Vermoeidheid & hartziekten Menno Baars, cardioloog HartKliniek Nederland april 2014
Cardioloog van de nieuwe HartKliniek • Nieuwe organisatie van eerstelijnscardiologiecentra • Polikliniek & dagbehandeling • Bijzondere formule: Terug naar de menselijk maat & samenwerking huisartsen • Eerste vestigingen in Flevoland (HartKliniek Flevoland)
Meer info HartKliniek
www.hartkliniek.com
Moe? Wat is dat eigenlijk? • Subjectief: moeheid is een waarneming die samenhangt met de gedachte of de gevoelens van een individu. • Erg aspecifieke klacht, de diagnostiek is daardoor lastig. • IJsbergfenomeen, maar een klein gedeelte van de mensen met vermoeidheid zoekt hulp en bezoekt de huisarts.
Aanpakken • In de eerste plaats is het belangrijk ernstige oorzaken uit te sluiten of aan te tonen.
• In de tweede plaats moet men psychologische en sociale factoren onderzoeken.
Veel oorzaken van vermoeidheid • Slaapapneu
• Diabetes
• Te weinig brandstof
• Onregelmatig werk
• Bloedarmoede
• chronisch vermoeidheidssyndroom en
• Depressie • Trage schildklier • Cafeïne
fibromyalgie • Hartziekten
Hartziekten gaan vaak gepaard met vermoeidheid • Maar er bestaat niet één specifiek symptoom dat zonder meer wijst op een hartziekte.
• Meest voorkomend klachten van het hart zijn pijn op de borst, kortademigheid, vermoeidheid, hartkloppingen, een licht gevoel in het hoofd en flauwvallen.
Risicofactoren spelen rol in ontstaan • Cholesterol • Hoge bloeddruk • Suikerziekte • Weinig bewegen en overgewicht • Roken • Overmatig alcoholgebruik
Als het hart het bloed niet efficiënt rondpompt ontstaat vermoeidheid -> Tijdens lichamelijke inspanning onvoldoende bloedtoevoer naar de spieren -> Zwak voelen en vermoeidheid -> Vaak weinig opvallend. -> Mensen compenseren de moeheid door zich geleidelijk aan minder in te spannen, of ze denken dat het aan hun leeftijd ligt….
Hartfalen • Belangrijkste hart “aandoening” bij vermoeidheid • Hartfalen heeft vele oorzaken • Eindstadium van hartaandoeningen • Meestal een chronische aandoening
2 vormen van hartfalen • Systolisch hartfalen: De hartspier trekt niet krachtig genoeg samen. Het hart pompt per hartslag veel minder bloed rond dan normaal.
• Diastolisch hartfalen: De hartspier ontspant zich niet goed genoeg. Het hart vult zich minder goed met bloed. Er is minder bloed beschikbaar om rond te pompen.
De meest voorkomende oorzaken • Hartinfarct
• Hoge bloeddruk • Hartritmestoornissen • Hartklepaandoening • Hartspierziekten (zoals cardiomyopathie en myocarditis)
Hartinfarct oorzaak HF • Kan hartfalen tot gevolg hebben, maar dit hoeft niet • Bij een hartinfarct sterft een deel van de hartspier af -> litteken • Door litteken kan de pompfunctie van het hart verminderen • Door een hartinfarct kan de vorm van het hart op de lange termijn veranderen • Het litteken kan uitrekken (aneurysma) maar ook kan het hart dilateren • Beide situaties zijn nadelig voor de pompfunctie van het hart.
Hoge bloeddruk oorzaak HF • Bij langdurig hoge bloeddruk -> moet het hart voortdurend tegen een hoge druk in pompen -> hartspier verdikt -> Op den duur wordt de hartspier stijver, minder soepel en de pompkracht neemt af
Ritmestoornissen oorzaak HF •
Het hart klopt te snel, te langzaam of onregelmatig
-> Dit vraagt meer inspanning van het hart -> Bij langdurige ritmestoornissen kan dit leiden tot verminderde pompkracht
Hartklepaandoening oorzaak HF •
Als de hartkleppen niet goed sluiten of vernauwd zijn, moet het hart harder werken
-> Dit is een extra belasting voor het hart
Hartspierziekten oorzaak HF • Cardiomyopathie is een chronische hartspierziekte waarbij de hartspier verdikt of verwijd is. De cellen hebben een abnormale bouw of zijn vervangen door vet- of bindweefsel. -> De knijpkracht neemt af.
• Myocarditis is een acute ontsteking van de hartspier, meestal veroorzaakt door een virus. -> Het hart vergroot en pompt verminderd.
(erfelijke) cardiomyopathie • Soms al bij de geboorte aanwezig door een afwijking in de genen die ouders overdragen op hun kind of spontane mutatie (een verandering in de genen die niet door ouders is overgedragen).
Verworven cardiomyopathie • Een hartspierziekte kan ook het gevolg zijn van (langdurige) belasting van de hartspier.
oorzaken cardiomyopathie • Infectie van de hartspier (myocarditis)
• Langdurig gebruik van alcohol of drugs
• Langdurige hoge bloeddruk
• Bestraling
• Langdurige hartritmestoornissen
• Gebruik van zware medicijnen, zoals
• Vernauwde kransslagaders • Afwijkingen aan de hartkleppen • Diabetes, schildklierafwijking of bepaalde stofwisselingsziekten
chemotherapie
Wat kunnen wij er aan doen? • Patiënten met cardiomyopathie genezen niet, maar krijgen een behandeling met medicijnen en leefstijladviezen. Soms is een operatie nodig of het plaatsen van een pacemaker of een ICD (inwendige defibrillator).
Wat kunt u er aan doen? • Cardiomyopathie is een chronische ziekte. Een gezonde leefstijl en behandeling met medicijnen moet voorkomen dat de ziekte verergert
Ideale leefstijl • Voldoende bewegen
• Drink niet te veel vocht
• Niet roken
• Drink geen alcohol
• Let op het gewicht
• Ga niet over de grenzen heen
• Gebruik weinig zout
• Rust uit bij vermoeidheid
• Eet gevarieerd
• Verdeel de energie over de dag
• Eet zo min mogelijk verzadigde vetten
Bewegen • Vanaf 18 jaar: 30 minuten matig intensief bewegen, op tenminste 5 dagen van de week (bij voorkeur 7 dagen)
• Onder de 18 jaar: 1 uur matig intensief bewegen per dag
Bewegen
