Officieel orgaan van Plaatselijk Belang Mildam Jaargang 8 - nr. 4 Verschijnt 4 x per jaar Oplage: 325 stuks

Mildamster Brêge Colofon Redactie:

Sietse van Dijk Henk Hidding Henk v.d. Kam Ab Slager Michiko Sugawara Lily Tola Renske de Vries (lay-out) Willy Wiersma Penningmeester: Grietus Brouwer Linoleumsnede voorblad: Jan ten Hoeve Vormgever voorblad: Roelof Koster Cartoon: Berend Krekt

Officieel orgaan van Plaatselijk Belang Mildam Jaargang 8 - nr. 4 Verschijnt 4 x per jaar Oplage: 325 stuks Rekeningnr. Rabobank: 1099.61.005 t.n.v. Dorpskrant Mildamster Brêge Wilt u reageren? Dat kan per e-mail: [email protected] òf schriftelijk: Redactie Mildamster Brêge, p/a De Wissel 14, 8454 KT MILDAM

Inleveren kopij: vóór 15 november 2013

(± één vel A4-formaat; lettertype Times New Roman; puntgrootte 12)

INHOUDSOPGAVE Colofon ......................................................................................... 1 Contactpersoon Plaatselijk Belang..................................................... 3 Buurtcoördinatoren ......................................................................... 3 Van het bestuur van PB Mildam ........................................................ 3 Doarpshelp Ketlik/Mildaam............................................................... 4 Ans Smits schildert Willem-Alexander en Máxima ............................... 5 Waar-o-waar .................................................................................. 6 Nieuwe inwoners Mildam ................................................................. 7 Natuurgeweld................................................................................. 8 Cartoon ....................................................................................... 11 Spitmestzaaiwiedsnoeiplukschoffeloogsteetcomposteer ..................... 12 De bakkerij van Spijkman .............................................................. 13 Zoemzoemzoemzoemzoemzoemzoemzoem ..................................... 16 Gele stofwolken waaien door Mildam .............................................. 19 Omtinker ..................................................................................... 20 Verhaal van Tine Feitsma .............................................................. 21 Nieuwe inwoners Mildam ............................................................... 23 Tjongerschool Mildam ................................................................... 24 Bij Kinderwoud Kinderopvang is elke dag een mooie dag! ................. 26 Michiko........................................................................................ 27 De Dode Zeerollen in het Drents Museum in Assen ........................... 28 Postbezorger dumpt poststukken in bos Katlijk................................. 30 Werken bij de post… ..................................................................... 31 Kreatief Kollektief bestaat 30 jaar! .................................................. 31 Verslag van het reisje naar Den Haag ............................................. 32 Spelen met woorden - Sietse D. ..................................................... 33 Kopje koffie? ................................................................................ 34 Nordic Walking ............................................................................. 35 Foto-expositie Ecokathedraal in kerkje Mildam ................................. 36 Seizoen 2013-2014 van de 60+ soos Mildam-Katlijk.......................... 37 ‘De Blêde Boulers’ kampioen .......................................................... 38 Kaatsen ....................................................................................... 39 Jeugdhonk sportcomplex Nieuwehorne - Oproep .............................. 42 Sint Thomas Winterbarren ............................................................. 43 ‘Bibliotheek aan Huis’ .................................................................... 44

Mildamster Brêge

2

INFORMATIE

Contactpersoon Plaatselijk Belang Anneke Zwanenburg  (0513) 63 25 44 E-mailadres: [email protected] Website Mildam: www.mildam.org

Buurtcoördinatoren

Janbart Brijker, Milhoes 6 Janny Jongedijk, Schoterlandseweg 33 Rykele Hoekstra, Schoterlandseweg 85 Piet Riemersma, Van Aylvalaan 22 Sietse van Dijk, Molenlaan 22 Bauke Visser, De Dobbe 52 Peter Dral, Weversbuurt 17 Rjim de Jong, Verzetslaan 17

Bruggelaantje/De Karn/Milhoes Schoterlandseweg (west) Schoterlandseweg (oost) Van Aylvalaan/De Wissel Canadezenlaan, Molenlaan De Dobbe Yntzelaan/Weversbuurt Verzetslaan

VAN HET BESTUUR VAN PB MILDAM De afgelopen zomer was er een van meteorologische extremen. Het was warm, in de Tjonger is in lange tijd niet zo veel gezwommen en gevaren als dit jaar. Helaas is de kanosteiger eerder dit jaar verwijderd. Wij zijn in overleg met de provincie om een nieuwe kanosteiger te laten aanleggen. Daarvoor is het noodzakelijk dat we aantonen dat de steiger gemist wordt. Wil iedereen die de steiger mist, dit kort per mail doorgeven aan Plaatselijk Belang? Dat kan via [email protected]. Dat de zomer niet alleen maar warm was, merkten wij in Mildam toen er begin augustus een behoorlijke storm losbrak. Het was kort maar erg krachtig. Alhoewel er flinke schade en overlast achterbleef, hebben zich in Mildam gelukkig geen persoonlijke ongelukken voorgedaan. Een ander natuurfenomeen dat moeilijk te stoppen is, zijn de steenmarters. Deze beschermde dieren worden steeds vaker gesignaleerd in en om ons dorp. Een positief signaal, omdat het goed gaat met de natuur rond Mildam. Maar het heeft ook een keerzijde: steenmarters kunnen behoorlijke schade opleveren. 3

Mildamster Brêge

Er zijn steenmarters binnenshuis gesignaleerd en de eerste kippen zijn gesneuveld. Op www.steenmarterverjagen.nl vindt u informatie over het voorkomen van overlast. Een antennemast heeft niets met natuur te maken, integendeel. Een mast van bijna 40 meter hoog past absoluut niet in ons dorp. De bezwaren tegen de voorgenomen plaatsing van de antennemast op de parkeerplaats bij De Wissel hebben effect gehad. Vodafone ziet voorlopig af van het plaatsen van een zendmast in Mildam. Wethouder Siebenga heeft dit op 18 sept. jl. telefonisch doorgegeven aan Plaatselijk Belang. De wethouder kon niet zeggen hoe het woord ‘voorlopig’ moet worden uitgelegd. Wanneer er nog details beschikbaar komen, dan wordt PB ingelicht. Tenslotte willen wij u graag uitnodigen. De vergaderingen van het bestuur van Plaatselijk Belang vinden de eerste donderdag van de maand plaats. Iedereen is tussen 20.00 en 20.30 uur van harte welkom om onderwerpen aan te dragen en deze in de vergadering toe te lichten. Een mailtje vooraf over uw komst naar [email protected] is genoeg. Wij horen graag van u. René Noorman

SAMENLEVING

Doarpshelp Ketlik/Mildaam “We zijn nog bezig met het afwerken van onze lijst eerste bezoeken. Maar misschien duurt het u iets te lang. U kunt contact met ons opnemen, wanneer u nog geen bezoek heeft gehad en dat wel op prijs stelt. Dan maken we een afspraak. We streven er naar per 1 oktober 2013 een functionerend netwerk te hebben.”

Deze tekst was het laatste stukje van onze oproep in de vorige dorpskrant. Daarin stond ook een oproep om zich aan te melden als vrijwilliger. Een twintigtal mensen heeft zich opgegeven. Geweldig! Op dinsdag 29 oktober 2013 organiseren we een vrijwilligersavond in de Thomastsjerke in Katlijk (om 20.00 uur). Na de eerste kennismaking komt aan de orde: het installeren van de werkgroep Doarpshelp Ketlik/Mildaam, informatie over de organisatie en de werkwijze van de vrijwilligers bij diverse hulpvragen. Mildamster Brêge

4

Ook mensen die nog vergeten zijn om zich op te geven, zijn daar van harte welkom. Aanmelden kan daar ook. Wat doen wij? We gaan door met onze bezoeken. We zijn bereid mee te helpen bij kleine en grote problemen. En straks bemiddelen we bij het inschakelen van vrijwilligers. Doorgaans nemen wij niet zelf het initiatief maar wachten we op een hulpvraag. Wat doen we niet? We sturen geen mensen bij iemand langs om de sloten en andere veiligheidsvoorzieningen te controleren. Wanneer zo’n iemand bij u aanbelt: stuur hem weg, hij heeft waarschijnlijk geen goede bedoelingen. Gelukkig is er in de praktijk al een keer zo gehandeld! Werkgroep Doarpshelp Ketlik/Mildaam: Naam Rjim de Jong Grietje Kooistra Anneke Zwanenburg Henny Bakker Janny Wierda Menno de Bruin

 (0513) 68 14 11 (0513) 63 14 26 (0513) 63 25 44 (0513) 63 37 70 (0513) 54 22 87 (0513) 54 19 84

E-mail [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

Ans Smits, kunstenaar en wonend in Mildam, heeft een schilderij gemaakt van koning Willem-Alexander en koningin Máxima. Dit schilderij is te zien in Galerie ZoFier, Rotstergaastweg 95, Nieuweschoot. Galerie ZoFier heeft prominente Friese schilders en beeldhouwers gevraagd een portret te maken van koning Willem-Alexander, al dan niet samen met Máxima. Eén kunstwerk wordt door het Friese publiek uitgekozen en daarnaast zal een vakjury haar keuze maken (beide hebben een stem van 50%). Het winnende portret wordt aangeboden aan de Commissaris van de Koning in Friesland en komt te hangen/te staan in het Friese Provinciehuis. U kunt niet meer stemmen op een van de kunstwerken, maar de expositie in Galerie ZoFier duurt nog t/m 13 oktober a.s. Zie ook www.zofier.nl. 5

Mildamster Brêge

PRIJSVRAAG

Waar-o-waar De foto’s van de vorige keer: Foto 1 is gemaakt door Henk van der Kam. De plaats van het kastje is herkenbaar aan het hek op de achtergrond. Dit hek staat om het tennisveld. Deze plek is door niemand geraden. Foto 2 betreft Weversbuurt nr. 6. Goed geraden Anneke en Lykele! De nieuwe ladder: Aly Klazema Anneke en Lykele Zwanenburg Bauke Visser Froukje Bik

4p 4p 2p 2p

Zoals u ziet, kunnen alle deelnemers nog met een gelijk aantal punten eindigen. Of dat zal gebeuren? De nieuwe foto’s Foto 1

Mildamster Brêge

6

Foto 2

De nieuwe foto’s zijn weer ín of in de buurt van Mildam gemaakt. Herkent u de plekjes, mail dan het adres of een omschrijving van de plekjes waar uw fotograaf stond toen hij de foto’s maakte, naar: [email protected]. Oplossingen kunt u ook schriftelijk inleveren bij: Sietse van Dijk, Molenlaan 22, Mildam. Inlevertermijn: tot uiterlijk 6 weken na het verschijnen van deze krant. Succes allemaal! Sietse van Dijk

NIEUWE INWONERS MILDAM Op Molenlaan 42 is Sietie Bakker komen wonen. Op verzoek van de redactie stelt ze zich even voor: “Hallo, ik ben 32 jaar geleden geboren in Heerenveen en opgegroeid in Vegelinsoord. Ik ben graag creatief bezig. Tekenen, schilderen of met de naaimachine; ik maak er iets moois van. Dieren en de natuur zijn voor mij een bron van inspiratie. De radio staat bij mij op SubLime 90.5 FM. Fresh Jazzy sounds! In de herfst/winter is chili con carne mijn lievelingseten. En om acht uur zit ik voor de buis want dan is GTST erop. Oant sjen yn Mildam!” 7

Mildamster Brêge

MILDAM

Natuurgeweld Je ziet de beelden op tv langskomen: ontredderde mensen in Portugal, verbijsterd door de vernietigende oerkracht van de brandende bossen en mensen in China, die voor hun ogen hun dierbaren en dierbaars weggerukt zien worden door hoog water. Dit alles gebeurt overrompelend snel. De ene dag ben je bezig met de problemen van alledag, werk, kinderen, eten en ruzie maken, de volgende is je bestaan bedreigd. Gelukkig leven we hier in Nederland in een rustig land met weinig natuurrampen en goede voorzieningen. Toch hebben we op kleine schaal kennis kunnen maken met natuurgeweld op maandagavond 5 augustus jl.

Hier onze beleving van het natuurgeweld: Om half tien zitten we gezellig samen voor de computer onze vakantiefoto’s te bewonderen. In de verte rommelt en weerlicht het. Tegen tien uur is het onweer dichterbij; ik stel voor de computer uit te zetten en ook de internet- en kabelstekkers eruit te halen. Maar voor we actie kunnen ondernemen, slaat onze (zeer gevoelige) aardlekschakelaar al uit. Eén keer beneden, fladdert onze zoon opgewonden in het donker rond: “Wat waait het toch hard!!!” En ja, daar vliegt een van onze zware tuinstoelen voor het raam langs. Mijn echtgenoot, zeer trots op tuin en tuinmeubilair, grijpt naar zijn jas om ‘de stoelen te redden’. Enigszins hysterisch houd ik hem tegen want ook de dakpannen spatten nu op het terras uit elkaar. We staan voor het raam in het donker en zien de rest van de tuinstoelen verdwijnen, het lawaai van stukslaande dakpannen komt nauwelijks boven het gebulder van de wind uit. En dan is er de regen, niet keurig van boven vallend, maar alsof een stuwmuur het begeeft en wij het eerste zijn, dat die watermassa tegenkomt. Zoveel gebeurt tegelijkertijd dat ik niet meer samenhangend denk, de angst overheerst, kan ons dak/huis standhouden en wat als… Als de storm iets afneemt, trillen wij nog zachtjes na. Het water krijgt zijn normale regenvorm terug. Mildamster Brêge

8

Mijn man zoekt in de tuin naar de stoelen. Ze zijn er allemaal nog, door de heg opgevangen. We belichten het dak: een strook dakpannen is verdwenen inclusief het hele dakraam. Ik loop naar de desbetreffende kamer en wordt al op weg ernaartoe verwelkomd door druppend water. In de kamer, waar het dakluik zat, staat onze treintafel: een jongensdroom ‘come true’. Midden op de tafel liggen een paar daktegels. Om het inregenen te beperken, span ik een paraplu voor het dakluik en bind die vast aan de tafel.

Op straat een boel mensen: een buurvrouw komt met onze wimpel aan. Er zijn heel wat bomen gesneuveld, gelukkig net niet op een huis/dak gevallen. Meteen al zijn buren takken aan het wegdragen en de straat aan het bezemen; er wordt opgeruimd. Er heerst verbroedering, in hun ogen: verbijstering. Mijn man gaat in het donker het dak op en zet een stuk plastic met tegels vast, zodat het minder in kan regenen. Het druppen in de daarnaast gelegen kamer gaat door, we zetten emmers neer. We liggen net in bed als de tweede onweersbui tegen middernacht over Mildam trekt. Ik ben bang. In de druipende studeerkamer verdubbelen we de rij emmers, zetten er extra bakjes bij, deppen water van de tapijten. Met de ochtend komt het verlangen, alles op te ruimen. ’s Middags wordt ons dak gedicht, ik ruim de rommel op en zet alles weer op zijn plaats.

9

Mildamster Brêge

In de krant een discussie over valwind versus windhoos: wij konden niets zien, naar mijn idee kwam er een zwarte muur van water over ons heen, er was geen tijd een slurf te herkennen. De aannemer vertelde wel dat alle dakpannen door de wind opgetild werden en dan weer neergekwakt. Dat kon je zien aan de ligging van de overgebleven dakpannen. Ten tijde van het onweer stond onze caravan naast het huis met daarvoor een auto. De dakpannen lagen overal eromheen, de auto’s hadden geen enkele schade! Op dinsdagochtend was er nog her en der in Mildam iets te zien, met name aan de randen van het dorp: ontbrekende dakpannen, geknakte stukken boom of geheel ontwortelde bomen. Er liepen ook wel heel veel mensen geïnteresseerd langs de Tjonger. Het weekend hierop kwamen we in Beetsterzwaag, ook daar veel omgevallen bomen, wat een geweld! Je realiseert je hoeveel geluk je hebt gehad! Lily Tola

Mildamster Brêge

10

CARTOON

11

Mildamster Brêge

TUINIEREN Spitmestzaaiwiedsnoeiplukschoffeloogsteetcomposteer Oproep aan dorpsmoestuingenoten Ik weet van een aantal dorpsgenoten, dat zij in hun tuin een stuk(je) grond als moestuin gebruiken. Ook ik heb nu een jaar of 6 zo’n moestuintje. Elk jaar ben ik weer verwonderd hoeveel groenten en fruit je van een klein en armzalig, droog stukje zandgrond kunt oogsten. En hoeveel voldoening dat geeft. Bovendien heb je de gelegenheid groenten te zaaien, die in de winkel (bijna) nooit worden aangeboden: meiraapjes, regenboogsnijbiet, palmkool, roodlof, pastinaak, verse augurken, bladmosterd, zomerpostelein, verse doperwtjes. Elk voorjaar kijk ik weer uit naar de eerste oogst raapstelen om een lekkere stamppot mee te maken. We eten het hele seizoen uit de tuin en ik hoef nauwelijks groenten te kopen. Mijn dorpsmoestuingenoten herkennen vast wel iets in het bovenstaande. Er is ook niets leukers dan even bij elkaar te kijken hoe de sla of tomaten erbij staan en tips en trucs met elkaar uit te wisselen. Wat zou het leuk zijn om met een groep enthousiaste moestuiniers samen zaaigoed in te kopen (biologisch of biologisch-dynamisch van de ‘Bolster’ bijvoorbeeld) of zaaigoed uit te wisselen, want je hebt bijna altijd te veel aan een zakje. Hetzelfde geldt voor plantgoed, zaailingen, stekjes. En met elkaar mest ophalen bij een boer of van het land (mest van koe, paard, schaap, buffel). Je kunt ook denken aan het uitwisselen van slimme vondsten, tips en recepten. Ik heb hierover al met enkele mensen gesproken, die vroegen of ik dan het initiatief wil nemen. En dat doe ik bij deze. Wie belangstelling heeft, kan zich bij mij melden: Yvonne Meesters, De Wissel 7,  (0513) 68 15 69, [email protected] Bij voldoende belangstelling komen we in de winter een keer bij elkaar om ideeën uit te wisselen. Yvonne Meesters Mildamster Brêge

12

VROEGERE WINKELS EN WOONHUIZEN IN MILDAM

De bakkerij van Spijkman Hieke Koopmans was al sinds haar prille jeugd ‘bakkersknechtje’. Eerst bij pake Minne Talsma, daarna bij diens schoonzoon, heit Piet Spijkman. Ze ging mee de streek op, venten. Nu, met haar 69 jaar, zit ze nog steeds langs de weg. Taxibedrijf Koopmans uit Jubbega mag dan allang zijn overgegaan op de zonen, ze neemt nog graag de langere ritten over. “Trije keer yn ‘e wike nei nierdialyse ride, dan reitse je mei de klanten fergroeid”.

Zo was de boerenwoning toen de bakkerij er in zat... Hieke is geboren op nr. 60 aan de Schoterlandseweg, maar daar weet ze niets meer van. Dat ze ertegenover woonden op 63 herinnert ze zich wel. Het was een oude boerenwoning waar de bakkerij inzat en later is er een nieuwe muur voor gezet waar nu ‘Senang’ op staat. Rechts van de deur was de winkel, links woonden ze. De bakkerij lag achterin de deel en in mem’s tuin lagen de waterput en takkenbossen voor de oven. En it âld sekreet niet te vergeten! Of stonk die paardenstal achter huis zo? Dat haar broer rond zijn achttiende met drie andere jongens omkwam bij een verkeersongeval, betekende dat de bakkerij niet werd voortgezet, vertelt Hieke met droge ogen. In 1959 kwam De Centrale Bakkerij, waarbij tien bakkers waren aangesloten: uit Katlijk en Rottum, twee uit Mildam en zes uit Oudeschoot. 13

Mildamster Brêge

... en Hieke voor hetzelfde huis anno 2013 Mep op de kar Hieke moest al jong met pake mee, naar haar luisterde de kedde tenminste. Zo sloeg hij bijna op hol toen ze in Katlijk bij de rioolaanleg de weg aanstampten met zo’n lawaaiding dat de keien op hun plek trilde. Soms gaven rotjongens een mep op de bakkerskar en dan holde het beestje alleen naar huis, zonder kar. De fiets met zware bôlekoer kon het meisje niet de baas, maar later met heit in de auto hielp ze bestellingen afleveren. Altijd over zandpaden of door drek, oh die Aaltjelaan!

Bakker Minne Talsma en knecht Lucas de Jong Mildamster Brêge

14

Veel klanten namen de ene week de ene bakker en de week erop de andere. Dat had te maken met al of niet kerkelijk zijn, een verschil dat er al bij de schooljeugd inzat. Zelfs het dorpseigene was reden tot strijd. Je was blêdeklauwer of raaptepper. Al is ze sinds haar 20ste weg uit Mildam, Hieke noemt moeiteloos op wie er toen woonden. Niet hun echte naam, want de schoenmaker heette niet Kruk en de klompenmaker vast niet Klomp. Hieke: “Dat wie doe sa. De Woudstra’s wiene murden en de Bergstra’s rotten.” De mensen waren niet veel gewend. Het heugt haar nog dat toen ze bij iemand ‘in de polder’ binnenkwam, de kleine kinderen onder moeders rokken vluchtten. “Ik wie sels noch

bern, mar se seagen dêr noait frjemden.”

Warme chocolademelk en kantkoek Hieke is te nuchter voor sentimenten, maar wordt jaarlijks toch mankelyk met Sint Maarten. Vroeger kwam de schooljeugd immers met lampionnen langs. Bij bakker Spijkman kreeg je warme chocolademelk en een stuk kantkoek! De bakkersdochter ging dan overigens vrijwillig de streek op: om zo wat ‘bij te verdienen’. De drukste tijd was met sinterklaas. Dan was het bealgje en gingen er heel wat taaipoppen en speculaasjes doorheen. Ze noemt het zonde dat later de hiele brot aan taaiplanken en speculaasvormen is verkocht, maar ze heeft gelukkig nog koekblikken uit de bakkerij. “En de âld

EHBO-trommel! Dy moasten je hawwe doe ‘t de oven op elektries gong.”

Ook het wonder van de waterleiding begin jaren 50 weet ze nog goed. Dat je zomaar in huis de wc kon doorspoelen en een kraan kon opendraaien! Ja, tot pake in alle vroegte door het huis riep “Kom derôf, ‘t is allegear wetter yn ‘e hûs!” Ze vlogen het bed uit, naar de overstroming... op 1 april. Alie Rusch

15

Mildamster Brêge

BIJEN HOUDEN

Zoemzoemzoemzoemzoemzoemzoemzoem In de Mildamster Brêge van maart 2013 schreef ik dat u nog van mij zou horen… En jawel: De bijengroep is gestart Vijf september jl. was de eerste bijeenkomst van een groepje mensen, dat op uitnodiging van Yvonne Meesters bij elkaar kwam: Piet Riemersma, Jan Oord en Paula Poel, Adri en Ria Ruitenbeek en Leo de Rooij. In deze bijeenkomst zijn de eerste stappen gezet om het houden van honingbijen in Mildam-Katlijk te realiseren. Piet Riemersma is een ervaren imker, die lange tijd bijen heeft gehouden. Hij heeft een aantal dingen verteld over het houden van bijen. Uit zijn verhalen sprak niet alleen veel kennis van zaken en ervaring, maar ook enthousiasme en bevlogenheid. Als je eenmaal aan het houden van bijen begint, raak je al snel geboeid door die fascinerende wereld. Piet heeft aangeboden de beginnende imkers met raad en daad bij te staan. Basiscursus Bijenhouden Het is de bedoeling dat een groepje mensen deze winter een basiscursus ‘bijen houden’ gaat volgen en dat in het voorjaar van 2014 wordt gestart met één of twee bijenvolken. Oproep Jan Oord en Yvonne Meesters gaan deze cursus volgen. Het zou mooi zijn als we met een groepje van 4 mensen de verantwoordelijkheid voor de bijenvolken kunnen gaan dragen en elkaar kunnen ondersteunen.

Heb je al eens overwogen om imker te worden, heb je belangstelling voor dit initiatief en wil je met ons deze cursus gaan volgen: meld je dan bij Yvonne Meesters, [email protected] of  (0513) 68 15 69.

Mildamster Brêge

16

Plek voor de bijen Adri en Ria Ruitenbeek en Leo de Rooij stellen hun erf (Schoterlandseweg 4, Katlijk) ter beschikking voor het plaatsen van de eerste bijenkasten. Er is een overkapping aanwezig die als bijenstal kan dienen. Zij zullen in het begin als belangstellenden meekijken met de imkers. Waarom honingbijen in Mildam? Er wordt de laatste jaren in de media veel aandacht besteed aan de bijen en hoe slecht het met hen gaat. Door ziekten en het gebruik van pesticiden is de sterfte onder de bijen hoog en verdwijnen op grote schaal hele volken (CCD: Colony Collapse Disorder). Over dit laatste fenomeen is een documentaire gemaakt: ‘Vanishing of the bees’. Deze film heb ik vorig jaar gezien tijdens een bijeenkomst die georganiseerd werd door de Partij voor de Dieren en de imkervereniging Friesland. Toen heb ik besloten dat ik in mijn eigen leefomgeving mijn steentje wil bijdragen aan het behoud van de bij. Dit initiatief is een eerste stap.

Er zijn wereldwijd mensen die dergelijke initiatieven nemen. Zelfs in grote steden houden mensen bijen op de platte daken van grote gebouwen. In de steden is genoeg voedsel voor de bijen. Steeds meer mensen beseffen dat ze mede afhankelijk zijn van de bijen voor hun eigen voortbestaan. Zonder bijen geen voedsel. Bovendien is er veel te ontdekken over de relatie tussen bijen en mensen. En er is geen betere manier om dat te onderzoeken dan door zelf imker te worden en je te verbinden met je bijenvolk. 17

Mildamster Brêge

De imme (het bijenvolk) beperkt zich ruimtelijk niet tot de bijenkast of bijenkorf, maar bestrijkt een cirkel met een straal van zo’n 3 kilometer. Een imker kent op een gegeven moment het werkgebied van zijn bijen: is er voldoende voedsel (nectar) voor de bijen aanwezig? Zijn er schadelijke factoren? Wat zou er verbeterd kunnen worden? Je zou kunnen zeggen dat de bijen ervoor zorgen dat je bewuster de omgeving gaat waarnemen. Wat kun jij doen? Wil je geen imker worden, maar wil je wel jouw steentje bijdragen aan het behoud van wilde bijen en honingbijen, dan kun je het volgende doen: -

-

zorg van het vroege voorjaar tot het late najaar voor bloeiende planten in je tuin (niet alleen een- of meerjarigen, maar ook struiken en bomen). Die bieden niet alleen voeding aan de bijen, maar ook aan bijvoorbeeld vlinders; gebruik geen giftige bestrijdingsmiddelen; bouw een bijenhotel of -pensionnetje voor solitaire bijen en hommels (op internet zijn vele voorbeelden te vinden). Een stuk boomstam waar je gaatjes met verschillende doorsnee in boort, biedt een bij al de gelegenheid om er haar eitjes in te leggen.

Voorlichting en activiteiten De bijengroep stelt zich tevens tot doel bijeenkomsten te organiseren voor dorpsgenoten (volwassenen en kinderen). Er kunnen films vertoond worden (bijvoorbeeld de eerdergenoemde documentaire). Er kan een imker uitgenodigd worden om een lezing te geven over bijen en het houden van bijen. Op school kan voorlichting gegeven worden. Hopelijk gaat het volgend jaar volop zoemen in Mildam. Als dan de lindebomen aan de Schoterlandseweg in bloei staan, kunnen we niet alleen genieten van de heerlijke geur van de lindebloesem, maar ook van het gezellige gezoem van de honingbij. Yvonne Meesters

Mildamster Brêge

18

NATUUR

Gele stofwolken waaien door Mildam Als je in september door Mildam wandelt en het waait, dan kun je het treffen gele stofwolken waar te nemen. Stof dat overal op neerslaat. Bij nadere beschouwing blijkt het geen woestijnzand te zijn, maar stuifmeel afkomstig van sparachtige bomen. Ik zag ze door heel Mildam staan: op de Molenlaan, Verzetslaan, Van Aylvalaan, Milhoes, De Karn en waarschijnlijk op meer plekken.

Het is de blauwe atlasceder, die dan uitbundig bloeit. De bloeiwijze is duidelijk te zien: honderden geelbruine kaarsjes, die tussen de blauwachtige zilvergrijze naalden mooi afsteken. Deze kaarsjes zijn de mannelijke ‘katjes’, waar de wind het gele stuifmeel uitblaast. Daarna vallen de uitgebloeide katjes bij vrachten uit de boom. Tuinen en stoepen liggen er dan mee bezaaid. De boom verliest in de winter zijn naalden niet, zoals de larix. Wel worden oude naalden vervangen door nieuwe.

De atlasceder groeit in het wild in de groene oase van het Atlasgebergte in Marokko. Hier wint men olie uit deze bomen voor een parfum van L’Occitane met de mooie naam ‘Cedar Eau de Parfum’. 19

Mildamster Brêge

Gek genoeg wordt de geurende olie ook als middel gebruikt bij paarden, kamelen en ander vee, want insecten hebben een hekel aan de geur. Om die reden én omdat cederhout niet onderhevig is aan houtrot, wordt het ook als hoogwaardig hout in de bouw gebruikt. In 1839 is deze ceder vanuit Marokko naar Frankrijk geëxporteerd en later verder Europa in. Van oorsprong komt deze boom niet in onze natuurlijke flora voor en is eigenlijk een exoot. Vooral in de jaren 70 werd deze boom veel in tuinen geplant als sierboom. De bomen kunnen wel 40 meter hoog worden. Naast de mannelijke katjes zijn er vrouwelijke, minder opvallende, kegeltjes. Wordt zo’n vrouwelijk kegeltje door het stuifmeel bevrucht, dan groeit dat uit tot een grote kegel met bijenkorfachtige vorm. Na twee jaar is zo’n kegel rijp en valt uit elkaar, waarbij zwarte zaden met een lichtbruine vleugel vrijkomen. De zaden zijn voor dieren lekkere hapjes. Op de plaats waar de kegel zat, blijft een soort wig achter. Een gekortwiekte ceder loopt niet meer uit! Cederbomen kunnen wel 1000 jaar oud worden! Zowel in oosterse als westerse religieuze geschriften wordt de ceder als een heilige boom beschouwd. Henk van der Kam

Omtinker Oudeschoot, Mildam, Katlijk, Heerenveen-Midden en de Akkers. Voor al uw vragen over zorg & welzijn. Spreekuur MFA Oudeschoot iedere dinsdagmorgen van 10.00 tot 11.00 uur. Bel of mail naar Janneke de Jong 06 - 52 32 80 75 [email protected]

Mildamster Brêge

20

VERHAAL VAN TINE FEITSMA

Hûshimmelje Ik hie it my yn ‘e holle set: as it takommende snein gaadlik waar is, wurdt der hjir himmele. Dat betsjutte: wurk foar Vader Jacob en zijn drie zonen. It soe in toer wurde en krij it spul geande, dêr hie ik al op rekkene – mar dat it d’r sá omweigean soe, dat net…. Ús twa âldsten, Ruerd en Hindrik, wiene nachts thúskommen. Se sille wol wer yn in disco of in kofjebar sitten ha om oer de problemen fan dizze wrâld te praten. Dêr moat blykber altiid nachtwurk fan makke wurde. Mar ik hie yn ’t foar warskôge, dat se wisten wêr’t se oan ta wiene doe’t ik harren in pear oerkes nei’t se under de klaaide tekkens strûpt wiene der wer útreage. Doe’t se op it lêst as âlde mantsjes by de treppen delkamen, hie ik d’r suver begrutsjen mei, mar ta gelok tocht ik oan Vader Jacob, dy’t al drok op it hiem dwaande wie. No sille jimme wol witte wolle wat der himmele wurde moast: de garage, dy’t net allinnich ús miljeuferpestend mûnster herberget, mar ek tsjinst docht as opslach. Der leit in souderke oer hinne, groatfol mei riprap dy’t feitelik nedich weismiten wurde moat mar wêr’t in sunige hûsfrou alles opberget, om’t men nea witte kin hokker tiid men nochris belibje sil. It wurk moast wat ferparte wurde. Ruerd soe mar nei boppe, wêr’t hy mei in protte lamentearjen op ’t lêst hinne slagge. Hindrik bleau ûnder om it spul oan te krijen en Jacob Rink tôge it nei bûten. Wat dêr net allegearre op ús ‘gazon’ te lâne kaam! In trijedielich kapokbêd, in doaze mei âlderwetske bândoeken, twa nachtromers – en sa kin ik noch wol in skoftsje trochgean. Dat moast allegearre wierre en himmele. Ûnderwilens wie d’r al gans wat foarfallen. Ruerd hie in stikmennich pûden oan ‘e holle, it souderke is wat leech, sjuch. Dat hy dy pûden net sûnder kommentaar akseptearre hie lit him wol tinke. Hindrik hie al in nachtromer op ‘e noas hân en moast him eefkes op it kapokbêd deljaan. ’t Kaam him net iens fan ûnpas, it lei noflik yn it sintsje. Jacob Rink ferknoffele him de foet en rekke sadwaande ek op in stik fan it kapokbêd. Sa leine d’r al twa yn de sinne. Vader Jacob, dy’t it spul wat yn de gaten hâlde soe, hie him ek deljûn, yn ‘e auto, it rútsje iepen, en slepte as in okse. 21

Mildamster Brêge

Ruerd op it souderke miende dat se ûnder noch oan it wurk wiene en gie ûnferfeard troch mei lossen. Doe’t hy klear wie hoechde hy it ljedderke net iens mear te brûken, mar koe him sá fan in hege bult nei ûnderen glydzje litte. Dêr stie hy earst wakker ferheard om him hinne te sjen: alles yn djippe rest. Doe reage hy ris troch syn bosk hier, gie eefkes sitten om in sigaretsje te draaien, en ûnder it geniet fan it smoken seach hy nochris wer om him hinne. Jonge, dêr stie nochal wat! Neisgjirrich die hy it lid fan de doaze mei de âlderwetske bândoeken iepen. Foar syn dwaan gie hy doe hastich oerein, helle it kniperbakje en hinge de bândoeken ien foar ien oan de tûken fan ús wylgebeam. Dy stiet deun op ‘e dyk, en foar de minsken dy’t de reed delkamen wie it in fleurich gesicht.

Wat hie hy it drok hân; eefkes útpûste op it tredde stik fan it kapokbêd. Dêr hie de sliep him, nei syn koarte nachtrêst, op slach te pakken. En sa lei de hiele himmelersploech te wierjen yn it sintsje. Doe kaam mem!! Ik kin jim net sizze wat d’r allegearre troch my hinne gie. Mildamster Brêge

22

Foar myn eagen kaam in read flueske, de skonken begûnen my te triljen en ik gappe nei de siken. Âldergeloks tocht ik bytiids oan myn oergongsjierren; ‘opwindingen vermijden’ hie dokter sein.Ik ha de túnslang oansletten en ûnder it sjongen fan ‘rôlje, rôlje, wetterweagen’ bin ik begûn te spuitsjen, sa fûl as it mar koe. Wat in genêsmiddel! Ik fielde my suver wer in jongfaam. Vader Jacob krige syn part ek, troch it autorútsje. Wat in wiete brut en wat in neiwurk. Mar ik hie it foar gjin jild misse wollen. En it souderke wie aardich rommer wurden. It measte guod is dweiltrochwiet by it jiskefet telâne kommen – it kapokbêd ek!

Er is een eenmalige oplage van 50 stuks gemaakt van ‘Snypsnaren’, genummerd en gesigneerd. Zie ook www.tynkemulder.com. Er zijn nog boeken beschikbaar voor € 25,-. Heeft u interesse voor dit unieke boek (een stukje Fries erfgoed), bel of mail naar Tynke Mulder, 06 - 29 36 82 50, e-mail: [email protected].

Het boek 'Snypsnaren' is reeds opgenomen in het archief van zowel Tresoar als het landelijk archief, de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag! NB Bij het verhaal van Tine Feitsma in de vorige Brêge over de uitverkoop bij een dure modezaak is een stukje aanvullende tekst niet meegenomen. De modezaak waarvan sprake is, was FLUCY WITTEVEEN op De Dracht in Heerenveen. Inmiddels lang ter ziele, maar toen een begrip als peperdure damesmode. *********

NIEUWE INWONERS MILDAM Op Molenlaan 52 woont Manuel Kluk; hij woont er al weer een poosje, maar is nog niet vermeld als ‘nieuwe inwoner’ van Mildam.

23

Mildamster Brêge

ONDERWIJS

Tjongerschool Mildam www.tjongerschool.nl [email protected] @tjongerschool.nl

Nieuw schooljaar Inmiddels zijn we al weer een aantal weken onderweg in het nieuwe schooljaar. Uiteraard missen we de oude groep 8 kinderen. We hopen dat ze het leuk hebben op het voortgezet onderwijs. Na de vakantie hebben we ook enkele nieuwe kinderen mogen verwelkomen. Op dit moment zitten er 100 kinderen op school. Babynieuws Juf Geartsje en haar man Gerrit werden in de zomervakantie de gelukkige ouders van een wolk van een dochter, Elle. Ze kunnen samen heerlijk genieten van Elle. Zo halverwege oktober zal juf Geartsje weer starten met werken. Tot die tijd wordt zij vervangen door juf Rouchelle. Juf Dorien en haar man Barry zijn de apetrotse ouders geworden van Hugo. Juf Dorien wandelt regelmatig even met Hugo binnen, we zien hem groeien… Wanneer we Dorien weer in de gymzaal mogen ontmoeten is nog niet helemaal duidelijk. Meester Yannick vervangt, tot haar terugkeer, juf Dorien. Nieuwe leerkrachten Dit schooljaar mogen we twee nieuwe leerkrachten begroeten. Naast juf Liesbeth in groep 3/4 staat nu juf Jaqueline. De afgelopen weken heeft ze al heerlijk hard gewerkt met deze groep. Juf Imke versterkt de bovenbouw en werkt naast juf AnneMarij. De kinderen kenden Imke al een beetje van wat invalwerk van het afgelopen jaar. Beide leerkrachten heten wij van harte welkom. We hopen dat ze een fijne tijd op de Tjongerschool zullen hebben.

Mildamster Brêge

24

Tablets Afgelopen schooljaar hebben wij meegedaan aan een pilot met tabletonderwijs in groep 4. Deze pilot is ons zo goed bevallen dat we hebben besloten deze tablets in te zetten in de groepen 4, 5 en 6. Deze kinderen verwerken de opdrachten van de vakken rekenen en spelling op de tablet. Na de verplichte taken is er verrijking op het niveau van de leerling met het leerdoel van die dag. Over een tijdje ontstaat er dan een top tien met leerdoelen die extra aandacht nodig hebben. ‘Snappet Tabletonderwijs’ past het niveau aan bij de ontwikkeling van het kind. Het bespaart de leerkracht nakijktijd; die kan direct overgaan tot analyse van de resultaten en de instructie(s) hierop aanpassen. Schoolplein In het laatste weekend van augustus heeft een groep ouders ervoor gezorgd dat ons plein opgeleukt is! Wat zijn we er blij mee. En het is nog maar de eerste aanzet… Woensdag 11 september hebben alle kinderen van de Tjongerschool een brainstormsessie gehad met de oudergroep. Naar aanleiding van deze sessie maken de ouders een plan voor een verdere upgrading van ons schoolplein. We kunnen bijna niet wachten op het eindresultaat!

Ameland Wat een geluk! In een van de mooiste weken qua weer zijn onze groepen 7 en 8 op kamp naar Ameland geweest. De kinderen en de begeleiders hebben met volle teugen genoten. Zwanet Oosterhof, directeur Tjongerschool 25

Mildamster Brêge

Advertentie

Bij Kinderwoud Kinderopvang is elke dag een mooie dag! Bij onze franchise gastouder Gerry Kootstra in Nieuwehorne is het prima toeven voor kinderen van 0 tot 12 jaar. Momenteel vangt zij twee meisjes van 3 jaar op en er komt in november een baby bij. Er komen bij Gerry in totaal tien kinderen in de opvang. Vier jongens komen op maandag en dinsdag, zij zijn gek op voetballen. Met de drie grote meiden pakt ze momenteel het thema ‘Smakelijk eten’ op. De informatie daarover krijgen alle gastouders van Kinderwoud aangereikt. Gerry vindt het fijn dat ze op die manier altijd een leuk thema bij de hand heeft. Als franchise gastouder ben je een zelfstandige, maar wel met alle gemakken van het Gastouderbureau van Kinderwoud. Gerry’s man maakt binnenkort een winkeltje, zodat de kinderen boodschapjes kunnen halen bij elkaar en van appels gaan zij heerlijke appelflappen bakken. Of de zon nu schijnt of dat het regent, Gerry gaat altijd even naar buiten met de kinderen. Kortom, het is altijd één groot feest bij het ‘leaflik plakje’ in Nieuwehorne.

Mildamster Brêge

26

MICHIKO

Vakantie Ik ben met Sietse op vakantie naar Frankrijk geweest. Mijn vriendin, Marie-Claude, woont in Metz en ik ken haar al 35 jaar. Op een maandag kwamen we onder Metz aan bij ons hotel in een ‘centre commercial’. Inchecken en even boodschappen doen een stukje verderop. We parkeerden de auto en heel toevallig ontmoetten we Marie-Claude, die even verder geparkeerd stond. Marie was bijna weg met haar boodschappen en stond nog naast haar auto. “Is dat Marie?” zei ik onzeker; Sietse riep “Marie-Claude!!” Ja, dat was mijn vriendin. We hebben gezellig gepraat en veel gelachen in de (zeer grote) cafetaria. De dinsdag erna zijn we, na een lekkere lunch bij haar, samen naar het nieuwe museum ‘Centre Pompidou’ gelopen in de felle zon. Maar dinsdags zijn alle musea in Frankrijk gesloten! Marie wist het wel, maar was het vergeten. Wij zijn toen naar een terras bij het Gare de Metz gegaan. Alle muren van het mooie station zijn schoongemaakt en er komen nog meer veranderingen: nieuwe lampen en bushaltes. Plotseling begon het toen te regenen. We hebben ook een bezoek gebracht aan Leslie (nicht van Sietse) en Dick. Zij wonen ongeveer 25 km ten zuiden van Langres (Haute Marne) in een zeer klein dorp. Hun huis is nog niet helemaal klaar, maar de tuin is erg mooi, met veel bloemen en groenten. We verbleven 2,5 km verderop in een chambre d’hôte (B & B). Het was een heel oud en groot huis met een prachtige, grote tuin en veel zitjes. In de nacht was het helemaal stil. Op de terugweg via Metz zijn we toch nog maar naar het Centre Pompidou Metz geweest. Michiko Sugawara

27

Mildamster Brêge

GESCHIEDENIS EN CULTUUR

De Dode Zeerollen in het Drents Museum in Assen In een vorige Brêge heb ik geschreven dat het Drents Museum behoorlijk aan de weg timmert. Toen was er een tentoonstelling over Sovjet schilderkunst. Nu is er een expositie over de Dode Zeerollen. De Vrije Academie houdt er in het museum lezingen over (u moet zich hiervoor inschrijven; zie www.vrijeacademie.nl.

Wat waren die Dode Zeerollen en waarom is de vondst ervan zo belangrijk? Er zullen vast wel papyrusrollen met teksten gevonden zijn, waar de wereld eigenlijk niets van afweet. Ánders ligt het met deze archeologische vondst. Hieronder volgt een impressie met wat gegevens over de ‘schat’, want zo kun je de vondst van de Dode Zeerollen wel noemen. Een hoogleraar archeologie, professor Sukenik, kocht in 1947 een aantal oude rollen van een Armeense handelaar in Bethlehem. Veel tijd om de teksten te bestuderen kreeg hij niet, want op de dag van aankoop stemde de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties voor resolutie 181, die de basis vormt voor de stichting van de staat Israël. Er was nog een hele strijd voor nodig om dat te realiseren. Tijd voor gedegen onderzoek ontbrak, maar Sukenik concludeerde op grond van enkele teksten dat ze van de Essenen1) moesten komen en die theorie gaat heden ten dage nog op. Het duurde tot na de onafhankelijkheidsoorlog (1947-1949) voor men verder kon gaan met onderzoek. Tussen 1947 en 1956 is door de archeologen een groot aantal teksten ontdekt, variërend van enkele kleine fragmenten tot meterslange rollen. Het duurde zo'n 60 jaar voordat het grootste deel ervan was geanalyseerd. Reden genoeg dus om de expositie te gaan bekijken in het Drents Museum. Het heeft per slot direct te maken met onze cultuur. 1

) Joodse religieuze partij tussen het midden van de 2e eeuw v. Chr. en het neerslaan van de Joodse Opstand door de Romeinen in 70 AD.

Mildamster Brêge

28

De Dode Zeerollen vormen een verzameling van zo'n 300 verschillende teksten, verdeeld over 930 documenten. De rollen (of delen ervan) waren verstopt in elf grotten in de buurt van de Dode Zee, bij een plaats genaamd Qumran, ongeveer zes uur gaans van Jeruzalem. Het bleken Joodse heilige geschriften te zijn, waaronder Bijbelteksten zoals wij die kennen uit het Oude Testament (de Thora); extra informatie over deze teksten (o.a. hoeveel dagen Noach in zijn ark was gebleven en uitgebreidere informatie over de Aartsvaderen), verhalen die meer vertellen over belangrijke Oudtestamentische figuren zoals Adam en Levi, liturgische en ceremoniële liederen, teksten over diverse rituelen (zoals het offer op sabbat) en teksten die de vijandigheid aangaven tussen de schrijvers van de rollen en hun tegenstanders. Een deel van de teksten werd als apocrief beschouwd, dus als niet gezaghebbend, als ongeloofwaardig. Maar dit Griekse woord 'apocrief', betekent ook: verborgen of geheim. Het zouden dan ook geheime teksten kunnen zijn. De joodse wijzen (die het Jodendom gevormd hebben zoals wij het nu kennen) noemden het de externe teksten en een belangrijke rabbijn (rabbi Akiva) uit de eerste eeuw heeft van deze teksten gezegd:” Iedereen die deze boeken leest, heeft geen plek in de wereld na de dood”. Waarschijnlijk was het de bedoeling de informatie van de rollen geheim te houden en nooit weer te gebruiken. Na de tweede verwoesting van de tempel in 70 na Chr. door de Romeinen zullen de rollen zijn verborgen uit angst dat de woorden van rabbijn Akiva waarheid zouden worden. De rollen zijn geschreven in het Hebreeuws (het merendeel), het Aramees en het Grieks (een klein percentage). Zij beslaan een tijdsbestek van ruim 300 jaar. De oudste tekst is van 250 v. Chr. en bij 60 na Chr. houdt het op. De Masoreten, een groep joodse geleerden die de huidige Thora zijn vorm heeft gegeven, moest niets van de apocrieve verhalen hebben. Belangrijk is dat de Dode Zeerollen ons een goed idee geven van het leven in het toenmalige Palestina, zo'n 2000 jaar geleden. Hadden wij deze rollen niet, dan was de kennis van het Joodse volk in haar oorspronkelijke staat veel en veel kleiner geweest. Mocht u de expositie in het Drents Museum in Assen willen bezoeken, dat kan nog t/m 5 januari 2014. Ab Slager 29

Mildamster Brêge

SAMENLEVING

Postbezorger dumpt poststukken in bos Katlijk Flitsnieuws.nl; gepubliceerd op 8 augustus 2013

KATLIJK: Afgelopen week werd er door een jongen uit Mildam in de bossen van Katlijk een groot aantal poststukken gevonden. Het bleek onbezorgde post te zijn van bewoners uit Katlijk en Mildam. Brieven van de belastingdienst, bank e.d. lagen over twee stapels in het bos verspreid. De vinder heeft contact opgenomen met het postbedrijf en hen van de vondst in kennis gesteld. Dezelfde dag is de post door het bedrijf opgehaald. Een woordvoerder van het postbedrijf kon meedelen dat de gevonden post de volgende dag is bezorgd bij de geadresseerden. Enkele stukken waren beschadigd of doorweekt door de regen. Deze poststukken zijn retour gegaan naar de afzender. Het arbeidscontract met de postbezorger is opgezegd.

Mildamster Brêge

30

ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN

Werken bij de post… Bij het lezen van het verhaal over de gedumpte post, moest ik denken aan een vriendin. Ze werkt parttime bij de post voor een erg laag uurloon. Enkele keren per week een wijkje waar ze meestal anderhalf uur over doet. Ze moet zelf haar uren opgeven en wanneer ze een praatje maakt tijdens haar ronde, trekt ze dat af van de gewerkte tijd. Van haar baas heeft ze al verschillende keren te horen gekregen dat ze haar wijkje in kortere tijd moet doen. Vorige week werd ze bij haar leidinggevende op het matje geroepen. Ze mag niet langer dan 40 seconden per adres besteden! Er moeten meer centjes voor de aandeelhouders worden verdiend. Het kan haar dus nu gebeuren dat de tijd op is, maar dat er nog wel twee stapels poststukken in haar tas zitten die ze dan maar zonder betaling moet bezorgen. Zo lijkt werken bij PostNL niet echt meer op een leuk beroep in de buitenlucht, maar meer op moderne slavernij. Sietse van Dijk

Uitnodiging It Alde Tsjerkje Mildam Het Kreatief Kollektief viert op zaterdag 5 oktober a.s. haar 30-jarig bestaan! Wij vieren dit met een hapje en drankje en hopen op de komst van veel Mildamsters!

31

Mildamster Brêge

MILDAM/KATLIJK

Verslag van het reisje naar Den Haag (voor inwoners van Mildam en Katlijk 60+)

Donderdag 6 juni jl. stond de bus van Dalstra om 9.30 uur bij Hof van Schoterland klaar voor het jaarlijkse reisje van inwoners van Mildam en Katlijk 60+. Het doel was een bezoek aan de Tweede Kamer in Den Haag; na een lange rit met onderweg een koffie/koek-stop waren we om 12.00 uur bij het Malieveld. Hier genoten we eerst van een lekkere broodmaaltijd met kroket. Om 13.30 uur zijn we met elkaar naar het gebouw van de Tweede Kamer gewandeld. Bij de ingang aan de Lange Poten werden we zeer hartelijk en spontaan ontvangen door ‘onze Lutz Jacobi’ en haar medewerkers Sandra en Henk. Ze gaven ons een mooie rondleiding door het hele gebouw; we hebben zelfs nog even op de publieke tribune mogen plaatsnemen om een deel van de vergadering van de Tweede Kamer te volgen. Leuk dat je dan de heren en dames politici in het echt ziet. Hierna was er voor ons allen een kopje koffie/thee en kwam Lutz, samen met Henk, ons uitleg geven over de dagelijkse gang van zaken op het Binnenhof. Dit alles uiteraard in onze eigen taal, Frysk. Na nog een groepsfoto op de trappen van de Ridderzaal gemaakt te hebben, hebben we het beroemde torentje van Rutte en zijn voorgangers nog even bewonderd, zij het dan aan de achterkant. Nadat we afscheid hadden genomen van Lutz, zijn we teruggewandeld naar de bus waar chauffeur Ulbe geduldig op ons stond te wachten. Hij bracht ons terug naar Mildam, na een stop in Giethoorn, waar we met elkaar in ‘De Otterkooi’ aan de Dwarsgracht genoten van een lekker diner. Het was een lange dag want we waren pas om 22.30 uur terug in Mildam. Gezien de reacties was de dag zeer geslaagd. Bonnie Haanstra, namens het bestuur van de Soos 60+ NB Het jaarlijkse reisje gaat uit van Plaatselijk Belang en wordt georga-

niseerd door de bestuursleden van Soos 60+. Mildamster Brêge

32

Spelen met woorden - Sietse D.

* Piet Derks over de presentatie van het Haren-rapport: “Vier kalende mannen en daarboven geprojecteerd: Commissie Haren”. * De praatpaal wordt aan de weg gezet! * Nieuwe kaatsdirecteur weet van wanten.

33

Mildamster Brêge

Kopje koffie? Op deze wijze nodigen we iedereen in Mildam/Katlijk uit voor de koffieochtend. Elke 3e dinsdag van de maand staat in ‘It Trefpunt’ in Mildam de koffie klaar. Deze ochtend is voor iedereen die het gezellig lijkt om dorpsgenoten te ontmoeten. De koster schenkt een kopje koffie met koek. Hieraan zijn géén kosten verbonden. Het doel van deze ochtend is de ontmoeting en gezelligheid die we met elkaar hebben. Schroom niet en kom gerust langs. De koffie staat klaar vanaf 9.30 uur. Groeten namens de PKN-gemeente

Mildamster Brêge

34

Advertentie

Nordic Walking Het is prachtig weer om heerlijk in de buitenlucht te gaan bewegen. Kennismakingscursus Nordic Walking in Oranjewoud. Heerlijk in de buitenlucht bewegen, goed voor lichaam en geest. Waar: Tijd:

Oranjewoud, Overtuin 9.30 uur

Cursus: Start:

10 lessen à 1½ uur Dinsdag 1 oktober a.s.

Kosten: € 99,Dit is inclusief gebruik van poles (stokken) en een kopje koffie of thee. Indien u interesse hebt, stuur dan een mail naar [email protected] of bel naar 06 - 22 38 35 92. Kijk voor meer informatie op www.mondriafit.nl.

35

Mildamster Brêge

EXPOSITIE

Foto-expositie Ecokathedraal in kerkje Mildam Via een opdracht van een landelijke krant om een portretfoto van kunstenaar/ecotect Louis le Roy (1924-2012) te maken, kwam fotograaf Peter Wouda in aanraking met de Ecokathedraal in Mildam. Hij kreeg van Le Roy les in het stapelen van stenen en werd bestuurslid van de Stichting Tijd, welke zorg draagt voor het voortbestaan van de Ecokathedraal in Mildam en de tuin van Le Roy in het centrum van Heerenveen. Ook na 20 jaar blijft de Ecokathedraal een boeiend onderwerp voor Peter (geboren, getogen en woonachtig in Heerenveen). Ondanks de vele bezoeken lijkt de plek steeds weer anders door het met de seizoenen wisselende licht. Deze foto-expositie in Galerie It Alde Tsjerkje, Schoterlandseweg 37, Mildam is te zien vanaf 7 september t/m 1 november op woensdag t/m zaterdag van 14.00 tot 17.00 uur. Meer informatie vindt u op www.galerie-italdetsjerkje.blogspot.com.

Mildamster Brêge

36

SAMENLEVING

Seizoen 2013-2014 van de 60+ soos Mildam-Katlijk Programma: Dinsdag 8 okt. 2013 14.00 uur

Duo Typstra en Co met een afwisselend programma met humoristische conferences en fleurige muziek. Dinsdag 12 nov. 2013 Fam. Hoekstra uit Raerd vertelt ons over 14.00 uur het leven op de binnenvaart. Dinsdag 26 nov. 2013 Avond, verzorgd door ONMKB, met toneelclub ‘De Klimop’ uit De Blesse met het stuk ‘Wie is hier de dokter’. Dinsdag 10 dec. 2013 Baukje Koolhaas uit Wijnjewoude komt 14.00 uur ons vermaken met een koffer vol verhalen. Dinsdag 14 jan. 2014 Dhr. Westerhof uit Joure toont ons diverse 14.00 uur dia’s en klankbeelden over verschillende landschappen en thema’s. Dinsdag 11 febr. 2014 Muzikale middag met gezellige meezing14.00 uur liedjes. Donderdag 13 mrt. 2014 Excursie naar de Kaasboerderij De Deelen 14.00 uur in De Tynje. Maart 2014: toneelgroep ‘De Twa Doarpen’ uit Katlijk/Mildam. Woensdag 9 april 2014 Dhr. Minkema uit Boornbergum vertelt over It Fryske Hynder en over Fryske klederdrachten. In mei vindt het jaarlijkse reisje plaats. Locatie: Hof van Schoterland te Mildam Lidmaatschap € 25,-- per persoon voor het hele seizoen (incl. koffie, thee, enz.). Of € 7,50 per keer.

37

Mildamster Brêge

Commissie:

Marjan Kerkstra (voorz.) Bonnie Haanstra (secr.) Truus Visser (penn.) Jep Janssen Geertje Hartkamp

    

(0513) (0513) (0513) (0513) (0513)

54 22 54 23 63 60 63 35 62 11

26 59 79 23 74

VERENIGINGEN

‘De Blêde Boulers’ kampioen Het team van Jeu de Boulesvereniging ‘De Blêde Boulers’ is kampioen geworden van de Eerste klasse zone A en is gepromoveerd naar de Hoofdklasse van de NJBB. De strijd was spannend tot en met de laatste speelronde.

De aanvankelijk grootste concurrent voor de titel, ‘La Boule au But’ uit Sneek, verloor de koppositie door een onverwacht verlies. Nadat ‘De Blêde Boulers’ de leiding hadden genomen, werd er geen fout gemaakt. Met geconcentreerd en tactisch spel werden de benodigde punten in de laatste partijen binnengehaald. Mildam mag trots zijn op het team, bestaande uit Jur Moorlag, Catrinus en Hillie Nieuwland. Het zonale wordt nu verlaten voor een landelijke strijd. Mildamster Brêge

38

De Hoofdklasse kent twee poules. Bij een eventuele verdere promotie zou het hoogst bereikbare, Ereklasse, zich aandienen. In de Eerste klasse (4 zones), Hoofd- en Ereklasse strijden telkens 20 teams, die op vier speeldagen een halve competitie afwerken. Met 15 gewonnen partijen kon deze keer de vlag uit. Voor het zevende jaar werd er in de Eerste klasse gespeeld en nu dan toch eindelijk die promotie. Vooral Hillie en Catrinus Nieuwland hebben hiervan gedroomd. Vanaf het begin hebben zij zich in Mildam met de Jeu de Boulessport vereenzelvigd. Laag begonnen en diverse keren kampioen geworden (met drie maal een andere ‘derde’ maat) en met volharding hebben ze nu weer een stap gemaakt. ‘De Blêde Boulers’ is een vereniging met 37 leden. Er is een uitstekende samenwerking met de vereniging ‘Boule Nocht’ uit Heerenveen. Veel leden hebben gekozen voor de wedstrijdsport, maar ook een recreatief lidmaatschap is mogelijk. Door een uitbreiding van de baan zijn nieuwe leden van harte welkom, daarom inwoners van Mildam (waarom komen de meeste van onze leden uit de omliggende dorpen?), kom bijvoorbeeld eens op maandagavond, dinsdag- en/of donderdagmiddag om te spelen. Er is spelmateriaal voor de beginners en hulp/uitleg is mogelijk als men aangeeft dat te willen. Info bij C. Nieuwland, Canadezenlaan 15, Mildam;  (0513) 63 17 79.

VERENIGINGEN

Kaatsen Mildam/Katlijk is een sport rijker, namelijk het kaatsen; hieronder een interview met de initiatiefnemer Bennie de Boer uit Katlijk over deze mooie sport.

Waar komt de liefde voor het kaatsen vandaan? Mijn vader nam me altijd mee naar de PC in Franeker, dit is de grootste kaatspartij, te vergelijken met Wimbledon voor het tennissen. Eerst naar het kaatsen en ‘s middags naar de Chinees, dat is me altijd bij gebleven. 39

Mildamster Brêge

Het begint voor mij al bij de loting die op maandag vóór de PC plaatsvindt, in de Koornbeurs in Franeker. Enerzijds is het sfeer proeven, anderzijds wordt er volop gefilosofeerd over wie de finale gaat halen. Hoe kwam je op het idee om het kaatsen hier op te zetten? Ik heb de eerste 20 jaar van mijn leven in Spannum gewoond (een dorp in de ‘kleihoeke’) en daar altijd gekaatst; sindsdien ben ik verliefd op deze mooie Fryske sport. Ik ben er altijd lid van de kaatsvereniging gebleven; de materialen voor het kaatsen die we nu gebruiken, komen voor een groot deel ook daar vandaan. In deze omgeving wordt (nog) weinig gekaatst en toen we hier vorig jaar een huis kochten, had ik al het idee opgevat om te proberen het kaatsen op de kaart te zetten. Welke stappen zijn er gezet? Ik heb in december 2012 contact gezocht met de KNKB (Koninklijke Nederlandse Kaatsbond); uit twee gesprekken kwam o.a. het idee om iets te doen met een demonstratiepartij en schoolkaatsen. Vervolgens heb ik contact opgenomen met de Tjongerschool in Mildam; het personeel was meteen enthousiast en werkte hier graag aan mee. Verder kreeg ik wat contacten op de buurt en verzamelde zo een aantal kaatsenthousiastelingen om me heen, die graag wilden meehelpen om het kaatsen op te zetten. Voor lesmateriaal heb ik contact gezocht met het CIOS. Met een kaatsinstructiefilmpje erbij hebben we twee lessen samengesteld en eind mei alle groepen (3 t/m 8) lesgegeven in het kaatsen. Na afloop van de tweede schoolkaatsles kreeg iedereen een diploma uitgereikt met daarop vermeld het aantal meters van de opslag en de uitslag. Fetsje Jansma heeft de diploma’s voor ons gemaakt. Op zondag 16 juni jl. was er tijdens het dorpsfeest een demonstratiepartij: een partuur van Katlijk/Mildam kaatste tegen Hoornsterzwaag/ Jubbega. Op zaterdag 22 juni jl. was er een dorpspartij voor de jeugd en de volwassenen. Daar waren mooie prijzen te winnen; natuurlijk de echte kaatskrans maar ook andere prijzen. O.a. vleesprijzen, gesponsord door slager Sander Tolsma van Katlijk. Notaris Yntze Hoekstra wilde augustus/september een partij sponsoren. Natuurlijk zijn we nog op zoek naar een hoofdsponsor die jaarlijks garant staat voor een vast bedrag zodat we materialen kunnen aanschaffen, want die hebben we nu in bruikleen van andere verenigingen. Zij kunnen zich dus aanmelden…  Mildamster Brêge

40

Trainingen De trainingen voor senioren worden gehouden in Mildam op het voetbalveld. Iedere woensdagavond kaatsen/trainen we van 19.45-20.45 uur. De trainingsavonden voor de jeugd zijn van 18.45-19.45 uur. Af en toe is er een officiële KNKB-trainster aanwezig. Plaatselijk Belang heeft te kennen gegeven geld te willen steken in het opknappen van het sportveldje in Katlijk. Zodra het veldje in goede staat is, dan is het de bedoeling dat de trainingsavonden (ook) in Katlijk worden gehouden. Er is veel contact met de kaatsverenigingen ‘De Pompeblêdden’ in Heerenveen en ‘Op ‘e Grins’ in Hoornsterzwaag/Jubbega; leden van onze vereniging kunnen daar ook meedoen aan kaatspartijen. Kortom, er is volop gelegenheid om wedstrijden te kaatsen. Update medio september Inmiddels zit het kaatsjaar er op en kunnen we terugkijken op een mooi jaar. Voor de partijen van eind juni en 1 september hadden we 50 man ´op 'e list stean´, zowel 8 parturen bij de jeugd als bij de senioren. Er werd vol enthousiasme gekaatst. Hieruit, maar ook uit de drukbezochte trainingsavonden (elke woensdagavond hadden we circa 30 man te kaatsen), is gebleken dat er voldoende voedingsbodem is voor een kaatsvereniging in Katlijk/Mildam! Tot op heden hebben 30 man zich aangemeld als lid van de binnenkort op te richten kaatsvereniging; bij de oprichting zullen we ook de naam van de kaatsvereniging bekend maken. Begin maart 2014 zullen we tijdens een informatieavond de kaatsagenda van 2014 met een ieder delen. De trainingsavond zal worden vastgesteld, maar ook wanneer we de diverse wedstrijden (bijvoorbeeld pearkekeatsen, dorpskaatsen, familiekaatsen, uitwisseling met buurtverenigingen, nachtkaatsen, etc.) zullen verkaatsen. Uiteraard zoeken we nog veel meer leden! Heb je interesse of wil je meer informatie over kaatsen, schroom dan niet contact met ons op te nemen. Zie hieronder de namen van diverse contactpersonen: Ritske Boonstra Gryt Visser Bennie de Boer

 06 - 15 59 67 86  (0513) 84 13 39  06 - 50 24 15 22

[email protected] [email protected] [email protected] Door Marian Dijkstra

41

Mildamster Brêge

SAMENLEVING

Jeugdhonk sportcomplex Nieuwehorne

OPROEP

Uit een enkele jaren geleden gehouden enquête, op basis waarvan vervolgens door Plaatselijk Belang Oude- en Nieuwehorne de dorpenvisie is opgesteld, bleek dat er binnen onze dorpen behoefte bestond aan een plek voor de jeugd. In het sportgebouw van het, in januari 2013 geopende sportcomplex in Nieuwehorne, is daarom naast een oefenhal, kleedruimten, kantine en vergaderruimtes tevens ruimte voor een jeugdhonk gerealiseerd.

Hierin kunnen kinderen in de leeftijd van 12-16 jaar zelf hun activiteiten gaan ontplooien. Samen met een ingepland jeugdplein moet deze voorziening een unieke plek gaan bieden aan de jeugd uit de dorpen Oudeen Nieuwehorne maar ook aan de jeugd uit de omliggende dorpen. Het is de bedoeling dat het jeugdhonk een belangrijke bijdrage zal gaan leveren aan de sociale en maatschappelijke functies die we aan het complex proberen te geven. Op deze wijze willen we het geheel een multifunctioneel karakter geven. Voor de zomervakantie heeft overleg plaats gevonden tussen de besturen van de plaatselijk belangen van Mildam, Katlijk en Oude-/Nieuwehorne. Naast allerlei andere onderwerpen kwam in dat overleg naar voren dat er in Mildam en Katlijk onder de jeugd ook behoefte is aan een ‘eigen’ plek. Afgesproken hebben we toen dat we de start van het jeugdhonk breder zouden gaan aanpakken dan alleen in Oude- en Nieuwehorne. Dat willen we hiermee in gang gaan zetten. Al enige tijd zijn wij bezig met het opzetten van de bestuurlijke organisatie rond deze jeugdfaciliteiten. Door een werkgroep is al het nodige voorwerk verricht. Er is overleg geweest met een jongerenwerker en er is nagedacht over de wijze waarop het jeugdhonk kan worden bestuurd en beheerd. Maar ook moet er nog wel de nodige richting aan e.e.a. worden gegeven. De werkgroep kan worden gezien als een soort bestuur dat de gang van zaken op afstand in de gaten houdt. Voor deze werkgroep zijn wij nog op zoek naar mensen die hierin iets zouden willen betekenen. Ook zijn wij op zoek naar jongeren in ongeveer de leeftijd van 16-20 jaar die in werkgroep- c.q. bestuursvorm meer direct dingen kunnen/willen gaan regelen. Mildamster Brêge

42

Spreekt bovenstaande jou/u aan, neem dan contact op met Plaatselijk Belang Oude- en Nieuwehorne/Stichting Horne Sport. Dat kan via onderstaand telefoonnummer of e-mailadres. Jan Post Plaatselijk Belang Oude- en Nieuwehorne Stichting Horne Sport  (0513) 54 22 20 E-mail: [email protected]

SAMENLEVING

Sint Thomas Winterbarren in Oude-, Nieuwehorne en Katlijk op 28 december 2013 

Sint Thomas Klokluiden; wedstrijd en demonstraties Klokluidwedstrijden om de bronzen klok, Oudehorne



Sint Thomas Kuiertocht; afstanden 5, 10, 17 en 25 km Wandelroutes waarbij het bijzondere geluid van de Sint Thomasklokken te horen is in de omgeving rondom Oudehorne en Katlijk.



Sint Thomas Trailrun, afstanden 30, 17, en 7,5 km Nieuw dit jaar is de trailrun, een offroad hardloopevenement, waarbij niet direct het wedstrijdelement, maar het beleven van de omgeving en de route centraal staat. Deze trailrun wordt voor het eerst in Fryslân georganiseerd.



Sint Thomas Midwintermarkt Katlijk Demonstraties klokluiden, kunstmarkt, oliebollen, vuurkorven en glühwein, midwinterhoornblazers, stempelpost kuiertocht en trailrun; ingrediënten voor een gezellige winterdag!

Info: www.oude-nieuwehorne.nl

43

Mildamster Brêge

‘Bibliotheek aan Huis’ Bent u slecht ter been en leest u graag? Dan is de ‘Bibliotheek aan Huisdienst’ iets voor u! De bibliotheek is er voor iedereen. Als u zelf niet naar de bibliotheek kunt komen, komt de bibliotheek naar u toe. Een vaste vrijwilliger komt bij u thuis om te bespreken welke boeken u graag leest. Hij of zij komt de boeken bij u thuis bezorgen en weer ophalen op tijden dat het u schikt. Genoeg keuze U mag in totaal 10 materialen tegelijk lenen. U heeft keuze uit bijvoorbeeld streekromans, familieromans, detectives, boeken over uw eigen streek, hobby’s, natuur, kunst en nog veel meer. Naast boeken bezorgt de bibliotheek ook tijdschriften, luisterboeken en dvd’s. Voor slechtziende lezers zijn er boeken in grote letterdruk. Wat kost ‘Bibliotheek aan Huis’? Om gebruik te kunnen maken van ‘Bibliotheek aan Huis’ bent of wordt u lid van de bibliotheek. Het thuisbezorgen van de boeken is geheel gratis. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de bibliotheek in Heerenveen, Burgemeester Kuperusplein 48,  (0513) 62 66 75, of stuur een mail naar [email protected].

Mildamster Brêge

44