Leer voor je leven
symposium Kanjertraining Woensdag 10 maart 2010 Apeldoorn Effectief bevorderen van sociaal gedrag van jeugdigen in het onderwijs, de jeugdzorg en in de sport IJsselgroep organiseert in samenwerking met het Instituut voor Kanjertrainingen een symposium over de Kanjertraining. Het belangrijkste doel van de Kanjertraining is dat kinderen leren op een respectvolle, veilige en plezierige manier met elkaar om te gaan. De Kanjertraining wordt toegepast op scholen, bij tussen- en buitenschoolse opvang, bij sportverenigingen en op psychologische praktijken waar de ouders worden meegetraind. Hierdoor wordt samen gewerkt aan een gezonde ontwikkeling van kinderen. Vragen als ‘Hoe verbeter ik het zelfvertrouwen van kinderen?’ en ‘Hoe verminder ik het pestgedrag, agressie en meeloopgedrag?’ worden beantwoord tijdens dit symposium.
symposium Kanjertraining Programma
Datum, plaats en tijd
09.15 - 09.30 uur
Woensdag 10 maart 2010
Ontvangst met koffie en thee
09.15 - 16.30 uur Hotel De Cantharel
09.30 - 09.35 uur
Van Golsteinlaan 20
Opening door de dagvoorzitter
7339 GT Apeldoorn
09.35 - 10.05 uur
Route
Centrale inleiding door prof. dr. Bram Orobio de Castro
Auto: Op de A1 neemt u afrit 19 (Hoenderloo-Ede). Na de afrit houdt u Hoenderloo aan en na 500 meter aan uw rechterkant bevindt zich Hotel De Cantharel.
10.05 - 10.35 uur
Openbaar vervoer: Bus 108s richting Ede vertrekt om 20 minuten over en 10 minuten voor het
Lezing door drs. Gerard Weide
hele uur vanaf station Apeldoorn centraal en stopt 20 minuten later voor Hotel De Cantharel.
10.35 - 11.00 uur
Inschrijven
Pauze
U kunt zich inschrijven tot 27 januari 2010 met het bijgevoegde inschrijfformulier. Dit kunt u 11.00 - 12.15 uur
ook downloaden van www.ijsselgroep.nl. Na ontvangst sturen wij u een bevestiging.
Ronde 1 Workshops
De aanmeldingen worden verwerkt in volgorde van binnenkomst. Heeft u vragen over uw inschrijving, neem dan contact op met Brigitte Blom, telefoon 055 599 44 55 of
12.15 - 13.15 uur
[email protected].
Lunch 13.15 - 14.30 uur Ronde 2 Workshops
Informatie Heeft u inhoudelijke vragen over dit symposium, neem dan contact op met Jan Vlaskamp, telefoon 055 599 44 55. U kunt ook mailen naar
[email protected].
14.30 - 14.45 uur Pauze
Prijs
14.45 - 16.00 uur
€ 219,- (€ 244,- bij betaling met een factuur) per persoon, inclusief lunch.
Ronde 3 Workshops IJsselgroep heeft in Almere, Apeldoorn, Doetinchem en Zwolle een Kenniscentrum 16.00 - 16.30 uur
Onderwijs (KCO). In deze KCO’s vindt u alle actuele leermiddelen en vakliteratuur.
Afsluiting met een drankje
Kijk voor abonnementen, adressen, uitleenmogelijkheden en openingstijden op: www.ijsselgroep.nl/kco.
Voor wie? • begeleiders van tussen- en buitenschoolse opvang • directies, leerkrachten, intern begeleiders en remedial teachers in het primair onderwijs • docenten in het voortgezet onderwijs • (school)psychologen en orthopedagogen • beleidsmedewerkers van OK-punten • onderwijsinspecteurs • sportbegeleiders/trainers
symposium Kanjertraining Centrale inleiding. De klas als SAMENleving: Effectief bevorderen van sociaal gedrag in de klas / prof. dr. Bram Orobio de Castro
Veel leerkrachten geven grote handelingsverlegenheid aan bij de dagelijkse omgang met ongewenst gedrag in de klas. Hoe bevorder je als leerkracht sociaal gedrag in de klas? En hoe voorkom je gedragsproblemen? De afgelopen jaren is uit onderzoek veel bekend geworden over het ontstaan van zowel prosociaal als problematisch gedrag bij kinderen, en over de invloed die leerkrachten hier op kunnen hebben. Deze kennis wordt samengevat aan de hand van de 5W’s: Wat Werkt Wanneer bij Wie en Waarom?
Lezing. drs. Gerard Weide, directeur Instituut voor Kanjertrainingen
Inhoudelijke visie: Daders en Slachtoffers.
Workshops 1e ronde 1 | Kanjertraining bij ons op school / Dick Slijkoort, directeur obs Burgemeester Sigmondschool in Werkendam
Sinds januari 2007 is de Burgemeester Sigmondschool in Werkendam binnen het samenwerkingsverband WSNS pilotschool Inclusief Onderwijs. Dat betekent dat op de school kinderen met een beperking in het reguliere onderwijs worden opgevangen. Een inclusieve school heeft extra personeel en middelen waardoor het onderwijs beter is voor alle kinderen. Kinderen met een beperking ontwikkelen zich beter. Maar ook de kinderen zonder beperking functioneren in een inclusieve groep beter. Het pedagogisch klimaat is erg belangrijk. De Kanjertraining helpt de school al sinds 2001 om te zorgen voor een veilig en respectvol schoolklimaat. In maart 2009 ontving de Burgemeester Sigmondschool als eerste school van Nederland het bordje ‘Kanjerschool’ van Gerard Weide. Het motto van de school: ‘Geen kind Werkendam uit!’.
2 | Geef geen benzine! / Suzanne Alkema, IJsselgroep
U kent het vast wel: meeloopgedrag. In een klas ziet u vaak een aantal kinderen die de dienst uitmaakt. Dit zijn kinderen die zwarte pettengedrag vertonen. Zij hebben vaak een groepje kinderen om zich heen die met hun meedoen, de meelopers. Deze meelopers geven als het ware ‘benzine’ aan de pestvogels. De Kanjertraining wil dit inzichtelijk maken voor kinderen en daarnaast ook handvatten bieden hoe dit te doorbreken. In deze workshop krijgt u te horen hoe het ‘benzine geven’ nou eigenlijk werkt en hoe u als leerkracht ervoor kunt zorgen dat dit stopt. Dat het ook werkt, ervaart u zelf tijdens deze workshop!
symposium Kanjertraining Workshops 1e ronde 3 | De effectiviteit van de Kanjertraining / Lilian Vliek, promovenda aan de Universiteit Utrecht en psychologe bij het Instituut voor Kanjertrainingen
In deze workshop wordt het onderzoek naar de effecten van de Kanjertraining besproken. Er is in Nederland grote behoefte aan het meten van de effecten van goed geprotocolleerde interventies voor jeugdigen, die daadwerkelijk bruikbaar worden bevonden in de dagelijkse praktijk van het Nederlandse onderwijs en jeugdzorg. De Kanjertraining is een voorbeeld van zo’n training die uitgebreid omschreven is, theoretisch onderbouwd en grootschalig wordt toegepast op basis- en middelbare scholen en op psychologische praktijken. De resultaten van de Kanjertraining die door een psycholoog op de basisschool worden gegeven, zijn positief. Na de training ervaren kinderen (N=237), vergeleken met een controlegroep (N=254), meer welbevinden, zelfwaardering, een betere relatie met de leerkracht en voelen ze zich meer sociaal aanvaard. Bovendien geven de getrainde kinderen aan zich minder somber te voelen en minder agressie te laten zien. Op psychologische praktijken ervaren ouders dat zowel het internaliserende als het externaliserende gedrag van hun kind significant afneemt. Gemiddelde scores op internaliserend gedrag gaan zelfs van klinisch naar normaal. Deze resultaten laten zien dat de Kanjertraining een effectieve methode is om sociale problemen op jonge leeftijd aan te pakken. Hierdoor hebben de meeste kinderen geen andere hulp meer nodig. De Kanjertraining is hiermee een zeer kosteneffectieve methode.
4 | Kanjertraining voor veiligheid, vertrouwen, rust en wederzijds respect / adviseur IJsselgroep
De basisprincipes van de Kanjertraining richten zich op het vergroten van de sociale vaardigheden en het oplossend vermogen van kinderen. Ze blijken heel goed in staat conflicten zelf op een creatieve en rechtvaardige wijze op te lossen. Als je hen vraagt wat ‘normaal’ gedrag inhoudt, kunnen kinderen hier beter op antwoorden dan menig volwassene. Kinderen leren elkaar aan te spreken op concreet -gewenst- gedrag. Kinderen leren om te gaan met hun gevoelens, voor zichzelf op te komen, te luisteren naar anderen, elkaar te respecteren en conflicten op een goede manier op te lossen. We werken samen aan een veilig pedagogisch klimaat waarin kinderen hun eigen identiteit kunnen ontwikkelen. Een workshop met algemene informatie over de Kanjertraining.
symposium Kanjertraining Workshops 1e ronde 5 | Je bent de baas over jezelf! / Else Boers, Rianne Ridderinkhof en Marielle Seinen, IJsselgroep
‘Als iemand mij duwt, duw ik terug!’ ‘Als ik het ergens niet mee eens ben sta ik meteen op scherp!’ ‘Ik doe brutaal en ram er op los!’ ‘Dit pik ik niet!’. Kinderen met een kort lontje, kinderen die overal op reageren, kinderen die regelmatig vergeten tot tien te tellen… dat deze kinderen een leerkracht nodig hebben om ze te leren zichzelf te beheersen is duidelijk. Maar hoe doet u dat? Welke hulp heeft het kind nodig dat zich vaak laat verleiden om de zwarte pet op te zetten? Hoe leren we kinderen zichzelf te beheersen, welke vaardigheden zijn daarvoor nodig? Want als u zich laat opjutten, wie is dan de baas? U of uw opjutter? Hoe kunt u de rest van de groep hierbij betrekken? In deze workshop worden antwoorden gegeven op bovenstaande vragen, onder meer met behulp van de conflictpiramide. Daarnaast bevat deze workshop praktische tips om mee aan de slag te kunnen. Een echte baas over zichzelf oefent in zelfbeheersing!
symposium Kanjertraining Workshops 2e ronde 6 | Het geheim van het succes, over de Kanjertraining aan individuele kinderen op de praktijken / Annemieke Oudman, Instituut voor Kanjertrainingen
Nederland telt ondertussen zo’n 20 psychologische praktijken waar de Kanjertraining wordt gegeven aan individuele kinderen en hun ouders. Deze trainingen blijken hele goede vruchten af te werpen. Kinderen krijgen bijvoorbeeld meer zelfvertrouwen, gaan de aangeboden handvatten daadwerkelijk gebruiken, er komt meer rust bij het kind én bij het gezin. Wat is het geheim van dit succes? Wat is de kracht van de Kanjertraining wanneer het op deze specifieke manier wordt gegeven? In deze workshop krijgt u een kijkje achter de schermen van de ouder-kindtraining. Een greep uit de elementen van deze workshop: • Met wat voor problemen komen kinderen binnen? • De procedure; van aanmelding tot diploma. • De rol van ouders. • De opbouw van de thema’s. Informatie wordt afgewisseld met interactie en het doen van oefeningen uit de training. Wilt u het geheim van het succes van de Kanjertraining op de praktijken ontdekken en de kracht ervan ervaren? Neem dan zeker deel aan deze workshop.
7 | Kanjers in de sport! / Wim van ’t Westeinde, directeur van de stichting Sportkanjers
Als docent LO en als sporttrainer bouwde Wim van ‘t Westeinde ervaring op in de sportsector. Samen met het Instituut voor Kanjertrainingen wordt continu gewerkt aan het ontwikkelen van producten en diensten om het opvoedkundige klimaat in de sport te versterken: ‘Omdat iedere speler een kanjertrainer verdient’. ‘Kanjers in de sport’ is direct afgeleid van de Kanjertraining. Sinds 2004 is het mogelijk om als sporttrainer een specifieke workshop of cursus te volgen om sportkanjertrainer te worden. Er wordt vooral aandacht besteed aan de vaardigheden van sporttrainers om bij te dragen aan de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen. Juist een sporttrainer kan een belangrijke bijdrage leveren aan de opvoeding van kinderen. Ongeveer 700 sportverenigingen en 15.000 sporttrainers hebben een workshop gevolgd. Bijna zonder uitzondering is er veel waardering voor ‘Kanjers in de sport’. Met name de praktische handvatten om nog beter in te spelen op gedrag van kinderen wordt gewaardeerd. De stichting Sportkanjers organiseert de activiteiten voor de sport en biedt ook in het sportbuurtwerk, de buitenschoolse opvang en het sportonderwijs cursussen en materialen aan. De stichting zet zich in, met haar partners, om het opvoedkundige klimaat in de sport te versterken. Dit lijkt het beste te lukken in die wijken waar met de kanjermethode gewerkt wordt in het onderwijs, de sport en de buurt.
symposium Kanjertraining Workshops 2e ronde 8 | Omgaan met straatcultuur is topsport voor leerkrachten / Dolf Strik, IJsselgroep
Heeft u gemerkt dat het klimaat op uw school verandert? Leerlingen worden steeds mondiger en het valt niet altijd mee de juiste toon aan te slaan in de omgang. Veel gehoorde uitspraken van leerkrachten zijn: ‘Als ik leerlingen wil corrigeren, staan ze meteen op hun achterste benen’, ‘Ze zullen nooit toegeven dat ze iets gedaan hebben’, ‘Ze praten op een brutale, denigrerende toon tegen me’, ‘Ik word vaak als oud vuil behandeld’. Herkent u zich in deze uitspraken? Deze workshop over de omgang met de straatcultuur biedt aanknopingspunten om het leerklimaat in lastige klassen te verbeteren. Het uitgangspunt in deze workshop is de moeilijke klas. U krijgt achtergrondinformatie over de straatcultuur en de betekenis daarvan voor de leerlingen. De straatcultuur vereist een speciale aanpak. U maakt kennis met effectief corrigeren. Bovendien doet u ervaring op met uw eigen gedrag als opvoeder. Na afloop begrijpt u beter hoe uw eigen cultuur botst met die van de straatcultuur. U krijgt handreikingen om dit spanningsveld te hanteren. U krijgt meer gevoel met de straatcultuur en eventuele angst neemt af. Deze workshop heeft een enthousiasmerend, informerend, interactief en onderzoekend karakter. U krijgt de ruimte om uw eigen lastige situaties in te brengen.
9 | Debat in de Kanjertraining / Jos Schippers, IJsselgroep
Ja, maar…. Nee, maar…! Belangrijke elementen in de workshop zijn nieuwsgierig zijn naar wat een ander te vertellen heeft vanuit het motto ‘elkaar goed leren kennen’ en respect hebben voor hoe hij of zij denkt of is. Meningen kunnen verschillen maar stel u wel open om naar de ander te luisteren, in overweging nemen of dat iets bijdraagt bij uw eigen mening. Is het verhaal van de ander wel zo slecht of anders dan het uwe? De gedragtypes gaan allen anders om met deze materie. We nodigen u uit om te leren met elkaar in debat te gaan. In de workshop komen een aantal werkvormen zoals ‘Ren je rot’, ‘Het Lagerhuis’ en ‘Hoeken’ aan de orde. Hierin wisselt u met elkaar uw meningen uit en bespreekt u het proces met elkaar.
10 | Zelfvertrouwen / Thea van Alen, IJsselgroep
Zelfs Loesje heeft er een mening over: ‘Zelfvertrouwen. Als je alles loslaat, heb je twee handen vrij om de toekomst te grijpen’. Maar het is juist zo belangrijk dat de kinderen in uw groep over zichzélf een mening durven te hebben. ‘Ik ben een goede vriend(in)’, ‘Ik ben een goed kind voor mijn ouders’, ‘Ik ben te vertrouwen ….!’. Waar komt zelfvertrouwen vandaan en hoe kunt u kinderen ondersteunen in het krijgen van (meer) zelfvertrouwen. Hier gaan we vooral ook praktisch mee aan de slag in deze workshop. Durft u?
symposium Kanjertraining Workshops 3e ronde 11 | Kanjer volg- en adviessysteem, een betrouwbaar en valide instrument voor de sociale emotionele ontwikkeling / Bas Houtman, Instituut voor Kanjertrainingen
Het Kanjer volg- en adviessysteem is gemaakt om de ontwikkeling in gedrag van kinderen te kunnen volgen van groep 1 t/m 8. In de lagere groepen vult alleen de leerkracht een beoordeling per kind in. Vanaf groep 5 vullen de kinderen zelf ook een vragenlijst in, dit is de kanjervragenlijst. Uit onderzoek is gebleken dat deze lijst valide en betrouwbaar is. Leerkrachten kunnen in het systeem snel en eenvoudig een behandelplan voor een leerling opstellen aan de hand van wat hen opvalt uit de vragenlijst. De nieuwste toevoeging aan het systeem is de signaleringsfunctie voor klassen of individuele leerlingen die zich uitzonderlijk positief of negatief ontwikkelen. Het systeem stuurt dan een e-mail naar de directie om dit onder de aandacht te brengen. Naast het volgen van de leerling biedt het systeem een heel scala aan tips en adviezen hoe ouders en leerkrachten met verschillende gedragingen om kunnen gaan. Tijdens de workshop bespreken we de verschillende mogelijkheden van het Kanjer volg- en adviessysteem.
12 | Wat is de filosofie van de Kanjertrainingen? / Ilknur Öperli, IJsselgroep
Een kind is volgens de filosofie van de Kanjertraining pas gelukkig als gevoel, verstand, lijf en verlangen op elkaar zijn afgestemd en elkaar niet tegenwerken. Het een en ander betekent dat de Kanjertraining niet als doel heeft kinderen braaf te krijgen. Kanjers zijn behoorlijk eigenzinnig, dicht bij hun kern, vol zelfvertrouwen. De visie achter Kanjertraining gaat ervan uit dat kinderen zelfvertrouwen ontwikkelen als ze ‘de dingen doen die bij hun horen’. Wat bij elk mens afzonderlijk hoort, ontstaat in de wisselwerking tussen gevoel, verstand, lijf en verlangen. Gevoelens wisselen. De een voelt zich prettig in een achtbaan en een ander juist niet. In onze verstandelijke overwegingen wegen mee: cultuur, religie, opvoeding en ervaringen. Ons lijf is ons een last of een lust. Ons verlangen is behoeftegericht: als ik dorst heb, dan verlang ik naar water, of ons verlangen is ‘zijnsgericht’: ik wil een goed of een slecht mens zijn. Het is enorm belangrijk dat u meer weet wat de achterliggende filosofie van de Kanjertraining is, en wat de achterliggende gedachten zijn van de vijf regels en waarom we over rode, zwarte, gele en witte petjes gedrag spreken.
symposium Kanjertraining Workshops 3e ronde 13 | Progressief agressie te lijf / Oekje Kooi, IJsselgroep
In deze workshop staat agressief gedrag centraal. Onze hele samenleving lijdt hieraan. Thuis, op school, bij de sport, in het buurthuis en ook in de media en politiek horen we steeds meer over agressie. Agressie kan zich uiten in taalgeweld en lichamelijk geweld. Vaak horen we in het kader van vrijheid van meningsuiting: ‘Je moet alles kunnen zeggen wat je wilt, ook al voelen mensen of groepen zich daardoor gekwetst’. Ook lichamelijk geweld wordt soms aangemoedigd door ouders die zeggen: ‘De wereld is hard, je moet van je af kunnen slaan’. Ouders, leerkrachten, trainers, hulpverleners, vervoerders, politici en beleidsmakers zoeken voortdurend naar een oplossing. Repressie, straf, gesprekken… en de onmacht als er niets veranderd of als het gedrag juist erger wordt. De Kanjertraining geeft hierop een duidelijk, niet mis te verstaan en uiterst respectvol antwoord. Steeds meer scholen in basisonderwijs en voortgezet onderwijs hebben zich de kanjerwerkwijze eigen gemaakt met verbluffende positieve resultaten. De resultaten laten zien dat kinderen zelfwaardering en welbevinden ontwikkelden en dat agressie en depressieve gedachten afnamen. In de workshop is volop ruimte voor interactie en discussie want de samenleving is onze zorg!
14 | Mediation: een handige aanpak bij het oplossen van conflicten. We helpen elkaar! / Else Boers, Rianne Ridderinkhof en Marielle Seinen, IJsselgroep
In de klas, in de gang en op het schoolplein kunnen op een schooldag regelmatig kleine of wat grotere conflicten ontstaan tussen kinderen. De Kanjertraining zoemt in op het aanleren van vaardigheden die kinderen kunnen gebruiken bij het oplossen van conflicten. Een techniek die hier ook goed bij aansluit is mediation: volgens vaste stappen bemiddelen tussen kinderen. Mediation kan niet alleen door leerkrachten ingezet worden, maar juist ook door kinderen zelf. Hiermee geven we kinderen het vertrouwen om zelf conflicten op te lossen, zonder bemoeizucht van volwassenen. Kinderen leren zelf elkaar te helpen, dit past natuurlijk uitstekend bij de visie van de Kanjertraining. In de workshop wordt u geïnformeerd over (peer)mediation daarnaast is er ook ruimte voor oefening. Op deze wijze kunt u bekijken of het ook voor uw school/ instelling een handige aanpak is.
symposium Kanjertraining Workshops 3e ronde 15 | Kanjertraining, ja! Maar hoe werkt dat in mijn team? / Frank Sessink, IJselgroep
Dit is een workshop voor mensen die nauw betrokken zijn bij de invoering van de Kanjertraining op de eigen school. Het blijkt niet altijd even gemakkelijk om het op teamniveau te implementeren. Goede samenwerking komt niet vanzelf. Aspecten van teamwork moet je bespreekbaar maken. Wat is ieders bijdrage? Wat zijn nu eigenlijk onze belangrijkste doelen? Hoe hebben we de taken en rollen verdeeld? En ook: Hoe zien we elkaar? In welke fase zit uw team? Is een team los zand, een groep bestaande uit een aantal individuen bij elkaar. Dan opereert men schijnbaar los van elkaar. Dit vraagt een andere aanpak dan een team die al wat verder is. Het verschil tussen een groep en een team is de mate van intimiteit en de verantwoordelijkheid voor elkaar en voor het gezamenlijke doel. Het is van belang eerst een beeld te krijgen hoe volwassen uw team is. Vanuit het verkregen beeld kunt u kijken hoe de invoering van de Kanjertraining op uw school met uw team het beste gestalte kan krijgen. Deze workshop hoopt u een zet in de rug te geven voor nog meer teamwork!
symposium Kanjertraining Inschrijfformulier Woensdag 10 maart 2010 Uw gegevens
naam
_ ____________________________________________________________________
naam school
_ ____________________________________________________________________
adres
_ ____________________________________________________________________
postcode/plaats
_ ____________________________________________________________________
tel. werk
_ ____________________________________________________________________
tel. privé
_ ____________________________________________________________________
e-mailadres
_ ____________________________________________________________________
Zie voor onze inschrijfvoorwaarden www.ijsselgroep.nl.
Workshops van mijn interesse
Ik schrijf me in voor de volgende workshops (nummers invullen): Voorkeur 1 1e ronde: kiezen uit workshop 1 t/m 5 2e ronde: kiezen uit workshop 6 t/m 10 3e ronde: kiezen uit workshop 11 t/m 15
2
3
Bent u onverwacht verhinderd? Dan kunt u natuurlijk altijd uw collega in uw plaats laten gaan.
Betaling
U kunt kiezen uit: Factuur (€ 244,-) Machtiging (€ 219,-) Ondergetekende geeft hierbij toestemming aan IJsselgroep éénmalig € 219,- voor bovengenoemd symposium en genoemde inschrijver af te schrijven van rekening:
Inschrijfformulier vóór 27 januari 2010 opsturen naar: IJsselgroep T.a.v. Brigitte Blom Antwoordnummer 685 7300 WB Apeldoorn
rekening-/postbanknr.
_ ____________________________________________________________________
naam rekeninghouder
_ ____________________________________________________________________
adres
_ ____________________________________________________________________
postcode/woonplaats
_ ____________________________________________________________________
telefoon
_ ____________________________________________________________________
naam gemachtigde
_ ____________________________________________________________________
of faxen naar: Fax 055 599 44 60
handtekening gemachtigde___________________________________________________
Leer voor je leven
IJsselgroep Almere
IJsselgroep Emmeloord
IJsselgroep Steenwijk
[email protected]
Louis Armstrongweg 120
Jasmijnstraat 9
Tukseweg 128a
www.ijsselgroep.nl
1311 RL Almere
8302 CL Emmeloord
8331 LH Steenwijk
Telefoon 036 707 48 10
Telefoon 0527 69 88 31
Telefoon 0521 53 74 00
IJsselgroep Gramsbergen
IJsselgroep Zwolle
IJsselgroep Apeldoorn
De Esch 1a
Dr. Klinkertweg 8b
2e Wormenseweg 80
7783 CG Gramsbergen
8025 BS Zwolle
7331 VG Apeldoorn
Telefoon 0524 56 36 22
Telefoon 038 453 99 43
Fax 036 707 48 19
Telefoon 055 599 44 55 Fax 055 599 44 60
Fax 038 453 24 45 IJsselgroep Lelystad Meentweg 14
IJsselgroep Doetinchem
8224 BP Lelystad
Bachlaan 11
Telefoon 0320 22 50 60
7002 MZ Doetinchem
Fax 0320 22 50 69
Telefoon 0314 37 41 41 Fax 0314 33 39 90
Instituut voor
[email protected]
Kanjertrainingen B.V.
www.kanjertraining.nl
Edvard Munchweg 41 1328 MB Almere Telefoon 036 548 94 05 Fax 036 532 69 66
