Verhelderende antwoorden voor. klanten die in het duister tasten!

Verlichting

Elektra

Elektronica

Thermomanagement

Verkoopondersteuning

Technische service

Onze ideeën, uw succes

Verhelderende antwoorden voor klanten die in het duister tasten!

Alles over licht & verlichting!

Service Partner

Lichttechnologie in de werkplaats

Het aantal voertuigen op de wegen stĳgt nog dagelĳks. Tegelĳkertĳd neemt natuurlĳk ook de veiligheidsbehoefte van de automobilisten toe. Allemaal goede redenen voor nieuwe veiligheidstechnische systemen in de automobielindustrie. De lichttechnologie heeft bĳ de ontwikkeling van nieuwe voertuigen een zeer bĳzondere betekenis. In de afgelopen jaren hebben verlichtingsfuncties, zoals de dynamische bochtverlichting, het afdraailicht en het dagrĳlicht hun vaste plaats in het straatbeeld veroverd. Het laatstgenoemde wordt met ingang van 2011 zelfs verplicht op alle nieuwe voertuigen. Met de ontwikkeling van nieuwe lichttechnologische systemen en de continue verbetering van de bestaande systemen, stĳgen de eisen die aan een werkplaats gesteld worden enorm. Dit voor o.a. onderhoud, diagnose en reparatie. Een niet te vergeten thema hierbĳ is bĳvoorbeeld de montage van dagrĳverlichting op voertuigen. Bĳ zoveel complexe technieken en steeds nieuwere technologieën tasten klanten al snel in het duister en duiken er vele vragen op. Deze brochure biedt u nuttige informatie over actuele vragen uit de lichttechnologie om zo een bĳdrage te leveren aan een optimale dialoog met uw klanten.

2

Inhoud: ■ Vraag: Waarom dagrĳlichten en wat zĳn de voordelen?

4

■ Vraag: Wat zĳn de nadelen van standaard dimlicht ten opzichte van

5

dagrĳlicht? ■ Vraag: Op de markt worden inbouwsets aangeboden met elektronica

8

die alleen het dimlicht inschakelen. Is dat een alternatief voor dagrĳlicht? ■ Vraag: Waarop moet in het algemeen gelet worden bĳ dagrĳverlichting?

8

■ Vraag: Welke soorten dagrĳverlichting bestaat er?

10

■ Vraag: Welke kwalitatieve verschillen zĳn er bĳ dagrĳlichten?

12

■ Vraag: Waarop moet worden gelet bĳ het opstellen van de offerte voor

15

de inbouw van dagrĳlichten? ■ Vraag: Waarop moet bĳ de inbouw van dagrĳlichten worden gelet?

20

■ Vraag: Waarom moeten koplampen ten minste eenmaal per jaar worden

24

gecontroleerd? ■ Vraag: Waarom is de correcte afstelling van de koplampen zo belang-

27

rĳk? ■ Vraag: Waarop moet vóór en tĳdens de koplampafstelling worden gelet?

28

■ Vraag: Waarom kunnen melkachtige vertroebelingen ontstaan bĳ kop-

31

lampen met kunststof lampglazen? ■ Vraag: Hoe kan vocht aan de binnenkant van de lens ontstaan? En duidt

32

dit op een defecte koplamp? ■ Vraag: Hoe de vervanging van een koplamp verantwoorden aan uw

33

klant?

3

Belangrĳk thema: Dagrĳverlichting

In autotĳdschriften, tuningbrochures of op internet is dagrĳlicht een actueel thema en wordt het overal aanbevolen. Naast de optioneel fabrieksklare beschikbare uitvoeringen voor nieuwe voertuigen worden een groot aantal uitbreidingsmogelĳkheden aangeboden op de vrĳe onderdelenmarkt. Toch oppassen! Onder de vele aanbieders zĳn er natuurlĳk ook zwarte schapen, van wie de sets niet in overeenstemming zĳn met de wettelĳke voorschriften. Het is daarom belangrĳk om goed op de hoogte te zĳn van dit onderwerp.

Vraag: Waarom dagrĳlichten en wat zĳn de voordelen? 1. 2. 3.

Betere waarneming van het voertuig door de andere weggebruikers Meer tĳd voor de andere weggebruikers om te reageren Het dagrĳlicht wordt automatisch ingeschakeld

Dagrĳlicht heeft als voornaamste functie een voertuig voor andere weggebruikers beter zichtbaar te maken. Juist in situaties met wisselende lichtomstandigheden, bĳv. bĳ het rĳden door een bos, is dit bĳzonder belangrĳk (zie afbeelding).

4

Zonder licht

Dimlicht

Hella LED-dagrĳlicht

Een ander voordeel is de winst in reactietĳd van de andere weggebruiker, die een voertuig sneller en duidelĳker waarneemt. Nog een pluspunt qua comfort is de automatische activering van de dagrĳlichten bĳ het inschakelen van het contact. Vergeten is daardoor uitgesloten.

Vraag: Wat zĳn de nadelen van standaard dimlicht ten opzichte van LED-dagrĳlicht? 1. 2. 3. 4.

Hoger brandstofverbruik, omdat alle koplampen en andere lichten altĳd ingeschakeld zĳn. Gloeilampen dienen sneller vervangen te worden omdat ze meer branden. Behalve de prĳs van de gloeilampen zĳn er ook nog de kosten van de werkuren van het vervangen van de gloeilampen. De waarschuwingsfunctie van dimlicht is geringer dan die van speciale dagrĳlichten.

Verklaring bĳ punt 1 Verlichting is duur, want de koplampen en de achterverlichting gebruiken stroom en verbruiken daardoor brandstof!

5


Wanneer het licht ingeschakeld is, verbruikt een normale auto met benzinemotor ongeveer 0,207 liter extra per 100 kilometer (zie afbeelding). Bĳ 30.000 km per jaar is dat een extra verbruik van zo’n 60 liter. Dit resulteert natuurlĳk ook in meer emissie van uitlaatgassen.

Dimlicht overdag Dagrĳlicht met gloeilampen Dagrĳlicht met LED’s 0,207

0,15

90% besparing en 4 keer zoveel licht!

0,052

90% besparing en 4 keer zoveel licht! 0,036

0,021

Personenauto benzine

Personenauto diesel

Verklaring bĳ punt 2 Permanent ingeschakeld licht verkort de levensduur van de lampen. Bĳ standaarduitvoeringen van H7- en H4-halogeenlampen (niet de +50%- of long-life-lampen), ligt de levensduur tussen 550 en 700 uren. Bĳ permanent gebruik wordt het vervangingsinterval verkort.

6

LED-dagrĳlicht daarentegen heeft een levensduur van 10.000 uren en gaat in regel een autoleven lang mee. Verklaring bĳ punt 3 Indien de lamp moet worden vervangen, gaat dat bĳ sommige voertuigen gepaard met veel werk, omdat de accu, de luchtfilterkast, de koplampen enz. gedemonteerd moeten worden. Verklaring bĳ punt 4 Kenmerkend voor dimlicht is dat de weg optimaal wordt verlicht in het donker. Het uitgestraalde licht buigt gelĳkmatig naar beneden af, zodat tegenliggers niet worden verblind. Dagrĳlicht daarentegen is zo ontworpen dat overdag een optimale en vroegtĳdige waarneming van het voertuig wordt bereikt. De lichtintensiteit is daarbĳ beperkt (2 lux op een afstand van 25 m), zodat het uitgestraalde licht niet verblindend werkt.

Dimlicht - ontwikkeld om te zien in het donker.

Hella LED-dagrĳlicht - ontwikkeld om gezien te worden overdag.

7


Vraag: Op de markt worden inbouwsets aangeboden met elektronica die alleen het dimlicht inschakelen. Is dat een alternatief voor dagrĳlicht? Vergeleken met rĳden zonder licht is dit reeds een stap in de goede richting. Dagrĳlichten leveren, zoals verklaard op de vorige bladzĳde, merkelĳk betere prestaties met betrekking tot waarneming en energieverbruik. Vele leveranciers van dergelĳke elektronica verminderen de lichtintensiteit van het dimlicht, bĳ één leverancier wordt het dimlicht zelfs met +/- 50% gedimd. Dit betekent dat de lichtstroom, d.w.z. de totale uitgestraalde lichtintensiteit, zo sterk wordt verminderd dat de voorgeschreven minimumwaarde niet wordt bereikt. Dit wordt uitdrukkelĳk verboden door de wetgever! De reden: Een koplamp krĳgt een typekeuring voor zĳn vormgeving, lichtbron en functie. Dagrĳlicht dat wordt gegenereerd met behulp van elektronica betekent dat er een extra lichtfunctie wordt gebruikt. Deze is dan ook niet in de typekeuring opgenomen. Daardoor verliest de koplamp automatisch zĳn goedkeuring!

Vraag: Waarop moet in het algemeen gelet worden bĳ dagrĳverlichting? Een dagrĳlicht moet beschikken over een goedkeuring voor gebruik op de openbare weg. Om deze goedkeuring te verkrĳgen moet dagrĳlicht voldoen aan de specificaties volgens ECE-R87-norm. Nadat de verlichting aan de eisen van de zogenaamde typekeuring voldoet, wordt een goedkeuring verleend. Het keurmerk bevindt zich meestal op de lens of op de behuizing (zie afbeelding).

8

2578

00 RL

2578

Nummer van de typekeuring Typering volgens ECE “E”. Achter de E volgt het nummer van het land dat de goedkeuring heeft verleend. (In dit geval werd deze in Duitsland verleend.)

RL

Typering voor dagrĳlicht

Sommige merken bieden hun - meestal zeer kleine, staafvormige - LED-lampen aan als dagrĳlichten. Pas in de kleine lettertjes wĳzen ze op het feit dat deze lampen niet goedgekeurd zĳn als dagrĳlicht volgens de normen van de ECE-R87-bepaling. De redenen daarvoor kunnen zĳn: • Verlichtingsvlak is kleiner dan 25 cm² • Lichtwaarden te gering (op het niveau van een positielicht) Deze lampen mogen niet als dagrĳlichten worden gebruikt en mogen hooguit als positielicht worden gebruikt voor zover ze daarvoor over een goedkeuring beschikken.

9


Vraag: Welke soorten dagrĳverlichting bestaan er? 1. 2. 3.

Universele en voertuigspecifieke dagrĳverlichtingssets Dagrĳverlichting die met gloeilampen of met LED’s zĳn uitgerust Aparte dagrĳlichten of een combinatie van dagrĳ- en positielichten

Verklaring bĳ punt 1 Dagrĳverlichtingssets kunnen universeel monteerbaar zĳn of uitsluitend geschikt zĳn voor montage op bepaalde voertuigen. (N.B.: Bĳ de universele sets kan de klant zelf bepalen waar de verlichting aangebracht wordt.) Door de universele toepasbaarheid kunnen daarom geen verdere inbouwinstructies worden gegeven. Afhankelĳk van de inbouwsituatie moeten verdere bevestigingshulpmiddelen zelf worden ontworpen. In bepaalde gevallen betekent dit meer werk bĳ het plaatsen van de verlichting. Ook voor de bedrading wordt in de montagehandleiding alleen de aansluiting met de overeenkomende klemaanduidingen beschreven (zie afbeelding).

10

Bĳ voertuigspecifieke sets is het montagemateriaal zoals de bedrading en de elektrische aansluiting, aangepast aan het voertuig. Door voertuigspecifieke lampenhouders en inbouwframes is de installatietĳd merkelĳk korter, zoals bĳ de Golf V (zie afbeelding). Aanvullend kunnen ook voertuigspecifieke bĳzonderheden, bĳv. een lampenuitvalcontrole, in de handleiding mee opgenomen en beschreven zĳn. Daardoor blĳft u bespaard van onaangename verrassingen.

Verklaring bĳ punt 2 Bĳ dagrĳlichten worden twee verschillende lichtbronnen toegepast: Gloeilampen (bĳ Hella-lampen met een vermogen tussen 6 en 21 W) of LED’s. Daarbĳ hebben gloeilampen in tegenstelling tot LED-lampen een iets hoger energieverbruik en zĳn deze om die reden normaliter goedkoper bĳ aankoop.

11


Het belangrĳkste verschil is echter de levensduur. Hierbĳ ligt het voordeel duidelĳk bĳ LED-technologie, wat deze technologie bĳ veelvuldig autogebruik zeer interessant maakt. Ter vergelĳking: • H6W-lamp: 1.000 uren • HIPer-16-W-lamp: 3.200 uren • LED: 10.000 uren Verklaring bĳ punt 3 Naast de aparte dagrĳlichten zĳn er ook dagrĳlichten, gecombineerd met positielichten. Wanneer het dimlicht wordt aangezet, schakelt de elektronica het dagrĳlicht om naar positielicht. Daarbĳ worden de LED’s gedimd om aan de normen van positielicht te voldoen.

Vraag: Welke kwalitatieve verschillen zĳn er bĳ dagrĳlichten? 1. 2. 3. 4. 5.

Zorgvuldige constructie en hoogwaardig materiaal Bĳzonder hoge lichtopbrengst Lange levensduur van de verlichting Hoge waterdichtheid Hoogwaardige elektronica bĳ LED-verlichting

Verklaring bĳ punt 1 Bĳ Hella-verlichting bestaat de behuizing uit onder druk gegoten aluminium of uit bĳzonder resistente kunststof. De lenzen zĳn vervaardigd uit polycarbonaat en voorzien van een beschermende laklaag.

12

Dit garandeert de resistentie tegen mechanische belastingen, zoals steenslag. De Hellalampen zĳn bovendien zodanig vervaardigd dat ze een hoge trillingsbestendigheid hebben. Sommige lampen zĳn zo minutieus ontworpen dat ze zelfs zĳn goedgekeurd voor gebruik op zware bouwmachines. Verklaring bĳ punt 2 Een essentiële voorwaarde voor een goede lichtopbrengst is het gebruik van hoogwaardige LED’s en uitgebreide reflectie- of projectiesystemen. Dergelĳke eigenschappen zĳn bĳ goedkopere dagrĳlichten vaak niet aanwezig. Daarom voldoen ze in veel gevallen slechts gedeeltelĳk of zelfs helemaal niet aan de eisen van de wetgever. Daartegenover bereikt de Hella-verlichting door een combinatie van high-performance LED’s en optische nauwkeurigheid lichtwaarden die net aan de bovengrens van het toegestane liggen. Verklaring bĳ punt 3 Om de levensduur van de lampen te verlengen zĳn alle onderdelen thermisch geoptimaliseerd. Zo wordt oververhitting van de LED’s door extreem hoge temperaturen voorkomen. Want door een stĳgende temperatuur in de behuizing daalt het rendement en de levensduur van de LED’s.

13


Daarom zĳn sommige Hella-lampen van koelvinnen voorzien (zie afbeelding). Deze constructie zorgt voor een maximale lichtopbrengst en levensduur, zelfs onder extreme rĳomstandigheden!

Verklaring bĳ punt 4 Een bĳzondere uitdaging bĳ dagrĳlichten, die meestal lager tegen het grondoppervlak geplaatst zĳn, is de bescherming tegen luchtvochtigheid en spatwater. Daarom worden alle dagrĳlichten volgens de IP6K9K-norm getest en waarborgen ze op deze manier een absolute waterdichtheid. Daarbĳ komt dat Hella extra ventilatiekleppen of -membranen heeft voorzien die het aandampen aan de binnenzĳde voorkomen (zie afbeelding).

14

Verklaring bĳ punt 5 Kleine onvoorzichtigheden tĳdens de inbouw van de lampen kunnen vaak tot grote schade leiden! Daarom bezit de Hella-verlichting een polariteitsinversiebeveiliging. Zo is ook bĳ foutief contact van de polen uitgesloten dat de LED’s worden beschadigd.

Vraag: Waarop moet worden gelet bĳ het opstellen van de offerte voor de inbouw van dagrĳlichten? 1. 2. 3. 4.

Voertuigspecifieke of universele uitbreidingsset? Het voertuigtype, de gewenste dagrĳverichting en hun montagepositie in het voertuigfront De benodigde montagetĳd Extra benodigd montagemateriaal

Verklaring bĳ punt 1 Sommige fabrikanten geven voor uitbreidingssets vaste inbouwtĳden aan. Deze informatie moet echter met de nodige voorzichtigheid worden bekeken. Dit omdat de inbouwomstandigheden van voertuig tot voertuig kunnen verschillen. Bĳ voertuigspecifieke uitbreidingssets kunnen de installatietĳden meestal bĳ de fabrikant worden opgevraagd. Indien een gedetailleerde montagehandleiding voorhanden is, kan de installatietĳd heel goed zelf worden ingeschat. Bĳ universele uitbreidingssets is dat moeilĳker! Bĳ het opstellen van de offerte moet rekening worden gehouden met belangrĳke punten zoals voertuigelektronica, inbouwsituatie, enz.

15


Verklaring bĳ punt 2 Het is in elk geval goed om een voertuig nauwkeurig te bekĳken, want bĳ sommige types kunnen dagrĳlichten slechts moeilĳk of helemaal niet worden gemonteerd. Dit is gedeeltelĳk te wĳten aan constructie van het voertuigfront, waar niet zelden achter de bumper verschillende koelers, metalen beugels en/of een ruitensproeireservoir, etc. zĳn geïnstalleerd. Deze kunnen de montage belemmeren of zelfs onmogelĳk maken (zie afbeelding).

Anderzĳds hebben sommige klanten speciale wensen qua design en plaatsing van de verlichting. Rekening houdende met eigenschappen als vorm, gewicht, plaatsing, enz. zĳn deze wensen niet altĳd te verwezenlĳken. Daarom de aanbeveling: controleer vooraf de auto samen met de klant om alle relevante punten te bespreken. Verklaring bĳ punt 3 De montagetĳd is het belangrĳkste en moeilĳkste punt bĳ de opstelling van de offerte, omdat elke auto anders is en apart moet worden bekeken.

16

Denk eraan: Om universele dagrĳlichten aan te brengen is in de meeste gevallen het verwĳderen van de voorbumper noodzakelĳk. Er moeten gaten worden geboord, de passende uitsparingen moeten worden aangebracht en er moeten houders worden gemaakt. Dit kan het best worden gedaan als de bumper is verwĳderd. Niet te vergeten: Ook de installatie van de elektrische bedrading kost tĳd (zie afbeelding)!

Voor het aansluiten van de lampen wordt normaliter „klem 15” gebruikt. Meestal bevindt deze zich in de zekeringenkast in de motorruimte. Sommige voertuigen hebben deze aansluitmogelĳkheid echter niet. In dat geval is het noodzakelĳk de kabel door de scheidingswand naar het interieur te verleggen en daar op een geschikt punt met „klem 15” te verbinden. Al deze punten tonen hoe belangrĳk zorgvuldigheid is bĳ het opstellen van de offerte.

17


Verklaring bĳ punt 4 Door de constructieverschillen van bumpers kan bĳ het aanbrengen van de verlichting ook extra installatiemateriaal nodig zĳn. Er is dan creativiteit en vindingrĳkheid nodig om passende houders te maken. Meestal helpen normale ponsplaatjes, bevestigingsbeugels of kleine metalen profielen u al een heel pak verder. Deze materialen moeten dan apart aan de betreffende inbouwsituatie worden aangepast. Het is belangrĳk dat de vervaardigde houders goed tegen corrosie beschermd zĳn. Daarom worden houders van edelmetaal, aluminium of verzinkt materiaal aanbevolen (zie afbeelding).

18

Omdat niet elk product wordt geleverd met een bĳpassende kabelset moet bĳ elektrische aansluitingen van tevoren worden gepland welke kabels, relais en stekkers er nodig zĳn. (In een goede montagehandleiding zĳn er daarom ook aanwĳzingen voor nuttige toebehoren opgenomen wat het bedraden aanzienlĳk vereenvoudigt (zie afbeelding).)

19


Vraag: Waarop moet bĳ de inbouw van dagrĳlichten worden gelet? 1. 2. 3.

De aan- en/of inbouwafmetingen moeten voldoen aan de wettelĳke bepalingen De montagepositie van de lampen Elektrische aansluiting/stekkerverbinding

Verklaring bĳ punt 1 Voor u begint te installeren moet worden gecontroleerd of de door de klant gewenste montagepositie in overeenstemming is met de wettelĳke bepalingen (zie afbeelding).

*

Indien het dagrĳlicht ook gebruikt wordt als positielicht dan bedraagt de minimum hoogte 350 mm

**

Bĳ voertuigen met een breedte van minder dan 1300 mm moet de minimumafstand 400 mm bedragen.

***

Bĳ gebruik als positielicht een maximumafstand van 400 mm respecteren. Wordt de lamp uitsluitend als dagrĳlicht gebruikt dan vervalt dit voorschrift.

20

Opgelet! Volgens ECE R-48-norm mogen slechts twee positielichten naar voren actief zĳn. Indien de functie als positielicht door de LED-verlichting wordt overgenomen, moet het standaard-positielicht worden uitgeschakeld. Verklaring bĳ punt 2 Dagrĳlichten moeten altĳd parallel aan de lengteas van het voertuig worden aangebracht (zie afbeelding).

21


Bĳ sommige dagrĳlichten bevindt zich op de behuizing een zogenaamde “TOP”-markering. Deze markering geeft aan dat de lamp alleen met deze markering naar boven mag worden geplaatst (zie afbeelding).

Bĳ LED-verlichting moet erop gelet worden deze niet volledig afgedekt ingebouwd mag worden zodat de warmte die ontwikkeld wordt kan worden afgevoerd. Indien namelĳk de ontstane warmte niet kan worden afgevoerd, beïnvloedt dat de levensduur van de LED’s negatief (zie afbeelding).

22

Verklaring bĳ punt 3 Beslagen koplampen of achterlichten zĳn een regelmatig voorkomend probleem. De oorzaken hiervan kunnen zĳn: defecten aan dichtingen, defecten aan afsluitdeksels, enz. Maar ook andere oorzaken zĳn mogelĳk. Veelal onbekend is de “capillaire werking” bĳ verlichting. Vaker dan algemeen aangenomen is dit fenomeen er verantwoordelĳk voor dat water een lamp binnendringt en zich daarin ophoopt. Onder “capillaire werking” (capillair = haarbuisje) verstaat men de eigenschap van vloeistoffen zich via nauwe buisjes of scheuren sterk te verspreiden. Dit zorgt er bĳ elektrische kabels voor dat de watermoleculen en de moleculen van de kabelmantel elkaar wederzĳds aantrekken. En des te smaller een cappillair (= haarbuisje) is, des te sterker werkt deze aantrekking. Dit kan enkel plaatsvinden wanneer er water in de kabel is terecht gekomen. De oorzaak daarvan is vaak een niet-waterdichte stekkerverbinding. Eenvoudige platte stekkers, klemverbindingen, enz. bieden namelĳk onvoldoende bescherming tegen vochtigheid. Zo kan water via het niet-geïsoleerde kabelgedeelte onder de kabelmantel binnendringen en in de lamp terechtkomen. Oorzaak is de hiervoor beschreven capillaire werking, waardoor het vocht tussen het koper en de kabelisolering tot in de lampen doordringt. Er moeten daarom altĳd waterdichte stekkerverbindingen, bĳv. de Superseal-stekker (zie afbeelding), worden gebruikt. Hella biedt 1-polige t/m 6-polige stekkerverbindingen aan.

23

Belangrĳk thema: Koplampen

De statistieken van controleorganisaties tonen aan dat het aantal voertuigen met gebreken aan de lichttechnische voorzieningen stĳgt. Bĳzonder hoog is het aantal slecht werkende koplampen. Defecte gloeilampen, slechte reikwĳdteregeling en foutieve koplampafstelling staan hier bovenaan de lĳst. Tegenwoordig beschouwen de controleorganisaties deze opmerkingen als “significante fouten”, wat betekent dat een voertuig opnieuw gekeurd moet worden. Onze mening: Zeer terecht, want slecht afgestelde of defecte koplampen verhogen de kans op ongelukken aanzienlĳk.

Vraag: Waarom moeten koplampen ten minste eenmaal per jaar worden gecontroleerd? 1. 2. 3.

Controle van de werking en de toestand van alle lichtbronnen Optimale afstelling van de lichtspreiding Beschadigingen aan en in de koplampen

Verklaring bĳ punt 1 Eigenlĳk zou regelamtige controle van de verlichting door de eigenaar van het voertuig een vanzelfsprekendheid moeten zĳn. In de praktĳk is dit vaak helaas anders! Des te belangrĳker wordt deze controle daarom bĳ keuringen of onderhoudswerkzaamheden in de autowerkplaats. Want wanneer verlichting veroudert, verliest deze aan lichtintensiteit en vertoont deze een vertekend lichtspectrum. Dit duidt op een spoedig stukgaan!

24

Het wordt daarom aanbevolen om een weliswaar nog steeds functionerende maar “versleten” gloeilamp tĳdig te vervangen. Dit vooraleer deze binnenkomt toch stukgaat en de klant “éénogig” onderweg is. Indien er verschillen in helderheid tussen de twee koplampen optreden (dimlicht, groot licht) of indien een lichtfunctie volledig uitvalt, kunnen gebrekkige materiaaleigenschappen hiervan de oorzaak zĳn. Bĳ een slechte stekkerverbinding kunnen contactweerstanden ontstaan waardoor de lichtopbrengst afneemt. Losse stekkerverbindingen kunnen tot hoge overgangsweerstanden en daardoor tot verhoogde temperaturen leiden. In het ergste geval resulteert dit in versmelting van de onderdelen. Daarom moet bĳ het vervangen van verlichting ook altĳd de bedrading worden gecontroleerd! Verklaring bĳ punt 2 Een voertuig is dagdagelĳks blootgesteld aan schokken en trillingen door oneffenheden, hobbels, enz. in of op het wegdek. Deze worden overgedragen op de koplampen en hun componenten. Mechanische onderdelen en houders moeten daarom grote belastingen kunnen weerstaan. Dit kan tot afwĳkingen in de juiste lichtspreiding leiden (assen van koplampen en instelelementen krĳgen speling). Ook de toestand van de banden, schokdempers, veren, lagers en andere componenten van het chassis hebben invloed op de hellingshoek van het voertuig en zo ook op de licht-donker-grens.

25


Verklaring bĳ punt 3 Vooral bĳ voertuigen die vele kilometers rĳden ontstaan vaak mechanische beschadigingen: bĳv. gebroken houders, steenslagschade (verraderlĳk!) of scheuren in het koplampglas (zie afbeeldingen).

Door beschadigde plaatsen in het glas wordt de lichtstraling ongecontroleerd afgebogen. Dit kan, afhankelĳk van de steenslag, tot gevaarlĳke verblinding van tegenliggers leiden. Het is daarom bĳzonder belangrĳk de maximaal toelaatbare verblindingswaarde met de “lux-meter” in het koplampafstelapparaat te controleren. Maar ook binnenin de koplampen kunnen defecten ontstaan: Losgeraakte delen, gebroken schroefverbindingen maar ook vastzittende instelelementen en verbogen of afgebroken gloeilamphouders wegens corrosie zĳn typische oorzaken.

26

Vraag: Waarom is de correcte afstelling van de koplampen zo belangrĳk? 1. 2.

Voor een optimale verlichting van de rĳweg Om het verblindingsgevaar van tegenliggers te minimaliseren

Verklaring bĳ punt 1 Alleen wanneer alle lichtbronnen in orde zĳn en de koplampen juist zĳn afgesteld, wordt de rĳweg voor de bestuurder optimaal verlicht. Zo kunnen personen en obstakels tĳdig worden herkend en verkeersborden langs de straatkant en op de rĳweg op tĳd en duidelĳk worden gezien. Het is daarom ook goed om te weten dat slechts een klein deel van het door de koplamp uitgestraalde licht opzettelĳk ”naar boven” wordt gereflecteerd of geprojecteerd. Om deze reden leiden te laag afgestelde koplampen tot langere reactietĳden bĳ het zien van verkeersborden en obstakels. Verklaring bĳ punt 2 Het verblindingsgevaar van tegenliggers door verkeerd afgestelde koplampen wordt vaak onderschat. Iedereen kent de situatie door andere voertuigen verblind te worden. Treedt deze situatie plotseling en onverwacht op, dan wordt men de eerstvolgende meters verblind totdat men zich, door het opnieuw zien van de wegmarkering, geheroriënteerd heeft. Te vaak komt het in zulke situaties tot ongelukken! Een rekenvoorbeeld maakt dit duidelĳk: In het koplampafstelapparaat is een lens ingebouwd die de voorgeschreven 10-mmeetafstand tot 50 cm verkort. Een halve cm foutmeting op het testscherm van het koplampafstelapparaat (50-cm-afstand) komt dus overeen met 10 cm verschil op 10 m (de verhouding 10 m tot 50 cm is dus factor 20).

27


Bĳ een voertuig waarvan de koplampen op 60 cm hoogte zĳn aangebracht heeft het dimlicht een reikwĳdte van 60 m (de schaal is ingesteld op 1 % afbuiging). Dit betekent dat het koplamplicht ongeveer 60 cm zou afwĳken over deze afstand! Hierdoor wordt duidelĳk welke invloed een exacte koplampafstelling op de lichtspreiding heeft. Over verblinding of rĳden in het halfdonker zĳn dus slechts enkele millimeters bepalend!

Vraag: Waarop moet vóór en tĳdens de koplampafstelling worden gelet? 1. 2. 3.

28

Het testoppervlak voor voertuig en koplampafstelapparaat moet aan de wettelĳke bepalingen voldoen Het voertuig moet op de test worden voorbereid De exacte opstelling van het koplampafstelapparaat ten opzichte van het voertuig

Verklaring bĳ punt 1 Het testoppervlak moet aan de volgende voorwaarden voldoen (zie afbeelding):

Bodemoneffenheid ≤0,5 mm/m

FOUT

Personenauto min. 4 m / vrachtwagen min. 8,5 m bodemoneffenheid en helling conform ISO 10 604 indien mogelĳk ≤ 1 mm/m FOUT

Verklaring bĳ punt 2 • Koplampen op werking controleren • Koplampglazen op steenslag, krassen en vertroebeling controleren • De banden moeten de voorgeschreven bandenspanning hebben • Bĳ een onbelaste personenauto de bestuurdersplaats belasten met één persoon of met 75 kg • Vrachtwagens en overige meersporige voertuigen worden niet belast • Enkelsporige voertuigen zoals trek- of werkmachines (met zitplaats of aanhanger) op de bestuurdersplaats met één persoon of met 75 kg belasten • Bĳ voertuigen met hydraulische vering of luchtvering moeten de fabrikantinstructies in acht worden genomen • Indien er een automatische niveauregeling van de koplampen door een traploos of een tweetraps afstelapparaat aanwezig is, moeten de fabrikantinstructies in acht worden genomen • Bĳ verschillende voertuigen met automatische koplampafstelling is voor het afstellen een diagnosetester nodig. Dit omdat het stuurapparaat tĳdens het afstellen in de “basisinstelling” moet staan. Indien de licht-donker-grens correct is afgesteld, wordt deze waarde als nieuwe uitgangswaarde opgeslagen.

29


• Bĳ manuele koplampafstelling moet de schakelaar in de basisspositie worden gezet • In ieder geval moeten de nationale voorschriften in acht worden genomen Verklaring bĳ punt 3 • Het koplampafstelapparaat (SEG) moet met behulp van het breedbandvizier voor het voertuig worden opgesteld.

• Het testscherm van het koplampafstelapparaat moet met behulp van het schaalwiel op de juiste procentuele waarde worden ingesteld. Dit komt overeen met de hellingshoek van de licht-donker-grens van de koplamp. De gewenste waarde voor grootlicht en dimlicht bevindt zich in de buurt van of direct op de koplamp, bĳv. 1,2 % = 12 cm afbuiging op 10 m afstand. • De licht-donker-grens van de koplamp controleren en zo nodig afstellen • De 15° asymmetrie controleren en zo nodig afstellen • Met behulp van de lux-meter moet worden gecontroleerd of de maximaal toelaatbare verblindingswaarde van het dimlicht niet wordt overschreden <= 1,0 lux bĳ halogeenlicht <= 1,3 lux bĳ xenonlicht

30

Vraag: Waarom kunnen melkachtige vertroebelingen ontstaan bĳ koplampen met kunststof lampglazen? Koplampen met een kunststoffen lampglas zĳn voorzien van een dunne beschermende laklaag. Dit voorkomt o.a. dat uv-straling (zonlicht) in de kunststof kan binnendringen en deze poreus maakt. Door ongeschikte antivries- en reinigingsmiddelen in het sproeiwater kan deze laklaag echter worden beschadigd of compleet verdwĳnen. Hetzelfde effect kan een “droge reiniging” van de lampglazen met een doek hebben. In dat geval dringt uv-licht het kunststof lampglas binnen en laat zogenaamde weekmakers uit de kunststof ontsnappen. Dit veroorzaakt de bekende melkachtige vertroebeling. Het poreus worden van het lampglas vermindert ook de weerstand tegen steenslag en andere mechanische belastingen. (Dit is hetzelfde verschĳnsel als bĳ plastic stoelen die de hele zomer in de zon staan. De kunststof verkleurt en wordt na een tĳd poreus.)

31


Vraag: Hoe kan vocht aan de binnenkant van het lampglas ontstaan? En duidt dit op een defecte koplamp? Het kan voorkomen, maar normaal is wel dat de klant hierover klaagt! Feit is: Bĳ condensatie moet het lichtspreidende deel van het lampglas, bĳ ingeschakeld dimlicht, na ongeveer 15 minuten vrĳ zĳn van condensvocht. Het overige deel van het lampglas mag nog enigszins beslagen zĳn. Dat er zich condens vormt is onder bepaalde omstandigheden normaal. Want door de koplampventilatie ontsnapt de expanderende, verwarmde lucht uit de ingeschakelde koplamp. Na het uitschakelen koelt de koplamp dan langzaam af en vochtige lucht dringt van buitenaf via de ventilatieklep geleidelĳk naar binnen. Dit vocht verdampt in de warme koplamp en condenseert bĳ het afkoelen op het lampglas. Dit “beslaan” is in de natte en koude jaargetĳden volkomen normaal! De lichtopbrengst wordt hierdoor echter niet beïnvloed en ook de koplamp zelf ondervindt geen schade (corrosie). Alleen wanneer er druppelvorming op de lens ontstaat moeten de dichtingen en de lenzen op beschadigingen worden gecontroleerd. In dit geval moet de koplamp met perslucht worden drooggeblazen en regelmatig gecontroleerd worden. Indien het probleem zich daarna nog steeds stelt, moet de koplamp worden vervangen.

32

Vraag: Hoe de vervanging van een koplamp verantwoorden aan uw klant? Defecte of niet goed werkende verlichting vormt een ernstig gevaar voor de eigen veiligheid en die van andere weggebruikers! Helaas is men zich hiervan meestal niet bewust. De jaarlĳkse foutrapporten van de controleorganisaties tonen het aan. Het gevaar wordt onderschat! Een voorbeeld: Indien bĳ een inspectie wordt vastgesteld dat de remblokken of -schĳven zich onder de slĳtagegrens bevinden, is elke klant bereid deze te vervangen. Want niemand wil in een auto zitten die bĳ het remmen onvoorspelbaar reageert. Hĳ vindt het risico voor zichzelf en anderen te groot. Wanneer de klant “eigenwĳs” is, laat u best door de klant schriftelĳk bevestigen dat hĳ in kennis is gesteld van de gebreken en de daaruit voortvloeiende risico’s. Doe dit, want het is wettelĳk verplicht dat de door de wetgever vastgelegde instel- en grenswaarden worden gerespecteerd! Indien deze vastgelegde waarden niet meer haalbaar zĳn, moet de koplamp absoluut worden vervangen. Net zoals bĳ het remsysteem. Informeer uw klant hierover en stel hem gerust de vraag: Hoeveel waarde hecht u aan uw eigen veiligheid en aan die van anderen?

„Hoeveel waarde hecht u aan uw eigen veiligheid en aan die van anderen op de openbare weg?“

33

Notities

34

35

© Hella KGaA Hueck & Co., Lippstadt 9Z2 999 529-773 TT/08.10/0.5 Printed in Germany

Hella BV Celsiusbaan 2, Postbus 1398 3430 BJ Nieuwegein Tel.: 0306095611 Telefax: 0306051677 E-Mail: [email protected] Internet: www.hella.nl

Service Partner

Verhelderende antwoorden voor. klanten die in het duister tasten!

Recommend Documents