VERGROOT HET SUCCES VAN JE SOLLICITATIEBRIEF!

VERGROOT HET SUCCES VAN JE SOLLICITATIEBRIEF! ‘In tijden van tegenslag tegenslag leer je jezelf goed kennen. Als je ervan uitgaat dat zelfkennis belangrijk is om het beste in jezelf naar boven te halen, zijn tegenslagen dus waardevol’, Hans van Breukelen

1

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Analyse van vacature Vooraf opbellen: stel slimme vragen Openingszinnen Jezelf verkopen in de brief: AIDA-methode AIDA Referenties CV opstellen Open sollicitatie Checklist voor een goede sollicitatiebrief Meest gemaakte fouten

1. Analyse van vacature Hoe ga je te werk als je een vacature hebt gezien waarvan je hart sneller gaat kloppen? Je gaat in elk geval eerst even heel goed nadenken over de informatie in de vacaturetekst, en over jezelf. Is dit echt iets voor jou? Zo ja, heb jij dan genoeg 'unique selling points' om je toekomstige werkgever ervan te overtuigen dat hij jouw baas moet worden? Lees hoe een sollicitant te werk is gegaan bij deze vacature en hoe hij vervolgens zijn analyse gebruikt heeft voor een ideale sollicitatiebrief. Vacature "Enthousiaste Controller voor een overheidsinstelling in Rotterdam" Je bent verantwoordelijk voor alle controltaken binnen het district Rotterdam Rijnmond. Daarnaast stel je jaarplannen, jaarrekeningen en rapportages samen. Je ontwikkelt en schrijft beleidsvoorstellen en adviseert op financieel gebied. Daarnaast verzorg je de interne controle en adviseert over de administratieve organisatie. Tot slot stuur je verschillende financiële medewerkers aan en neemt deel aan diverse projectgroepen. Functie-eisen Je beschikt over HBO werk- en denkniveau. Bij voorkeur een afgeronde Heao- of Spdopleiding. Daarnaast heb je minimaal twee jaar werkervaring opgedaan in een vergelijkbare functie. Bovendien ben je analytisch, flexibel en heb je goede communicatieve vaardigheden. 1.1 De sollicitant Hij vindt dit een interessante vacature. Hij wil wel een nieuwe baan in een organisatie die een meer maatschappelijke oriëntatie heeft, zoals een overheidsinstelling. Daarnaast biedt de aangeboden functie hem de mogelijkheid zijn leidinggevende ervaring uit te bouwen. En het feit dat expliciet gevraagd wordt om een enthousiaste controller spreekt hem aan. Hij voelt zich in zijn eigen organisatie vaak alleen in zijn aanpak. Er is daar weinig om enthousiast over te zijn; het werk is al jaren hetzelfde. 1.2 Wensen van de organisatie Hij begint met een analyse van de vacature, zodat hij weet hoe hij de aandacht van de lezers van zijn brief kan trekken. Hij haalt er de volgende wensen van de organisatie uit: Ze zoeken iemand die enthousiast is. Waarom vinden ze enthousiasme zo’n belangrijke eigenschap? Omdat je als controller meer resultaat bereikt als je anderen kunt enthousiasmeren met je aanpak. Over controllers bestaat het vooroordeel dat het saaie mensen zijn die vooral iedereen aan de regels willen houden. Hij kan in de vlotte en wervende stijl van zijn brief laten zien dat hij regels belangrijk vindt, maar liefde voor het werk belangrijker. Ze zoeken iemand die al ervaring heeft. Dat doen ze, meent hij, omdat ze graag willen dat iemand meteen aan de slag kan. Dat is ook een behoefte van de organisatie. Met de meeste van de genoemde werkzaamheden heeft hij in zijn huidige baan ook ervaring. Hij zorgt ervoor dat dit in zijn cv goed naar voren komt. In zijn brief kiest hij twee voorbeelden die hij verder uitwerkt. Daarin kan hij mooi zijn interpretatie van het woord enthousiasme kwijt. De gevraagde eigenschappen horen bij het vak, meent hij. Dat zijn geen verrassende kwaliteiten voor een controller. Die kan hij ook goed kwijt in zijn cv. Wel kijkt hij nog even hoe je die abstracte begrippen 'flexibel' en 'analytisch' concreet kunt maken.

2

Misschien heeft het hier ook wel te maken met de manier waarop je met procedures omgaat. Iets om te vragen bij het sollicitatiegesprek. Hij rekent erop dat het daarvan komt! De brief moet hij richten aan het wervings- en selectiebureau. Hij richt zijn brief dus aan de recruiter. Hij besluit dat het belangrijker is zijn geschiktheid helder over het voetlicht te krijgen, dan zijn motivatie om juist bij díe organisatie te werken. Anders wordt zijn brief te lang. 1.3 Unique selling points sollicitant Hij legt zijn eigen profiel naast de functie. Welke unique selling points kan hij in de strijd gooien? Hij beschikt over de gevraagde ervaring in de werkzaamheden. Zijn opleiding (hbo bedrijfseconomie) sluit aan op de vacature. Hij kan zijn enthousiasme in zijn werk goed toelichten.. Hij heeft zelfs al wat ervaring met leidinggeven en heeft daar positieve feedback over gehad. Hij heeft ervaring met het inzetten van de kwaliteit enthousiasme in zijn werk. Hij heeft successen gehaald in zijn huidige baan. Juist deze combinatie van eigenschappen maken hem een goede kandidaat. Daarmee kan hij interesse wekken. 1.4 AIDA-formule toepassen Hoe kan de sollicitant de AIDA-formule gebruiken in zijn sollicitatiebrief? Hij wekt de Aandacht en echte Interesse door direct duidelijk te maken dat hij aan de functie-eisen voldoet. In de tweede helft van de brief laat hij zien wat hij daar bovenop aan extra's te bieden heeft om desire op te wekken, zodat hij uitgenodigd wordt. Meer specifiek: 1. Door in de opening in te spelen op het blijkbaar belangrijke enthousiasme voor deze vacature wekt hij de aandacht. Het letterlijk noemen van begrippen uit de vacaturetekst helpt altijd. Daarnaast zorgt hij ervoor dat zijn brief op alle elementen foutloos is en verzorgd en serieus overkomt. Met de taalregels springt hij in elk geval niet flexibel om! 2. Door zijn ervaring concreet te beschrijven laat hij zien dat hij aan de eisen voldoet. Ook met zijn visie kan hij de interesse wekken. 3. Het element leidinggeven spreekt hem aan. Daar heeft hij positieve feedback van collega's op gekregen. Ook zijn eigen manager heeft hem gecomplimenteerd met zijn overwicht. Dat gebruikt hij om desire uit te lokken. 4. Tot slot vertaalt hij zijn ervaring in de behoefte van de organisatie: hij heeft weinig inwerktijd nodig. Hiermee wekt hij ook desire die meteen overgaat in een originele aansporing tot actie.

2. Vooraf opbellen: stel slimme vragen Als je vooraf even opbelt is de kans groter dat jouw brief uit de stapel wordt gekozen. Bovendien kun je slimme vragen stellen om aanknopingspunten voor je sollicitatiebrief en cv te vinden.

3

3. Openingszinnen 3.1 Schrijf wat je dacht toen je de vacature las Bijvoorbeeld: Ik las uw advertentie in de krant en dacht meteen: dit is een baan voor mij. Ik zal u vertellen waarom. 3.2 Stel een vraag Een vraag vraagt meteen aandacht van de lezer. Bij een open sollicitatie is het makkelijk: je vraagt gewoon of ze iemand als jij nodig hebben. Bijvoorbeeld: Zijn er vacatures bij uw bedrijf voor een enthousiaste, jonge econoom met praktijkervaring in de ICT-branche? Maar ook als je reageert op een vacature kun je je sollicitatiebrief beginnen met een vraag: Heeft u weleens gedacht aan een inkoper met ervaring als verkoper? 3.3 Jouw kennis & vaardigheden Maak in de openingsalinea duidelijk dat jouw kennis & vaardigheden zeer interessant zijn voor de werkgever. Bijvoorbeeld: Sinds het eerste jaar van mijn hbo-opleiding Personeel & Arbeid was mijn doel om werkgevers ervan te overtuigen dat ze veel meer kunnen doen met uitzendkrachten. Dat heb ik van mijn vader geleerd, die zijn bedrijf heeft groot gemaakt vrijwel zonder vaste medewerkers. Ik heb naast mijn studie gewerkt en stage gelopen bij een uitzendbureau, om praktijkervaring op te doen. De vacature Account Manager bij uw uitzendorganisatie is mij dus op het lijf geschreven. Als je goed bent in twee heel verschillende dingen, die allebei belangrijk zijn voor de vacature (je hebt een combiprofiel), dan kun je daar een prachtige openingszin van maken: ik ben software engineer en ik spreek vloeiend Frans ik ben een econoom die helder kan schrijven 3.4 Actualiteit Nieuws is altijd een goede binnenkomer. Probeer iets in de actualiteit te zoeken, dat betrekking heeft op de functie waarop je solliciteert. Bijvoorbeeld als je solliciteert als beleidsmedewerker bij een gemeente: Hangjongeren vormen steeds vaker een probleem, maar veel beleidsmogelijkheden blijven onbenut. Ik zou me graag op dit probleem storten. 3.5 Verwijzen naar eerdere contacten Het is altijd goed in je sollicitatiebrief te verwijzen naar een telefoongesprek, of praatje op een banenbeurs. Voorbeeld openingszinnen (wel eent tikje saai): Na ons telefoongesprek van datum ben ik zeer geïnteresseerd geraakt en solliciteer daarom bij uw bedrijf. Zoals ik u al in ons telefoongesprek duidelijk maakte, ben ik zeer geïnteresseerd in de functie van... Op bezocht ik tijdens het symposium ‘Geld verdienen als water’ de door u geleide workshop over waterzuivering. Uw inleiding schetste een levendig beeld van het werk van de projectleiders. In het prettige gesprek dat ik na afloop van de workshop met u had, heb ik

4

mijn interesse voor een functie bij uw waterzuiveringsbedrijf kenbaar gemaakt. Zoals afgesproken stuur ik u hierbij mijn open sollicitatie. 3.6 Name dropping Laat eens een naam vallen, liefst iemand die de lezer kent, maar anders iemand die belangrijk klinkt. De heer M. Peters, manager vastgoed bij Woningstichting Het Huis, adviseerde me bij u te solliciteren naar de functie van facility manager. 3.7 Saaie openingszinnen De volgende openingszinnen zijn niet fout, maar ze zijn gewoon erg saai. De selecteur leest er tientallen op een dag: Hierbij wil ik solliciteren naar de functie van inkoper. Naar aanleiding van uw advertentie in de van solliciteer ik hierbij naar de functie van ... In de van las ik uw advertentie waarin u aangeeft op zoek te zijn naar kandidaten voor de functie ... bij uw bedrijf. De omschrijving van het werk en het bedrijf spraken mij aan. Naar aanleiding van uw advertentie in de van maak ik mijn interesse kenbaar voor de functie van... Uw advertentie in van is voor mij aanleiding om te solliciteren naar de functie van... In de van las ik met interesse de personeelsadvertentie waarin u aangeeft een ... te zoeken. Graag solliciteer ik naar deze functie. Doe niet zo saai! Wees creatiever.

4. Jezelf verkopen in de brief: AIDA-methode Met een sollicitatiebrief probeer je jezelf te 'verkopen' aan de werkgever. Daarvoor kun je de AIDA-formule uit de marketingwereld gebruiken: zorg dat jouw brief opvalt tussen de vele andere brieven, wek de interesse van de lezer met unieke verkooppunten, roep het verlangen op met jou kennis te maken en sluit af met een aanzet tot de gewenste actie: jou uitnodigen voor een sollicitatiegesprek. 4.1 Aandacht trekken Door middel van je sollicitatiebrief zul je de aandacht van de lezer moeten trekken om op te vallen tussen alle andere brieven. Allereerst zorg je er natuurlijk voor dat je brief een goede algehele indruk maakt: hij is netjes verzorgd en bevat alle nodige elementen. Als je je brief ook nog op een originele en pakkende manier begint, heb je meteen de aandacht van de selecteur. 4.2 Interesse wekken Je hebt de aandacht van de lezer (de selecteur) getrokken. Nu wordt het tijd de verwachtingen die je gewekt hebt ook waar te maken. Dat doe je door je unieke verkooppunten op te nemen, daarmee onderscheid je je van alle kandidaten en wek je ook de interesse van de selecteur.

5

4.3 Desire opwekken De D van 'desire' in de AIDA-formule staat voor het opwekken van verlangen naar een product bij een klant. In de sollicitatiebrief is dat verlangen naar een ontmoeting, een oriënterend gesprek. Daarvoor moet je helder kunnen maken wat jij dat bedrijf te bieden hebt. Dus zet je zogenaamde 'ik-heb-die-eigenschap' om in een 'u-krijgt-dat-voordeel'-zin! 4.4 Aanzetten tot actie De laatste zin van je brief is de 'finishing touch'. Helaas zijn die zinnen vaak net als de gemiste strafschoppen van het Nederlands elftal: goede wedstrijd, wel verloren... Knal dus die laatste zin keihard in het net!

5. CV opstellen Je curriculum vitae (cv) vertelt wie je bent en wat je kunt. Je cv bevat uitsluitend feiten: alle relevante werkervaringen, opleidingen, vaardigheden en kwaliteiten moeten uit je cv naar voren komen. Daaruit krijgt de selecteur een beeld van je vaardigheden, je werkniveau, je kennis en je werkervaring. In je cv leg je de nadruk op de elementen die voor de functie van belang zijn. Bovendien zorg je ervoor dat je jezelf verkoopt in je cv. Dat doe je door je sterke punten naar voren te brengen en je zwakke punten niet of zo onopvallend mogelijk op te nemen. De uitdaging is dat kort, bondig en overzichtelijk te doen. Je cv is vaak het eerste waarnaar gekeken wordt. Als je cv niet voldoet aan de gestelde eisen, wordt je sollicitatiebrief vaak niet eens meer gelezen. Zorg ervoor dat je cv niet meer dan twee pagina's beslaat. 5.1 Soorten cv's De standaard-cv is een chronologisch cv. Dit cv bevat in chronologische volgorde de functies die je hebt vervuld en andere activiteiten die je in je leven hebt ontplooid. In het vaardigheden-cv (ook wel functioneel cv genoemd) neem je niet de tijdvolgorde, maar je vaardigheden en competenties als uitgangspunt. Een vaardigheden-cv is lastiger te maken dan een chronologisch cv. Het kan wel een heel interessant cv opleveren, omdat het echt over jou gaat en er geen feiten in staan die afleiden, zoals allerlei jaartallen en namen van bedrijven. Een netwerk-cv is een cv dat geschikt is om breed in je netwerk te verspreiden. Zo'n netwerk-cv is eigenlijk een profielschets. In het cv vermeld je naar wat voor functie je op zoek bent. Een netwerk-cv kun je gebruiken om wervings- en selectiebureaus of bedrijven voor jou te interesseren. Zo'n cv is soms ook geschikt voor open sollicitaties. Wil je over de grens werken, dan is een Europass-cv wellicht geschikt. Dit cv is een standaard-cv dat in de Europese landen wordt erkend. 5.2 Algemene tips Stuur bij een sollicitatie altijd een cv mee, ook als daar niet expliciet om wordt gevraagd. Andersom geldt: stuur bij een cv altijd een sollicitatiebrief. Een cv bevat slechts feiten; je sollicitatiebrief voegt daar een persoonlijke noot aan toe. Gebruik actief taalgebruik als je voorbeelden geeft: 'ik gaf leiding aan', 'ik organiseerde' etc. Schrijf afkortingen voluit en vermijd jargon, tenzij je geheel binnen dezelfde branche solliciteert als waar je al werkt en je er zeker van bent dat iedereen (ook de mensen van Personeelszaken) de termen kent.

6

Wil je je cv publiceren in een vacaturebank of een cv-bank, bekijk dan goed welke eisen er aan het cv worden gesteld. Denk goed na over de steekwoorden waarmee je gevonden wilt worden. Wil je je cv een persoonlijk tintje geven, voeg dan een persoonlijk profiel toe waarin je kort uitlegt wie je bent en wat je te bieden hebt. Wees altijd eerlijk in een cv. Een ontdekte leugen of te veel bluf kan je duur komen te staan. Vermeld geen referenties in je cv, tenzij daar uitdrukkelijk om is gevraagd. Heb je kinderen? Vermeld ze alleen op je cv als je jezelf ermee verkoopt. Vermijd gaten in je cv. Als je een bepaalde periode werkloos bent geweest, vermeld dan andere zaken waarmee je je in die periode hebt beziggehouden. Om een gat in je cv minder op te laten vallen, kun je een vaardigheden-cv gebruiken.

6. Referenties vermelden Het is meestal niet nodig referenties in je cv op te nemen als daar niet in de vacaturetekst om gevraagd wordt. In de meeste gevallen zullen werkgevers in een vroeg stadium van de sollicitatieprocedure geen inlichtingen over kandidaten gaan inwinnen. Dat doen ze pas later in de procedure, bij de kandidaten in wie ze echt geïnteresseerd zijn. Op dat moment zal de commissie je soms vragen alsnog referenties te verschaffen. Mocht je je cv op internet publiceren of een profiel op bijvoorbeeld LinkedIn hebben, zet daar dan überhaupt geen referenties in, omdat je er geen zicht op hebt waar die informatie terechtkomt. Wordt er niet om gevraagd, maar wil je toch laten weten dat je over referenties beschikt, neem dan de volgende zin op in je cv: Referenties: op aanvraag. Als er om referenties wordt gevraagd, neem dan een apart kopje 'Referenties' op in je cv. Vervolgens vermeld je de volledige naam, bedrijfs- en contactgegevens van degenen die je opgeeft en hun functie. Controleer of alle gegevens van je referenties nog actueel zijn, want het is natuurlijk wat vreemd als blijkt dat de referent al drie maanden niet meer op de opgegeven plek werkt. Vermeld niet wat voor goeds de referenties over jou te melden hebben. Dat maakt een opschepperige indruk.

7. Open sollicitatie Open solliciteren betekent dat je 'ongevraagd' solliciteert. Je reageert dus niet op een advertentie of een openstaande vacature. Op die manier proberen een baan te vinden lijkt misschien op zoeken naar een speld in een hooiberg. Toch is dat niet waar. Een open sollicitatie kan een sterk wapen zijn als je het goed aanpakt. Ongeveer 20% van de openstaande functies wordt zo ingevuld. 7.1 Voordelen van een open sollicitatie Waarom zou een werkgever een open sollicitatie serieus nemen? Hij heeft toch geen advertentie met vacatures geplaatst? Veel banenzoekers twijfelen aan het nut van open solliciteren. Dit zijn de redenen waarom open solliciteren zin heeft: Het bedrijf hoeft geen sollicitatierondes te organiseren. Dat betekent een besparing in advertentiekosten en het scheelt veel tijd. Men hoeft geen stapels brieven door te worstelen.

7

Je hebt minder of geen concurrentie. Jij bent immers een van de weinigen die op dat moment een brief schrijft. Je laat blijken dat je gemotiveerd en initiatiefrijk bent, eigenschappen die werkgevers waarderen. Je valt op. Voor werkgevers is stapels sollicitatiebrieven doornemen een saaie bezigheid. Veel brieven zijn 'meer van hetzelfde', en zelfs als er een goede brief tussen zit, bestaat het risico dat hij in de grijze massa van de andere brieven onopgemerkt voorbijgaat. Dat risico bestaat veel minder bij een open sollicitatiebrief. 7.2 Hoe ga je te werk? Er zijn ook nadelen aan open sollicitaties. Je brief kan terzijde worden geschoven omdat hij weinig prioriteit heeft, of hij kan op het bureau van de verkeerde persoon belanden. Daarom moet je behalve het schrijven van een brief nog een aantal andere dingen doen als je open solliciteert: 1. Verdiep je in wat voor functie je zoekt, en bekijk welke namen deze functie heeft in diverse branches. Dat kan verschillen. 2. Zoek uit bij welke bedrijven je zou willen werken en zorg dat je veel over ze te weten komt. Vorm je een goed beeld van die organisaties. Bekijk websites en jaarverslagen. Die laatste kun je vaak opvragen bij de Kamer van Koophandel. 3. Bel het bedrijf waar je zou willen werken. Vraag of het bedrijf open sollicitaties op prijs stelt. Zo ja, omschrijf dan het soort werk dat je zou willen doen. Pas op met functienamen te noemen, want misschien heet de functie die jij zoekt bij dat bedrijf wel heel anders. Bovendien kan het antwoord gemakkelijker zijn: 'O, daar hebben we momenteel geen vacatures voor.' Vraag naar de naam van de persoon aan wie je je brief kunt sturen (vergeet niet voorletters, titels en afdelingsnaam te vragen). Sommige bedrijven zullen je vragen om een motivatiebrief. Dat is eigenlijk hetzelfde als een open sollicitatiebrief. 4. Soms kun je, voordat je een brief schrijft, al een persoon van de afdeling waar jij zou willen werken telefonisch spreken. Vraag veel informatie en luister goed. Misschien worden er al functienamen genoemd die bij jou passen. 5. Schrijf je brief en stuur hem aan de opgegeven persoon. Refereer aan het telefoongesprek dat je eerder hebt gehad. Als er functienamen zijn genoemd, schrijf je brief dan in de richting van die functies. Vermeld in je brief dat je over enkele dagen zult nabellen. Dat dwingt de ontvanger om je brief even goed te bekijken. 6. Bel ongeveer een week nadat je je brief hebt verstuurd nog eens na om te vragen of je brief ontvangen is. Mocht hij onder op een stapel terecht zijn gekomen, dan breng je hem op die manier nogmaals onder de aandacht. 7.3 De open sollicitatiebrief De open sollicitatiebrief verschilt weinig van een gewone, maar wel goede sollicitatiebrief. Dezelfde aandachtspunten gelden: hij moet helder zijn, zonder taalfouten, prettig leesbaar en de juiste toon raken. Maar er is één punt waarin een open sollicitatiebrief moet uitmunten: duidelijkheid. Je hebt minder houvast dan wanneer je op een advertentie reageert, dus het is extra moeilijk. In een open sollicitatie moet je je uiterste best doen om duidelijk te maken: wie je bent en wat je kunt wat voor soort werk/functie je ambieert wat je motivatie is om zo'n functie te willen

8

waarom je juist bij die organisatie wilt werken De AIDA-formule is bij de open sollicitatie onontbeerlijk. Je moet jezelf immers als een product aan de man brengen. Een open sollicitatie kan alleen lukken als je zelf goed weet wat je wilt en dat goed weet te verwoorden. Het traject “De route naar jouw droombaan” helpt hier natuurlijk bij. 7.4 De open sollicitatiebrief als direct mail Er wordt wel eens beweerd dat het zin heeft om een grote stapel brieven te versturen naar alle bedrijven die maar enigszins in het straatje van de sollicitant passen. Dat wordt aanbevolen onder het mom van 'baat het niet, schaadt het niet'. Het kost honderd kopieën, honderd enveloppen en honderd postzegels om zo'n actie te doen. Het lijkt nog het meest op het versturen van een reclameboodschap. Het klinkt makkelijk en aantrekkelijk, maar het is de vraag of dat in werkelijkheid zo is: Het is dan niet meer mogelijk je goed in elk bedrijf te verdiepen en iedere brief afzonderlijk daarop af te stemmen. Dat verkleint de kans op succes aanzienlijk. De kans is groot dat je op zo'n standaardbrief niks hoort (alle moeite voor niks), of dat je alleen maar afwijzingen krijgt. Afgewezen worden is nooit leuk en je moet je afvragen of het je motivatie om te solliciteren niet volledig kapotmaakt. Denk dus goed na voordat je zo'n 'actie' opzet. Maar niet geschoten is altijd mis, dus als je stevig in je schoenen staat, kun je natuurlijk een poging wagen. 7.5 Je netwerk: een extra succesfactor Je netwerk kan een rol van betekenis spelen als je een open sollicitatie overweegt. Het scheelt aanzienlijk als je naam binnen het bedrijf al genoemd is, of als je op voorspraak van iemand (zelfs al is het via en kennis van een kennis) je intrede doet. Vermeld de betreffende persoon uit je netwerk altijd in de brief. Je brief zal veel meer aandacht krijgen. Een werkgever vervult vacatures nu eenmaal het liefst via-via, omdat dat wat meer garanties biedt op succes.

8. Checklist voor een goede sollicitatiebrief Een goede sollicitatiebrief: 1. gaat over jou en jouw ambitie en motivatie, maar vooral ook over hoe jij past bij het bedrijf waar je solliciteert. Verplaats je eens in het bedrijf en bedenk naar wat voor iemand zij daadwerkelijk op zoek zijn. Brieven die op die behoefte ingaan, hebben een veel grotere kans van slagen. De leden van de sollicitatiecommissie voelen zich dan aangesproken bij het lezen van jouw brief. Dat is precies wat maakt dat ze verder lezen. 2. is ingedeeld volgens de verkoopformule AIDA. Die afkorting staat voor Aandacht trekken, Interesse wekken, Desire opwekken en aanzetten tot Actie. 3. bevat relevante, feitelijke informatie waaruit je motivatie voor de baan blijkt. Noem ervaringen die relevant zijn voor de baan, en bespreek die aan de hand van feiten en resultaten. De STAR-methode is hiervoor een goede methode. Andere gegevens zet je in je cv. 4. is fris van toon en niet té formeel. Een creatieve openingszin trekt de aandacht van de lezer en dat heb je precies nodig. Maar wees ook weer niet te creatief, zeker niet als je bij een formele organisatie solliciteert, of zelf helemaal niet zo creatief bent. De toon en

9

stijl moeten bij jou én het bedrijf passen. Gebruik korte zinnen en doe niet te ingewikkeld. De lezer is ook maar een mens. 5. begint met een aanhef waarin de naam van de geadresseerde is genoemd. Als je die niet weet, doe daar dan telefonisch of per e-mail navraag naar. 6. bevat geen type- en taalfouten. Let vooral op d's en t's, en of je woorden aan elkaar moet schrijven. Laat je brief nalezen op dit soort fouten. 7. bevat onderaan een vermelding van de bijlagen die je meestuurt.

9. Meest gemaakte fouten Mieke: "Ik moest zo'n standaardsollicitatieformulier insturen per mail. Het was één dag voor mijn vakantie en ik dacht, 'hup snel, nog even dat formulier de deur uit werken'. Ik stuurde het formulier per e-mail en voegde ook nog even een bcc'tje aan een vriendin toe. Die belde me onmiddellijk en zei: 'Heb je dat formulier al opgestuurd? Nee toch, hè? Er staan nog minstens drie fouten in!' Ik heb toen snel de fouten verbeterd en het bedrijf gebeld en gezegd dat ik verkeerde versie had opgestuurd. Gelukkig waren ze zo vriendelijk om alleen mijn tweede formulier in behandeling te nemen. Ik ben door het oog van de naald gegaan, en ik heb de baan gekregen." 1. Met stip op één: type- en taalfouten in je sollicitatiebrief Als je sollicitatiebrief ook maar één taalfout of een halve zin bevat, kun je het vergeten. Je brief wordt onmiddellijk terzijde gelegd. Het risico dat je taalfouten maakt loop je vooral bij het solliciteren per e-mail en het invullen van sollicitatieformulieren. In de gauwigheid vergeet je je brief of formulier goed te controleren. Laat dus je sollicitatiebrief nalezen en neem een aantal schrijfstijladviezen ter harte. Vermijd de spelfout die we het meest tegenkomen in sollicitatiebrieven op het forum: een samenstelling los schrijven ('sollicitatie brief') in plaats van aaneen. 2. Brief en cv zijn een rommeltje Behalve zonder taalfouten moeten je sollicitatiebrief en cv er ook verzorgd en overzichtelijk uitzien. Recruiters gebruiken ze als allereerste selectiecriterium. Koffievlekken, ezelsoren, onoverzichtelijk indeling, twee regels op een apart velletje omdat ze niet meer op de vorige pagina pasten: het zijn allemaal redenen om dit soort brieven direct naar de prullenbak te verwijzen. 3. De brief 'verkoopt' niet Sollicitatiebrieven zijn vaak te weinig 'verkoopgericht'. Ze bevatten een hoog gehalte aan 'ikke-ikke-ikke'. Ze gaan te veel over de sollicitant zelf, en te weinig over wat het bedrijf zoekt. Probeer jezelf te verkopen door je capaciteiten te koppelen aan de behoeften van de organisatie waar je solliciteert. Dan pas is een sollicitatiebrief overtuigend. 4. Slecht op de hoogte van de feiten Wees voorbereid als je naar een sollicitatiegesprek gaat. Vraag niet naar de bekende weg. Het staat niet erg geïnteresseerd als je de website niet van te voren hebt bekeken en moet vragen: "Hoeveel werknemers hebben jullie eigenlijk?" of met verbazing uitroept: "O hebben jullie nóg een vestiging!", terwijl op de openingspagina met grote letters staat dat vorige week net een nieuw gebouw is geopend. 5. Slecht voorbereid op lastige vragen "Hoe zie je je toekomst bij ons bedrijf?", is een veelgestelde 'lastige' vraag tijdens een sollicitatiegesprek. Het slechtste antwoord dat je kunt geven is: "O, weet ik niet, ik zie wel waar ik uitkom t.z.t."

10

Pieter: "Ik kreeg zo'n vraag als 'Wat is het carrièrepad dat je voor je ziet?' en de vraagsteller mompelde daar iets achteraan van 'Of zie je dan later nog wel?' Ik word altijd een beetje geërgerd van dit soort vragen over de toekomst, dus ik beaamde meteen: 'O ja, ik zie wel, ik vind alles best.' Stom stom! Ik was niet verbaasd dat ik afgewezen werd en kreeg dat punt ook als feedback toen ik om een toelichting vroeg." 6. Naar de mond praten Natuurlijk wil je je beste beentje voorzetten tijdens een sollicitatiegesprek. Maar ga de interviewers niet naar de mond praten en 'sociaal wenselijke' antwoorden geven. Een selecteur prikt daar onmiddellijk doorheen. Je komt vlak over en een gebrek aan eigenheid wordt niet snel gewaardeerd, zelf niet bij een organisatie waar iedereen op elkaar lijkt. Wees jezelf en wees eerlijk over je motivatie en ambitie om te solliciteren. 7. Overdrijven en opscheppen Het is begrijpelijk dat je je best doet om op te vallen tussen de zovele andere sollicitanten, maar overdrijf het niet! In een sollicitatiebrief zinnen zetten als "Ik ben honderd procent de man die jullie hebben moeten" doet de selectiecommissie gruwelen. Of tijdens het gesprek zeggen: "O, die baan, dat is natuurlijk een makkie voor me; ik draai mijn hand niet om voor een paar politieke spelletjes tussen de afdelingen. Dat laat me volstrekt koud. Grote vent die mij van mijn pad afbrengt. Ik ben zo doortastend!" Brrr. Een opgevangen gesprek in de trein: "Nou het was vreselijk, mijn sollicitatiegesprek. Ze bleven maar doorvragen en ik had al tien keer gezegd dat ik echt de beste was die ze krijgen konden. Ik ben hartstikke snel en slim, ja, dat heb ik wel tien keer gezegd. Maar het leek wel of ze dat niet doorhadden. Wat een idioten. Nee, als ze me uitnodigen voor een volgende gesprek (het zal wel niet, maar je weet nooit), dan gá ik niet eens. Dan zeg ik dat ik de eer aan mezelf houd omdat ik toch veel slimmer ben dan zij." Wedden dat deze jongeman nog wel even werkloos zal zijn? 8. Negatieve redenen voor je sollicitatie noemen Een werkgever wil dat je de functie ambieert om juist díe functie. Om niets anders. Dus niet omdat het bedrijf dichter bij huis is, of omdat je weg wilt bij je oude werk, of omdat je ruzie hebt met je collega's. Laat je dit soort redenen doorschemeren in je brief of in het gesprek, dan is de kans heel groot dat je de baan niet krijgt. Vooral kwaadspreken over je vorige werkgever is volstrekt uit den boze. Motiveer je keuze voor de functie dus met positieve redenen. 9. Decorum, etiquette en beleefdheidsregels overschrijden Ietje: "Ik was zó uitgekeken op mijn baan en daardoor zo gedemotiveerd geraakt, dat ik bijna nergens meer plezier in had. Ik moest nodig op zoek naar een nieuwe baan, maar het solliciteren viel niet mee. Tot ik een keer om feedback vroeg en te horen kreeg dat ik in het gesprek had gezegd dat ik graag weg wilde bij mijn oude baan omdat ik me er verveelde. De commissie vond dat ik niet genoeg positieve redenen noemde waarom ik bij hun bedrijf wilde werken. Ze hadden gelijk. In de gesprekken daarna heb ik dat anders gedaan, ook al moest ik mezelf daarvoor wel over iets heen zetten." Het komt allemaal voor: kauwgom kauwende sollicitanten, smileys opnemen in een sollicitatiebrief, onderuitgezakt zitten tijdens het gesprek en meteen met 'je' en 'jij' beginnen als ze nog maar net binnen zijn. Dit soort dingen overschrijden de gewone beleefdheidsregels en maken dat leden van de sollicitatiecommissie het gesprek het liefst zo snel mogelijk zou willen beëindigen. Een onderdeel van de beleefdheidsregels is dat je je voor een sollicitatiegesprek verzorgd kleedt. Je kunt er best een eigen stijl op na houden, maar ga niet uit dwarsigheid in een spijkerbroek en gympies (zoals in de IT nog steeds wel voorkomt).

11

10. Arbeidsvoorwaarden bespreken in het eerste gesprek Begin niet in het eerste gesprek over hoeveel je wil verdienen, dat je een auto van de zaak wilt of gebruik moet kunnen maken van een dienstfiets. Dat zijn niet voor niets secundaire arbeidsvoorwaarden, bijkomstigheden. Het gaat in een eerste (en vaak ook tweede) gesprek puur om de inhoud van de functie en jouw geschiktheid daarvoor. Arbeidsvoorwaarden bewaar je voor hetarbeidsvoorwaardengesprek. Directeur van een IT-bedrijf: "Tja, die zijn er nog steeds, hoor, van die baardige types met sandalen die denken dat ze een computergoeroe zijn. Ze vinden zichzelf geweldig, en vinden eigenlijk iedereen die geen programmeur is maar dom. Ze komen in een afgekloven t-shirt en doen smalend als je zegt dat je in het bedrijf een bepaald gerenommeerd besturingssysteem gebruikt. Maar ja, je moet ze toch soms aannemen, hè, ze weten soms van bepaalde technisch aspecten heel veel. Maar het gaat wel een beetje tegen wil en dank, moet ik toegeven." 11. Tot slot: te passief zijn Solliciteren lukt alleen als je er erg actief mee bezig bent. Als je denkt dat een geschikte baan zichzelf aandient nadat je je cv in een cv-bank op internet hebt gezeten je je bij twee wervings- en selectiebureaus hebt ingeschreven, heb je het mis. Een grote valkuil vormt het internet: je kunt hele dagen zoet zijn met het doorzoeken van vacaturebanken. Maar alleen zoeken levert niks op. Ga aan de slag: schrijf sollicitatiebrieven, leg contacten en breid je netwerk uit. Meer info op www.carrieretijger.nl

12