwd - voor 90% of meer bestaan uit onroerende zaken. Groepsvorderingen worden in beginsel aangemerkt als vrije belegging, tenzij deze bezittingen – samen met eventuele andere vrije beleggingen – 50% of minder van de bezittingen van het betreffende lichaam vertegenwoordigen, of indien sprake is van actieve groepsfinanciering. Voor deze 50%toets tellen de bezittingen van onderliggende (klein)dochters mee. De vraag of sprake is van vrije beleggingen wordt dan beoordeeld ‘naar de omstandigheden’. Indien de deelnemingsvrijstelling niet van toepassing is, geldt er een jaarlijkse waardering op waarde in het economische verkeer bij een bezit van 25% of meer in een laagbelaste beleggingsdeelneming die voor 90% of meer vrije beleggingen bezit. Eventuele voordelen uit deze herwaardering komen in aanmerking voor de verrekeningsmethode als eerder beschreven.
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
31
i
i
BELGIË
NEDERLAND
7
De financieringslasten (interest) ter verwerving van de deelneming zijn volledig aftrekbaar, ongeacht of het gaat om een deelneming in een Belgische dan wel in een buitenlandse vennootschap.
Sinds 1 januari 2007 vallen zowel aankoopkosten als verkoopkosten van deelnemingen onder de deelnemingsvrijstelling, die daarmee niet langer aftrekbaar zijn. Tenslotte vallen valutaresultaten op leningen en andere transacties die met de deelneming verband houden en dienen ter afdekking van het met die deelneming gelopen valutarisico, onder de deelnemingsvrijstelling. Instrumenten ter afdekking van valutarisico aangaande de betreffende deelneming, vallen echter slechts op verzoek onder de deelnemingsvrijstelling, waarbij tevens de inspecteur een (voor bezwaar vatbare) beschikking met eventuele voorwaarden afgeeft.
7
De deelnemingsvrijstelling bedraagt in principe 95% op de ontvangen dividenden en liquidatiebonussen. De Belgische wetgeving voorziet ook in een overdracht van niet-benutte deelnemingsvrijstelling binnen de EU. Meerwaarden op aandelen zijn voor 100% vrijstelbaar wanneer de eventuele dividenden in aanmerking komen voor de deelnemingsvrijstelling. Voor meerwaarden geldt geen minimum deelnemingsvereiste. Enkel minderwaarden bij liquidatie zijn beperkt aftrekbaar (ten hoogste het verlies aan uitgestort kapitaal).
De deelnemingsvrijstelling geldt voor alle voor- en nadelen uit hoofde van de deelneming (dividenden en transactieresultaten). Alleen het verlies bij ontbinding van een deelneming is in principe aftrekbaar (liquidatieverlies). Het liquidatieverlies is gelijk aan het opgeofferd bedrag van de deelneming minus de liquidatie-uitkeringen. Onder liquidatie-uitkeringen wordt mede verstaan positieve voordelen uit de deelneming verkregen in het jaar van staking, de vijf jaren (soms 10 jaren) vóór de staking van de onderneming van de deelneming.
4.8 Fiscale eenheid 7
België kent alleen een fiscale eenheid op vlak van btw. Een groep van Belgische belastingplichtigen kan opteren om een btw-eenheid te vormen. Wanneer een belastingplichtige, lid van een btw-eenheid, een rechtstreekse participatie heeft van meer dan 50% in een andere belastingplichtige, dan wordt aangenomen dat aan de drie cumulatieve deelnemingsvoorwaarden voldaan is (financiële, economische en organisatorische band). In dat geval moet de dochtervennootschap, in principe, mee worden opgenomen in de btw-eenheid.
7
In Nederland kan een fiscale eenheid worden gevormd, indien ten minste 95% van de aandelen van een dochtermaatschappij in handen van de moedermaatschappij is. Andere voorwaarden zijn dat de moedermaatschappij en de dochtermaatschappij hetzelfde boekjaar hebben en aan hetzelfde belastingregime onderworpen zijn. Ook vaste inrichtingen in Nederland van buitenlandse vennootschappen kunnen in een fiscale eenheid worden opgenomen. De vennootschappen worden fiscaal behandeld als ware er slechts één vennootschap. Iedere vennootschap is hoofdelijk aansprakelijk voor de belastingschulden van de fiscale eenheid.
7
De belangrijkste voordelen van een fiscale eenheid zijn: a de verliezen van een vennootschap kunnen worden verrekend met de winsten van een andere vennootschap;
De leden van de btw-eenheid zullen hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de btw-schulden van de btw-eenheid die ontstaan tijdens hun lidmaatschap. 7
De belangrijkste voordelen van een btw-eenheid zijn: a de btw is niet verschuldigd op intra-groep leveringen tussen leden van de groep. Intra-groep verrichtingen vallen met andere woorden ‘buiten het toepassingsgebied’ van de btw;
32 Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
i
b
c
d
i
BELGIË
de btw-eenheid draagt bij tot bepaalde administratieve vereenvoudigingen, namelijk: de btw-eenheid moet slechts één btw-aangifte indienen voor al haar leden en de intra-groep verrichtingen moeten niet langer gefactureerd worden (maar kunnen via een intercompany rekening-courant afgerekend worden); de btw-eenheid leidt ook tot kasstroomvoordelen aangezien btw-schulden en terugbetalingen van btw van de leden van de btw-eenheid gecompenseerd worden; belangrijk is dat de btw-eenheid een oplossing biedt voor (gedeeltelijk) vrijgestelde ondernemingen (vb. banken, verzekeringen, ziekenhuizen, enz.) voor de nietaftrekbare btw op leveringen tussen leden van de groep.
b
c
d
NEDERLAND
dat vermogensbestanddelen in beginsel van de ene aan de andere vennootschap binnen fiscale eenheid kunnen worden overgedragen zonder dat er belastingheffing plaatsvindt; een herinvesteringsreserve die door de ene vennootschap uit de fiscale eenheid is gevormd, kan door een andere vennootschap uit diezelfde fiscale eenheid worden aangewend; dat financiering binnen de fiscale eenheid in het algemeen niet beïnvloed wordt door diverse renteaftrekbeperkingen.
Een verzoek om een fiscale eenheid te vormen moet namens alle betrokken partijen worden gericht aan de Belastinginspecteur, en kan, mits aan de voorwaarden is voldaan, op ieder gewenst moment (met een terugwerkende kracht tot maximaal 3 maanden) ingaan. De fiscale eenheid wordt op verzoek ontbonden, of als aan een van de voorwaarden niet wordt voldaan.
4.9 Verliescompensatie 7
Algemene regel: vorige fiscale verliezen kunnen onbeperkt worden gecompenseerd met de toekomstige winsten (geen carry-back).
Voor 1 januari 2007 waren fiscale verliezen van een vennootschap verrekenbaar met de belastbare winsten uit de drie voorafgaande boekjaren (carry back) en onbeperkt met de toekomstige winsten (carry forward).
7
Uitzondering: bij overdracht (verkoop van aandelen) of wijziging van de controle van een vennootschap wanneer die niet aan rechtmatige financiële of economische behoeften beantwoordt, gaan de vorige verliezen definitief verloren. Het doel van de uitzondering is het tegengaan van de handel in verlieslatende bedrijven; overgedragen fiscale verliezen kunnen niet in mindering worden gebracht van abnormale of goedgunstige voordelen die de vennootschap tijdens het belastbaar tijdperk heeft verkregen.
7
Sinds 1 januari 2007 zijn de verliesverrekeningstermijnen in de inkomsten- en vennootschapsbelasting beperkt: in box 1 en 3 van de Inkomstenbelasting is de verliescompensatie beperkt tot 3 jaar carry back en 9 jaar carry forward; in box 2 van de Inkomstenbelasting en de Vennootschapsbelasting is de verliescompensatie beperkt tot 1 jaar carry back en 9 jaar carry forward. Er bestaat een overgangsregeling voor voorwaartse verliesverrekening van bestaande verliezen gerealiseerd tot en met 2002; deze zijn tot en met 2011 verrekenbaar. Voorts is in het kader van de crisisbestrijding toegestaan dat voor verliezen over 2009, 2010 en 2011 de carry backregeling wordt verruimd naar 3 jaar, zij het dat de voorwaartse verliesverrekening dan wordt beperkt tot 6 jaar (en dus 1 jaar verloren gaat) en kan maximaal € 10.000.000
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten 33
i
i
BELGIË
7
NEDERLAND
worden verrekend onder de verruiming van de carry backregeling. De openstaande verliezen van de vennootschap zijn niet voorwaarts verrekenbaar (carry forward) indien aannemelijk is dat het uiteindelijke belang in een vennootschap met 30% of meer is gewijzigd ten opzichte van het begin van het oudste jaar met nog niet verrekende verliezen, met ingang van het jaar van wijziging. Op deze hoofdregel bestaat een aantal uitzonderingen, ten gevolge waarvan het recht op verliescompensatie toch behouden blijft. Enerzijds hebben deze uitzonderingen betrekking op wijzigingen in het belang. Anderzijds hebben deze uitzonderingen betrekking op de activa, respectievelijk activiteiten, van de vennootschap. Zo blijven bijvoorbeeld wijzigingen in het belang die voortvloeien uit het erfrecht of huwelijksvermogensrecht, dan wel een interne aandeelhouderswisseling (uitbreiding 1/3-belang) buiten aan-merking. Alsmede is er een uitzondering voor beursvennootschappen. Ondanks een wijziging van 30% of meer in het uiteindelijke belang blijft het recht op verliescompensatie toch behouden indien is voldaan aan een non-beleggingstoets, geen inkrimping van activiteiten (tot minder dan 30% van het oudste verliesjaar) heeft plaatsgevonden en er geen voornemen tot inkrimping van activiteiten bestaat.
7
Inperking verliesverrekening De mogelijkheid tot verliesverrekening is vanaf 1 januari 2004 ingeperkt. De werking van de bepaling is dat verliezen uit jaren waarin een vennootschap als houdster- en/of financieringsmaatschappij kwalificeert, slechts verrekenbaar zijn met winsten van jaren waarin de vennootschap ook als houdster- en/of financieringsmaatschappij kwalificeert.
34 Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
i
i
BELGIË
NEDERLAND
4.10 Rulingbeleid 7
De Belgische rulingpraktijk is met ingang van 1 januari 2003 vervangen door een nieuw algemeen regime van voorafgaande beslissingen.
7
De Nederlandse rulingpraktijk is met ingang van 1 april 2001 vervangen door de APA/ATR-praktijk. Een advance pricing agreement (APA) geeft goedkeuring vooraf over de vaststelling van een zakelijke beloning of een methode voor de vaststelling van een dergelijke beloning voor grensoverschrijdende transacties tussen gelieerde lichamen en tussen onderdelen van eenzelfde lichaam.
De voorafgaande beslissing wordt, in principe, meegedeeld aan de aanvrager binnen een termijn van 3 maanden vanaf de datum van indiening van de schriftelijke aanvraag.
Een advance tax ruling (ATR) geeft zekerheid vooraf over de fiscale gevolgen van een voorgenomen transactie of samenstel van transacties. Hierbij wordt genoemd de toepassing van de deelnemingsvrijstelling voor tussenhoudstermaatschappijen, beoordeling van internationale structuren waarbij hybride financierings- of rechtsvormen betrokken zijn alsmede beantwoording van de vraag of al dan niet sprake is van een vaste inrichting in Nederland van een in het buitenland gevestigde vennootschap. 7
Daarnaast heeft de staatssecretaris een aantal andere besluiten genomen waaruit een aanpassing van de oude rulingpraktijk blijkt. In het verrekenprijsbesluit bijvoorbeeld wordt aan de hand van de OECD Transfer Pricing Guidelines for Multinational Enterprises and Tax Administrations de uitwerking van het Nederlandse beleid ten aanzien van bijvoorbeeld het arm’s length beginsel en de verrekenprijsmethoden en winsttoerekening aan hoofdhuis en vaste inrichting gegeven.
7
Verder kunnen nieuwe investeerders speciale afspraken (informeel kapitaalrulings) maken omtrent de waarde van bepaalde activa (bijvoorbeeld knowhow, merkenrechten, etc.) die zonder tegenprestatie naar Nederland worden overgeheveld. Dergelijke activa worden dan geactiveerd op de balans en kunnen vervolgens gedurende een aantal jaren worden afgeschreven ten laste van de belastbare winst. Ook kan onder bepaalde omstandigheden (fictieve) rente ten laste van het Nederlandse resultaat worden gebracht wegens door een verbonden lichaam renteloos ter beschikking gesteld vermogen.
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
35
i
i
BELGIË
NEDERLAND
4.11 Transfer pricing 7
Het Wetboek Inkomstenbelastingen bevat algemene bepalingen die de overdracht van winsten naar buitenlandse belastingregimes moet verhinderen (artikel 26, 54 en 344 WIB). De administratieve circulaire van 28 juni 1999 geeft een samenvatting van de eerste vijf hoofdstukken van de OESO-Richtlijnen van 1995. In het kader van de aldaar voorgeschreven documentatierichtlijnen, is het raadzaam om een proactief en gefundeerd verrekenprijsdossier aan te leggen.
7
In 2004 is het arm’s length beginsel in de Belgische wetgeving ingeschreven. De tekst van het wetsartikel (artikel 185, §2 WIB) is gebaseerd op artikel 9 van het OESO-Modelverdrag en geeft aan de Belgische administratie de mogelijkheid om een zowel opwaartse als neerwaartse correctie van Belgische winst door te voeren.
7
In de Nederlandse wet is het arm’s length beginsel per 1 januari 2002 opgenomen. In dit kader dient de onderlinge prijszetting te kunnen worden onderbouwd. De Nederlandse fiscus zal steeds vaker de gegevens toetsen. Het is wettelijk verplicht om in de administratie een onderbouwing van de prijszetting te bewaren.
7
Met ingang van 1 januari 2007 is het tarief van de dividendbelasting verlaagd van 25% naar 15%. De inhoudingsvrijstelling voor EU-moedervennootschappen wordt, evenals voor Nederlandse moedervennootschappen, voortaan verleend bij een bezit van 5% of meer.
7
Interesten en roerende inkomsten: geen bronheffing. Vorderingen van buitenlandse aanmerkelijk belanghouders op hun vennootschap in Nederland vallen vanaf 1 januari 2001 onder Box 1 als belastbaar resultaat uit overige werkzaamheden. Onder het huidige verdrag mag Nederland in de situatie van geëmigreerde aanmerkelijk belanghouders
4.12 Bronheffing - roerende voorheffing 7
Dividenden: 25%. Voor kapitaalstortingen in geld vanaf 1 januari 1994 bedraagt het tarief 15% (als de aandelen op naam zijn). Verlaagde tarieven in de belastingverdragen of zelfs vrijstelling onder de Europese MoederDochterrichtlijn.
7
Liquidatie- en inkoopboni: 10% (eveneens onder voorbehoud van gunstige belastingverdragen of MoederDochterrichtlijn).
7
De bestaande vrijstelling van roerende voorheffing voor dividenden uitgekeerd aan vennootschappen gevestigd in andere lidstaten van de EU (Moeder-Dochterrichtlijn) is vanaf 1 januari 2007 uitgebreid naar dividenden uitgekeerd aan vennootschappen gevestigd in landen waarmee België een dubbelbelastingverdrag heeft afgesloten. De te vervullen voorwaarden zijn identiek. Wel dient een regeling tot informatieuitwisseling te bestaan tussen België en het verdragsland.
7
Interest en andere roerende inkomsten: 15%. Verlaagde tarieven in de belastingverdragen of zelfs vrijstelling onder de Europese Interest- en Royalty Richtlijn.
36 Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
i
BELGIË
i
NEDERLAND
maximaal 10% heffen en tot maximaal 52% bijheffen indien en voor zover bij emigratie uit Nederland een zogenoemde conserverende aanslag is opgelegd en nog openstaat. Nederland moet dan nog wel rekening houden met de in België geheven belasting. 7
Voor natuurlijke personen (personenbelasting) is de roerende voorheffing bevrijdend en maakt zij dus de eindheffing uit.
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
37
HOOFDSTUK 5
BTW
i 7
i
BELGIË
Normale tarieven: 21% standaard tarief; 0% voor dag- en weekbladen (die minstens 48 keer per jaar verschijnen); 6% voor voedingsmiddelen, boeken, weekbladen en tijdschriften die geen 48 keer per jaar verschijnen, levende dieren, kunstvoorwerpen, voorwerpen voor verzamelingen en antiquiteiten, geneesmiddelen en medische hulpmiddelen, auto’s voor personenvervoer voor invaliden, landbouwdiensten, inrichtingen voor cultuur, sport en vermaak, auteursrechten, uitvoeren van concerten en voorstellingen, sociale huisvesting; 6% voor de renovatie van woningen ouder dan 5 jaar en onder bepaalde voorwaarden; 6% voor herstellingen van fietsen, schoeisel, lederwaren, kleding en huishoudlinnen; 12% voor steenkool, margarine, brandstoffen, sociale huisvesting.
7
NEDERLAND
Normale tarieven: 19% standaard tarief; 6% onder andere voor voedingsmiddelen(met uitzondering van alcoholhoudende dranken), boeken, dagbladen en tijdschriften, levende dieren, geneesmiddelen, toegang tot attractieparken, gelegenheid geven tot sportbeoefening; 6% voor het schilderen en stukadoren van woningen ouder dan 2 jaar; 6% voor reparaties van fietsen, schoeisel, lederwaren, kleding en huishoudlinnen; 0% onder andere voor goederen en diensten die met inen uitvoer te maken hebben.
Het vervoer van goederen dat rechtstreeks verband houdt met de invoer van goederen of de uitvoer van goederen buiten de Europese Unie is een dienst die is vrijgesteld van btw, met behoud van het recht op aftrek van btw.
38 Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
i
i
BELGIË
NEDERLAND
Bijkomende diensten bij dit vervoer zoals het laden, lossen, overslaan, behandelen, stouwen, verstouwen, wegen, meten, peilen, nazien, onderzoeken en in ontvangst nemen van goederen, alsook het opbergen en bewaren van goederen, worden eveneens vrijgesteld van btw wanneer zij worden verricht bij een vervoer van goederen buiten de Europese Unie of bij een invoer van goederen. 7
Aangifteformulier: kwartaalaangifte (optie): indien jaaromzet = €1.000.000; in te dienen uiterlijk de 20ste van de maand na het afgesloten kwartaal; maandaangifte: jaaromzet > €1.000.000 in te dienen uiterlijk de 20ste van de volgende maand.
7
In eerste instantie zal de Belastingdienst kwartaalaangiften uitreiken. Is er echter doorgaans meer dan €15.000 per kwartaal aan te betalen btw, dan wordt het aangiftetijdvak een maand. Als per jaar minder dan €1.883 aan btw hoeft te worden betaald, kan de Belastingdienst het aangiftetijdvak op verzoek op een jaar stellen. De aangifte moet elektronisch worden ingediend. Buitenlandse ondernemers zonder vaste inrichting of algemeen fiscaal vertegen-woordiger moeten een papieren aangifte indienen. Binnenlandse ondernemers en buitenlandse ondernemers die in Nederland een vaste inrichting of een algemeen fiscaal vertegenwoordiger hebben, dienen de aangifte in te dienen binnen één maand na afloop van het belastingtijdvak waarop de aangifte betrekking heeft. Buitenlandse ondernemers die in Nederland geregistreerd zijn dienen in beginsel binnen twee maanden de aangifte in te dienen. Jaaraangevers dienen uiterlijk op 31 maart van het jaar volgend op het jaar waarop de aangifte betrekking heeft, de aangifte in te dienen.
7
De btw-aangifte moet elektronisch worden ingediend.
7
Betaling van de uit de aangifte verschuldigde btw binnen dezelfde termijn als de indieningsdatum, zoniet nalatigheidsinterest verschuldigd à rato van 0,8% per maand. Kwartaalaangevers moeten tegen de 20ste van de tweede en derde maand van het kwartaal een voorschot betalen.
7
De btw is in principe volledig aftrekbaar indien aangewend voor handelingen die recht op aftrek van btw verlenen. Beperking op de aftrek van btw voor btw-plichtigen: a Tabak en geestrijke dranken: btw is niet aftrekbaar (uitzonderingen mogelijk);
7
De btw is in principe volledig aftrekbaar indien goederen en diensten door de ondernemer worden gebruikt voor belaste handelingen. Beperking op de aftrek van btw bestaat onder andere in de volgende gevallen: a De goederen worden gebruikt als gift of relatiegeschenk aan niet-aftrekgerechtigden, of voor het verstrekken van loon in natura; de aftrek is uitgesloten als de kostprijs van de giften, relatiegeschenken of
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten 39
i
b
c
d
e
f
g
h
i
BELGIË
Kosten van logies, spijzen en dranken, gemaakt in een hotel of restaurant: btw mag in de regel niet worden afgetrokken. Uitzonderingen: i) kosten gemaakt door het personeel indien dat personeel buiten de onderneming is belast met een levering van goederen of met een dienstverrichting; ii) kosten gemaakt door belastingplichtigen die op hun beurt onder bezwarende titel hotel-en restaurantdiensten verstrekken; iii) kosten worden doorgefactureerd; Kosten van onthaal: btw is niet aftrekbaar. Kosten ter bevordering van de verkoop zijn geen kosten van onthaal;
b
Handelsgeschenken: btw geheven ten aanzien van de aankoop van handelsgeschenken die gratis worden gegeven, is in principe niet aftrekbaar tenzij het om handelsgeschenken van geringe waarde gaat. Handelsgeschenken van geringe waarde waarvan de inkoopprijs minder bedraagt dan €50, exclusief btw, zijn aftrekbaar; Autokosten: aftrek beperkt tot 50% (uitzonderingen). Wanneer een btw-plichtige een bedrijfswagen ter beschikking stelt aan personeelsleden voor hun privégebruik, dient btw (21%) te worden betaald over dit privégebruik; Collectieve sociale voordelen: alle personeelsleden die zich in dezelfde omstandigheden bevinden, zonder enig onderscheid, verkrijgen het voordeel (bv. gratis uitdelen van soep of dranken, gratis vervoer van arbeiders per autocar, enz.). De btw is volgens de gewone regels aftrekbaar.
d
Individuele sociale voordelen: gelegenheidsgeschenken die door de werkgever aan de werknemers worden verstrekt naar aanleiding van een huwelijk, een geboorte, een promotie of een opruststelling. De btw is niet aftrekbaar. De Belgische btw die wordt geheven over leveringen van goederen of diensten in België, kan door een buitenlandse EU-onderneming (die niet is geïdentificeerd voor btw-doeleinden in België) worden teruggevraagd.
g
c
NEDERLAND
personeelsvoorzieningen meer dan €227 exclusief btw per jaar per begunstigde bedraagt. De btw over aanschaf van een roerend investeringsgoed dat gemengd zakelijk en privé wordt gebruikt kan in eerste instantie volledig in aftrek worden gebracht. Voor het privégebruik van het investeringsgoed bestaat een corrigerende heffing. Voor onroerende goederen geldt een splitsing voor zakelijk en privégebruik bij aanschaf.
De btw over aanschaf, onderhoud en brandstof van auto’s die aan het personeel ter beschikking gesteld zijn, kan in eerste instantie volledig in aftrek worden gebracht. Voor het privégebruik moet dan in de laatste aangifte van het kalenderjaar een correctie worden toegepast ter grootte van 12% van 25% van de cataloguswaarde (incl. btw en bpm), tenzij aangetoond dat dit lager dient te zijn. Voor ambulante werknemers zoals bouwvakkers, accountants, vertegenwoordigers, etc die niet vaker dan 5 keer per maand op het bedrijfsadres werken geldt een forfait van 12% x 22% van de cataloguswaarde (incl. btw en bpm).
e
Indien bij niet-ambulante werknemers geen sprake is van privégebruik maar wel van gebruik voor woonwerkverkeer bedraagt deze correctie 12% x 10% van de cataloguswaarde (incl. btw en bpm).
f
De Nederlandse btw over aanschaf, onderhoud en brandstof van auto’s die door een buitenlandse onderneming (zonder Nederlandse btw-aangifteplicht) aan het personeel ter beschikking worden gesteld, kan bij de Belastingdienst in Heerlen worden teruggevraagd. Voor het privégebruik wordt op basis van beleid dan een correctie toegepast ter hoogte van 16% van de voorbelasting, 84% van de voorbelasting wordt dus teruggegeven. Btw op eten en drinken dat ter plaatse wordt genuttigd zoals restaurantkosten is niet aftrekbaar.
h
Ondernemers die btw-vrijgestelde prestaties verrichten hebben normaliter geen recht op aftrek van voorbelasting (bijvoorbeeld banken, verzekeraars, artsen, onderwijsinstellingen, etc.).
40 Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
i
i
BELGIË
NEDERLAND
7
Jaarlijkse klantenlisting: de listing van de binnenlandse leveringen en diensten moet ieder jaar vóór 31 maart worden ingediend. De jaarlijkse klantenlisting moet elektronisch worden ingediend.
7
Niet van toepassing.
7
Intracommunautaire listing: in te dienen door elke btwplichtige die gedurende een bepaald kwartaal intracommunautaire leveringen heeft verricht, uiterlijk de 20e van de maand na het kwartaal.
7
Opgaaf ICL: in te dienen door elke ondernemer die intracommunautaire leveringen verricht. De Opgaaf ICL dient elk kwartaal te worden ingediend.
7
Binnenlandse ondernemers en buitenlandse ondernemers met een vaste inrichting of een algemeen fiscaal vertegenwoordiger, dienen de Opgaaf ICL uiterlijk op de laatste dag van de maand na afloop van het kwartaal waarop de Opgaaf ICL betrekking heeft in te dienen. Voor buitenlandse ondernemers die in Nederland geregistreerd zijn dient de Belastingdienst de Opgaaf ICL uiterlijk op de laatste dag van de tweede maand na afloop van het kwartaal waarop de Opgaaf ICL betrekking heeft, te ontvangen.
7
Indien in Nederland gevestigde ondernemers aan de ‘verwevenheidseisen’ (financiële, economische en organisatorische verwevenheid) voldoen, is sprake van een fiscale eenheid. Dat betekent dat indien geen beschikking is afgegeven er toch sprake kan zijn van een fiscale eenheid, mits maar aan de verwevenheidseisen wordt voldaan. Het voordeel van een fiscale eenheid voor de btw is dat de onderdelen van de fiscale eenheid onderling geen btw aan elkaar mogen berekenen. Daarnaast hoeft de fiscale eenheid maar één btw-aangifte in te dienen. De btw-aangifte vindt dan plaats alsof er feitelijk sprake is van één btwondernemer. Een fiscale eenheid is alleen mogelijk voor ondernemingen die in Nederland zijn gevestigd (inclusief vaste inrichtingen).
7
Niet van toepassing in Nederland.
België kent eveneens onder voorwaarden een fiscale eenheid voor de btw.
5.1 Werken in onroerende staat 7
Sinds 1 januari 2008 speelt de registratie als aannemer geen rol meer om na te gaan of er al dan niet inhoudingen moeten gebeuren. Het criterium voor de inhoudingsplicht en voor het ontstaan van de hoofdelijke aansprakelijkheid, is het bestaan van sociale en/of fiscale schulden in hoofde van de (onder)aannemer.
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
41
i
i
BELGIË
NEDERLAND
Om na te gaan of een aannemer fiscale en/of sociale schulden heeft, moet een gegevensbank worden geconsulteerd. De informatie in de gegevensbanken is wel beperkt tot de vaststelling of er (geen) fiscale en/of sociale schulden zijn. Hoeveel deze schulden bedragen, wordt niet in de gegevensbanken vermeld. Om dit te weten te komen, moet de opdrachtgever een attest aanvragen bij de aannemer. Is de fiscale schuld volgens het attest lager dan 15% van een betaling, dan zal enkel het bedrag van de schuld moeten worden ingehouden en doorgestort. Is de schuld volgens het attest hoger dan 15% van de betaling, of geeft de aannemer niet tijdig gevolg aan de aanvraag om een attest, dan moet 15% van de betaling ingehouden worden. Voor de sociale schulden bedraagt de inhouding 35%. Voor de fiscale schuld bedraagt de inhouding 15%. Hier moet enkel een attest worden gevraagd indien het bedrag van de factuur groter is dan of gelijk aan € 7.143. Indien de factuur is uitgereikt voor een lager bedrag, zal in ieder geval 35% (in geval van sociale schulden) of 15% (in geval van fiscale schulden) moeten worden ingehouden zodra uit de raadpleging van de gegevensbank blijkt dat de betrokkene sociale en/of fiscale schulden heeft. 7
Indien ten onrechte geen inhoudingen werden verricht is de opdrachtgever hoofdelijk aansprakelijk voor de fiscale en/of sociale schulden. De fiscale hoofdelijke aansprakelijkheid is beperkt tot 35% van de totale prijs van de werken die aan de aannemer zijn toevertrouwd, exclusief btw. De aansprakelijkheid slaat op alle schulden inzake directe en met de inkomstenbelastingen gelijkgestelde belastingen, alle schulden inzake voorheffingen en de buitenlandse belastingschuldvorderingen.
7
De aannemer of inlener van personeel is hoofdelijk aansprakelijk voor de loonheffing, sociale premies en de btw die de onderaannemer of uitlener is verschuldigd. Het is gebruikelijk dat de aannemer of inlener een deel van het factuurbedrag naar een Geblokkeerde bankrekening (Grekening) overmaakt. Vanuit deze bankrekening worden loonheffing en sociale premies betaald.
De sociale hoofdelijke aansprakelijkheid kan oplopen tot 100% van de prijs van de werken toevertrouwd aan de aannemer of onderaannemer, exclusief btw. Dit percentage kan verlaagd worden tot 65% wanneer de opdrachtgever ook op fiscaal gebied hoofdelijk aansprakelijk wordt gehouden. Er bestaat evenwel nog steeds de mogelijkheid om zich te registreren als aannemer. Zo heeft men enkel recht op de belastingvermindering voor uitgaven van brand- en
42 Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
i
i
BELGIË
NEDERLAND
inbraakbeveiliging wanneer de werken werden uitgevoerd door een geregistreerde aannemer. Tenslotte worden bepaalde subsidies en overheidsopdrachten alleen toegekend via geregistreerde aannemers. 7
Ten aanzien van de btw gelden bijzondere regels omtrent de verlegging van heffing naar de afnemer, indien deze laatste zelf een btw-plichtige is. Deze verlegging doet zich o.a. voor bij onderaanneming en uitlening van personeel in de bouw en bij werk in onroerende staat. De verlegde btw kan door de opdrachtgever die de btw verschuldigd is, in principe, worden afgetrokken (volledige belastingplichtige).
7
Bij uitlenen van personeel in Nederland geldt voor bepaalde werkzaamheden met betrekking tot onroerende zaken een verleggingsregeling. Heffing van btw wordt dan verlegd van degene die de prestatie verricht (de uitlener) naar degene die de prestatie afneemt (de inlener).
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten 43
HOOFDSTUK 6
SPECIAAL BELASTINGREGIME EXPATRIATES
i 7
i
BELGIË
In België kunnen buitenlandse kaderleden een bijzonder fiscaal statuut genieten. Op grond van dit statuut worden zij als niet-inwoners aangemerkt. Dit houdt in dat zij enkel belast worden op de bezoldigingen voor de in België geleverde prestaties en andere inkomsten van Belgische oorsprong. Daarnaast mag de werkgever belastingvrij de meeruitgaven vergoeden die het gevolg zijn van hun tewerkstelling in België. Het gaat hierbij zowel om eenmalige uitgaven en lasten (bv. verhuiskosten) als om regelmatig weerkerende uitgaven en lasten (bv. kosten voor huisvesting en levensduurte, onderwijskosten voor kinderen). Weerkerende uitgaven en lasten, met uitzondering van onderwijskosten, mogen niet meer bedragen dan € 11.250 of € 29.750 naargelang het gaat om ‘gewone kaderleden’, dan wel om kaderleden tewerkgesteld in onderzoeks- of coördinatiecentra. Onder bepaalde voorwaarden zijn op de terugbetaalde meeruitgaven geen sociale bijdragen verschuldigd.
7
NEDERLAND
Op 1 januari 2001 is in het Uitvoeringsbesluit loonbelasting 1965 (hierna Uitvoeringsbesluit) een nieuw vergoedingsregime geïntroduceerd voor extraterritoriale werknemers. Als extraterritoriale werknemers worden zowel de ingekomen werknemer als de uitgezonden werknemer beschouwd. Indien een werknemer als extraterritoriale werknemer wordt aangemerkt, kan de werkgever aan deze werknemer de extraterritoriale kosten vrij vergoeden. Indien een werknemer aangemerkt kan worden als ingekomen werknemer, kan de werkgever een vrije vergoeding verstrekken terzake van de extraterritoriale kosten. In het Uitvoeringsbesluit is een bewijsregeling opgenomen op grond waarvan de hoogte van de extraterritoriale kosten kan worden bepaald. Deze bewijsregeling bevat enerzijds een forfaitaire regeling en anderzijds een regeling voor schoolgelden. Als vergoeding voor extraterritoriale kosten wordt in elk geval beschouwd 30% van het loon uit tegenwoordige arbeid.
44 Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
i 7
BELGIË
Voor de toepassing van het bijzondere statuut van buitenlands kaderlid moet een eenmalige aanvraag worden ingediend. Het statuut wordt in principe toegekend voor een onbepaalde duur en geldt zolang het kaderlid in België tijdelijk verblijft en werkt. Het bijzondere aanslagstelsel geldt voor werknemers en bedrijfsleiders die de volgende voorwaarden vervullen: de buitenlandse nationaliteit bezitten; vanuit het buitenland gedetacheerd zijn of rechtstreeks in het buitenland aangeworven; functies uitoefenen die een bijzondere kennis en verantwoordelijkheid vereisen (leidinggevende functies of kaderfuncties); tijdelijk in België werken, ofwel in een inrichting van een buitenlandse onderneming, ofwel in een Belgische onderneming van een internationale groep.
i
NEDERLAND
Splitsing van het loon De vergoeding van extraterritoriale kosten dient door de werkgever en werknemer afzonderlijk van het loon arbeidsrechtelijk te zijn overeengekomen. Grondslag Nederlandse sociale verzekeringen De 30%-vergoeding behoort niet tot de grondslag voor de sociale verzekeringen.
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten 45
HOOFDSTUK 7
SOCIALE ZEKERHEIDSREGELGEVING
i
i
BELGIË
NEDERLAND
7.1 Algemeen 7
Werknemer Voor de toepassing van artikel 1, onder a van EG-Vo 883/2004 wordt als werknemer aangemerkt: de persoon die valt onder het toepassingsgebied van de Wet van 27 juni 1969 tot herziening van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de maatschappelijke zekerheid der arbeiders.
7
Werknemer Als werkzaamheden in loondienst voor EG-Vo 883/2004 worden in Nederland gekwalificeerd de werkzaamheden van personen die verzekerd zijn voor de werknemersverzekeringen in verband met het verrichten van werkzaamheden in dienstbetrekking of gelijkgestelde dienstbetrekking.
De belangrijkste categorie van personen die onder deze Wet vallen, zijn zij die werken in uitvoering van een arbeidsovereenkomst. Een arbeidsovereenkomst is de overeenkomst waarbij een persoon zich verbindt om tegen een loon prestaties te verrichten onder het gezag van een andere persoon. Er is dus alleen sprake van een arbeidsovereenkomst indien uit de feitelijke toestand blijkt dat de drie elementen (prestaties, loon en band van ondergeschiktheid) aanwezig zijn.
46 Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
i
i
BELGIË
NEDERLAND
7
Zelfstandige Voor de toepassing van artikel 1 sub b van EG-Vo 883/2004 wordt als zelfstandige aangemerkt: de persoon die valt onder het toepassingsgebied van het Koninklijk Besluit nr. 38 van 27 juli 1967 houdende inrichting van het sociaal statuut der zelfstandigen. Tot het toepassingsgebied behoren: zelfstandigen, helpers en meewerkende echtgenoten.
7
Zelfstandige Als werkzaamheden anders dan in loondienst voor EG-Vo 883/2004 worden in Nederland gekwalificeerd de werkzaamheden van personen die niet verzekerd zijn voor de werknemersverzekeringen.
7
Zelfstandige in de zin van KB nr. 38 Volgens de ‘sociale norm’ is een zelfstandige iemand die een beroepsactiviteit uitoefent zonder dat hij daarvoor gebonden is door een arbeidsovereenkomst (werknemer) of een statuut (ambtenaar).
7
Wijzigingen ten opzichte van EG-Vo 1408/71 Dit is een wijziging ten opzichte van de regeling onder EGVo 1408/71. Onder die verordening werd voor het onderscheid tussen werknemers en zelfstandigen in Nederland aansluiting gezocht bij de criteria die zijn ontwikkeld onder de Wet op de Loonbelasting 1964.
De ‘fiscale norm’ gaat uit van de wijze waarop de fiscus het beroepsinkomen heeft belast. Eenvoudig gezegd: wie voor de fiscus zelfstandige is, is dit in principe ook voor de sociale zekerheid. Het gaat onder meer om wie volgende inkomsten geniet: winst van een nijverheids-, handels- of landbouwbedrijf; de bezoldigingen van: bestuurders; bedrijfsleiders; de baten van vrije beroepen, ambten, posten en elke andere winstgevende bezigheid. De ‘sociale norm’ geeft altijd de doorslag. De fiscale norm schept slechts een vermoeden dat iemand een zelfstandige is. De ‘zelfstandige’ kan dus het tegendeel bewijzen. Hij moet dan aantonen dat zijn werksituatie en de overeenkomst die hieraan ten grondslag ligt, helemaal niet aan de sociale norm beantwoordt. In een aantal gevallen kan echter geen tegenbewijs geleverd worden. Het sociaal statuut hanteert dan onweerlegbare vermoedens. Zo worden mandatarissen van een vennootschap (zoals zaakvoerders en bestuurders) altijd als zelfstandige beschouwd, ook al is het mandaat onbezoldigd.
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
47
i
i
BELGIË 7
NEDERLAND
Directeur-grootaandeelhouder (dga) en commissaris (van een onderneming) De directeur-grootaandeelhouder (dga) en de commissaris zijn in principe niet verzekerd voor de werknemersverzekeringen. Dit houdt in dat de werkzaamheden van de dga en de commissaris onder EG-Vo 883/2004 worden aangemerkt als werkzaamheden anders dan in loondienst, zowel bij de uitvoering van de werknemers- als de volksverzekeringen en de Zorgverzekeringswet. Dit is een wijziging ten opzichte van de regeling onder EGVo 1408/71. Onder die verordening werden de werkzaamheden van de dga en de commissaris in Nederland aangemerkt als werkzaamheden als werknemer, als zij onder de Wet op de Loonbelasting 1964 vielen. Dit laatste was meestal het geval. Gevolgen wijziging hoedanigheid Bij werken van de dga of de commissaris in één lidstaat zijn er geen gevolgen. De regels voor werken in loondienst of anders dan loondienst in een lidstaat zijn immers niet gewijzigd (werkland). Als de dga of de commissaris in twee of meer lidstaten werkt, kunnen er wel gevolgen zijn door de wijziging van zijn hoedanigheid voor de werkzaamheden in Nederland. De regels voor werken in twee of meer lidstaten kunnen namelijk anders uitpakken voor werkenden in loondienst dan voor werkenden anders dan in loondienst. Als EG-Vo 883/2004 een andere wetgeving aanwijst dan EG-Vo 1408/71, dan kan de dga of de commissaris op grond van eerdergenoemd overgangsrecht en onder de daar genoemde voorwaarden nog onderworpen blijven aan de wetgeving die EG-Vo 1408/71 aanwees.
7.2 Sociale bijdragen
Premies
Zelfstandigen Zelfstandigen zijn op basis van het sociaal statuut der zelfstandigen verplicht om sociale bijdragen te betalen aan het sociale verzekeringsfonds van hun keuze.
Zelfstandigen Een zelfstandige is in Nederland premie verschuldigd voor de volksverzekering en voor de Zorgverzekeringswet.
48 Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
i 7
i
BELGIË
Berekening De sociale bijdrage bestaat uit een percentage van de – in inkomensschijven verdeelde – bruto beroepsinkomsten die de zelfstandige heeft verdiend in het refertejaar. Het refertejaar is het derde kalenderjaar vóór het jaar waarop de bijdrage betrekking heeft. De bijdragen voor 2011 worden dus berekend over het beroepsinkomen van 2008. Voor de berekening van de bijdrage moet het sociale verzekeringsfonds het beroepsinkomen ‘indexeren’. Dit betekent dat het fonds het inkomen vermenigvuldigt met een factor die bij het begin van elk kalenderjaar door de overheid wordt vastgesteld. De hoogte van de sociale bijdrage is afhankelijk van de ‘categorie’ waartoe de zelfstandige behoort. Het maakt dus uit of iemand zelfstandige in hoofdberoep of helper, zelfstandige in bijberoep of meewerkend echtgenoot is.
7
NEDERLAND
Berekening Volksverzekeringen De Belastingdienst stelt eerst het belastbaar inkomen vast, berekent vervolgens hoeveel premie volksverzekeringen hierover verschuldigd is en trekt hiervan ten slotte heffingskortingen af. De Belastingdienst heft premie over (onder andere) winst uit onderneming en inkomsten uit arbeid niet in dienstbetrekking verricht - verminderd met een aantal posten - volgens de onderstaande tarieven. Over het deel van het belastbaar inkomen dat ligt boven € 33.436 per jaar, is geen premie verschuldigd. De procentuele premie volksverzekeringen bedraagt 31,5% over het belastbaar inkomen uit werk en woning. De maximumpremie bedraagt 31,15% van € 33.436 per jaar. Tarieven premie volksverzekeringen (1 januari 2011) Belastbaar inkomen
Sociale bijdrage zelfstandige in hoofdberoep of helper (1 januari 2011) Tot
Bijdrage
€0
€ 12.129,76
€ 687,48 per kwartaal
€ 12.129,76
€ 52.378,55
22%
€ 52.378,55
€ 77.189,40
14,16%
€ 77.189,40
of meer
€ 3.759,12 per kwartaal
uit werk en woning
Premiepercentage
van
tot en met
AOW
Anw
AWBZ
0
€ 33.436
17,90%
1,10%
12,15% 31,15%
Totaal
Zorgverzekeringswet Het totale bedrag aan premie bestaat uit een nominaal (vast) deel en een procentueel deel. Het bedrag van de nominale premie hangt af van de soort polis (natura- of restitutiepolis), de zorgverzekeraar waarbij de polis is afgesloten en het gekozen eigen risico. De gemiddelde premie in 2011 bedraagt €1.250 per jaar. De procentuele premie bedraagt 7,75 % over het ‘bijdrageinkomen’ over 2011: het totaal van de jaarinkomsten in belastingbox 1 (belastbaar inkomen uit werk en woning). De maximumpremie bedraagt 7,75% van €33.427 per jaar. De werkgever betaalt deze vergoeding, maar vormt voor de werknemer brutoloon, dus de werknemer betaalt in feite belasting over de bijdrage van de werkgever.
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten 49
i
i
BELGIË
NEDERLAND
Personen die in de loop van 2010 zijn gestart met een zelfstandige beroepsactiviteit in hoofdberoep betalen met ingang van 2011 per kwartaal de volgende voorlopige bijdragen: Voorlopige sociale bijdrage voor startende zelfstandige in hoofdberoep (1 januari 2011)
7
Kalenderjaar
Bijdrage per kwartaal
1e jaar
€ 640,61
2e jaar
€ 656,24
3e jaar
€ 671,86
Betaling Zelfstandigen moeten de sociale bijdrage elk kwartaal betalen aan hun sociale verzekeringsfonds. Het fonds stuurt daartoe in de loop van de eerste maand van elk kwartaal een factuur. De sociale bijdrage moet uiterlijk op de laatste dag van ieder kwartaal op het rekeningnummer van het sociale verzekeringsfonds staan. Beginnende zelfstandigen betalen de eerste 3 tot 4 jaar voorlopige bijdragen.
7
Betaling Volksverzekeringen Zelfstandigen moeten de premie volksverzekeringen tegelijkertijd betalen met de inkomstenbelasting. Zij ontvangen daarvoor aan het begin van ieder jaar een aangifteformulier van de Belastingdienst. Dit formulier moeten zij invullen en vóór 1 april terugsturen. Daarna stuurt de Belastingdienst een aanslagformulier met het verschuldigde bedrag aan premie volksverzekeringen en inkomstenbelasting en de uiterste datum waarvoor het bedrag moet zijn gestort. Zorgverzekeringswet De zelfstandige moet de nominale premie elke maand betalen aan zijn zorgverzekeraar. Voor de procentuele premie ontvangt hij aan het begin van ieder jaar een voorlopige aanslag premie Zorgverzekeringswet van de Belastingdienst. De zelfstandige kan de verschuldigde premie in één keer op het rekeningnummer van de Belastingdienst storten, maar hij kan ook kiezen voor een betaling in termijnen. Vrijwillige arbeidsongeschiktheidsverzekering Er zijn twee tariefvormen: een vast tarief (standaardtarief) waarbij men de gehele looptijd van de verzekering een vaste premie per jaar betaalt; een leeftijdsafhankelijk tarief (combinatietarief) waarbij men start met een lage premie, die stijgt in de loop van de jaren tot een bepaald niveau. Als dat vastgestelde niveau is bereikt, blijft de premie de rest van de looptijd gelijk.
50 Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
i
i
BELGIË
NEDERLAND
De premie is fiscaal aftrekbaar voor de inkomstenbelasting. 7
Werknemers De bijdragen die door de werkgever worden ingehouden bedragen 13,07%. De werkgeversbijdragen bedragen circa 35%.
i
BELGIË EN NEDERLAND
7.3 De EG-verordeningen per 1 mei 2010 en overgangsrecht Op 1 mei 2010 traden nieuwe EG-verordeningen in werking. Het gaat om EG-verordening 883/2004 (basisverordening) en de EG-verordening 987/2009 (toepassingsverordening). Deze verordeningen vervangen de EG-verordeningen 1408/71 en 574/72.
Overgangsrecht Het uitgangspunt is dat de inwerkingtreding van de nieuwe verordening geen verandering brengt in iemands verzekeringspositie. Om die reden geldt het volgende overgangsrecht: 7
als op iemand uitsluitend door de inwerkingtreding van de nieuwe verordening per 1 mei 2010 de wetgeving van een andere lidstaat wordt aangewezen, blijft op grond van het overgangsrecht de wetgeving van toepassing die werd aangewezen door EG-verordening 1408/71. Dit kan alleen zolang de situatie niet wijzigt en voor een periode van maximaal 10 jaar’;
7
personen voor wie dit geldt, kunnen er ook voor kiezen om onder de aanwijsregels van EG-verordening 883/2004 te vallen;
7
op het moment dat de situatie wijzigt, zodat, op grond van de aanwijsregels van de oude verordening een andere wetgeving wordt aangewezen, eindigt het overgangsrecht en is EG-verordening 883/2004 van toepassing.
De belangrijkste wijzigingen zijn: werknemers die voor één werkgever in twee landen werken alsmede zelfstandigen die in twee of meer lidstaten werken, moeten minimaal 25% in hun woonland werken, willen zij nog onderworpen zijn aan de wetgeving van hun woonland;
7
7
er bestaan geen aparte regels meer voor transportwerkers;
7
de maximale detacheringtermijn is 24 maanden;
7
de E-formulieren, die zijn gebaseerd op de ‘oude’ EGverordeningen, zijn per 1 mei 2010 vervangen door zogenaamde Portable Documents voor belanghebbenden (zo is het E101-formulier vervangen door een A1-formulier) en SED’s (structured electronic documents) voor de uitwisseling van gegevens tussen de uitvoeringsorganisaties van de lidstaten.
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
51
HOOFDSTUK 8
INKOMSTENBELASTINGEN VOOR ZELFSTANDIGEN
i
i
BELGIË
NEDERLAND
Zelfstandigen moeten over hun beroepsinkomsten personenbelasting betalen aan de belastingadministratie.
Zelfstandigen moeten over hun belastbare inkomstenbelasting betalen aan de Belastingdienst.
7
7
Berekening De belastingadministratie stelt eerst het belastbaar nettoinkomen vast en berekent vervolgens hoeveel belasting hierover verschuldigd is. De Belastingdienst belast bezoldigingen van bedrijfsleiders, winst van een nijverheids-, handels- of landbouwbedrijf en baten van vrije beroepen – verminderd met een aantal posten – volgens de onderstaande tarieven.
Berekening De Belastingdienst stelt eerst het belastbaar inkomen vast, berekent vervolgens hoeveel belasting hierover verschuldigd is en trekt hiervan ten slotte heffingskortingen af. De Belastingdienst belast het loon - verminderd met een aantal posten - volgens de onderstaande tarieven.De Belastingdienst stelt eerst het belastbaar inkomen vast, berekent vervolgens hoeveel belasting hierover verschuldigd is en trekt hiervan ten slotte heffingskortingen af. De Belastingdienst belast het loon - verminderd met een aantal posten - volgens de onderstaande tarieven.
52 Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
i
i
BELGIË
NEDERLAND
Basisschaal belastinginhouding 2011
Tarieven inkomstenbelasting 2011
Belastbaar inkomen
Belastingheffing per jaar
Belastbaar inkomen uit werk en woning
Belastingheffing per jaar
van
tot en met
totaal van
tot en met
Minimum totaal
€0
€ 8.070
+ 25% €0
€ 18.628
€0
+ 1,85 %
€ 8.070
€ 11.480
+ 30% € 18.628
€ 33.436
€ 344
+ 10,80% boven € 18.628
€ 11.480
€ 19.130
+ 40% € 33.436
€ 55.694
€ 1.943
+ 42% boven € 33.436
€ 19.130
€ 35.060
+ 45% € 55.694
of meer
€ 11.291 + 52% boven € 55.694
€ 35.060
of meer
+ 50% Op de verschuldigde belasting brengt de Belastingdienst in ieder geval de ‘algemene heffingkorting’ (€ 1.987 per jaar) en de ‘arbeidskorting’ (tot de leeftijd van 57 jaar, € 1.574 per jaar) in mindering. Daarnaast kan er - afhankelijk van de persoonlijke situatie - recht zijn op aanvullende heffingskortingen, zoals de alleenstaande-ouderkorting of de ouderenkorting). Voor het inkomen van grootaandeelhouders, personen die 5% of meer van het aandelenkapitaal van een BV of NV bezitten, geldt een tarief van 25%.
7
Betaling Zelfstandigen kunnen per kwartaal ‘voorafbetalen’. Daartoe maakt de belastingadministratie een schatting van de over het betreffende belastingjaar verschuldigde belasting. De voorafbetalingen worden later verrekend via de definitieve aanslag.
7
Betaling De Belastingdienst heft de inkomstenbelasting tegelijk met de premie volksverzekeringen. Daarvoor stuurt de Belastingdienst aan het begin van ieder jaar een aangifteformulier aan de belastingplichtige. De belastingplichtige (of zijn vertegenwoordiger) moet de aangifte (in beginsel elektronisch) invullen en vóór 1 april digitaal terugsturen. De aangifte kan via de site www.belastingdienst.nl worden gedownload en met een zogenoemde Digid-code worden ingediend. Daarna stuurt de Belastingdienst een aanslagformulier met het verschuldigde bedrag aan inkomstenbelasting (en premie volksverzekeringen) en de uiterste datum waarvoor het bedrag moet zijn gestort.
Zelfstandigen kunnen aangifte doen aan de hand van een voorgedrukt aangifteformulier. Dit kan ook via de website www.taxonweb.be. De uiterste indieningstermijn van de aangifte personenbelasting over de inkomsten van een bepaald jaar is 30 juni van het jaar daarop. De belastingadministratie verstuurt ten laatste in juni het jaar daarna de definitieve aanslag.
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
53
Bijlage 1
WAARDERINGSREGELS i
i
BELGIË
NEDERLAND
1 Oprichtingskosten 7
Oprichtingskosten worden gewaardeerd tegen aanschaffingswaarde, voor zover ze niet ten laste worden genomen gedurende het boekjaar waarin ze worden besteed.
7
Bij activering worden de oprichtingskosten afgeschreven over maximaal 5 jaar, behalve de kosten bij uitgifte van leningen die over de looptijd van de leningen mogen worden gespreid.
7
Het activeren van oprichtingskosten (en van kosten van de uitgifte van aandelen) vindt slechts nog in afnemende mate plaats. NB Kosten van oprichting en wijziging in het kapitaal zijn fiscaal in beginsel aftrekbaar.
7
Deze activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs of de vervaardigingsprijs of – onder voorwaarden – tegen actuele waarde, verminderd met de afschrijvingen.
2 Immateriële vaste activa 7
Deze activa worden gewaardeerd tegen aanschaffingsprijs, vervaardigingsprijs of gebruikswaarde zo die lager ligt.
Met een (bijzondere) waardevermindering dient rekening te worden gehouden, indien deze naar verwachting duurzaam is. Dit dient ten minste elk jaar te worden vastgesteld. 7
In de aanschaffingswaarde mag de rente op vreemd vermogen, gebruikt voor hun financiering, worden opgenomen voor zover zij betrekking heeft op de periode vóór de bedrijfsklaarheid.
7
Indirecte kosten die noodzakelijk zijn voor de vervaardiging van het actief, zoals rente, en die op een redelijke en consistente basis aan het actief kunnen worden toegerekend, kunnen in de vervaardigingsprijs worden opgenomen.
7
De afschrijvingstermijn voor de kosten van onderzoek en ontwikkeling en de goodwill beloopt normaal niet meer dan 5 jaar. Indien de afschrijvingstermijn langer is dan 5 jaar, dient dit in de toelichting te worden verantwoord.
7
De afschrijving op vaste activa met een beperkte gebruiksduur dient jaarlijks stelselmatig te geschieden over de geschatte economische levensduur (fiscaal ten minste 5 jaren). Afschrijving naar rato van de verkoop of het gebruik van het product of proces voldoet ook aan deze eis. Kosten verbonden aan de oprichting en uitgifte van aandelen dienen in ten hoogste 5 jaar te worden afgeschreven.
7
Voor geactiveerde goodwill geldt dat, alleen als deze redelijkerwijze valt toe te rekenen aan een aanzienlijk langere periode van 5 jaar (fiscaal 10 jaar), over een langere gebruiksduur mag worden afgeschreven.
7
Wettelijk is het toegestaan om goodwill ineens ten laste van het eigen vermogen te brengen. Hoewel toegestaan, is de voorkeursmethode in de Richtlijnen voor de
54 Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
i
i
BELGIË
NEDERLAND
Jaarverslaggeving om de goodwill te activeren en systematisch af te schrijven. Het ineens ten laste van de winst- en verliesrekening verwerken van goodwill zal volgens de RJ in het algemeen niet leiden tot het voldoen aan het vereiste inzicht.
3 Materiële vaste activa 7
Deze activa worden gewaardeerd tegen: a aanschaffingsprijs (= aankoopprijs + bijkomende kosten) in geval van aankoop van derden; b of vervaardigingsprijs (directe en eventueel ook een evenredig deel van de indirecte productiekosten) in geval van eigen productie; c of gebruikswaarde (= realisatiewaarde voor buitengebruik gestelde activa) als die lager ligt (verplicht).
7
De wet staat zowel waardering op basis van aanschaffingsprijs als op basis van actuele waarde toe. Onder aanschaffingsprijs wordt verstaan: a verkrijgingsprijs (= aankoopprijs + bijkomende kosten) in geval van aankoop bij derden; b vervaardigingsprijs (directe en een redelijk deel van de indirecte kosten en eventueel de rente op schulden over het tijdvak dat aan de vervaardiging kan worden toegerekend) in geval van eigen productie. Er bestaat een verplichting jaarlijks te beoordelen of er aanwijzingen zijn voor een bijzondere waardevermindering van het materieel vast actief die als duurzaam kan worden beschouwd. Indien dergelijke aanwijzingen aanwezig zijn, dient de realiseerbare waarde (hoogste van de directe opbrengstwaarde en de bedrijfswaarde) te worden vergeleken met de boekwaarde. Afwaardering vindt plaats indien de boekwaarde hoger is dan de realiseerbare waarde.
7
Als actuele waarde van een goed kan worden aangemerkt: a vervangingswaarde; b bedrijfswaarde; c opbrengstwaarde. Vastgoedbeleggingen dienen bij de eerste waardering te worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs, inclusief de transactiekosten. Voor de vervolgwaardering is zowel waardering tegen actuele waarde als tegen historische kostprijs toegestaan. Er is voorkeur voor waardering tegen actuele waarde (marktwaarde). Winsten of verliezen die zijn ontstaan door een wijziging in de reële waarde van vastgoedbeleggingen dienen ofwel rechtstreeks ten gunste van het eigen vermogen (in een herwaarderingsreserve) te worden gebracht, ofwel ten gunste van het resultaat (met de vorming van een herwaarderingsreserve uit de winstbestemming).
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
55
i
i
BELGIË
NEDERLAND
7
In het geval dat wordt voldaan aan de definitie van roerende of onroerende leasing, dient bij de leasingnemer de geleasede activa te worden geactiveerd.
7
In het geval dat wordt voldaan aan de definitie van financial lease dienen bij de leasingnemer de geleasede activa te worden geactiveerd.
7
Definitie onroerende leasing: wanneer de contractueel te storten termijnen, naast de rente en de kosten van de verrichting, ook de integrale wedersamenstelling dekken van het kapitaal dat de leasinggever in het gebouw heeft geïnvesteerd.
7
Definitie financial lease: de juridische eigendom van het goed ligt in het algemeen bij de geldgever en de (economische) voor- en nadelen verbonden aan de eigendom worden (nagenoeg) geheel door de geldnemer gedragen (de economische eigendom berust bij de geldnemer). De economische realiteit van de leasetransactie is bepalend voor de vraag of sprake is van financial lease dan wel operational lease (de leaseclassificatie). De juridische vorm van de leasetransactie is hier van minder belang. Het karakter van de leasetransactie blijkt uit het beoordelen van de leasecontractvoorwaarden. Als operationele lease kwalificeren alle leaseovereenkomsten die niet als financiële lease kwalificeren.
7
Definitie roerende leasing: wanneer de contractueel te storten termijnen, verhoogd met het bedrag dat moet worden betaald bij de optielichting (indien de nemer de koopoptie bezit), naast de rente en de kosten van de verrichting ook de integrale wedersamenstelling dekken van het kapitaal dat de gever in het goed heeft geïnvesteerd. De koopoptie mag enkel in aanmerking worden genomen als het ten hoogste 15% vertegenwoordigt van het kapitaal dat de gever in het goed heeft geïnvesteerd.
4 Financiële vaste activa 7
7
Deze activa worden gewaardeerd tegen aanschaffingsprijs met inbegrip van de bijkomende kosten. De bijkomende kosten mogen ook integraal in de kosten worden verwerkt.
Op deelnemingen en aandelen worden waardeverminderingen geboekt ingeval van duurzame minderwaarde of ontwaarding verantwoord door toestand, rendabiliteit of vooruitzichten.
7
Deze activa worden gewaardeerd op basis van: a één van de varianten van de vermogensmutatiemethode (ingeval van invloed van betekenis); b of verkrijgingsprijs (geen invloed van betekenis); c of de actuele waarde: vervangingswaarde, bedrijfswaarde of opbrengstwaarde (geen invloed van betekenis). Er is een vermoeden van invloed van betekenis wanneer de aandeelhouder meer dan 20% van de stemmen naar eigen inzicht kan uitbrengen.
7
Bij toepassing van waardering op basis van nettovermogenswaarde worden verliezen van de deelneming, en bij toepassing van actuele waarde negatieve herwaarderingen,
56 Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
i
i
BELGIË
NEDERLAND
in de cijfers van de moeder tot uitdrukking gebracht zodra zij door de moeder worden geconstateerd. Het ontstaan van bijzondere risico’s kan reden zijn voor het vormen van een voorziening op de deelneming. 7
Herwaardering van aandelen en deelnemingen waarin geen invloed van betekenis wordt uitgeoefend, is toegestaan.
5 Voorraden 7
Voor goederen gekocht van derden, is de algemene regel waardering tegen aanschaffingswaarde (aankoopprijs en bijkomende kosten) of tegen marktwaarde, indien deze op balansdatum lager is.
7
Idem. Daarnaast mogen voorraden tegen actuele waarde (vervangingswaarde of lagere opbrengstwaarde) worden gewaardeerd.
7
Inzake bepaling van de aanschaffingswaarde van identieke goederen zijn er 4 toegelaten methoden: a individualisering van de prijs van elk bestanddeel; b methode van de gewogen gemiddelde prijzen; c FIFO; d LIFO.
7
Inzake bepaling van de aanschaffingswaarde van identieke goederen zijn er 4 toegelaten methoden: a individualisering van de prijs van elk bestanddeel; b methode van de gewogen gemiddelde prijzen; c FIFO; d LIFO (onder bepaalde voorwaarden).
7
Standaardprijzen mogen onder bepaalde voorwaarden worden toegepast.
7
Onafhankelijk van de gevolgde grondslag dient in alle gevallen de op het waarderingsmoment werkelijk aanwezige voorraad te worden gewaardeerd in overeenstemming met een van de volgens de wet toegestane grondslagen.
7
Indien op balansdatum de marktwaarde van de goederen lager is dan de verkrijgings- of vervaardigingsprijs, dient afwaardering tot de lagere marktwaarde plaats te vinden.
7
De geproduceerde voorraden worden gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs of tegen marktwaarde op balansdatum, als die lager is.
7
Aanvullende waardeverminderingen worden geboekt om rekening te houden hetzij met de evolutie van hun realisatie- of marktwaarde, hetzij met de risico’s inherent aan de aard van de betrokken producten of van de gevoerde activiteit.
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
57
i
i
BELGIË
NEDERLAND
6 Vorderingen 7
Handelsvorderingen en overige vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde.
7
Vorderingen dienen te worden gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs (eerste waardering: reële waarde). Indien er geen sprake is van agio of disagio en transactiekosten is de geamortiseerde kostprijs gelijk aan de nominale waarde.
7
Waardeverminderingen worden toegepast zo er voor het geheel of een gedeelte onzekerheid bestaat over de betaling op de vervaldag ofwel wanneer de realisatiewaarde van de vorderingen op balansdatum lager is dan hun boekwaarde.
7
Voorzieningen voor oninbaarheid worden getroffen zo er voor het geheel of een gedeelte onzekerheid bestaat over de inning van de openstaande vordering.
7 Geldbeleggingen en liquide middelen 7
Tegoeden bij financiële instellingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde.
7
Idem.
7
Effecten worden gewaardeerd tegen aanschaffingswaarde.
7
Effecten worden afzonderlijk in de balans opgenomen (niet onder liquide middelen) dan wel als onderdeel van de financiële vaste activa indien de intentie bestaat om de effecten langdurig binnen de onderneming te houden. Waardering van effecten is tegen: verkrijgingsprijs of lagere marktwaarde; actuele waarde (wijzigingen leiden in de meeste gevallen tot een herwaarderingsreserve dan wel tot een bate of last in de winst en verliesrekening); geamortiseerde kostprijs.
7
Waardeverminderingen worden toegepast wanneer de realisatiewaarde op balansdatum lager is dan de aanschaffingswaarde.
7
Het is toegestaan om rekening te houden met een op korte termijn te voorziene buitengewone waardevermindering van vlottende activa zoals vorderingen, doch dit heeft niet de voorkeur.
58 Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
i
i
BELGIË
NEDERLAND
8 Eigen vermogen 7
Het eigen vermogen omvat: a het kapitaal; b uitgiftepremies; c herwaarderingsmeerwaarden; d reserves; e overgedragen resultaat; f kapitaalsubsidies; g voorschot aan de vennoten op de verdeling van het nettoactief (-).
7
Het eigen vermogen omvat: a het geplaatste kapitaal; b agioreserve; c herwaarderingsreserves; d andere wettelijke reserves, onderscheiden naar hun aard; e statutaire reserves; f overige reserves; g niet verdeelde winsten, met afzonderlijke vermelding van het resultaat na belastingen, voor zover de bestemming daarvan niet in de balans is verwerkt.
7
Latente belastingen op herwaarderingsmeerwaarden worden in de Belgische wettelijke jaarrekening niet verwerkt. Herwaarderingsmeerwaarden worden in hun totaliteit opgenomen onder het eigen vermogen.
7
Volgens de voorkeursmethode in de (ontwerp) Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving worden latente belastingen opgenomen over herwaarderingen. Deze latente belastingen op herwaarderingen worden onder voorzieningen opgenomen. Een alternatieve methode volgens de ontwerprichtlijn is om geen latente belastingen op te nemen, en de herwaardering bruto op te nemen onder het eigen vermogen.
7
Wettelijke reserve: jaarlijks dient van de te bestemmen winst verminderd met de eventueel overgedragen verliezen 5% te worden toegevoegd ten gunste van de wettelijke reserve, totdat deze 10% van het maatschappelijk kapitaal bedraagt.
7
Er dienen wettelijke reserves te worden gevormd voor: a het op de balans geactiveerde bedrag van kosten verband houdende met oprichting en met uitgifte van aandelen en kosten van onderzoek en ontwikkeling; b het verschil tussen de wijziging in de waarde van de deelnemingen op grond van het resultaat en rechtstreekse vermogensvermeerderingen enerzijds en het dividend uit de deelnemingen en uitkeringen die kunnen worden bewerkstelligd en rechtstreekse vermogensverminderingen anderzijds; c omrekeningsverschillen op buitenlandse deelnemingen; d het geval dat de som van het kapitaal, statutaire en wettelijke reserves kleiner is dan het wettelijk minimumkapitaal; e bij inbreng in natura en het ontbreken van een accountantsverklaring bij de inbreng; f herwaarderingen (in bepaalde gevallen); g het uitstaande bedrag van leningen ter verkrijging van het aandelenkapitaal.
7
Bepaalde wettelijke reserves kunnen negatief zijn.
7
Voor herwaarderingsreserves gelden bepaalde regels.
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
59
i
i
BELGIË
NEDERLAND
7
Interim-dividenden zijn enkel toegestaan onder zeer strikte voorwaarden, o.a. een verslag van de commissaris.
7
Uitkering interim-dividend is mogelijk.
7
Kapitaalsubsidies worden opgenomen bij toekenning tegen nominale waarde na aftrek van de uitgestelde belastingen. Subsidies dienen geleidelijk in resultaat te worden genomen volgens hetzelfde ritme als de afschrijvingen op de vaste activa waarop ze betrekking hebben.
7
Investeringssubsidies dienen als vooruit ontvangen bedrag onder de overlopende passiva te worden opgenomen of in mindering te worden gebracht op het geïnvesteerde bedrag. Uit de op de balans gepassiveerde investeringssubsidie dient jaarlijks een gedeelte ten gunste van het bedrijfsresultaat vrij te vallen. Dit gedeelte dient systematisch te worden berekend met inachtneming van de wijze waarop de besteding waarvoor de subsidie is verleend zelf in de jaarrekening wordt verwerkt.
9 Voorzieningen voor risico’s en kosten en uitgestelde belastingen 7
Voorzieningen beogen naar hun aard duidelijk omschreven verliezen of kosten te dekken, die op balansdatum waarschijnlijk of zeker zijn, doch waarvan het bedrag niet vaststaat.
7
Voorzieningen worden op de balans opgenomen: a tegen naar hun aard duidelijk omschreven verplichtingen die op balansdatum als waarschijnlijk of vaststaand kunnen worden beschouwd, maar waarvan niet bekend is in welke omvang of wanneer zij zullen ontstaan. b tevens kunnen voorzieningen worden opgenomen tegen uitgaven die in een volgend boekjaar zullen worden gedaan, voor zover het doen van die uitgaven zijn oorsprong mede vindt voor het einde van het boekjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal jaren.
7
In de Belgische wettelijke jaarrekening worden enkel uitgestelde (= latente) belastingen geboekt op sommige gerealiseerde meerwaarden op vaste activa en op sommige kapitaalsubsidies.
7
Latente belastingen op herwaarderingen (en overige belastbare tijdelijke verschillen) worden onder voorzieningen opgenomen en worden berekend over het verschil tussen bedrijfseconomische en fiscale waardering vermenigvuldigd met het nominale belastingtarief c.q. tegen contante waarde. (voorkeursmethode). De alternatieve toegestane is om geen latente belastingen op herwaarderingen in acht te nemen.
7
Definitie van voorzieningen voor risico’s en kosten: a pensioenen en soortgelijke rechten (o.a. brugpensioenen); b grote herstellings- en onderhoudswerken; c overige risico’s en kosten (technische waarborgen - hangende geschillen - termijnposities - voorzieningen voor kosten verbonden aan de beëindiging van werkzaamheden).
7
In de Nederlandse wet worden de volgende voorzieningen onderscheiden: a voorziening voor latente belastingen; b voorziening voor personeelsbeloningen; c overige voorzieningen.
60 Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
i
i
BELGIË
NEDERLAND
10 Schulden 7
De schulden worden opgenomen tegen nominale waarde op balansdatum.
7
Schulden dienen te worden gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs (eerste waardering: reële waarde). Indien er geen sprake is van agio of disagio of transactiekosten is de geamortiseerde kostprijs gelijk aan de nominale waarde van de schuld.
7
Er wordt rekening gehouden met nog te betalen kosten op balansdatum die betrekking hebben op het boekjaar of op voorgaande boekjaren.
7
Idem.
7
Idem.
7
Bij het opmaken van de jaarrekening dient de rechtspersoon haar functionele valuta te bepalen, in overeenstemming met bepaalde factoren.
7
Op balansdatum dienen: a monetaire balansposten die in een vreemde valuta luiden te worden omgerekend tegen de slotkoers van de functionele valuta; b niet-monetaire balansposten die volgens de historische kostprijs worden gewaardeerd in een vreemde valuta, te worden omgerekend tegen de wisselkoers van de functionele valuta op de transactiedatum of de benaderde koers; c niet-monetaire balansposten die volgens de actuele waarde worden gewaardeerd in vreemde valuta, te worden omgerekend tegen de wisselkoers van de functionele valuta op het moment waarop de actuele waarde werd bepaald.
7
Valutakoersverschillen die voortkomen uit de afwikkeling van monetaire posten, dan wel voortkomen uit de omrekening van monetaire posten in vreemde valuta, dienen te worden verwerkt in de winst- en verliesrekening in de periode dat zij zich voordoen, met uitzondering van de valutakoersverschillen die voortkomen uit de omrekening van een monetaire post die deel uitmaakt van de nettoinvestering in een bedrijfsuitoefening in het buitenland van een rechtspersoon. Deze laatste dienen te worden verwerkt in de reserve omrekenverschillen in het eigen vermogen.
Vreemde valuta De omrekening van in vreemde valuta uitgedrukte bezittingen, schulden en verplichtingen gebeurt op basis van de volgende grondslagen: a activa en passiva aangeschaft in vreemde valuta worden omgerekend tegen de transactiekoers; b monetaire activa en passiva (bv. vorderingen, schulden, geldbeleggingen en overlopende rekeningen) worden op balansdatum omgerekend aan slotkoers. Omrekeningsverschillen worden per munt geglobaliseerd. In geval negatieve omrekeningsverschillen worden deze ten laste van de resultatenrekening geboekt. Positieve omrekeningsverschillen blijven geboekt onder de overlopende rekeningen (zij mogen evenwel ook ten gunste van het resultaat worden geboekt).
7
Bij het begin van het nieuwe boekjaar worden alle inventarisboekingen inzake omrekeningsverschillen tegengeboekt.
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
61
i
BELGIË
i
NEDERLAND
De resultaten en de financiële positie van een rechtspersoon dienen als volgt te worden omgerekend in een andere presentatievaluta: a de activa en passiva dienen voor iedere gepresenteerde balans te worden omgerekend tegen de slotkoers op die balansdatum; b de baten en lasten dienen voor iedere winst- en verliesrekening te worden omgerekend tegen de wisselkoersen op de transactiedata; en c de omrekeningsverschillen uit (a) en (b) dienen in de (wettelijke) reserve omrekeningsverschillen als onderdeel van het eigen vermogen te worden verwerkt. Voor middelgrote ondernemingen is een eenvoudigere methode toegestaan.
62 Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
Bijlage 2
EU-VERORDENING 883/2004 i
BELGIË EN NEDERLAND
Vaststelling van de toe te passen wetgeving
die werkzaamheden in loondienst verricht aan boord van een zeeschip dat onder de vlag van een lidstaat vaart en voor die werkzaamheden wordt betaald door een onderneming of een persoon die zijn zetel of domicilie in een andere lidstaat heeft, de wetgeving van laatstgenoemde lidstaat, indien hij zijn woonplaats in die lidstaat heeft. De onderneming of de persoon die het loon betaalt, wordt voor de toepassing van genoemde wetgeving als werkgever aangemerkt.
Artikel 11 Algemene regels 1
Degenen op wie deze verordening van toepassing is, zijn slechts aan de wetgeving van één lidstaat onderworpen. Welke die wetgeving is, wordt overeenkomstig deze titel vastgesteld.
2
Voor de toepassing van deze titel worden de personen die een uitkering ontvangen omdat of als gevolg van het feit dat zij een werkzaamheid uitvoeren in loondienst of een werkzaamheid anders dan in loondienst, beschouwd als personen die die werkzaamheid verrichten. Deze regel geldt niet voor uitkeringen bij invaliditeit, ouderdom of aan nabestaanden, prestaties in verband met arbeidsongevallen en beroepsziekten, of prestaties bij ziekte voor behandeling voor onbepaalde tijd.
3
Behoudens de artikelen 12 tot en met 16: a geldt voor degene die werkzaamheden al dan niet in loondienst verricht in een lidstaat, de wetgeving van die lidstaat; b geldt voor ambtenaren de wetgeving van de lidstaat waaronder de dienst waarbij zij werkzaam zijn, ressorteert; c geldt voor degene die een werkloosheidsuitkering ontvangt overeenkomstig artikel 65 volgens de wetgeving van de lidstaat van zijn woonplaats, de wetgeving van die lidstaat; d geldt voor degene die wordt opgeroepen of opnieuw wordt opgeroepen voor militaire dienst of vervangende burgerdienst in een lidstaat, de wetgeving van die lidstaat; e geldt voor eenieder op wie de bepalingen van de onderdelen a) tot en met d) niet van toepassing zijn, de wetgeving van de lidstaat van zijn woonplaats, onverminderd andere bepalingen van deze verordening die hem prestaties garanderen krachtens de wetgeving van een of meer andere lidstaten.
4 Voor de toepassing van deze titel worden al dan niet in loondienst verrichte werkzaamheden die normaliter plaatsvinden aan boord van een zeeschip dat onder de vlag van een lidstaat vaart, beschouwd als werkzaamheden die worden verricht in die lidstaat. Niettemin geldt voor degene
Artikel 12 Bijzondere regel 1
Degene die werkzaamheden in loondienst verricht in een lidstaat voor rekening van een werkgever die daar zijn werkzaamheden normaliter verricht, en die door deze werkgever wordt gedetacheerd om voor zijn rekening werkzaamheden in een andere lidstaat te verrichten, blijft onderworpen aan de wetgeving van de eerstbedoelde lidstaat, mits de te verwachten duur van die werkzaamheden niet meer dan 24 maanden bedraagt en de betrokkene niet wordt uitgezonden om een ander te vervangen.
2
Op degene die in een lidstaat werkzaamheden anders dan in loondienst pleegt te verrichten en werkzaamheden van gelijke aard in een andere lidstaat gaat verrichten, blijft de wetgeving van eerstbedoelde lidstaat van toepassing, mits de te verwachten duur van die werkzaamheden niet meer dan 24 maanden bedraagt.
Artikel 13 Verrichten van werkzaamheden in twee of meer lidstaten 1
Op degene die in twee of meer lidstaten werkzaamheden in loondienst pleegt te verrichten, is van toepassing: a de wetgeving van de lidstaat waar hij woont, indien hij op dit grondgebied een substantieel gedeelte van zijn werkzaamheden verricht of indien hij werkzaam is bij verschillende ondernemingen of werkgevers die hun zetel of domicilie hebben op het grondgebied van verschillende lidstaten, of b de wetgeving van de lidstaat waar de zetel van de onderneming of het domicilie van de werkgever waarbij hij voornamelijk werkzaam is zich bevindt, indien hij geen substantieel gedeelte van zijn werkzaamheden
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten 63
i
2
3
BELGIË EN NEDERLAND
verricht in de lidstaat waar hij woont. Op degene die in twee of meer lidstaten werkzaamheden anders dan in loondienst pleegt te verrichten, is van toepassing: a de wetgeving van de lidstaat waar hij woont, indien hij aldaar een substantieel gedeelte van zijn werkzaamheden verricht; of b de wetgeving van de lidstaat waar zich het centrum van belangen van zijn werkzaamheden bevindt, indien hij niet woont in een van de lidstaten waar hij een substantieel gedeelte van zijn werkzaamheden verricht. Op degene die in verschillende lidstaten werkzaamheden in loondienst en werkzaamheden anders dan in loondienst pleegt te verrichten, is de wetgeving van toepassing van de lidstaat waar hij werkzaamheden in loondienst verricht of, indien hij dergelijke werkzaamheden verricht in twee of meer lidstaten, de overeenkomstig lid 1 vastgestelde wetgeving.
4 Op degene die werkzaam is als ambtenaar in een lidstaat en al dan niet in loondienst een werkzaamheid verricht in een of meer andere lidstaten is de wetgeving van toepassing van de lidstaat waaronder de dienst ressorteert waarbij hij werkzaam is. 5
De in de leden 1 tot en met 4 bedoelde personen worden voor de toepassing van de overeenkomstig deze bepalingen vastgestelde wetgeving beschouwd alsof zij de bedoelde werkzaamheden volledig verrichten in de betrokken lidstaat en daar al hun inkomsten verkrijgen.
Artikel 14 Vrijwillige of vrijwillig voortgezette verzekering 1
De artikelen 11 tot en met 123 zijn niet van toepassing op vrijwillige of vrijwillig voortgezette verzekering, tenzij voor één van de in artikel 3, lid 1, bedoelde takken van sociale zekerheid in een lidstaat slechts een stelsel van vrijwillige verzekering bestaat.
2
Wanneer de betrokkene krachtens de wetgeving van een lidstaat in die lidstaat verplicht verzekerd is, kan hij in een andere lidstaat niet deelnemen aan een stelsel van vrijwillige of vrijwillig voortgezette verzekering. In alle overige gevallen waar voor een bepaalde tak van sociale zekerheid de keuze bestaat tussen verschillende stelsels van
vrijwillige of vrijwillig voortgezette verzekering, wordt de betrokkene alleen toegelaten tot het stelsel dat hij heeft gekozen. 3
Wat invaliditeits-, ouderdoms- en nabestaandenuitkeringen betreft, kan de betrokkene evenwel worden toegelaten tot de vrijwillige of vrijwillig voortgezette verzekering van een lidstaat, zelfs indien hij verplicht verzekerd is krachtens de wetgeving van een andere lidstaat, voor zover hij op een bepaald ogenblik tijdens zijn loopbaan onderworpen is geweest aan de wetgeving van de eerstbedoelde lidstaat op grond van of ten gevolge van een al dan niet in loondienst verrichte werkzaamheid, wanneer deze gelijktijdige aansluiting krachtens de wetgeving van de eerste lidstaat uitdrukkelijk of stilzwijgend wordt toegelaten.
4 Indien op grond van de wetgeving van een lidstaat de toegang tot een vrijwillige of vrijwillig voortgezette verzekering afhankelijk is van het wonen in die lidstaat of van eerdere al dan niet in loondienst verrichte werkzaamheden, is artikel 5, onder b), uitsluitend van toepassing op personen die op enig moment in het verleden onderworpen zijn geweest aan de wetgeving van die lidstaat omdat zij daar al dan niet in loondienst werkzaamheden hebben verricht.
Artikel 15 Bijzondere regels inzake de arbeidscontractanten van de Europese Gemeenschappen De arbeidscontractanten van de Europese Gemeenschappen mogen met betrekking tot andere bepalingen dan die betreffende de gezinsbijslagen, die worden verstrekt krachtens de op hen toepasselijke regeling, kiezen tussen toepassing van de wetgeving van de lidstaat waar zij werkzaam zijn, en toepassing van de wetgeving van de lidstaat waaraan zij het laatst onderworpen waren of van de lidstaat waarvan zij onderdaan zijn. Dit keuzerecht, dat slechts eenmaal mag worden uitgeoefend, wordt op de dag van hun indiensttreding van kracht.
64 Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
i
BELGIË EN NEDERLAND
Artikel 16 Uitzonderingen op de artikelen 11 tot en met 15 1
Twee of meer lidstaten, de bevoegde autoriteiten van deze lidstaten of de door deze autoriteiten aangewezen instellingen kunnen in onderlinge overeenstemming in het belang van bepaalde personen of groepen personen, uitzonderingen op de artikelen 11 tot en met 15 vaststellen.
2
Degene die recht heeft op een pensioen krachtens de wetgevingen van een of meer lidstaten en die in een andere lidstaat woont, kan op zijn verzoek worden vrijgesteld van de toepassing van de wetgeving van deze laatste lidstaat mits hij niet op grond van de verrichting van een werkzaamheid, al dan niet in loondienst, aan deze wetgeving is onderworpen.
Verschillen in zakendoen tussen België en Nederland - Boekhoudkundige, fiscale, juridische en sociaalrechtelijke aspecten
65
WWW.BDO.BE WWW.BDO.NL
BDO is de merknaam die wordt gebruikt ter aanduiding van het BDO-netwerk en van elk van de BDO Member Firms.
07/2011 - BB1123