1/19/2012
Het succes van stadslandbouw?
Overzicht
Jan Willem van der Schans
[email protected]
Groen Links bijeenkomst Deventer, 12-01-2011
Introductie
Onderzoeker LEI-WUR
Onderzoeker RSO-WUR
Introductie Wat is stadslandbouw? Welke trends? Food & City Reclaiming the Commons Conclusies
Expertisegroep stadslandbouw EETBAAR ROTTERDAM
Keten onderzoek Regionale voedsel systemen
Mede-oprichter Eetbaar Rotterdam
Lid denktank Stadslandbouw Gemeente Rotterdam
Aanleiding Eetbaar Rotterdam, de stadslandbouw expertise groep
Opdracht Innovatienetwerk voor het Portaal
’Het enige groen wat ik me kan bedenken voor een stad als 16 juli 2007 Expertmeeting ‘Stadslandbouw’, Rotterdam is een pot groene verf om het beton te kleuren.’’ Aanleiding
LANCERING VERENIGING EETBAAR ROTTERDAM
Stadslandbouwblog ER Diners 2012 architecten Will Allen / Paula Sobie Demonstratie Oogstfestival 2009 Aanvraag en uitvoering KIGO Talrijke presentaties Meedenken Marconistrip (en andere lokaties) Bijdrage aan verkiezingsprogrammas (Manifest) Aanwezig zijn in de pers en in beleidsdocumenten
Wat hebben we tot nu toe gedaan?
Presentatie Will Allen en Paula Sobie
’Our next generation of farmers will be city dwellers”, Will Allen 2009
Wat hebben we tot nu toe gedaan?
1
1/19/2012
Definitie
Definitie
Urban agriculture is: ‘’..een industrie die voedsel en brandstof produceert, verwerkt en verkoopt, voornamelijk als antwoord op de dagelijkse vraag van consumenten in een stad of stedelijke agglomeratie, op land en water verspreid door het stedelijke en stadsnabije gebied, waarbij intensieve productie methoden worden toegepast, met gebruikmaking van natuurlijke hulpbronnen en stedelijk afval, om een diversiteit aan gewassen en veehouderijen te kunnen realiseren.’’ (UNDP 1996)
Stadslandbouw is: In en om de stad Het gaat ook over sluiten van kringlopen Het is gericht op de lokale markt
Het voedsellandschap van de Zuidvleugel
Stadslandbouw is: In en om de stad Professioneel Het gaat over sluiten van kringlopen Het is gericht op de lokale markt
Paul Bos of Buytenhof
Stadsgerichte landbouw Bedrijfsmodel Buytenhof 1/3 voedsel, 1/3 zorg, 1/3 opstal Landgoed status Fruit, huisverkoop, moestuin, vlees 18 ha -> 18 plus
Volgens de FAO kunnen kleinschalige stadstuinen 700 miljoen mensen voeden
Buytenland als moestuin van Rotterdam Gediversificeerde landbouw direct verbonden met de stad
Volgens de FAO kunnen kleinschalige stadstuinen 700 miljoen mensen voeden
2
1/19/2012
Schooltuin De Enk, Vreewijk
Dante tuin, tuindorp Vreewijk Partners for Healthy Cities
Herstructurering oude stadswijken Tijdelijke moestuin Crooswijk, Woningcorporatie PWS
TT Rotterdam Couwenburg Buitenplaats Spangen, Rini Biemans Creatief Beheer
Tuin Nico Adriaans Stichting
‘Nomadische’ stadslandbouw: Marconistrip, Rotterdam
3
1/19/2012
Stad en land verbonden
Sluiten van kringlopen
Gericht op lokale markt
Grootschalige agro-industriele koppeling
Xplorelab, 2009
Growing Communities, Springfield Park, Hackney, Greater London
4
1/19/2012
The Urban Choice
Voedselprijzen crisis 2008
Eli’s Vinegar Factory,
Banse, Nowicki, van Meijl (2008)
Problemen huidig voedsel systeem
• Neerwaartse druk op boeren inkomens • Milieuproblemen en uitputting grondstoffen (peak oil) • Gebrek aan kwaliteit en diversiteit • Groeiend consumenten wantrouwen • Gezondheidsproblemen: overgewicht of ondergewicht Volgens de FAO kunnen kleinschalige
Wiskerke ((2009) stadstuinen 700 miljoen mensen voeden
Cities with a food strategy
Smart Growth
‘’Aggressive reservation of all viable farmland’’ , Larry Beasley 2009
5
1/19/2012
Sociale bewegingen
Opkomst locavorisme good, clean, and fair
grow your own
Planten, groenten en fruit cases
Alternatieven voor exoten
Uit: Blonk et. al 2009: Berekening van broeikasgasemissie door de productie van tuinbouwproducten Verkenning en oplossingen van methodiekvragen ten behoeve van de ontwikkeling van het Nederlandse carbon foorpint protocol voor tuinbouwproducten, Blonk Milieu Advies, Gouda 2009
Differentiatie naar oorsprong is trend
Duo branding (Petersfarm/AH)
Producenten merk (Gijs/Plus)
Producent georiënteerde retailer (Whole foods market, Marqt, Landmarkt)
Differentiatie naar oorsprong is trend
Schellingwoude
6
1/19/2012
Financiele crisis
Beleidsvisie Gemeente Rotterdam
Informatienetwerk voedselproductie in en rond de stad Inkoop regionaal product door overheid Verbeteren logistiek Duurzaam boeren in de regio Realisatie eetbare daktuin Rotterdam Centrum
Volgens de FAO kunnen kleinschalige stadstuinen 700 miljoen mensen voeden
Stedelijke beleidsdoelen stadslandbouw
Wat gebeurt er al in Rotterdam Economie
Economie
Toename oogst/regiomarkten Grote markten met goedkoop vers voedsel
Meer banen in voedselsector
Toename eco-winkels en restaurants met streekproducten
Behoud werkgelegenheid agrarische sector Beperken verkeersemissie en CO2 uitstoot door efficiency voedseltransportbeweging
Gevarieerder aanbod vers voedsel Mismatch arbeidsmarkt oplossen
Verlagen beheerkosten groen
Meer scholen op bezoek bij boeren
Meer hoog opgeleide mensen naar stad trekken Aantrekkelijke wijken door groene
Groeiende vraag streekvoedsel Voedselbank Zorgplaatsen op boerderijen
Toename braakliggende grond door slechte economie Boeren beheren op beperkte schaal natuur
Moestuinen bij kinderopvang (Nutricia) Gemeenschapstuinen
Volkstuinieren is hip
invulling braakliggende terreinen Sociale cohesie door samenwerken in moestuinen
Meer biodiversiteit
Stressreductie door groene buurten
Programma Lekker Fit Netwerken stadslandbouw (Eetbaar Rotterdam, Rotterdamse Oogst)
Beter voedsel voor lage inkomens Meer bewegen
Afvalscheiding en hergebruik
Schooltuinieren en NME-centra onder druk Kinderboerderijen
Pilot mestvergisting Blijdorp
Groei Creatief Beheer oude wijken Onderzoek gebruik biomassa
Toename buurtmoestuinen (bewonersinitiatieven)
Jeugd meer in contact brengen met groen
Programma groene daken
Sociaal
Ecologie
Versnelling stadslandbouw in en om Rotterdam - Nieuw beleid of projecten - Uitbreiden bestaande projecten
Sociaal
Ecologie
Reclaiming the Commons
Economie Meer benutten etnisch ondernemerschap Norm catering gemeente voor streekproducten ontwikkelen Behoud diversiteit markten en winkels Markt voor streekproducten uitbreiden
Stadsboerderij Marconistrip faciliteren
Stimuleren reductie vervoersbewegingen voedsel distributie
Zorgplaatsen op boerderijen uitbreiden Meer leerlingen naar groene stages
In landschap boeren meer inzetten voor beheer natuur Verspilling voedsel tegengaan en recycling stimuleren
Gemeenschapstuinen uitbouwen Meer educatief bezoek aan boerderijen
Bevorderen gebruik biomassa
Schoolmoestuinieren, volkstuinieren stimuleren Voedseldaktuinen stimuleren Uitbouwen Creatief Beheer Meer tijdelijk/ braakliggende terreinen voor Meer voorlichting over gezonde stadslandbouw voeding en promotie Buurtmoestuinen bevorderen streekproducten Meer eetbaar groen in wijken
Sociaal
At the same time there are oppositional threads, taking form in many different campaigns and movements. The spirit they share is a radical reclaiming of the commons. As our communal spaces—town squares, streets, schools, farms, plants — are displaced by the ballooning marketplace, a spirit of resistance is taking hold around the world. People are reclaiming bits of nature and of culture, and saying ‘this is going to be public space’. Naomi Klein, New Left Review 9, May-June 2001
Ecologie
7
1/19/2012
Conclusies Dank voor uw aandacht! Het succes van stadslandbouw!
Denk vanuit behoeften van de stad Voedsel als middel niet als doel Het gaat uiteindelijk om empowerment
© Wageningen UR
8
