Verpleegkundig Symposium 2010

donderdag 23 september – nummer 19

‘Nog harder werken aan verbeteringen’

Fondsenwerven onder patiënten

Kwaliteit in VUmc

UHP krijgt keurmerk

‘Ik wil het onderzoek een impuls geven’

Uit het klanttevredenheidonderzoek van de ICT-afdeling blijken medewerkers niet zo te spreken over de dienstverlening  ▶ pagina 2

Onder de titel ‘Ik steun de ambities van VU medisch centrum’ gaat fondsenwerving oud-patiënten actief benaderen  ▶ pagina 3

Op allerlei manieren wordt er gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de patiëntenzorg, onderzoek en onderwijs  ▶ pagina 4

De universitaire huisartsenpraktijk heeft de toets van het Nederlands Huisartsen Genootschap met goed gevolg doorlopen ▶ pagina 8

Hoogleraar verpleging en verzorging in de laatste levensfase Anneke Francke breekt een lans voor het verpleegkundig onderzoek ▶ pagina 9

Verpleegkundigen aan zet

Kindvriendelijk prikken Op 6 oktober is de lancering van de VascuLuminator, een apparaat dat het aanprikken van bloedvaten vergemakkelijkt door een led-lampje met infrarood licht. Het is een uitvinding van Ruud Verdaasdonk, hoofd van de afdeling fysica en medische technologie. De VascuLuminator is vooral geschikt voor jonge kinderen. Hun dunne vaatjes liggen ‘verstopt’ in een laagje babyvet. Bij kinderen met een donkere huid zijn de bloedvaatjes nog moeilijker te zien. Verdaasdonk, zelf vader van een zoon met een donkere huid, wilde iets doen tegen het ‘misprikken’. Het infrarode licht - verwerkt in een speelgoedbeestje - wordt met een speciale camera opgevangen en op een beeldscherm zijn de bloedvaten duidelijk zichtbaar. Pontes Medical, een samenwerkingverband tussen VUmc, amc en umcu, heeft de VascuLuminator ontwikkeld. www.pontesmedical.com n CA

Verpleegkundig Symposium 2010

Eigenaardigheden bij GGZ inGeest Op vrijdag 24 september wordt om 16.30 uur de expositie Eigenaardigheden geopend tijdens café Buitenveldert. Het geëxposeerde werk is gemaakt door cliënten die bij ggz inGeest in (ambulante) behandeling zijn. De tentoonstelling in MFC Binnenhof, A.J. Ernststraat 112, Amsterdam is tot 21 oktober op werkdagen geopend van 8.00 tot 22.00 uur en op zondag van 12.00 tot 17.00 uur.

Meekijken op de OK

Wie zal in 2025 mijn collega zijn?’ Dat is misschien niet een vraag die ons elke dag bezighoudt, maar vanwege de ontwikkelingen in de samenleving en in de beroepsgroep is het wel interessant er over na te denken. Het onderwerp staat daarom centraal tijdens het Verpleegkundig Symposium, dat VUmc samen met het Tijdschrift voor verpleegkundigen TvZ op 7 oktober organiseert. De zorgbehoefte zal de komende jaren toenemen. De vraag is hoe we daar als samenleving mee omgaan en welke rollen verpleegkundigen daarin vervullen. De taakver-

schuiving die in gang gezet is, het instellen van verpleegkundig specialismen, de terugkeer van de wijkverpleegkundige en bovenal ook de politieke aandacht voor de beroepsgroep, bieden kansen voor de huidige verpleegkundigen, maar zouden in de toekomst ook een heel ander soort collega’s kunnen aantrekken.

Hier en nu Kijken naar de toekomst is pas mogelijk als je weet hoe je er vandaag voorstaat. Met hoeveel collega’s zijn we aan het werk? Hoe is onze positie op de arbeidsmarkt? Welke invloed hebben de bezuinigingen in de zorg? Hoe staat

Belangstellenden kunnen zich online inschrijven voor het symposium, via www.VUmc.nl/paog/ verpleegkundigsymposium. Deelname is gratis voor medewerkers van VUmc en van GGZ inGeest en voor VUmc verpleegkundigen in opleiding.

voorbeeld is het project Excellente zorg, dat opgezet is naar voorbeeld van de magneetziekenhuizen in de Verenigde Staten. Een voorbeeld dat uit het buitenland komt is de bijzondere manier waarop de expertise van oudere verpleegkundigen benut wordt.

het met huidige en te verwachten personeelstekorten? De antwoorden op deze vragen leveren een beeld op van de beroepsgroep en haar plaats in de zorg anno 2010. Hoe de uitdagingen voor de toekomst worden aangepakt kan voor een groot deel door de beroepsgroep zelf worden bepaald. Een

Workshops In de workshops worden praktische aspecten van het symposiumthema uitgewerkt: omgaan met diversiteit in het team, de beroepswaarden overeind houden in de organisatie, taakherschikking en beïnvloeden van maatschappelijke beeldvorming over het beroep.

Ter gelegenheid van de oratie van hoogleraar heelkunde Jaap Bonjer laten chirurgische teams zien wat de mogelijkheden zijn van beeldgestuurde chirurgie en robotchirurgie. Vanuit de Amstelzaal zijn belangstellenden rechtstreeks met de ok verbonden en kunnen zij live zien op welke manier een operatie voor baarmoederhalskanker, liesbreuk of knieklachten anno 2010 kan worden uitgevoerd. De pioniers van de laparoscopie in Nederland geven in de Amstelzaal op 15 oktober tekst en uitleg. Bijzonder is dat er op het scherm ook getoond wordt hoe een nier, die beschikbaar is gesteld voor transplantatie, middels een laparoscopische operatie wordt uitgenomen. Verder komt de Da Vinci-robot in actie voor het verwijderen van een prostaattumor en om een patiënt van zweethanden af te helpen. Wie denkt ook zelf over de vaardigheid te beschikken om een laparoscopische operatie uit te voeren kan dat in praktijk brengen. Er staat een complete operatiekamer klaar met laparoscopische operatie-instrumenten en een namaakpatiënt. De publieksessies in de Amstel­zaal vinden in twee rondes plaats van 9.00 tot 11.30 uur en van 12.30 tot 15.00 uur. Aanmelding is verplicht via www.vumc.nl/15oktober.

Geneeskunde­ student blijkt ware strafbalkiller

F o t o F r a n k Ui j l e n b r o ek

“Het was best spannend”, aldus derdejaars geneeskundestudent en keeper Joyce Sombroek over de halve finale hockey tegen Engeland. Een understatement voor wie de getalenteerde strafbalkiller van het nationale dames hockeyteam aan het werk heeft gezien. Ze wist twee strafballen te stoppen, waardoor Nederland in de finale tegen Argentinië mocht aantreden. Helaas raakten de Nederlandse hockeysters in de eindstrijd hun wereldtitel kwijt. In het stadion van Rosario verloor de titelverdediger met 3-1 van het gastland. De combinatie met de geneeskundestudie verloopt vooralsnog vlekkeloos. Tijdens de bachelor gaan zowel de topsport als de geneeskundestudie haar goed af. Hoe het volgend jaar moet, als Sombroek met haar coschappen start, is nu nog niet duidelijk. “We zijn erover in gesprek”, aldus studieadviseur Frank Hendriks. “Maar het spreekt vanzelf dat VUmc zijn uiterste best zal doen om de combinatie van topsport en studie mogelijk te maken.” n MK

Medewerkers van VUmc zijn niet zo te spreken over de dienstverlening van de ict-afdeling. Dat blijkt uit een door de afdeling georganiseerd klanttevredenheidsonderzoek. De ‘gewone’ gebruikers die hun dagelijks werk achter de pc doen, zijn gemiddeld nog het meest positief. Hun oordeel over de prestaties van ict is gemiddeld 3,5 op een schaal van 5. Beheerders, dat wil zeggen de mensen met specifieke it-taken op de afdelingen, geven gemiddeld een 3 en leidinggevenden een 2,5. De kritiek spitst zich vooral toe op bereikbaarheid, de snelheid waarmee problemen worden opgelost en de communicatie daar omheen.

Directeur ICT Jassim over klanttevredenheidsonderzoek

Hadi Jassim, directeur ict is niet blij met die resultaten. “Er is een Brits spreekwoord dat zegt: als één persoon je een paard noemt, kun je zeggen dat hij gek is, als twee personen het zeggen kun je nog volhouden dat het een samenzwering is, maar als duizend mensen het zeggen, wordt het tijd om een zadel te kopen.” Wat Jassim betreft is het zadel gekocht. Het onderzoek levert hem belang-

Spanningsveld Jassim vindt de resultaten niet geheel verrassend. “Met de explosieve groei van pc- en internetgebruik zijn de verwachtingen bij de gebruiker ook exponentieel gegroeid. Dat veroorzaakt een spanningsveld. ict is een specialisme, ‘engineering’ in de breedste zin van het woord. Je kunt niet verwachten dat iedereen de ontwikkelingen tot in de finesses kan

‘Nog harder en slimmer werken aan verbeteringen’ n Marianne Meijerink rijke feedback. “Ons is bijvoorbeeld duidelijk geworden dat we veel moeten investeren in de relatie met beheerders en managers. En dat we veel meer en beter moeten communiceren.”

bijbenen. Maar een beperkt aantal mensen heeft de kennis en kunde om de groeiende complexiteit te overzien en te managen. Geen wonder dat dertig procent van de stress in de wereld wordt veroorzaak door computergebruik. Alleen al in Nederland verspillen we tientallen miljarden doordat ict-projecten mislukken.”

ICT-adviesteam De afstemming tussen de ict-afdeling en managers en beheerders is daarom een belangrijk aandachtspunt voor Jassim. “In 2011 gaan wij een ict- adviesteam opstellen. Zij gaan onze afnemers assisteren bij het vaststellen wat zij nodig hebben.

Daarmee ondervangen we dat gebruikers niet altijd in staat zijn hun wensen goed te articuleren. Je kunt dit vergelijken met het schrijven van een bouwkundig bestek. Ik ben ervan overtuigd dat we daarmee veel misverstanden en ontevredenheid kunnen voorkomen.”

Thin cliënt Aan de andere kant van het spectrum bevindt zich de ‘gewone gebruiker’ die steeds handiger is geworden met de pc. Jassim: “Vanaf de werkplek liggen allerlei applicaties voor het grijpen, van ingewikkelde professionele programma’s tot programma’s voor smartphones en dergelijke. Dat kan de werking van de systemen ondermijnen.” Beter beheer van werkplekken is essentieel. Binnen afzienbare tijd staat er daarom op de meeste bureaus in VUmc geen pc meer maar een zogeheten thin cliënt: Werkstations die geen eigen programmatuur op de harde schijf hebben staan, maar draaien via een of meer servers, die centraal worden beheerd. Zulke computers – door Jassim voorlopig ‘standaardwerkplekken’ genoemd –

zijn gebruikersvriendelijk en minder gevoelig voor storingen. “Bovendien zijn de data veel beter beschermd tegen virussen en inbraak.”

Verbouwing De invoering van de thin cliënt is een van de naar schatting dertig infrastructurele projecten waar ict aan werkt sinds Jassim drie jaar geleden als directeur begon. “We zijn daar nu halverwege mee. We hebben bijvoorbeeld een compleet nieuw datacentrum aangelegd, het netwerk volledig vernieuwd en draadloze toegang geïnstalleerd. Ook hebben we nu een systeem waarmee we storingen en knelpunten sneller kunnen zien en zelfs voorspellen en gebruikers tijdig kunnen waarschuwen. En intussen hebben we ook heel veel applicaties vernieuwd, verbeterd en uitgebreid. Maar we moeten nog harder en slimmer aan die al die verbeteringen werken. Je moet het zo zien: met ict zit je permanent in een verbouwing terwijl de verkoop gewoon doorgaat. Maar de verbouwing moet sneller en de verkoop beter, dat is duidelijk.”

Op weg naar de beste patiëntenzorg

9e jaargang, nummer 19, 23 september 2010



Tracer is het tweewekelijkse medewerkersblad van VU medisch centrum. Oplage: 4.000. Tracer wordt gemaakt onder verantwoor­de­lijk­heid van de dienst communicatie. Eindredactie Monique Krinkels Redactie Caroline Arps, Dyske Beelen, Maartje van Boekel, Mariet Bolluijt, Bernie Hermes, Jeroen Klompenhouwer, Edith Krab, Marcel Licher, Marcia Sanderse, Jan Spee Redactieraad Henk Groenewegen, Lies Pelger, Tom Stoof, Riekie de Vet Redactie-adviesgroep Erik van Aalst, Lys Bouma, Ronald Gabel, Marcel van der Haagen, Peter de Haan, Kris Hemmink, Marga Jaspers, Inèz de Jonge, Willy Schuppert, Maybritt Stal, Esther van ’t Riet en Cora Visser Vaste bijdragen Rick Dros, Armand Girbes, Henriëtte van der Horst, Piet Hoogland

‘Veel disciplines betrokken bij het zorgpad slokdarmkanker’ 61 … 60 … 59 … In deze negentiende aflevering van de serie over de NIAZ-accreditatie vertelt nurse practitioner in opleiding Nel de Vries over het zorgproces rondom slokdarmkanker, dat één van de vijf processen is waaraan de NIAZ-auditoren tijdens de audit in november extra aandacht geven. n Ellen Kleverlaan



dienst communicatie VUmc, kamer PK4x190 telefoon (020) 44 43 444, email: [email protected] Vormgeving De Ontwerperij, Amsterdam Druk RotoSmeets, Utrecht Abonnement De abonnementsprijs bedraagt voor exmedewerkers en andere geïnteresseerden 30,00 euro per jaar. Gepensioneerden betalen 20,00 euro per jaar. Opgave en vragen over abonnementen



Abonnementenland, Postbus 20, 1910 AA Uitgeest Tel. 0251-313939, e-mail [email protected].

Volgende Tracer



D e volgende Tracer verschijnt op ­donderdag 7 oktober. Deadline voor kopij is 29 september om 12.00 uur.

2

“Er is vanuit de overheid veel aandacht voor slokdarmkanker. De operatie duurt lang en is complex. Daarom heeft de overheid speciale centra aangewezen, waar de operatie mag plaatsvinden. Eén daarvan is VUmc. Ik denk wel dat dit voor het niaz heeft meegespeeld in de keuze om extra aandacht te geven aan dit zorgproces. Verleden jaar hebben we het zorgpad ingericht voor slokdarmkanker. Er zijn vele disciplines bij het pad betrokken,

Illustratie: Rick Dros

Redactiesecretariaat

wat natuurlijk betekent dat het ingewikkeld is om die allemaal op elkaar af te stemmen. Het zorgpad gaat binnenkort draaien, alle disciplines weten wat er van hen wordt

Tr a c e r 1 9 – 23 s e p te m b e r 20 10 – O r g a n i s a t i e – O n d e r z o e k – O n d e r w i j s – P a t i ë n t e n z o r g

verlangd in dit logistieke proces.”

Logboek “Als nurse practitioner heb ik een centrale rol in dit proces. Als on-

derdeel van mijn opleiding heb ik meegelopen bij andere centra om te zien hoe zij daar het zorgpad hebben ingericht. Wat ik onder meer heb opgepakt is de informatievoorziening aan patiënten. Er is nu een logboek in ontwikkeling met informatie. Dit reiken we uit als een patiënt de diagnose slokdarmkanker heeft. De niaz-audit legt het zorgpad onder de loep, daar zijn we blij mee. Want als iets beter kan, dan horen we dat graag. We hebben al veel gedaan en afgerond wat ook voor de niaz-accreditatie belangrijk is. Het zorgpad is dan wel geïmplementeerd, nu moet het nog in kwaliteitsnet beschreven worden. Daarmee maken we het ook bekend in de organisatie. Of we ergens tegenop zien? Nee hoor, helemaal niets. We zijn vol vertrouwen, want we zijn al zo ver. Ik ben vooral heel benieuwd naar wat het ons gaat opleveren.”

Literatuur & Geneeskunde druk bezocht

Verplichte kost voor artsen en verpleegkundigen  

Leo Blokhuis besmet met muzikaal virus

‘Achtbaan. Mijn laatste 83 dagen met Cynthia’

F o t o Sa n de r Nie u w e n h u y s

Leukemie discrimineert niet. Kjeld Bontenbal, begin dertig, net getrouwd, net vader, ervaart dat aan den lijve. Een raar plekje op het been van zijn vrouw Cynthia blijkt de voorbode van een agressieve vorm van kanker; slechts 83 dagen later overlijdt ze op de zorgeenheid hematologie. In ‘Achtbaan’ beschrijft hij op authentieke en open wijze de achtbaan van verschrikkingen waar ze samen in terecht komen. “Dit is waar het nu écht om gaat”, aldus Peter Huijgens, hoogleraar hematologie. “We kunnen nóg zo veel weten over de theorie achter de ziekte, over hoe we het moeten behandelen, wat de bijwerkingen van medicijnen zijn, maar hier gaat het om: de mens achter de patiënt. Ik ben trots op dit boek: niet alleen een eerbetoon aan het leven van Cynthia, maar ook aan alle medewerkers van de afdeling hematologie, die zich keer op keer met hart en ziel voor onze patiënten en hun naasten inzetten.”

‘Besmet’ was het centrale thema van het symposium Literatuur & Geneeskunde wat op 15 september in de Amstelzaal plaatsvond. De nagenoeg volle zaal luisterde aandachtig naar voordrachten van onder andere medisch filosoof Arko Oderwald, over cholerabesmetting in de literatuur en raad van bestuurlid en psychiater Wouter van Ewijk. Hij besprak de besmettelijkheid van suicidaliteit aan de hand van de zelfmoord van Nirvana-voorman Kurt Cobain. De opvallend komische voordracht van verpleeghuisarts Jacobien Erbrink, die de boeken van de bekende medische thrillerauteur Robin Cook had geanalyseerd, zorgde voor hilariteit. Daar tegenover stond de ingetogen lezing van de Vlaamse schrijfster Kristien Hemmerechts. De van Top 2000 a go go bekende ‘muziekprofessor’ Leo Blokhuis verzorgde het intermezzo. Hij liet horen dat een nummer vaak weer leidt tot een volgend nummer. En toonde daarmee aan hoe besmettelijk muziek is. n EK

Fondsen­werving onder (oud)patiënten ‘Patiënten willen graag iets terug doen’ n Camilla Hut

VU medisch centrum werft al jaren ‘extra geld’ voor projecten en onderzoeken die we erg belangrijk vinden, maar waar helaas geen geld voor is in het reguliere budget. Voorbeelden – van heel groot tot heel klein – zijn de muurschilderingen in de kinderkliniek, het nieuwe Alzheimercentrum, en VUmc cca. VUmc gaat nu ook onder (oud)patiënten werven.

Ik steun de ambities van VU medisch centrum VUmc & u, samen beter

vumc.nl/iksteunook banknr. 4818

VUmc is erg succesvol in het werven van ‘extra geld’; zowel de opbrengst als het aantal mensen dat ons steunt, groeit elk jaar. Anja

Esmeijer, hoofd zorgeenheid kinder ic, ondervindt dit aan den lijve bij de organisatie van de jaarlijkse terugkomdag op de kinder ic: “Zonder hulp van externe geldschieters kunnen we deze heel belangrijke dag niet organiseren, maar we merken ook dat ouders van onze patiëntjes graag iets terug willen doen na de vaak enorm hectische periode op de kinder ic. We krijgen dan ook regelmatig donaties van dankbare ouders.”

Actief benaderen Voortbordurend op de huidige fondsenwervende aan-

Project Vanaf 1 oktober worden patiënten gewezen op de mogelijkheid om VUmc te steunen. Het feitelijke benaderen van patiënten gebeurt vanaf 1 december. In het hart van deze Tracer vind je een flyer met meer informatie over dit project. Vragen of opmerkingen? Neem contact op met dienst communicatie, fondsenwerving, tst. 43165. pak, gaat VUmc potentiële donateurs voortaan actiever benaderen. Oud-patiënten van VUmc wordt gevraagd om de ambities van VU medisch centrum te steunen met een donatie. Concreet betekent dit dat VUmc, patiënten – na afsluiten van hun dbc – via Elmer Mulder vraagt: help mee onze ambities waar te maken! Sven Danner, hoogleraar

interne geneeskunde en tot 1 september voorzitter van divisie I, ziet zeker de meerwaarde van deze nieuwe aanvullende aanpak. “Aan de ene kant maken we patiënten duidelijk wat het belang is van het werven van extra geld. Aan de andere kant geven we mensen op deze manier de mogelijkheid om – mochten zij dat willen – iets terug te doen voor VUmc.”

Armand Girbes

De dokter van de jaren 20 in de 21e eeuw Om te beginnen moet de wannabee dokter een opleiding volgen tot arts. Om toegelaten te worden tot de opleiding wordt zij eerst gekeurd. Gelukkig zijn er 1750 bladzijden beschikbaar met allerlei nauwkeurig beschreven competenties. Hoe de competenties getoetst moeten worden staat beschreven in slechts 900 bladzijden, zodat iedere competentie ook goed toetsbaar is. Natuurlijk is iedere toets precies gedefinieerd, keurig beschreven in 633 bladzijden. Per toets uiteraard. Eenmaal begonnen met de studie geneeskunde wordt per maand aan de hand van de evaluaties nagegaan op welk niveau de student zich bevindt voor iedere competentie. Op basis van die evaluatie wordt een studieplan geschreven, zodat duidelijk is hoe en waar de te behalen doelen bereikt kunnen worden. Dit kan natuurlijk alleen maar gedoceerd worden door competente docenten. Deze docenten voldoen

aan nauwkeurig beschreven competenties (1845 bladzijden) en zij worden jaarlijks getoetst. Uiteraard conform een exact beschreven procedure en exact vastgelegde toetsen, die geheel reproduceerbaar en valide zijn (2245 bladzijden). Een van de belangrijkste competenties van de nieuwe arts is het schrijven van protocollen. Iedere handeling dient per stap van 10 seconden te worden beschreven en daarnaast dient de borging van de uitvoering van de handeling, zowel in delen als geheel, gegarandeerd te worden in zorgpad gebonden richtlijnen. Rapportage van het proces van borging dient maandelijks via een landelijke registratie te geschieden. Voor iedere handeling dient de arts een certificaat van bekwaamheid te overleggen aan de Inspectiedienst, vergezeld van de registratie van de frequentie van uitvoering van de handeling. Dit dient digitaal ondertekend te worden

Tr a c e r 1 9 – 23 s e p te m b e r 20 10 – O r g a n i s a t i e – O n d e r z o e k – O n d e r w i j s – P a t i ë n t e n z o r g

door één van de vier aan deze arts toegewezen ‘Big Brothers’, artsen die een collega volgen en niets anders doen dan alle handelingen noteren. Overdragen van patiënten is een van de belangrijkste competenties omdat iedereen heel kort werkt, zodat er meer tijd is voor het privéleven. Sommigen werken zelfs zo kort (parttime) dat het niet de moeite loont naar hun werk te komen. Uiteraard worden alle rapportages beschikbaar gesteld aan kwaliteitsjournalisten die hun wetenschappelijk gefundeerde werk publiceren in het Algemeen Dagblad en Elsevier. U zult zich afvragen of er vanaf 2020 nog tijd over is om een patiënt te behandelen. En uit nauwkeurige berekeningen blijkt dat iedere arts gemiddeld 15 minuten patiëntencontact heeft per week en de overige tijd kan besteden aan het verantwoorden hiervan en de overdracht. Gelukkig zijn we al een flink eind onderweg anno 2010 om vol vertrouwen straks het 3e decennium van de 21e eeuw in te gaan. Armand Girbes is hoogleraar intensive care

Verplichte kost Getuige de reacties van studenten, artsen, verpleegkundigen en patiënten na de boekpresentatie in een overvolle en muisstille Amstelzaal, zou ‘Achtbaan’ verplichte kost moeten zijn voor alle (aankomende) artsen en verpleegkundigen. Een rauw, maar eerlijk, verhaal over het verloop van deze slopende ziekte, met oog voor de mens achter de patiënt én de arts en verpleegkundige.   ‘Achtbaan’ is vanaf € 12,95 online te bestellen bij uitgeverij Caprimotion via www.caprimotion.nl. Een deel van de opbrengst wordt gedoneerd aan het Steunfonds Hematologie van VU medisch centrum. n CH

Opvallend

!

De Hersenstichting heeft aan Micha Wilhelmus, universitair docent bij de afdeling anatomie en neurowetenschappen, een fellowship toegekend om zijn onderzoek naar de oorzaak van Alzheimer voort te zetten. Hij toonde eerder aan dat de aanwezigheid van transglutaminases samenhangt met het verloop van het ziekteproces. Wilhelmus wil nu achterhalen welke rol deze enzymen spelen bij het ontstaan van de ziekte, en onderzoeken of ze als nieuw therapeutisch aangrijpingspunt kunnen dienen. Voor dit vervolgonderzoek stelt de Hersenstichting een nieuwe subsidie van 150.000 euro beschikbaar. Aan het Spinoza Centrum voor Neuro Imaging is in het kader van het Europees Fonds voor de Regionale Ontwikkeling (efro) een subsidie verleend van bijna acht miljoen euro. Door deze subsidie kan het instituut zeer geavanceerde apparatuur aanschaffen voor multidisciplinair neurowetenschappelijk onderzoek. Onder andere het hersenonderzoek van Dick Veltman, hoogleraar neuro-imaging van psychiatrische ziekten, krijgt hiermee een grote impuls. Het Spinoza Centrum is een initiatief van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (knaw), waarin naast VUmc ook het Nederlands Instituut voor Neurowetenschappen (nin-knaw), de Universiteit van Amsterdam, het Academisch Medisch Centrum en de VU vertegenwoordigd zijn. 3

Medewerkers in VUmc werken op allerlei manieren aan het verbeteren van de kwaliteit van de patiëntenzorg, onderzoek en onderwijs. Dat gebeurt op afdelings- en divisieniveau maar ook organisatiebreed. Met de pagina’s ‘kwaliteit in VUmc’ krijgt u een inkijk in de organisatie. Medewerkers vertellen over hun projecten en nieuwe ontwikkelingen.

• K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT

Heelkunde werkt aan verbetering service Op de polikliniek heelkunde & anesthesiologie houdt een gastheer of -vrouw sinds juni het welzijn van de patiënt in de gaten. Dit is een van de maatregelen die de afdeling neemt om de service te verbeteren. “We willen nog beter inspelen op de wensen van de patiënt”, legt Ron Hars uit.

“De aanleiding voor het opzetten van het serviceproject was een enquête van de Nederlandse Federatie van Universitaire Medische Centra (nfu) naar de dienstverlening van ziekenhuizen. De nfu constateerde in 2007 en 2008 dat VUmc op een aantal aspecten met betrekking tot de bejegening van de patiënt onder het gemiddelde scoorde. “Uit ons eigen onderzoek onder patiënten bleek afgelopen voorjaar dat we het niet zo goed doen op het gebied van privacy, bij de balie en in de gesprekken tussen medici en administratie. Ook de netheid van de wachtruimtes en de behandelkamers is een aandachtpunt. En natuurlijk wil je je als ziekenhuis met de huidige marktwerking profileren op het gebied van dienstverlening”, aldus Ron Hars.

Extra aandacht In mei heeft de poli heelkunde & anesthesiologie een speciale projectgroep in het leven geroepen voor het serviceproject, waarin de afdeling samenwerkt met de dienst communicatie en het bureau hcs. Eerste concrete stap die de poli heeft gezet is het aanstellen van een vaste

F o t o M a r k va n de n B r i n k

n Jeroen Kleijne

gastheer of –vrouw op de afdeling. “De gastheer wijst mensen de weg en helpt ze als ze slecht ter been zijn.

‘Als dit traject is voltooid, worden patiënten beter geïnformeerd en hebben we een modernere en meer comfortabele uitstraling’ Als mensen lang moeten wachten, krijgen ze wat extra aandacht. Ook let de gastheer op de netheid van de wachtruimtes. Het effect is nog niet gemeten, maar ik hoor dat ze veel positieve reacties krijgen. Een an-

dere verbetering is de VUmc-brede informatievoorziening via schermen in de wachtkamers – narrowcasting -, die ook bij ons zijn intrede heeft gedaan. Patiënten krijgen niet alleen algemene informatie over bijvoorbeeld vertrektijden van het openbaar vervoer, maar ook poligerichte informatie, onder meer over anesthesie en wie onze artsen zijn. De verwachting is dat we binnenkort ook de wachttijden laten zien.”

Even afstand Binnenkort zit de poli weer om de tafel met hcs om de overige verbeterpunten onder de loep te nemen en daarmee aan de slag te gaan. “Wat we concreet gaan doen,

is nu nog niet duidelijk. We moeten goed kijken naar de mogelijkheden. Privacy is een groot goed, maar we hebben ook te maken met gebrek aan ruimte en middelen. Dat is niet zomaar even geregeld. We moeten zoeken naar een creatieve oplossingen, al is het maar een bordje met ‘Gelieve even afstand te houden’. We hebben inmiddels al wel gevraagd aan de behandelaars en zorgondersteuners om de behandelkamers regelmatig op te ruimen.”

Meedenken Ron Hars gelooft zeker dat het serviceproject gedragen wordt door alle medewerkers. “We hebben de medewerkers ook

gevraagd om naar de dienstverlening te kijken door het oog van de patiënt. In die enquête waren de medewerkers eigenlijk nog kritischer dan de patiënten zelf. Je mag daaruit concluderen dat de medewerkers vinden dat de service verbeterd kan worden. Om een breed draagvlak te creëren, laten we mensen zelf meedenken in verschillende werkgroepen over de mogelijke verbeterpunten. Als dit traject is voltooid, ga ik ervan uit dat patiënten beter geïnformeerd worden en dat onze afdeling een modernere en meer comfortabele uitstraling zal hebben. Op die manier moeten patiënten zich prettiger en welkom gaan voelen.”

• K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT “Dit is echt een compliment. Hiermee tonen senior ic-verpleegkundigen aan dat ze hun vak verstaan en erover kunnen vertellen.” Toon van Galen, verpleegkundig hoofd intensive care volwassenen, vertelt enthousiast over de presentaties van de vier senior verpleegkundigen op één van de meest gerenommeerde congressen in de intensive care wereld. “Nog niet eerder is bij dit

IC-verpleeg­ kundigen spreken op internationaal congres congres zo’n aantal publicaties – abstracts in congrestaal – van onze verpleegkundigen geaccepteerd.”

Met dit congres doelt Van Galen op het jaarlijkse congres van de European Society of Intensive Care Medicine (esicm) waar artsen, verpleegkundigen, fysiotherapeuten van intensive care-afdelingen van over de hele wereld aan deelnemen. Dit jaar komen van 9 tot 13 oktober duizenden deelnemers – in 2009 waren het er ruim vierduizend – naar

Barcelona voor zo’n vijfhonderd lezingen, presentaties, debatten, rondetafeldiscussies en trainingen. Dat de vier seniors Liz Armstrong, Alex Beers, Eduard Bootsma en Edwin Icke hun publicaties mogen presenteren, ziet Van Galen als een kans. “Ten eerste publiceren verpleegkundigen veel minder vaak dan artsen, dus dit is zeker bijzonder. Plus de ontwikkeling

van de seniorfunctie binnen VUmc is niet vanzelf gegaan – alle betrokkenen moesten zoeken naar hoe die functie het beste ingevuld moest worden. De uitnodiging voor het esicm lijkt de goede koers te bevestigen. Sterker nog, het is een beginpunt”, benadrukt hij. “Verpleegkundigen stellen zich vaak wat bescheiden op en hiermee treedt je juist naar buiten.” n BvM

• K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT

‘Pubers hebben een andere benadering nodig dan een kind van acht’ “Wat doet de dokter, wat mag de diabetesverpleegkundige doen? Onze werkwijze moet terug te vinden zijn. Dat biedt houvast om je eigen zorg te verbeteren.” Kinderarts Joost Rotteveel en zijn team – drie kinderartsen, een kinderdiabetesverpleegkundige, diëtist en psycholoog – bereiden zich voor op het komende NIAZbezoek waarin speciale aandacht is voor het kinderdiabetesteam. n Barbara van Male “In november komen elf niaz-auditoren een week lang medewerkers interviewen – om te beoordelen 4

of de instelling aan de accreditatienormen voldoet”, licht hoofd kwaliteit Elise Bijvank toe. “Met speciale aandacht voor onze zorg aan kinderen met diabetes. Dat gaat van goed omgaan met apparaten tot veiligheid, infectiepreventie en communicatie.” Komt een kind met diabetes bij VUmc binnen, dan komen uiteraard de basics van de behandeling aan bod, met uitgebreide informatie aan ouders en kinderen. Kinderarts Rotteveel: “Wat wij minstens zo belangrijk vinden, is daarna echt contact houden, met het kind en het gezin. Een kind zit ook op school en wil misschien een spreekbeurt houden, hoe zit dat met sport, vertel je het je vriendjes,

Tr a c e r 1 9 – 23 s e p te m b e r 20 10 – Kw a l i t e i t

allemaal heel belangrijke vragen voor een kind én zijn omgeving.”

Op eigen benen VUmc heeft zo’n honderd kinderen met diabetes in behandeling. Leeftijd en ontwikkelingsfase zijn belangrijke pijlers bij het kinderdiabetesteam. Rotteveel: “Pubers hebben echt een andere benadering nodig dan een kind van acht. Hun lichaam verandert, ze zoeken grenzen op. Wij hebben redelijk wat pubers onder onze hoede, we durven dat ‘gevecht’ wel aan.” Het team werkt hard aan het nieuwe project Op Eigen Benen, waarin ze samenwerken met interne geneeskunde. Onderdeel zijn thema-

middagen waarin kinderen per leeftijdsgroep over belangrijke onderwerpen worden voorgelicht, met aparte aandacht voor de ouders. En: “We willen voor en mét elk kind een plan maken: wat heb jij nodig, hoe kun jij met je diabetes omgaan, wat gebeurt er als je overgaat naar interne geneeskunde? Diëtisten, psychologen, verpleegkundigen, dokters, iedereen doet mee. Dat gaat om medische kwesties, en vooral om de gedragsverandering die je teweeg wilt brengen. Dat betekent ook voor ons training, opleiding, reflectie.” Op Eigen Benen is een duidelijk voorbeeld van hoe je de zorg voor jonge patiënten nog verder verbe-

tert, legt de kinderarts uit. Gaandeweg komt hij ook hobbels tegen. “Al onze processen moeten reproduceerbaar terug te vinden zijn in Kwaliteitsnet. Hoe maak je dat echt transparant zonder eindeloos te hoeven zoeken naar documenten?” Elise Bijvank voegt toe: “Het niaz kijkt ook sterk naar de cultuur. Schep die voorwaarden zodat je de kwaliteit van de zorg voortdurend kunt verbeteren, en hoe borg je dat?” Rotteveel heeft er vertrouwen in: “Het aanstaande niaz-bezoek sluit goed aan bij onze manier van werken. En we weten: gaat ’t over kwaliteit, dan zijn we nooit 100 procent klaar.”

Vacatures VUmc

Vacatures 13 september tot 20 september Uiterste reactiedatum: zie intranet

De volledige vacatures zijn te lezen op intranet onder ‘P&O’, direct naar ‘vacatures VUmc’, en af te halen bij werving en selectie in de polikliniek 7e etage, Z kamer 163.

Verpleegkundigen/Verzorgenden Verpleegkundige IC neonatologie D3.2010.00027 Durf jij de uitdaging aan? Word Verpleegkundige IC Neonatologie! Afdeling/dienst IC neonatologie, Divisie III

Vacatures 6 september tot 13 september. Uiterlijke reactiedatum zie intranet. Administratief/secretarieel Secretaresse D7.2010.00048 Versterk de OR met jouw secretariele talenten! Afdeling: bureau medezeggenschap, Facilitair bedrijf/Stafdiensten medisch analisten Kernanalist immunohistochemie D5.2010.00092 Werk je graag samen en nauwkeurig? Afdeling: pathologie, Divisie V Wetenschappelijk onderzoek Onderzoeker D2.2010.00066 Wil jij meewerken aan PERRIN, het landelijk onderzoeksprogramma op het gebied van de kinderrevalidatiegeneeskunde? Afdeling: kinderrevalidatiegeneeskunde, Divisie II Junior onderzoeker D3.2010.00075 A wealth of data. Blurring boundaries: user-roles at the interface of genetic, medical and personal information. Afdeling: klinische genetica, Divisie III

Administratief/secretarieel Personal assistant ‘jeugd en gezondheid’ D6.2010.00066 Sta jij achter een gezonde levensstijl voor de jeugd? Afdeling: sociale geneeskunde, Divisie VI Staf/management-Strategie en beleid Adviseur zorg D2.2010.00063 Spreekt Logistiek, ICT en Kwaliteit in de zorg u aan? Dan bent u onze nieuwe adviseur zorg! Afdeling: divisiebureau II, Divisie II

Verpleegkundige voor de psychiatrische consultatieve dienst D2.2010.00065 U heeft een neus voor de behoeften van uw collega’s in de somatiek. Afdeling/dienst psychiatrische consultatieve dienst, Divisie II Verpleegkundige D2.2010.00082 Heb jij hart voor hoofd- en halszaken? Afdeling/dienst zorgeenheid KNO, Divisie II Verpleegkundige IC kinderen D3.2010.00080 Zie jij het kind tussen de techniek? Word Verpleegkundige IC kinderen! Afdeling/dienst IC kinderen, Divisie III

Verpleegkundigen/Verzorgenden Verpleegkundige voor de psychiatrische consultatieve dienst D2.2010.00065 U heeft een neus voor de behoeften van uw collega’s in de somatiek. Afdeling: psychiatrische consultatieve dienst, Divisie II Verpleegkundige gynaecologie en oncologie D3.2010.00077 Gynaecologie / oncologie: Een veelzijdig specialisme waar jij je kan ontwikkelen! Afdeling: gynaecologie, Divisie III

Opleiding SEH verpleegkundige april 2011 v D4.2010.00115 Ben jij niet bang voor een beetje bloed? Afdeling/dienst spoedeisende hulp, Divisie IV Staf/management - ICT Functioneel applicatiebeheerder finance D7.2010.00050 Afdeling/dienst BIZA, Facilitair bedrijf / Stafdiensten Staf/management - Strategie en beleid Projectcontroller extramurale gezondheidszorg D6.2010.00041 Beheer jij als projectcontroller onze projecten, de begrotingen, de financiële analyse èn verbeter je de processen en procedures? Afdeling/dienst divisiebureau VI, Divisie VI

Onderzoeker in opleiding D5.2010.00093 Afgestudeerd (of bijna) als medisch / moleculair bioloog en ervaring opgedaan met moleculaire biologie en wetenschappelijk onderzoek? Afdeling: pathologie, Divisie V

Administratief/secretarieel Stafadviseur bedrijfsvoering/ controller D2.2010.00084 Bent u de financieel adviseur die wij zoeken? Afdeling/dienst divisiebureau, divisie II, Divisie II Programmamanager EPD D7.2010.00051 Het grootste veranderprogramma van VUmc wordt úw programma. Afdeling/dienst raad van bestuur, Facilitair bedrijf / Stafdiensten Paramedisch Klinisch linguist D2.2010.00067 Wij zijn wij op zoek naar een klinisch linguïst/ logopedist die tevens voorzitter is van het spraaktaal team van UAC en bijdraagt aan het spraaktaal team AC Hilversum. Afdeling/dienst KNO-audiologisch centrum, Divisie II Technisch oogheelkundig assistent D2.2010.00069 Maak gebruik van deze gelegenheid om op een zeer breed gebied een expertise te ontwikkelen en solliciteer nu! Afdeling/dienst oogheelkunde, Divisie II Doktersassistent D2.2010.00080 Ben jij een (startende) doktersassistent die zijn/haar vakkennis wil vergroten? Dan is dit je kans! Afdeling/dienst polikliniek KNO, Divisie II Diëtist D1.2010.00063 Onze afdeling is volop in ontwikkeling; heb je de ambitie om daar een bijdrage aan te leveren? Afdeling/dienst sectie diëtetiek & voedingswetenschappen, Divisie I Apothekersassistent met focus op externe instelling D5.2010.00095 Ziekenhuisapotheek assistent in een enorm afwisselende omgeving. Afdeling/dienst ziekenhuisapotheek, Divisie V

Administratief medewerker Amstel Academie D6.2010.00069 Ter ondersteuning van de bureaumanagers bij de ‘medisch ondersteunende opleidingen / verpleegkundige vervolgopleidingen’. Afdeling/dienst amstel academie - parademische opleidingen / verpleegkundige vervolgopleidingen, Divisie VI Secretaresse PON D6.2010.00071 Ondersteun jij de projectmedewerkers en -leider binnen het project Partnerschap Overgewicht Nederland (PON)? Afdeling/dienst sociale geneeskunde, Divisie VI Manager EMGO D6.2010.00068 Regel jij de backoffice van het EMGO onderzoeksinstituut? Afdeling/dienst EMGO+ instituut, Divisie VI Medewerker medische administratie D3.2010.00078 Medische administratie + dynamische afdeling = jouw ideale werkplek! Afdeling/dienst IC neonatologie, Divisie III Wetenschappelijk onderzoek/onderwijs Research analist D1.2010.00062 Wil jij je expertise inzetten voor een onderzoek naar een nieuwe generatie medicijnen? Afdeling/dienst reumatologie, Divisie I Onderzoeker in opleiding moleculair biologisch laboratorium D5.2010.00100 HELLP syndroom onderzoek. Afdeling/dienst klinische chemie, Divisie V Medisch analisten Research analisten moleculaire biologie D5.2010.00096 Onderzoek naar PHV. Afdeling/dienst pathologie, Divisie V Kernanalist moleculaire diagnostiek D5.2010.00099 Klinische Chemie: Passie, Perfectie en Plezier. Afdeling/dienst klinische chemie, Divisie V

Oproepen & advertenties Medewerkers en vrijwilligers van VUmc kunnen gratis een advertentie plaatsen. Niet meer dan 25 woorden en voorzien van achternaam en toestelnummer. Prijzen niet hoger dan 2250 euro. Aanleveren via [email protected]

Info middag UNIT Logistiek Maandag 27 september opent de unit logistiek haar deuren voor u op een feestelijke wijze. Na een turbulent jaar met vele wijzigingen zijn we klaar voor de toekomst! Graag gunnen wij u een kijkje achter de schermen van goederen- en postbezorging en vol trots laten we u onze nieuwe werkomgeving zien. Door middel van persoonlijke uitleg en flyers brengen we u op de hoogte van onze dienstverlening. Wij beantwoorden uw vragen en nemen uw suggesties voor verbeteringen mee. Tevens maakt u kennis met Gerard Bleker, het nieuwe hoofd logistiek. De info middag is van 15.00 tot 17.00uur. Ik hoop u daar te ontmoeten! Hartelijke groet Anneke Tiemersma, hoofd logistiek a.i Servicepunt 44666 Het servicepunt toestel 44666 is het centrale aanspreekpunt voor het facilitair bedrijf. U kunt hier terecht met al uw vragen, opmerkingen en klachten op facilitair gebied. Zo ook voor het melden van storingen, reparaties en aanpassingen aan technische installaties en gebouw gerelateerde zaken. Het oude toestelnummer voor het melden van technische storingen is niet meer in gebruik. Op het antwoordapparaat wordt u doorverwezen naar het toestelnummer 44666. Met vriendelijke groet, Medewerkers servicepunt Veiligheidsmaatregelen ivm opening VUmc Alzheimercentrum Graag informeren wij u over de opening

van het nieuwe VUmc Alzheimercentrum in de polikliniek op dinsdag 28 september. In verband met de officiële opening in aanwezigheid van Hare Majesteit de Koningin op de ochtend van 28 september as. moeten de volgende veiligheidsmaatregelen getroffen worden, die zowel voor patiënten als medewerkers gelden: De polikliniekingang op de -1 verdieping is die dag tot 14.00 uur afgesloten voor medewerkers en patiënten. Ook ambulance verkeer kan geen gebruik maken van deze ingang. De lift aan de kant van het nieuwe Alzheimercentrum kan die dag tot 14.00 uur niet gebruikt worden. Natuurlijk blijft uw afdeling wel bereikbaar via de hoofdingang en de centrale liften en het trappenhuis naar -1. De fietsenstalling voor medewerkers op -1 blijft nog wel bereikbaar De mindervalideparkeerplaatsen voor patiënten op -1 zijn niet bereikbaar De kledinguitgifte voor medewerkers (KUA) in de polikliniek op -1 verdieping zal gesloten zijn; Medewerkers wordt verzocht hun bedrijfskleding in het uitgiftesysteem van het ziekenhuis op te halen. Deze bevindt zich op de -1 verdieping van het ziekenhuis. De crèche voor kinderen van patiënten is de gehele dag gesloten. Ook worden de ramen aan de kant van de patio Z voorzien van witte brandwerende doeken waardoor u in de namiddag van 27 en hele dag op 28 september niet naar buiten kunt kijken. In verband met opbouwactiviteiten in de

Tr a c e r 1 9 – 23 s e p te m b e r 20 10 – S e r v i c e p a g i n a

Z patio is op 27 september de ingang op -1 ook beperkt toegankelijk en zult u hinder ondervinden van de opbouwactiviteiten. Kantoren op de 6e verdieping aan de kant van de Z patio zullen misschien hinder ondervinden tijdens het ophangen van deze doeken. Wij vragen daarvoor uw begrip en medewerking. Bij voorbaat dank voor uw begrip en medewerking Het VUmc Alzheimercentrum Philip Scheltens Reünie afdeling Fysiologie Op 28 augustus kwamen zo’n 40 oudmedewerkers uit de jaren-70 van de afdeling Fysiologie bijeen in de nu nieuwe setting van VU medisch centrum. Directe aanleiding was dat de afdeling Fysiologie in september 60 jaar bestaat en daarmee - naast de toen reeds bestaande Psychiatrie - de eerste afdeling was van de in 1950 begonnen Faculteit der Geneeskunde. Het was Prof.dr W.J.A. Goedhard die het besluit nam dat deze reunie er moest komen en meteen al was de belangstelling groot. De reunisten bezochten natuurlijk de huidige afdeling in de Van der Boechorststraat, in wat voor hen nog het “nieuwe gebouw” is, want het Physiologisch Laboratorium begon terzijde van de Valeriuskliniek in het gebouw Valeriusplein 11 en groeide van daar uit tot de afdeling zoals die nu is en zich nog steeds ontwikkelt. Ook Prof.dr A.A. Knoop was aanwezig. Hij was van 1969 tot 1994 hoofd van de afdeling – toen vakgroep genoemd -, en bovendien in 1950 een van de eerste geneeskunde studenten van de VU. De reunie was ook een goede gelegenheid de naar hem genoemde prijs in te stellen, de Prof.dr A.A. Knoop prijs voor Fysiologie. Deze tweejaarlijkse prijs bestemd voor een proefschrift dat grotendeels op en met de ondersteuning van de afdeling Fysiologie is tot stand gekomen, wordt in september 2010 voor de eerste maal uitgereikt.

De Nederlandse Vereniging voor Fysiologie kent de Hamburgerprijs, een jaarlijkse prijs voor een jong gepromoveerde, genoemd naar de bekende Groningse fysioloog, en ook de Dusser de Barennepenning. Deze oeuvreprijs werd na tien jaar stilte eind 2009 toegekend aan Prof.dr Nico Westerhof van de Fysiologie VUmc voor zijn levenslange enthousiasme en toewijding aan de fysiologie. In zijn rede bij de aanvaarding van deze penning schetste Prof. Westerhof in grote lijnen de bloei-perioden van de fysiologie aan de Nederlandse universiteiten. Zo valt er wat te vieren in dit jaar waarin de Fysiologie 60 en de Vrije Universiteit 130 jaar bestaat. Vacatures vrijwilligers Vrijwilliger gastvrouw geneeskundige oncologie Ben jij het vriendelijke gezicht dat patiënten en bezoekers welkom heet en op weg helpt? Afdeling: vrijwilligerswerk Voor volledige vacature stuur een mail aan [email protected] Vrijwilliger patiëntenvervoer Ben jij de aangewezen persoon om patiënten te begeleiden tussen de verschillende klinische, poliklinische en functieafdelingen? Afdeling: vrijwilligerswerk Voor volledige vacature stuur een mail aan [email protected] Denk na over de zorg, schrijf een essay en win € 1000,-! Paul Sporken Prijs voor Gezondheidszorg en Ethiek Tijdens je studie gefascineerd geraakt door morele problemen in de gezondheidszorg? Je wel eens afgevraagd of alles wat technisch mogelijk is in de medische praktijk moet worden toegepast? Of aan het denken gezet over de zorg voor je dementerende oma? Verwoord je opvattingen in een essay en ding mee naar de Paul Sporken Prijs 2011. De inzendingen worden beoordeeld door een deskundige jury. Het winnende

essay wordt beloond met € 1000,- en in TGE gepubliceerd. Kijk voor meer informatie daarover EN de voorwaarden op de website of neem contact op met drs Valesca Hulsman, eindredacteur TGE: [email protected], tel. 024-3615320 / 3615305. Website: www.vangorcum.nl/tge. Internationale Open Access week 11 t/m 15 oktober in Universiteitsbibliotheek VU In het kader van de Internationale Open Access Week heeft de Universiteitsbibliotheek VU een interessant programma samengesteld. De UB VU nodigt u van harte uit één of meerdere onderdelen van het programma bij te wonen. Voor het volledige programma kunt u op www.ubvu.nl in de agenda kijken. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Ivonne Ruijter, [email protected] of 020-59885867 Nascholingscursus Screening op Diabetische Retinopathie op maandag 6 december Voor de veertiende keer organiseert de afdeling oogheelkunde van het VU medisch centrum in samenwerking met PAOG cursus- en congresorganisatie op maandag 6 december 2010 de nascholingscursus Screening op Diabetische Retinopathie. Het doel van de cursus is inzicht geven in de voor- en nadelen van de verschillende screeningsmogelijkheden, de voor- en nadelen van de beschikbare conventionele en niet mydriatische funduscamera’s en de beoordeling van fundusfoto’s. Voor meer informatie kunt u terecht op www.paog.nl. Daar U kunt zich ook online voor de cursus inschrijven via de agenda door te klikken naar de cursus Screening op Diabetische Retinopathie.

5

Menu

In memoriam

Personalia

Informatie over het menu vindt u ook op de startpagina van intranet

donderdag 23 september gebakken vis, remouladesaus, wortelen, gebakken aardappelen, gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, vegetarische heldere Chinese soep vrijdag 24 september bolognaisesaus, vegetarische bolognaisesaus, ijsbergsalade, spaghetti, geraspte kaas, gebonden aspergesoep, heldere groentesoep, vegetarische gebonden aspergesoep, vegetarische heldere groentesoep zaterdag 25 september kipfilet, groentekaas medaillon, jus, ratatouille, gekookte aardappelen, gebonden kip-kerriesoep, heldere tomaat-vermicelli, vegetarische gebonden kerriesoep, vegetarische heldere tomaat-vermicelli zondag 26 september gebakken vis, gevulde tomaat, remouladesaus, gemengde salade, frituur aardappel, gebonden goulashsoep, heldere vermicellisoep, vegetarische gebonden paprikasoep, vegetarische heldere vermicellisoep maandag 27 september rundvlees a la bourgignon, broccolitaart, rode kool met appeltjes, aardappelpuree, gebonden tomatensoep, heldere kippensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, vegetarische heldere groentesoep dinsdag 28 september Bretonse gehaktbal, gevulde aubergine, satésaus en jus, snijbonen, kroket, aardappelen, gebonden linzensoep, heldere Mulligatawnysoep, vegetarische gebonden linzensoep, vegetarische heldere Mulligatawnysoep woensdag 29 september taco met rundvlees, taco vegetarisch, guacemole, gebonden champignonsoep, heldere Madrileensesoep, vegetarische gebonden champignonsoep, vegetarische heldere madrileensesoep donderdag 30 september klapstuk, vegetarische worst, jus en vegetarische jus, hutspot, vegetarische hutspot, gebonden tandoorisoep, heldere aspergesoep, vegetarische gebonden tandoori soep, vegetarische heldere aspergesoep vrijdag 1 oktober kipfilet, kerriesaus en jus, tuinbonen, gekookte aardappelen, gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, vegetarische heldere Chinese soep zaterdag 2 oktober varkensfricandeau, omelet tomaat-kaas, jus en vegetarische jus, bloemkool met bechamelsaus, gekookte aardappelen, gebonden aspergesoep, heldere groentesoep, vegetarische gebonden aspergesoep, vegetarische heldere groentesoep zondag 3 oktober gemarineerde kipfilet, groentestrüdel, jus en vegetarische jus, tuinbonen, frituur aardappelen, gebonden kip-kerriesoep, helderetomaat-vermicellisoep, vegetarische gebonden kerriesoep, vegetarische heldere tomaat-vermicellisoep maandag 4 oktober Hollandse hachée, vegetarische hachée, rodekool met appeltjes, aardappelpuree, gebonden champignonsoep, heldere Madrileense soep, gebonden vegetarische champignonsoep, heldere vegetarische madrileense soep dinsdag 5 oktober gebakken mosselen, kerrie mayonaise, herfst salade, frites, gebonden Zwitserse kaassoep, heldere aspergesoep, gebonden vegetarische Zwitserse kaassoep, heldere vegetarische aspergesoep woensdag 6 oktober kipsaté, omelet naturel, satésaus, nasi, vegetarische nasi, atjar en kroepoek, gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, gebonden vegetarische tomatensoep, heldere vegetarische Chinese soep

6

In deze rubriek kunnen medewerkers en vrij­ willigers een bericht plaatsen over geslaagden of een afscheid. Niet meer dan 25 woorden. Aanleveren via e-mail: tracer.info@ VUmc.nl

Fiona Smienk Tot ons grote verdriet is op 16 augustus 2010 Fiona Smienk overleden, co-assistente van onze opleiding. Tijdens de zomer van 2008 bleek ze een hersentumor te hebben. Na de behandelingen leek er weer hoop te zijn. Met bewonderenswaardige inzet en betrokkenheid is ze het revalidatieproces ingegaan. Ze had echt de hoop dat ze weer beter zou worden. Helaas heeft dit niet zo mogen zijn. Wij verliezen met Fiona een prachtige studente die een inspirerende Arts van Vandaag had kunnen worden. Ons medeleven gaat uit naar haar vriend en familie. Wij wensen hen veel kracht en strekte op het pad dat voor hen ligt, Gerda Croiset, opleidingsdirecteur VUmc

Afscheid Henk Kroese (CMA) Als 63 plusser ga ik per 1/10/10 het VUmc verlaten. Het werk leverde mij veel voldoening en leuke contacten op. Daarvoor dank!! In besloten kring vier ik mijn vertrek en wens u een plezierige voortzetting van uw werkzame leven. Henk Kroese Centraal Medisch Archief Prof.dr. A.A. Knoop prijs voor Fysiologie uitgereikt Op 13 september jl werd aan Lynda Juffermans de Prof.dr A.A. Knoop prijs voor Fysiologie uitgereikt. De prijs wordt eens per twee jaar toegekend – nu voor de periode 2008-2009 - voor een uitmuntend proefschrift. De ontvanger promoveerde

in april 2009; haar proefschrift getiteld Ultrasound and microbubble-targeted delivery of drugs and genes; cellular bioeffects and mechanisms kwam tot stand in nauwe samenwerking tussen de afdeling Cardiologie (ICIN) en Fysiologie. Copromotoren waren dr René Musters, Fysiologie, en dr Otto Kamp, Cardiologie; promotoren waren Prof.dr W.J. Paulus en Prof.dr A.C. van Rossum. Lynda zet momenteel als postdoc aan het VU-medisch centrum haar onderzoek voort met een subsidie van STW, de Stichting Technische Wetenschappen van NWO. Het was Professor Knoop zelf die in een reguliere ICaR-VU bijeenkomst de prijs kwam overhandigen. Hij was zelf in 1962 de eerste promovendus van de afdeling Fysiologie en daarbij ook student Geneeskunde van de eerste lichting van de Vrije Universiteit.

Tessa Roding   Met grote verslagenheid hebben we afgelopen vrijdag kennis genomen van het overlijden van onze dierbare collega Tessa Roding.   Meer dan 11 jaar was haar inzet en betrokkenheid als operatieassistent voor de afdeling OK een voorbeeld voor iedereen. Ze was een operatieassistent in hart en nieren en daarnaast een innemende en fijne collega voor alle disciplines. Tessa is woensdag in besloten kring begraven.   Om haar als collega te herdenken is donderdag in de kapel van VUmc, van 15.30 – 16.30 uur een herdenkingsdienst gehouden.   We zullen Tessa vreselijk missen.   Namens alle collega’s van de OK Stephan Loer, Peter Veerman en Kjeld Aij

Amstel Academie De Boelelaan 1109 1081 HV Amsterdam (020) 444 4229 Bedrijfsopleidingen F. Broekhof  (020) 444 4253 Bij- en nascholingen F. Broekhof (020) 444 4253 Verpleegkundige vervolgopleidingen K. Jonker  (020) 444 2020 Paramedische opleidingen M. van Oostrom (020) 444 4569 www.amstelacademie.nl

De Amstel Academie biedt inspirerende trainingen en workshops aan, die u ondersteunen bij het optimaal benutten van uw kwaliteiten. Weet u nog niet welke training u wilt volgen? Kijk snel hieronder en schrijf nu in!

De Amstel Academie biedt inspirerende trainingen en workshops aan, die u ondersteunen bij het optimaal benutten van uw kwaliteiten. Weet u nog niet welke training u wilt volgen? Kijk snel op onze website en schrijf nu in!

Het aanbod Bij- en nascholingen najaar 2010-voorjaar 2011 van de Amstel Academie staat op internet. www.amstelacademie.nl link Bij- en nascholingen en/of VUmc aanbod.

Computertrainingen Excel 2003 basis 30 november en 14 december (ochtenden)

De gezondheidszorg blijft in beweging, dus ook ons opleidingsaanbod! “Right now, we still must choose between Open Access and prestige. Let’s keep our copyright. Let’s put our publications online available in repositories. Let’s choose the journals that have the best Open Access policies. And let’s create new Open Access journals. At some point in the future there will be no distinction whatsoever between prestige and Open Access. The future is Open Access” Dr. Arianna Betti, Universitair docent, Faculteit Wijsbegeerte, VU Programma In het kader van de Internationale Open Access Week heeft de Universiteitsbibliotheek VU een interessant programma samengesteld. De UB VU nodigt u van harte uit één of meerdere onderdelen van het programma bij te wonen. Maandag 11 oktober 15.00-15.10 Stand van zaken Open Access bij de VU (Ivonne Ruijter, UB) 15.10-15.45 Demonstratie: uploaden van publicaties in Metis/DARE en via je persoonlijke pagina’s toegankelijk maken (Erik Verhoef, FEWEB) 15.45-16.15 Demonstratie: gebruik van DARE in initieel en postacademisch onderwijs en bij disseminatie van onderzoek (Arno Akkermans, Rechten) 16.15-17.15 Borrel Plaats: MediaXperience (hoofdgebouw VU, 1e etage, zaal 1A-01) Dinsdag 12 oktober 12.30-13.30 Presentatie: welke mogelijkheden biedt het Springer Open Choice programma aan wetenschappers? (Wim van der Stelt, Springer) Plaats: S623, Wis- en Natuurkunde gebouw, 6e verdieping

Tr a c e r 1 9 – 23 s e p te m b e r 20 10 – S e r v i c e p a g i n a

Woensdag 13 oktober 12.30-13.30 Presentatie: Open Access tijdschriften opzetten: hoe de wetenschapper weer de controle krijgt over zijn eigen publicaties (Arjan de Rooy, UB) Plaats: S623, Wis- en Natuurkunde gebouw, 6e verdieping Donderdag 14 oktober 12.30-12.50Presentatie: een kritische blik op Open Access (Peter Nijkamp, FEWEB) 12.50-13.10 Presentatie: Open Access - de mythes en misverstanden voorbij?! (Trix Bakker, UB) 13.10-13.30 Vragen en discussie Plaats: S623, Wis- en Natuurkunde gebouw, 6e verdieping 15.00-16.30 Lezing: Open Access ook voor omstreden erfgoed? (Prof.mr. E. Dommering, hoogleraar informatierecht, UvA) Plaats: MediaXperience (hoofdgebouw VU, 1e etage, zaal 1A-01) Vrijdag 15 oktober 12.30-13.30 Presentatie: de rol van Narcis binnen de wetenschappelijke informatievoorziening. Demonstratie van o.a. de NARCIS widget, de referentietool Zotero en RSS (Elly Dijk, redacteur bij de afdeling Onderzoek Informatie van de KNAW en landelijk coördinator voor NARCIS) Plaats: S623, Wis- en Natuurkunde gebouw, 6e verdieping Inlichtingen Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Ivonne Ruijter, i.ruijter@ubvu. vu.nl of 020-5985867 Registratie Om één of meerdere programmaonderdelen bij te wonen kunt u zich via de agenda op de UB VU website aanmelden.

Bij de volgende scholingen zijn nog plaatsen beschikbaar. Train de trainer 15 en 16 november 2010 (hele dag en een dagdeel) Pulmonale hypertensie 18 november 2010 (hele dag) Longoncologie 24 november 2010 (hele dag) Dagbehandeling en/of kort verblijf (DVKV): chirurgie 25 november 2010 (hele dag) Gynaecologische oncologie 26, 29 en 30 november 2010 (hele dagen) Vaatchirurgie 29 en 30 november, 1 december 2010 (hele dagen) Transitiecursus ICD9-ICD10 9 en 23 november 2010 (2 dagen) Transitiecursus ICD9-ICD10 11 en 25 november 2010 (2 dagen) Transitiecursus ICD9-ICD10 30 november en 14 december 2010 (2 dagen) Transitiecursus ICD9-ICD10 2 en 16 december 2010 (2 dagen) Inhoudelijke informatie over de bij- en nascholing kunt u vinden op www.AmstelAcademie.nl (en dan doorklikken naar ‘Bij- en nascholingen’. Daar treft u ook het digitale inschrijfformulier. Voor meer informatie kunt u ook contact opnemen met het secretariaat. Zij staan u graag te woord. Tel. 44253, e-mail: A.Mul@ vumc.nl Het aanbod van het Centrum voor Leiderschapsontwikkeling en Effectiviteitsverbetering najaar 2010-voorjaar 2011 van de Amstel Academie staat op internet. www. amstelacademie.nl link Leiderschapsontwikkeling en Effectiviteitsverbetering en-of VUmc aanbod.

Persoonlijke en functionele ontwikkeling Assertief optreden 3, 16, 25 november (hele dagen) Workshop persoonlijke kwaliteiten: Helend vermogen 12 november (ochtend) Adviseren 16, 17 en 30 november (hele dagen) Workshop persoonlijke kwaliteiten: Commitment aan groei van medewerkers 26 november (ochtend) Werkplezier Deze training is een samenwerkingsverband tussen het loopbaancentrum en de Amstel Academie. Aan de trainingen op genoemde data zijn geen kosten verbonden Werken met passie en plezier 7 december Werken met passie en plezier 14 december Workshops schrijven Tips voor aantrekkelijk schrijven 2 november (10.00 – 12.00 uur) Spelling: d’s en t’s 1 december (10.00 – 12.00 uur) Wetenschappers en (arts-)onderzoekers Deze trainingen zijn alleen voor VUmc medewerkers en worden uit centraal budget gefinancierd. Persoonlijke ontwikkeling voor postdocs 2 en 3 november (hele dagen) Persoonlijke ontwikkeling voor promovendi 1, 3 en 10 december (2 dagen en een ochtend) Het volledige aanbod en inhoudelijke informatie over al deze trainingen en workshops kunt u vinden op www.AmstelAcademie.nl Daar treft u ook het digitale inschrijfformulier. Voor meer informatie kunt u ook contact opnemen met ons secretariaat. Zij staan u graag te woord! Tel. 45084, e-mail [email protected]

Incidenten om nooit te vergeten Toen anesthesioloog Ralf Krage tijdens zijn opleiding een medicatie­ fout maakte, werd dit getypeerd als actieve fout. De latente oorzaken bleven onderbelicht. Openheid en meer aandacht voor de menselijke factor vergroten volgens Krage de patiëntveiligheid.

“Ik was assistent in opleiding tot anesthesioloog,” vertelt Ralf Krage. “Het was druk die dag en ik was nog moe van de nachtdienst die ik had gelopen. Ik was op de ok bezig met het uitleiden van de narcose van een kind, dat was opgenomen voor dagchirurgie. Mijn supervisor had me net gebeld om te zeggen dat ik op moest schieten, omdat de volgende patiënt een kwartier later moest worden opgestart. Omdat het infuus niet goed liep wilde ik het flushen met natriumchloride. Ik pakte een spuit en spoot de vloeistof in. Maar in plaats van natriumchloride had ik rocuronium gepakt, een spierverslapper die wordt gebruikt voor het inleiden van een narcose. Bovendien was de dosering afgestemd op een volwassene van honderd kilo, terwijl dit kindje tien kilo woog. De adrenaline schoot door me heen! Ik heb de patiënt weer onder narcose gebracht, beademd en de ouders vervolgens openlijk verteld wat er gebeurd was. Ze schrokken natuur-

F o t o Jea n - pie r r e j a n s

n Ursula Wopereis

lijk enorm, maar het incident had verder gelukkig geen nadelige gevolgen voor het kind. Mijn supervisor was kwaad vanwege mijn stommiteit, maar liet het er verder bij.”

Actieve en latente fouten “Het was een medicatiefout als gevolg van verwisseling. De labels

Een fout maken is menselijk. Maar sommige incidenten maken zoveel indruk, dat je ze nooit meer vergeet. Open en eerlijk praten over kleine, grote en bijna-fouten helpt niet alleen bij het verwerkingsproces, maar biedt collega’s ook de mogelijkheid om van elkaar te leren.

op de spuiten hadden dezelfde kleur, ik keek niet goed en greep de verkeerde spuit. Tot op heden is die kleurcodering overigens nog steeds niet gecorrigeerd. Dat zou in de luchtvaart of bij de nasa ondenkbaar zijn, daar worden processen grondig geanalyseerd om herhaling van incidenten te voorkomen. In de medische wereld worden actieve fouten weliswaar geïdentificeerd, maar de latente oorzaken die daaraan ten grondslag liggen blijven vaak buiten beeld. Terwijl iedereen wordt beïnvloed door

stress, een hoge werkdruk, vermoeidheid of zoiets ogenschijnlijk irrelevants als ruzie met je partner.”

Simulatietraining “To err is human, maar het gaat erom dat we van onze fouten leren. Door dit incident besefte ik hoe bepalend de menselijke factor is en hoe belangrijk het is om met collega’s te praten over incidenten. Ik ben altijd heel open geweest. Daarmee help je niet alleen jezelf, maar draag je ook bij aan een cultuur waarin iedereen open en constructief met veiligheid

omgaat. Verder moeten we back to basics. Door risicovolle situaties te oefenen ondervinden mensen aan den lijve hoe ze onder druk reageren op risicovolle situaties. Ik geef veel simulatietrainingen. In teamverband spelen we scenario’s na die in de shockroom of in de acute geneeskunde voorkomen. Aansluitend analyseren we het proces en geven de teamleden elkaar feedback op hun functioneren. Dat is de essentie van patiëntveiligheid: het delen van ervaringen en elkaar motiveren tot verbetering.”

• K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT • K WALITE IT

Stopregel behoedt patiënten voor fouten n Marieke Sjerps

Ogenschijnlijk kleine onachtzaamheden hebben soms grote gevolgen: het ontbrekende polsbandje van de patiënt op de operatietafel, of niet controleren of het bloed voor de patiënt is besteld. Er automatisch van uitgaan dat het voortraject goed geregeld is, als de patiënt onder de zorg van de verpleegkundige, anesthesioloog of chirurg komt, kan niet meer. De zorgverlener moet voortaan een vervolgstap in het traject weigeren als voorafgaande fasen geen paraaf hebben op de checklist. Deze stopregel is onderdeel van het eind vorig jaar ingevoerde passport.

Wees open en eerlijk na een incident ‘Voor Annemie’. Zo heet de film die het instituut ondersteuning patiëntenzorg (iop) heeft gemaakt. De film gaat over een man die zijn vrouw is verloren als gevolg van een reeks medische fouten. Volgens Laura Zwaan, onderzoeker patiëntveiligheid bij het emgo, maakt de film veel emoties los. “De film is bedoeld om zorgverleners te laten zien hoe een calamiteit als deze ontstaat en wat belangrijk is voor patiënten en hun naasten na een incident of calamiteit. Het gaat om een waar gebeurd verhaal en bij de preview was na afloop iedereen stil. Vooral de eerste opvang van de man liet te wensen over. Zo

moest hij, vlak nadat zijn vrouw was overleden, heel lang wachten op de arts en verpleegkundige. En direct na het gesprek met de arts waarin hij te horen had gekregen dat zijn vrouw een onnatuurlijke dood was gestorven, kreeg hij een telefoonboek in handen om een uitvaartonderneming te zoeken. De communicatie over wat er precies was gebeurd was daarentegen open en direct, iets wat de man zeer kon waarderen.”

Van wezenlijk belang Volgens Zwaan is het dan ook van wezenlijk belang om te praten na een incident. “Het wordt door de

Tr a c e r 1 9 – 23 s e p te m b e r 20 10 – Kw a l i t e i t

betrokkenen enorm gewaardeerd en het is daarnaast wetenschappelijk aangetoond dat, als de communicatie open en eerlijk is, de klachten en claims afnemen.” Om zorgverleners te kunnen ondersteunen na een incident heeft het iop een procedure opgesteld: ‘Communicatie bij incidenten en calamiteiten’. Deze procedure is te vinden op KwaliteitsNet onder documentnummer 036880. De film ‘Voor Annemie’ is te leen via [email protected]. Een handleiding met aanvullende informatie die gebruikt kan worden tijdens de nabespreking van de film is in ontwikkeling. n PD

Stafmedewerker operatiekamers Khodeza Moeliker legt het vaak uit met ‘getting the stupid stuff done’. Moeliker: “De weinig flamboyante taken moeten ook op orde zijn. Die zijn niet spannend en geven geen cachet aan je werk, maar ze kunnen wel van levensbelang zijn. Zie de checklist vooral als een hulpmiddel, waardoor je je aandacht kunt reserveren voor zaken die echt moeilijk zijn. Zelfs wie erg secuur is, kan er niet van uitgaan dat eerder doorlopen stappen foutloos zijn verlopen. Dat is al reden genoeg om die checklist te gebruiken.” De checklist dwingt medewerkers ook om met elkaar te communiceren. Moeliker: “Iedereen ondertekent met naam en telefoonnummer, zodat collega’s bereikbaar zijn voor overleg. Vaak kan dan in tien minuten iets worden opgelost: het dossier

blijkt nog op de afdeling te liggen, er wordt alsnog een polsbandje gemaakt. Is dat niet het geval, dan wordt de operatie uitgesteld en wordt er snel gekeken of een andere patiënt geholpen kan worden.”

Noodzaak kno-arts Rico Rinkel implementeerde passport op zijn afdeling: “Het proces binnen de kno is eigenlijk heel soepel verlopen”, vertelt hij. “Iedereen is ervan doordrongen dat de stappen van passport, hoe bewerkelijk ze soms ook zijn, noodzakelijk zijn om de veiligheid te vergroten. Het belangrijkste knelpunt vind ik het doorlopen van de procedure terwijl de patiënt wakker op de operatietafel ligt. Dat kan nog wel eens drempels opwerpen.” De patiënt kan door het gebruik van checklisten voor tal van zaken behoed worden. Rinkel: “Uiteraard voor belangrijke missers, zoals het verwisselen van de zijden, of het achterlaten van gazen. Maar vooral belangrijk is dat ‘kleinere’ kwesties zo besproken worden: krijgt de patiënt na de operatie antibiotica, of mag de urinecatheter worden verwijderd?” Als er een serieuze stop is, is het belangrijk dat medewerkers daar een incidentmelding van maken. Moeliker: “Daarmee onderzoeken we waar de weeffout zit in het proces. Het gaat er niet om personen van onachtzaamheid te betichten, maar om het hele proces te verbeteren.” 7

Voedingsteam bestaat twintig jaar

Agenda

Het voedingsteam bestaat twintig jaar en ter gelegenheid daarvan vindt op 11 november het symposium ‘Verder in Voeden’ plaats. Willy Arjaans, verpleegkundig senior consulent, werkt sinds 1993 bij het voedingsteam en is medeorganisator van het symposium.

donderdag 23 september – aula, 11.45 uur, C.E. Badr, ‘Bioluminescence imaging in glioblastoma: monitoring of biological processes and novel therapeutics’ promotor: prof.dr. W.P. Vandertop; copromotoren: dr. T. Würdinger, dr. B.A. Tannous donderdag 23 september – aula, 13.45 uur, L.B. Mokkink, ‘COSMIN: Development and evaluation of a checklist to assess the methodological quality of studies on measurement properties’ promotoren: prof.dr.ir. H.C.W. de Vet, prof.dr. L.M. Bouter; copromotor: dr. C.B. Terwee vrijdag 24 september – aula, 13.45 uur, J.L.W. Bosboom, ‘Pathophysiological mechanisms in Parkinson’s disease related dementia: an MEG study’ promotoren: prof.dr. E.Ch. Wolters, prof.dr. C.J. Stam; copromotor: dr. H.W. Berendse woensdag 6 oktober – auditorium, 15.45, F.M.F. Rosier - van Dunné, ‘Fetal brain imaging in pregnancies at risk for preterm birth’ promotoren: prof.dr. J.I.P. de Vries, prof.dr. H.J. Odendaal; copromotoren: dr. G. van Wezel – Meijler, prof.dr. H.P. van Geijn donderdag 7 oktober – aula, 11.45 uur, W. de Vries, ‘Remember fast, act skillfully. Training methods for Basic Life Support; analysis from an educational perspective’ promotor: prof.dr. J.J.L.M. Bierens; copromotoren: prof.dr. K.G. Monsieurs, dr. R.W. Koster donderdag 7 oktober – aula, 13.45 uur, P. van der Lelij, ‘The role of sister chromatid cohesion in cohesinopathies, DNA damage response and carcinogenesis’ promotor: prof.dr. H. Joenje; copromotor: dr. J.P. de Winter

Symposia vrijdag 24 september – De Waver, 9.00 uur, ‘Invasieve cardiologie van de toekomst’ meer informatie: Ingrid van de Vegte en Patricia de Waal, tst. 48444, www.paog.nl vrijdag 24 september – Amstelzaal, 9.15 uur, ‘Medisch-Techno-LOGISCH!’ meer informatie: mw. Erica Spijker en dhr. Loek Zwarekant, tst. 44118, www.oratie.verdaasdonk.org donderdag 30 september en vrijdag 1 oktober – ‘European expert meeting on palliative care in long-term care creating a future research agenda’ meer informatie: Ingrid van de Vegte en Christel Sluis, tst. 48444, www.paog.nl Dinsdag 5 oktober - Vrije Universiteit, Medische Faculteit, zaal FG-2 14.30 uur seminar ter ere van de opening van het GMP radio­farmaca productielaboratorium. Aansluitend receptie en mogelijkheid tot rondleiding Vrije Universiteit, W&N gebouw. woensdag 6 t/m zaterdag 9 oktober – Auditorium VU, ‘Het ESCTAIC congres (European Society for Computing and Technology in Anesthesia and Intensive Care)’. Tutorials en workshops in VUmc. meer informatie: www.esctaic.org Cursussen donderdag 23 en vrijdag 24 september – Aristo, Teach the teacher ‘Onderwijs in de dagelijkse praktijk’ meer informatie: Ingrid van de Vegte en Christel Sluis, tst. 48444, www.paog.nl donderdag 30 september en vrijdag 1 oktober – Aristo, Teach the teacher ‘Begeleiden, toetsen en beoordelen’ meer informatie: Ingrid van de Vegte en Christel Sluis, tst. 48444, www.paog.nl maandag 4 tot woensdag 6 oktober – VUmc, ‘Kinderartsenweek 2010’ meer informatie: Ingrid van de Vegte en Christel Sluis, tst. 48444, www.paog.nl

8

grote verandering is de toegenomen rol van ict. “Zo krijgen wij bijvoorbeeld dagelijks mail van de intensive care, met daarin alle bijzonderheden over de voeding van de patiënten. Op die manier kan het voedingsteam ook op afstand adequaat inspringen waar nodig. Dat is echt iets waar we twintig jaar geleden alleen maar van konden dromen.”

Symposium Tijdens het symposium ‘Verder in voeden’ wordt teruggeblikt op twintig jaar voeding binnen de gezondheidszorg en alvast vooruitgekeken

naar de komende twintig jaar. “We behandelen vragen als: Wat is goed voeden? Welke rol spelen energie, eiwitten, vitaminen en mineralen en waarom dan precies? En zijn specifieke patiëntengroepen te identificeren die bijzondere behoeften hebben of die juist voedingsbestanddelen moeten vermijden? Wat is het idee achter gezonde voeding? En zijn er nieuwe technieken waarmee men risicopatiënten kan identificeren?” Voor het symposium is accreditatie aangevraagd. Inschrijven kan online via www.VUmc.nl/ paog/verderinvoeden.nl

Universitaire huisartsenpraktijk krijgt keurmerk

F o t o M a r k va n de n B r i n k

Oraties vrijdag 24 september – aula, 15.45 uur, prof.dr.ir. R.M. Verdaasdonk ‘Medisch techno logisch in de zorg’ vrijdag 15 oktober – auditorium VUmc, 15.45 uur, prof.dr. H.J. Bonjer ‘Tweets from Surgery’

Het VUmc voedingsteam bestaat uit verpleegkundigen, diëtisten, artsen en een apotheker. De samenstelling en de grootte van het voedingsteam is volgens Arjaans de afgelopen twintig jaar niet veranderd. Wel heeft het voedingsteam een andere

rol gekregen. “Vroeger lag de nadruk op patiëntenzorg. Het ging hierbij vaak om ernstig zieke patiënten die buikoperaties hadden ondergaan en die via het grote bloedvat gevoed moesten worden. Bij patiënten met complexe voedingzorg komt het voedingsteam nog in consult. Verder heeft het voedingsteam zich ontwikkeld tot een kwaliteitsgroep met specifiek aandacht voor veilig voeden. De directe patiëntenzorg is (deels) overgenomen door de zorgeenheden en het voedingsteam zorgt voor richtlijnen en houdt (inter)nationale ontwikkelingen in de gaten.”Een andere

Katinka Prince: ‘minder wisselende artsen’ n Liesbeth Kuipers

De universitaire huisartsenpraktijk heeft de accreditatietoets van het Nederlands Huisartsen Genootschap met goed gevolg doorlopen. “De accreditatie laat zien dat je doorlopend aan kwaliteit werkt”, vertelt huisarts Katinka Prince trots. Om het keurmerk nhg-Praktijkaccreditering te verkrijgen moet een huisartsenpraktijk niet alleen voldoen aan de landelijke nhg-normen

rond praktijkvoering en geleverde zorg. Ook de patiënten moeten tevreden zijn over de praktijk. De universitaire huisartsenpraktijk scoorde op beide punten hoog en ontving 24 augustus het keurmerk. “We hebben ongelooflijk veel gegevens moeten verzamelen over onze patiënten met onder meer diabetes, copd/astma en hart- en vaatziekten”, vertelt Prince over de procedure. “Hoe weten wij dat onze diabetespatiënten vier keer per jaar in onze praktijk komen,

wanneer is de laatste spirometrie gedaan bij iemand met astma, hoeveel patiënten roken nog, wanneer is bij hen voor het laatst de bloeddruk gemeten, et cetera. En als we de antwoorden op dit soort vragen niet in ons digitale huisartsinformatiesysteem konden vinden, moesten we dat met de hand uitpluizen.” De onafhankelijke accrediteringsorganisatie bezocht twee maal de praktijk om te onderzoeken of

Uit de Agenda

Injectie voor PET-technologie Dinsdag 5 oktober - Vrije Universiteit, Medische Faculteit, zaal FG-2 14.30 uur seminar ter ere van de opening van het GMP radio­ farmaca productielaboratorium. Aansluitend receptie en mogelijkheid tot rondleiding.

Op 5 oktober is de opening van het nieuwe VUmclaboratorium, dat pet-radiofarmaca produceert. Deze radiofarmaca worden gebruikt bij Positron Emissie Tomografie (pet), een beeldvormende techniek die biologische processen in het lichaam zichtbaar kan maken. pet wordt zowel toegepast bij diagnostiek als bij medisch-biologisch onderzoek. Daarnaast wordt pet in toenemende mate ingezet bij de ontwikkeling van nieuwe medicijnen.

VUmc heeft wereldwijd een vooraanstaande positie op het gebied van een aantal belangrijke beeldvormende technieken in de geneeskunde: imaging. Het nieuwe goed geoutilleerde laboratorium voldoet aan de moderne richtlijnen en kwaliteitseisen en is in staat de pet-technologie verder te ontwikkelen. Met als uiteindelijke doel om patiëntenzorg te blijven verbeteren. De opening wordt voorafgegaan door een seminar waarin dr.

Tr a c e r 1 9 – 23 s e p te m b e r 20 10 – O r g a n i s a t i e – O n d e r z o e k – O n d e r w i j s – P a t i ë n t e n z o r g

Sally Schwarz haar visie geeft op de moderne richtlijnen voor het produceren van pet radiofarmaca en prof.dr. Guus van Dongen, de toekomst schetst van het VUmc Imaging Center. Ook kunnen bezoekers dan het nieuwe laboratorium bezichtigen. Voor vragen en aanmelding kunt U terecht bij Bert Windhorst, [email protected] of kijk op http://intranet/organisatie/agenda

de procedures, inrichting van de praktijk en gebruiksmaterialen voldeden aan de minimumeisen. Verschillende patiënten gaven in enquêtes hun mening. Prince: “Op basis van al die gegevens is een overzicht gemaakt van onze sterke en zwakke punten. Zo bleek ons huisartsinformatiesysteem niet alle gegevens te bevatten en kwam uit de enquêtes naar voren dat patiënten weliswaar tevreden zijn, maar soms moeite hebben met de grote wisseling van artsen. Je krijgt de accreditatie toegekend als je op dergelijke punten concrete verbeterplannen kan laten zien. Dus werken we aan betere invoer van patiëntgegevens, zodat we in de toekomst alle relevante gegevens beschikbaar hebben. Ook bedachten we een systeem om ervoor te zorgen dat patiënten minder wisselende artsen krijgen.” Om het keurmerk te behouden moet een geaccrediteerde praktijk ieder jaar zijn gegevens analyseren, verbeterplannen formuleren en concrete verbeterpunten doorvoeren. Wie dat niet doet, verliest het keurmerk. Prince: “De accreditatie is dan ook geen doel op zich, maar een middel om aan patiënten, zorgverleners en zorgverzekeraars te laten zien dat wij systematisch werken aan kwaliteitsverbetering.”

‘Ik heb jaren met veel plezier gewerkt in de financiële sector. Daar is de inhuur van personeel en advies de laatste jaren sterk geprofessionaliseerd. Ik zag mogelijkheden om met die kennis en mijn ervaring de zorg, die mij nog steeds aan het hart gaat, te verbeteren en presenteerde een plan. VU medisch centrum zag daar wel wat in.’ Senior Inkoper Jolanda van den Berg over haar overstap naar de publieke sector. Colofon Forte is een uitgave van Expertisecentrum Aanbesteden, augustus. ‘Er wordt op de werkvloer wel over gesproken, maar het is moeilijk om niet in je twijfel of frustratie te blijven hangen. Een gestructureerd gesprek erover voeren, helpt om verder te komen.’ Ethicus Guy Widdershoven over moreel beraad dat de zorgverlener verder helpt. Nederlands Dagblad, 9 september.

F o t o Jea n - pie r r e j a n s

‘Een drieling is eigenlijk een foutje van de natuur, maar wel een hele mooie. Er worden ieder jaar in Nederland maar zo’n 40 drielingen geboren, een hele bijzondere situatie.’ Kinderarts Petra Zwijnenburg over het ontstaan van een drieling. Het Klokhuis, 13 september.

Op 22 oktober houdt Anneke Francke, hoogleraar verpleging en verzorging in de laatste levensfase, haar oratie. Ze pleit voor meer verpleegkundig onderzoek binnen VUmc. n Ursula Wopereis

Anneke Francke (Oostkapelle, 1959) is verpleegkundige A en sociologe. Sinds 1995 werkt ze bij het NIVEL als programmaleider voor het onderzoeksprogramma verpleging en verzorging. Francke promoveerde in 1996 op onderzoek naar pijnbestrijding door verpleegkundigen. Ze werd in september 2009 benoemd tot bijzonder hoogleraar verpleging en verzorging in de laatste levensfase. Anneke Francke woont samen en heeft twee zonen.

Verpleegkundige “Het is al een tijd geleden dat ik met de handen aan het bed stond, maar ik blijf verpleegkundige. Mijn praktijkachtergrond heeft altijd een rol gespeeld in mijn wetenschappelijk werk. Ik ben programmaleider van het onderzoeksprogramma verpleging en verzorging bij het nivel. Zorg in de laatste levensfase is een van onze hoofdthema’s. Ik werk al tien jaar samen met de groepen sociale geneeskunde en verpleeghuisgeneeskunde van het emgo instituut. Mijn benoeming tot hoogleraar intensiveert die samenwerkingsrelaties. Ik houd me onder andere bezig met zorginnovaties, palliatieve zorg, bijzondere doelgroepen en kwaliteitsindicatoren. Ik werk vanuit een multidisciplinaire insteek, met speciale aandacht voor het perspectief van verpleegkundi-

Bijzondere doelgroepen “Voor mij staat centraal dat de verleende zorg aansluit bij de behoefte van een zorgvrager. Ik vind bijzondere doelgroepen interessant, omdat bepaalde uitgangspunten die binnen de palliatieve zorg als vanzelfsprekend worden beschouwd, zoals een goede kwaliteit van leven, informed consent en advanced care planning, bij hen om herbezinning vragen. Veel migranten hechten bijvoorbeeld vanuit hun geloofsbeleving meer aan een langere levensduur dan aan kwaliteit van leven. Dat betekent dat die begrippen dus anders moeten worden ingevuld. Bin-

Hartelijk welkom

Salutation de Paris

Tijdens mijn eerste bezoek aan Salpêtrière springen meteen bij binnenkomst de kleurrijke sculpturen, schilderijen en (kinder) tekeningen in het oog. Ik vond al eerder dat de Unité de Psychiatrie de l’Enfant et de l’Adolescent een aangename afdeling is. Voor een tweede keer doe ik de speurtocht naar het secretariaat waar ik mezelf tenslotte neerzet op een Arne Jacobsen stoel. Opkijkend van het Franse désign intérieur tijdschrift dat ik hier van een tafel gepakt heb, zie ik ineens dat het kantoor een grote oranje geluidsisolerende tweede deur heeft waarop een poster hangt met een foto van een orkest: ‘muziekfestival Salpêtrière’. Fungeert deze plek,

gen en verzorgenden, en zou het erg leuk vinden als mijn leerstoel een bijdrage levert aan meer verpleegkundig onderzoek binnen VUmc.”

Sinds 1 september studeert VUmc-er Hester Velthuis aan het Hôpital de la PitiéSalpêtrière in Parijs. In dit uit de zeventiende eeuw stammende psychiatrische ziekenhuis hebben vele bekende namen gewerkt of gestudeerd, onder wie George de la Tourette, Pierre Marie en Sigmund Freud. Het is lange tijd het Europese centrum geweest voor onderzoek naar hysterie en dissociatieve aandoeningen. In Tracer vertelt Hester over haar belevenissen in dit Franse ziekenhuis. naast psychiatrisch ziekenhuis, misschien ook als kunstacademie? Omdat ik wat research gedaan heb,

enthousiast om daar een impuls aan te geven. Dat kan alleen in een open cultuur, waarin verbindingen met andere disciplines worden gelegd, verpleegkundig onderzoek wordt gestimuleerd en onderzoeksuitkomsten ook worden toegepast.”

Evidence based “Een academisch ziekenhuis is het aan zijn stand verplicht om niet alleen in medisch, maar ook in verpleegkundig onder­ zoek voorop te lopen. VUmc heeft evidence based nursing hoog in het vaandel. Iedereen die ik het afgelopen jaar gesproken heb, is

Taakverschuiving “Verpleegkundigen en verzorgenden staan dicht bij de patiënt, voeren een groot deel van het zorgproces uit en spelen een belangrijke rol in de communicatie tussen patiënten en hun familie en professionals. Door gebruik te maken van kennis uit onderzoek worden ze een betere gesprekpartner. De taakverschuiving binnen het beroepenveld biedt ook in dit opzicht nieuwe mogelijkheden. Nurse practitioners bijvoorbeeld, nemen binnen hun domein een aantal medische taken over. Omdat zij meer tijd voor een patiënt uit kunnen trekken levert dat waarschijnlijk kwaliteitswinst op, maar dat moet je wel kunnen aantonen. Ik zou graag de vragen waar verpleegkundigen in de praktijk tegen aanlopen vertalen naar wetenschappelijk onderzoek, waarin ze vanzelfsprekend ook zelf kunnen participeren.”

weet ik dat La Salpêtrière een van de eerste instellingen is die naast psychiatrische behandelingen ook creatieve bezigheden aanbiedt. In de negentiende eeuw organiseerde het ziekenhuis een theaterstuk (le bal des folles et des hystériques) toegankelijk voor publiek. Later zet Sigmund Freud deze creatieve benadering voort. Hij vraagt zijn patiënten hun dromen te tekenen: de creatieve therapie is ontstaan. Franse schilder Jean Dubuffet ontdekt de artistieke werken van psychotische volwassenen en stelt de eerste Art Brut-collectie tentoon in Parijs. Een aantal jaar later vindt ook hier de eerste art psychopathologique-expositie plaats ter gelegenheid van het eerste mondiale

psychiatriecongres. Toen er een meer biologische benadering van de psychiatrie kwam, is de creatieve therapie meer op de achtergrond komen te staan. Hoewel het geen behandelvoorschrift is, is het bij veel instellingen wel mogelijk voor patiënten eraan deel te nemen. Dat er op de kinderpsychiatrie afdeling van Salpêtrière meer te ontdekken valt op dit gebied is veelbelovend. Terug in mijn appartementje bedenk ik me dat ik misschien toch maar weer eens die pianolessen moet oppakken. Deze stage vergt onverwacht nogal wat voorbereiding: het belooft een jaar te worden met anamneses afnemen in het Frans en... pianolessen geven!?

nenkort starten we met onderzoek naar palliatieve zorg bij mensen met een verstandelijke beperking. Ook daar spelen bijzondere dilemma’s. Kies je in de laatste fase bijvoorbeeld voor een kleinschalige woonvoorziening met uitstekende agogische begeleiding of voor een hospice of palliatieve unit met optimale verpleegkundige mogelijkheden? Dat roept vragen op over de kwaliteit van zorg en de rol die je daar als professional in speelt.”

Tr a c e r 1 9 – 23 s e p te m b e r 20 10 – O r g a n i s a t i e – O n d e r z o e k – O n d e r w i j s – P a t i ë n t e n z o r g

‘Cliff werkt sneller dan een laboratorium. De laboratoriumtest duurt niet zo lang, maar in de praktijk ben je vaak een dag verder voordat je de uitslag hebt. En is de uitslag dubieus, dan gaat er nog een dag of drie voor de kweek overheen, voor je weet of iemand is besmet. Cliff signaleert de bacterie in één snuif.’ Internist i.o. Marije Bomers over beagle Cliff die de ziekenhuisbacterie clostridium difficile op kan sporen. nos journaal, 13 september. ‘Een klinisch arbeidsgeneeskundige coördineert de communicatie onder de betrokken zorgprofessionals zoals medisch specialist en bedrijfsarts. Iets dat nu te weinig gebeurt. Daarnaast wordt in samenspraak met de patiënt en zorgprofessionals een datum voor werkhervatting vastgesteld waar naartoe gewerkt wordt. Ook volgen gesprekken tussen werkgever en werknemer om de problemen op het werk te bespreken en eventueel op te lossen.’ Epidemioloog Ludeke Lambeek over haar promotieonderzoek naar een innovatieve behandeling bij chronische rugklachten. Metro, 14 september. ‘Tot nu toe zijn de behandelingen voor deze aandoening palliatief van aard, omdat we simpelweg niet wisten waardoor deze tumoren elke keer weer terugkwamen: na een succesvolle operatie en aanvullende chemotherapie vonden we vrijwel zonder uitzondering na zes maanden weer een nieuwe tumor op de hersenscan. Nu we weten welk enzym hier verantwoordelijk voor is, zijn we een grote stap verder in de ontwikkeling van een potentieel medicijn.’ Moleculair bioloog Tom Würdinger over het enzym dat verantwoordelijk is voor de groei van agressieve hersentumoren. Radio 1 journaal, 15 september. ‘Coeliakie is een probleem van het afweersysteem waardoor het lichaam reageert op de afwezigheid van gluten. Alleen een dieet kan daarbij helpen.’ Frank Kneepkens, kinderarts mdl, over de ziekte coeliakie. Web-tv aflevering, Mediaplanet, september 9

Prikbord

Aa ngeb od en: Lo ve Be an sle utel ha ngers

F o t o M a r k va n de n B r i n k

Het prikbord op intranet biedt medewerkers de mogelijkheid om oproepen te plaatsen. Dagelijks zijn er nieuwe vraag- en aanbodadvertenties te vinden. Som mige berichten zijn wel erg bijzonder.

Marceline van Furth, hoogleraar kindergeneeskunde, heeft uit Zuid Afrika de bijzondere Love Bean sleutelhangers meegenomen. Deze sleutelhangers, die gemaakt zijn door vrouwen uit een van de townships rond Kaapstad, moeten de eigenaar onweerstaanbaar maken voor ‘potential sweethearts’. “De sleutelhanger bestaat uit een hartvormige boon versierd met kralen.” De opbrengst van de sleutelhangers

komt ten goede aan het project kids Zuid Afrika. Marceline wil hiermee de thuisbehandeling stimuleren van de vaak erg jonge patiëntjes met tuberculeuze meningitis (hersenvliesontsteking). “Deze kinderen hoeven dan niet meer een half jaar opgenomen te worden in een zieken­ huis, ver weg van hun familie.” ZuidAfrika is met meer dan 400 nieuwe gevallen van tuberculose per 100.000 inwoners per jaar, één van de landen

waar de ziekte het meest voorkomt. Eenderde van deze patiënten woont in de West-Kaap. Van de patiënten die tuberculose krijgt ontwikkelt ruim 10% meningitis. Dit zijn met name kinderen jonger dan 5 jaar. Om thuisbehandeling mogelijk te maken zijn lokale teams nodig bestaande uit een verpleegkundige, een orthopedagoog en een arts-onderzoeker. De sleutelhanger kost 10 euro en is te koop bij Eddy Boots. n MK

ff suikerfeesten

Geslaagd Van alle kanten kreeg Joke Rietberg, teamleider zorgeenheid keel-, neus- en oorheelkunde, mondziekten/kaakchirurgie en oogheelkunde, locatie 1C, te horen hoe goed het idee is om kookworkshops en kookcursussen te geven. Er is duidelijk interesse voor authentiek Chinese gerechten. Natuurlijk zijn er op zo’n korte termijn nog geen inschrijvingen, maar in de toekomst kan haar schoonzusje Hong Wang op veel belangstelling rekenen.

VUmc-er & auto Dit jaar is het precies 75 jaar geleden dat het blad Arts & Auto voor het eerst verscheen. Het blad was bedoeld om de verkeersveiligheid van artsen te bevorderen, omdat dit de eerste beroepsgroep was die op grote schaal auto’s gebruikte. Voor sommigen bleef de auto niets meer dan een handig transportmiddel, voor anderen groeide het uit tot een passie. Cedric van der Meulen, manager bedrijfsvoering divisie V, vindt zijn Yamaha Neo’s het ideale vervoermiddel in de stad en heeft soms vreemde ‘vogels’ als passagier.

Koffiepauze, een overleg, een afscheids­ borrel of een verjaar­ dag­s­feestje. Er zijn veel momenten om als collega’s ff bij elkaar te komen. Tracer legt ze vast.

‘ wie Naziha Abachri wat theekransje wanneer 16 september, 9.30 uur waar dienst communicatie waarom ’Ied-oel-fitr opvallend enthousiaste collega’s Al jaren maakt Naziha Abachri, patiëntenvoorlichter bij de dienst communicatie, na afloop van de Ramadan een grote pan Harirasoep voor haar collega’s. Zo kunnen de niet-moslims tijdens de lunch kennis maken met de typisch Marokkaanse traditie om tijdens de vastenperiode na zonsondergang deze heerlijke maaltijdsoep te eten. Dit jaar had ze in plaats daarvan na

afloop van de Ramadan de zoete hapjes klaargemaakt die tijdens het ’Ied-oel-fitr worden gegeten. Ze had onder andere gevulde dadels, maïzenakoekjes, met komijn bereidde cake en nog veel meer heerlijkheden meegebracht. Daarbij schonk ze ook de echte Marokkaanse gezoete muntthee. “Ik doe het vooral voor de gezelligheid”, aldus Naziha. “Ik houd

M

ijn vader was gek van brommers, dus als jongen sleutelde ik met hem mee en reed ik op een oude Puch met zo’n hoog stuur. Zelf heb ik niet heel veel met auto’s, brommers of scooters. Een mooie auto is leuk, maar is voor mij geen must. Mijn scooter is degelijk en niet al te mooi, maar ook niet te lelijk. Dat is een bewuste keuze in het diefstalgevoelige Amsterdam waar de accessoires van bijvoorbeeld een Vespa, de zogenoemde Holleederscooter, continu worden gestolen. Deze scooter is gelukkig minder diefstalgevoelig dan een Vespa.

er wel van om met z’n allen om de tafel te zitten met iets lekkers.” Wie ook kennis wil maken met het Suikerfeest en de daarbij horende hapjes kan deelnemen aan de Afterparty. VUmc en VU vieren het Suikerfeest gezamenlijk op 24 september van 16.30 tot 21.00 uur in de Amstelzaal. Met muziek, dans én eten en iedereen is welkom. n MK

Lorenzo

Dat dacht ik van mijn vorige scooter trouwens ook, dat was een Sanyang, van een terreinwagenfabrikant. De Sanyang was een lelijke scooter. Maar ondanks dat werd de scooter voor mijn huis gestolen. Van de politie begreep ik dat juist die scooters, nadat ze zwart zijn gespoten, worden gebruikt voor overvallen in de stad. Mijn scooter is destijds teruggevonden in de Bijlmer. Ik rijd ’s zomers en ’s winters op de scooter. Het is het ideale vervoermiddel in de stad. Het is ook handig als ik een externe afspraak heb. Zo moest ik eens met Peter Huijgens met de trein naar Utrecht. Ik had hem gezegd, dat hij achterop de scooter mee kon naar het wtc station. Dat wilden zijn medewerkers wel zien, dus de hele brug stond te kijken hoe Peter met wapperende haren achterop naar het wtc vertrok.” 10

Tr a c e r 1 9 – 23 s e p te m b e r 20 10 – O r g a n i s a t i e – O n d e r z o e k – O n d e r w i j s – P a t i ë n t e n z o r g