Vernieuwend & Toekomstgericht

Vernieuwend & Toekomstgericht

Jaarverslag2012

2

JAARVERSLAG 2012 KORAAL GROEP

Inhoudsopgave

Als een kleurrijk mozaïek

5

Inleiding

7

1.

Wij leggen het fundament voor onze nieuwe strategie

9

1.1

Wie zijn we?

9

1.2

Voor wie werken we?

1.3

Een nieuw uitgangspunt

10

1.4

Externe ontwikkelingen & onze strategische keuzes

11

1.5

Onze missie & visie

13

1.6

Kernwaarden

15

2.

Ontwikkelingen op al onze domeinen

17

2.1

Ontwikkelingen in de jeugdzorg

17

2.2

Ontwikkelingen in het speciaal onderwijs

22

2.3

Ontwikkelingen in de gehandicaptenzorg

24

2.4

Ontwikkelingen bij onze sector arbeid

27

3.

Strategie... meer dan het uitzetten van een nieuwe koers

31

3.1

Vernieuwd & vernieuwend Sociaal Beleid

31

3.2

Toekomstgericht vastgoedbeleid

33

3.3

Verbonden door ICT

36

4.

Governance

39

4.1

Raad van Toezicht

39

4.2

Raad van Bestuur

43

4.3

Medezeggenschap

47

5.

Financiën & Risicomanagement

51

5.1

Risico’s en risicobeheersing

52

6.

Samenwerken & Maatschappelijk ondernemen

57

6.1

Samenwerken binnen Koraal Groep

57

6.2

Samenwerken met externe partners

59

6.3

Maatschappelijk ondernemen

67

9


3

7.

Overzicht werkstichtingen Koraal Groep

69

8.

Organogram Koraal Groep

71

9.

Kengetallen

73

10.

Overzicht bestuur, directie en medezeggenschap

75

11.

Financiële gegevens

77

Colofon Tekst

Afdeling communicatie Koraal Groep, Sittard Peter Lenssen, Artilimo, Heerlen

Opmaak

Afdeling communicatie Koraal Groep, Sittard

Fotografie

Marc Bolsius, Rosmalen Ermindo Armino, Sittard Wim Roefs, Loosbroek

4


Als een kleurrijk mozaïek Wij leven en werken in een spannende tijd. Maatschappelijke en politieke ontwikkelingen volgen elkaar in hoog tempo op en vragen voortdurend onze aandacht. De wereld om ons heen is constant in beweging. Dat vraagt om een stevige basis en om passend beleid. 2012 was voor Koraal Groep dan ook niet zo maar een jaar. We hebben, samen met onze Raad van Toezicht, medewerkers, cliënten, ouders en verwanten onze koers voor de toekomst bepaald. Meer concreet: in 2012 hebben wij het fundament gelegd voor onze nieuwe strategie en onze missie en visie opnieuw geformuleerd. Het ontwikkelen van de nieuwe strategie loopt als een rode draad door 2012. Het spreekt voor zich dat het ook de rode draad is van dit jaarverslag. Een jaarverslag dat veel weg heeft van een mozaïek, waarbij elke steen bijdraagt aan het grote en kleurrijke geheel dat Koraal Groep is. Zo leest u over ontwikkelingen die in belangrijke mate bepalend zijn voor onze toekomst en hoe wij daar als Koraal Groep op reageren. Naast openhartige interviews met onder meer de Raad van Toezicht, vertellen medewerkers hoe zij vanuit hun eigen vakgebied of werkplek invulling geven aan onze nieuwe koers. Wat betekent het bijvoorbeeld voor ons personeelsbeleid en wat voor ons vastgoedbeleid? Samen met cliënten laten onze medewerkers zien dat de ontwikkelingen én de nieuwe koers inspiratiebronnen zijn voor innovatie en creatieve ideeën. Koraal Groep heeft in 2012 de toekomst een nieuw gezicht gegeven. Ons jaarverslag heeft dan ook de titel Vernieuwend & Toekomstgericht. Een titel die voor zich spreekt! Dr. Hank van Geffen Voorzitter Raad van Bestuur Koraal Groep


5

6


Inleiding Een nieuwe uitdaging De afgelopen vijf jaar heeft Koraal Groep een Jaardocument uitgegeven dat voldeed aan het uitgebreide pakket eisen en verplichtingen dat de overheid daaraan stelde. Het resulteerde in omvangrijke verslagen van meer dan honderd pagina’s, boordevol verplichte kost. Of deze papieren tijgers daadwerkelijk van begin tot eind werden gelezen, wagen we hier te betwijfelen. De omvang en de inhoud maakten de afstand tot de lezer groot. Daar kwam nog bij dat Koraal Groep een verslag moest maken op concernniveau. Alle aandacht ging uit naar het concern en nauwelijks naar de werkstichtingen. Terwijl juist daar het hart van onze dienstverlening lag én ligt. Naast het genoemde lijvige Jaardocument, hebben we de laatste jaren een ingekorte en meer populaire versie gemaakt. Dat werd zeer gewaardeerd en samen met het Jaardocument twee keer bekroond. In 2011 werd Koraal Groep genomineerd voor de Deloitte Kordes Trofee. Wij belandden daarmee in de top drie van de beste jaarverslagen in de zorg. In 2011 sleepten wij deze prijs –het beste jaarverslag in de zorg- daadwerkelijk in de wacht. Inmiddels heeft de overheid goed geluisterd naar de kritiek die vanuit de zorgsector op de jaarverslaglegging kwam. Met ingang van 1 januari 2013 is de verplichting een uitgebreid Jaardocument te schrijven vervallen. Koraal Groep wil zich echter blijven verantwoorden. Wij zijn immers een organisatie die volledig is gefinancierd uit de publieke middelen. De vraag rijst dan: hoe pakken we het aan? We hebben met verschillende deskundigen uit het veld gesprekken gevoerd en ons georiënteerd op de mogelijkheden. Uiteindelijk hebben we gekozen voor integrale verslaglegging. Een opzet die goed aansluit bij wie Koraal Groep is en wat wij willen communiceren. Wij willen onze maatschappelijke betekenis laten zien, daar verslag van doen en verantwoording over afleggen. Het resultaat ligt voor u en wij denken dat wij goed in ons voornemen zijn geslaagd. Deze nieuwe manier van verslagleggen, betekent ook open durven staat voor veranderingen. Dat is wat de overheid en de samenleving van ons als sector vragen. Wij zijn enthousiast met de nieuwe uitdaging aan de slag gegaan en hebben geïnnoveerd zonder daarbij het belangrijkste uit het oog te verliezen: inzicht geven en verantwoording afleggen. Wij realiseren ons echter ook dat een jaarverslag slechts een hulpmiddel is om ons te verantwoorden. Veel belangrijker vinden wij wat onze cliënten, hun verwanten en onze medewerkers van onze ondersteuning vinden. Zij zijn onze echte ambassadeurs. Hoe tevreden zijn onze cliënten en hun netwerk? Hoe ervaren zij onze zorg, ondersteuning en onderwijs? Bieden wij onze medewerkers de mogelijkheden hun werk altijd optimaal te doen? Dat zijn én blijven voor Koraal Groep de meest wezenlijke vragen. Karel Jacobi Secretaris Raad van Bestuur


7

8


1 - Wij leggen het fundament voor onze nieuwe strategie Maatschappelijke en politieke ontwikkelingen, bezuinigingen in zowel het speciaal onderwijs als de zorg, demografische verschuivingen... ze vragen van een organisatie als Koraal Groep visie en toekomstgericht beleid. De ontwikkelingen waarmee wij al te maken hebben én de ontwikkelingen die nog op ons af zullen komen, hebben in 2012 geleid tot een herijking van onze missie, visie en kernwaarden. We hebben een nieuwe strategische koers ontwikkeld. Kernbegrippen daarin zijn ‘cliënt én zijn netwerk’, ‘samen’, ‘van zorgen vóór naar zorgen dát’ en ‘van waardevol naar waardevast’. In dit hoofdstuk starten wij bij wie we zijn en voor wie we werken om uiteindelijk uit te komen bij onze nieuwe missie en visie.

1.1 - Wie zijn we? Sinds het ontstaan van Koraal Groep in 2006 is full service, zowel binnen onze organisatie als daarbuiten, een begrip. Het krachtige van Koraal Groep is dat wij cliënten een samenhangend en compleet pakket zorg en ondersteuning kunnen bieden: van observatie, behandeling, begeleiding, verzorging en dagbesteding, tot passend onderwijs en arbeid(stoeleiding). Het stelt ons in staat de noodzakelijke verbanden te leggen en onze cliënten altijd die zorg en ondersteuning te geven die zij gedurende een periode in hun leven nodig hebben. Ons aanbod laat zien dat Koraal Groep op verschillende terreinen actief is: jeugdzorg, gehandicaptenzorg, passend onderwijs, maatschappelijke opvang en arbeidstoeleiding. Wij spreken dan ook van een intersectorale samenwerking binnen onze organisatie. Onze elf werkstichtingen zijn verspreid over een groot gebied in de provincies Noord-Brabant en Limburg. Samen bieden zij een compleet en samenhangend pakket aan zorg en ondersteuning. Daarnaast beschikken we over een facilitair bedrijf dat Koraal Groep-breed werkzaam is.

• Samen bieden onze elf werkstichtingen een compleet en samenhangend pakket aan zorg en ondersteuning

1.2 - Voor wie werken we? Op de vraag ‘voor wie wij werken’ is het antwoord dat wij mensen ondersteunen met een beperking en/of belemmering op verstandelijk, lichamelijk en/of psychosociaal gebied. Wij vinden het van essentieel belang dat cliënten zichzelf blijven ontwikkelen, zo veel als mogelijk kunnen meedoen in de samenleving en een goed toekomstperspectief hebben. In onze nieuwe strategie blijven de mogelijkheden van cliënten het uitgangspunt van onze ondersteuning, maar we gaan méér doen. Hank van Geffen, voorzitter Raad van Bestuur en verantwoordelijk voor de zorginhoud, licht dit toe.


9

1.3 - Een nieuw uitgangspunt “In onze nieuwe strategie hebben we twee uitgangspunten nadrukkelijk vastgelegd: we richten ons op de complexe zorg en ondersteuning én wij stellen daarbij niet alleen de cliënt centraal, maar de cliënt sámen met zijn netwerk.” Complexe zorg “Bij al onze werkstichtingen, van de drie VG-instellingen, de LVG, tot en met het speciaal onderwijs, heeft het merendeel van de bewoners, jongeren en leerlingen nu al een zware en complexe hulpvraag. Daarin ligt de expertise van Koraal Groep die wij vanaf nu nòg verder gaan ontwikkelen. Wij kunnen dat mede dankzij de structuur van onze organisatie. De kracht van Koraal Groep is dat wij een samenhangend en compleet pakket aan zorg en ondersteuning bieden. Onze kracht is óók dat wij bijna alle disciplines in eigen huis hebben: psychologen, orthopedagogen, artsen, seksuologen, kinderen jeugdpsychiaters, autisme-deskundigen, onderzoekers. Het klinkt wellicht wat kort door de bocht, maar voor het plakken van pleisters ga je niet naar een academisch ziekenhuis. Trek je dat door naar Koraal Groep, dan betekent dit dat wij ons in de toekomst vooral en nog meer gaan richten op de complexe doelgroepen.” Cliënt en netwerk centraal “Bij Koraal Groep heeft de cliënt altijd centraal gestaan. Dat hoeven we eigenlijk niet eens te benadrukken. Voorheen was ons uitgangspunt echter vooral het ‘probleem’ en de indicatie van een cliënt of leerling. We stelden ons vragen als: Wat is er aan de hand en wat kunnen we doen om dat probleem zo effectief mogelijk weg te poetsen of te verbeteren? Vaak haalden we de cliënt dan uit zijn eigen omgeving om hem in onze omgeving te ondersteunen. Ik noem dat zorgen vóór, waarbij wij als professionals volledig de regie overnemen. Nu gaan wij verder. Wij willen naar zorgen dát, waarbij de regie veel meer bij de cliënt en bij zijn omgeving komt te liggen.

• Koraal Groep wil dat de regie veel meer bij de cliënt en bij zijn omgeving komt te liggen

10


Waardevol en waardevast Zorgen vóór is een waardevolle manier van werken en voor een deel van onze cliënten ook de meest passende. Ik denk dan aan bewoners van onze drie VG-instellingen die zowel lichamelijk als verstandelijk zeer ernstig beperkt zijn. Voor andere cliënten, bijvoorbeeld onze jongeren met een verstandelijke beperking al dan niet gecombineerd met gedragsproblematiek, is het niet de juiste aanpak. Bij deze cliënten en leerlingen moeten we nog meer naar hun ontwikkeling kijken en naar hun mogelijkheden in de toekomst. Dan gaat het om waardevolle én om waardevaste ondersteuning. Ondersteuning die dus ook een zichtbaar effect heeft op de lange termijn en die daadwerkelijk bijdraagt aan een grotere zelfredzaamheid van een cliënt. Nu zien we nog te vaak dat cliënten het bij ons goed doen, maar het risico lopen terug te vallen als ze weer in hun eigen omgeving zijn. Dat is geen waardevaste ondersteuning. Die kun je wel bereiken door vanaf het begin de omgeving bij je ondersteuning te betrekken. We nemen het niet meer van de omgeving over, we gaan het samen doen! We brengen daarbij de mogelijkheden van het systeem in kaart en niet dat wat er fout is. Uitgangspunt van onze ondersteuning zijn dan de wensen, de krachten én de mogelijkheden van de cliënt en zijn omgeving. Zo zorgen wij ervoor dat onze cliënten, samen met de mensen in hun omgeving, een ontwikkeling doormaken met een positief en blijvend effect op de lange termijn. Dat geeft onszelf als professionals veel meer voldoening en uiteindelijk is dat ook wat ouders, de overheid en maatschappij van ons vragen.”

• Ondersteuning in dagelijkse praktijksituaties kan niet alleen waardevol zijn, maar ook waardevast

1.4 - Externe ontwikkelingen & onze strategische keuzes Maatschappelijke en politieke ontwikkelingen zijn van invloed op onze organisatie. In 2012 hebben we alle relevante externe ontwikkelingen in kaart gebracht. Het voert te ver deze hier allemaal te noemen. Bestuurder Toine van den Broek benoemt de meest relevante en gaat in op de strategische keuzes die Koraal Groep op basis van deze ontwikkelingen heeft gemaakt. Samenhang door samenwerken “De overheid trekt zich steeds verder terug. We zien al een hele poos een beweging van verzorgingsstaat naar participatiemaatschappij, waarbij wordt uitgegaan van zelfredzaamheid, eigen kracht en meedoen in de samenleving. In onze nieuwe strategie vertalen wij dat van zorgen vóór, waarbij het gaat om het daadwerkelijk geven van ondersteuning, naar zorgen dát. Waarbij de nadruk ligt op het creëren van de juiste randvoorwaarden voor meer zelfredzaamheid en meedoen in de samenleving. Met andere woorden: we gaan van een medisch


11

naar een meer sociaal-participatief model, waarbij ondersteuning steeds meer een sociaal proces wordt, waarin de professional en het netwerk rond de cliënt samenwerken.” Samen sterk! “Een andere beweging is die van specialisatie naar integratie, waarbij de overheid en de samenleving veel meer kijken naar de samenhang in zorg en ondersteuning. Dat leidt onder meer tot stelselherzieningen en nieuwe financieringsstromen. In onze nieuwe strategie zien we dat terug in ‘samenhang door samenwerken’. Koraal Groep heeft nagenoeg alles in huis en is in staat een samenhangend ondersteuningsplan te maken voor cliënten waarin wij zoveel mogelijk alle levensdomeinen van de cliënt betrekken. De hulpmiddelen die we kunnen inzetten, komen uit de volledige breedte van onze organisatie. Nóg meer dan ze al deden, zullen onze werkstichtingen hun expertise met elkaar delen en gebruik maken van elkaars ervaring. Ook de samenwerking met (keten)partners en opdrachtgevers wordt in onze nieuwe aanpak verder versterkt.” Meer voor minder Een andere belangrijke ontwikkeling is dat opdrachtgevers hun eisen steeds verder opschroeven en vaker vragen naar de effecten van onze behandeling en ondersteuning. “Wij zien deze ontwikkeling op al onze werkterreinen; ook in het speciaal onderwijs. Daar komt nog bij dat door de stelselherzieningen ook het ‘soort’ en het aantal opdrachtgevers zal veranderen. Denk bijvoorbeeld aan de verschuiving van Rijksoverheid naar gemeenten en van zorgkantoor naar zorgverzekeraar. Ook dan is het belangrijk om de kracht van de groep te benutten en onze kennis en kunde met elkaar te delen. Bovendien zullen we in de toekomst veel meer sturen op de aantoonbare effecten van onze behandelingen, ondersteuning en onderwijs naast productie.

landelijk

regionaal

• Door stelselherzieningen veranderen het ´soort´ en het aantal opdrachtgevers

12


gemeentelijk

Wij geven onze opdrachtgevers daar in toenemende mate inzicht in en doen dat ook weer vanuit het sociaalparticipatief model, waarin wij onze brede kijk op cliënten en hun netwerk meenemen. Deze ontwikkelingen leiden niet tot verlies of vermindering van kwaliteit. Onder meer dankzij innovatie, samenwerken met universiteiten en hoge scholen en door nog slimmer en efficiënter met elkaar te werken staat Koraal Groep garant voor blijvende kwaliteit van haar ondersteuning.”

Onze nieuwe strategie in vogelvlucht •

Ons full service-concept is en blijft onze kracht;

•

Wij richten ons nog meer op de zware en complexe doelgroep;

•

Wij ondersteunen onze cliënten zo samenhangend mogelijk gedurende al hun levensfasen;

•

Onze ondersteuning is waardevol én waardevast;

•

We gaan nog intensiever samenwerken: tussen onze werkstichtingen en tussen werkstichtingen en externe partners. Koraal Groep ontwikkelt zich tot een dynamische en flexibele netwerkorganisatie;

•

Voor een aantal specialistische activiteiten, zoals observatie en exploratieve behandeling aan kinderen met een verstandelijke beperking en met psychiatrische gedragsproblematiek, willen wij onze landelijke positie als (unieke) specialist continueren.

1.5 - Onze missie & visie De nieuwe strategie, zoals wij die in 2012 hebben geformuleerd, is richtinggevend. Samen met onze medewerkers gaan we er in 2013 concreet invulling aan geven. Begin 2013 wordt de vernieuwde strategie in de organisatie uitgerold en geïmplementeerd. Passend bij onze nieuwe strategie hebben wij in 2012 onze missie, visie en kernwaarden opnieuw geformuleerd. Missie Koraal Groep biedt integrale ondersteuning aan mensen met (complexe) beperkingen en/of belemmeringen die met een hulpvraag bij ons komen. Wij bieden onze ondersteuning gedurende alle momenten van hun leven en kijken ook naar het toekomstperspectief van onze cliënten. Koraal Groep gelooft dat iedereen met de juiste steun een menswaardig bestaan kan leiden en actief in de samenleving kan meedoen. Wij vinden het belangrijk dat mensen zichzelf kunnen ontwikkelen en dat doen vanuit hun eigen wensen en mogelijkheden. Naar elkaar luisteren en met elkaar in gesprek zijn, is daarbij van belang. Koraal Groep biedt deze ondersteuning zelf en met hulp van anderen. Wij vertrekken daarbij vanuit de cliënt én vanuit zijn netwerk van ouders, familie en vrienden. Koraal Groep is dé specialist als het gaat om zware en complexe ondersteuning.


13

Visie In onze visie kijken wij naar cliënten, medewerkers en opdrachtgevers. Koraal Groep is voor al deze stakeholders een professionele, betrouwbare en transparante partner. • Cliënt In onze visie staat het begrip ‘betrokken’ centraal. Het staat voor mensgerichtheid en voor de menselijke maat. De wensen, kracht en mogelijkheden van de cliënt en zijn systeem (netwerk) zijn het vertrekpunt van onze ondersteuning. • Medewerkers Onze medewerkers zetten zich dagelijks met hart en ziel in voor onze cliënten. Zij zorgen waar nodig voor rust en structuur en moedigen waar gewenst mensen aan zichzelf verder te ontwikkelen. Dat vraagt om vakmanschap, professionaliteit, intuïtie en durf. Koraal Groep geeft op haar beurt medewerkers de ruimte zichzelf te blijven ontwikkelen. Dat maakt werken bij Koraal Groep tot een plezierige uitdaging. • Opdrachtgevers Voor opdrachtgevers is Koraal Groep een ideale partner. Wij zijn ambitieus in de overtuiging dat wie het ultieme nastreeft, het hoogst haalbare kan realiseren. Voor opdrachtgevers is Koraal Groep betrouwbaar. We kennen de vraag, maken waar wat we afspreken en doen wat we zeggen. We zijn daarin transparant en altijd gericht op het creëren van een maatschappelijke meerwaarde.

• Ook in de vernieuwde visie van Koraal Groep blijft de cliënt centraal staan

14


1.6 - Kernwaarden ‘Betrokken’ is het overkoepelende begrip in de visie van Koraal Groep, maar écht betrokken zijn, vraagt om meer. Het vraagt van medewerkers: passie, professionaliteit, samenwerken en klantgerichtheid. Passie Ik werk vanuit mijn hart. Toegewijd en met genegenheid ga ik relaties met mensen aan, omdat ik vind dat zij ertoe doen. Juist complexe vraagstukken zijn voor mij een uitdaging. Samen Ik ben er. Ik werk samen met én voor mensen, met respect voor elkaars mogelijkheden. Ik doe dit vanuit een wederkerige relatie om samen invulling te geven aan het gewenste perspectief. Samen betekent voor mij echter ook samen met onze opdrachtgevers én met de collega’s binnen Koraal Groep. Goede samenwerking met al onze partners is beslist een meerwaarde voor onze cliënten. Innovatie Goede ondersteuning bieden heeft voor mij alles te maken met ontwikkelen, mijn vak bijhouden en alert zijn op verbeteringen. Ik moet vasthoudend zijn, maar ook kunnen loslaten. Kritisch zijn en ruimte bieden, kansen zien en het lef hebben deze te benutten. Professionaliteit & vakmanschap Professionaliteit is voor mij iets vanzelfsprekends. Binnen Koraal Groep is iedereen goed en passend opgeleid. Als medewerker kan ik aan mijn ontwikkeling blijven werken. Ook dat is professionaliteit en het komt onze cliënten ten goede. Ik weet dat mijn collega’s en ik altijd net dat beetje extra kunnen bieden. Klantgericht De dialoog met de klant en opdrachtgevers staat in mijn werk centraal. Ook voor de meest complexe levensvragen gaan wij in gesprek om, samen of met de hulp van anderen, een betekenisvol perspectief te formuleren.


15

16


2 - Ontwikkelingen op al onze domeinen Koraal Groep is actief op verschillende domeinen: jeugdzorg, gehandicaptenzorg, speciaal onderwijs, arbeidstoeleiding en maatschappelijke opvang. Voor al deze domeinen was 2012 een spannend jaar; boordevol onzekerheden en ontwikkelingen. In dit hoofdstuk schetsen wij voor de verschillende sectoren de meest belangrijke ontwikkelingen. We kijken wat ze betekenen voor de betreffende werkstichting of werkstichtingen en voor Koraal Groep als concern. Dat we in 2012 niet stil hebben gezeten, blijkt uit een aantal best practices dat eveneens in dit hoofdstuk aan bod komt.

2.1 - Ontwikkelingen in de jeugdzorg In de jeugdzorg was in 2012 één thema dominant: de Transitie Jeugdzorg. Vanaf 2015 ligt de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van alle zorg voor kinderen, jongeren en hun opvoeders bij gemeenten. Het idee daarachter is dat zorg dichterbij het kind en het gezin geregeld moet worden. Verder moet de stelselwijziging leiden tot meer eigen kracht voor zowel het kind als het gezin.

Koraal Groep-stichtingen actief in de jeugdzorg

Maashorst, Reek Aantal cliënten: 664 Aantal medewerkers: 129

De Hondsberg, Oisterwijk Aantal cliënten: 222 Aantal medewerkers: 231

De La Salle, Boxtel Aantal cliënten: 414 Aantal medewerkers: 329

Gastenhof, Maasbracht Aantal cliënten: 455 Aantal medewerkers: 312


17

De ontwikkelingen in de jeugdzorg hebben grote gevolgen voor Koraal Groep. De door de AWBZ bekostigde Orthopedagogisch Behandelcentra De La Salle en Gastenhof, het Observatiecentrum De Hondsberg en de provinciaal gefinancierde jeugdzorg van Maashorst krijgen te maken met andere stakeholders en de gemeente als inkoper van zorg. Voor instellingen als De Hondsberg met een landelijke functie als Observatiecentrum en voor Gastenhof en De La Salle die beiden ook een bovenregionale functie hebben, leidde de aangekondigde decentralisatie in 2012 tot veel onzekerheid. Relaties versterken en samenwerken Nieuwe opdrachtgevers vraagt om een investering in veel nieuwe relaties. In 2012 werden heel wat gemeenten bezocht en uitgenodigd voor een werkbezoek. Bij De La Salle bijvoorbeeld ontvingen de jongeren wethouders en gemeentelijke beleidsmedewerkers. Directeur Christel Bogers: “Ze wilden zelf over hun problematiek vertellen. Dat ze vaak - ondanks alle pogingen - geen contact meer met hun ouders hebben en dat de steun die zij van De La Salle krijgen belangrijk voor ze is. Op dat moment, maar ook voor hun toekomst.” Maashorst bezocht samen met collega-jeugdzorginstelling Oosterpoort in 2012 twintig gemeenten in de regio om wethouders en ambtenaren inzicht te geven in de vraag ‘wat is jeugdzorg nou eigenlijk?’ En ook Gastenhof en De Hondsberg haalden hun relaties met gemeenten aan. Voor De Hondsberg is dat, zoals gezegd, redelijk nieuw.

Annemiek van Latum, directeur De Hondsberg

‘Werken aan een goede relatie’ “Als de Transitie Jeugdzorg straks een feit is, krijgen we met veel meer opdrachtgevers te maken dan nu het geval is. Dan is het van belang dat je elkaar in een vroeg stadium leert kennen en met elkaar van gedachten wisselt over de ontwikkelingen die voor beide partijen nieuw en wellicht ook nog niet helemaal helder zijn.” “Samen met bestuurder Toine van den Broek bezocht ik in 2012 een groot aantal beleidsmedewerkers bij gemeentelijke en landelijke overheden. Daarnaast zijn beleidsmedewerkers van VWS en VNG bij De Hondsberg op werkbezoek geweest. Partnership is daarin van belang. Meedenken, meebewegen, maar ook duidelijk je visie en meerwaarde laten zien.” Meerwaarde “Allereerst is het van belang dat wethouders, gemeentelijke beleidsmakers en beslissers weten wie we zijn, wat we doen en waarom we dat doen”, aldus Annemiek van Latum. “De Hondsberg werkt landelijk en biedt specialistische zorg aan een beperkte groep kinderen die al een heel traject door hulpverlenersland hebben doorlopen, maar uiteindelijk thuis en/of op school helemaal >>>

18


vastlopen. Vaak hebben deze kinderen al op vijf of zes scholen gezeten. Ze zijn soms al een jaar thuis en hun ouders kunnen de situatie niet meer aan. Bij De Hondsberg wordt voor het eerst een integrale diagnose gesteld. Ouders horen dan eindelijk wat er met hun kind aan de hand is. Wij starten vervolgens met een zogenoemd exploratief

traject

waarbij

we

zorgvuldig

uitzoeken welke behandeling bij het kind aanslaat. We doen dat samen met een team van interne specialisten. Wat je dan ziet is dat de ontwikkeling van het kind weer op gang komt. Stagnatie wordt groei en ontwikkeling. Ouders kunnen weer verder: met hun kind én met elkaar, want onderschat ook de impact van deze problematiek op een relatie niet.” Dicht bij het kind Passend bij de ontwikkelingen en de nieuwe strategie van Koraal Groep heeft ook De Hondsberg in 2012 haar beleid herijkt. Annemiek van Latum: “We hebben onder meer onze extramurale poot versterkt zodat wij nog meer kinderen in hun thuissituatie kunnen ondersteunen en begeleiden. Dat past bij de strategie van Koraal Groep waarbij de cliënt en zijn netwerk uitgangspunt zijn van onze ondersteuning. Het past ook bij de vraag van de overheid de zorg dicht bij het kind te organiseren en uit te gaan van de kracht van kind en gezin.” ■

Aantonen van maatschappelijke meerwaarde Een andere ontwikkeling die nauw met de transitie samenhangt, is de vraag van overheden naar de meerwaarde van behandeling, begeleiding, opvang en speciaal onderwijs. Met andere woorden: wordt het geld dat wij straks als gemeente geven zinvol besteed en kan een instelling de maatschappelijke baten zichtbaar maken? Passend bij deze vraag is het initiatief van Gastenhof en de gemeente Venlo. Ze hebben onderzocht hoe hun samenwerking in de toekomst het beste gestalte kan krijgen. Uitgangspunt was de financiering van Pension Roerzicht, dat maatschappelijke opvang, begeleiding, orthopedagogische behandeling en nazorg biedt aan jongeren die dakloos zijn of dreigen te worden (de zogenoemde zwerfjongeren). Het gaat daarbij ook om snelle crisisopvang en specialistische achterwacht, zodat snel zorg op maat, begeleiding en behandeling kan worden geboden.


19

Arno van Bommel (clustermanager Gastenhof) & Bas van Schijndel, beleidsmedewerker Gemeente Venlo

‘Business Case Maatschappelijke dienstverlening’ Arno van Bommel: “Jarenlang waren we gewend met een goed inhoudelijk verhaal het belang van onze subsidieaanvraag te ondersteunen. De gemeente Venlo gaf in december 2011 aan dat ze daarnaast ook prijs stelde op een onderbouwing voor wat onze aanpak in maatschappelijk opzicht de gemeente en de samenleving oplevert. De vraag was of we ook cijfers hadden van de meerwaarde, de zogenaamde maatschappelijke baten. Samen met Ernst & Young en de gemeente Venlo hebben we een Maatschappelijke Business Case opgesteld, zodat er een vergelijking kan worden gemaakt tussen de reële kosten van Roerzicht en de potentiële maatschappelijke waarde.”

• Bas van Schijndel (links) van de gemeente Venlo en Arno van Bommel van Gastenhof

Zinvolle, productieve aanpak Ook voor de gemeente Venlo was dit een nieuw uitgangspunt. Bas van Schijndel: “De overheidsfinanciën staan door nieuwe taken en bezuinigingen onder druk. Bij elke euro die besteed wordt is de vraag wat het de samenleving oplevert. Het gaat erom in politiek opzicht een keuze te maken. Waar >>>

20


liggen de prioriteiten op korte en langere termijn? Wat is de maatschappelijke relevantie? Het lastige van de opvang die vanuit de locatie Roerzicht wordt geboden, is dat het niet inzichtelijk is wat het precies oplevert. Het is een beetje de zelfkant van de samenleving, soms weinig zichtbaar, dan weer zo zichtbaar dat we bewust de andere kant opkijken. Wat ook speelt: de overheid beraadt zich op haar rol. Ze wil zich minder bemoeien met de uitvoering en, op gepaste afstand, meer faciliteren, kaders stellen en processen bewaken. Dat legt de uitvoering, de regie en de verantwoording vooral bij instellingen. Met die Maatschappelijke Business Case wordt aangetoond dat de aanpak van Roerzicht zinvol is en dat het de samenleving iets oplevert.” Harde cijfers en aannames De Maatschappelijke Business Case begint met een omschrijving van de problematiek. Veel zwerfjongeren hebben een verleden met ernstige opgroei- en opvoedproblemen, verwaarlozing, geweld en misbruik. Zwerfjongeren verlaten vaak op hun 16e levensjaar de oorspronkelijke woonsituatie en zijn gemiddeld vijf jaar huisloos voordat zij in de maatschappelijke opvang belanden. Dit is een kritische fase die kan leiden tot schooluitval, delinquent gedrag, ondertoezichtstellingen, psychiatrische klachten, problematisch gebruik van alcohol en softdrugs en financiële problemen. Roerzicht doet daar iets aan.

Arno van Bommel: “Als je kwaliteit levert, dan moet je ook duidelijk kunnen maken wat het maatschappelijk rendement is. Dat uit zich concreet in positieve zaken als vermindering van schooluitval, verhoging van arbeidsparticipatie, het voorkomen van overlast en criminaliteit, minder zorgkosten en minder antisociaal gedrag. Natuurlijk zijn de cijfers die we presenteren niet spijkerhard. Er zit een aantal aannames in, bijvoorbeeld “feiten” gebaseerd op gesprekken met specialisten, op literatuur en landelijk onderzoek. Maar het is duidelijk dat Roerzicht de samenleving voordeel oplevert. Elke geïnvesteerde euro levert een rendement van ongeveer vier euro op. Het is vervolgens aan de gemeente Venlo om de cijfers tegen elkaar af te wegen en het maatschappelijke rendement om te zetten in structurele financiering.” ■


21

2.2 - Ontwikkelingen in het speciaal onderwijs De onheilsbrief van de minister van Onderwijs viel al in 2011 in de bus. Het kabinet had plannen om, tegelijk met de invoering van Passend Onderwijs, 300 miljoen op het speciaal onderwijs te bezuinigen. Bezuinigingen die een zware wissel zouden trekken op de twee onderwijsinstellingen van Koraal Groep: Saltho Onderwijs en Het Driespan. Voor beide werkstichtingen zou het betekenen dat er op een totaal van 45 miljoen ongeveer 9 miljoen moest worden bezuinigd. Vertaald in menskracht betekende dat 180 fte ofwel 250 medewerkers minder.

Koraal Groep-stichtingen actief in onderwijs

Het Driespan, Etten-Leur Aantal leerlingen: 1392 Aantal medewerkers: 384

Saltho Onderwijs, Boxtel Aantal leerlingen: 884 Aantal medewerkers: 216

Door de val van het kabinet werden de plannen halverwege 2012 teruggedraaid. Met de benoeming van een nieuw kabinet eind 2012 verschuift het accent en wordt de nadruk gelegd op ‘van goed naar excellent onderwijs’. Belangrijk thema is dan het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs. Onder andere door een betere begeleiding van startende docenten, bijscholing van bestaande docenten, terugdringen van het aantal onbevoegde docenten, meer praktijkonderwijs en hogere eisen aan lerarenopleiding. Vanaf 2017 komen er landelijk extra middelen beschikbaar op voorwaarde dat het lukt om de arbeidsvoorwaarden te moderniseren. Op basis van dit nieuwe regeerakkoord zou de indruk kunnen ontstaan dat voor het onderwijs meer geld beschikbaar is en de bezuinigingen aan deze sector voorbij gaan. Het tegendeel is waar. Vanaf 2014 ligt er voor alle sectoren in het onderwijs een bezuinigingsopgave en met ingang van 1 augustus van dat jaar worden de Regionale Expertise Centra opgeheven en de onderwijsmiddelen in de nabije toekomst verdeeld vanuit de samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs.

22


De geschetste ontwikkelingen hebben ertoe geleid dat de onderwijsorganisaties van Koraal Groep in 2012 voorbereidingen hebben getroffen om de bezuinigingen op te vangen. Onder meer door het instellen van een vacaturestop en door reorganisaties de scholen voor te bereiden op het nieuwe stelsel Passend Onderwijs. Parallel hieraan zijn beleidsplannen opgesteld om de bezuinigingen vorm en inhoud te geven, zowel financieel als organisatorisch en procesinhoudelijk.

Stan Hofkes, algemeen directeur Saltho Onderwijs en Het Driespan

‘Blijvende toegevoegde waarde van ons onderwijs’ “Nadat in 2011 de bewuste brief van het ministerie kwam, hebben we niet stil gezeten. We waren al een tijd bezig met een organisatieverandering naar minder overhead, meer verantwoordelijkheid bij de medewerkers, meer flexibiliteit en efficiëntie. Onze visie is dat meer autonomie bij medewerkers leidt tot meer kwaliteit. Tegelijkertijd zorgen we dat de ondersteunende diensten in de toekomst zoveel mogelijk worden geleverd door andere werkstichtingen. Ook zijn we in 2012 gestart met het opzetten van een Mobiliteitscentrum.

Medewerkers

uit

het

onderwijs

die

boventallig worden, krijgen daardoor alle ondersteuning bij het vinden van een nieuwe passende baan; binnen Koraal Groep of daarbuiten. Een stukje extra solidariteit binnen Koraal Groep. Solidariteit én samenwerken!” Meer generieke bezuinigingen “In de loop van 2012, door de val van het toenmalige kabinet, werden de voorgenomen bezuinigingsplannen terug gedraaid. Dat neemt niet weg dat we rekening hielden en houden met een landelijke generieke korting van vijf procent op het speciaal onderwijs. Het is nog niet bekend hoe die over de verschillende sectoren verdeeld gaat worden, maar we gaan ervan uit dat het ook het onderwijs binnen Koraal Groep zal treffen. Mocht die vijf procent doorgaan dan betekent dat een korting van ongeveer twee miljoen. Een stuk minder dan de eerdere negen miljoen.” Onderwijs met meerwaarde Ondanks alle ontwikkelingen is en blijft de onderwijstak van Koraal Groep stevig in zijn schoenen staan. Stan Hofkes: “Cluster-4 scholen zijn er in soorten en maten. De scholen van Koraal Groep onderscheiden zich dankzij onze missie, visie en strategie: we werken actief aan intersectorale samenwerking binnen en buiten Koraal Groep en staan voor full service in dienstverlening. >>>


23

Hierdoor krijgen meer jongeren kansen op een goede plek in het werkproces. Binnen Koraal Groep werken onderwijs en arbeidstoeleiding, via onze eigen werkstichting Sterk in Werk, nauw samen en op de scholen is sprake van een 1-kind, 1-plan benadering. Concreet: we bieden ondersteunende programma’s voor kind en ouders geïntegreerd aan. Zowel de school als de jeugdzorginstelling hanteren dus hetzelfde plan. Onze werkwijze biedt kansen en mogelijkheden om ook onder het stelsel Passend Onderwijs de succeskansen voor leerlingen met een gedragsmatige beperking te vergroten. Nieuwe kansen liggen ook in de vele nieuwe contacten met reguliere scholen. Leerlingen krijgen daardoor bijvoorbeeld de mogelijkheid deel te nemen aan landelijke examens. Door deze contacten vindt er ook een uitwisseling van kennis en expertise plaats. Het speciale én het reguliere onderwijs kunnen elkaar adviseren en ondersteunen. Dat werkt wat ons betreft nu al!” ■

2.3 - Ontwikkelingen in de gehandicaptenzorg ‘Bruggen slaan’ is het motto van het regeerakkoord dat op 29 oktober 2012 tussen PvdA en VVD is gesloten. Dit akkoord bevat plannen die grote gevolgen kunnen hebben voor de drie VG-instellingen van Koraal Groep: Maasveld, Op de Bies en St. Anna. ‘Bruggen slaan’ zou dan ook het motto kunnen zijn van de werkgroep ‘Strategiebeleid WMO’ die in 2012 in het leven is geroepen. De directeuren van Maasveld, Op de Bies en St. Anna hebben samen met bestuurder Toine van den Broek, de financiële afdeling en de afdeling vastgoed aan tafel gezeten om de ontwikkelingen voor de VG in kaart te brengen.

Koraal Groep-stichtingen actief in de gehandicaptenzorg

St. Anna, Heel Aantal cliënten: 406 Aantal medewerkers: 382

Op de Bies, Landgraaf Aantal cliënten: 465 Aantal medewerkers: 424

Maasveld, Maastricht Aantal cliënten: 383 Aantal medewerkers: 390

24


Neem de cliënten met de lichtere zorgzwaartepakketten (ZZP), VG 1 tot en met 4. Als het regeerakkoord wordt uitgevoerd, vallen deze cliënten straks buiten de intramurale zorg. Van de 1000 bewoners die nu nog bij onze drie werkstichtingen wonen, horen ongeveer 250 tot die categorie. In maart 2013 is door het Ministerie VWS echter aangekondigd dat mensen die nu in een instelling verblijven daar kunnen blijven wonen. De inschatting is dan ook dat op korte termijn de gevolgen van extramuralisering nog beperkt zullen zijn. Vanaf 2015/2016 zal naar verwachting de cliëntpopulatie langzaam afnemen. Wat betekenen deze ontwikkelingen voor de drie werkstichtingen en voor Koraal Groep en hoe bereiden ze zich voor?

Toke Piket, directeur St. Anna

´Verbinden & samenwerken´ “We verwachten dat deze ontwikkelingen uiteindelijk zullen leiden tot krimp, met alle gevolgen van dien. In de werkgroep “Strategiebeleid WMO” hebben we gezamenlijk een PEST-analyse gemaakt en de omgevingsontwikkelingen in kaart gebracht. Dat leverde een goed beeld op van de ontwikkelingen die op ons afkomen en van de koers die wij gaan varen. Dat is waardevolle informatie voor de financiële bedrijfsvoering, voor het vastgoedbeleid en het geeft ook antwoord op vragen als: hoe en op welke onderdelen kunnen we het beste de samenwerking zoeken? Dat laatste is belangrijk. Wij zijn ervan overtuigd dat wij de krimp kunnen beperken als wij als VG-instellingen

nog

intensiever

gaan

samen-

werken. Met elkaar en met ketenpartners in de omgeving.” Als voorbeeld noemt Toke Piket de samenwerking van St. Anna met de externe partners Rubicon (jeugdzorg), Stichting MEE en de William Schrikker Groep in het project Ouder Kind Zorg dat in 2012 is gestart. Waardevaste zorg “De essentie van dit project is dat St. Anna ouders met een beperking steun en structuur biedt bij het opvoeden van hun vaak niet beperkte kind. Ouders met een beperking hebben moeite met het opvoeden van hun kind of kinderen. Dat kan leiden tot ontwikkelingsachterstanden bij het kind. Een goed netwerk rond ouders en kind is dan belangrijk om het kind een goede ontwikkeling te laten doormaken. St. Anna biedt deze gezinnen ondersteuning in de vorm van ambulante >>>


25

begeleiding. Daarbij verplaatsen wij ouders en kind niet naar St. Anna. Nee, wij bieden onze zorg juist in hun eigen huis en in hun eigen omgeving. Dat past bij de maatschappelijke ontwikkeling dat wij de zorg dichter bij de mensen moeten brengen.” De vraag naar deze ondersteuning is vanaf de start van het project groot. Toke Piket: “De gezinnen komen via de verwijzers, zoals huisartsen, Rubicon en de William Schrikker Groep met St. Anna in contact. In 2012 hebben we op deze manier 22 cliënten adequate ondersteuning kunnen bieden. Ook dankzij onze samenwerking met andere deskundige partners, zoals bijvoorbeeld met Mondriaan Zorggroep. Een aantal van onze cliënten heeft naast een licht verstandelijke beperking ook problemen met alcohol of drugs. Mondriaan heeft expertise op dat terrein; St. Anna op het gebied van beperkingen. Als je deze kennis en kunde deelt, heeft dat duidelijke meerwaarde voor cliënten. Voor nu én voor de toekomst. In onze nieuwe Koraal Groep strategie heet dat waardevaste zorg, waarbij de blijvende waarde van onze ondersteuning uitgangspunt is.” ■

Anders werken Ook Maasveld en Op de Bies hebben in 2012 niet stil gezeten. Zo is vooruitlopend op ontwikkelingen gekeken naar een nog efficiëntere manier van werken, zonder dat daarbij de kwaliteit van zorg in het geding komt. Bij Op de Bies heeft een organisatieomslag plaatsgevonden waarbij twee functies werden samen gevoegd tot één. Theo Verhappen, directeur: “We zijn klein begonnen: bij één woning waar 17 cliënten wonen in de leeftijd van 25 tot 40 jaar en waar 20 medewerkers werkzaam zijn. Van oudsher kennen wij medewerkers die puur op de groepen werken en dus vooral met zorg en verzorgen bezig zijn én medewerkers die bij de dagbesteding werken. In 2012 hebben wij deze functies gecombineerd in één functie en worden alle werkzaamheden door alle medewerkers uitgevoerd. De resultaten zijn veelbelovend: we werken efficiënter, maar wat belangrijker is: in de nieuwe opzet staan nadrukkelijk de bewoners centraal en is er meer aandacht voor hun individuele wensen.”

26


2.4 - Ontwikkelingen bij onze sector arbeid Sterk in Werk helpt jongeren en jong volwassenen die leerproblemen, gedragsproblemen en/of een ontwikkelingsachterstand hebben bij het krijgen van een passende plek op de arbeidsmarkt. Het doel van Sterk in Werk is voor iedere cliënt de best passende werkplek te vinden. Een werkplek die hem of haar de mogelijkheid geeft om volwaardig mee te doen aan het arbeidsproces. De werkstichting heeft verschillende locaties, verspreid over Noord-Brabant, Limburg en Zeeland.

Sterk in Werk, actief in de sector arbeid

Sterk in Werk, Boxtel Aantal cliënten: 60 Aantal medewerkers: 57

Net als de andere onderdelen van Koraal Groep heeft ook Sterk in Werk te maken met een veranderende omgeving. Er is bezuinigd op jobcoaching, een instrument dat belangrijk is voor het behoud van werk voor cliënten. Zowel het tarief als de mate van inzet zijn gekrompen. Dat heeft gevolgen voor de continuïteit. Daarnaast zijn opdrachtgevers überhaupt terughoudend om te investeren in jongeren die een grote afstand tot de arbeidsmarkt hebben en tot de zogenoemde zware doelgroepen horen. Ze doen een appèl op de eigen regie. Een streven dat nog niet voor alle groepen haalbaar is. Ook de stelselwijzigingen in zorg en onderwijs en de bijkomende bezuinigingsopgaven raken de activiteiten van Sterk in Werk. De nieuwe Participatiewet die met ingang van 2014 in werking moet treden, voegt drie bestaande regelingen samen, inclusief het bijbehorende budget: de Wet sociale werkvoorziening (Wsw), de Wajong en de Wet werk en bijstand (Wwb). Daarnaast heeft de economische crisis zijn weerslag op de onderkant van de arbeidsmarkt en dus ook voor de doelgroepen van Sterk in Werk. Voor wat betreft het budget nog het volgende: het overgrote deel van de middelen die met de Participatiewet meekomen naar de gemeenten is al ‘gereserveerd’ voor verplichtingen richting de sociale werkvoorziening. Hierdoor is er dus veel minder budget beschikbaar voor de toeleiding naar werk voor de Wajong doelgroep; de cliënten van Sterk in Werk.


27

Paul van Alphen, directeur Sterk in Werk

´Geen roetzwart plaatje!´ “De nadruk op de eigen regie, grotere eigen verantwoordelijkheid, meer gebruik maken van je eigen netwerk. Stuk voor stuk maatschappelijke ontwikkelingen die wij ook terug zien binnen ons eigen werkveld. De overheid heeft in 2012 minder geld beschikbaar gesteld voor integratie op de arbeidsmarkt, tarieven zijn verkort... kortom: op arbeidsintegratie is én wordt fors bezuinigd en dat heeft gevolgen voor Sterk in Werk, voor onze cliënten en voor onze medewerkers. Er is minder tijd per cliënt, er zijn minder middelen beschikbaar om jongeren naar een baan of werkplek toe te leiden én er zijn minder middelen beschikbaar om ze daar ook daadwerkelijk te houden. De kwaliteit van onze jobcoaching komt verder onder druk te staan omdat we steeds meer met flexibele arbeidskrachten moeten werken. Tel daar de economische crisis, de groeiende werkloosheid en het feit dat onze opdrachtgevers zoals gemeenten en UWV in 2012 minder opdrachten verleenden bij op, dan zou ik met recht een roetzwart plaatje kunnen schetsen.” Strijdbaar en creatief Toch blijft Van Alphen optimistisch. “Dat heeft alles te maken met onze cliënten. In een cliënttevredenheidsonderzoek lieten zij weten erg tevreden te zijn over onze aanpak en over onze kwaliteit van ondersteuning. Er was één minpuntje... er werd nogal eens gewisseld van jobcoach. Zo ondervinden de jongeren aan den lijve de gevolgen van de bezuinigingen! Die tevredenheid en het feit dat je iets voor deze jonge mensen wilt bereiken, houdt ons strijdbaar!” Sterk in Werk is van oudsher dan ook een organisatie van doeners die graag de handen uit de mouwen steken en niet bij de pakken gaan neerzitten. Paul van Alphen: “We hebben een kleine 1000 jonge mensen in onze ‘kaartenbak’ zitten waar we iets voor moeten en willen doen. Van dagbesteding tot een reïntegratietraject. Dan moet je niet gaan zitten somberen, maar creatief zijn met de middelen die je nog wel hebt. We hebben het geluk dat we veel kennis hebben van en ervaring met de zogenoemde ‘zware doelgroepen’. Die zaten al bij Sterk in Werk en ik verwacht dat hun aantal in de toekomst groeit. Je ziet dat gemeenten zelf de ‘lichtere’ doelgroep begeleiden. Ze willen de doelgroep ‘Jong en lastig’ aan de specialist geven waarbij het vaak jongeren zijn die ‘overlast’ geven in hun omgeving.” >>>

28


Samenwerken Van Alphen geeft aan dat in 2012 ook sterk is ingezet op interne samenwerking. Een belangrijke partner is Koraal Groep Onderwijs; Saltho Onderwijs en Het Driespan. Paul van Alphen: “In deze samenwerking ligt de core business en de oorsprong van ons werk én van de full service filosofie van Koraal Groep. Op ons terrein in Boxtel bieden we zorg, onderwijs en arbeidstoeleiding op één plek. In 2012 hebben wij onze samenwerking extra bezegeld en vastgelegd dat de leerrichtingarbeid en de dagbesteding ondersteund worden door Sterk in Werk.” Realistische doelen Daarnaast is ook het facilitair bedrijf van Koraal Groep, RIF FM, een belangrijke partner voor Sterk in Werk. Meer participatie van cliënten op de werkvloer was en is een van de speerpunten van RIF FM. “We hebben een omgeving - de zorg - waar we jongeren kunnen inzetten”, zegt Paul van Alphen. “Van vrijwilligerswerk en stage tot en met een arbeidscontract. Bovendien hebben we samen in 2012 realistische doelen voor 2013 en later gesteld. Daar is een aantal mooie projecten uit voortgekomen en operationeel gemaakt. Het leerwerkbedrijf IVITO Groen bijvoorbeeld. RIF FM zorgt voor het werk bij de verschillende locaties binnen Koraal Groep; wij zorgen voor jongeren die in de groenvoorziening kunnen en willen werken én voor de professionele ondersteuning. Professioneel in het begeleiden van de jongeren en in het vakkundig uitvoeren van het hovenierswerk. Verder zijn er ook projecten in de horeca, bijvoorbeeld in het restaurant van Koraal Groep in Sittard.” Van Alphen besluit: “Belangrijk in al onze projecten is de samenwerking met het passend onderwijs van Koraal Groep. Daar zit een groot deel van de jongeren die werk zoekt en zelf moeilijk een baan kan vinden. Op die manier maken we samen de cirkel rond en bieden wij met z’n allen - school, facilitair bedrijf en Sterk in Werk - full service voor onze jongeren.” ■


29

30


3 - Strategie... meer dan het uitzetten van een nieuwe koers Het ontwikkelen van een nieuwe strategie is meer dan alleen anticiperen op ontwikkelingen en het bepalen van een nieuwe koers. Het betekent ook dat we opnieuw gaan kijken naar ons sociaal én naar ons vastgoedbeleid. Wat betekent de nieuwe strategie voor medewerkers? Hoe kijken we naar werkgever- en werknemerschap? Welke invloed heeft onze nieuwe koers op het toekomstige vastgoedbeleid? Uitgangspunt zijn ook daarbij onze cliënten, onze leerlingen, hun omgeving en onze medewerkers. Goede zorg, ondersteuning en onderwijs begint aan de basis. Dat zijn allereerst goed opgeleide en gepassioneerde medewerkers én huisvesting waar mensen zich prettig en veilig voelen.

3.1 - Vernieuwd & vernieuwend Sociaal Beleid Koraal Groep is een goede werkgever. Via ons sociaal beleid dragen wij bij aan een grotere tevredenheid en betrokkenheid van onze medewerkers. Met de nieuwe strategie als basis heeft de afdeling Sociale Zaken in 2012 een nieuwe visie ontwikkeld op sociaal beleid. In die visie staan goed werkgeverschap én goed werknemerschap centraal. Daarbij horen vier pijlers waarin wij aangeven hoe wij daar als organisatie invulling aan geven en wat wij van medewerkers verwachten.

Ronald Counet, manager Sociale Zaken

‘De pijlers van ons strategisch sociaal beleid’ “Wij vinden het belangrijk dat onze medewerkers altijd voldoende competent en bekwaam zijn voor het werk dat zij doen. Dat betekent concreet dat wij als werkgever investeren in scholing en ontwikkeling; één van dé zaken die volgens ons horen bij goed werkgeverschap. Vandaar dat wij medewerkers aanmoedigen en faciliteren om aan hun eigen employability te werken. Dit kan zijn door opleiding, vorming en training, maar ook door mobiliteit, flexibiliteit en door het proactief zoeken naar andere uitdagingen binnen Koraal Groep.” Volwassen arbeidsrelatie De tweede pijler heeft alles te maken met de volwassen arbeidsrelatie. Ronald Counet: “De strikt hiërarchische relatie ruilen we in voor een meer sociale arbeidsrelatie van opdrachtgever en opdrachtnemer. Op basis van een grondhouding van gelijkwaardigheid en vertrouwen maken leiding en medewerker afspraken over de inhoud van het werk, de voorwaarden en omstandigheden waaronder dit werk plaatsvindt en over groeimogelijkheden. Koraal Groep en medewerker trekken samen op en vullen ieder vanuit een eigen verantwoordelijkheid hun rol in, steeds gericht op het welbevinden van onze cliënten en gericht op duurzame inzetbaarheid.” >>>


31

Duurzame inzetbaarheid Medewerkers mogen verwachten dat zij gezond, gemotiveerd en competent de eindstreep van hun carrière halen. Dat is de filosofie achter deze derde pijler. Ronald Counet: “Koraal Groep investeert in gezondheid en in inzetbaarheid. Wij vragen van onze medewerkers hetzelfde te doen. Duurzame inzetbaarheid betekent daarnaast óók dat wij oog hebben voor de levensfase waarin een medewerker zich bevindt, de rol die hij of zij mogelijk als mantelzorger vervult en voor de daarbij behorende specifieke wensen en behoeften”. Eigen verantwoordelijkheid Tot slot de eigen verantwoordelijkheid. “Wij vragen van onze medewerkers te investeren in hun loopbaan en hun gezondheid. Concreet: beschouw jezelf als je eigen bedrijf of als ZZP-er die aantrekkelijk moet blijven voor Koraal Groep én voor de arbeidsmarkt daarbuiten. Wij stimuleren medewerkers in zichzelf te blijven investeren, zorg te dragen voor hun eigen inzetbaarheid, leiding te geven aan hun eigen werken leerproces, informatie te halen en zelf de balans tussen werk en privé te bevorderen”. ■

Samen aan de slag Geheel in lijn met de kernwaarden uit onze vernieuwde strategie is de ontwikkeling van ons nieuwe sociaal beleid ontstaan uit samenwerking. In 2012 hebben hoofden Personeel & Organisatie, de afdeling Sociale Zaken, directeuren van werkstichtingen en de Raad van Bestuur samen het fundament gelegd voor het nieuwe strategisch sociaal beleid van Koraal Groep. Medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO) Koraal Groep heeft in het verleden diverse keren een MTO

uitgevoerd.

Deze

MTO’s

werden

gehouden

op

basis van gestandaardiseerde vragenlijst, variërend van vragen

over

leiderschap

ontwikkelmogelijkheden

en

tot

werkinhoud,

werkrelaties,

arbeidsvoorwaarden.

Deze

manier van onderzoeken had twee nadelen: medewerkers beantwoordden die vragen anoniem en de response was laag. Bovendien was het lastig om op basis van de uitkomsten verbeteringen in de praktijk door te voeren en een appèl op medewerkers te doen. Het nieuwe MTO is ingevoerd in 2012 en naar het niveau van de werkvloer gebracht. Het heeft het karakter van action research en tot doel de beïnvloeding van tevredenheid op de werkvloer te vergroten. Mooi is bovendien dat het is gekoppeld aan de organisatieontwikkeling. Verbeterpunten leiden immers tot acties en die leiden weer tot verbeteringen direct op de werkvloer.

32


3.2 - Toekomstgericht vastgoedbeleid Als antwoord op de politieke en maatschappelijk ontwikkelingen die de komende jaren op Koraal Groep afkomen en gebaseerd op de nieuwe strategie is in 2012 een helder vastgoedbeleid neergezet. In 2013 wordt dat vertaald naar concrete vastgoedplannen voor elke werkstichting afzonderlijk.

Dave van Zalk, manager Vastgoed:

‘Mensen moeten zich goed bij ons voelen!’ “Laat ik beginnen met dit. In de visie van Koraal Groep is vastgoedbeleid meer dan alleen het bouwen, huren en onderhouden van woningen en gebouwen. Het is de plek waar onze cliënten wonen en soms ook werken, waar leerlingen dagelijks naar school gaan en waar medewerkers een groot deel van hun dag zijn om te werken. Het doel van ons vastgoedbeleid is dat wij bijdragen aan de missie en visie van Koraal Groep. Dat betekent dat cliënten en medewerkers met plezier gebruik maken van al onze gebouwen en zich goed bij ons voelen.” Toekomstgericht “Een tweede uitgangspunt in ons beleid is dat wij streven naar een toekomstgerichte vastgoedportefeuille. Dat leidt wel eens tot een spagaat: het antwoord op de vraag ‘wat zijn je huidige behoeften’ kan anders zijn dan dat op de vraag naar de toekomstige behoeften. Toch is ons beleid gericht op transformatie van de vastgoedportefeuille. Dat betekent dat wij de huidige portefeuille in de loop van de jaren zo goed mogelijk laten aansluiten bij de toekomstige vastgoedvraag. Daarbij houden we met een aantal zaken rekening: de gebruikswaarde van het vastgoed, de beleving en het imago, de functionaliteit en de doelmatigheid. Ook een aantal randvoorwaardelijke eisen komt in het vastgoedbeleid terug. Denk dan aan de geldende weten regelgeving, aan de betaalbaarheid en de toekomstbestendigheid van ons vastgoed.” Ontwikkelingen Zoals in het eerste hoofdstuk van dit jaarverslag al is geschetst, krijgt Koraal Groep met een aantal belangrijke ontwikkelingen te maken. Dave van Zalk: “Neem onze drie VG-instellingen Maasveld, Op de Bies en St. Anna. Elke dag dat een cliënt bij ons in zorg is, we noemen dat een productiedag, komt er ook een stukje vergoeding voor het vastgoed binnen. Als het aantal cliënten te veel en te snel krimpt, ontstaat leegstand en dat leidt weer tot een financieel probleem; er komen immers geen inkomsten binnen, maar de kosten voor het vastgoed zijn er wel. Deze dreiging is aardig reëel. >>>


33

Als de plannen in het regeerakkoord worden uitgevoerd, vallen cliënten met de lichtere zorgzwaartepakketten, VG 1 tot en met 4, straks buiten de intramurale zorg. Van de 1000 bewoners die nu nog bij onze drie werkstichtingen wonen, horen ongeveer 250 tot die categorie. Natuurlijk ontstaat leegstand niet in één keer, maar de impact zou groot kunnen zijn. Al die veranderingen zijn direct met elkaar verbonden. Aan ons, de afdeling Vastgoed, de taak daar, samen met de werkstichtingen en de Raad van Bestuur, goed naar te kijken en slimme stappen te zetten.” Strategie & vastgoed “Die slimme stappen hebben we verwoord in ons strategisch vastgoedbeleid dat aansluit bij de nieuwe strategie van Koraal Groep. Hoe? In onze strategie hebben we bijvoorbeeld vastgelegd dat onze centrumlocaties blijven bestaan. Koraal Groep gaat niet ‘de wijk’ in. In de toekomst is volledig extramuraliseren dan ook geen optie meer. Dat betekent iets voor de ‘losse’ woningen die wij nu nog in wijken hebben. Verder hebben we per domein zoveel mogelijk de ontwikkelingen en de gevolgen daarvan in kaart gebracht. Wij hebben een goed beeld van de ergste scenario’s en inmiddels zijn voor alle domeinen defensieve plannen gemaakt. Daarin staan vragen beantwoord als: welk vastgoed blijft nodig, wat kunnen we verkopen, hoe gaan we om met huurcontracten en zijn onze woningen geschikt voor een andere groep bewoners.” >>>

• Medewerkers van de afdeling Vastgoed

34


Flexibel bouwen “Die laatste vraag heeft alles te maken met flexibiliteit. De noodzaak tot een flexibele vastgoedportefeuille speelt bij alle werkstichtingen. In Limburg én in Brabant. In Brabant gaat het om jeugdigen, veelal met een licht verstandelijke beperking en een complexe ondersteuningsbehoefte. Deze doelgroep valt met ingang van 2015 onder verantwoordelijkheid van de gemeenten. Het is al bekend dat die overgang gepaard zal gaan met een flinke kostenbesparing. Maar hoe organiseer je dat?” Onderwijs... een apart verhaal Naast enkele werkstichtingen die actief zijn binnen de Jeugdzorg heeft Koraal Groep in Brabant een grote onderwijspoot. Schoolgebouwen zijn eigendom ven de gemeenten. Dave van Zalk: “In Breda, bij Het Driespan, is in 2012 gestart met een pilot waarbij het eigendom van het vastgoed wordt overgedragen aan de schoolbesturen. Wat je dan ziet, is dat dit ertoe leidt dat meer wordt gestuurd op de vraag wat écht nodig is. Het komt voor dat bij de ene gemeente een school leegstaat, terwijl in een buurgemeente opnieuw wordt gebouwd. Als je schoolbesturen financieel verantwoordelijk maakt van gebouwen zul je merken dat er veel bewuster met gebouwen en geld wordt omgegaan. De gemeente Breda was behoorlijk enthousiast!” ■

• Impressies van de nieuwbouw bij Koraal Groep-stichting Maasveld in Maastricht


35

3.3 Verbonden door ICT Verbinden, een van de pijlers van onze nieuwe strategie, heeft naast een sociale en menselijke component, óók een technische. Binnen Koraal Groep moeten we ook letterlijk verbonden blijven en daarin is een belangrijke rol weggelegd voor de afdeling DIA (Dienst Informatisering en Automatisering). Manager Ivo Spohr en beleidsadviseurs Roy Koninkx en Math Nijenens over de ontwikkelingen in een dynamisch jaar. Ivo Spohr: “In 2012 is, passend bij de strategische keuzes van Koraal Groep, gewerkt aan de verbetering van de ICT-infrastructuur. We hebben een 16-tal ICT-ambities geformuleerd en de Raad van Bestuur heeft daar in de eerste helft van 2012 draagvlak voor gecreëerd. Vervolgens zijn we aan de slag gegaan met een visiedocument, getiteld ‘Toekomstig applicatielandschap’ en met een projectenkalender. De eerste projecten, waaronder CRM (Customer Relation Management) zijn inmiddels geïnitieerd.” Verbeterprojecten Roy

Koninkx:

“Voordat

we

echter

daadwerkelijk

met

nieuwe projecten aan de slag gingen, zijn we met een serie verbeterprojecten gestart. De laatste jaren is het gebruik van informatiesystemen en dataverkeer binnen Koraal Groep enorm gestegen. We zijn veel meer moderne middelen zoals tablets en iPhones gaan gebruiken. Je ziet dat niet alleen bij medewerkers, ook cliënten gebruiken in hun dagelijkse ondersteuning de mogelijkheden die de nieuwe techniek biedt. Dat alles stelt hoge eisen aan de programmatuur, de hardware en ons netwerk.

• Ivo Spohr, manager DIA

Laat ik met dat laatste beginnen. Samen met onze collega’s hebben we in 2012 onder meer aan de verbetering van ons Citrix-netwerk gewerkt. Dat netwerk is wel iets bijzonders. Het vormt een enorm digitaal web van onze scholen in West-Brabant tot bij Maasveld in het uiterste puntje van Zuid-Limburg. In 2012 is gewerkt aan een upgrade om het netwerk klaar te maken voor nieuwe ontwikkelingen zoals inderdaad het toenemend gebruik van smartphones en iPads. Door deze upgrade zijn de capaciteit en performance aanzienlijk verbeterd.” Math Neijnens noemt nog een aantal andere verbeterprojecten die in 2012 zijn opgepakt, zoals de modernisering van intranet dat DIA onder meer samen met Koraal Support en de afdeling Communicatie heeft gedaan. “Het nieuwe intranet moet de communicatie tussen werkstichtingen bevorderen. We hebben gekozen voor een grafische en technische opknapbeurt, voor een meer overzichtelijke navigatiestructuur en voor een verbeterde zoekfunctie. Het centrale kwaliteitsportaal zorgt ervoor dat kwaliteitshandboeken en handboeken sociaal beleid veel beter toegankelijk zijn geworden.” Ook het systeem waarop het mailverkeer van Koraal Groep draait, Exchange, heeft een stevige upgrade gekregen en een bijzonder project waar DIA zich in 2012 mee bezig heeft gehouden is de invoering van Basware P2P (Purchase to Pay). Een programma dat Koraal Groep in staat stelt het gehele inkoopproces van bestelling tot betaling te automatiseren. Math Nijenens: “Dit proces was altijd erg arbeidsintensief, omdat er veel handmatige handelingen moesten worden verricht die ook weer moesten worden gecontroleerd.

36


Dat bemoeilijkte de inkoop en het budgetbeheer en maakte de factuurverwerking traag en duur. Basware is transparant en geeft meer inzicht in processen en handelingen. Dat leidt op zijn beurt weer tot een flink efficiency-voordeel. Bovendien bevordert Basware het beheer van contracten. We noemen dat: contract lifecycle management. Een voordeel is bijvoorbeeld dat je tijdig wordt geïnformeerd dat een contract gaat verlopen.” Uitbreiden Ivo Spohr besluit: “We hebben in 2012 een paar goede stappen gezet. Bovendien in de juiste volgorde. Want, wil je nieuwe projecten kunnen ontwikkelen en uitwerken dan moet wel eerst het fundament goed zijn. Als het fundament staat, kunnen we verder gaan met bouwen en uitbreiden; dus met het implementeren van nieuwe projecten. Daarvoor is • Roy Koninkx (links) en Math Neijnens

2013 een mooi jaar!”

De geboorte van BIM In 2012 is hard gewerkt aan een nieuwe overlegstructuur om informatisering, automatisering én de bedrijfsstrategie van Koraal Groep beter op elkaar af Foto: Marc Bolsius

te stemmen. Dat heeft geleid tot de geboorte van de stuurgroep BIM (Business Informatie Management). Via de BIM worden de gebruikers (de werkstichtingen) en de automatiseringsorganisatie (DIA) samen in staat gesteld om de ICT-ambities te realiseren. Ivo Spohr: “In het kader van de ‘ICT Ambities 2011-2015’ zijn de Stuurgroep BIM en een aantal Projectstuurgroepen ingericht en gepositioneerd binnen Koraal Groep. Via de BIM voert Koraal Groep de regie over informatisering en innovatie. Vanuit de organisatiedoelen wordt een vertaling gemaakt naar inzet van informatisering, zodat ICT-ambities effectief en efficiënt kunnen worden ondersteund. Door in een vroeg stadium invloed uit te oefenen is het mogelijk business cases bij te sturen en daardoor de meerwaarde van informatisering te verhogen. De stuurgroep BIM stelt prioriteiten en kan gevraagd en ongevraagd advies geven aan de Raad van Bestuur. Ook heeft ze beslissingsbevoegdheid over het opstarten van nieuwe projecten en de voortgang van lopende projecten. De leden van de stuurgroep zijn afkomstig uit alle geledingen van Koraal Groep. De Dienst Informatisering en Automatisering (DIA) biedt ondersteuning. ■


37

38


4 - Governance De Stichting Koraal Groep bestaat uit een concernstichting en elf werkstichtingen die worden bestuurd door de Raad van Bestuur. Elke werkstichting heeft een eigen directeur en managementteam die samen verantwoordelijk zijn voor de dagelijkse leiding van de werkstichting. De Raad van Toezicht is een klankbord en adviseur voor de organisatie. De leden hebben, ieder vanuit hun eigen specifieke deskundigheid, een verantwoordelijke taak. Richting de Raad van Bestuur en de organisatie, maar vooral ook met het oog op onze cliënten en medewerkers. Jaarlijks bespreekt de Raad van Toezicht de algehele gang van zaken uitvoerig met zowel de Centrale MedeZeggenschap medewerkers (CMZm) als de Centrale Cliëntenraad (CCR). Raad van Bestuur, Raad van Toezicht en de centrale medezeggenschapsorganen hebben in 2012 op verschillende momenten nauw met elkaar overlegd en samengewerkt. De ontwikkeling van de nieuwe strategie van Koraal Groep was voor alle betrokkenen een van dominante thema’s.

4.1 - Raad van Toezicht Waardengericht toezicht: het denken en handelen vanuit de missie, strategie en kernwaarden. Waarbij steeds weer de vraag aan de orde is of deze in overeenstemming zijn met de maatschappelijke opvattingen en de actuele politieke en omgevingsontwikkelingen. En ook steeds weer de vraag of de governance nog voldoet. In 2012 hebben deze vragen centraal gestaan binnen de Raad van Toezicht van Koraal Groep. Zij stonden op de agenda van elke reguliere vergadering, maar ook op die van speciaal over deze thema’s geplande bijeenkomsten.

• Raad van Toezicht Koraal Groep. Op de foto ontbreekt Cor den Engelsen, die in 2013 overleed.


39

Marjo Pluijmaekers-Pessers, voorzitter Raad van Toezicht

‘2012... een jaar van vernieuwing’ In 2012 heeft Koraal Groep het fundament gelegd voor een nieuwe missie, visie en kernwaarden. Dat is een proces geweest van waaruit uiteindelijk de vernieuwde strategie is ontstaan. Samen en betrokken zijn twee begrippen waarmee we dit proces kunnen karakteriseren. Vanaf het begin zijn zowel Raad van Bestuur, directeuren van de werkstichtingen, medezeggenschapsorganen en de Raad van Toezicht betrokken bij de ontwikkeling van de nieuwe strategie. Het was een samenspel van gelijkwaardige partners, met een gezamenlijk doel, ieder vanuit zijn eigen verantwoordelijkheid. Het samen opgaan, de gezamenlijke bijeenkomsten met ondersteuning van Bureau Berenschot, de gesprekken, discussies, het scherp krijgen van vragen als “Hoe gaat Koraal Groep de toekomst in, wat zijn onze missie, visie en kernwaarden?” heeft eind 2012 geleid tot een strategie die goed in de steigers staat en een breed draagvlak heeft. Herijking van de governance Uit de herijking van missie, visie en strategie volgde een herijking van de governance. De Raad van Toezicht besliste dat, gelet op de omvang en ingrijpendheid van het veranderingsproces dat moet plaatsvinden, Koraal Groep voorlopig een driehoofdige Raad van Bestuur houdt. Dat driemanschap is intussen gevormd en bestaat uit voorzitter Hank van Geffen, Toine van den Broek en Nico Geurts (per 1 januari 2013, red.). Aanpassing van de Raad van Toezicht Tegelijkertijd moet ook de Raad van Toezicht doorontwikkelen en nog meer gaan functioneren vanuit de kernwaarden van Koraal Groep. Die vormen ons morele kompas. Belangrijk is dat onze toezichthouders geen rol vervullen, maar lid zijn van de Raad van Toezicht vanuit hun eigen persoonlijke engagement én vanuit hun betrokkenheid met de domeinen waarop Koraal Groep actief is. In de evaluatie van het functioneren van de Raad van Toezicht eind 2012 is beslist dit te doen met een team van zeven toezichthouders in plaats van negen. Dat aantal is passend bij de omvang van Koraal Groep en bij een driehoofdige Raad van Bestuur. In 2013 nemen drie toezichthouders, waaronder de voorzitter, afscheid. Helaas moesten wij ook door overlijden afscheid nemen van een >>>

40


waardevolle toezichthouder, Cor den Engelsen. Het profiel voor de werving van nieuwe toezichthouders is klaar en met de werving is gestart. In het profiel neemt – naast de noodzakelijke deskundigheden en competenties – het persoonlijk engagement een belangrijke plaats in. Enkele cruciale plekken worden vanuit de eigen gelederen van de Raad van Toezicht ingevuld, met name om continuïteit en historie veilig te stellen. Dit geldt voor de voorzittersrol van de Raad en van twee Adviescommissies van de Raad: de Kwaliteitscommissie en de Financiële Commissie. Afleggen van verantwoording Verantwoording afleggen, kijken naar je eigen rol als toezichthouder hoort ook bij goed toezicht. Als Raad van Toezicht leggen we niet letterlijk aan iets of iemand verantwoording af, maar we houden onszelf wel een spiegel voor. Dat doen wij in jaarlijkse zelfevaluaties die elk tweede jaar worden begeleid door een externe partij. In 2012 was dat de Governance University. Een andere manier van verantwoording afleggen vormen de gesprekken met de andere governance organen binnen Koraal Groep: de centrale medezeggenschap (red. voor medewerkers is dat de CMZm en voor cliënten de CCR) en de directeuren van de werkstichtingen. Nieuw, en dat is een van de topics van 2012, zijn gesprekken met externe toezichthouders, zoals de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ). Intern en extern toezicht Eind 2011 liet IGZ naar aanleiding van een voorval rondom een cliënt weten dat de Raad van Bestuur tekort was geschoten in zijn bestuurlijke verantwoordelijkheid met betrekking tot veiligheid en kwaliteit van zorg. Dat is een belangrijke uitspraak van een externe toezichthouder waaraan de interne toezichthouder niet voorbij kan gaan. Op dat moment lagen de uitkomsten van eigen onderzoek van de (Kwaliteitscommissie van de) Raad van Toezicht op tafel en concludeerde de Raad dat er sprake was van een belangrijke discrepantie in de conclusies die beide toezichthouders trokken. Je kunt dan twee dingen doen: de discussie aangaan of proberen met elkaar in gesprek te komen om samen lerend verder te komen. Met het oog op de doelstellingen die beide toezichthouders uiteindelijk moeten dienen, namelijk het belang van de cliënten, kozen wij voor dat laatste. IGZ en de Raad van Toezicht spraken met elkaar over ieders werk en taakopvatting. Er is begrip ontstaan voor elkaars visie en standpunten en wat wellicht het belangrijkste is: IGZ heeft gezien dat Koraal Groep een organisatie is die leert van en reflecteert op eventuele tekortkomingen of fouten. >>>


41

Deze gesprekken hebben er bovendien toe geleid dat de Raad van Bestuur in 2012 besloot de ondersteuning rondom calamiteiten en klachten te beleggen bij een nieuwe werkcommissie: Koraal Inspect. Veiligheid, kwaliteit van zorg en samen leren staan hierbij voorop. Toekomst In 2013 moeten we oogsten wat we in 2012 hebben gezaaid: het uitrollen van de herijkte missie, visie, strategie en kernwaarden. Met inspiratie, ambitie en vooral met veel energie en creativiteit. Want die creativiteit is nodig om in een tijd van bezuinigingen op alle onderdelen van Koraal Groep de missie waar te maken. Het aangaan van lange termijn relaties met - vaak nieuwe - belangrijke stakeholders heeft daarbij een hoge prioriteit. En de context van cliënten, hun omgeving en familie, krijgt alle aandacht die nodig is om hen te faciliteren bij te dragen aan het welzijn van de cliënt.

• Marjo Pluijmaekers-Pessers en Hank van Geffen bij een training van Equipe Mont Ventoux

In de afgelopen jaren is door de Raad van Bestuur en Raad van Toezicht gestuurd op een passende financiële uitgangspositie als startpunt voor de komende jaren die grote bezuinigingen op alle werkterreinen van Koraal Groep met zich meebrengen. Koraal Groep zal proactief blijven sturen op politieke en maatschappelijke ontwikkelingen en deze ontwikkelingen zoveel mogelijk vóór blijven. Dat is de taak die wij onszelf, als Raad van Toezicht, stellen. De jaren die komen zijn zwaar. Belangrijk is dan ook het besef dat wij het samen moeten doen binnen Koraal Groep. Samen betekent: Raad van Bestuur, medezeggenschap, directeuren van de werkstichtingen en de Raad van Toezicht. Ieder vanuit zijn eigen verantwoordelijkheid, gericht op het doel waar wij als Koraal Groep voor staan: het welzijn en welbevinden van onze cliënten! Dat vraagt om een daadkrachtige houding. Iedere dag opnieuw. ■

42


4.2 - Raad van Bestuur Cliënten en medewerkers veiligheid en vertrouwen bieden, elkaar informeren en naar elkaar luisteren. Voor de Raad van Bestuur van Koraal Groep zijn dit belangrijke waarden als je praat over ‘goed en verantwoord bestuur’. In 2012 kwam daar nog een waarde bij: verbinden! Voorzitter Hank van Geffen en bestuurder Toine van den Broek over een bijzonder jaar in de geschiedenis van Koraal Groep. ‘Spannend’ jaar in onze geschiedenis In de zes jaar dat Koraal Groep bestaat, is bijna elk jaar op zijn manier bijzonder geweest. Wat maakt 2012 dan anders? Hank van Geffen reflecteert: “Het was op een aantal punten een spannend jaar. Zo hadden we te maken met verschillen van mening binnen de Raad van Bestuur. Er werd over essentiële zaken te uiteenlopend gedacht. Daar hadden wij als bestuurders onderling natuurlijk last van, maar het zorgde ook voor een meer gespannen relatie met de Raad van Toezicht. Een en ander heeft ertoe geleid dat wij afscheid moesten nemen van de voorzitter van de Raad van Bestuur. En, we hebben opnieuw moeten investeren in onze relatie met onze Raad van Toezicht. Daar zijn we goed in geslaagd en in nauw overleg met de Raad is besloten dat Toine van den Broek en ik in 2012 getweeën de verantwoordelijkheid zouden dragen voor het bestuur van Koraal Groep. In 2013 zou dan een derde bestuurder aan de Raad van Bestuur worden toegevoegd. Dat is inmiddels gebeurd. Sinds 1 januari 2013 versterkt Nico Geurts ons team. Naast de samenstelling van de Raad van Bestuur hebben we in 2012 ook gesproken over de samenstelling van de Raad van Toezicht. Ook daar hebben we goede nieuwe stappen gezet, zoals blijkt uit het gesprek met de voorzitter van de Raad, mevrouw Pluijmaekers-Pessers elders in dit hoofdstuk.” Verbinden & samenwerken Toine van den Broek: “Daarnaast hebben we, gezien alle externe ontwikkelingen waar Koraal Groep mee te maken heeft of krijgt, in 2012 hard gewerkt aan onze strategie, missie en visie zoals die in hoofdstuk 1 is beschreven. Ik vond dat een mooi en waardevol proces. Het was goed om te zien dat wij met z’n allen een gezamenlijk verhaal vertellen. Onze drijfveer komt voort uit onszelf en uit onze gezamenlijke waarde. Belangrijk is dan dat je elkaar vindt in de verbinding en juist die verbinding zijn wij aangegaan. De nieuwe strategie is geen ‘bedenksel’ van de Raad van Bestuur, maar een koers die wij samen hebben ontwikkeld: bestuurders, toezichthouders, directeuren en

management

en

vervolgens

hebben voorgelegd aan onze centrale medezeggenschap

van

medewerkers,

cliënten en wettelijk vertegenwoordigers. Ik denk dat we trots mogen zijn op deze werkwijze en op het resultaat: de nieuwe koers van Koraal Groep wordt organisatiebreed gedragen.”


43

“Verbinden en samenwerken zijn ook kernbegrippen in onze nieuwe strategie. Ik zei het al in hoofdstuk 1: we gaan nog meer de verbinding aan. Met elkaar als werkstichtingen van Koraal Groep, met de omgeving om ons heen, met opdrachtgevers en stakeholders én met medewerkers. Pas dan kunnen we onze strategische doelen, zoals full service, samenhang in ondersteuning, werken met de meest complexe doelgroepen, écht waar maken.” Goed en verantwoord bestuur Begrippen als ‘gezamenlijke waarden’ en ‘verbinden’ horen volgens Hank van Geffen en Toine van den Broek bij goed en verantwoord besturen. Voorzitter Hank van Geffen: “Natuurlijk, je kunt als bestuurder van alles vanuit je ivoren toren bedenken en opleggen. Dat is niet de manier waarop wij invulling willen geven aan onze rol binnen Koraal Groep. Wij zoeken de verbinding met de werkvloer, houden zicht op het primair proces en zijn daarbij betrokken. Bij problemen of lastige ontwikkelingen kijken we altijd breed en vanuit verschillende invalshoeken. In het belang van cliënten en van medewerkers. Een voorbeeld: Toen begin 2012 sprake was van forse bezuinigingen in het speciaal onderwijs, zou je kunnen overwegen zonder onderwijs door te gaan. Dat is niet onze insteek. Het onderwijs is een belangrijk onderdeel van onze ondersteuning; zonder onderwijs geen full service. Dus zoek je naar andere oplossingen.” Toine van den Broek: “Het heeft ook alles met vertrouwen te maken. Als bestuurder moet je helder en consequent zijn in je beleid en toekomstvisie. We hebben met elkaar een aantal ambities geformuleerd, zoals het verder uitdiepen van full service waarin al onze domeinen van belang zijn. Daar staan we achter; ook als het door politieke ontwikkelingen moeilijk dreigt te worden. Goed bestuur is wat ons betreft dan ook dat je staat achter eerder genomen besluiten. Alleen zo creëer je veiligheid en vertrouwen: bij cliënten, hun ouders en medewerkers én bij opdrachtgevers en financiers.”

• Goed en verantwoord bestuur door een heldere toekomstvisie

44


Woord van welkom In de tweede helft van 2012 is Koraal Groep gestart met de werving van een derde bestuurder. Marjo Pluijmakers-Pessers, voorzitter van de Raad van Toezicht, vertelt elders in dit hoofdstuk dat daar weloverwogen keuzes aan vooraf zijn gegaan. Vanaf 1 januari 2013 is Nico Geurts de Raad van Bestuur komen versterken. Een woord van welkom is in dit verslag op zijn plaats. Nico Geurts is, voor zijn komst naar Koraal Groep, werkzaam bij XONAR Jeugd- en Opvoedhulp waar hij sinds juli 2010 bestuurder - eenhoofdige Raad van Bestuur - was. Bij Koraal Groep zal hij zich binnen de Raad van Bestuur onder meer gaan bezighouden met de ketenbenadering vanuit en binnen Koraal Groep en de daarmee samenhangende veranderprocessen. “De voornaamste reden voor deze stap is dat ik hiermee invulling kan geven aan een lang gekoesterde wens en ambitie om mede leiding te geven aan een omvangrijke, toonaangevende organisatie met een breed en gevarieerd zorgaanbod waar groei en innovatie centraal staan. Een dergelijke omgeving wordt mij bij Koraal Groep geboden waarin mijn kennis en ervaring optimaal worden aangesproken en uitgedaagd. Dit is een unieke kans waar ik heel erg naar uitkijk.” Nico Geurts kijkt terug op een lang arbeidsverleden in de gezondheidszorg. Voor zijn tijd bij XONAR, vervulde hij verschillende management- en directiefuncties binnen de GGZ, de forensische psychiatrie, het ziekenhuiswezen en de verslavingszorg. Hij studeerde Pedagogische en Andragogische wetenschappen aan de Universiteit Nijmegen waar hij in 1982 afstudeerde op de studierichting hulpverlening. Vervolgens studeerde hij bedrijfskunde en behaalde hij de Master Health Administration. ■


45

Vernieuwend & Toekomstgericht Passend bij de nieuwe strategie, waarin veel aandacht is voor de zelfredzaamheid van cliënten en hun omgeving, waarin zelfstandigheid van cliënten een waarde van betekenis is, heeft de Raad van Bestuur in 2012 een aantal bijzondere projecten mogelijk gemaakt en ondersteund, zoals: • De reis van een groep cliënten van Maasveld, Op de Bies, St. Anna, Gastenhof en De La Salle naar India met de Stichting Global Exploration; • De beklimming van de Mont Ventoux op 20 juni. Na maandenlange voorbereiding beklommen 19 jongeren van Gastenhof en hun buddy’s de ‘Kale Berg’ met succes; • Verschillende initiatieven binnen het project CL!CT waarbij cliënten Koraal Groep-breed worden ondersteund door moderne technologie en ICT. Meer zelfstandigheid, groter zelfvertrouwen, regie op eigen leven en groei van de zelfredzaamheid zijn de insteek én het resultaat. ■

• Reis Global Exploration

46

• Equipe Mont Ventoux


• CL!CT

4.3 Medezeggenschap Medezeggenschap is een groot goed bij Koraal Groep; zowel voor cliënten en verwanten als voor medewerkers. Elke werkstichting heeft eigen medezeggenschapsorganen voor cliënten en medewerkers en overkoepelend kent Koraal Groep de Centrale Cliënten Raad (CCR) en de Centrale MedeZeggenschap medewerkers (CMZm). Bijzonder is de Young CCR waarin cliënten van De La Salle, De Hondsberg en Gastenhof zich hebben verenigd.

• De leden van de CMZm

Medezeggenschap voor medewerkers De vraag ‘Wat is goede medezeggenschap voor medewerkers’ beantwoordt Victor Huijdts, voorzitter van de CMZm als volgt: “Wij kijken altijd naar het bedrijfsbelang met het belang van medewerkers in ons achterhoofd. Een open en transparante houding tussen de leden van de CMZm, de Raad van Bestuur en onze achterban is daarbij ons uitgangspunt. Wij zien medezeggenschap als partnerschap. Dat vind je ook terug in onze missie en visie. Daarin staan begrippen als netwerken, samenwerken, meedenken, vroegtijdig participeren en anticiperen op ontwikkelingen die op Koraal Groep afkomen centraal.” Marie-rose Janssen, vice-voorzitter vult aan: “2012 was een jaar boordevol ontwikkelingen, positieve maar ook (vooral extern ingegeven) negatieve ontwikkelingen, waarmee wij als centrale medezeggenschap, samen met onze achterban en de Raad van Bestuur, aan de slag zijn gegaan. Zeker in tijden van bezuinigingen, meer voor minder, een verzwaring van de problematiek, is het belangrijk dat je met elkaar in gesprek blijft en dat je samen werkt aan perspectief.”


47

Twee belangrijke thema’s In 2012 heeft een aantal zaken de agenda van de CMZm gedomineerd, zowel voorzitter als vice-voorzitter noemen het vernieuwde Medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO) en de ontwikkelingen in het Passend Onderwijs als belangrijkste thema’s. Victor Huijdts: “Begin 2012 leek het erop dat de overheid het Passend Onderwijs helemaal op de schop zou nemen. Er volgde plan op plan en er werd gesproken over serieuze bezuinigingen die grote gevolgen zouden hebben voor de onderwijspoot van Koraal Groep. Gelukkig keerde het tij ten goede, maar er zijn binnen Koraal Groep wel maatregelen getroffen om de effecten van eventuele bezuinigingen, zoals ontslagen, goed op te kunnen vangen. Zo is er onder meer een Mobiliteitscentrum opgericht. Bij al deze ontwikkelingen en bij het afwegen van de verschillende belangen is de CMZm vanaf het begin betrokken geweest. We hebben daarbij steeds gekeken naar het belang van het onderwijs in relatie tot het belang van Koraal Groep.” “In 2012 is ook nieuwe MTO uitgewerkt voor Koraal Groep”, memoreert Marie-rose Janssen. “Het vernieuwende is dat direct op de werkvloer aan verbeteringen en tevredenheid wordt gewerkt en dat medewerkers in hun werkoverleg aangeven wat verbeterpunten zijn voor de eigen afdeling. Veiligheid is hierbij van groot belang. Voorheen was het MTO een anoniem in te vullen vragenlijst, nu wordt gevraagd of je heel open over tevredenheid en verbeterpunten wilt praten. De CMZm zag dit als een goede ontwikkeling en heeft ingestemd met het nieuwe MTO.”

• Marie-rose Janssen (links) en Victor Huijdts

Cliënten en verwanten Cliënten en verwanten zijn vertegenwoordigd door de Centrale Cliënten raad, de CCR. Voorzitter Wim de Heer over goede medezeggenschap voor cliënten en verwanten en de meest belangrijke aandachtspunten van de CCR in 2012: “Goede medezeggenschap is gericht op samenwerking met de professionals om de leefomstandigheden van de cliënten van Koraal Groep zo goed mogelijk te verbeteren op basis van de wensen en behoeften van die cliënten zelf. Goede medezeggenschap vereist een grote betrokkenheid van ouders, familieleden en wettelijk vertegenwoordigers. Het is beslist niet genoeg als er maar een paar ouders of familieleden zijn die zich daarvoor interesseren. Samenwerking met Ouder- en Familie Verenigingen is dan ook een ‘must’.”

48


“Samenwerking is iets anders dan de verantwoordelijken alsmaar controleren en ter verantwoording roepen. Wij zien samenwerken niet als een variant op ‘controle’, maar meer als partnership. De opdracht en de problemen van Koraal Groep en de werkstichtingen zijn ook onze problemen, die wij in goede samenwerking moeten aanpakken. Ieder vanuit zijn eigen rol en eigen ervaringen en met voldoende kritisch vermogen.“ Thema’s in 2012 Natuurlijk hebben wij ons ook met allerlei ‘gewone’ zaken bezig gehouden, zoals de kaderbrief, de begroting, beleidsplannen, samenwerking en fusies, RIF FM, vrijheidsbeperking en veiligheidsbeleid. In 2012 zijn vooral de veranderingen als gevolg van de regeringsplannen aan de orde geweest. Denk dan aan de vervoerskosten, de zorginkoop 2013, de nieuwe strategie van Koraal Groep, het vastgoedbeleid en de kosten die cliënten zelf moeten betalen.

Waardevolle medezeggenschap Hoe maakt Koraal Groep medezeggenschap voor medewerkers waardevol: • Alle werkstichtingen zijn vertegenwoordigd in de CMZm; • Alle werkstichtingen hebben de mogelijkheid om gelijke invloed uit te oefenen; • Er zijn korte lijnen van en naar de Raad van Bestuur, maar ook naar alle werkstichtingen en naar deskundigen in de organisatie; • CMZm is opgedeeld in werkgroepen die elk vanuit een gebied werken (Sociaal beleid, Arbo, Financiën en Communicatie). Dat zorgt voor verdieping maar draagt ook bij aan een efficiënte werkwijze en besluitvorming; • Alle onderwerpen worden behandeld vanuit de overkoepelende visie en er wordt gekeken naar de effecten voor Koraal Groep. ■


49

50


5 - Financiën & Risicomanagement Koraal Groep is een financieel gezonde organisatie. Zowel het concern als de werkstichtingen hebben het jaar 2012 positief afgesloten. Een belangrijk doel van ons financiële beleid is natuurlijk dat wij gezond blijven met alle logische voordelen van dien. We kunnen beter inspelen op de ontwikkelingen die op ons afkomen en het stelt ons in staat onze strategische doelstellingen te realiseren. Concerncontroller Stefan Ackermans gaat in op een aantal vragen die een beeld geven van de invulling van het financiële beleid en die zichtbaar maken hoe Koraal Groep zorg draagt voor een solide financieel beheer. Hoe hebben wij het financieel gezien in het afgelopen jaar gedaan? “Koraal Groep sluit het boekjaar 2012 af met een positief resultaat van € 3,2 miljoen en ook alle werkstichtingen zijn erin geslaagd het jaar met een positief exploitatieresulaat af te sluiten. Het is een beeld dat wij overigens al de laatste drie jaar zien en dat zeker ook een verdienste is van de werkstichtingen. Maar, de positieve exploitatieresultaten zijn ook het resultaat van een adequate sturing op de exploitatieontwikkeling gedurende het jaar waarbij de financiën van de werkstichtingen periodiek onderwerp van gesprek zijn geweest tussen Raad van Bestuur, Raad van Toezicht, de directies en de concernondersteunende diensten. De gerealiseerde jaarresultaten voldoen aan de verwachtingen en passen binnen het financieel kader en ambitieniveau van Koraal Groep.” Hoe staat Koraal Groep er voor? “De financiële positie van Koraal Groep is goed en voldoet aan de eisen die externe vermogensverschaffers en het WaarborgfondsZorg stellen en op grond van een goede bedrijfsvoering kan worden gesteld. Dat zorgt ervoor dat onze investeringsprogramma’s financierbaar zijn en dat Koraal Groep een uitstekende positie heeft in de relatie met financiers. Eind 2012 is het eigen vermogen van Koraal Groep € 43,5 miljoen. Zo’n eigen vermogen heeft verschillende functies. De belangrijkste is dat Koraal Groep voldoende weerstand heeft om financiële risico’s op te vangen. Een andere functie ligt in de financieringsmogelijkheden die de aanwezigheid van eigen vermogen biedt. Voor externe vermogensverschaffers is het eigen vermogen een graadmeter voor de mate waarin de organisatie een gezonde bedrijfsvoering voert en bepalend voor de vraag of zij bereid zijn om investeringsprojecten te financieren en tegen welke condities. Voor zorgkantoren en straks ook de samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs en gemeenten is het van belang dat zij inkopen bij een organisatie die ook (financiële) continuïteit kan bieden.”


51

Hoe zorgen wij dat wij financieel gezond blijven? “We hebben verschillende instrumenten die ons helpen bij budgetbewaking en bij risicomanagement. Zo werken we met Early Warningrapportages, met maandrapportages en met periodieke Cockpitrapportages op concernniveau. Op het niveau van de werkstichting maken we een prognose die wij voortdurend, zeg maar voortschrijdend, bijstellen op basis van de realisatie en van nieuwe inzichten in bijvoorbeeld productieontwikkeling, ontwikkeling in het aantal leerlingen en de personele inzet. De beoordeling van de ontwikkeling van de facilitaire kosten per werkstichting wordt periodiek ondersteund door het facilitaire bedrijf RIF FM.” “Naast de jaarbegroting stellen de werkstichtingen jaarlijks een meerjarenperspectief op met een focus van drie jaar. Daarbij houden ze rekening met ontwikkelingen in hun sector en met de mogelijke financiële gevolgen daarvan. Aannames, uitgangspunten en eventueel te nemen maatregelen om de exploitatie bij te sturen, zijn onderwerp van het overleg tussen de Raad van Bestuur en de directies van de werkstichtingen.” Tot slot: “Een actieve monitoring van financiële risico’s maakt deel uit van de planning & controlcyclus van de werkstichtingen. In zowel het begrotingstraject als

de

periodieke

rapportages

besteden

we

aandacht aan de financiële risico’s en kansen in de bedrijfsvoering en aan de noodzakelijke maatregelen om risico’s te verkleinen en kansen te verzilveren. Om het ‘risicomanagement denken’ nog verder te ontwikkelen, is eind 2012 een intern trainingsprogramma georganiseerd waaraan verschillende managers,

directies

en

controllers

hebben

deelgenomen. Uitkomst van de trainingsessies was een inventarisatie van de belangrijkste risico’s voor Koraal Groep welke zijn gepresenteerd aan een afvaardiging van Raad van Bestuur en Raad van Toezicht.” • Actieve monitoring

5.1 Risico’s en risicobeheersing Risicomanagement heeft niet alleen met financiën en de financiële bedrijfsvoering te maken. Wij onderscheiden risico’s op verschillende niveaus: cliënten, medewerkers, organisatie, financiën en op het gebied van externe ontwikkelingen zoals die in hoofdstuk 2 zijn beschreven. Bij cliënten en medewerkers kun je bij risico’s denken aan veiligheid, gezondheid en bejegening. Zijn medewerkers bijvoorbeeld adequaat getraind als het gaat om omgaan met agressie? Zijn onze gebouwen en terreinen voldoende veilig; zowel voor medewerkers als werkomgeving als voor cliënten en hun omgeving? Wat is ons beleid aangaande vrijheidsbeperkende middelen? Elke werkstichting neemt maatregelen om risico’s te verminderen respectievelijk te beheersen. Een belangrijke ontwikkeling die al in 2011 in gang is gezet en in 2012 verder is uitgewerkt is het terugdringen van vrijheidsbeperkende maatregelen. Er is een beleidsnotitie vastgesteld die medewerkers inzicht geeft in vrijheidsbeperkende handelingen en in het voorkomen en verminderen daarvan. Op cliëntniveau worden,

52


samen met ouders en/of verwanten, afspraken over vermindering van vrijheidsbeperkende middelen gemaakt. Deze afspraken zijn vastgelegd in het Individueel Ondersteuningsplan van elke cliënt. Verder werkt elke werkstichting aan risicobeheersing. Risicoanalyses en acties om risico’s te beheersen zijn opgenomen in de jaarplannen van de werkstichtingen. Directeuren en de Raad van Bestuur staan in hun kwartaaloverleggen stil bij het risicomanagement en bij de voortgang van de afgesproken acties binnen de werkstichtingen. Enkele werkstichtingen werken met een registratiesysteem voor Fouten, Ongevallen en Bijna Ongevallen, FOBO genaamd. De registraties worden periodiek besproken waarbij veel aandacht uitgaat naar het voorkomen van nieuwe fouten, ongevallen en bijna ongevallen. Calamiteiten en klachten Het hart van de dienstverlening van Koraal Groep is mensenwerk. Dagelijks zetten onze medewerkers hun professionaliteit in voor vele duizenden cliënten. Ondanks goed beleid, procedures en heldere afspraken, kunnen zaken nèt iets anders gaan dan bedoeld. Meestal is dat geen probleem. Soms leidt het tot een calamiteit of een klacht. Koraal Groep kent voor cliënten en ouders en verwanten én voor medewerkers een goede klachtenregeling. Aanvullend besloot de Raad van Bestuur in 2012 de ondersteuning rondom calamiteiten en klachten te beleggen bij een nieuwe werkcommissie: Koraal Inspect.

Maurice Caris, manager Koraal Support en teamleider Koraal Inspect:

‘Leren van fouten’ “De nieuwe aanpak heeft een groot voordeel. Omdat meldingen op een centraal punt binnenkomen worden onderlinge verbanden sneller duidelijk en kan Koraal Groep-breed hiervan geleerd worden. Bij calamiteiten zoals bijvoorbeeld een vermoeden van seksueel misbruik of een fout in de medicatietoediening, gaat het bijna nooit om een enkelvoudige oorzaak. Meestal betreft het een complexe aaneenschakeling van oorzaken en omstandigheden. Deze moet je ontrafelen. Werkstichtingen hebben hiervoor hun eigen Fobo-procedure, maar wij komen in beeld als de calamiteit complex of risicovol is of als deze bij de Inspectie gemeld moet worden.” >>>


53

Samenstelling Koraal Inspect Koraal Inspect is een onderdeel van Koraal Support en zet vanuit een multidisciplinair team expertise en ruime ervaring in om onderzoek en rapportage bij calamiteiten en klachten te ondersteunen. Koraal Inspect wordt gevormd door Marian Richelle (stafmedewerker Inspectie- en klachtzaken), Josy Ubachs-Moust (juridisch adviseur), Inge Koopmans (kinderen jeugdpsychiater en bopz-arts), Xavier Moonen (orthopedagoog en beleidsadviseur) en Maurice Caris (manager Koraal Support) die tevens het team leidt. De eindverantwoordelijkheid ligt bij de Raad van Bestuur.

• Van links naar rechts: Josy Ubachs-Moust, Maurice Caris, Inge Koopmans, Xavier Moonen en Marian Richelle

Deskundigheid Elk lid van Koraal Inspect bekijkt een casus in het geheel én vanuit een specifiek expertisegebied. Inge Koopmans en Xavier Moonen kijken bijvoorbeeld naar de zorginhoudelijke aspecten terwijl Josy Ubachs-Moust een casus onder andere beoordeelt op juridische aspecten. Marian Richelle levert vanuit haar ervaring inhoudelijk een bijdrage aan de communicatie rondom inspectiezaken. Zij is de spin in het web, draagt zorg voor een goede ondersteuning van het onderzoek en voor alle rapportages en correspondentie. Ikzelf kijk vooral vanuit organisatorisch perspectief - hoe ervaren mensen de werkelijkheid en wat betekent dit voor hun handelen? Verder hou ik me bezig met aanvullend onderzoek. We hebben grondige kennis en ervaring in huis waar alle werkstichtingen direct hun voordeel mee kunnen doen. Verder kunnen we besluiten externe onderzoekers te betrekken. Hiervoor beschikken we over een netwerk van deskundigen die snel inzetbaar zijn vanuit verschillende expertisegebieden.” >>>

54


Bij het onderzoeken van een calamiteit maakt Koraal Inspect gebruik van verschillende onderzoeksmethoden en -technieken waarbij steeds de nadruk ligt op het verkrijgen van verdieping in inzichten én het proces van samen leren. Immers de betrokkenheid van medewerkers uit werkstichtingen staat voorop. Samen leren is een proces zonder einde De ‘leercyclus’ is een nieuw aspect ten opzichte van de oude procedure Meldingen Inspectie. Zo wordt gekeken naar wat eventuele consequenties zijn voor cliënten en medewerkers. Na afronding van elke calamiteit of klacht vindt een reflectie plaats. Wat betekent het voor de cliënt, het team en de organisatie? Verder is er na een vastgestelde periode een moment van evaluatie. Maurice Caris: “Het gaat ons er niet om te achterhalen wie er een fout heeft gemaakt. Dat is voor ons niet zo interessant. Het gaat om preventie zodat de kans op herhaling en het aantal incidenten afneemt. We zijn dus pertinent niet een extra Inspectie, ons uitgangspunt is het bevorderen van veiligheid en kwaliteit van zorg. Belangrijk in de samenwerking zijn de korte lijnen. Als een inhoudsdeskundige of gedragswetenschapper een calamiteit meldt, komt dat direct bij Marian Richelle binnen. Alle teamleden worden dezelfde dag ingelicht en geven hun eerste reactie. Risicovolle zaken gaan ook naar het bestuur, zodat ook de bestuursleden op de hoogte zijn. Vervolgens gaat onze reactie terug naar de betreffende werkstichting die de calamiteit of klacht verder behandelt. In het eerste gedeelte van dit proces ligt het initiatief bij de werkstichting, daarna is het een cocreatie van werkstichting en Koraal Inspect. Is een casus hoog complex en/of zijn er veel risico’s, dan volgt een diepgaander onderzoek. Koraal Inspect treedt op als architect van de onderzoeksopzet en levert een bijdrage aan de uitvoering daarvan. Ook hierbij is de leercyclus een belangrijk aspect dat in de onderzoeksopzet wordt meegenomen.” Nieuwe aanpak Elke verandering kost tijd omdat routines van mensen aangepast moeten worden. En hoewel de intensivering van de ondersteuning rondom calamiteiten en klachten een duidelijk doel heeft, vraagt dit ook om herschikking van het werk en van verantwoordelijkheden. Maurice Caris: “Elke casus heeft immers inhoudelijke, organisatorische en juridische aspecten die in samenhang gezien moeten worden. Kritische vragen kunnen dan soms als controlerend en bemoeizuchtig overkomen, maar het doel is de casus explicieter en transparanter te maken zodat de kwaliteit van zorg en de veiligheid kunnen worden verhoogd.” ■


55

56


6 - Samenwerken & Maatschappelijk ondernemen Koraal Groep is een netwerkorganisatie; in de samenwerking ligt onze kracht! Dankzij onze diversiteit in dienstverlening – variërend van langdurige AWBZ-zorg tot passend onderwijs, jeugdzorg en kortlopende reïntegratieprojecten- zijn wij in staat samenhangen te zien, verbanden te leggen en op een groot aantal terreinen mee te praten. Het biedt ons de mogelijkheid onze cliënten op elk moment in hun leven passend te ondersteunen, wat hun vraag ook is. Onze werkstichtingen hebben in 2012 hun handen nog meer ineen geslagen om cliënten en hun omgeving nog beter te kunnen ondersteunen. En ook met externe partners hebben wij onze samenwerkingsrelatie verstevigd. Zoals bijvoorbeeld met Pluryn, waarmee wij ons samen inzetten om kinderen en jonge mensen te helpen op het gebied van eetstoornissen. Samen hebben wij de joint venture Seyscentra opgericht. Samenwerken betekent voor Koraal Groep kennis en kunde uitwisselen, ervaringen delen, samen optrekken in het belang van cliënten en hun omgeving, leren en jezelf als organisatie ontwikkelen. In dit hoofdstuk meer over samenwerken: met elkaar als Koraal Groep werkstichtingen en met externe partners. Ook laten we zien wat maatschappelijk ondernemen voor ons betekent. Want ook dat doe je niet alleen, maar samen met partners. Lees meer over ons Mont Ventoux-project en over de reis die een groep cliënten maakte naar India met de Stichting Global Exploration.

6.1 - Samenwerken binnen Koraal Groep De Hondsberg & De La Salle Intimiteit en seksualiteit spelen een belangrijke rol in het leven. De seksuele ontwikkeling, het hebben van relaties en de beleving van seks is echter niet altijd vanzelfsprekend. Soms zijn er problemen en is er hulp nodig. Omdat beide werkmaatschappijen bekend zijn met de problematiek en ervaringen, kennis en kunde wilden delen, ontwikkelden De Hondsberg & De La Salle samen de Polikliniek Seksuologie.

• Pictogrammen die worden gebruikt door de Polikliniek Seksuologie van De Hondsberg en De La Salle


57

Voor wie? De polikliniek seksuologie is er voor kinderen en jongeren tot 18 jaar met een (licht) verstandelijke beperking en hun ouders of verzorgers die vragen en/of problemen hebben op het gebied van seksualiteit. De vragen of problemen kunnen uiteenlopend zijn: • problemen bij het aangaan en hebben van verkering en (seksuele) relaties; • problemen die voortkomen uit bijkomende (psychiatrische) problematiek zoals autisme en ADHD; • seksuele disfuncties, seksuele trauma’s of genderidentiteitsproblemen. Observatie, diagnostiek en behandeling De polikliniek biedt observatie, diagnostiek en behandeling, afgestemd op de vraag of problematiek van het kind, de jongere en ouders. Wij brengen de vragen of problemen in beeld door middel van specifieke onderzoeken en gesprekken en leggen deze vast in een individueel zorgplan. Vervolgens geven wij een passend advies voor behandeling en/of begeleiding. De behandeling kan gericht zijn op preventie maar ook op eventuele seksuele trauma’s. De behandeling bestaat uit een aanbod van ambulante trainingen en therapieën die zowel individueel als in groepsverband plaats vinden. De verstandelijke beperking, het zelfbeeld, sociale vaardigheden, weerbaarheid en wensen voor de toekomst zijn hierin belangrijke aandachtsgebieden. Advisering, ondersteuning en coaching zijn een belangrijk onderdeel van de observatie, diagnostiek en behandeling. Hierbij is specifiek aandacht voor de ouders, leerkrachten en andere professionals die deel uit maken van het systeem rondom het kind of de jongere. De duur van de diagnostiek en behandeling is afhankelijk van de hulpvraag. Multidisciplinaire benadering Het multidisciplinaire team bestaat uit een seksuoloog, GZ-psycholoog, arts en systeemtherapeut. Indien nodig betrekken wij andere deskundigen bij het team. Daarnaast werken wij samen met ziekenhuizen in de regio.

58


6.2 - Samenwerken met externe partners

Matchcare Om boventallige medewerkers van - in eerste instantie Saltho Onderwijs en Het Driespan te helpen ontwikkelde Koraal

Groep

in

2012

een

mobiliteitscentrum.

Medewerkers worden begeleid van werk naar werk. Het gaat dan om banen zowel binnen als buiten Koraal Groep. Het bedrijf Matchcare helpt met het trainen van deskundige loopbaanadviseurs en het ontwikkelen van een digitaal platform. Nico Sekeris, accountmanager bij Matchcare, licht toe. “Medewerkers krijgen 24 uur per dag toegang tot een digitaal platform, waarop ze op elk moment dat schikt, ook thuis samen met hun partner, aan de slag kunnen. Ze kunnen een e-portfolio maken en zoeken naar passende vacatures. Dat is in de huidige tijd niet meer dan normaal”, zegt Sekeris. “Op het platform staan testen en vragenlijsten die inzicht geven in eigen kwaliteiten, voorkeuren en groeipotentie. Ook is er een overzicht van relevante beroepen, beschikbare vacatures en opleidingsmogelijkheden. Matchcare verzorgt de online vacaturebank, een koppeling van honderden sites waaruit zo’n 25.000 relevante vacatures worden gehaald, die voortdurend up-to-date worden gehouden. Dat scheelt de werkzoekende een hoop frustratie en maakt het zoeken veel aangenamer. Met behulp van de loopbaanadviseur kunnen daaraan diensten als e-coaching en vervolggesprekken worden gekoppeld.” Daarnaast wordt een (online) cliëntvolgsysteem ontwikkeld. Bijzonder is dat zowel medewerker als loopbaanadviseur toegang hebben tot dezelfde gegevens. Die opzet is volledig transparant. Volgens Sekeris leidt dit tot minder onduidelijkheid en onzekerheid en stimuleert het medewerkers om zelf meer verantwoordelijkheid te nemen. “Laagdrempeligheid werkt gewoon beter en effectiever”, zegt hij. Koraal Groep heeft ervoor gekozen zelf, met eigen loopbaanadviseurs, de noodzakelijke begeleiding te doen. Matchcare kijkt op de achtergrond mee. Sekeris benadrukt dat de praktijk heeft uitgewezen dat deze aanpak werkt. “Mensen voelen zich extra gesteund, het enthousiasmeert en stimuleert tot het ondernemen van actie”, aldus Sekeris. ■


59

Maasveld & Academisch Ziekenhuis Maastricht slaan handen ineen voor Downpoli Annemieke Wagemans werkt al dertig jaar bij Maasveld als arts voor verstandelijk gehandicapten. Ze noemt het “een verschrikkelijk leuke doelgroep” en vindt het niet meer dan vanzelfsprekend dat zij de best mogelijke zorg verdienen. In juni 2012 werd de Downpoli geopend in het Academisch Ziekenhuis Maastricht; een polikliniek voor volwassenen met Downsyndroom. Annemieke Wagemans was hier al zes jaar intensief mee bezig. Eerst gedetacheerd door Maasveld als coördinerend arts op een algemene poli voor verstandelijk gehandicapten en nu dus als hoofdbehandelaar op de Downpoli. “Artsen voor verstandelijk gehandicapten hebben veel expertise en ervaring in het werken met mensen met het Downsyndroom. Mensen met Down die in een grote instelling zoals Maasveld wonen, worden geregeld door een avg-arts gezien, het probleem zit bij mensen die thuis wonen of in kleine voorzieningen. Die krijgen als ze een jaar of twintig worden en niet meer bij de kinderarts komen vaak niet de medische zorg die ze nodig hebben. De Downpoli die we met geld van de Stichting Down Syndroom hebben kunnen openen voorziet in die behoefte. Aan de poli zijn artsen verbonden die gespecialiseerd zijn in afwijkingen die veel voorkomen bij mensen met Down. Denk aan gehoorproblemen, oogafwijkingen en ontstekingen; afwijkingen die worden veroorzaakt door de chromosoomafwijking. Zo zie je bijvoorbeeld dat een oog steeds spitser wordt en iemand daardoor slechter kan zien. Of dat de lens veel sneller troebel wordt. Mensen met Down melden die problemen vaak niet of kunnen ze niet goed uiten. Er is dus alle reden om ze regelmatig te screenen en op die manier, preventief, erger te voorkomen.” Handicapspecifieke zorg Wagemans benadrukt dat het naast hun vakmanschap belangrijk is dat specialisten die aan de poli verbonden zijn hart hebben voor mensen met Down. Ze moeten gewoon extra aardig zijn. “Zo heb ik mijn netwerk ook opgebouwd”, zegt ze. “Het moeten artsen zijn waar ik met mijn eigen kinderen toen ze klein waren ook naartoe zou zijn gegaan. Verder moeten het artsen zijn die sterk in hun schoenen staan. Ze moeten ook nee durven zeggen tegen een behandeling. Mensen met Down verdienen alle zorg die er is maar je moet wel kijken of het past bij deze patiënten. >>>

60


Soms moet je durven loskomen van de protocollen en risico’s durven nemen. Heeft een bepaald onderzoek wel nut? Heb ik die uitkomst per se nodig? Niet als een kip zonder kop je nieuwsgierigheid bevredigen, maar nadenken bij wat je doet. Kan ik deze patiënt wel naar die afdeling sturen? Kan hij wel stil liggen onder een CT-scan of een MRI? Het vergt een andere manier van denken. Vervolgens ben ik dan als hoofdbehandelaar de spin in het web, de verbindende, coördinerende factor die ervoor zorgt dat uitkomsten worden verzameld en op elkaar afgestemd.” Opbrengst Voorlopig is de polikliniek iedere eerste woensdag van de maand geopend. Cliënten die zich aanmelden ontvangen enkele weken voor het bezoek een vragenlijst waarmee een eerste inschatting wordt gemaakt van hun gezondheid. Verder ontvangen ze een informatiemap waarin stap voor stap wordt uitgelegd wat er gaat gebeuren. Vervolgens worden tijdens het spreekuur verschillende hulpverleners bezocht. Namens het team stuurt Annemieke Wagemans daarna een behandelplan aan de huisarts. Die zorgt voor verdere coördinatie. Zijzelf is op de achtergrond beschikbaar voor overleg en vervolgadvies. Uit gegevens van de Downpoli in het Elkerliek ziekenhuis in Helmond blijkt dat patiënten die de eerste keer komen vaak niet weten dat ze bepaalde

afwijkingen

hebben.

“Adequate

diagnose en behandeling zorgen ervoor dat overbodig gebruik van medicatie afneemt”, zegt Wagemans. “Daarmee vergroten we de kwaliteit van zorg en verbeteren we de kwaliteit van leven. Als jij én de ander niet weten dat je slechthorend bent, dan kan dat leiden tot terugtrekken, isolement en wellicht gedragsproblemen. Dat mag echt niet gebeuren.”

■


61

RIF FM en Global Exploration In de zomer van 2012 reist een bijzondere groep jongeren naar India. Het zijn jongeren van verschillende werkstichtingen van Koraal Groep. De jongeren komen uit Brabant en Limburg en wonen bij De La Salle (Boxtel), Gastenhof (Simpelveld), Maasveld (Maastricht), Op de Bies (Landgraaf) en St. Anna (Heel). Samen met de Stichting Global Exploration gaan zij op verschillende plekken in India met aan het werk. Bijvoorbeeld

in een lepradorp, in een boeddhistisch

klooster, bij Tibetaanse vluchtelingen in een kamp in de Himalaya en bij een olifantenopvangcentrum in Jaipur. Wafelactie RIF FM Het geld voor deze reis is beschikbaar gesteld door RIF FM. Het hele bedrag is opgehaald met behulp van een wafelverkoopactie die RIF FM voor kerst 2011 organiseerde.

Stichting Global Exploration Stichting Global Exploration organiseert sinds 2006 stages

voor

jongeren

in

ontwikkelingslanden.

Het doel van deze stages is dat jonge mensen de wereld leren verkennen, leeftijdgenoten in andere delen van de wereld ontmoeten en in contact komen met andere culturen. Een ander doel is dat jongeren zich bewust worden van hun wereldburgerschap. Samen zijn wij immers één wereld. In 2012 gingen voor het eerst jongeren met een beperking mee: de cliënten van Koraal Groep. Cliëntparticipatie pur sang! ■

62


Sterk in Werk schouder aan schouder met Staatsbosbeheer Bij de ingang van het natuurgebied van Staatsbosbeheer bij De Plaetse (Heeze) is het grote bord duidelijk zichtbaar: Hier wordt het nieuwe leerwerkbedrijf D’n Vrije Vogel gerealiseerd. Een initiatief van Stichting Sterk in Werk in samenwerking met Stichting Kempenhaeghe en Staatsbosbeheer. Jaarlijks bezoeken bijna 500.000 bezoekers de Strabrechtse Heide. Bij leerwerkbedrijf D’n Vrije Vogel zullen ongeveer tien leerlingen van Sterk in Werk aan de slag gaan. Daarnaast nemen tien jongeren van epilepsiecentrum Kempenhaeghe deel. Het gaat om leer- en werkplekken op de Strabrechtse Heide, een bijzonder natuurlandschap met bosland, heide en unieke vennen. Twee mannen zijn druk bezig met het opknappen van de boerderijgebouwen: een nieuw pannendak, schilderwerk en renovatie van het interieur. In het grote gebouw komt een lunchcafé. Leerlingen koken of werken in de bediening. Daarnaast komt een groot terras met ongeveer 100 zitplaatsen. De meubels maken leerlingen zelf. Verder is er anderhalve hectare grond voor tuinbouwproducten die aan gasten worden geserveerd. “In het gebouw komt een expositieruimte met informatie over het natuurgebied”, vertelt boswachter Robbert Ouwerkerk. “Ook kunnen bezoekers er een route-app downloaden voor hun smartphone.” Bedoeling is dat de boerderij een natuurpoort wordt met bijbehorende fietsroutes naar het achterliggend heideland. Daar speelt Sterk in Werk handig op in. Ouwerkerk: “In de werkplaats worden fietsen verhuurd en gerepareerd.” Ook komen er toiletten en douchegelegenheid, mede

geschikt

voor

rolstoelgebruikers.

Ouwerkerk laat de insectentuin zien die achter de boerderij ligt. Die wordt uitgebreid tot een groot insectenreservaat. De uitbreiding past bij het groenonderhoud dat Sterk in Werk voor Staatsbosbeheer gaat doen. Hij wijst op de kast met in platte schijven gezaagde boomstronken. Daarin zijn gaatjes aangebracht waar metselbijen en wespen hun larven leggen. De halfronde insectenmuur met holle rietstengels is ook zo’n ideale broedplaats, evenals de bijenstal. >>>


63

Ouwerkerk raakt niet uitgepraat over het natuurgebied waarvoor hij verantwoordelijk is. Staatsbosbeheer wil de heide graag in stand houden. Zou dat niet gebeuren, dan is er over een tiental jaren alleen nog maar bos. Hij wijst op het bont Zandoogje en het Gentiaanblauwtje, een vlinder die zich voedt met de Klokjesgentiaan, een heidebloem en vertelt over het verschil tussen droge struikheide en natte dopheide, over naaltjes- en schubjesblad wat een wereld van verschil maakt bij verdamping. Ondertussen breekt hij een lans voor het combineren van natuurbeheer en kleinschalige landbouw in verband met de soortenrijkdom. De tocht voert langs hoger gelegen zandverstuivingen met vliegdennen, langs jeneverbes, dophei, venvegetatie en veen. Wat verderop liggen De Kempen en het Leenderbos. Al die natuurgebieden zijn onderling weer verbonden door kleinere groenstroken. Daar mogen de leerlingen van Sterk in Werk aan bijdragen. Ouwerkerk is niet voor niets enthousiast over de samenwerking. ■

VUmc en Moreel Beraad In 2012 ging het project Moreel Beraad van start. Moreel Beraad is een gespreksvorm waarin collega’s samen reflecteren op goede zorg. Het gesprek wordt volgens een bepaalde methode gevoerd en de onderwerpen die aan de orde komen, zijn van ethische aard. Niet de grote ethische dilemma’s, maar de dagelijkse vragen waar je als medewerker in de zorg of als leerkracht in het speciaal onderwijs mee te maken kunt krijgen. Je zou het ook ethiek in de praktijk kunnen noemen. In dit project werkt Koraal Groep samen met de Moreel Beraad Groep van de Vrije Universiteit medisch centrum (VUmc). Karin Pasman, medewerker bij het VUmc, begeleidt de bijeenkomsten. Moreel Beraad... aan welke vragen moet ik dan denken? Karin Pasman: “Laat ik wat voorbeelden geven. Veel van onze cliënten roken graag een sigaretje. Moet je dat als begeleider verbieden of mogen ze alleen buiten roken? Ook als het keihard regent? Een jongere houdt zich niet aan de afspraak. Hij weet “als ik te laat kom, mag ik er niet meer in”. Houd je als begeleider ook voet bij stuk als het tien graden vriest? Een meisje wil per se niet eten. Dwing je haar om toch die boterham op te eten? Het gaat in een moreel beraad dus om situaties waar we in ons werk mee te maken kunnen krijgen. Hoe gaan we daar mee om? Welke keuzes maken we vanuit het oogpunt van goede zorg? Het gaat in een moreel beraad uitdrukkelijk niet om juridische of psychologische vragen, maar om de dingen in je werk waar je een knagend gevoel over hebt. Ik noem het ook wel eens ‘moreel ongemak’. >>>

64


Hoe gaat zo’n moreel beraad in z’n werk? De medewerkers die deel uitmaken van het moreel beraad brengen bij elke bijeenkomst een eigen casus in. Gezamenlijk kiezen ze vervolgens één casus waarover ze, onder leiding van een getrainde gespreksleider, met elkaar in gesprek gaan. Dat gebeurt op een kritische maar respectvolle manier. Binnen een moreel beraad is iedereen gelijk. Het gaat om de dialoog, niet om een discussie of debat. Wat biedt een moreel beraad? Veel! Samen praten en nadenken over goede zorg en dan niet gericht op de oplossing, maar gericht op de vraag ‘waarom doe ik wat ik doe?’. Moreel beraad maakt je bewuster van je handelen, van je houding. Maar moreel beraad geeft ook meer zelfkennis, een betere besluitvorming, betere onderlinge samenwerking, openheid en begrip voor elkaar. Door knagende situaties in een moreel beraad te bespreken, voelen medewerkers zich serieus genomen en gesteund. Waarom start Koraal Groep met een project moreel beraad? Koraal Groep kende een Ethische Commissie, waar met name de grote ethische dilemma’s aan de orde kwamen. Deze commissie bestaat niet meer. Wij zijn daarom op zoek gegaan naar een andere vorm om over ethische kwesties te praten. Dat is moreel beraad geworden. De Raad van Bestuur staat volledig achter dit project en steunt het volledig. Hank van Geffen zegt het als volgt: “Ik vind het belangrijk dat wij dit soort zaken kunnen bespreken. Het gaat om belangrijke dingen die onszelf als professional raken en die ook van invloed zijn op het welzijn en welbevinden van onze cliënten.” ■


65

Transparante samenwerking met de Belastingdienst Koraal Groep heeft op 7 maart 2013 met de Belastingdienst

een

convenant

gesloten,

het

zogenaamde Individueel Convenant Horizontaal Toezicht. De voorbereidingen hiervoor werden in 2012 getroffen. Na de aftrap door middel van een zogenoemd ‘Tone at the Top’ gesprek tussen de Belastingdienst en Koraal Groep (januari 2012) is er tussen beide partijen over het fiscale dossier intensief overleg geweest. De afgelopen twee jaar is door een aantal mensen bij Koraal Groep, in samenwerking met de Belastingdienst, hard gewerkt aan deze nieuwe aanpak. Zo draagt Koraal Groep zorg voor een adequaat systeem van interne beheersing en controle, een Tax Control Framework (TCF), waarmee alle fiscale processen inzichtelijk worden gemaakt. De Belastingdienst zorgt op haar beurt voor efficiëntie (één aanspreekpunt), snelle duidelijkheid over de aanslag en minder toezicht, zoals controles en brieven om extra informatie. De reden van het totstandkomen van het convenant is dat de Belastingdienst heeft geconstateerd dat we onze interne organisatie, administratie en controle, het Tax Control Framework, netjes hebben ingericht en dat het adequaat functioneert. Daarom trekken zij zich nu als het ware een beetje terug. Horizontaal toezicht berust op gelijkwaardigheid en vertrouwen. Zo moet de Belastingdienst er van uit kunnen gaan dat de inhoudingsplichtige geconstateerde fouten of afwijkingen zelf tijdig meldt. Het gaat bij een concern als Koraal Groep met zo’n 240 miljoen euro aan omzet, om veel geld. Met het convenant wordt het gevaar van structurele fouten en onverwachte naheffingen en boetes sterk verminderd. Dat geeft rust voor de Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht en het geeft een duidelijk signaal naar externen als banken en zorgverzekeraars dat Koraal Groep de zaak op orde heeft. Populair gezegd: daar doen we ons voordeel mee. Ook de Belastingdienst heeft baat bij het convenant. Het past in de huidige lijn van deregulering. De afspraak met Koraal Groep biedt hen de zekerheid dat de juiste cijfers worden aangeleverd. ■

66


6.3 - Maatschappelijk ondernemen De manier waarop Koraal Groep haar doelstellingen wil realiseren, moet op een maatschappelijk verantwoorde manier gebeuren. Wij hechten dan ook veel waarde aan het maatschappelijk verantwoord ofwel duurzaam ondernemen. Koraal Groep heeft er bewust voor gekozen om aandacht voor duurzaam ondernemen én voor de samenleving aan bod te laten komen in onze dagelijkse activiteiten. Enkele voorbeelden uit onze praktijk van alledag. Ondernemerschap Maatschappelijk ondernemen betekent vooor Koraal Groep cliëntenparticipatie en arbeidsparticipatie voor cliënten en in het bijzonder voor Wajongers. Mede daarom hebben wij een shared service center voor facilitaire activiteiten opgericht onder de naam RIF FM. Een van de belangrijkste doelstellingen van deze werkstichting is het bevorderen van de arbeidsparticipatie van onze cliënten door hen facilitair werk aan te bieden. Afhankelijk van de mogelijkheden van onze verschillende werkstichtingen en van de cliënt, zijn er verschillende opties: een reguliere arbeidsplaats of een stageplaats. In 2012 waren 137 cliënten via RIF FM werkzaam bij de een van onze werkstichtingen en de concerncndersteunende diensten. Een toename van 50% ten opzichte van 2011. Ook Sterk in Werk heeft in 2012 verschillende projecten ontwikkeld waar cliënten aan de slag konden. Daarbij betrok Sterk in Werk verschillende maatschappelijke partners, zoals de gemeente Boxtel, Staatsbosbeheer, de gemeente Den Bosch en theatervoorziening Podium Boxtel. Ook het werk was divers: drukwerk, horeca/catering, onderhoud kinderboerderij en groenonderhoud. Sociale betrokkenheid 19 jongeren met een verstandelijke beperking en/of gedragsproblemen bedwongen op 20 juni 2012 de Mont Ventoux. Ze trainden hier maanden voor, deden mee aan grote toertochten en stonden maandenlang in het middelpunt van de media-belangstelling. Zes jongeren speelden een hoofdrol in Een bijzonder peloton, een zesdelige serie die de NTR maakte en in september 2012 op Nederland 2 uitzond. Zes andere jongeren werden wekelijks gevolgd door Dagblad De Limburger. Wat je zag was dat de jongens en meiden niet alleen een sportieve ontwikkeling doormaakten. Ze groeiden ook als mens. Hun zelfvertrouwen nam toe, relaties met ouders en hun omgeving werden zichtbaar beter en ze leerden er ook voor anderen te zijn. In 2013 wordt dit project voortgezet en uitgebreid met collega werkstichting De La Salle en buiten Koraal Groep zal ook RADAR met een aantal cliënten deelnemen.


67

Andere vormen van sociale betrokkenheid: • De Hondsberg stelt haar faciliteiten ter beschikking aan de Nederlandse Vereniging voor Autisme. Hierdoor kan deze vereniging maandelijks een vrijetijdsprogramma aanbieden aan thuiswonende kinderen met autisme in de provincie Noord-Brabant; • Twee medewerkers van Sterk in Werk kregen de gelegenheid om deel te nemen aan de rally Amsterdam Dakar. Met hun project ‘Volvo 240’ hebben zij geld ingezameld voor een goed doel; • Een van de hoofdpersonen uit de documentaire Kinderen van De Hondsberg heeft een cd gepresenteerd met de titel ‘Van internaat naar internaat’. Hij rapt op deze cd over zijn kinderen tienerjaren. Hij maakte de cd voor jongeren die zelf in een instelling wonen, maar ook voor hulpverleners, groepsleiding en iedereen die met zorg te maken heeft;

• Op de Bies organiseert elk jaar op haar terrein in samenwerking met Jongerencentrum ‘De Oefenbunker’ popfestival Biespop. Ook de Biesloop, een hardloopwedstrijd die in nauwe samenwerking met een lokale atletiekvereniging wordt georganiseerd, is een jaarlijlks terugkerend evenement waarbij het samen sporten van bewoners van Op de Bies en mensen van buiten een belangrijk doel is; • Op de Bies stelt een deel van haar terrein beschikbaar aan de Stichting Trainingstuin, een samenwerking met de sectie ergotherapie van de Hogeschool Zuyd. De Stichting Trainingstuin en Op de Bies bieden op dit terrein aangelegde trainingsparcoursen aan mensen die voor hun mobiliteit afhankelijk zijn van een scootmobiel. Zij krijgen de mogelijkheid om een vaardigheidscertificaat voor het besturen van de scootmobiel te halen.

68


7 - Overzicht werkstichtingen Koraal Groep

RIF FM

Het Driespan (Etten-Leur) bestaat uit scholen die onderwijs geven aan kinderen met ernstige gedrags- of psychiatrische problemen. De Hondsberg (Oisterwijk) is een observatiecentrum en behandelinstituut voor jongeren van 0 tot 18 jaar met complexe gedrags- en psychiatrische problemen. De La Salle (Boxtel) is een orthopedagogisch behandelinstituut voor jeugdigen met een lichte verstandelijke beperking, vaak in combinatie met opvoedingsen gedragsproblemen en/of psychiatrischeen ontwikkelingsstoornissen. Saltho Onderwijs (Boxtel) bestaat uit scholen die onderwijs geven aan kinderen met ernstige gedrags- of psychiatrische problemen. Sterk in Werk (Boxtel) verzorgt arbeidsintegratie voor jongeren, jongvolwassenen en volwassenen met een ontwikkelingsstoornis of met leer- en/of gedragsproblemen. Maashorst (Reek) biedt hulpverlening en onderwijs voor normaal begaafde kinderen tot 12 jaar met ontwikkelings-, gedrags- en leerproblemen en voor hun ouders.

St. Anna (Heel) biedt verblijf, werk, dagbesteding, ondersteuning, advies en begeleiding aan mensen met een verstandelijke of meervoudige beperking, en aan hun familie. Gastenhof (Maasbracht) is een orthopedagogisch behandelinstituut voor jongeren met een licht verstandelijke beperking met daarnaast leer-, gedrags-, psychosocialeen/of psychiatrische problematiek. De jongeren zijn tussen de 4 en 21 jaar oud. Maasveld (Maastricht) biedt verblijf, werk, dagbesteding, ondersteuning, advies en begeleiding aan mensen met een verstandelijke of meervoudige beperking, en aan hun familie. Op de Bies (Landgraaf) biedt verblijf, werk, dagbesteding, ondersteuning, advies en begeleiding aan mensen met een verstandelijke of meervoudige beperking, en aan hun familie. RIF FM (Sittard) levert facilitaire producten en diensten aan de stichtingen en centraal ondersteunende diensten van Koraal Groep. Koraal Groep (Sittard) is de concernstichting die de andere stichtingen ondersteunt, bestuurt en hun specialismen met elkaar verbindt.


69

70


8. Organogram Koraal Groep

Organogram Raad van Toezicht

Centrale Medezeggenschapsraad Medewerkers (CMZm)

Raad van Bestuur

Centrale Cliëntenraad (CCR)

Bestuursbureau Concernondersteunende diensten (COD)

De Hondsberg

Het Driespan

St. Anna

De La Salle

Koraal Support

Saltho Onderwijs

Maasveld

Gastenhof

Op de Bies

Maashorst

Sterk in Werk

RIF FM


71

72


9 - Kengetallen Koraal Groep

Sterk in Werk

De Hondsberg

De La Salle

Gastenhof

Maasveld

aantallen op 31-12-2012

Op de Bies

St. Anna/KGVT

Productie en capaciteit

Intramurale cliënten

352

367

335

205

224

126

0

1.609

Intramurale plaatsen

410

370

344

211

223

132

0

1.690

Extramurale cliënten

26

53

25

162

125

86

35

512

28

45

23

88

65

10

25

284

129.481

135.103

124.298

78.972

82.329

47.767

0

597.950

7.411

10.744

6.503

13.177

19.217

9.972

5.295

72.319

(exclusief dagactiviteiten) Cliënten dagactiviteiten Verpleeg- en GVT-bezettingsdagen Uren extramurale productie

Capaciteit onderwijsinstellingen aantal leerlingen op peildatum 01-10-2012 De Rietlanden SO

209

Het Aventurijncollege B

71

De Rietlanden VSO

200

Het Mozaïekcollege

31

Michaëlschool

245

Het Warandecollege

47

78

Het Ginnikencollege

65

Het Dok P.I. School Hondsberg

152

Het Berkenhofcollege

149

De Vlinder

143

De Fakkel

124

64

De Singel

82

De Koperakker

186

Het Kristal

70

De Kornalijn

109

Het Brederocollege

De Koperakker, Muldersteeg

Het Aventurijncollege

78

De Kei

270 46


73

Ziekteverzuim en verloop

Het ziekteverzuim van Stichting Koraal Groep bedraagt in 2012 7%. Dit is een stijging van 0,3% ten opzichte van 2011. Het grootste gedeelte van het ziekteverzuim (5%) bestaat uit langdurig verzuim (> 43 dagen). Het kortstondig ziekteverzuim (< 8 dagen) is 0,9%. Dit is gelijk gebleven ten opzichte van 2011. Het middellange verzuim (8-42 dagen) bedraagt 1%. Dat is tevens gelijk aan 2011. Het ziekteverzuim per werkstichting varieert van 3,6% (COD) tot 7,1% (Op de Bies). Het verloop is in 2012 verder gedaald tot 4,9%. In 2011 bedroeg het verloop nog 5,6%. Het laagste verloop kende de COD met 0,9% en het hoogste verloop vond plaats binnen Sterk in Werk: 17%.

Medewerkers werkstichtingen gemiddeld aantal verloonde fte in 2012 De Hondsberg

231

St. Anna

382

De La Salle

329

Gastenhof

312

Het Driespan

384

Maasveld

390

Saltho Onderwijs

216

Op de Bies

424

RIF FM

133

Ondersteunende diensten

108

Sterk in Werk Maashorst

74

57 129


10 - Overzicht bestuur, directie en medezeggenschap Samenstelling op 31 december 2012. Voor een actueel overzicht van het bestuur en medezeggenschapsorganen van Koraal Groep: www.koraalgroep.nl Raad van Toezicht Mw. mr. J.C.J. Pluijmaekers-Pessers

voorzitter

Dhr. A.J.L. Heijmans

vice-voorzitter

Mw. mr. R.P.M. van der Avort-Lier MHA

lid

Dhr. J.J.F. van Dongen

lid

Dhr. drs. M. J. van Dijke MPM QC

lid

Dhr. C.M. den Engelsen RA

lid

Dhr. J.G.M. Gerrits

lid

Dhr. G.J.W.C.M. Tibosch MPM

lid

Mw. drs. G.H.M. de Veen

lid

Raad van Bestuur dr. H.G.Th. van Geffen

voorzitter

drs. A.A.B.D.M. van den Broek RA MHA

lid


75

Directeuren werkstichtingen De Hondsberg

mw. drs. A.M. van Latum

De La Salle

mw. drs. C.H.M. Bogers MSM

Sterk in Werk

dhr. P.H.J.M. van Alphen MMI

Maashorst

dhr. H.J.M. Reimert

St. Anna

mw. M.G.J. Rutgers (tot 16 juli 2012) mw. drs. C. Piket (met ingang van 16 juli 2012)

Gastenhof

dhr. B.W.F. van Broeckhoven MSc

Maasveld

dhr. drs. B.B.M. Jansen MHA MBA

Op de Bies

dhr. drs. Th.J.H.G. Verhappen

Het Driespan/Saltho Onderwijs

dhr. drs. R.S. Hofkes

RIF FM

dhr. H.L.M. Geradts

Voorzitters medezeggenschapsorganen CMZm

dhr. V. Huydts

COD

dhr. J. Reintjens

De La Salle

mw. A. Mestrum

Gastenhof

dhr. M. Widdershoven

Maashorst

dhr. M. van de Hout

Maasveld

mw. M. Janssen

Op de Bies

dhr. R. van Loo

De Hondsberg

mw. E. Mutsaers

RIF FM

dhr. R. Limpens

St. Anna

dhr. L. Grispen

Sterk in Werk

dhr. T. Berger

GMR Saltho Onderwijs

dhr. J. Nelissen

GMR Het Driespan

dhr. J. Tijs

Centrale Cliëntenraad

dhr. W. de Heer

76


11 - Financiële gegevens Geconsolideerde balans Na bestemming van het resultaat Activa (in duizenden euro’s)

31-12-2012

31-12-2011

Vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa

126.595

128.600

3.382

3.813 129.977

132.413

Vlottende activa Voorraden

124

150

Vorderingen en overlopende activa

7.047

6.036

Financieringstekort

2.728

5.342

Liquide middelen

15.457

Totaal activa

Passiva (in duizenden euro’s)

7.691 25.356

19.219

155.333

151.632

31-12-2012

31-12-2011

Eigen vermogen Kapitaal

103

103

Collectief gefinancierd gebonden vermogen

32.502

30.791

Niet-collectief gefinancierd vrij vermogen

10.902

9.451 43.507

40.345

106

-178

Voorzieningen

10.312

6.525

Langlopende schulden

54.078

59.546

Kortlopende schulden en overlopende passiva

47.330

45.394

155.333

151.632

Aandeel derden

Totaal passiva


77

Geconsolideerde winst- en verliesrekening

2012

(in duizenden euro’s)

2011

Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten en/of subsidie Correctie voorgaande jaren

167.079 177

Overige bedrijfsopbrengsten

1.125 68.004

Totaal bedrijfsopbrengsten Personeelskosten

152.764 67.642

235.260

221.531

171.907

161.646

12.787

11.922

3.528

4.477

Afschrijvingen op immateriële, materiële en financiële vaste activa Bijzondere waardeverandering van vaste activa Overige bedrijfskosten

41.151

Totaal bedrijfslasten Financiële baten en lasten Belastingen Aandeel derden Resultaat

78


36.807 229.373

214.852

2.424

3.215

115

157

-186

-184 3.162

3.123


79

Koraal Groep Valkstraat 14 6135 GC Sittard Postbus 5109 6130 PC Sittard T F E I

046 - 477 52 52 046 - 477 52 85 [email protected] www.koraalgroep.nl

Vernieuwend & Toekomstgericht

Recommend Documents