Verschijnt 4 maal per jaar (kwartaaluitgave) in een oplage van 750 stuks

In Vogelvlucht, Reumamagazine

2e

kwartaal 2015

Verschijnt 4 maal per jaar (kwartaaluitgave) in een oplage van 750 stuks

Inhoudsopgave: Proloog Agenda Activiteiten Bestuursmededelingen Lezing; Ziekte van Dupuytren op 23 september 2015 Individuele inkomstentoeslag In Beeld; Radiologisch onderzoek deel 9 Jeroen Bosch Reuma zet aan tot steeds meer bewegen Paracetamol mogelijk minder veilig dan gedacht De huidziekte Morfea Regionieuws Slikklachten bij medicijnen innemen Radbout en Maartenskliniek willen gezamenlijk reumacentrum Heupairbag moet valletsel voorkomen Generieke geneesmiddelen Mijn reuma maakt mij somber Zorgwijzer duidelijkheid over fibromyalgie Vergoeding hulpmiddelen Nieuwe behandeling voor psoriasis Prestigieuze EU-subsidie voor Bechterew-onderzoek Onderzoek naar langdurige klachten bij Lyme-ziekte Is reumatoïde artiritis te voorkomen door vroege behandeling Parkeren met een gehandicaptenparkeerkaart SigmoÏdoscopie Weet-je ? Ledenmutaties Onderzoek naar test voor fibromyalgie Onze vereniging in beeld

1

Proloog Een persoonlijk woord van de voorzitter Gerrit van der Zalm

Dure medicijnen: touwtrekken om de rekening Sinds 2012 zijn ziekenhuizen financieel verantwoordelijk voor een groeiend aantal dure medicijnen. In plaats van dalende kosten door efficiëntere inkoop, blijven de kosten stijgen en wil niemand de rekening betalen. Ziekenhuizen raken financieel in de knel door het verstrekken van dure medicijnen. Die kosten meer dan verzekeraars willen vergoeden en dat leidde de afgelopen jaren tot een toenemende strijd over wie nu de rekening moet betalen voor dure geneesmiddelen. Na berichten over het eventueel maar weigeren van patiënten en noodkreten van het AMC ziekenhuis en het Sint Antoniusziekenhuis over de last die deze medicijnkosten vormen voor het ziekenhuisbudget, laat minister Schippers nu twee onderzoeken uitvoeren naar wat er eigenlijk loos is. Aanleiding tot het getouwtrek rond de kosten van dure medicijnen blijkt een maatregel die enkele jaren geleden werd genomen om de groei van die kosten te stoppen. Zo werd in 2012 begonnen met de zogeheten overheveling van dure medicijnen. Medicijnen die eerst vergoed werden via het geneesmiddelenvergoedingssysteem, werden daaruit gehaald en het budget daarvoor werd naar de ziekenhuizen overgeheveld. Het begon met een aantal geneesmiddelen die tegen reuma ingezet worden: TNF-alfaremmers. Dure medicijnen die ook nog eens een sterk groeiende vraag kenden in 2011. In de jaren erop volgden o.a. een aantal kankermedicijnen. Te oordelen naar de resultaten was die eerste overheveling in ieder geval geen succes. Ook het Reumafonds en de Stichting Eerlijke Geneesmiddelenvoorzieningen (EGV) hebben destijds hierin actie ondernomen richting Den Haag. Dat er een oplossing moet komen voor de manier waarop geneesmiddelen nu vergoed worden staat wel vast, want het leidt er nu toe dat de patiënt de dupe wordt en dat mag niet gebeuren. Daarom is het goed dat de minister een pas op de plaats heeft gemaakt en nu ook kritisch kijkt naar middelen die misschien niet overgeheveld hadden moeten worden. De NZa (Ned. Zorgautoriteit) komt voor het zomerreces met een systeemanalyse van de overhevelingen. De kamer verwacht binnenkort ook de rapportage van de werkgroep Dure Geneesmiddelen. Wordt vervolgd dus en laten we hopen dat er nu eindelijk eens een voor alle partijen aanvaardbare oplossing komt. Ik wil iedereen desondanks een hele fijne zomervakantie toewensen met hopelijk voor u een regelmatig zonnetje, letterlijk en figuurlijk! Gerrit van der Zalm, voorzitter

2

Agenda

Activiteiten

Onze activiteiten vinden plaats in: Sociaal Cultureel Centrum PERRON-3 Hoff van Hollantlaan1 Rosmalen (tenzij anders vermeld)



03 juni --- Voorlichtingsbijeenkomst: ‘Traditionele Chinese Geneeskunde’ & ‘Pansori Living Sound’



18 juli t/m 30 augustus -- Zomervakantie Alle activiteiten liggen stil.



31 augustus --- Start nieuwe seizoen oefengroepen Alle oefengroepen gaan weer van start.



23 september --- Voorlichtingsbijeenkomst (’s-avonds!) ‘ziekte van Dupuytren met artrose’ Zie pagina 6



ca. 14 oktober --- Excursie Abdij Koningshoeven (bierbrouwerij ‘La Trappe Trappist’) info volgt t.z.t.

 18 november --- Voorlichtingsbijeenkomst (’s-avonds!) ‘Prednison en botontkalking bij Reuma’

 17 december --- Kerstviering

Bestuur / redactie wenst al onze leden en relaties een fijne en zonnige zomervakantie!

3

Bestuursmededelingen Mededelingen die vanuit de bestuursvergaderingen met u gecommuniceerd worden.

 ALV vragen De vragen die in de afgelopen Algemene Ledenvergadering zijn gesteld, zullen in een later stadium nog beantwoord worden. Bij het ter perse gaan van dit nummer heeft onze bestuursvergadering nog niet plaats gevonden, vandaar. Voor zover u het nog niet wist, ons bestuur is sinds deze ALV weer geheel compleet. Beoogd secretaris Marijke Humblé is toegetreden als bestuurslid en benoemd tot secretaris van onze RPV. 

Bechterew Oefengroep op 9e plaats geëindigd

Het volleybalteam van onze Bechterew oefengroep is bij het jaarlijkse Internationale Bechterew Volleybaltoernooi op de 9e plaats geëindigd. Een prima prestatie, want aan het toernooi namen 34 teams deel uit binnen- en buitenland. Het evenement werd dit jaar voor de twaalfde keer georganiseerd in ‘Sportcomplex Galgenwaard’ te Utrecht door de Stichting Bechterew in Beweging.  Subsidie Reumafonds Onze vereniging heeft alle subsidieaanvragen weer ingezonden bij het Reumafonds. Het betreft de project subsidies die noodzakelijk zijn om ons werk te kunnen doen. Inmiddels zijn alle aanvragen goedgekeurd en beschikken wij weer over voldoende financiën om onze RPV op een goede manier haar activiteiten uit te laten voeren. We zijn het Reumafonds daar dan ook dankbaar voor!  Collecte Reumafonds Van 16 t/m 21 maart 2015 was de collecteweek van het Reumafonds. Op dit moment is men nog druk de inhoud van de bussen aan het tellen. Medio juni wordt definitief bekend hoeveel er is opgehaald. Momenteel staat de teller op een kleine € 3.000.000,= , dus het gaat weer de goede kant op. Wilt u zelf volgend jaar collecteren of kent u iemand die dat best zou willen doen, laat het ons weten via Sara van Tuyl, tel: 0418-561719.

4

Voorlichtingsbijeenkomst

‘de ziekte van Dupuytren met artrose’ Op 23 september 2015 organiseert onze vereniging een voorlichting over ‘de ziekte van Dupuytren met artrose’. De aandoening van Dupuytren, ook ‘koetsiers hand’ genoemd, wordt gekenmerkt door klachten in de palm van de hand. Bij de aandoening van Dupuytren ontwikkelen zich eerst kleine knobbels in het bindweefsel van de handpalm. De knobbels gaan woekeren en vormen strengen. Deze strengen strekken zich uit tot de vingers waardoor deze krom gaan staan (klauwstand). Meestal betreft het de pink en de ringvinger. Een zeer interessante voorlichting, met een lichte uitloop richting handartrose. Medewerking verlenen:  drs. R.J.P.M. Franken, plastisch chirurg & opleider in het Jeroen Bosch Ziekenhuis te ’s-Hertogenbosch  drs. Friedeman, AIOS (plastisch chirurg in opleiding) JBZ en Erasmus MC te Rotterdam. Noteer alvast in uw agenda !!! Datum: woensdagavond 23 september 2015 Tijd: 19.00 – 21.00 u Locatie: Sociaal Cultureel Centrum PERRON-3 te Rosmalen. Info: Gerrit van der Zalm - tel: 0411– 607193

5

Individuele inkomenstoeslag Door Nelly Theunissen

Tijdens de laatste Algemene Ledenvergadering werd door een van de leden opgemerkt dat de georganiseerde activiteiten van de vereniging wel aantrekkelijk zijn, maar niet door iedereen te bekostigen. Vervolgens werd er opgemerkt dat er gemeentes zijn waar men eventueel een toeslag kan aanvragen. Deze toeslag heet ‘individuele inkomenstoeslag’, lijkt op (voorheen) de langdurigheidstoeslag. Om hiervoor in aanmerking te komen dient u aan enkele voorwaarden te voldoen, o.a. deze:      

U dient 21 jaar of ouder te zijn, maar niet ouder dan de AOW-leeftijd Uw inkomen is de afgelopen jaren niet veel hoger geweest dan het voor u geldende bijstandsbedrag U bezit niet meer eigen vermogen dan u voor de bijstand mag hebben. U ontving voor de afgelopen periode van 12 maanden niet eerder een langdurigheidstoeslag of individuele inkomenstoeslag. U studeert niet, of hebt de afgelopen jaren niet gestudeerd. Uw uitkering is de afgelopen jaren niet verlaagd omdat u de arbeidsverplichtingen niet bent nagekomen.

Let op: Per gemeente kunnen hier verschillen in zijn. Om te weten of u hiervoor in aanmerking komt, is het verstandig eerst op de website van uw gemeente te kijken of telefonisch te informeren.

6

In onze vaste rubriek ‘In Beeld’ een invulling die in het teken staat van radiologisch onderzoek. In deze rubriek maken we een serie over diverse vormen van radiologisch onderzoek.

Arthrografie

(onderzoek van een gewricht) Een arthrografie is een diagnostisch onderzoek waarbij door middel van contrastmiddel het gewricht in beeld gebracht wordt. Dit onderzoek kan gecombineerd worden met een MRI-scan. Inleiding U heeft een afspraak voor een röntgenonderzoek van een gewricht. U krijgt hierbij een contrastmiddel toegediend. Dit wordt een arthrografie genoemd. Doel van het onderzoek Er worden röntgenopnamen gemaakt om het gewricht in beeld te brengen en te beoordelen. Het onderzoek kan van de schouder, elleboog, pols, heup, knie of enkel zijn. U krijgt via een injectie in het gewricht een contrastmiddel toegediend waardoor het gewricht beter zichtbaar is op de röntgenopnamen. In de injectie zit ook een verdovend middel waardoor het onderzoek minder gevoelig is. Voorzorgsmaatregelen  Zwangerschap Als u zwanger bent, of denkt dit te zijn, wilt u dan ruim voor het onderzoek contact opnemen met de afdeling Radiologie. In overleg met de arts wordt beslist of het onderzoek doorgaat of uitgesteld wordt.  Deelname aan het verkeer Tijdens het onderzoek krijgt u een injectie in uw gewricht. Hierdoor kan uw gewricht tijdelijk pijnlijk en instabiel zijn. Wij adviseren u om na het

7



onderzoek niet zelfstandig deel te nemen aan het verkeer en voor vervoer naar huis te zorgen. Waardevolle zaken Wij raden u aan waardevolle zaken zoveel mogelijk thuis te laten. Het ziekenhuis is niet aansprakelijk voor vermissing of beschadiging van uw persoonlijke eigendommen.

Het onderzoek U moet uw kleding uitdoen en sieraden afdoen op de plaats die onderzocht gaat worden. In de onderzoekskamer gaat u op de röntgentafel liggen. De laborant desinfecteert het gewricht met een vloeistof. Deze vloeistof geeft een roze verkleuring op de huid. Boven de tafel hangt een röntgentoestel die tijdens het onderzoek over u heen schuift. Om de plaats te bepalen van de injectie maakt de radioloog eerst echoof röntgenopnamen van het gewricht. Daarna wordt via een naald de injectievloeistof ingespoten. U voelt de prik in het gewricht. Bij het inspuiten van het contrastmiddel kunt u een opgeblazen gevoel krijgen in het gewricht. Het onderzoek duurt ca. 20 minuten. Na het onderzoek  De injectievloeistof wordt door het lichaam opgenomen. Door het gewricht in beweging te houden zal dit sneller gaan. Probeer het gewricht tot 24 uur na het onderzoek niet te zwaar te belasten om blessures te voorkomen.  De roze verkleuring op de huid geeft niet af en zal na enige keren wassen verdwijnen. Complicaties Mogelijke complicaties zijn een infectie of een bloeding van het gewricht en gewrichtspijn. Bij aanhoudende pijn en roodheid van het gewricht in combinatie met koorts moet u direct contact opnemen met de arts die het onderzoek voor u heeft aangevraagd. De uitslag De radioloog beoordeelt het onderzoek en geeft de uitslag door aan de arts die voor u het onderzoek heeft aangevraagd. De arts bespreekt met u de uitslag.

8

Deze vaste rubriek onder de naam ‘Jeroen Bosch’ (de wereldberoemde schilder uit Den Bosch en waaraan het ziekenhuis zijn naam verbonden heeft) geeft rechtstreekse informatie vanuit het ziekenhuis.

 Vakanties poli Reumatologie JBZ Onze leden die in behandeling zijn bij een van de artsen op de poli reumatologie van het Jeroen Bosch Ziekenhuis, willen wij er op wijzen dat in de maanden juni-juli-augustus diverse polimedewerkers met vakantie kunnen zijn. Dit kan van invloed zijn op te maken afspraken, dus houdt u hier s.v.p. rekening mee.  Betere zorg met minimaal invasieve chirurgie Nieuwe technieken leiden tot betere zorg, korter verblijf in het ziekenhuis en een sneller herstel. In het Jeroen Bosch Ziekenhuis wordt breed ingezet op minimaal invasieve chirurgie. Deze operatietechniek heeft de toekomst volgens artsen en Raad van Bestuur. En waarom? Omdat deze techniek in veel gevallen de minste schade en de beste resultaten geeft voor patiënten. Minimaal invasief betekent dat via kleine sneetjes wordt geopereerd. Soms zelfs via één sneetje of via natuurlijke lichaamsopeningen zoals de mond of de anus. En wat bijzonder is, is dat deze betere zorg op termijn kan leiden tot lagere kosten. Minder schade, sneller herstel “Tot voor kort werd gedacht dat na een operatie met een minimaal invasieve techniek de kanker mogelijk eerder terug zou komen of niet geheel kon worden verwijderd. Dat blijkt niet zo te zijn”, zegt Daan Lips, oncologisch chirurg. “Deze manier van opereren geeft net zo’n goed, zo niet een beter resultaat als de traditionele manier van opereren. Daarnaast zijn er voor patiënten veel voordelen. Zo zijn er minder complicaties en herstelt de patiënt sneller. Bovendien, ook niet geheel onbelangrijk, zijn er minder wondproblemen en een cosmetisch voordeel, er zijn immers kleine littekens. Daarom opereren chirurgen, urologen en gynaecologen in het Jeroen Bosch Ziekenhuis zoveel mogelijk minimaal invasief. De minimaal invasieve technieken zijn ongeveer tien tot vijftien jaar geleden geïntroduceerd voor de dikke darm en endeldarmoperaties in Nederland. Hiervan zien we nu de resultaten wetenschappelijk en in de dagelijkse praktijk. Op basis van deze resultaten zijn we in het Jeroen Bosch Ziekenhuis nu ook begonnen met het verwijderen van alvleesklier- en/of levertumoren op minimaal invasieve wijze. Deze operaties zijn technisch veel lastiger en meer complicatiegevoelig. Met name de alvleesklierchirurgie is zeer complicatiegevoelig maar de hoop is dat de

9

bekende voordelen van laparoscopie (minder bloedverlies en sneller herstel) ook hier gepaard gaan met minder complicaties. We zijn nu nog een van de weinige ziekenhuizen in Nederland waarin deze operaties minimaal invasief worden gedaan.” Met onderzoek bewijzen Oncologisch chirurg Koop Bosscha vult aan: “De eerste resultaten zijn zeer bemoedigend. We zien in de praktijk dat het beter is voor patiënten om alvleesklier-en leveroperaties minimaal invasief te doen. Het gaat er echter om dat we ook wetenschappelijk bewijzen V.l.n.r: Daan Lips, Peter Langenbach dat het beter is. en Koop Bosscha We hebben recent in het Jeroen Bosch Ziekenhuis een innovatieforum (innovatie 4M) gelanceerd. Dat is een multidisciplinair initiatief dat alle beschikbare kennis en ervaring in het JBZ op het gebied van minimale patiëntschade bij diagnostiek en behandeling gaat samenbrengen. Hierdoor kunnen onderzoeksplannen en innovatieve ideeën beter uitgewerkt worden tot succesvolle onderzoeksprogramma’s. De kennis en ervaring die we opdoen in de praktijk delen we uiteraard met anderen. Ook in landelijk verband op het gebied van de zorg voor patiënten met alvleesklierkanker middels de DPCG, een landelijke multidisciplinaire werkgroep van medici en paramedici. Zij hebben als doel de behandeling van alvleesklierkanker te verbeteren. Nergens anders ter wereld werken specialisten op deze manier samen.” We blijven voorop lopen “Daarnaast delen we onze kennis door op te leiden”, voegt Peter Langenbach voorzitter Raad van Bestuur toe. “Wij zijn een STZ ziekenhuis en dat betekent niet alleen dat wij onderzoek doen maar ook dat we opleiden. We leiden jaarlijks circa 350 coassistenten en 100 artsassistenten op tot medisch specialist. De arts-assistenten van snijdende disciplines worden bij ons in de nieuwste minimaal invasieve technieken geschoold en nemen deze kennis weer mee naar andere ziekenhuizen. We hebben jaren geleden in overleg met onze artsen besloten te investeren in kwaliteit en patiëntveiligheid. Deze begrippen zijn een leidend principe in de zorg die wij bieden. Dat betekent dat wij investeren in innovatieve behandelingen en technieken. Het JBZ heeft veel ervaring in de vroege adoptie van innovatieve behandelingen, zoals robotchirurgie en 3D laparoscopie. We lopen als Jeroen Bosch Ziekenhuis hierin voorop en ons streven is voorop te blijven lopen ten behoeve van onze patiënten”, aldus Langenbach.

10

Reuma zet aan tot steeds meer bewegen Door Manon Keser-Goosen, lid van onze patiëntenvereniging. Een eigen verhaal over het behoud van levensplezier. Twintig jaar geleden werd bij mij, Manon Keser-Goosen, de ziekte van Bechterew ontdekt en tien jaar later bovendien Reumatoïde Artritis. Gelukkig heb ik een optimistisch en positief karakter. Mijn uitgangspunt ‘ik heb reuma en ben geen reuma’ heeft mij enorm geholpen om plezier te houden in mijn leven. In de tijd van die laatste diagnose zat ik in een rolstoel en was ik afhankelijk van hulp. Zes weken lag ik in het ziekenhuis. Na mijn ontslag kwam ik met heel veel hulp en steun van directe familie, vrienden, fysiotherapeuten, medische en thuiszorg weer letterlijk op de been. Met de nodige aanpassingen in huis en in mijn leven, kon ik redelijk zelfstandig zijn. De teleurstelling was groot toen bleek dat ik mijn werk niet meer kon doen. Doordat de begeleiding vanuit mijn werkgever zo geweldig was, heb ik nooit het gevoel gehad dat ik echt ben ontslagen. Nog steeds kom ik met veel plezier op mijn oude werkplek het Theater aan de Parade. Mijn ziekte leidde tot grote vechtlust. Ik ben steeds meer gaan bewegen. Meer bewegen betekent minder stijfheid en daardoor minder pijn, al kan ik nooit zonder medicatie, helaas. Ik zwem één keer per week, twee keer per week fysio-fitness en doe ook twee keer per week hydrotherapie. Lange tijd zat ik bij de hydrogroep van de reumapatiëntenvereniging in Vlijmen in een heel gezellige zwemgroep met veel plezier onderling. Nu zwem ik in de Tolbrug. Zwemmen doe ik al mijn hele leven. In de zomer ga ik naar de IJzeren Man in Vught, een heerlijk natuurbad waar ik mijn dagen fijn doorbreng. Toen mijn oude werkgever mij vorig jaar vroeg of ik het team van het Theater aan de Parade wilde komen versterken met ‘Swim to Fight Cancer’, de eerste editie in ’s-Hertogenbosch, was ik zeer vereerd. Wat een geweldige ervaring was het om te zwemmen in de stadsgracht en de Dommel! Nooit gedacht dat ik met zoveel gemak twee kilometer in open

11

water zou zwemmen met zoveel mensen. Ik heb wel getraind maar niet extreem. Hiermee wil ik nog eens benadrukken dat je ondanks heel veel lichamelijke mankementen als gevolg van verschillende soorten reuma, toch nieuwe uitdagingen kunt vinden en zelfs goede doelen kunt steunen. We kennen immers allemaal wel mensen die door kanker zijn getroffen. Voor mij was dit een actie waarvoor ik wilde en ook kon gaan, omdat zwemmen mij de minste beperkingen geeft. Natuurlijk voelde ik die inspanning wel aan mijn lijf, maar het was zo fantastisch! Op zondag 13 september 2015 komt de tweede editie van ‘Swim to Fight Cancer’ eraan. We hebben nog veel geld nodig om opnieuw de 50.000 euro te kunnen halen. Elk bedrag, groot of klein, is belangrijk om in de toekomst nog meer middelen tegen kanker te ontwikkelen en zo meer genezing te bereiken. Eén ding is zeker, die dag ben ik weer present in het water en ik zal met hart en ziel zwemmen voor ieder die het nodig heeft, en tevens genieten van de prachtige tocht!!! Mocht u het na het lezen van mijn tekst leuk vinden mij hierbij te sponsoren, ga dan via internet naar deze link: www.denbosch.swimtofightcancer.nl/manonkesergoosen

Swim to Fight Cancer is een zwemevent dat op 14 september 2014 voor het eerst werd gehouden. Op 13 september 2015 vindt de tweede editie plaats in ’sHertogenbosch. Initiatiefnemer van de Swim to Fight Cancer (StFC) is Fight cancer, een stichting die fondsen werft voor kankeronderzoek en preventie via KWF Kankerbestrijding. Het doel van de StFC is om zoveel mogelijk geld op te halen voor fellowships. Een fellowship is een persoonlijke beurs voor jonge, talentvolle artsen en onderzoekers, waarvan we verwachten dat ze een belangrijke rol zullen gaan spelen in het kankeronderzoek in Nederland. Door een fellowship (een subsidie) kunnen zij op het hoogste niveau kennis en vaardigheden opdoen in de oncologie. Op die manier kunnen ze niet alleen hun eigen kennis en vaardigheden verrijken, maar ook die van collega artsen en onderzoekers in Nederland. Met het geld dat Fight cancer inzamelt kunnen de fellows dus meer kennis van kanker verzamelen en verspreiden en in praktijk toepassen.

12

Paracetamol mogelijk minder veilig dan gedacht! Het jarenlang nemen van paracetamol in een hoge dosering heeft misschien meer nadelige gevolgen voor de gezondheid dan tot nu toe gedacht. Die conclusie trekken Britse wetenschappers. Toch is het onderzoek geen reden om te stoppen met het nemen van paracetamol. De onderzoekers raden artsen aan te bekijken of de pijnstilling door paracetamol opweegt tegen mogelijke gezondheidsrisico's. Ook zijn er manieren om gezondheidsrisico's te beperken. Paracetamol is wereldwijd de meest gebruikte pijnstiller en wordt bijvoorbeeld geadviseerd bij mensen met pijn door artrose. Paracetamol is in Nederland vrij verkrijgbaar. Verschillende risico's in verschillende patiëntengroepen De onderzoekers hebben gegevens uit 8 bestaande patiëntengroepen (cohorten) verzameld en geanalyseerd. Daaruit blijkt dat het langdurig gebruiken van paracetamol mogelijk zorgt voor een grotere kans op harten vaatziekten, maag- of darmproblemen, en nierproblemen. Ook stijgt mogelijk de sterftekans van patiënten. De gezondheidsrisico's kwamen niet in alle patiëntgroepen voor. Ook is het volgens de onderzoekers mogelijk dat patiënten al verhoogde gezondheidsrisico's hadden, waardoor juist zij paracetamol voorgeschreven kregen. De risico's kunnen hierdoor te hoog worden ingeschat. Geen reden om te stoppen met paracetamol Volgens drs. Ingrid Lether, manager Onderzoek en Innovatie van het Reumafonds, is er dan ook geen reden om te stoppen met het nemen van paracetamol. 'Wel vinden de onderzoekers dat artsen zich ervan bewust moeten zijn dat langdurig paracetamolgebruik in hoge dosering mogelijk gezondheidsrisico's met zich meebrengt.' 'Zoals voor alle geneesmiddelen geldt het advies: artsen moeten het zo kort mogelijk voorschrijven in de laagste mogelijke dosering.

13

Ook kunnen artsen maatregelen nemen die de risico's verlagen, zoals het voorschrijven van maagbeschermers. Bovendien geven de onderzoekers aan dat er meer onderzoek nodig is om de risico's van paracetamol nauwkeurig te bepalen.' Vragen over paracetamolgebruik? Heeft u vragen over het gebruik van paracetamol en uw gezondheid? Overleg dan met uw arts. Uw arts kan u advies geven over het gebruik van de pijnstiller. Het Reumafonds geeft uitgebreide voorlichting over het gebruik van medicijnen bij reuma. Ook kunt u contact opnemen met de Reumalijn, van maandag t/m vrijdag van 10.00 - 14.00 uur te bereiken via telefoon 0900 20 30 300 (3 cent p.m.) of via e-mail [email protected] Het Britse onderzoek is verschenen in het tijdschrift Annals of the Rheumati Bron: Reumafonds – maart 2015

===========◄►==========

Morfea Morfea (morphea) is een huidziekte, een lokale vorm van sclerodermie, die tot de huid beperkt blijft. Meestal blijft het ook beperkt van één tot enkele plekken. Het veroorzaakt zeer plaatselijke ontstekingen van de huid. Hierbij treedt verharding (slcerosering) op en uiteindelijk verlittekening. Morfea komt ongeveer drie keer vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Het vertoont gelijkenis met reumatische ziekten en sommige andere autoimmuunziekten. Hierbij keert het afweersysteem zich tegen het eigen lichaam in plaats van tegen schadelijke stoffen van buiten het lichaam. Oorzaak van morfea Bij morfea treedt een afbraak op van het bindweefsel. Hierdoor wordt je huid stug en gaat deze hard aanvoelen. Het bindweefsel (inclusief de

14

elastische vezels) vertoont afbraakverschijnselen met als gevolg verlies van structuur en functionaliteit. Ook verdwijnen de haartjes en zweetklieren door deze verharding uit je huid. Waarom het bindweefsel van je huid kapot gaat, is niet bekend. Sommige onderzoekers denken dat tekenbeten een rol kunnen spelen. Hierdoor zou een ontstekingsreactie kunnen ontstaan, waardoor de bindweefselcellen abnormale vezels gaan maken. Morfea komt vaker voor op plaatsen waar langdurige druk op de huid wordt uitgevoerd. Bijvoorbeeld op randen van strak zittende kleding. Symptomen van morfea Morfea begint met een huidvlek die zich uitbreidt naar een matig ontstoken roodheid. Hierna ontstaat een harde, parelgrijze plek met een paarse ring eromheen. Bij morfea krijg je geen last van inwendige afwijkingen. Naast de gewone morfea bestaan er nog drie zeldzamere vormen met ieder zijn eigen specifieke symptomen:  Lineaire morfea: hierbij is sprake van een lijnvormige morfea, vaak op één arm of been.  Sabelhouw morfea (morphea en coup de sabre): deze lineaire vorm komt voor op het hoofd.  Diepe morfea (morphea profunda): hierbij liggen de verhardingen diep in de huid, als een vorm van vetweefselontsteking. Behandeling van morfea In de meeste gevallen vermindert of verdwijnt de morfea na een aantal jaren spontaan, waardoor een behandeling van deze huidziekte niet direct noodzakelijk is. Vaak wordt voor een afwachtend beleid gekozen. Er bestaan wel een aantal behandelingen bij morfea. Omdat sommige onderzoekers denken dat het veroorzaakt wordt door een tekenbeet, wordt vaak begonnen met antibiotica. Als ontstekingsremmer wordt vaak corticosteroïd houdende crèmes voorgeschreven. Daarnaast kan lichttherapie geprobeerd worden. Er is echter nog geen effectieve behandeling gevonden. Bron: Gezondheidsplein febr. 2015

15

RegioNieuws Nieuwsfeiten uit onze regio rondom Den Bosch en de Bommelerwaard



Museale kunst op de boulevard JBZ

Zoals we allemaal weten is bewegen goed voor mensen met reuma. Mocht u toch in het JBZ zijn, bezoek dan eens de tentoonstelling van Noortje Haegens. In april vond de officiële opening plaats van de expositie ‘Stil de tijd’ van kunstenares Noortje Haegens. De expositie is een rustige expositie met foto’s en videowerken. Naast deze expositie op de boulevard van het Jeroen Bosch Ziekenhuis exposeert zij ook in Eindhoven en in het Noordbrabants museum. Haar expositie in het Noordbrabants museum heet ‘kijken in slow motion’. Met trots kunnen we bezoekers verwijzen van het ziekenhuis naar het museum in het hart van ’s-Hertogenbosch. We kunnen nu dan ook spreken van museale kunst op de boulevard! Welke expositie mooier is om te bekijken, is aan de bezoeker. De expositie ‘Stil de tijd’ is nog te zien t/m 7 juli 2015 aan het einde van de boulevard van het Jeroen Bosch Ziekenhuis. De expositie van Noortje Haegens als 'Brabantse Nieuwe' in de Tuingalerij van het Noordbrabants museum in 's-Hertogenbosch is nog te zien t/m 28 juni 2015.  Risico injectienaalden verwaarloosbaar Het mogelijke gezondheidsrisico van injectienaalden van Terumo en andere fabrikanten is verwaarloosbaar. Er is geen reden om deze injectienaalden niet te gebruiken. Wel moet Terumo de kwaliteitscontrole bij de productie en distributie van naalden verbeteren. Dat blijkt uit onderzoek van het RIVM in opdracht van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) en uit inspectiebezoeken aan de fabriek van Terumo in België. Het RIVM heeft ruim 7000 injectienaalden onderzocht, zowel van Terumo als van andere fabrikanten. In minder dan 1% van de onderzochte naalden zijn kleine hoeveelheden overtollige, uitgeharde lijm gevonden. Er zijn geen volledig verstopte naalden gevonden en ook geen naalden met vloeibare, niet-uitgeharde lijm. Samen met Britse en Belgische experts heeft het RIVM onderzocht of lijm in de naalden een mogelijk gezondheidsrisico is. De conclusie is dat dit risico verwaarloosbaar is. Mocht u meer informatie willen over deze berichtgeving, dan adviseren wij u contact op te nemen met uw behandelend arts, de ziekenhuizen in deze regio of uw apotheek.

16

Slikklachten bij medicijnen innemen Veel Nederlanders hebben slikklachten bij het doorslikken van medicijnen, geneesmiddelen of vitaminepillen. Hoe klein of glad de tabletten of capsules ook zijn, sommige mensen krijgen ze gewoonweg niet doorgeslikt. Dit wordt ook wel een medicatie inname probleem (MIP) genoemd. Het kan bij iedereen voorkomen, maar er is geen medische oorzaak voor aan te wijzen. Dit neemt echter niet weg dat het een omvangrijk probleem is wat de aandacht verdient. Vooral omdat er steeds nieuwe technieken komen die het slikken van medicijnen vergemakkelijken. Omvang slikklachten bij innemen van medicijnen Naar schatting heeft maar liefst één op de drie Nederlanders problemen met het slikken van capsules, tabletten, pillen en dragees. Dat zijn ongeveer vijf miljoen mensen. Bijna iedereen die moeite heeft met het innemen van medicijnen, kan wel moeiteloos een stuk vlees of een korst brood doorslikken. Terwijl dit stuk vlees of brood veel groter is dan een pilletje. Niet alleen de tabletten of capsules met een ruw oppervlak kunnen voor problemen zorgen, maar ook kleine gladde pilletjes kunnen sommigen niet doorslikken. Gevolgen slikklachten bij medicijnen innemen Slikklachten geven niet alleen een continue strijd, ze kunnen gevolgen hebben voor de therapietrouw: mensen slikken de medicijnen nog maar af en toe of zelfs helemaal niet meer. Of mensen met slikklachten gaan zonder overleg met de arts andere manieren bedenken om de medicijnen wel te kunnen doorslikken, terwijl dit niet altijd verantwoord is. Denk bijvoorbeeld aan het vermalen van medicijnen. Dit kan niet zomaar bij alle medicijnen omdat het de werking kan beïnvloeden. In dit artikel bespreken we hoe het kan dat sommige mensen moeite hebben met het doorslikken van medicijnen, wat de gevolgen hiervan kunnen zijn en wat je er tegen kunt doen. Eerst wordt uitgelegd hoe het proces van slikken er eigenlijk precies aan toe gaat. Slikken- Hoe gaat dat? Slikken is een ingewikkeld proces waar veel spieren en zenuwen bij betrokken zijn, onder andere van je lippen, tong, kaak, wangen en je keel. Het slikproces gebeurt in vier stappen en je slikt wel 3000 keer per dag. Slikproces in vier stappen:  Je neemt het voedsel of medicijnen in je mond en kauwt als het nodig is. Daarna wordt het verzameld op je tong.  Je tong maakt een golvende beweging en transporteert de hap of slok naar achteren. Aan het eind van deze stap begint de slikreflex.

17

 

De slikbeweging begint door de slikreflex en het voedsel gaat van je keel naar de slokdarm. Het strottenklepje sluit je luchtpijp af zodat er geen voedsel in je luchtpijp kan komen. Je slokdarm verplaatst het voedsel naar je maag.

Naast het slikken van medicijnen en voedsel, slik je ook het speeksel weg. Overdag doe je dit ongeveer twee keer per minuut en ’s nachts één keer per minuut. Dit gebeurt onbewust, je hoeft er niet bij na te denken. Toch kan het voor sommige mensen een probleem vormen om iets door te slikken. Dit kan een medische oorzaak hebben, bijvoorbeeld door een zenuwbeschadiging. Je spreekt dan van slikproblemen. Het kan ook een psychische oorzaak hebben, wat vooral voorkomt bij het doorslikken van medicijnen. Slikproblemen oorzaak De oorzaak van slikproblemen kan verschillend zijn. Belangrijk hierbij is om een onderscheid te maken tussen algemene slikproblemen en problemen met het innemen van medicijnen (MIP). MIP heeft namelijk meestal geen medische oorzaak, maar algemene slikproblemen wel. Algemene slikproblemen oorzaak De oorzaak van algemene slikproblemen kan divers zijn, bijvoorbeeld:  Zenuwbeschadiging. Een beschadiging van de zenuwen die betrokken zijn bij het slikproces, bijvoorbeeld door een operatie. Hierdoor worden je spieren niet of minder goed aangestuurd.  Hersenbeschadiging. Wanneer je hersenen je zenuwen niet goed aansturen kunnen er slikproblemen ontstaan. Dit kan bijvoorbeeld ontstaan na een beroerte of ziekte zoals ALS, Parkinson, Multiple Scleroseen kanker in het hoofd-halsgebied.  Een droge mond. Door medicijnengebruik. Sommige medicijnen zorgen ervoor dat je een droge mond krijgt. Het kan ook zijn dat medicijnen je suf maken waardoor je vergeet te slikken.  Stress en Angst. Veel voorkomende oorzaken van slikproblemen bij ouderen Enkele veel voorkomende oorzaken van slikproblemen bij ouderen, zijn:  Niet functionerend strottenklepje. Doordat het strottenklepje in je luchtpijp niet goed meer sluit, kan er eten in de luchtpijp komen. Normaal hoest je het eten op en is er niets aan de hand, maar de hoestreflex bij ouderen werkt niet altijd goed.

18

  

Dementie. Verstijfde of verslapte spieren. Spieren van de mond, tong, keel kunnen verslapt of verstijfd zijn. Problemen met (kunst)gebit. Hierdoor kan de speekselafgifte minder zijn.

Oplossingen slikklachten Als je slikproblemen als gevolg van een medische oorzaak hebt, kan een arts verschillende oplossingen voorstellen:  Een doorverwijzing naar logopedist. De logopedist onderzoekt waar en wanneer het probleem optreedt tijdens het slikken. Hij kijkt wat er nodig is om weer veilig te kunnen slikken en helpt de spierfuncties in de mond en keel te verbeteren. Ook kan hij adviezen geven over de houding tijdens het eten en drinken. Het kan zijn dat je daarvoor een slikvideo moet laten maken. Als de logopedist je exacte problemen heeft vastgesteld verwijst hij je soms door naar de diëtist. De diëtist past het eten en drinken aan waardoor de kans kleiner wordt dat je je verslikt.  Sondevoeding geven. Wanneer je ernstige problemen hebt met het slikken, kan je arts besluiten om sondevoeding te geven. Deze voeding bevat alle voedingsstoffen die je lichaam nodig heeft. Medicijnen kunnen eventueel ook gegeven worden door de sondevoeding.  Alternatieve medicatie. Ook kan een huisarts kijken of alternatieve medicatie beschikbaar is, bijvoorbeeld een medicijn dat geïnjecteerd moet worden of een vloeibare variant van hetzelfde middel. Niet alleen wanneer je voor jezelf medicijnen bewerkt loop je een groter risico, maar ook als je dat doet voor iemand anders. Je hebt dan bijvoorbeeld kans op een allergische reactie of het kan schadelijke effecten hebben voor het ongeboren kind (wanneer je dus zwanger bent). Enkele algemene adviezen bij problemen met het doorslikken van medicijnen zijn:  Zit altijd goed rechtop tijdens het innemen van medicijnen.  Houd je hoofd een beetje naar achteren als je een medicijn inneemt.  Vraag de apotheker of huisarts naar een eventueel middel dat het innemen van medicijnen vergemakkelijkt. Een voorbeeld hiervan is het nieuwe medische hulpmiddel Gloup®.  Vraag de apotheker of je medicijn wellicht ook in een vloeibare variant verkrijgbaar is.

19



In enkele gevallen kun je je medicijnen vermalen of oplossen in bijvoorbeeld water. Dit is echter niet bij alle medicijnen verantwoord dus let hier goed mee op.

Wat zijn de gevolgen als je moeite hebt om medicijnen door te slikken? Het hebben van slikklachten bij de inname van medicatie kan negatieve gevolgen hebben voor de therapietrouw. Omdat mensen de medicijnen maar moeilijk weg krijgen, kan het zijn dat ze niet meer alle medicijnen slikken. Of nog erger: dat ze helemaal geen medicijnen meer innemen. Dit is niet bevorderlijk voor de beoogde werking van de medicijnen. Het gevolg is dat nog meer medicijnen voorgeschreven worden. Een ander probleem treedt op als mensen zonder overleg met de huisarts hun medicijnen gaan vermalen en mengen door bijvoorbeeld vla. Op zich kan het vermalen van medicijnen een oplossing bieden als je problemen hebt bij het doorslikken van medicijnen, je moet alleen opletten bij welke medicijnen je dit doet. En dit altijd in overleg met de huisarts doen. Het is namelijk niet bij alle medicijnen verantwoord. Dit kan niet zomaar bij alle medicijnen omdat het de werking kan beïnvloeden. Let op met vermalen, oplossen of openen van medicijnen Bij het vermalen komt de dosis van het medicijn in één keer vrij en dit is bij sommige geneesmiddelen niet zonder risico. Hetzelfde geldt voor het openen van capsules en het oplossen van medicijnen waarvoor dit niet bedoeld is. Het innemen van je medicijnen met vla kan voor problemen zorgen, omdat je niet alle medicijnen mag innemen in combinatie met zuivelproducten. Doordat er verschillende soorten pudding zijn, kan er niet altijd een goed advies gegeven worden over het suikergehalte of de aanwezigheid van gluten, allergenen en oplosmiddelen die de opname van het medicijn kunnen beïnvloeden. Gevolgen vermalen, oplossen of openen van medicijnen Als je medicijnen vermaalt, opent of oplost kan dat de volgende gevolgen hebben:  Verhoogde kans op bijwerkingen.  Ernstige en zelfs levensbedreigende bijwerkingen.  Te korte werkingsduur.  Verminderde werkzaamheid.  Onderdosering.  Maag- en slokdarmklachten.

20



Verhoogde kans op kanker door het inademen van de stofdeeltjes die vrijkomen.

Maar hoe weet je nu welke medicijnen je wel of niet mag vermalen, oplossen of openen? Als eerst geldt natuurlijk dat je in het geval van moeite met het slikken van medicijnen, dit altijd met je huisarts of apotheker moet bespreken. Over het algemeen kun je zeggen dat capsules waarvan de korrels afzonderlijk gecoat zijn, probleemloos geopend kunnen worden. Dit zijn bijvoorbeeld omeprazol capsules. Het is echter niet de bedoeling dat de korrels die in de capsule zitten ook vermalen worden. Daarnaast mogen medicijnen tegen kanker of die van invloed zijn op de hormoonhuishouding meestal niet vermalen worden. Neem altijd contact op met de huisarts of apotheker als je je medicijnen wil vermalen, openen of oplossen. Zij kunnen je hierover adviseren. Ook kan een huisarts kijken of alternatieve medicatie beschikbaar is, bijvoorbeeld een medicijn dat geïnjecteerd moet worden of een vloeibare variant van hetzelfde middel. Niet alleen wanneer je voor jezelf medicijnen bewerkt loop je een groter risico, maar ook als je dat doet voor iemand anders. Je hebt dan bijvoorbeeld kans op een allergische reactie of het kan schadelijke effecten hebben voor het ongeboren kind (wanneer je dus zwanger bent). Bron: Gezondheidsplein – april 2015

===========◄►==========

Radboud UMC en Sint-Maartenskliniek Nijmegen willen gezamenlijk Reumacentrum De Sint Maartenskliniek en het Radboud UMC willen een Expertisecentrum Reumatologie Nijmegen realiseren. De afdelingen reumatologie van beide organisaties hebben de intentie uitgesproken intensief te gaan samenwerken door patiëntenzorg, onderzoek, onderwijs en de opleiding reumatologie volledig te integreren. Daartoe is op 21 april j.l. een verklaring getekend. In de komende maanden vindt nader onderzoek en planvorming plaats. “Bij realisatie zal dit een positieve impuls geven aan het onderzoekswerk en de behandeling van mensen met reuma. Zowel in de regio Zuid en Oost Nederland als ook daarbuiten”, aldus reumatoloog prof. dr. Frank van den Hoogen.

21

Foto: beide partijen ondertekenen de intentieverklaring.

Beide afdelingen reumatologie kennen elkaar goed. De eerste structurele samenwerking dateert uit de jaren ’70. Het bundelen van kennis en kunde leidde onder meer tot het gezamenlijke internationale predicaat ‘Centre of Excellence in Rheumatology’ voor beide afdelingen in 2014. Prof. dr. Frank van den Hoogen, sinds 2001 hoofd van de afdeling reumatologie van de Sint Maartenskliniek en vanaf 2013 ook van de afdeling reumatische ziekten van het Radboud UMC: “Beide afdelingen vullen elkaar uitstekend aan, zowel op het gebied van behandeling als wat betreft het wetenschappelijk onderzoek. Binnen het beoogde Expertisecentrum kunnen we patiënten met elke reumatische klacht de best mogelijke zorg bieden. Door het integreren van behandelmogelijkheden ontstaat meer specialisatie en bouwen we extra kennis en ervaring op. Het geeft ook een nieuwe impuls aan onderzoek en innovatie, wat bijdraagt aan betere behandelingen in de toekomst. Bovendien zal het onze medewerkers nog betere kansen voor ontplooiing en specialisatie bieden. Men heeft dan ook enthousiast gereageerd op de plannen.” Prof. dr. Frank van den Hoogen verwacht ook op andere terreinen voordelen van de samenwerking: “Veel reumamedicatie is zowel effectief als ook duur. Door samen in te kopen, kunnen we de kosten verlagen. Bovendien lukt het ons samen veel beter om piekdrukte op te vangen. Dat betekent dat we onze patiënten nog sneller kunnen helpen en dat we ook méér mensen van dienst kunnen zijn. Zo creëer je een centrum waar mensen snel terecht kunnen voor de best mogelijke reumazorg.” Bron: St. Maartenskliniek – april 2015

22

Heupairbag moet valletsel voorkomen

Airbags zijn meestal bedoeld om een klap op te vangen bij hoge snelheid. Maar Firma Wolk ontwikkelt samen met TU Delft een airbag voor senioren om een val te breken. ANBO vindt het een hilarisch idee, maar reageert bij Omroep Gelderland ook positief op het initiatief, dat vandaag in onder andere De Stentor is gepubliceerd. Sluipmoordenaar Valongelukken zijn een sluipmoordenaar voor ouderen. Jaarlijks overlijden zo’n 2.800 - vooral tachtigplussers als gevolg van een ‘accidentele val' (cijfers CBS). Het gaat dan om mensen die direct na hun val omkwamen of maximaal 30 dagen later overleden aan de gevolgen daarvan. Jaarlijks belanden ook circa 44.000 slachtoffers in het ziekenhuis en circa 84.000 personen op de spoedeisende hulp (cijfers Veiligheid.nl). Hilarisch ANBO vraagt zich wel af of de animo voor de heupairbag is gepeild. Directeur Liane den Haan: “Het heeft iets hilarisch, maar wij kunnen ons voorstellen dat senioren die onzeker zijn geworden omdat ze nogal makkelijk vallen, hiermee ‘een steuntje in de rug krijgen’. Dat ze zich met een heupairbag zekerder voelen en gewoon mobiel kunnen blijven. Neemt niet weg dat er ook trainingen en valpoli’s zijn om valongelukken te voorkomen. Veel valpartijen ontstaan door slecht zicht, verkeerd medicijngebruik, verkeerd schoeisel, hartritmestoornissen of een huis dat

23

niet goed is aangepast op oudere bewoners. Ook daar is veel te halen om valongelukken te voorkomen.” Schuifelen Senioren die ooit zijn gevallen schuifelen vaak onzeker door het huis of op straat, en een gebroken heup ligt op de loer. De heupairbag moet dat voorkomen. De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland -onderdeel van het ministerie van Economische Zaken- heeft Firma Wolk 120.000 euro geleend om de heupairbag te ontwikkelen. Die bestaat uit een gordel die iets boven de heup wordt gedragen. Op de rug zit een tasje met daarin de airbag. Een sensor signaleert bij een val de beweging. Vervolgens komt er een zak tevoorschijn, die zich om de heup oppompt en de val breekt. “Er zit een ventiel in, zodat het kussen langzaam leegloopt. Als de airbag hard zou blijven, dan zou je op je hoofd kunnen vallen", zegt Filippo van Hellenberg Hubar van Wolk. Hij gaat de heupairbag ontwikkelen samen met ingenieurs en mensen die letten op comfort en design. Er wordt samengewerkt met de TU Delft. Volgens de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland is er al veel denk- en tekenwerk voor de airbag verricht. De heupairbag komt waarschijnlijk begin 2016 op de markt en moet 350 tot 400 euro gaan kosten.

Bron: ANBO – febr. 2015

===========◄►==========

Generieke geneesmiddelen Zodra de dossierbescherming van een geneesmiddel na 10 jaar verloopt, mogen ook andere producenten het geneesmiddel maken zonder de plicht (pre)klinische referenties te overleggen. Deze geneesmiddelen heten generieke (merkloze) geneesmiddelen. Belangrijk is dat een generiek geneesmiddel volkomen gelijkwaardig is aan het oorspronkelijke geneesmiddel, ook wel innovatorproduct genoemd. Het generieke geneesmiddel bevat dezelfde actieve ingrediënten, in dezelfde concentratie, als het oorspronkelijke geneesmiddel. Bovendien heeft het dezelfde farmaceutische vorm (bijvoorbeeld: tablet, capsule of injectievloeistof). Het generieke geneesmiddel heeft dezelfde therapeutische werkzaamheid en risico's als het oorspronkelijke geneesmiddel. Er bestaan ook biologische geneesmiddelen in een generieke variant, de zogenaamde biosimilars.

24

Een generiek geneesmiddel kan wat betreft vorm en kleur verschillen van het oorspronkelijke product. Regelmatig wordt een generiek geneesmiddel onder de naam van de werkzame stof op de markt gebracht. Het generieke geneesmiddel bevat vaak andere hulpstoffen. Net als bij alle andere geneesmiddelen worden eventuele waarschuwingen ten aanzien van hulpstoffen vermeld op de verpakking en in de patiëntenbijsluiter. Apothekers en generieke geneesmiddelen In Nederland worden geneesmiddelen vaak voorgeschreven op stofnaam (actieve ingrediënten). Op basis van de stofnaam zoekt de apotheker naar het geneesmiddel dat de arts heeft voorgeschreven. Hierdoor kan de situatie ontstaan dat de apotheker een generiek geneesmiddel aflevert in plaats van het (originele) innovatorproduct. In feite is dit correct want het generieke geneesmiddel bevat dezelfde ingrediënten en heeft dezelfde werkzaamheid en risico's als het origineel. Uw apotheek kan u hierover goede informatie en uitleg geven. Wanneer u problemen ervaart wanneer wordt gewisseld van een merk geneesmiddel naar een generiek en omgekeerd, is het belangrijk dit met de apotheker te bespreken. Soms kunnen andere hulpstoffen aanwezig zijn. Als u meer wilt weten over generieke geneesmiddelen, vraag het dan aan uw apotheker. Wisselen tussen geneesmiddelen De mogelijkheid tot veelvuldig wisselen (ook wel substitutie genoemd) van merkgeneesmiddel en generieken en generieken onderling is een veel gehoorde zorg. Omdat deze zorg wordt gedeeld door het CBG hebben wij hier onderzoek naar gedaan. Hoewel op basis van ons onderzoek geen grote verschillen in blootstelling worden verwacht bij substitutie, kan een frequente substitutie tot onrust leiden bij de patiënt, iets dat de behandeling niet ten goede komt en aanleiding kan geven tot klachten. De signalen van artsen en apothekers worden door het CBG serieus genomen en het CBG inventariseert de problemen die gemeld worden bij substitutie. Het onderwerp heeft dan ook de aandacht van het CBG. Bij het CBG en de Europese Geneesmiddelen beoordelingsautoriteit (EMA) zijn er tot op heden geen aanwijzingen dat er sprake is van structurele problemen, wel blijft het CBG alert op problemen die gemeld worden Bron: CBG – maart 2015

25

Mijn reuma maakt me somber. Is daar iets aan te doen? Hoe goed een reumatische aandoening ook te behandelen is, vaak is er toch sprake van veranderingen op meerdere levensgebieden zoals werk, vrije tijd, gezin en relaties. Veranderingen waar je niet om gevraagd hebt. Dat heeft vaak weer gevolgen voor hoe je naar jezelf kijkt. Je bent niet meer helemaal zoals je zou willen zijn. En dan is het eigenlijk niet zo gek dat je je somber gaat voelen. Het kan je dan goed doen om aan anderen te laten merken hoe je je voelt. Je staat er dan in ieder geval niet alleen voor. En na verloop van tijd ga je je meestal zo aanpassen aan de veranderde situatie dat het leven weer beter aanvoelt. Als je het gevoel hebt dat je somber blijft, kan het de moeite waard zijn om een behandeling te zoeken, die gericht is op hoe je weer met meer voldoening kunt leven. Kijk ook op: www.fibrozorgnetwerk.nl en op www.maartenskliniek.nl Bron: Toon van Helmond, GZ-psycholoog St. Maartenskliniek Nijmegen Combinatie oefentherapie en gedragstherapie De behandelingen in gespecialiseerde centra bestaan meestal uit een combinatie van intensieve oefentherapie en cognitieve gedragstherapie. Deze behandelingen worden meestal in groepsverband gegeven. Het accent van deze behandelingen ligt op het leren omgaan met de klachten, balans tussen inspanning en ontspanning, communiceren met omgeving, opbouw van activiteiten, maken van een toekomstplan.

26

Zorgwijzer geeft meer duidelijkheid over Fibromyalgie Onlangs werd de Zorgwijzer Fibromyalgie gepresenteerd, tijdens het symposium 'Samen werken aan pijn!' in Nijmegen. De zorgwijzer, een initiatief van de Sint Maartenskliniek, geeft een overzicht van wetenschappelijk onderbouwde behandelmogelijkheden. Ook staan er praktische handvatten in voor het omgaan met deze vaak nog onbegrepen aandoening. De zorgwijzer is gemaakt voor zowel mensen met fibromyalgie als voor hulpverleners. Fibromyalgie is een aandoening waarbij mensen chronische pijn hebben in het gehele lichaam, waarvoor geen duidelijke medische oorzaak is te vinden. Naast de pijn hebben mensen met fibromyalgie ook vaak andere klachten, zoals vermoeidheid, slaapproblemen, concentratiestoornissen en stemmingswisselingen. Deze aandoening komt voor bij ongeveer twee procent van de vrouwen tussen de 30 en 70 jaar. Onduidelijkheid Er is vaak veel verwarring en onduidelijkheid over fibromyalgie en de mogelijke behandeling. De Zorgwijzer Fibromyalgie bevat informatie over de aandoening en de verschillende behandelmogelijkheden, op basis van de meest recente wetenschappelijke inzichten. Daarnaast zijn in de zorgwijzer veel adviezen, tips en ervaringen opgenomen van mensen met fibromyalgie. Joke Vriezekolk, senior-onderzoeker en projectleider voor de Sint Maartenskliniek: "De zorgwijzer is een hulpmiddel om de eventuele gevolgen van fibromyalgie in het dagelijks leven zoveel mogelijk te beperken. Het is in de eerste plaats bedoeld voor mensen met fibromyalgie, maar het boekje kan ook de directe omgeving en zorgverleners helpen om de klachten beter te begrijpen. Daarom hebben we ook handige tips en adviezen toegevoegd over bijvoorbeeld bewegen en het communiceren over de aandoening." FibroZorgnet De Sint Maartenskliniek heeft de afgelopen jaren onderzoek gedaan naar de best mogelijke behandeling en heeft in 2011 het landelijke netwerk FibroZorgnet (www.fibrozorgnet.nl) opgericht om passende zorg in alle regio's van het land beschikbaar te maken. FibroZorgnet bevordert de samenwerking en uitwisseling van kennis en ervaring rond fibromyalgie tussen patiënten, zorgverleners, wetenschappelijk onderzoekers en

27

zorgverzekeraars. Vanuit de ervaringen van het FibroZorgnet kwam het initiatief om de zorgwijzer te ontwikkelen. Vriezekolk: "Er is veel onduidelijkheid bij mensen met fibromyalgie over welke behandeling een positief effect heeft op de klachten. Omdat medicijnen slechts heel beperkt effect hebben, moeten patiënten het vooral doen met het proberen te beperken van de gevolgen van fibromyalgie in het dagelijks leven. En daar is de zorgwijzer specifiek op gericht, met de juiste informatie en praktische tips." Bestellen De Zorgwijzer Fibromyalgie wordt verspreid onder de leden van het FibroZorgnet. Daarnaast is de Zorgwijzer Fibromyalgie te bestellen via www.fibrozorgnet.nl De afdeling Reumatologie van de Sint Maartenskliniek heeft de afgelopen jaren ook een Zorgwijzer Artrose en een Zorgwijzer Reumatoïde Artritis uitgegeven, die voortkomen uit de netwerken ArtroseZorgnet (www.artrosezorgnet.nl) en ArtritisZorgnet (www.artritiszorgnet.nl). Meer informatie Afdeling Commercie, Marketing en Communicatie Sint Maartenskliniek Tel. 024 - 365 9176 - E-mail: [email protected] - Website: www.maartenskliniek.nl Over de Sint Maartenskliniek De Sint Maartenskliniek is als enige ziekenhuis in Nederland volledig gespecialiseerd in houding en beweging. Patiënten kunnen er terecht voor behandeling van eenvoudige tot zeer complexe aandoeningen op het gebied van orthopedie, reumatologie en revalidatiegeneeskunde. De Sint Maartenskliniek biedt haar behandelingen en zorg aan op locaties in Nijmegen, Woerden en Boxmeer. Bron: St. Maartenskliniek – maart 2015 ===========◄►==========

Vergoeding hulpmiddelen Heeft u hulpmiddelen nodig voor behandeling, verpleging, revalidatie of verzorging? Dan krijgt u deze vergoed uit het basispakket. Zorgverzekeraars vergoeden eenvoudige loopmiddelen, zoals krukken of een rollator niet meer. Heeft u blijvend hulpmiddelen nodig, bijvoorbeeld vanwege een handicap? Dan krijgt u deze meestal van uw gemeente.

28

Hulpmiddelen via zorgverzekeraar Uw zorgverzekering regelt hulpmiddelen die u nodig heeft voor behandeling, verpleging, revalidatie en verzorging. Bijvoorbeeld een verstelbaar bed of een speciale matras als u langdurige bedrust nodig heeft. Bovendien heeft elke verzekeraar een “Hulpmiddelen Reglement”. Dat is te vinden op de site van de verzekeraar. Daarin staat beschreven wat je voor welk hulpmiddel moet doen. Per hulpmiddel staat beschreven: wie het moet voorschrijven en waar je het kan laten aanmeten om voor vergoeding in aanmerking te komen. Ook staat erin voor welke handicap of afwijking/ziekte je een hulpmiddel vergoed kan krijgen. Dus kort gezegd: Voor welke kwaal moet wie het voorschrijven en waar kan je terecht om het te krijgen. Soms mag het een huisarts zijn, maar vaak moet het een specialist zijn die het voorschrijft, bv een orthopeed of een revalidatie arts of een reumatoloog. Als iets niet duidelijk is, neem dan telefonisch contact op met uw zorgverzekeraar voordat u het hulpmiddel aanschaft. Meer informatie over hulpmiddelen vindt u bovendien op de hulpmiddelenwijzer.nl Hulpmiddelen via gemeente Heeft u een hulpmiddel nodig om thuis zelfstandig te kunnen blijven wonen? Of om u in huis en daarbuiten goed te kunnen verplaatsen? Deze hulpmiddelen krijgt u van de gemeente (vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015). Voorbeelden van hulpmiddelen die u blijvend nodig kunt hebben zijn een rolstoel, traplift of een elektrische deuropener. Voor meer informatie kunt u terecht bij het Wmo-loket van uw gemeente. Eenvoudige loophulpmiddelen niet meer vergoed Eenvoudige loophulpmiddelen, zoals rollators, krukken en looprekken, zitten sinds 2013 niet meer in het basispakket van de zorgverzekering. U kunt deze hulpmiddelen zelf kopen of huren. Bijvoorbeeld bij een thuiszorgwinkel. Het is ook mogelijk dat uw zorgverzekeraar deze hulpmiddelen heeft opgenomen in een aanvullende verzekering. Vraag dit na bij uw zorgverzekeraar. Kunt u deze hulpmiddelen niet zelf betalen? Dan komt u misschien in aanmerking voor bijzondere bijstand. Neem hiervoor contact op met uw gemeente. Bron: Rijksoverheid – april 2015

29

Nieuwe behandeling voor psoriasis Sinds kort is er een nieuwe behandeling voor psoriasis vulgaris oftewel plaque psoriasis. Het gaat om het geneesmiddel Cosentyx, een injectie met secukinumab als werkzame stof. Uitgebreid getest De werkzaamheid van Cosentyx is uitgebreid getest. Het middel bestrijdt bepaalde proteïnen in het lichaam die psoriasis veroorzaken. Cosentyx heeft een ander werkingsmechanisme dan bestaande injecties. Volgens de meeste patiënten is de psoriasis na de injecties veel minder heftig. Uitkomst bij ernstige psoriasis Ongeveer 1 op de 40 Nederlanders heeft last van psoriasis. De rode, schilferende plekken op de huid leiden vaak tot schaamte, jeuk en een pijnlijke huid. Meestal bestaat de behandeling uit crèmes of zalven. Bij onvoldoende effect of uitgebreide plekken is een behandeling met injecties mogelijk. Voor deze patiënten biedt Cosentyx mogelijk een uitkomst en kan het de kwaliteit van leven aanzienlijk verbeteren. Wat is psoriasis? Psoriasis is een veelvoorkomende chronische ontstekingsziekte waarbij de huid is aangedaan. De huid is een levend orgaan waarbij een evenwicht is tussen het afsterven van oude huidcellen en het aanmaken van nieuwe huidcellen. Bij mensen met psoriasis is het afweersysteem overactief en valt het de gezonde huid aan. Hierdoor worden er (plaatselijk) te veel en te snel nieuwe huidcellen aangemaakt. Op de huid ontstaan rode, schilferende plekken. De precieze oorzaak van psoriasis is niet bekend: het kan plotseling en op elke leeftijd ontstaan. Er zijn aanwijzingen dat erfelijkheid mogelijk een rol speelt. Dus wanneer iemand in je familie psoriasis heeft, is de kans groter dat jij het ook krijgt. Ook kan psoriasis worden uitgelokt door enkele externe factoren, waaronder een huidbeschadiging, stress, infecties of het gebruik van bepaalde geneesmiddelen. Hoewel psoriasis een chronische huidziekte is, hebben psoriasis patiënten niet altijd last van klachten. Vaak wisselen perioden met veelvuldige klachten en huiduitslag zich af met perioden met bijna geen klachten of uitslag. Bron: Gezondheidsplein - maart 2015

30

Prestigieuze EU-subsidie voor Bechterew-onderzoek Prof. dr. Dominique Baeten, hoogleraar reumatologie in het AMC in Amsterdam, heeft een Europese subsidie van 2 miljoen euro gekregen voor onderzoek naar de oorzaak van spondyloartritis. Dit is een groep van reumatische aandoeningen waarvan de ziekte van Bechterew de bekendste is. Baeten gaat onderzoeken of weefselcellen en niet afweercellen deze vormen van ontstekingsreuma veroorzaken. Baeten, een vooraanstaand onderzoeker naar spondyloartritis, heeft sterke aanwijzingen gevonden dat deze weefselcellen, stromale cellen geheten, bij de ziekte van Bechterew in eerste instantie afwijkingen laten zien en niet de immuuncellen. Die vinding komt mede voort uit onderzoek dat door het Reumafonds is gefinancierd. Baeten kan zijn onderzoek nu extra kracht bijzetten dankzij de subsidie van de Europese Unie. Bewijzen dat de stromale cellen de ziekte veroorzaken Stromale cellen zijn heel belangrijke cellen omdat ze vorm en steun geven aan bijna alle weefsels in het menselijk lichaam. Maar er is meer. Professor Baeten: 'We weten dat de stromale cellen in staat zijn om de twee essentiële ontstekingsmechanismen bij spondyloartritis aan te zwengelen. In dit project gaan we proberen te bewijzen dat stromale cellen inderdaad de ziekte van Bechterew veroorzaken, gaan we uitzoeken hoe dat precies werkt en gaan we proberen behandelingen te ontwikkelen die specifiek gericht zijn op deze cellen.' Europese subsidie voor het eerst toegekend aan Nederland De subsidie die professor Baeten voor dit onderzoek krijgt, komt van de European Research Council (Europese Onderzoeksraad) en heet ERC Consolidator Grant. 'Het is de eerste keer dat deze prestigieuze subsidie in Nederland wordt toegekend en dan ook nog voor reumaonderzoek', aldus de onderzoeker. 'We gaan er niet alleen onderzoek mee doen in het laboratorium, maar ook bij patiënten. Onze focus ligt op spondyloartritis, en dan in het bijzonder de ziekte van Bechterew, maar we verwachten dat ons onderzoek ook belangrijk is voor aanverwante auto-immuunziekten zoals de ziekte van Crohn en astma.' Over de ziekte van Bechterew en spondyloartritis Bij de ziekte van Bechterew zijn vooral de gewrichten van rug, heupen en knieën ontstoken. De wervelkolom wordt stijf en pijnlijk en soms ook krom. De ziekte van Bechterew is een vorm van spondyloartritis. Bron: Reumafonds – febr. 2015

31

Onderzoek naar langdurige klachten bij Lyme-ziekte Per jaar krijgen ongeveer 25.000 Nederlanders klachten van een tekenbeet: de ziekte van Lyme. Lyme kan milde maar ook ernstige klachten veroorzaken, bijvoorbeeld gewrichtsontstekingen. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) doet nieuw onderzoek naar langdurige klachten door de ziekte van Lyme. Mensen die een beet hebben opgelopen kunnen eraan meedoen. Ongeveer 1.000 tot 2.5000 mensen houden langdurige klachten over aan de ziekte van Lyme. Doel van het onderzoek van het RIVM is nauwkeuriger vast te stellen hoe vaak langdurige klachten voorkomen. Ook wordt onderzocht wat de oorzaken zijn van deze klachten. Patiënten gezocht met onbehandelde ziekte van Lyme

Voor het onderzoek zoekt het RIVM 1.500 mensen ouder dan 18 jaar met nog onbehandelde erythema migrans, de kring die op de huid die kan ontstaat na een tekenbeet. Heeft u een rode kring op de huid gekregen en is die nog niet behandeld? Meld u dan aan via Tekenradar.nl of uw huisarts. Meer weten over het onderzoek? Kijk op Tekenradar.nl Meer weten over de ziekte van Lyme? Onze RPV heeft onlangs een voorlichtingsbijeenkomst gehouden over de ziekte van Lyme. Een informatiebrochure is nog steeds aan te vragen bij onze RPV via het secretariaat. ook op de website van het Reumafonds is informatie te vinden over deze aandoening. Bron: Reumafonds – april 2015

32

Is reumatoïde artritis te voorkomen door een vroege behandeling? Dit artikel is ter beschikking gesteld door: Leonie Burgers, Hanna van Steenbergen, Annette van der Helm-van Mil Leids Universitair Medisch Centrum, afd reumatologie. Dit n.a.l.v. de lezing ‘Reuma vroeg opsporen en goed voorspellen’ die op 1 oktober 2014 gehouden werd m.m.v. dr. A. van der Helm–van Mil. Wat is het begin van reumatoïde artritis, gewrichtsreuma? Tot een paar jaar geleden werd gedacht dat de ziekte begint als gewrichtsontstekingen aan de buitenkant van het lichaam te zien zijn als gezwollen gewrichten. Dit was zo totdat Zweedse en Amsterdamse onderzoekers een paar jaar geleden vonden dat reuma antistoffen al maanden tot jaren aanwezig kunnen zijn in het bloed voordat een gezwollen, ontstoken gewricht (artritis) ontstaat. Ook andere ontstekingsfactoren kunnen al langere tijd verhoogd zijn. Dit duidt er op dat het begin van reuma eerder is dan tot op dat moment werd gedacht. Voor reumatologen en patiënten is dat herkenbaar. Sommige mensen die uiteindelijk reuma blijken te hebben, hadden daaraan voorafgaand al een tijd klachten terwijl de gewrichten bij lichamelijk onderzoek er nog normaal uit zagen. Achteraf gezien hoorden de klachten al bij gewrichtsreuma, maar kon de diagnose nog niet worden gesteld. Om beter te begrijpen wat er gebeurt in de fase van gewrichtspijn is in het Leids Universitair Medisch Centrum in 2012 een cohort onderzoek gestart, het Clinically Suspect Arthralgia cohort. Patiënten zonder zichtbare gewrichtsontstekingen, maar met gewrichtspijn van een type waarbij de reumatoloog denkt aan beginnende reuma (Clinically Suspect Arthralgia = klinisch verdachte gewrichtspijn) worden hierin onderzocht. Ook wordt van deze patiënten aan het begin van het onderzoek een MRI scan gemaakt van de pijnlijke hand en/of voet. Met deze MRI, een onderzoek met magneetgolven, wordt gekeken naar ‘onderhuidse’ ontstekingen van gewrichtsbekleding, gewrichtsbotten en pezen. Uit dit onderzoek blijkt dat eenderde van de patiënten met klinisch verdachte gewrichtspijn en een afwijkende MRI inderdaad later reuma kreeg. Meestal zat er twee tot vier maanden tussen het hebben van pijn met ontsteking op de MRI en het ontstaan van gewrichtsontstekingen die aan de buitenkant van het lichaam te herkennen waren. Op deze manier kon een deel van de patiënten met reuma al een fase eerder worden herkend. Van de behandeling van reuma weten we dat hoe eerder de behandeling start, hoe beter de resultaten zijn. Er is dan minder gewrichtsschade en een grotere kans dat in de loop van de behandeling de medicatie gestopt kan worden zonder dat de ontstekingen terug komen. Omdat we dus weten dat een vroege behandeling heel belangrijk is, vragen we ons af nog vroeger behandelen gunstiger is. Oftewel, als we de

33

behandeling starten in de fase van pijn (Clinically Suspect Arthralgia) met een afwijkende MRI, kunnen we dan het typisch beeld van reuma met gewrichtsontstekingen die aan de buitenkant van het lichaam te zien zijn voorkomen? Om dit te onderzoeken is het TREAT EARLIER onderzoek gestart. In dit onderzoek worden patiënten met Clinically Suspect Artralgia en ontstekingen op de MRI behandeld met studiemedicijnen voor een jaar. Die studiemedicijnen zijn ofwel een eenmalige injectie met prednison en erna methotrexaat tabletten, of het zijn placebo medicijnen (neptabletten). Aan dit onderzoek doen ziekenhuizen in de regio tussen Rotterdam en Haarlem mee; het onderzoek wordt gecoördineerd vanuit Leiden. Kortom, tot nu toe worden patiënten niet behandeld als er nog geen duidelijke gewrichtsontstekingen zijn. Er wordt dan afgewacht of het beeld verergert en iemand daadwerkelijk reuma krijgt. Als iemand reuma heeft, zijn medicijnen meestal voor vele jaren nodig. Het TREAT EARLIER onderzoek wil uitzoeken of door het eerder starten van de standaard behandeling en deze behandeling relatief kort te laten duren ertoe leidt dat we misschien wel kunnen voorkómen dat patiënten reuma ontwikkelen! Als u meer over dit onderzoek wilt weten kunt u ons mailen op [email protected]. Deze MRI toont de gewrichten onder de knokkels van een patiënt met pijnklachten maar zonder zichtbare gewrichtsontsteking. De nietdoorbroken pijlen laten ontsteking van de gewrichtsbekleding van de pink (links) en wijsvinger (rechts) zien. Het onderste plaatje is een dwarsdoorsnede van de hand, waarbij de pijl wijst naar een peesontsteking van de buiger van de middelvinger. Deze patiënt met Clinically Suspect Arthralgia ontwikkelde binnen enkele weken na het maken van de MRI reuma.

34

Parkeren met een Gehandicaptenparkeerkaart

’s-Hertogenbosch - Noord-Brabant Gehandicaptenparkeerplaats:  Betalen: Nee  Maximum tijd: Nee Betaalde parkeerplaatsen:  Betalen: Nee  Maximum tijd: Nee Bijzonderheden:  Sinds 2010 kunt u met een gehandicaptenparkeerkaart gratis parkeren op betaald parkeerplaatsen. In blauwe zones en als het aangegeven staat moet u hierbij een parkeerschijf gebruiken.  Met een gehandicaptenparkeerkaart mag u niet op een vergunninghouders-parkeerplaats parkeren.  In de gemeentelijke parkeergarages liggen gehandicaptenparkeerplaatsen vlakbij de uitgang. Hiervoor moet u het gewone tarief betalen.  Met een gehandicaptenparkeerkaart krijgt u toegang tot de afgesloten binnenstad. Op vertoon van uw kaart laat Stadstoezicht de toegangspaal of driehoek naar beneden. U kunt dan het gebied in en uw auto parkeren op een van de gehandicaptenparkeerplaatsen. Uw kaart is niet bedoeld om door het afgesloten gebied te rijden. U krijgt alleen toegang als u in het gebied moet zijn. Zaltbommel - Gelderland Gehandicaptenparkeerplaats:  Betalen: Nee  Maximum tijd: Nee Betaalde parkeerplaatsen:  Betalen: Nee  Maximum tijd: Nee Bijzonderheden:  Heeft u de beschikking over een gehandicaptenparkeerkaart, dan kunt u overal in de binnenstad parkeren. U hoeft geen vergunning aan te vragen en u hoeft geen parkeerkaartje uit de parkeerautomaat te halen. Bron: gehandicaptenparkeerkaart.nl – april 2015

35

Sigmoïdoscopie Bij een sigmoïdoscopie onderzoekt de MDL-arts de binnenbekleding van de laatste 50 -– 60 centimeter van de dikke darm. Dit doet hij om eventuele afwijkingen op te sporen of deze juist uit te sluiten. Onderzoek wordt o.a. toegepast bij:  Dikkedarm/endeldarmkanker  Poliepen in de dikke darm  ziekte van Crohn  Collagene colitis  Colitis Ulcerosa Hoe verloopt dit onderzoek? Tijdens een sigmoïdoscopie ligt de patiënt op de linkerzij op de onderzoeksbank. De arts brengt een endoscoop, een flexibele slang die ongeveer een vinger dik is, via de anus in de endeldarm. Deze endoscoop wordt geleidelijk opgevoerd in de dikke darm. Om de darmwand goed te kunnen bekijken , blaast de arts door de endoscoop lucht in de darmen. Het opvoeren van de endoscoop en het inblazen van lucht kan soms pijnlijk zijn. In het algemeen wordt het onderzoek goed verdragen. De arts voert de endoscoop ongeveer 60 cm ver het lichaam in. Tijdens het terugtrekken controleert hij de binnenbekleding van de darmwand nauwkeurig. Afhankelijk van wat de arts ziet, kan hij het onderzoek met één van de volgende handelingen vervolgen. Verwijdering poliepen Wanneer de arts poliepen ziet (dit zijn paddestoelachtige vormsels), zal hij deze meteen verwijderen. Dit gebeurt door een lus van metaaldraad als een lasso om de poliep heen te leggen. Een elektrisch stroompje dat op het metaaldraad wordt gezet, snijdt de poliep af. De verwijderde poliepen worden na afloop van de behandeling nauwkeurig onderzocht in het

36

laboratorium. Bij het verwijderen van poliepen bestaat een kleine kans op het optreden van een bloeding of perforatie (minder dan 1%). In de overgrote meerderheid van de gevallen is verwijdering van poliepen een veilige, pijnloze behandeling. Wegnemen van stukje weefsel Tijdens de sigmoïdoscopie kan van onbekende of afwijkende bevindingen alsook van gewoon slijmvlies een stukje weefsel worden weggenomen. Nader onderzoek van het weefsel zal uitwijzen wat het onbekende of afwijkende is of dat in het slijmvlies ontsteking aanwezig is. Het nemen van biopten is niet pijnlijk, maar veroorzaakt vaak wel wat gering bloedverlies. Een sigmoïdoscopie duurt ongeveer 10 – 15 minuten. Wanneer de arts het onderzoek uitbreidt met een behandeling, kan het langer duren. De voorbereiding op een sigmoïdoscopie neemt een half uur tijd in beslag. Voorbereiding De sigmoïdoscopie kan alleen worden uitgevoerd wanneer het laatste gedeelte van de dikke darm leeg is. De voorbereiding verschilt per ziekenhuis In het algemeen wordt op de endoscopieafdeling een klysma toegediend voor het onderzoek. Dit klysma zorgt ervoor dat er ontlasting geproduceerd wordt zodat het laatste deel van de darm schoon wordt. Nadat de patiënt de ontlasting op het toilet is kwijtgeraakt, kan het onderzoek beginnen. In bijzondere omstandigheden kan er een kalmeringsmiddel, of slaapmiddel, toegediend worden. Hiervoor krijgt de patiënt een infuusnaaldje in de arm. Door middel van een knijper op de vinger of het oor van de patiënt, controleert de arts gedurende het hele onderzoek de hartslag en ademhaling. In dat geval moet de patiënt nog 1 á 2 uur uitslapen en is deelname aan het verkeer uit den boze. Medicatie Het gebruik van medicijnen moet de patiënt altijd van tevoren bij de behandelend arts melden. Dat geldt zeker voor medicijnen die de bloedstolling beïnvloeden zoals Sintrommitis®, Marcoumar® en Ascal. Deze worden bij voorkeur voorafgaand aan een sigmoïdoscopie gestopt omdat het gebruik van deze middelen tijdens en rond het ondergaan van een sigmoïdoscopie langdurige bloedingen kunnen veroorzaken. Ook het gebruik van ijzertabletten wordt afgeraden. IJzertabletten kleuren de ontlasting namelijk zwart en veroorzaken een moeilijk te verwijderen

37

zwarte aanslag op het slijmvlies, waardoor de beoordeling moeilijk is. Omdat bij het verwijderen van poliepen of het nemen van biopten bacteriën in de bloedbaan terecht kunnen komen, wordt antibiotica toegediend bij patiënten die een afwijking hebben aan bijvoorbeeld een hartklep. Ook patiënten met kunstmateriaal in het lichaam krijgen om dezelfde reden antibiotica toegediend. Wanneer een patiënt afwijkingen heeft of wanneer er kunstmateriaal in het lichaam aanwezig is, doet hij er verstandig aan dit vooraf aan de arts te melden. Mogelijke risico's en complicaties Hoewel een sigmoïdoscopie over het algemeen een veilig onderzoek is, kunnen er in een enkel geval complicaties optreden. Wanneer de patiënt een kalmeringsmiddel gebruikt, neemt de kans op ademhalingsproblemen en/of stoornissen in de hartfunctie toe. Dit risico ondervangt de arts door via het knijpertje op vinger of oor voortdurend controle uit te oefenen. Wat soms kan gebeuren, is dat er tijdens het onderzoek een scheurtje of gat in de darmwand optreedt. Dit heet perforatie. Wanneer de darm tijdens het onderzoek ernstig ontstoken is, of wanneer er veel uitstulpingen in de darm zitten, is de kans op perforatie groter. Ook wanneer er tijdens het onderzoek een behandeling is uitgevoerd, neemt de kans op perforatie toe. Klachten die bij perforatie optreden zijn: buikpijn en in een later stadium koorts. Het is daarom noodzakelijk meteen contact op te nemen met een MDL-arts wanneer deze klachten zich na het onderzoek voordoen. Verder kunnen, met name na verwijdering van poliepen bloedingen optreden. Deze bloedingen kunnen vanaf het moment van de behandeling tot 14 dagen na de behandeling optreden. Uitslag en nazorg De arts die de sigmoïdoscopie uitvoert, bespreekt direct na afloop zijn bevindingen. De uitslag van eventueel weefselonderzoek is uiteraard niet direct beschikbaar. Wanneer de patiënt een kalmeringsmiddel toegediend heeft gekregen, kan hij bij het aanhoren van de uitslag nog suf zijn. Hierdoor bestaat de kans dat hij zich de uitslag achteraf niet goed meer herinnert. Het is ook daarom te overwegen iemand ter begeleiding mee te nemen. Wanneer de patiënt na thuiskomst klachten als toenemende buikpijn en of koorts krijgt, moet direct contact op worden genomen met de arts die het onderzoek verricht heeft. Een klein beetje bloedverlies na afloop is normaal. Zeker wanneer er stukjes weefsel zijn weggenomen. Wanneer de patiënt grotere hoeveelheden bloed verliest, moet eveneens contact met de arts opgenomen worden. Bron: Ziekenhuis.nl

38

Weet-je… Waarde door weten

Er zijn veel meningen, maar er is weinig weten. Daarom heeft weten een blijvende en unieke waarde. Onze kennis zorgt ervoor dat we betere, gefundeerde beslissingen kunnen nemen. Kennis is de bron van vooruitgang en succes.

 Weet je dat… Je een psoriasisnagel niet moet verwarren met kalknagels? Ze hebben weliswaar overeenkomstige kenmerken, maar het is wel degelijk wat anders. Het verschil is dat er bij een psoriasisnagel ook nog kleine putjes, lijkend op oliedruppels, in de nagel zitten. Vraag bij onduidelijkheden je huisarts om advies. In het dossier Kalknagels lees je meer over hoe je kalknagels kunt herkennen en behandelen.  Weet je dat… Het omgekeerde van het placebo effect: het nocebo effect is? Waar placebo betekent 'Ik zal behagen' betekent nocebo 'Ik zal schaden'. Een voorbeeld hiervan is het fenomeen dat mensen ernstige bijwerkingen ervaren, wanneer ze al voor het innemen van de medicatie verwachten dat het geneesmiddel die bijwerkingen zal hebben. Bijsluiters die zonder enige toelichting alle bijwerkingen opsommen, kunnen dit effect veroorzaken. Ook de omgeving van de patiënt kan bijdragen aan het nocebo effect. Zijn mensen in de omgeving negatief over een medicijn, dan heeft dit ook een negatief effect op de werking. Wanneer een arts zegt dat een geneesmiddel zal werken, dan is de kans groter dat het geneesmiddel aanslaat dan wanneer hij zegt dat een geneesmiddel misschien zal helpen. Het nocebo effect is minstens zo groot als het placebo effect, maar het is het vergeten broertje van de beruchte placebo.  Weet je dat… Verdamping van zweet het lichaam afkoelt waardoor je niet oververhit raakt? 1% van de bevolking heeft echter last van overmatig zweten en wordt daardoor beperkt in het dagelijks leven. Overmatig zweten gaat vaak samen met vieze lichaamsgeur. Bovendien heb je veel meer kans op schimmels en uitslag. De oorzaak van overmatig zweten is moeilijk te achterhalen. Gelukkig kun je er wat aan doen!  Weet je dat… Cocentratieproblemen, vergeetachtigheid en vermoeidheid ook symptomen kunnen zijn van een whiplash? Bij een mogelijke whiplash is het belangrijk dat je niet te lang blijft rondlopen met klachten. Zo voorkom je verergering en daarmee mogelijke permanente schade

39

Onderzoek naar test voor fibromyalgie Wetenschappers van het King's College in Londen doen de komende 3 jaar onderzoek of in het bloed aangetoond kan worden of iemand fibromyalgie heeft. Zij doen dat door medische gegevens van 400 tweelingen te onderzoeken. De ene helft van de tweeling heeft chronische wijdverspreide pijn, de andere niet. Tot nu toe is fibromyalgie niet met een bloedonderzoek aan te tonen. De wetenschappers onder leiding van dr. Frances Williams gaan vooral op zoek naar verschillen in de genetische informatie van de tweelingen. Onderzoek naar het aan- en uitzetten van genen Genen kunnen aan- en uitgezet worden en daardoor bepaalde ziekten veroorzaken. Als er verschillen te vinden zijn die te maken hebben met het ontstaan van chronische pijn, kan dat betekenen dat de onderzoekers op het spoor komen van oorzaken voor fibromyalgie. 'Met ons onderzoek willen erachter komen hoe fibromyalgie en andere pijnsyndromen ontstaan', vertelt dr. Williams. 'Misschien komen we erachter dat pijn ontstaat door een mechanisme dat we niet hadden verwacht. We hopen een zogeheten biomarker te ontdekken, een stof die aangeeft dat een patiënt fibromyalgie heeft. Die biomarker zou dan in het bloed te testen moeten zijn.' 'Ons onderzoek kan ook helpen om te begrijpen hoe fibromyalgie ontstaat en hoe het zich ontwikkelt. Misschien kunnen fibromyalgiepatiënten straks niet alleen gediagnosticeerd worden, maar kunnen we patiënten ook indelen op basis van de ernst van de fibromyalgie. Daar zouden dan toekomstige behandelingen op kunnen worden afgestemd. Misschien kunnen we straks zelfs voorspellen hoe de ziekte zal verlopen.' Het onderzoek naar een test voor fibromyalgie wordt gefinancierd door de Britse zusterorganisatie van het Reumafonds, Arthritis Research UK. Bron: Reumafonds – mei 2015

40

41