Receptieanalyse: Het succes van Oh Oh Cherso

Receptieanalyse: Het succes van Oh Oh Cherso.

Auteur: Erik Spruijt Studentnummer:0555886 Datum: 15 augustus 2011 Receptieanalyse Oh Oh Cherso. [email protected] Universiteit van Amsterdam


Abstract.

De populaire reality-soap Oh Oh Cherso (2010) was op de Nederlandse televisie de nazomerhit van 2010. Het pulp-tv programma waar acht Haagse jongeren gevolg werden tijdens hun vakantie in de Griekse badplaats Chersonissos. Deze receptieanalyse probeert te verklaren waar de aantrekkingskracht ligt van het programma en in hoeverre deze uitkomsten overeen komen met de verklaringen die in de media zijn verschenen door prominenten televisiedeskundigen. Door deze uitspraken op te delen in drie topics en kwalitatieve één op één interviews af te nemen met twaalf vaste kijkers, komt er een beeld naar voren dat een gefundeerde verklaring geeft voor het succes van de serie en de houdbaarheid van het format.

Dankwoord. Ik wil de volgende personen hartelijk bedanken voor hun hulp en medewerking bij het samenstellen van deze scriptie: Drs. Maarten Reesink, Dr. Jan Teurlings, Harry Spruijt, Pauline Spruijt, Liza Akkermans, Kasper Overtoom, Caspar Moria, Marouska Smakman, Annemarijn Kokke, Marjolein Leijtens, Mariska van Meurs, Karin van de Bos, Sigrid van Berlo, Nick Duyn en Nick Folmer.

2


Inhoudsopgave Abstract.

p.2

Dankwoord.

p.2

Inleiding.

p.5

1. Het format.

p.8

1.1. Het format.

p.8

1.2. Jersey Shore.

p.8

1.3. Deelnemers.

p.9

1.4. Chersonissos.

p.11

1.5. Het vervolg: Oh Oh Tirol.

p.11

2. Genre: van zwaailicht-reality tot pulp-tv.

p.13

2.1. De esthetische kwaliteit.

p.13

2.2. Variatie binnen het genre.

p.14

3. Identificatie, Aapjes kijken en Authenticiteit.

p.17

3.1. Identificatie.

p.17

3.1.1. Waarom kijkers zich wel zouden kunnen identificeren.

p.18

3.1.2. Waarom kijkers zich niet zouden kunnen identificeren.

p.20

3.1.3. Een tweedeling binnen het begrip identificatie.

p.21

3.2. Aapjes kijken.

p.22

3.3. Authenticiteit, stardom en celebrity.

p.25

3.3.1. De zoektocht naar authenticiteit.

p.25

3.3.2. Zelfreflexiviteit en commerciële waarde.

p.27

4. Hoofdvragen.

p.29

4.1. Hoofdvraag en deelvragen.

p.29

4.2. Topiclijst.

p.29

4.3. Van topiclijst naar vragenlijst.

p.31

5. De receptieanalyse.

p.33

5.1. De interviews.

p.33

5.2. Uitkomst per categorie.

p.35

5.2.1. Identificatie.

p.35

5.2.1.1. De vakantiesituatie was herkenbaar.

p.36

5.2.1.2. Vereenzelviging bleek niet mogelijk.

p.40

5.2.2. Authenticiteit.

p.42

5.2.2.1. De invloed van de producent.

p.43

5.2.2.2. Authenticiteit in Oh Oh Tirol t.o.v, Oh Oh Cherso.

p.45

5.2.2.3. Authenticiteit; een complex begrip.

p.46

5.2.3. Aapjes kijken.

p.48

5.2.3.1. Niet iedereen keek op ze neer.

p.48

5.2.3.2. “Aapjes kijken” als eenduidig kijkmotief?

p.51

3


5.2.4. Overige kijkmotieven.

P.53

5.3. Prognose en levensverwachting voor het derde seizoen.

p.53

6. Conclusie.

p.56

7. Bronvermelding.

p.59

7.1. Literatuurlijst.

p.59

7.2. Internetverwijzingen.

p.60

7.3. Illustraties.

p.61

Bijlage 1: Transscripties interviews.

p.62

Interview 1.

p.62

Interview 2.

p.71

Interview 3.

p.78

Interview 4.

p.86

Interview 5.

p.92

Interview 6.

p.98

Interview 7.

p.105

Interview 8.

p.114

Interview 9.

p.122

Interview 10.

p.127

Interview 11.

p.135

Interview 12.

p.140

Bijlage 2. De uitspraken.

p.146

4


Inleiding: Oh Oh Cherso, een succesformule.

Oh Oh Cherso, een reality-soap en een populair vakantieprogramma dat vanaf september 2010 de kijkcijferhit werd op de Nederlandse televisie. Acht Haagse jongeren vierden drie weken lang hun vakantie op het Griekse eiland Kreta en lieten voor het oog van de camera al hun activiteiten registreren in de populaire badplaats Chersonissos. RTL5 pakte doeltreffend uit met een van haar best scorende programma’s en gaf Nederland in tien afleveringen elke week een inkijk in het vakantieleven van onder andere Jokertje, Barbie en Sterretje. Nederland raakte in de ban van de serie en er werd gesproken van een hype. Populaire fansites ontstonden en via Facebook volgden meer dan negentigduizend individuele leden de ontwikkelingen van de Oh Oh Cherso-deelnemers. Na het succes van eerdere populaire reallife-soaps zoals Big Brother (1999) en De Gouden Kooi (2006) is er een nieuwe weg ingeslagen. Pulp-tv is een nieuwe vorm van reality-tv waarbij een subgroep centraal staat die zich laat kenmerken door deelnemers die impulsief en explosief zijn en in geen hoge opleiding hebben genoten. Eerst roepen en dan nadenken leidt tot eerlijke en spontane televisie zonder schaamte en taboes. Oh Oh Cherso, dat een bewerking is van het Amerikaanse Jersey Shore (2009) van MTV, is het meest succesvolle en spraakmakende format dat ervoor zorgde dat de Nederlandse televisiekijker bekend is met een stel onbezonnen, roekeloze en ordinaire maar immens populaire Haagse jongeren.

“Waarom het zo’n succes is? Voor een gedeelte overkomt het ons gewoon en liggen we elke dag verbaast over hoe lang het al doorgaat en hoeveel aandacht het krijgt. Je kunt niet verwachten dat het zo’n enorme hype zou worden.” (Emmering. S. 2010).

De aanleiding voor dit onderzoek is de enorme populariteit van het programma en haar nasleep. Doordat Oh Oh Cherso uitgroeide tot een nationaal fenomeen verschenen in de media verschillende uitspraken rondom het succes. Televisiewetenschappers, hoofdredacteuren en producenten hadden verschillende verklaringen voor de aanhoudend hoge kijkcijfers en dachten allemaal, zonder hier onderzoek naar te hebben gedaan, te weten wat de kijker zo aantrekkelijk vond aan de reality-soap. Dit onderzoek legt de focus op de vaste kijkers en hun verklaringen van het succes. Waarom keken zij zo graag naar Oh Oh Cherso en welke aspecten waren voor hen interessant? Waar hangt de vaste kijker het enorme succes van de serie aan op en waarom was het volgens hen zo populair? De uitspraken van de prominente televisiedeskundigen zijn in dit onderzoek onderverdeeld in drie topics. Het betreft hier ten eerste identificatie. Kijkers zouden zich, zo werd gezegd, herkennen in het uitbundig vieren van vakanties terwijl het de vraag blijft in hoeverre ze zich kunnen vereenzelvigen met de Haagse deelnemers. Ten tweede het begrip Authenticiteit dat ingaat op de eerlijkheid en oprechtheid van de Hagenezen. De kracht ligt in het gegeven dat ze zonder vorm van schaamte alles doen en laten en geen blad voor de mond nemen. Willen wij graag ‘echte mensen’ zien in hun puurste vorm die zichzelf zijn? Ten derde gaat het om het fenomeen ‘aapjes kijken’ waarbij de kijker het

5


heerlijk zou vinden om neer te kijken op diegene die een stuk minder intelligent zijn en doen dan de kijker zichzelf vanuit zijn stoel thuis acht.

“Toch is het natuurlijk ook een beetje grinniken geblazen om de uitspraken van het domste kereltje of meisje van de klas. Hun uitspraken zijn verbazingwekkend door hun naïviteit. Ze hebben zich minder verdiept in de wereld om hen heen dan anderen. Dat heeft in vele gevallen een ontwapende werking. Ze schamen zich er niet voor. Sterker nog: ze koketteren zelfs een beetje met wie ze zijn.” (Westerloo. R.v. Veronica Magazine. 2011).

De oorsprong van dit onderzoek ligt in het vraagstuk dat ter sprake kwam bij het zesde college 1

Genealogie van de televisiestudies dat zich die editie wijdde aan publieksonderzoeken. Docent Dr. J. Teurlings opperde, aan de hand van het Encoding Decoding systeem van Stuart Hall welke lezingen de studenten hadden bij enkele televisieprogramma’s. Na enkele duidelijke voorbeelden bleek het voorbeeld van Oh Oh Cherso een complex vraagstuk te zijn en was het voor de studenten onduidelijk welke boodschappen de producenten in het programma hadden gestopt en op welke manier deze gelezen moesten worden. Hall maakt aan de ‘decodingzijde’ gebruik van de ‘dominant‘, ‘negotiated‘ en ‘oppositional’ meaning of reading en beweert dat er dus drie verschillende lezingen van een tekst zijn. De studenten in dit voorbeeld konden niet tot een eenduidige conclusie komen welke boodschappen de maker, in dit geval Eyeworks, in Oh Oh Cherso had willen stoppen en wanneer je als kijker deze tekst op een correcte leest. Dit Encoding Decoding systeem komt in deze scriptie verder niet aan bod maar dient wel als aanleiding tot het onderzoeken van de populariteit van het programma. Omdat de groep studenten die aanwezig waren bij het college niet tot overeenstemming konden komen zou het goed mogelijk zijn dat veel vaste kijkers verschillende kijkmotieven hadden om op wekelijkse basis het vakantieprogramma op de voet te volgen. Het kan opvallend worden gevonden dat de verklaringen in de media van verschillende prominenten mediadeskundigen zo stellig waren terwijl ze niet getoetst waren aan de kijkervaringen van een groep vaste kijkers. Dit onderzoek wil eerst van een aantal vaste kijkers vernemen waarom zij zijn blijven kijken naar het programma en op welke manier zij de reality-soap ervoeren.

“Het liefst zouden we allemaal een Sterretje of Barbie willen zijn” (…) “Iedereen herkent zich erin” (Muller. R. Stuyvenberg. 2011).

Er is met twaalf vaste kijkers uitvoerig gesproken over hun kijkervaringen en hun kijkmotieven. Voordat deze interviews gehouden konden worden is er in hoofdstuk 2 een stevig theoretisch kader opgesteld dat ingaat op het fenomeen reality-tv en deze nieuwe vorm, pulp-tv omschrijft. In hoofdstuk 3 wordt er, aan de hand van de drie topics, dieper ingegaan op deze verschillende verschijnselen die

1

Genealogie van de televisiestudies. Master Televisiestudies. Media en Cultuur. Universiteit van Amsterdam. 06-10-2010. Dr. J. Teurlings en Dr. Ir. B.J. de Kloet.

6


zouden kunnen leiden tot mogelijke verklaringen. In het vierde hoofdstuk wordt de hoofdvraag uiteen gezet en wordt de topic- en vragenlijst gepresenteerd. De analyse van de interviews komt in hoofdstuk 5 aan bod wat uiteindelijk tot een conclusie leidt over dit vraagstuk. Maar om beter inzicht te verlenen aan het onderwerp van dit onderzoek start het eerste hoofdstuk met de omschrijving van Oh Oh Cherso en gaat het in op het format, de oorsprong en de deelnemers. Uiteindelijk zal in hoofdstuk 6 genoeg informatie verzameld zijn om een antwoord te formuleren op de vraag ‘hoe vaste kijker het succes van de serie Oh Oh Cherso en Oh Oh Tirol ervaren en verklaren en op welke punten dit overeen komt met de uitspraken die gedaan zijn in de media door prominente wetenschappers en televisieproducenten?’

7


1. Het format; Oh Oh Cherso. 1.1. Format

Produceer een vakantievilla op een populaire en zonnige vakantieplaats onder Nederlandse jongeren en stuur hier een achttal leeftijdsgenoten naar toe uit een subgroep, dat een aantal weken mogen doen en laten wat ze willen. Registreer dit met een aantal camera’s en een succesformule is geboren. Feesten, zon, zee, strand, drank, seks en acht Hagenezen. Kort samengevat zijn dit de hoofdingrediënten voor de serie Oh Oh Cherso (2010). Het reality-programma dat in de nazomer van 2010 miljoenen Nederlanders aan de buis kluisterde.

1.2. Jersey Shore

Oh Oh Cherso vertoont veel overeenkomsten met het in 2009 geproduceerde realityprogramma Jersey Shore. MTV volgt sindsdien acht jongeren die vanuit een subgroep bij elkaar geproduceerd waren en hun vakantie vierden aan de toeristische badplaats van New Jersey. Deze serie vindt haar oorsprong en inspiratie in de wereldwijd bekende reality-soap The Real World (1992heden). Jersey Shore laat zien hoe een groep Amerikaans-Italiaanse jongeren op een extreme manier hun vakantie doorbrengen. Vanaf de eerste serie werd kennis gemaakt met een groep feestbeesten die overmatig gebruik maakten van alcohol, onveilige seks en daarnaast veelvuldig onenigheid met elkaar hadden. Jersey Shore werd in Amerika een kijkcijferkanon en het format werd overgenomen en vertaald naar de Nederlandse variant; Oh Oh Cherso. Oh Oh Cherso is een amusementsprogramma waarbij acht jongeren uit Den Haag en Scheveningen drie weken lang hun vakantie laten filmen. In de serie is te zien hoe ze tezamen hun vakantie al feestend doorbrengen op het Griekse partyeiland Chersonissos. Zoals hierboven beschreven is Oh Oh Cherso ontstaan uit Jersey Shore maar het is geen totale kopie van het programma uit Amerika geworden. De belangrijkste overeenkomst die beide programma’s vertonen zijn snel gevonden. Een jongerengroep, waarin elke deelnemer een eigen bijnaam heeft, die gevolgd wordt tijdens een wilde zomervakantie. De makers erkennen dan ook dat de Nederlandse versie geïnspireerd is op de Amerikaanse variant. Eyeworks producent Sander Emmering verklaarde: “De locatie en de subgroep zijn anders, maar het lijkt er erg op.” De

8


kleine verschillen die aanwezig zijn maken Oh Oh Cherso tot het zelfstandige programma dat erg veel lijkt op zijn grote broer. Maar er is volgens Emmering een essentieel verschil in de mate van conflicten binnen het programma. In tegenstelling tot de Amerikaanse variant waar ruzies aan de orde van elke aflevering zijn is er bij Oh Oh Cherso juist expliciet gecast op het creëren van een vriendengroep, waarvan de leden goed met elkaar kunnen opschieten. Emmering verklaart: “ We wilden geen ruzie, en geen vechten. Die kant wilden we niet belichten.” (18-10-2010. Pauw en Witteman) Een ander essentieel verschil zijn de activiteiten binnen het programma. De Voice over vertelt de kijker in de eerste aflevering dat de deelnemers zichzelf moeten “bedruipen”, “dus er moet ook gewerkt worden.” (Afl.1. 2-09-2010.) Om tijdens de serie niet alleen beelden van slapende en feestende jongeren te kunnen vertonen, heeft de producent besloten om de deelnemers ook te laten werken. In de Oh Oh Cherso-periode dient er geflyerd te worden en moet er gewerkt worden in een feestkroeg en een locale souvenirwinkel.

1.3. Deelnemers

De deelnemers die in Oh Oh Cherso een rol spelen zijn allemaal afkomstig uit de regio Den Haag. De producenten zijn In verschillende uitgaansgelegenheden in Den Haag en Scheveningen begonnen met casten en op zoek gegaan naar potentiële deelnemers die een goed feest niet schuwde. Vier meiden en vier jongens, afkomstig uit Den Haag en Scheveningen, in de leeftijdscategorie tussen de 19 en 24 jaar. Een opmerkelijke en herkenbare subgroep die haar afkomst niet onder stoelen of banken steekt. Tijdens de eerste shots van de eerste aflevering wordt het programma ingeleid door uitspraken van de Hagenezen, waar ze omschrijven hoe of wat een Hagenees is en waar hij voor staat.

“Hagenezen zijn eerlijk, Hagenezen zijn gek en Hagenezen zijn gewoon Hagenezen” (Sterretje – Tony. Afl.1).

“Hagenezen, Scheveningen, zijn gewoon allemaal een pot nat, helemaal lijp, mafkezen en een groot zooitje bij mekaar is dat gewoon” (Barbie – Samantha. Afl.1).

Er is bewust gekozen voor het creëren van een subgroep. Verderop in het theoretisch kader zal worden beschreven vanuit welk oogpunt dit is gedaan en welke invloeden dit heeft gehad op het genre reality-soap. De subgroep diende een extreme variant van een jongerengroep te vertegenwoordigen, zodat het programma een ‘over-de-top’ karakter kreeg. De acht deelnemers uit Den Haag vormen deze subgroep. Volgens de makers is het belangrijk om een groep met hun eigen karakteristieken te belichten. Bij Oh Oh Cherso is er gekozen voor Hagenezen afkomstig uit een asociaal en losbandig milieu, maar dit had volgens de producent ook een andere aansprekende groep kunnen zijn, zoals bijvoorbeeld boeren of Marokkanen.

9


De leden van de groep met hun bijbehorende bijnaam en hun karakteristieke eigenschappen.

Naam.

Bijnaam.

Robert

Jokertje

Minderhoud

Karaktereigenschappen.

Vrolijke maar neutrale jongen. Praat erg onduidelijk en is uitgesproken over de manier waarop hij tegen het leven aankijkt. Werkt in een supermarkt en zit op school. Een van de meest populaire deelnemers uit de serie en veelvuldig gepersifleerd in andere tv-programma’s.

Vincent van

Sniper

der Lans

Is erg tevreden over zijn lichaam en uit dit veelvuldig. Heeft tijdens de serie een relatie gekregen met deelneemster Roos, wat tot irritaties leidt binnen de groep. Is werkzaam in een kledingzaak en wordt gezien als een opschepper.

Roos van

Little Princess

Gelder Joey Spaan

Heeft een relatie gekregen met Vincent. Uitgesproken en niet op haar mond gevallen. Ligt graag onder de zonnenbank.

Matsoe Matsoe

Is erg non-chalant en heeft droge humor. Erg authentiek en goede vrienden met deelnemer Tony. Legt tuinen aan, wil het simpel houden en vermijdt conflicten. Heeft naar eigen zeggen ‘geen zin in gezeik’.

Tony

Sterretje

Wyczynski

Is bekend door zijn uitspraken en opvallende one-liners. Probeert de leukste thuis te zijn en een DJ-carrière op te zetten. Goede vriend met Joey. Nam verschillende dames mee naar de villa en mocht optreden op Star Beach.

Elize Kruuk

Oorspronkelijk

De meest introverte en rustige/verstandige deelneemster. Geeft

geen bijnaam –

zichzelf de naam Slimpie omdat ze zichzelf als de meest

later benoemd

verstandige van de groep beschouwd en als enige een HBO-

ze zichzelf tot

opleiding volgt. Speelt binnen de serie geen opvallende rol.

‘slimpie’ Samantha de

Barbie

Jong

Erg extroverte en uitbundig feestbeest waarbij uiterlijk, drank en feesten erg belangrijk voor haar zijn. Gaat tijdens het uitgaan vaak te ver met betrekking tot alcoholgebruik. Wil overkomen als een echte Barbie inclusief nephaar, nepwimpers en nepnagels.

Bibi Breijman

Kabouter

De enige met een vaste relatie. Komt verstandig en rustig over, maar heeft wel een uitgesproken mening over de medekandidaten. Blijkt heimwee te krijgen en krijgt bezoek van haar vriendje uit Nederland.

Tatjana Liefhebber

Tijgertje

Maakte haar opwachting in de winterse variant Oh Oh Tirol. Haar gedrag viel niet in goede aarde bij de andere groepsleden en verliet in het tweede seizoen vroegtijdig de serie.

10


De samenstelling van een subgroep binnen een reality-programma is van groot belang. Er zal aan verschillende voorwaarden voldaan moeten worden, voordat een groep aan de vereiste samenstelling voldoet. Zo dient er een groep te ontstaan waarin verschillende persoonlijkheden zitten die verschillende soorten kijkers representeren en aanspreken. Er dient een mate van identificatie te kunnen ontstaan die een kijker heeft met een deelnemer. Op die manier ontwikkelt iedere individuele kijker een mening over de deelnemers en ontwikkelt het programma automatisch favoriete en minder populaire deelnemers. Dit is voor iedere kijker verschillend, maar uiteindelijk dienen er binnen de subgroep, waarbij de deelnemers overeenkomsten met elkaar hebben, ook uiteenlopende karakters te zitten. In paragraaf 3.1 wordt hier dieper op ingegaan.

1.4. Chersonissos

De Oh Oh Cherso-serie vond plaats op het Griekse eiland Kreta. De badplaats Chersonissos is in de laatste tien jaar uitgegroeid tot een van de meest populaire vakantiebestemmingen onder jongeren en wordt tegenwoordig onder dezelfde noemer geschaard als het Spaanse Salou en Lloret de mar en Blanes. Duizenden Nederlandse jongeren trekken in de zomermaanden naar de Griekse badplaats om zich helemaal uit te kunnen leven en te ontsnappen aan het zicht van hun ouders. Een ideale bestemming om juist die dingen te doen die in Nederland niet gedaan kunnen worden en dus de ideale bestemming om een zomerperiode lang helemaal uit je dak te kunnen gaan. Het is een logische keuze geweest van Eyeworks om de Oh Oh Cherso-serie op dit eiland op te nemen: een ideale en herkenbare setting om de Hagenezen te volgen, in een ongedwongen en mediterrane, maar toch deels Nederlandse omgeving. Het eiland, dat al enorm populair was onder Nederlandse jongeren, beleefde kosteloos een promotieboost die het eiland figuurlijk definitief op de kaart heeft gezet. De uitgesproken en excentrieke persoonlijkheden afkomstig uit een subgroep met een zeer sterke identiteit als die van Den Haag, gecombineerd met een zonnige en losbondige setting als Chersonissos, zorgden voor een perfecte mix van ingrediënten, die de serie kon laten uitbloeien tot een groot succes. Van 2 september tot en met 11 november 2010 keken wekelijks tussen de miljoen en de 1.4 miljoen individuele kijkers naar de avonturen van de Hagenezen op Kreta.

1.5. Het vervolg: Oh Oh Tirol

De Haagse vrienden verruilen deze winter Chersonissos voor Tirol! De feestende jongeren zullen de Oostenrijkse aprés-skihutten en skipistes onveilig gaan maken. Ze hebben geen ervaring op de latten, dus dat wordt één groot avontuur. (RTL.nl)

Door de populariteit wisten de producenten op korte termijn naar buiten te brengen dat er een tweede serie gepland stond. Een tweede reeks die niet in de warme zon, maar tijdens een wintersportvakantie opgenomen zou worden. Een keuze die aansloot bij de periode waarop het

11


vervolg zou worden uitgezonden, namelijk de laatste wintermaanden van het jaar. Dezelfde groep Hagenezen zou deelnemen aan het skiën, maar met name aan het après-skiën. In januari en februari 2011 is de serie, Oh Oh Tirol (2011) genaamd, opgenomen in Kirchberg, Tirol en van 3 maart tot en met 5 mei 2011 is het tweede gedeelte elke donderdagavond op RTL5 uitgezonden. De winterse variant liet eenzelfde beeld zien van de groep Hagenezen en vervolgde het verhaal dat in Griekenland was geëindigd. Net zoals bij Oh Oh Cherso draaide het in de vervolgserie om drinken en feesten. Er zijn ten aanzien van de eerste serie enkele verschillen ten op zichten van de tweede serie, maar duidelijk is dat er veel elementen juist hetzelfde zijn gebleven. Het verhaal krijgt een vervolg in de sneeuw. Opvallend is de setting, die in de sneeuw anders is ten opzichte van de zon- en strandsetting die heerste in Griekenland. Overdag werd er geskied en sneeuwpret bedreven en ’s avonds lag de focus op het après-skiën in feesttent Der Tiroler. Een après-skigelegenheid welke de Haagse deelnemers een stuk succesvoller diende te maken door middel van promotiewerkzaamheden. Naast de andere setting heeft Eyeworks een Haagse deelneemster aan de bestaande groep toegevoegd. De 23-jarige Tatjana Liefhebber, alias Tijgertje, drukte met haar schaamteloze en uitgesproken mening een behoorlijke stempel op de eerste zeven afleveringen. Ze kon niet opschieten met de meeste deelnemers uit de reeds bestaande vriendengroep, wat leidde tot confrontaties en ruzies. Een geproduceerde actie die ertoe leidde dat de harmonie die Oh Oh Cherso wel bezat verdween en waarmee het programma zich dichter schaarde naast de eerder genoemde Jersey Shore. Tatjana (Tijgertje) heeft wegens haar conflicten binnen de groep de serie helaas vroegtijdig verlaten.

12


2. Genre: van zwaailicht-reality tot pulp-tv. 2.1. De esthetische kwaliteit

Oh Oh Cherso en Oh Oh Tirol zijn televisieprogramma’s die vallen binnen het genre realityTV, en meer specifiek binnen reality-soap. Een breed genre waarnaar de wetenschappelijke interesse in een stroomversnelling is geraakt sinds het uitzenden van de reallife-soap Big Brother. Bij het constant aan verandering onderhevige begrip reality-tv, is het lastig om vast te stellen hoe de definitie van dit genre zich vandaag de dag verhoudt ten opzichte van de betekenis tijdens de opkomst van dit genre. Er zijn veel reality-programma’s die elementen van reality-tv gebruiken of in elkaar laten overlopen. Het in een huis plaatsen van enkele deelnemers komt heel dichtbij de pure vorm van reality-tv waar we waarnemen hoe mensen zich ‘gedragen’. Maar ook bij Big Brother draaide het om een kunstmatige omgeving waar de bewoners zich continu bewust waren van het feit dat ze gefilmd werden, en dat de mogelijkheid bestond dat het gehele land meekeek. De echte reality-tv waar we personen filmen die niet anders doen dan zichzelf zijn zonder dat ze zich bewust zijn van het feit dat ze gefilmd worden, moet nog verschijnen. Onderstaand citaat probeert aan te geven waarom het lastig is om het genre te omschrijven.

De hybride natuur van de gegeven formaten, maar ook aan het groot aantal programma’s waarbij de term wordt gebruikt en aan de mate waarin hij door de jaren heen geëvolueerd is. (Holmes, 2004, 2. Eigen vertaling).

Naast de omschrijving van het genre is het duidelijk dat reality-tv wel gedeelde eigenschappen met zich meedraagt. Het soort beelden dat de kijker te zien krijgt was in de eerste jaren van reality-tv een kenmerkend element. De beelden zijn registrerend en hangen daar hun waarheidsclaim aan op. Dit houdt in dat er de illusie gecreëerd wordt dat de beelden echt en realistisch zijn, met minimalistisch ingrijpen van bijvoorbeeld een regisseur. Eén camera vanuit een vast standpunt, zonder cameraman. Weinig tot geen editing of keuzes die er toe leiden dat de registrerende beelden afkomstig zijn van een alwetend perspectief die de personen in beeld vastlegt, terwijl ze hier zelf niet (altijd) van op de hoogte zijn. Dit met het gevolg dat ze zich zo natuurlijk gedragen en de kijker hier getuige van kan zijn. Reality-tv droeg de eigenschap met zich mee dat de beelden afkomstig waren uit bijvoorbeeld een politieauto die een achtervolging in beeld bracht. Dit leidde tot de typische rauwe beelden, met weinig oog voor de esthetische manier waarop het onderwerp in beeld werd gebracht (“zwaailichtreality”). Er was simpelweg geen tijd om de kadrering, licht en geluid zo goed mogelijk te verzorgen omdat de camera (-man) vooraf niet wist wat hij voor zijn lens zou krijgen. De wazige beelden waren niet afkomstig van een uitgedachte scene, maar kwamen rechtstreeks van de straat op het televisiescherm. Het waren ‘echte’ beelden, met ‘echte mensen.’ Dat de esthetische kwaliteit minder hoog was, was van een ondergeschikt belang.

13


“Reality Tv: An unabashedly commercial genre united less by aesthetic rules or certainties than by the fusion of popular entertainment with a self-conscious claim to discourse of the real.” (Murray. 2004. 2).

Twaalf jaar na de eerste versie van Big Brother is de invloed van reality-tv op het Nederlandse televisielandschap enorm toegenomen. Het verlangen om naar personen te kijken die ‘doodnormaal’ doen groeide. De mate van esthetiek, welke in bovenstaand citaat nog een ondergesneeuwd element bleek te zijn, blijkt in reality-series en game-docs als Expeditie Robinson (2000), Echte meisjes in de jungle (2011), en de inkijkjes in het leven van ‘celebrities’ zoals The Osbournes (2002), Patty’s Posse (2003) en De Bauers (2003) wel de nodige aandacht te krijgen. MTV’s internationale successen zoals Laguna Beach (2004) en The Hills (2006) leggen zelfs de focus op het zo ‘glamorous’ en zo mooi mogelijk in beeld brengen van scènes en personages, wat ten koste gaat van de mate van reality. (The Hills doet zich voor als een pure reality-soap maar is deels gescript). De conclusie is dat de manier waarop we hedendaags naar realiy-tv kijken is veranderd. De beelden vanuit de reality-soaps zijn niet meer de wazige fly-on-the-wall, surveillance type beelden. Personages en deelnemers worden praktisch 24 uur per dag op de voet gevolgd door camera’s om elke gebeurtenis te registreren, anders dan de vaste camera op het dashboard van een politieauto die een achtervolging en arrestatie registreert of de surveillanceachtige beelden die vanuit het Big Brother-huis afkomstig waren. Ook met de aanwezigheid van geluiden cameramensen blijken we goed genoeg in staat te zijn om onszelf te blijven. De deelnemers aan bovenstaande shows en de Haagse jongeren beschikken allemaal over de eigenschap om de aanwezigheid van de cameraman te negeren. Er wordt door hen doorgaans niet in de camera gekeken, gesproken of gerefereerd naar het feit dat ze worden opgenomen. Het wil echter niet zeggen dat de zwaailicht-reality is verdwenen. Populaire en langlopende programma’s als Blik op de weg (1991) en Wegmisbruikers (2003) registreren nog wel steeds het rijgedrag van de Nederlandse automobilist en wordt door grote getale Nederlanders wekelijks bekeken.

2.2. Variatie binnen het genre

Big Brother was een keerpunt in het kijken naar gewone personen. Het werd enorm populair om naar doodnormale mensen te kijken die doodgewone handelingen verrichten. Het bleek een succesvolle ommekeer binnen het reality-genre om programma’s te produceren waarbij het format meer kon variëren. Er was enerzijds de keuze tussen de ‘gewone man uit de straat’ (Big Brother) versus de bekende Nederlander (Hotel Big Brother, 2006) en anderzijds de variatie tussen doodnormale activiteiten uitvoerden (Patty Brard, Frans Bauer, De Pfaffs (2002) in hun dagelijks leven) of juist heel speciale handelingen verrichten, zoals reality game-docs met spelelementen en bijzondere situaties en settings (Expeditie Robinson). De invloeden van reality zijn de laatste jaren enorm en niet meer weg te denken uit het Nederlandse medialandschap. En ook wereldwijde succesvolle formats zijn geïnspireerd op een vorm

14


van reality, waarbij we graag kijken naar ‘de echte persoon’ op de televisie. De opkomst van alle auditieshows die op zoek zijn naar de perfecte zanger of entertainer bevatten veel elementen van reality-tv. Want won Jamai de eerste Nederlandse versie van Idols niet omdat hij zo’n gewone Nederlandse jongen was? Oh Oh Cherso, afkomstig van Jersey Shore, is een nieuwe weg ingeslagen binnen het genre reality-TV. Dit subgenre, welke door het Veronica Magazine op 9 april wordt omschreven als pulp-tv blijkt een eigen en zeer succesvolle formule te zijn en kenmerkt zich door extreme varianten van een subgroep te nemen en deze naar het buitenland te sturen om ze daar in bijzondere situaties onder te brengen. In eerste instantie zijn het voor het Nederlandse publiek nog onbekende personen die de hoofdrol spelen binnen deze programma’s maar vertolken ze een extreme variant van een bepaalde slag mensen. Hierbij overtreffen ze alle vooroordelen die deze subgroep al kenmerkt. Het zijn bijvoorbeeld exorbitant rijke studenten uit het Gooi, meiden met een erg laag IQ of ordinaire jongeren uit de volkswijken van Den Haag. In eerste instantie normale en onbekende deelnemers afkomstig uit een subgroep, die makkelijk voor de kijker te herkennen is en direct als hapklare brokken in een hokje geplaatst kan worden. Maar waar ze enerzijds perfect voldoen aan het stereotype beeld, onderscheiden ze zich in hun extreemheid. Enerzijds gedragen ze zich naar hun eigen normen en waarden, waarbij ze zo authentiek mogelijk over dienen te komen, terwijl dit gedrag anderzijds verbazingwekkend en opvallend is, en afwijkt van de normen en waarden van de meeste kijkers. Bij De echte Gooische meisjes (2008) wordt de luxe levensstijl waarvan iedere kijker een stereotype beeld bezit, nog eens extra aangedikt. En Hagenezen staan erom bekend dat ze praten met een accent en grof in de mond kunnen zijn, maar de mate van extreemheid als bij Oh Oh Cherso is overtreffend. Deelnemer Robert (Jokertje) was zonder ondertiteling vrijwel niet te begrijpen voor de doorsnee kijker. Door dit verschil ontstaat er een proces, dat in de volgende paragrafen uiteen gezet wordt, dat de basis vormt voor deze nieuwe vorm van reality-soap. In een artikel uit de Nieuwe Revu wordt deze nieuwe vorm op de volgende manier omschreven.

“De Sterren van de nieuwe reality-tv: Dom, Beroemd en onderbetaald. Ze zorgen voor schandalen en laten zich niet remmen door de camera. Het succes van de nieuwe reality-tv.” (Brandeis. 2011. 46).

Oh Oh Cherso en Oh Oh Tirol vallen onder het genre reality-soap, waarbij de producenten beweren dat de deelnemers geen acteurs zijn die handelden volgens een script, maar acht Haagse jongeren zijn die op zomervakantie zijn gestuurd. Tegelijkertijd is er af te lezen aan de mise-en-scene en de cameraposities, dat er door de producenten wel aandacht besteed wordt aan de manier waarop het programma in beeld wordt gebracht. Er wordt een helder verhaal verteld met een duidelijke narratieve structuur en duidelijk aanwezig soapelement. Zo wordt er een vaste vriendengroep gepresenteerd, waarin iedereen zijn of haar eigen rol speelt. Met betrekking tot identificatie wordt hier in de volgende paragraaf dieper op ingegaan.

15


Het genre reality-tv en het subgenre reality-soap is in de loop der jaren aanzienlijk veranderd. Dat de kijker het interessant vindt om naar personen te kijken die (nog) geen bekende status hebben verworven, en bijvoorbeeld de buurman of buurvrouw hadden kunnen zijn, blijkt wel uit het enorme succes van de eerdere formats. De nieuwe variant van reality-tv laat ons kennis maken met een interessante mix van deelnemers. Enerzijds zijn het de onbekende en ‘echte’ mensen waar we zo graag naar kijken, terwijl het anderzijds extreme varianten zijn op wat er in de regel ‘normaal’ gevonden wordt. Twee positieven kanten van een succesvolle medaille die zijn vertaald in de succesformule Oh Oh Cherso. Door deze nieuwe variant blijkt het aspect van identificatie complexer in elkaar te zitten. Want kijken we graag naar deelnemers die we kunnen herkennen en plaatsen, kijken we neer op de deelnemers en creëert Oh Oh Cherso een pure sociale klasse strijd tussen deelnemer en kijker, of is het de zoektocht naar de ‘echte’ Jokertje dat het programma zo interessant maakt? Welke aspecten we als kijker kunnen waarderen en hoe dit in elkaar verstrengeld zit, komt in de volgende paragrafen aan bod. De begrippen Identificatie, Aapjes kijken en Authenticiteit zullen hierin uiteen worden gezet.

16


3. Identificatie, Aapjes kijken en Authenticiteit. De verschillende verklaringen die ten grondslag zouden kunnen liggen aan het succes van de serie zijn in een eerdere paragraaf uitgebreider omschreven.

Verschillende prominenten personen hebben hun mening over de serie Oh Oh Cherso geuit in de media en een verklaring proberen te geven voor het succes van de reality-soap. Veel uitspraken hebben betrekking op aspecten die zijn onder te verdelen in de volgende drie begrippen: Identificatie, Aapjes kijken en Authenticiteit. Door de volgende categorisering aan te brengen kan er aan de hand van deze begrippen wetenschappelijke theorie worden toegepast, om deze begrippen van een duidelijke betekenis te kunnen voorzien.

-

Identificatie: Er wordt gesteld dat het programma zo succesvol is omdat de kijker zich kan herkennen en identificeren met (sommige) deelnemers. Wat de kijker te zien krijgt zou herkenbaar zijn en uiteindelijk zouden we allemaal een Jokertje of Barbie willen zijn. Identificatie, vereenzelvigen, fascinatie en nostalgie valt onder deze categorie.

-

Aapjes kijken: De hoge amusementswaarde zorgt voor het grote succes. Door als kijker ‘neer’ te kijken op de deelnemers en ze uit te lachen om hun uitspraken en handelingen zou er een klasse verschil worden gecreëerd. Thuis zitten en jezelf kunnen verheven boven de deelnemers geeft ons een goed gevoel. Laat de mensen op tv zich maar belachelijk maken, dan genieten wij vanaf onze veilige bank mee.

-

Authenticiteit: De deelnemers zouden ‘echt’ zijn en daarom aantrekkelijk om naar te kijken. Net als bij andere reality-soaps het geval was, schijnen we graag te kijken om deel te nemen aan de zoektocht naar authenticiteit. Wie blijft het dichtste bij zichzelf?

De bovenstaande uitspraken, afkomstig van M. Reesink (prominent televisiewetenschapper), R.v. Westerloo (RTL5 programmadirecteur ), P. Römer (televisieproducent van onder meer Big Brother) en R. Muller (hoofdredacteur Veronica’s Magazine) zijn onder te verdelen in enkele duidelijke topics waarover, met betrekking tot reality-tv veel wetenschappelijk onderzoek naar is gedaan. Deze theorieën zullen in de komend paragrafen uiteen gezet worden, zodat duidelijk wordt wat er al geschreven is over de volgende topics. Voordat deze topics uiteengezet kunnen worden is het van belang om weer te geven hoe de het genre reality-TV is ontstaan en hoe het zich door de jaren heeft ontwikkeld van zwaailicht-reality tot pulp-TV.

3.1. Identificatie

"Uit onderzoek is gebleken dat relatief hoger opgeleiden, studenten, scholieren en mensen in de leeftijd tot 35 jaar over vertegenwoordigd zijn." (Stuyvenberg. 2011. 13).

17


Oh Oh Cherso draait om een groep onbekende jongeren die op vakantie gaat naar een populaire bestemming waar jaarlijks duizenden Nederlandse jongeren hun vrije tijd onbezonnen spenderen. Veel van de kijkers zouden afkomstig zijn uit dezelfde leeftijdscategorie of zouden zichzelf in deze groep kunnen herkennen. De leeftijd van de deelnemers zou maximaal tien tot vijftien jaar onder dat van de kijker liggen. RTL verklaart over de profilering van RTL5 het volgende:

RTL 5 is een brutale zender, jong, uitdagend en verleidelijk in uitstraling. Het is een zender voor een jonge brede doelgroep, zowel man als vrouw (…) De primaire doelgroep van RTL 5 zijn kijkers tussen 20 en 34 jaar (16-24 is naast 20-49 ook een belangrijke doelgroep). Genres die bij RTL 5 thuis horen zijn: reality, series, films, comedy en uitdagende internationale shows. (Code RTL).

De betekenis van het woord identificeren is het zich vereenzelvigen met een ander of een ander als eenzelfde beschouwen. Wanneer je je identificeert met iemand herken je jezelf in die persoon en komt de manier waarop die persoon handelt en in het leven staat overeen met die van jezelf. Het is de vraag in hoeverre kijkers, die aansluiten bij de zenderprofilering en aangesproken worden door een reality-soap als Oh Oh Cherso, zichzelf herkennen in het gedrag van de Haagse jongeren. Het vaststellen van de specifieke raakvlakken van een individuele kijker enerzijds en een Oh Oh Cherso-deelnemer anderzijds is in elke situatie anders. Iedere persoon zit anders in elkaar en zal om een eigen persoonlijke reden zijn of haar eigen aansluitingen hebben met bepaalde deelnemers. Dit precies uitwerken en in kaart brengen is onmogelijk omdat dit voor elke individuele kijker anders in elkaar zit. Dat wil niet zeggen dat er geen algemenere raakvlakken en overeenkomsten te vinden zijn die een grotere groep kijkers aanspreekt. Het is bekend wie er veelvuldig naar de serie kijken en vanuit hun interesses beredeneerd is het mogelijk om een beeld te schetsen dat ingaat op de mogelijke identificatie die plaats zou vinden tijdens het kijken naar Oh Oh Cherso.

3.1.1. Waarom kijkers zich wel zouden kunnen identificeren

Aan de ene kant zijn het gewone jongeren waar we ons mee kunnen identificeren. Het zijn hele gewone mensen die hier op vakantie gestuurd worden, die daar dingen doen die misschien wel meer jongeren doen en is daarom heel herkenbaar. (…) (Reesink. M. NTR. Helder. 2010).

Oh Oh Cherso sluit naadloos aan op de RTL5-profilering en past perfect bij de doelgroep die ‘de jongerenzender’ van RTL voor ogen heeft. Alhoewel de Oh Oh Cherso-deelnemer een extreme variant is van de doorsnee jongere, blijven het leeftijdsgenoten met gedeelde interesses. Feesten, uitgaan, het niets aan je hoofd willen hebben, verleidingen en seks blijven gemeenschappelijke

18


eigenschappen over de gehele breedte van de samenleving in die leeftijdscategorie. Als je jong bent is het niet wereldvreemd dat je van een feestje houdt en is het verklaarbaar dat het tevens interessant is om naar feestende jongeren te kijken via je televisie. Wanneer iemand de sport voetbal beoefent mag deze persoon vaak ook graag naar een voetbalwedstrijd kijken op televisie. Het volgen van je favoriete club of het zien van een goeie wedstrijd sluit aan bij het genoegen om in je vrije tijd ook zelf met een voetbal aan de gang te gaan. Het ligt voor de hand om te stellen dat kijkers uit deze leeftijdscategorie zich dus gemakkelijk kunnen identificeren met de Hagenezen. Deze vorm van identificatie zou vertaald kunnen worden naar de ‘herkenbaarheid’ en het verlangen. De kijker, die volgens het artikel van Stuyvenberg en het kijkerprofiel van RTL5, niet veel ouder is dan 35 jaar, ziet een vriendengroep die zich vermaakt op het feesteiland Kreta. Hierin is Oh Oh Cherso vergelijkbaar met het succesvolle Big Brother, waar in beide reality-soaps het draaide om een herkenbare sociale groep. Waar het bij Oh Oh Cherso draait om een vriendengroep stond in Big Brother een familie centraal, compleet met vader- en moederfiguren, ooms en tantes. Big Brother is wereldwijd mede zo’n enorm succes gebleken omdat kijkers zich konden identificeren met het herkenbare groepsgevoel van een gezin. Joost de Bruin schreef over het op de voet volgen van een bepaalde vriendengroep in Het ‘maatjesgevoel’ van Big Brother’ (Costera Meijer. 2000. 74) dat de bewoners van het huis fungeerde als vervangend gezelschap in het dagelijks leven. De vriendengroep van Oh Oh Cherso is na het uitzenden van de eerste serie ook door vele Nederlanders omarmd en enorm populair geworden. Door hun deelname aan spelshows en interviews en de mogelijkheid om de groep te boeken om te verschijnen op feesten en partijen, verkreeg de groep een vergelijkbare status als de bewoners van het Big Brother-huis. Een vriendengroep waar de kijker bij betrokken raakt en die de kijker op de voet wilt volgen. Zo’n groep kan volgens het artikel van De Bruin alleen ontstaan als de kijker zich kan identificeren met de deelnemers. De uiteenlopende karakters van de deelnemers zorgen dat er verschillende soorten personen deel uit maken van de groep. De overeenkomst die Big Brother en Oh Oh Cherso op dit vlak met elkaar gemeen hebben, is dat beide programma’s draaien om een zeer herkenbare sociale groep, die samen een geheel vormen, maar tegelijkertijd veel verschillende karakters bevat. Gezinssituaties en vriendengroepen zijn herkenbaar voor de kijker. Daarnaast is ook de omgeving en de setting van Oh Oh Cherso herkenbaar, wat identificatie vergemakkelijkt. Het is aannemelijk dat het grootste gros van de kijkers zelf eens heeft deelgenomen aan een vakantie naar een soortgelijk zonnig oord, zoals het Griekse Chersonissos of een vergelijkbare vakantiebestemming zoals het Spaanse Blanes, Lloret of Salou of het Italiaanse Rimini. Het weg zijn van huis en het feesten met vrienden is een onderneming die de kijker ook zelf ondergaat of welke deze graag herinnert vanuit het (nabije) verleden. De groep kijkers in de leeftijdscategorie vanaf 14 jaar verlangt of is nieuwsgierig naar de eerste vakantie zonder de bemoeienis van het ouderlijk toezicht en krijgt met Oh Oh Cherso een inkijkje in hun toekomstige vakantie. De kijkers tussen de 20 en 25 jaar zijn zelf onlangs naar zo’n vakantieoord geweest en zien op de televisie terug hoe hun vergelijkbare vakantie vorig jaar nog verliep. Voor hen is het een herbeleving. En voor de kijkers tussen de 26 en 35 jaar zit er nostalgie in de Haagse jongeren en wordt er door hen teruggekeken en

19


nagedacht over hoe het was toen zij nog die leeftijd hadden, en konden genieten van een onbezorgde vakantie met drank, zee en strand. Er zijn voor elke kijker uit het zenderprofiel meerdere motieven te bedenken waarom het verklaarbaar is dat ze zich kunnen identificeren met de groep Hagenezen, die met enkele leeftijdsgenoten een onbezonnen vakantie in de zon (en later in de sneeuw) vieren. Het is aannemelijk om te concluderen dat de kijker, wiens leeftijd valt binnen de categorie tot en met 34 jaar, zich in veel opzichten kan identificeren met de omstandigheden waarin de Oh Oh Cherso-deelnemers verkeren. De setting en de situatie zijn herkenbaar en spreken een kijker aan. Dit wil zeggen dat de kijker zich herkent in de beelden die hij of zij te zien krijgt. Dit is echter een andere vorm van identificatie dan het vereenzelvigen met de persoonlijke eigenschappen van de deelnemers. Het is puur een vorm van herkenning en nostalgie. En misschien wel het gevoel van fascinatie en verlangen om ook weer jong en losbollig te zijn. Maar verder dan herkenning zal de identificatie niet gaan. In de volgende paragraaf zal uiteen gezet worden waarom het identificeren tussen de kijker en de deelnemer helemaal niet vanzelfsprekend is en er juist een distantiëring zou kunnen ontstaan tussen kijker en deelnemer.

3.1.2. Waarom kijkers zich niet zouden kunnen identificeren

Er is door Eyeworks gekozen om de hoofdrollen van Oh Oh Cherso te laten vertolken door een Haagse subgroep. De jongeren zijn allemaal afkomstig uit de regio Den Haag en zijn hier erg trots op. De titel Oh Oh Cherso is een verbastering van het door Harry Jekkers vertolkte nummer Oh Oh Den Haag (1982) waarin een ode wordt gebracht aan de stad Den Haag. Hierin wordt gezongen over de ‘mooie stad’ en dat hij als inwoner ‘met niemand zou willen ruilen’. Wanneer je als kijker niet afkomstig bent uit regio Den Haag, sluit je vanaf het introductielied al niet aan bij de deelnemers, die een sterke verwantschap hebben met de Hofstad. Als kijker kun je het intro aangenaam vinden of het nummer van Jekkers waarderen, maar je zult afkomstig moeten zijn uit Den Haag om vanaf het intro al vormen van identificatie te ondervinden. Naast deze toonaangevende introductie weegt wellicht het zwaarst het extreme gedrag van de jongeren dat in de regel een grote stap verder gaat dan het gedrag van de gemiddelde kijker. Het is aannemelijk om te concluderen dat dit extreme gedrag een vorm van identificatie erg lastig maakt. Het tegenovergestelde aspect van het herkennen, wat identificatie inhoudt, is juist het distantiëren van de kijker met de deelnemer. Waar de identificatie plaatsvindt voor de vergelijkbare en herkenbare setting waarin de vriendengroep zich begeeft, zal het distantiëren eerder plaats vinden op het direct persoonlijke vlak. Een kijker kan zich bijvoorbeeld niet identificeren met een Robert (Jokertje) omdat hij hem zonder ondertiteling niet begrijpt. En een vrouwelijke kijker kan zich niet herkennen in het gedrag van Samantha (Barbie), omdat deze zo vaak bepaalde scheldwoorden en ziektes gebruikt in haar taalgebruik, waarvan de meeste kijkers zich direct afkeren. Het kunnen identificeren mét betreft algemene zaken, waarbij het niet kunnen identificeren (of distantiëren) zich richt op het persoonlijke aspect van een deelnemer. Daarnaast is het goed om een duidelijk verschil aan te geven in verschillende vormen van identificatie. Het identificeren, in de zin van

20


herkennen of inleven, is een andere vorm van identificatie dan wanneer een kijker zich vereenzelvigt met een deelnemer. Het is onlogisch om te stellen dat een gemiddelde kijker en een deelnemer zoveel met elkaar gemeen hebben dat hij zichzelf in deze deelnemer herkent. Deze laatste vorm, waarbij het om pure identificatie gaat, kan geen verklaring zijn voor het succes omdat Eyeworks juist met opzet heeft gekozen voor een extreme variant uit een specifieke subgroep. Een subgroep die afwijkt van de norm. De formule zou waarschijnlijk niet slagen wanneer de kijkers zich allemaal Jokertjes of Barbies zouden voelen (vereenzelvigen) omdat er dan niets meer te lachen viel. Wanneer dit laatste wel het geval was, zou het veel interessanter zijn om samen met je eigen vrienden iets te gaan ondernemen, dan te gaan kijken naar personen die bijna een kopie van jezelf zouden zijn.

3.1.3. Een tweedeling binnen het begrip identificatie

Samengevat blijkt er een tweedeling te zijn in het begrip identificatie. Enerzijds zullen kijkers het programma interessant vinden wegens de setting en de activiteiten die de deelnemers ondergaan. Hierbij draait het om het herkennen van bijvoorbeeld het uitgaan en het feesten. In het verlengde hiervan liggen begrippen als fascinatie en nostalgie. We kijken graag naar het programma omdat we ook weer jong willen zijn of tijdens onze drukke werkweek graag willen ontsnappen (escapisme) en willen terug denken aan onze eigen vakantie. Deze vorm draait puur om het 'wat'. Wat wordt er gedaan en ondernomen? En zou de serie net zo succesvol zijn wanneer deze zou zijn opgenomen op een regenachtig Nederlands Waddeneiland. De ongedwongen vakantiesfeer, de zon en zee, werken in die zin als een vorm van identificatie op de kijker. Maar deze eerste vorm (het herkennen) is een andere dan jezelf identificeren met een deelnemer op je persoonlijke vlak. Want de meeste kijkers zullen zich niet kunnen vereenzelvigen (letterlijke betekenis van het begrip identificeren) met de deelnemers. Hierbij draait het niet zozeer om 'wat' er gebeurt, maar 'hoe' het gebeurt. Het uitgaan en de vakanties zijn herkenbaar. Dit valt onder het 'wat', maar de manier waarop dit gebeurt is extreem en daarvoor juist uitzonderlijk en aantrekkelijk. Maar verre van een herkenbare situatie waarbij de kijker zich kan identificeren. De deelnemers zijn extreme varianten in de manier waarop ze in het leven staan. Het overmatige gebruik van alcohol is een voorbeeld van de over-de-top-mentaliteit welke voor de kijker onherkenbaar, onvoorspelbaar en verrassend is. Dit verrassende en onvoorspelbare gedrag is een ingrediënt dat een aantrekkingskracht kan hebben op de kijker, maar staat hiermee lijnrecht tegenover het begrip identificatie. Een reguliere inwoner uit Den Haag bevestigt deze laatste alinea wanneer ze ongevraagd haar mening geeft tijdens de opname van de serie Peter van der Vorst ziet Sterren. Want ook de inwoners uit Den Haag herkennen zich niet in het gedrag van de jongeren.

"Ik schaam me kapot. Waarom? Omdat iedereen zal denken dat er in Scheveningen en Den Haag slettenbakken wonen" (...) "Ik vind het echt een verschutting voor Den Haag en Scheveningen, het spijt me zeer." (Peter v.d. Vorst ziet sterren, anonieme voorbijganger).

21


Tijdens deze interviews bleek dat ook de inwoners uit Den Haag en omstreken zich ook konden storen aan de manier waarop hun woonplaats te boek kwam te staan. De deelnemers zijn dusdanig extreem gecast dat vrijwel iedere kijker zich in plaats van vereenzelvigt zal verbazen, lachen om of afkeert van de deelnemers. Het is niet waarschijnlijk om te concluderen dat Oh Oh Cherso haar populariteit heeft te danken aan het feit dat veel kijkers zich gemakkelijk konden vereenzelvigen met de deelnemers. Het lijkt voor de hand te liggen om te concluderen dat er eerder om ze gelachen moest worden. In de volgende paragraaf komt het aspect ‘aapjes kijken’ aan de orde.

3.2. Aapjes kijken.

(…) “Aan de andere kant gaan ze juist over de top, het feit dat ze verder gaan dan wij zouden gaan, bevat een element van ‘aapjes kijken.’ (…) Je kunt er in een zekere mate op neerkijken.” (Reesink. M. NTR. Helder. 2010).

Naast het zoeken naar overeenkomsten tussen de kijker en de deelnemers aan reality-soaps is het bij deze vorm van reality-tv direct duidelijk dat de doorsnee-kijker zich in het dagelijks leven niet op een gelijksoortige manier gedraagt en presenteert als de deelnemers van Oh Oh Cherso. Pulp-tv gebruikt deelnemers die extremer en meer uitvergroot zijn of afwijken van de gestelde norm.

“Die kinderen moeten in de gaten krijgen dat ze niet zo geweldig worden gevonden, maar dat ze worden uitgelachen” (Römer. P. RTL Boulevard. 04-2011).

In de jaren negentig vlogen onbekende en ordinaire mensen op het podium van de gelijknamige talkshow van Jerry Springer (1991) elkaar al in de haren en nog geen tien jaar geleden verbaasde iedereen zich over het lage IQ van de deelneemsters van Lekker Slim (RTL5. 2002), een door Talpa geproduceerde show waarbij de meest simpele vragen door onnozele meisjes, tot ontsteltenis van de kijker, verkeerd beantwoord werden. Het was amusement ten koste van de lager opgeleiden die zich minder in de wereld om zich heen hadden verdiept dan de gemiddelde kijker (of in ieder geval dan de gemiddelde kijker zelf dacht). Een andere vergelijkbaar voorbeeld zijn de auditierondes van bijvoorbeeld Idols (2002) en Popstars (2008). Deze bleken zeer succesvol omdat er gelachen kon worden om deelnemers die zelf in de veronderstelling waren dat ze goed konden zingen, maar in feite niets klaarspeelden. Echte mensen die werden uitgelachen door de kijker. Eind 2010 en begin 2011 zond RTL5 Dames en Heren in de dop (2010), Echte meisjes in de jungle en Oh Oh Cherso, Oh Oh Tirol uit, waarbij ook de hoofdrollen waren weggelegd voor de ‘domste jongetjes en meisjes van de klas’. Er wordt blijkbaar graag gekeken naar personen die ontactische of domme uitspraken doen, zich onhandig presenteren of zichzelf niet goed kunnen beheersen (agressie, schelden, woede, overmatig drank en/of drugs). RTL5 speelde hier zorgvuldig op in en bracht verschillende goedscorende reality-soaps uit.

22


De vergelijking met de talkshow Jerry Springer, waarbij het in de regel ook draaide om de woede-uitbarstingen en de schaamteloze en grove uitspraken van de kandidaten, is snel gemaakt.

“White Trash thus challenges the presumed superiority of whiteness, as well as the myth of upward mobility that goes with it, by making explicit the existence of class difference, and the operation of class inequality, per se.” (Grindstaff. 2002. 263).

Laura Grindstaff behandelt in haar boek The money shot reality-talkshows en bespreekt hierin de deelnemers, de producenten en het publiek van onder andere Jenny Jones en Jerry Springer. De titel verwijst naar een pornografische term en doelt op dat ene moment in een aflevering waar naar toe geleefd wordt. Het hoogtepunt, welke zich laat vertalen in de woede-uitbarsting of de vechtpartij waar het hele publiek naar uitkijkt. Deze televisieprogramma’s worden door Amerikanen geassocieerd met de term ‘trash-tv’ (in Nederlandse: pulp-tv). Omdat het geen inhoudelijke en hoogstaande programma’s zijn maar worden weggezet als agressieve vechten schreeuwtelevisie vergelijkt men het met de letterlijke vertaling van ‘huisvuil’. Grindstaff concludeert dat de deelnemers aan deze talkshows, net als de Haagse jongeren uit Oh Oh Cherso, niet terughoudend zijn in het delen van hun privé-omstandigheden op televisie. Voor een kleine vergoeding of, zoals bij Oh Oh Cherso het geval was, een gratis vakantie, lieten de deelnemers zich voor het oog van de natie filmen, met alle denkbare gevolgen van dien (reputatieschade, niet meer bekend over straat kunnen, kansen op een baan. etc.). Grindstaff koppelt de term ‘white trash’ aan deze programma’s. De term refereert naar groepen lager opgeleide en asociale blanke mensen die het witte ras, dat oorspronkelijk automatisch tot de hoge cultuur behoorde ten opzichte van gekleurde mensen, niet volgens de ‘blanke normen’ zouden vertegenwoordigen. De deelnemers aan de talkshows zijn doorgaans blanke personen afkomstig uit de lagere economische en sociale klasse, die worden bekeken en uitgelachen door de hogere sociale klasse. Er is een duidelijke overeenkomst met de Haagse deelnemers uit Oh Oh Cherso. Het zijn allemaal blanke Nederlandse jongens en meisjes afkomstig uit de ‘achtergestelde’ buurten van Den Haag en omstreken. De jongens zijn onbezonnen, praten met een plat Haags accent en koketteren met hun zelf verdraaide en bedachte uitspraken. De dames, waarvan enkele goed bekend zijn bij de politie, vroegtijdig ongewenst zwanger of online uitgelekte naaktfoto’s hebben, gaan nog een stap verder. Winkeldiefstal en het rijden zonder rijbewijs, het veelvuldig schelden met de meest terminale ziektes, het asociale gedrag en het extreme overmatige drankgebruik maakt van de vrouwelijke deelneemsters in vele opzichten een overtreffende trap van hun mannelijke medeHagenezen. Schaamteloos wordt er op trotste wijze gesproken over hun afkomst en hun manier van leven. Een goed voorbeeld voor de Nederlandse variant van het begrip ‘white trash’. Er zijn door Ruth Penfold-Mounce verschillende artikelen gepubliceerd die een verband proberen te leggen tussen de populariteit van beroemdheden (The Celebrity Culture) en crimineel gedrag. In haar artikel Celebrity Culture and Crime: The joy of Transgression (2009) legt ze een parallel in de manier waarop beroemdheden en succesvolle criminelen worden verheerlijkt; ze leven

23


boven de wet, hebben alles wat hun hard begeert en lijken hier telkens mee weg te komen, een veelvorkomende fascinatie onder fans van beroemdheden. Een verband is te leggen in de zoektocht naar de populariteit van Oh Oh Cherso, waarbij de hoofdpersonages zich ook meer dan eens vergrijpen of hebben vergrepen aan illegale praktijken. Of de deelnemers dit binnen of buiten de tekst hebben gedaan is niet van belang voor de kijker. Het kenmerk van reality-tv is immers dat er wordt gekeken naar het ‘echte leven’ van de deelnemers. Dat dit leven, buiten het zicht van de camera’s om, zich verder afspeelt is voor een kijker die gelooft in de realiteitsclaim van de serie niet meer dan logisch. Voorbeelden van de vergrijpen waar de deelnemers zich schuldig aan zouden hebben gemaakt omvatten onder meer: het rijden zonder rijbewijs en winkeldiefstal (Tatjana alias Tijgertje), mishandeling en arrestatie wegens vermeende illegale wietplantage (Samantha alias Barbie) en arrestatie omtrent een vechtpartij (Robert alias Jokertje). Volgens het artikel in de Nieuwe Revu, geschreven door Brandeis, weet de showbizzpagina van de Telegraaf op dagelijkse basis een pikant nieuwtje te brengen over de deelnemers en hun misstappen en staan deze rubrieken standaard in de lijst ‘best gelezen’ van de website. Er zit dus ook bij de lezers van de website een fascinatie voor meekijken naar de deelnemers die keer op keer in de fout gaan. De vraag blijft of er een verband is tussen het criminele gedrag van de deelnemers en de populariteit van het programma Oh Oh Cherso. Wordt er graag gekeken naar jongeren die over de scheef gaan? Volgens Ruth Penfold-Mounce zou de verklaring voor het op de voet volgen van de deelnemers van de Oh Oh Cherso-serie kunnen liggen in het van de Franse filosoof Michel Foucault afkomstige begrip “governance”. De deelnemers van Oh Oh Cherso zijn zowel de celebrities als de criminelen die Penfold-Mounce uitlicht om hun bewondering te verklaren. Een Oh Oh Cherso-Barbie of -Tijgertje trekt op een dubbele manier de aandacht en de fascinatie van de kijker naar zich toe. Wegens haar bereikte stardom is ze een bekende Nederlander en met haar criminele gedrag plaatst ze zichzelf boven alle regels waar de kijker zich wel elke dag aan dient te houden. Als nuance dient opgemerkt te worden dat het ‘stardom’ van een bekende Nederlander in Nederland zeer beperkt en vergankelijk is. Daarnaast trek je, wanneer je het BN-erschap met je criminele leven laat fuseren, extra veel aandacht en beland je net als iedere andere doorsnee Nederlander gewoon op het politiebureau. Deelneemster Tijgertje zou door haar bekendheid extra goed in de gaten gehouden zijn door het winkelpersoon, dat op de hoogte was van haar identiteit en haar criminele verleden via de serie. Deze nuance lijkt voor het stardomgehalte en de kijkcijfers van de serie niet van negatieve invloed te zijn. Deze kijken hier graag naar en een serie als Oh Oh Cherso groeit door deze ontwikkelingen in populariteit.

24


3.3. Authenticiteit, stardom and celebrity

“De deelnemers zijn authentiek het programma is bedoeld als entertainment” (…) “Wij willen spraakmakend zijn en een bepaald gevoel neerzetten: veel humor en jong van geest, gedurfd. (…) En de kijkers ervaren de hoofdpersonen als sympathiek en eerlijk”. (R. van Westerloo. programmadirecteur RTL5).

3.3.1. De zoektocht naar authenticiteit

“The general public does not believe in the reality of real-TV, which is thought to be exaggerated or even made up, and, in relation to this, the public expects real people to perform for cameras.” (Hill. 2002. 337).

In het verlengde van het besproken onderwerp identificatie ligt het begrip authenticiteit. Een begrip dat de mate van echtheid van een televisiepersoonlijkheid probeert te omschrijven. Authentiek staat voor geloofwaardigheid en betrouwbaarheid. Om je als kijker te kunnen identificeren met een deelnemer van een reality-programma, dient de deelnemer, kandidaat of celebrity een zekere mate van authenticiteit uit te stralen. Anette Hill heeft onderzoek verricht naar de interactie tussen deelnemers en kijkers van game-docs, zoals Big Brother. Haar conclusie luidt dat de kijker zich aangetrokken voelt tot deze programma’s omdat ze ze zien als een zoektocht naar de ‘echte’ mensen binnen het programma. Wie blijft ondanks alle camera’s het dichtst bij zichzelf? Het spel dat door de kijker gespeeld wordt is het ontdekken van de werkelijkheid in een geëngageerde omgeving, zoals een Big Brother -huis of een vakantievilla op Griekenland. Het is een vorm van zelfmanagement.

“Although we are watching contestants in a game-doc, we are also watching nonprofessional actors negotiate difficult situations. These real people experience a transformation from ordinary person to celebrity, and also a transformation of the self.” (Hill. 2002. 336)

Justin Lewis refereert in het artikel The meaning of Real life naar Hill en stelt dat hij het deels met haar eens is, maar wijst ook op verschillende televisiecodes die bestaan om de mate van authenticiteit te beïnvloeden. Het televisielandschap is een hybride plek geworden waarbij telkens weer realiteit en fictie door elkaar heen lopen en volgens hem is het niet mogelijk om het succes op te hangen aan de mate van authenticiteit omdat dit simpelweg niet te meten valt. Lewis stelt:

“(…)The use of the everyday words like “real,” “realistic,” or “authentic” does not coalesce into coherent system of references. In other words, it is neither clear what is meant by real life or how it is signified televisually. Thus we can not assume that reality TV is any more or less successful in the signification of real life than television fantasy.”

25


(Murray. 2004. 291)

Als illustratief voorbeeld geeft hij de tekenfilmserie The Simpsons (1987) die vol zit met onmogelijkheden en in eerste instantie dus niet valt onder realistisch; het is immers een fantasietekenfilm waarin al het onmogelijke denkbaar is. Aan de andere kant kunnen kijkers uit deze serie, die een doorsnee Amerikaans gezin vertegenwoordigt, heel herkenbare en ‘echte’ situaties lezen in de tekst. Zo kan een onmogelijke tekenfilm wel als heel realistisch overkomen. Zonder dat het volgens Lewis daadwerkelijk te meten is, kan vastgesteld worden dat grote groepen kijkers het toch erg belangrijk vinden wanneer iemand op televisie dicht bij zichzelf lijkt te blijven. Nederlanders, die vanouds leven volgens het bekende gezegde “doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg”, schijnen toch de meeste sympathie op te brengen voor televisiepersoonlijkheden die zich hieraan lijken te houden. Van de soap rondom Frans Bauer tot aan de winnaar van Idols (2002) en Big Brother, ze waren allemaal ‘zo lekker gewoon en zichzelf gebleven.’ En ook voor Oh Oh Cherso lijkt dit fenomeen te kloppen. Door alle media-aandacht die de Hagenezen verwerven naast de serie zelf, is voor heel Nederland te zien dat de deelnemers buiten de serie hetzelfde overkomen als hun karakters die te zien zijn binnen de afleveringen. Zonder dat kijkers de deelnemers hebben ontmoet, wordt er een beeld geconstrueerd van de persoon Vincent (Sniper) of Roos (Little Princes). Samantha (Barbie) maakt zich op haar wintersportvakantie in Oh Oh Tirol schuldig aan het nuttigen van overmatig drankgebruik, maar verschijnt ook in meerder malen in De Telegraaf met het bericht dat ze in Den Haag dronken in een gracht is beland toen ze een taxi wilde 2

aanhouden. Tony (Sterretje) probeert met zijn DJ-talent het Griekse Star Beach op zijn kop te zetten, 3

maar brengt bij thuiskomst ook een plaat uit met muziekproducent Menthal Theo. Kijkers merken dit op en ervaren dat de deelnemers binnen de serie op een manier worden geportretteerd die overeenkomt met hun dagelijkse manier van leven. Fictie (als je bij een reality-soap al kan spreken van fictie) en non-fictie lopen door elkaar heen en het is voor een kijker niet eenvoudig om deze twee te scheiden. Het zou zelfs zo kunnen zijn dat het voor de Haagse jongeren zelf moeilijk is om hun gedrag te onderscheiden. De opzet van reality-tv is dat er gekeken wordt naar personen die zich natuurlijk gedragen, maar toch gefilmd worden. In de regel is het zo dat iemand zich toch aanpast aan de manier van doen en laten wanneer hij of zij zich bewust is van het feit dat hij gefilmd wordt. Het wordt dus heel moeilijk om aan te tonen waar de Barbie uit Oh Oh Cherso verschilt van de Samantha uit het dagelijkse Haagse leven, en waardoor dit komt? Gaan de deelnemers extremere acties ondernemen omdat ze weten dat ze gefilmd worden of houden ze zich toch meer op de vlakte aangezien het thuisfront, en het hele land, ook meekijkt? Daarnaast heeft de producent, die bijvoorbeeld verantwoordelijk is voor de aanwezigheid of het ontbreken van alcoholische dranken, ook een invloedrijke positie. Wil Eyeworks zoveel mogelijk ontspoorde jongeren in beeld brengen of heeft de producent ook zijn morele grenzen?

2 3

Barbie in het water door taxi. Telegraaf.nl. Sterretje en Mental Theo nemen plaat op. Rtl.nl.

26


3.3.2. Zelfreflexiviteit en commerciële waarde

Aspecten rondom zelfreflexiviteit en commercie zijn in combinatie met authenticiteit op heel ingenieuze en onduidelijke manieren met elkaar verstrengeld. Een veel gehoord argument ten tijde van het Oh Oh Tirol-seizoen was dat de deelnemers zich meer bewust waren van hun acties. Na het succes van Oh Oh Cherso hadden de vaste kijkers een duidelijker beeld gekregen van de personages en karakters binnen de groep. Elke deelnemer had een eigen herkenbare identiteit en was met zijn of haar karaktereigenschappen inmiddels bekend bij de Nederlandse kijker. Er kan gesteld worden dat de schroom ervan af was en dit was zichtbaar in het doen en laten van de deelnemers tijdens hun wintersportopnamen. Enkele deelnemers droegen T-shirts met prints van succesvolle oneliners erop, afkomstig uit het eerste seizoen. Met name Tony (sterretje) was hier gemakkelijk op te betrappen. Daarnaast bleek de vriendengroep, die voor de opnames van Oh Oh Cherso nog geen bestaansrecht had, na de avonturen op Chersonissos en de bijbehorende nasleep, hechter te zijn geworden. Kreeg de kijker hierdoor in deel twee juist een beter inzicht van de echte persoonlijkheid achter de deelnemer, of waren de Haagse jongeren zich nu beter bewust van de rol die ze het beste konden spelen? De exacte waarheid is, naast het feit dat het heel moeilijk is om dit exact in kaart te brengen, onbelangrijk. Wanneer Joey (Matsoe Matsoe) wel of niet zichzelf is, is voor dit onderzoek niet relevant. Het draait erom hoe de kijker deze rolverdeling ervoer. Stemde zij telkens weer op de donderdagavond af op RTL5 omdat zij het idee hadden dat ze naar authentieke deelnemers aan het kijken waren? Was het voor deze kijkers een zelfde zoektocht naar authenticiteit als destijds bij Big Brother? Patricia Pisters schrijft in Bedekt met sterrenstof: dromen zijn geen bedrog (Costera Meijer. 2000) over televisiepersoonlijkheden en hun fans. Dat de vaste kijker een imaginaire vriendschap dient op te kunnen bouwen met onder andere de deelnemers aan reality-soaps als Oh Oh Cherso. Zonder ‘omweg’ wil de kijker direct in contact komen met ‘de echte persoon’ die aan hen wordt gepresenteerd. Kijkers willen een echt persoon zien. Iemand waarvan de kijker in de veronderstelling is die deelnemer zichzelf is.

“Misschien is juist het feit dat het nieuwe soort sterren zoals Big Brother-bewoners direct min of meer privéomstandigheden te zien zijn de grootste reden voor hun aantrekkingskracht. Zonder ‘omweg’ krijgen we te zien waar we altijd al naar op zoek zijn: de echte mensen achter de beelden” (Costera Meijer. 2000.139).

Wanneer het grote succes van Oh Oh Cherso en Oh Oh Tirol, geheel of gedeeltelijk, wordt toegeschreven aan de authenticiteit van de deelnemers en de zoektocht hiernaar, kan er verondersteld worden dat het voor de kijker is overgekomen alsof de deelnemers tijdens de opnames zichzelf waren. Toch is er nog een kanttekening te maken bij deze strekking. Want de kijkers kunnen in de veronderstelling zijn dat ze naar de echte Bibi (Kaboutertje) of Elize aan het kijken zijn, maar op

27


welke gronde baseren de kijkers deze aanname? De meeste kijkers zullen geen enkele deelnemer ooit ontmoet hebben, en ‘kennen’ hen puur en alleen vanuit de media. Een kijker kan stellen dat het gedrag van Tony (Sterretje) of Robert (Jokertje) tijdens Oh Oh Cherso identiek is aan hun gedrag in, bijvoorbeeld Pauw en Witteman, of een andere mediatekst, maar dat wil nog niet vaststellen dat deze jongeren ook in hun dagelijks leven zo zijn. Peter van der Vorst bezocht in zijn programma Peter van der Vorst ziet sterren Robert (Jokertje) bij hem thuis en concludeerde dat hij in het dagelijks leven afweek van het beeld dat in de serie geschetst zou zijn, toen hij opmerkte dat Jokertje Boeddhabeelden op zijn kamer had staan en trompet speelde bij een officiële vereniging.

“ Wat grappig, want dat is zo in tegenstelling met het imago dat je eigenlijk hebt? Want je bent een soort stuiterbal in de serie, hé?” (Van der Vorst. 2010).

Er zullen zeer weinig kijkers zijn die exact kunnen vertellen hoe een van de Haagse jongeren zich gedraagt wanneer deze een week niet door een camera wordt gefilmd of gefotografeerd. Het vaststellen van de authenticiteit van een persoon is vrijwel onmogelijk wanneer je alleen beschikt over de kennis die een kijker heeft opgedaan puur vanuit mediateksten. Deze laatste stelling omtrent authenticiteit mag dan aangegeven dat de zoektocht ernaar een onmogelijke strijd is waarvan de kijker eigenlijk nooit zeker kan vaststellen wanneer hij naar de echte Joey (Matsoe Matsoe) kijkt. Los van het hierboven omschreven argument dat de meeste kijkers eerst enkele weken of maanden met een deelnemer zouden moeten optrekken om erachter te komen hoe zijn of haar gedrag is buiten het zicht van de camera’s, zal het voor een deelnemer zelf ook een bijna onmogelijke taak zijn om zijn of haar ‘authentieke ik’ te omschrijven. Want al zegt Robert (Jokertje) dat hij “gewoon lekker zichzelf is”, dan doet hij dit voor de camera’s en is hij zich bewust van zijn uitspraken. Een laatste constatering rondom de authenticiteit in samenhang met de commerciële waarde hangt samen met de keuzes die de producenten hebben gemaakt. Want het is de vraag in hoeverre Eyeworks de Haagse jongeren enerzijds wil neerzetten als een extreme variant op een subgroep en anderzijds als authentieke jongeren die vakantie vieren zoals ze dat ook zouden doen zonder camera. Er is een mix ontstaan van specifieke casting, productie-invloeden en montage die heeft geresulteerd in een beeld van een vriendengroep die enerzijds ‘echte Hagenezen’ laat zien, en anderzijds ‘losgeslagen’ en ‘uitbundige’ asociale jongens en meisjes, waar geen kijker zich in herkent. Eyeworks heeft geprobeerd om de perfecte verhouding te creëren tussen enerzijds ‘echt’ en anderzijds ‘over de top’, waardoor de kijker is gaan geloven dat de Haagse jongeren zich altijd zo gedragen, en dat er wordt gekeken naar authentieke jongeren die dicht bij zichzelf blijven. Een productionele zet die moest leiden tot het commercieel succes dat achteraf is gebleken.

28


4. Hoofdvragen. 4.1. Hoofdvraag en deelvragen

Het theoretisch kader heeft een basis gelegd voor de uitgangspunten tijdens de interviews met de respondenten. Herkennen de vaste kijkers van Oh Oh Cherso en Oh Oh Tirol de categorieën die hierboven uiteengezet zijn, en volgens de verschillende prominenten als oorzaak worden gegeven voor het enorme succes van de serie? Hoe ervaren en verklaren vaste kijkers het succes van de serie Oh Oh Cherso en Oh Oh Tirol en op welke punten komt dit overeen met de uitspraken die gedaan zijn in de media door prominente wetenschappers en televisieproducenten? Deelvragen zijn te verdelen aan de hand van de opgestelde topics. Kunnen de kijkers zich identificeren met de Hagenezen en tot op welke hoogte? Of wordt er door het merendeel juist gelachen om en neergekeken op de Haagse jongeren. Of wordt er juist tegen ze opgekeken? Is er sprake van fascinatie en fantasieën en zouden de kijkers het liefst ook een Jokertje of een Barbie willen zijn? Is beroemd zijn, op de manier zoals de Hagenezen dat momenteel ervaren, juist een verlangen voor de kijker of grinniken ze achter hun rug om over hun onbegrepen gedrag? De volgende topiclijst is aan de hand van het theoretisch kader samengesteld.

4.2 Topiclijst.

Introductie. Voorstellen

(Leeftijd, geslacht, naam (optioneel) Woonplaats)

Betrokkenheid bij de serie?

(Zowel Oh Oh Cherso als Oh Oh Tirol, op de voet gevolgd?, keek u elke wekelijks of geregeld? Keek u een aflevering terug als u er een miste) (Heeft u met plezier gekeken? (of moest u meekijken en keek u om een andere reden?) (met wie keek u naar de serie? Alleen, met vrienden? Met uw kinderen mee?)

Keek u graag naar de serie?

Hoe zou u, aan het begin van dit interview, beschrijven waarom u zo graag keek naar Oh Oh Cherso? Identificatie. Het succes van de serie wordt ontleend aan de hoge mate van identificatie. Dat wil zeggen dat de kijkers zich kunnen vereenzelvigen met de deelnemers. De volgende vragen dienen een beeld te creëren in hoeverre dit bij u van toepassing was. Locatie, vakantie. (Wat ze doen / In welke mate treedt er herkenning op). Doel: Erachter komen in welke mate de kijker zich wist te identificeren met de deelnemers. Is de aantrekkingskracht ‘het vakantie vieren’ op zich? (Warme eiland, villa, vrijheid, etc.) -

Is de vakantie situatie voor u herkenbaar? Bent u zelf geregeld met vrienden naar feestbestemmingen gegaan? En hoe lang is dat geleden? Kent u het eiland Kreta en de badplaats Chersonissos? Hoe stond/ staat dit bij u bekend?

29


-

Zouden we kunnen stellen dat een zonvakantie, zoals de 8 Hagenezen ondergingen voor u wel/niet herkenbaar is?

Slotvraag: u zou u uw relatie beschrijven met enerzijds de serie en anderzijds uw eigen vakantieervaringen? (Bijv. Keek u graag omdat u dan eigen vakantie-ervaringen herkent/ herbeleefd? Of keek u graag omdat u vakantiebeelden te zien kreeg, die u zelf niet kent, maar waar u wel met plezier naar kijkt? Of had u met hetzelfde plezier gekeken als de serie op bijv. een Nederlands Waddeneiland opgenomen zou zijn? Deelnemers. Doel: Onderzoeken of kijkers de serie aantrekkelijk vonden omdat de kijkers zich ook konden vereenzelvigen met de deelnemers. Of dat dit niet het geval is. -

Is er een deelnemer waarin u zichzelf herkent? Wat herkent u hierin? (Bijvoorbeeld door karaktereigenschappen dezelfde spontaniteit, drukte, humor). Is er een deelnemer die erg ver van u af staat? Hoe komt dit? Heeft u een favoriete deelnemer, en hoe komt dit?

Authenticiteit. -

In welke mate zou u de serie omschrijven als een ‘reality-soap?’ Denkt u dat De Haagse jongeren acteren? Heb je kunnen ontdekken in welke mate de productie de deelnemers beïnvloed in hun doen en laten? Zou u de serie minder waarderen als bleek dat de jongeren acteurs bleken te zijn?  Dus u waardeert het dat de jongeren zichzelf zijn? > waar maakt u uit op dat de jongeren zichzelf zijn?  Maar u kent ze toch niet persoonlijk? Klopt het dat je kijkt omdat je erachter wilt komen welke personen ‘echte’ zijn? e Vond je dat de groep zich anders gedroeg in de 2 serie? (omdat ze toen al bekend waren bij het Nederlandse publiek?) En kwam dit de tweede serie ten goede?

Neerkijken op / Lachen om / Aapjes kijken. -

Oh Oh Cherso zou mede zo succesvol zijn omdat er kon worden neergekeken op de deelnemers. Hoe denkt u hierover? Is dit een reden waarom u keek? Voel je jezelf beter als je kijkt naar Oh Oh Cherso? (upgrade van het ego?) Hoe beoordeel je het overmatig gebruik van drank? (worden de deelnemers door de productie hierdoor gemanipuleerd?) Hoe beoordeel je het overmatig grove taalgebruik? Schelden met ziektes e.d?  Hoe beoordeel je het publiekelijke flirten wat leidt tot zoenen en seks?  In hoeverre kijk je niet liever naar pornografisch materiaal? Vind je dat de deelnemers zijn veranderd in de tweede serie Oh Oh Tirol ten op zichten van Oh Oh Cherso? (Bewustzijn van de camera? : Waar merk je dat aan? Hechtere vriendengroep? Meer op hun hoede?) Wat vond je van de aanwezigheid van deelneemster Tijgertje in Oh Oh Tirol?

Conclusie. Als ik u achteraf nogmaals de vraag stel waarom u naar Oh Oh Cherso heeft gekeken? Is dat door dit interview dan veranderd? Of wilt u uw menig bijstellen?

30


4.3 Van Topiclijst naar vragenlijst

1. Introductie. -

-

Kunt u zich even voorstellen? (Uw naam, leeftijd, geslacht, Woonplaats en opleiding) Kunt u aangeven hoe vaak u televisie kijkt? Hoeveel uur gemiddeld per dag of per week) Wat zijn momenteel uw favoriete programma’s (Let op categorie antwoord: Veel reality of soap? Of juist niet. Probeer hier direct aan af te leiden welke aspecten matchen met Oh Oh Cherso. Bent u een fan van reality-soaps (keek u graag naar Big Brother, De Gouden Kooi, etc.) Kunt u beschrijven wat uw betrokkenheid was bij de serie? Hoe vaak keek u? (keek u elke wekelijks of geregeld? Keek u een aflevering terug als u er een miste) Heeft u zowel Oh Oh Cherso als Oh Oh Tirol gevolgd? Met wie keek u? (Alleen, met vrienden? Met uw kinderen mee?) Keek u bewust met plezier naar de serie? (Of moest u meekijken, was er niets anders op tv of keek u om een andere reden? Zoals studie, opvoedkundig, verbazing?) Hoe zou u, aan het begin van dit interview, als een beschrijving kunnen geven waarom u zo graag keek naar Oh Oh Cherso.

2. TOPIC Identificatie. -

-

Is de vakantie situatie voor u herkenbaar? Bent u wel eens op Chersonissos geweest voor een feestvakantie? En/of op een vergelijkbare bestemming? Kunt u beschrijven hoe zo’n vakantie eruit zag? En als u dat vergelijkt met de vakantie van de Hagenezen? Zouden we kunnen stellen dat een zonvakantie, zoals de 8 Hagenezen ondergingen voor u wel/niet herkenbaar is? In hoeverre denk je dat de sfeer van het programma (warmte, eiland, villa, vrijheid, etc?) invloed heeft op het programma (Was het net zo aantrekkelijk als het in Egmond aan Zee was opgenomen? Hoe vindt u het om dezelfde (soort) vakantie als het ware te herbeleven door mee te mogen kijken met de Hagenezen? Keek u graag omdat de situatie van de Hagenezen herkenbaar was? JA: Ligt de kracht van de vakantie in een herbelevingavontuur? Nostalgie? NEE: Keek u graag omdat er een vorm van fantasie en fascinatie ontstond? Kunt u zich identificeren met de deelnemers? En waarom wel of waarom niet? In welke deelnemer ziet u het meest van uzelf terug. Herkent u zich het meest? In welke deelnemer herkent u zich het minst? En waarom?

3. TOPIC. Authenticiteit. -

In welke mate zou u de serie omschrijven als een ‘reality-soap?’ Denkt u dat De Haagse jongeren acteren? Zou u kunnen omschrijven wat u ervan zou vinden als tijdens de serie zou blijken dat het allemaal ingehuurde acteurs zouden zijn?  Dus u waardeert het dat de jongeren zichzelf zijn?  waar maakt u uit op dat de jongeren zichzelf zijn?  Maar u kent ze toch niet persoonlijk? Heb je kunnen ontdekken in welke mate de productie de deelnemers beïnvloedt in hun doen en laten? Concreter: Kun je een voorbeeld bedenken welke keuzes de deelnemers zelf maken en welke keuzes de producent voor ze maakt? Kijk je liever naar de personen die het dichtst bij zichzelf lijken te blijven? e Vond je dat de groep zich anders gedroeg in de 2 serie? (omdat ze toen al bekend waren bij het Nederlandse publiek?)

31


-

En kwam dit de tweede serie ten goede? Heeft u een favoriete deelnemer, en hoe komt dit? Vind je dat de deelnemers zijn veranderd in de tweede serie (Oh Oh Tirol) ten op zichten van Oh Oh Cherso? Wat vond je van de aanwezigheid van deelneemster Tijgertje in Oh Oh Tirol? Wat deed dat met het gedrag binnen de groep en de serie? (Bewustzijn van de camera? : Waar merk je dat aan? Hechtere vriendengroep? Meer op hun hoede?)

4. Neerkijken op / Lachen om / Aapjes kijken. -

Oh Oh Cherso zou mede zo succesvol zijn omdat er kon worden neergekeken op de deelnemers. Hoe denkt u hierover? Is dit een reden waarom u keek? Hoe beoordeel je het gedrag van de deelnemers? (drank, sex, grof in de mond) Voel je jezelf beter als je kijkt naar Oh Oh Cherso? (upgrade van het ego?) Bevestigt of herbevestigt het programma je eigen normen en grenzen? Kijk je graag naar andere mensen die over-de-top dingen doen? Kun je een voorbeeld bedenken waarbij je ook graag kijkt naar iemand anders die:  te veel drinkt?  te veel scheldt, vloekt, agressief is? (Keek je zeker ook graag naar Jerry Springer en de gouden kooi)  Seks heeft voor een camera? (Kijk je zeker ook naar porno? Waarom wel/ waarom niet?)

5. Conclusie. -

Als ik u achteraf nogmaals de vraag stel waarom u naar Oh Oh Cherso heeft gekeken? Is dat door dit interview dan veranderd? Of wilt u uw menig bijstellen? Dank voor uw tijd en uw medewerking Mag uw naam openlijk gebruikt en genoemd worden in dit onderzoek?

32


5. De interviews en de resultaten. Om tot een eenduidig antwoord te komen op de hoofdvraag moeten de afgenomen interviews met de respondenten in kaart worden gebracht. Na het theoretisch kader te hebben beschreven zijn er gesprekken geweest met vaste kijkers van de series Oh Oh Cherso en Oh Oh Tirol waarin zij, vanuit hun positie als kijker, probeerden te verklaren waarom zij graag naar de serie keken. In deze kwalitatieve één op één interviews is er aan de respondenten per topic (identificatie, authenticiteit, aapjes kijken) gevraagd hoe zij dachten over het programma Oh Oh Cherso.. In de bijlage van deze receptieanalyse zijn de transcripties van deze gesprekken in hun volledigheid terug te vinden. In dit hoofdstuk zal veelvuldig worden teruggegrepen naar veelzeggende citaten uit deze interviews. Voordat er per topic in kaart gebracht zal worden hoe de respondenten dachten over deze zaken en het programma in zijn algemeenheid, is het van belang om voorafgaand een helder beeld te geven van de manier waarop deze interviews tot stand zijn gekomen.

5.1. De interviews

Aantal interviews

12

Gemiddelde duur van een interview

9 min. 10 sec.

Aantal mannen

4

Aantal vrouwen

8

Gemiddelde leeftijd geïnterviewden

23 jaar en 3 maanden

Gemiddelde duur televisie kijken per dag.

Ong. 2 uur

Is de respondent zelf ook op een ‘feestvakantie’ geweest?

11 wel/ 1 niet

Is de respondent zelf ook op Chersonissos geweest?

1 wel /12 niet

Welke vergelijkbare bestemming wel?

Salou, Lloret de Mar, Kos,

Uiteindelijk zijn er 12 personen geïnterviewd voor dit onderzoek. Deze kwalitatieve interviews, in de vorm van één op één gesprekken, hadden het doel om vaste kijkers te laten vertellen waarom zij hebben gekeken naar de serie Oh Oh Cherso. In welk licht plaatsten zij de uitspraken die eerder in dit onderzoek aan bod kwamen en hoe dachten zij over de drie topics; identificatie, authenticiteit en ‘aapjes kijken’? Het aantal geïnterviewde respondenten is vastgesteld op 12. Er is niet gekozen voor een enquête met een groter aantal respondenten maar voor een relatief laag aantal omdat het nu binnen het bestek van dit onderzoek mogelijk was in een gesprek steeds nader in te gaan op de gegeven antwoorden. In dit onderzoek, waar de nadruk ligt op het ‘waarom’ iemand graag naar iets kijkt, zijn de eerste antwoorden niet per se de correcte antwoorden op de vragen die je stelt. Met de mogelijkheid tot doorvragen kunnen respondenten zichzelf eigenlijk verassen met hun antwoorden en erachter komen dat er heel andere kijkmotieven gelden waarvan ze zelf wellicht niet op de hoogte waren. Wanneer er alleen van een vragenlijst uitgegaan zou zijn, zouden de antwoorden dus oppervlakkig en bondig geweest kunnen zijn en niet tot de antwoorden leiden waar deze analyse naar op zoek is.

33


Achteraf hebben alle respondenten de mogelijkheid gekregen om aan te geven of zij liever anoniem wilde blijven of dat hun naam openlijk gebruikt mocht worden. Hiermee is de kans op het vrijuit spreken vergroot en kan er worden aangenomen dat de respondenten de vragen naar waarheid hebben beantwoord. Om toch de gebruikte citaten te kunnen herleiden naar de desbetreffende respondenten en hun interviews is er gekozen om de gesprekken te nummeren. Na ieder nummer staat de voornaam van de respondent of anoniem.

Interview.

Nr.

Naam respondent.

Gegevens

Interview

1.

Pauline Spruijt

Vrouw. 23 jaar. HBO PABO afgerond

Interview

2.

Anoniem.

Man. 24 jaar. HBO International Buisness administration

Interview

3.

Caspar Moria

Man. 25 jaar. MBO afgerond. Werkzaam als kok.

Interview

4.

Anoniem

Vrouw. 23 jaar. HBO Communicatie

Interview

5.

Annemarijn Kokke

Vrouw. 27 jaar. UvA Communicatiewetenschappen.

Interview

6.

Marjolein Leijtens

Vrouw. 25 jaar. Master Kunstbeleid en –management.

Interview

7.

Mariska v. Meurs

Vrouw. 24 jaar. HBO. Management Economie en Recht.

Interview

8.

Karin van de Bos

Vrouw. 24 jaar. HBO PABO afgerond. Werkzaam als docent

Interview

9.

Sigrid van Berlo

Vrouw. 23 jaar. HBO Media en Entertainment Management

Interview

10.

Liza A.

Vrouw. 24 jaar. HBO Logopedie afgerond

Interview

11.

Nick Duyn

Man. 23 jaar. HBO Sport en beweging.

Interview

12.

Nick Folmer

Man. 24 jaar. Havo afgerond. Werkzaam justitiële inrichting

Het aantal geïnterviewde respondenten is niet toereikend voor een representatieve vertegenwoordiging van de algemene of gemiddelde vaste kijker van het programma. Het is de vraag of het überhaupt mogelijk is om dat aantal vast te stellen omdat het zou kunnen zijn dat elke kijker een andere kijkmotivatie heeft. Er zou dan een x-aantal respondenten, met verschillende geslachten, opleidingen en aankomsten, ondervraagd moeten worden dat zo hoog ligt, dat het zoals eerder gezegd buiten de bereikbaarheid van dit onderzoek en zijn mogelijkheden zou vallen. Dit aantal, van 12 personen, is mijns inziens echter wel voldoende om een beeld te krijgen van enkele gedachtegangen van vaste kijkers. Hoe wordt er door hen gedacht over de uitspraken die het succes van de reality-soap proberen te verklaren? Het betreft allemaal individuele vaste kijkers die beide seizoenen hebben bekeken en gevolgd. Ze vallen in de leeftijdscategorie die binnen het kijkerprofiel van RTL5 past en behoren hiermee tot de aangewezen doelgroep. De respondenten voldeden allemaal aan de eigenschappen om een gefundeerde mening te kunnen samenstellen, die door hen met krachtige argumenten en voorbeelden kon worden onderbouwd. Uit de interviews zal blijken of zij het eens waren met de uitspraken die verschenen in de media en waaraan dit onderzoek zijn bestaansrecht ontleent. Daarnaast geven ze aan welke kijkmotieven zij welf hadden en om welke redenen zij zelf met plezier naar Oh Oh Cherso hebben gekeken.

34


5.2. Uitkomst per categorie

De interviews zijn afgenomen aan de hand van de opgestelde topiclijst waarbij de drie begrippen uit het theoretisch kader telkens aan bod kwamen. In de volgende paragrafen zullen deze bevindingen worden uiteengezet. Dit hoofdstuk beschrijft de drie topics in een andere volgorde dan het theoretisch kader dit doet. De topic- en vragenlijst begonnen met identificatie om vervolgens authenticiteit en als laatste ‘aapjes kijken’ te behandelen. Deze laatste twee zijn ten opzichte van het theoretisch kader omgedraaid omdat het tijdens de interviews praktischer bleek om na het benoemen van de favoriete deelnemer (identificatie) door te gaan op authenticiteit. Het ‘aapjes kijken’/ neerkijken op komt in dit hoofdstuk als derde aan bod. Het eerste begrip is identificatie dat een belangrijke rol speelden voor de respondenten. Bijna parallel aan het theoretisch kader bleeken dat de respondenten zich konden vinden in het verschil tussen vereenzelviging enerzijds en herkenning anderzijds. Herkenning, wat niet hetzelfde is als vergelijkbaarheid, blijkt een belangrijke factor binnen Oh Oh Cherso. Maar identificeren met de deelnemers blijkt vrijwel onmogelijk.

5.2.1. Identificatie

“Aan de ene kant zijn het gewone jongeren waar we ons mee kunnen identificeren. Het zijn hele gewone mensen die hier op vakantie gestuurd worden, die daar dingen doen die misschien wel meer jongeren doen en is daarom heel herkenbaar” (M. Reesink. NTR. Helder. 4

2-11-2010 )

Het theoretisch kader probeerde, onder andere naar aanleiding van bovenstaande uitspraak, in kaart te brengen in hoeverre de identificatie van de kijker met de deelnemers een rol speelde. Lag de aantrekkingskracht van het programma in het feit dat de kijker beelden te zien kreeg waarmee hij of zij zich kon vereenzelvigen? Op voorhand werd er gesteld dat identificatie met de deelnemers zeer onwaarschijnlijk zou zijn omdat het ‘over de top’ karkater van de personages juist zo schokkend en irreëel was maar dat dit zo tot de verbeelding sprak en dat het daardoor een pullfactor werd om naar de serie te kijken. Het verbazende aspect waarbij je niet kon geloven dat jongeren daadwerkelijk zo kunnen zijn hoe de Hagenezen zich voordeden enerzijds en aan de andere kant, zo blijkt ook uit de uitspraak van Reesink, zouden we ons wel kunnen identificeren met de gebeurtenis en de ervaring die Hagenezen ondergingen. Het op vakantie gaan, drinken, uitgaan en alles wat daarbij komt kijken, behoren tot activiteiten die gemiddelde jongeren ook ondernemen en voor de kijker dus bekend waren.

4

http://tvblik.nl/helder/realityshows

35


5.2.1.1. De vakantiesituatie was herkenbaar.

“Nou, ik kan me wel identificeren met het feit dat je jong bent en gaat stappen en dat je je nergens druk om kan maken. Maar niet bijvoorbeeld met hun taalgebruik en hun kledingstijl en, ehh, houding. Maar de spontaniteit en de gekheid die ze hebben spreekt me wel aan.” (Interview 1. Pauline)

Uit veel interviews is deze mening ook gebleken. De respondenten, die allemaal qua leeftijd binnen de grenzen van de doelgroep van RTL5 vielen, wisten te vertellen dat ze ook minimaal eenmalig op een soortgelijke vakantie geweest waren. De termen ‘feestvakantie’ of ‘zuipvakantie’ werden gebruikt om aan te geven dat ook de respondenten een periode in het buitenland hadden doorgebracht met de intentie om niets aan het hoofd te hebben en de dagen door te brengen met zon, zee, strand, uitgaan, alcohol en feest. Er was van alle respondenten slechts een iemand die wel het programma had bekeken maar nog nooit eerder een soortgelijke vakantie had gevierd. Voor alle anderen was dit wel het geval wat leidde tot een grote herkenbaarheid. Alhoewel er bijna geen enkele respondent op het Griekse eiland Chersonissos geweest was, werd de sfeer toch als herkenbaar ervaren. De feestbestemmingen van de respondenten waren onder andere het Spaanse Salou en Lloret de Mar en het Griekse Kos. Op de vraag of ze wel eens in Chersonissos geweest waren werd onder meer als volgt geantwoord:

“Nee ik ben niet op Chersonissos zelf geweest, dat niet. Maar ik denk dat al die feestbestemmingen wel erg op elkaar lijken. En ik ben wel op andere feestvakanties geweest. In Kroatie en zo. Daar waren we de hele dag aan het zuipen, in de zon liggen en slapen.” (Interview 3. Caspar)

“Nee dat niet. Maar ik ben wel met vriendinnen naar Lloret de Mar geweest en naar Kos. Dat is ook Griekenland. De vakantie zag er wel zoiets als Oh Oh Cherso uit, maar dan een stukje braver! Wij scholden niet continue en hangen ook niet de hoer uit, zoals die meiden.” (Interview 4. Anoniem) Een aannemelijke verklaring voor het feit dat de meeste respondenten niet op het desbetreffende Griekse eiland Chersonissos zijn geweest zal met het leeftijdsverschil te maken hebben. De respondenten, die met hun gemiddelde leeftijden van 23.3 jaar toch allemaal al enkele jaren geleden op ‘zuipvakantie’ geweest zijn, ondernomen die reis toen het Griekse eiland Chersonissos net aan het opkomen was en toen nog niet de populairste bestemming was onder jongeren. In 2009 en 2010 was dit wel het geval en beleefde het eiland een record aan Nederlandse 5

jongeren. Onlangs is gebleken dat het Griekse Chersonissos niet langer meer de populairste vakantiebestemming onder jongeren is. In 2011 is het Spaanse Lloret de Mar en het Portugese 5

http://reizen-en-recreatie.infonu.nl/europa/33235-top-5-populaire-vakantiebestemmingen-jongeren-2009.html en http://www.traveltollie.nl/?v=3.2

36


Albufeira in populariteit gestegen en heeft het Chersonissos verstoten van de eerste plaats wat betreft populairste vakantiebestemmingen onder jongeren. Een oorzaak voor dit verlies van Chersonissos wordt zelfs gevonden in de serie Oh Oh Cherso, die ook haar derde seizoen op hetzelfde Griekse eiland heeft opgenomen. De jongeren zouden de Griekse badplaats associëren met de platte en ordinaire Haagse jongeren en besluiten om andere feestbestemmingen op te zoeken. De respondenten zijn voor deze stijging in populariteit al op hun feestvakantie gegaan en kozen destijds voor de toen populaire Spaanse Costa’s, andere Griekse eilanden of Kroatië. Een verklaring voor het succes van de serie hing volgens de respondenten af van enkele belangrijke kenmerken met betrekking tot de bestemming. Alle respondenten is de vraag gesteld of ze met hetzelfde plezier naar het programma zouden kijken als het in een Nederlandse badplaats zou zijn opgenomen? Er werd als volgt gereageerd op de vraag; wat voor programma het was geworden wanneer de serie Oh Oh Egmond aan zee of Oh Oh Enkhuizen had geheten en dezelfde Haagse jongeren zich hadden laten filmen in een Nederlandse setting? Het bleek voor veel respondenten een grot invloed te hebben waar de serie was opgenomen.

“Nou. Het is een zonvakantie natuurlijk. Dus als je het op Terschelling doet is het toch anders. Het weer heb je inderdaad niet in de hand, maar daarnaast zitten er ook meer Nederlanders. (stilte) Die zitten er op Chersonissos natuurlijk ook, maar in Nederland zou het wat meer ‘zo zo’ zijn, zeg maar. In het buitenland krijgt het toch iets avontuurlijks. Iets meer avontuur.” (…)Het spreekt iets meer tot de verbeelding denk ik dan wanneer je dicht bij huis in het kneuterige Nederland blijft” (Interview 3. Caspar)

“Nee, dat zou heel anders zijn. Dat komt denk ik omdat het gevoel ‘ver weg van huis’ een extra gevoel van vrijheid geeft en het dus gemakkelijker is om helemaal los te gaan.” (Interview 6. Marjolijn)

“Tsja.. (stilte) Het is denk ik een gevoel. Wanneer het in Nederland zou zijn opgenomen was het meer een kijkje binnen je eigen bevolking, maar dan ook een kijkje in hun levens. En dan had je een heel ander programma gekregen. Meer een culturele invalshoek. En nu ben je getuigen van een stel losgeslagen jongeren op vakantie. Het is nu een vakantieprogramma, en dat hoort in het buitenland vind ik.” (Interview 4. Anoniem)

Deze voorbeelden van uitspraken hebben allemaal betrekking op het aspect herkenbaarheid. Wanneer het in een Nederlandse kustplaats was opgenomen was deze plaats waarschijnlijk veel bekender geweest onder de Nederlandse televisiekijker in vergelijking met een buitenlandse badplaats. Maar dan een vorm van herkenbaarheid die niet tot de verbeelding spreekt of die met een vorm van verlangen wordt geassocieerd meer aan een buitenlandse badplaats wordt gekoppeld. Het bleek een hoofdingrediënt te zijn voor een succesvol vakantieprogramma voor de doelgroep waarbij de fantasie een rol speelt. De respondenten denken dat er verder weg van huis meer avontuur valt te beleven en dat de Haagse deelnemers daardoor ook eerder een stapje verder zijn gegaan. Dat het

37


uiteindelijk niet uitmaakt hoe ver weg van huis je bent wanneer het toch allemaal wordt opgenomen op de Nederlandse televisie vertoond wordt, leek zowel door de respondenten als door de Oh Oh Cherso-jongeren te worden vergeten. De respondenten stelden vast dat het er op Chersonissos hetzelfde aan toe ging als op hun locaties. Het overdag hangen op het strand en het genieten van de zon en ’s avonds uitgaan waren activiteiten die zowel de Hagenezen ondergingen als de respondenten zelf. Een herkenbare situatie dus. De ingrediënten die Chesonissos tot het feesten badplaats maken die het heden ten dagen is, zijn volgens de respondenten dus ook te vinden in de bovengenoemde bestemmingen.

“Gewoon…Ja, ongeveer hetzelfde. Als je al buiten de stad komt, en dat duurt langer dan tien minuten, heb je voor jezelf al iets heel cultureels gedaan. Voor de rest lig je alleen maar op het strand en ’s avonds sta je in de kroeg, en dat is het. (Interview 2. Anoniem)

De respondenten verklaarden vrijwel allemaal dat er naar een programma gekeken was dat voor hen herkenbare aspecten bezat. Het op vakantie gaan, wat over het algemeen wordt ervaren als een plezierige gebeurtenis, wordt herinnerd als een leuke tijd, wordt in beeld gebracht. Beelden uit een periode waar graag naar gekeken wordt omdat er tijdens het kijken toch automatisch wordt gedacht aan de eigen vakanties. Er worden vergelijkingen gemaakt met de activiteiten van de Haagse jongeren en die van de respondenten zelf. Maar veel van hen kwamen ook tot de conclusie dat er tussen hun eigen vakantie en de vakantie van de Hagenezen ook grote verschillen zaten. Dat had met twee terugkomende factoren de maken. Ten eerste zijn het de karakters van de deelnemers die met geen enkel karakter van hen overeenkwamen. Kijkers konden zich niet identificeren met de vorm van een vereenzelviging. Hierover later meer. Ten tweede hadden de respondenten, ook als kijker, door dat de situatie waarin de Hagenezen zaten een andere situatie was dan die waarin zij zelf destijds verkeerden. Oh Oh Cherso werd niet gezien als een documentaire waarbij de producent zich met een puur observerende rol bezighield. Dat er aan de serie veel productie is besteed was voor vrijwel alle respondenten duidelijk.

“Nou, ze moesten gaan werken natuurlijk. Ze krijgen alles. Want als jij op een budget zit kun je een stuk minder zuipen dan wanneer er tien liter wodka voor je klaar staat.” (Interview 3. Caspar)

“Ehmm. Nou de productie heeft natuurlijk vooral dat huis betaald, vakantie betaald en al die drankjes enzo.. Dus daar hadden ze totaal geen omkijken naar.. Ennem, ja, in ruil daarvoor moesten ze wel heel even de handen uit de mouwen steken. Even werken in een winkeltje of in een snackbarretje.” (Interview 11. Nick D.)

38


Uit de meeste interviews blijkt dat de kijker zich bewust is van de makkelijke toegang tot alcoholische dranken. Welke afspraken hier tussen de productie en de deelnemers zijn gemaakt is voor geen enkele kijker helder, maar er wordt vanuit gegaan dat de dranktoevoer onbeperkt is. De deelnemers dienen weliswaar af en toe te werken als tegenprestatie en er wordt tijdens het programma af en toe iets gezegd over een huishoudpot, maar wanneer de opnames op de zogenaamde barstrip van Chersonissos plaatsvinden, komt het financiële aspect niet ter sprake. Men is zich bewust van het feit dat hij of zij mede een andere feestvakantie heeft gehad dan de Hagenezen vanwege het budget. Het uitgaan was een prijzige onderneming die door de beperkte financiële middelen voor de respondenten een grotere rol heeft gespeeld dan voor de deelnemers uit Den Haag. Dit houdt in dat de respondenten hun vakantie toch anders beleefden dan dat de Hagenezen dat deden, en dat zij ook niet op dezelfde wijze naar die vakantie kijken. En extra diepe dimensie kwam in interview 8 naar voren, waarop het antwoord op de vraag; “Kun je zeggen dat het programma je eigen normen, waarden en grenzen bevestigd?” als volgt luidde:

“Nee… In eerste instantie wel, omdat je kunt zeggen…omdat je kunt zien hoe jij dat misschien zou doen op vakantie, maar aan de andere kant zie je hun niet alleen op vakantie. Je ziet hun op vakantie die helemaal verzorgd is, betaald wordt en die gefilmd wordt en vervolgens aan heel Nederland wordt laten zien. Dus dan geldt het niet. Omdat ik zelf niet in die situatie zit snap je. (…) Pas als ik zo’n zelfde vakantie krijg en mezelf laat filmen weet ik tot hoever ik ga en wat mijn eigen grenzen zijn. Daar doel je toch op? Tot hoever je gaat? (Interview 8. Karin)

Naast het feit dat de omgeving waarin de Hagenezen verkeren herkenbaar is, werd er opgemerkt dat er toch ook verschillen zaten. Zoals eerder gezegd is herkenbaarheid niet hetzelfde als vergelijkbaar. Het is voor de respondenten duidelijk dat de activiteiten die de Hagenezen ondergingen (Dagelijks overmatig alcohol, maar ook de dagelijkse andere activiteiten) gepaard gaan met een hoog prijskaartje. In de tijd dat veel respondenten zelf op vakantie waren hebben ze waarschijnlijk eerst hevig moeten sparen en zaten er grenzen aan hun mogelijkheden. Dit is een aspect dat ook haar invloed heeft op de herkenbaarheid en dit begrip, dat al een subbegrip van identificatie was, ook doet splitsen in enerzijds de herkenbaarheid die het best te omschrijven is als; Je bent jong, energiek en je wilt je vermaken op een feesteiland met zon, zee, strand en zonder toezicht van ouders (etc.). Anderzijds wordt de mate van deze mogelijkheden niet herkend door de respondenten. Dit gevoel betreft een tweede, diepere laag die waarschijnlijk niet constant aan de oppervlakte was tijdens het kijken naar de serie, maar die (bijvoorbeeld) door een interview over het programma wel naar boven komt. Tijdens de gesprekken werd er beseft dat de situatie waarin de Hagenezen verkeerden toch heel anders was dat die waarin zij destijds verkeerden. Maar veel respondenten realiseerden zich ook dat de Haagse deelnemers daar een redelijk hoge prijs voor hebben betaald. Namelijk:

“Ja, dat denk ik wel. Het was wel ongeveer hetzelfde, maar ik zet mezelf niet zo voor schut en drink niet zo ontzettend veel als zij deden. Zij gingen daarin een stuk verder. En ze lieten het

39


allemaal filmen. Misschien doe ik ook wel een beetje soms zo, maar niet als ik weet dat heel Nederland me te zien krijgt.” (Interview 8. Karin)

Het laten filmen van je eigen vakantie, waarbij het thuisfront geconfronteerd wordt met de eigen zoon of dochter, is volgens de respondenten een heel hoge prijs. De vakantie mag dan kosteloos zijn en de alcohol is volgens hen volop voorradig, de behoefte aan privacy lijkt voor veel respondenten zwaarder te wegen. Om een conclusie te trekken dient er teruggegrepen te worden naar het theoretisch kader. In hoofdstuk 3.1. is volgens de theorie uiteengezet waarom een kijker zich wel of niet kan identificeren met een programma en zich in ieder geval wel of niet kan identificeren met de Haagse deelnemers. Het theoretisch kader schetste een tweedeling binnen het begrip identificatie en splitste dit in twee afzonderlijke domeinen. Enerzijds is er identificatie in de vorm van herkenbaarheid en anderzijds zou er een vorm van identificatie bestaan in de vorm van vereenzelviging. Een respectievelijk verschil in ‘wat’ er gebeurde en ‘hoe’ het gebeurde. De ‘wat’ er gebeurde (herkenbaarheid) blijkt door de interviews toch ook complexer in elkaar te zitten met name omdat de kijker doorheeft dat hij niet alleen puur naar een documentaire aan het kijken is van feestende jongeren, maar naar een reality-soap. Producenten hebben een hand in de hoeveelheid alcohol en regelen activiteiten die voor de respondenten zelf nooit allemaal binnen een vakantie te bekostigden zouden zijn. Luxe villa, feestjes organiseren, bungeejumpen, elke avond uitgaan, etc. Hierdoor zwakt de herkenbaarheid iets af. Maar op één respondent ( Interview 6. Marjolein) na was iedereen bekend met het verschijnsel ‘feestvakantie’ en werd dit vrijwel overal hetzelfde omschreven en heel duidelijk herkend in het programma Oh Oh Cherso. Je eigen vakantie herbeleven bleek voor de respondenten een prettige bijkomstigheid van het programma en mag als kijkmotief genoemd worden.

5.2.1.2. Vereenzelviging bleek niet mogelijk

“Nou, kijk. Wij doe ook wel eens domme dingen of zo. Maar me echt identificeren met een van die gasten lukt me niet. Ze zijn gewoon heel erg raar.” (Interview 3. Caspar)

En zo hoog als het aspect van het herkenbaarheid van toepassing was in paragraaf 5.2.1.1. zo laag was de mate van vereenzelviging te bekennen met de Haagse jongeren. De constatering dat de respondenten zich niet konden identificeren in een vorm van vereenzelviging is een voor de hand liggende. Desalniettemin dient dit eerst aangetoond te worden voordat er een claim gemaakt kan en mag worden. Daarnaast is er een uitspraak die in het eerste hoofdstuk van dit onderzoek aan bod kwam die door deze constatering in waarde verliest. In een interview over de populariteit van Oh Oh Cherso vertelde Rens Muller, de hoofdredacteur van het Veronica Magazine sinds 1 februari 2004.

40


“Het liefst zouden we allemaal een Sterretje of Barbie willen zijn” (…) “Iedereen herkent zich erin” (R. Muller. Stuyvenberg 2011).

Aan alle respondenten is gevraagd of ze zich konden identificeren met de deelnemers en of ze het idee hadden dat ze dicht bij de Hagenezen stonden. En er was niemand die het idee had dat hij of zij hetzelfde gedrag vertoont of karaktereigenschappen had die ook maar een van de Hagenezen hadden. Op de vraag welk personage het dichtst bij de respondent zelf stond antwoorden alle vrouwelijke respondenten met het antwoord Bibi (Kabouter) of Elize. Dit werd gedaan om de simpele reden dat deze twee Haagse deelneemsters volgens de betrokkenen nog de meest ‘normale’ en ‘rustige’ karakters hadden. Het was voor de respondenten een keuze die ze maakte wanneer ze er één alsnog diende aan te wijzen.

“ Ik zie het meest van mezelf terug in Elize. Die lijkt me nog enigszins normaal.” (Interview 7. Mariska)

“Ik vind ze allemaal gek. (Lacht) ... Naja, d’r zitten dan twee van die meiden in, die Elise en die Bibi. Die zijn nog wel redelijk normaal. (…) Daar bedoel ik dat die nog wel enigszins positief nadenken over de gevolgen van dingen die ze doen. Maar er zitten er een paar tussen die hebben gewoon geen idee wat hun handelingen teweeg kunnen brengen, zeg maar.” (Interview 1. Pauline)

“Dat is Elize, zij heeft nog de meeste hersenen en staat iets meer midden in de huidige maatschappij. Ze is minder uitbundig en zo. Dat trekt me.” (…) In Jokertje herken ik me het minst, die heeft volgens mij echt geen besef van wat er in de wereld gebeurt. (Interview 6. Marjolijn)

“Nou, ik word wel eens door mijn vrienden Matsoe Matsoe genoemd. (…) Dat komt denk ik vanwege een beetje uiterlijk. Opmerkingtjes en brutaliteit. Dat heb ik ook wel een beetje. Dus ik denk dat Joey het dichts bij mij staat.” (Interview 11. Nick D.) “Die het dichtst bij mij staat is volgens mij Matsoe Matsoe (…) Omdat hij heel relaxed is, en hij zuipt gewoon wat rustiger, en hij doet z’n dingetjes rustig. En hij is, vind ik, niet zo losbandig als al die anderen. (Interview 12. Nick F.)

Zoals hierboven duidelijk wordt wezen de mannelijke respondenten eerder een mannelijke deelnemer aan op deze zelfde vraag. Het was Joey (Matsoe Matsoe) die het dichtst bij hen bleek te liggen. Robert (Jokertje), Samantha (Barbie) Tatjana (Tijgertje) en Vincent (Sniper) moesten het ontgelden. Geen enkele respondent gaf te kennen zelf het liefst een van die deelnemers te zijn. De deelnemers

41


stonden juist figuurlijk ver van het bed van de respondenten en een vorm van vereenzelviging ging niet op. Tegelijkertijd werd Robert (Jokertje) wel het meest genoemd als favoriete deelnemer.

“Nou, zo’n Tijgertje zou ik niet toelaten in mijn leven ofzo. Die is wel heel erg extreem. En van die gasten mag ik die Sniper gewoon niet. Omdat ik hem… tsja. Die mag ik gewoon niet. Dat vind ik een debiel.” (Interview 3. Caspar)

“Ja. Maar alleen al de manier waarop hij praat er erbij staat. Je kunt hem al gewoon niet verstaan en hij moet ondertiteld worden. Wat een figuur was dat! Haha.” (Interview 10. Liza) “Ehmm. Jazeker. Ik denk dat van de dames Barbie het verst van me af staat. Zowel qua uiterlijk als qua innerlijk. En van die gasten denk ik Sniper. Dat vind ik echt zo’n mannetje die een beetje stoer doet en, zichzelf er goed uit vindt zien en een beetje een vechtersbaasje enzo. Die mocht ik ook niet zo.” (Interview 11. Nick D.) “Dat is Sterretje. Dat vind ik echt een stakker. (…) Hij is teveel op de voorgrond. En provoceert zich te veel en zijn lolletjes…zijn grapjes zie je ver van tevoren aankomen. Die zijn gemaakt.” (Interview 12. Nick F.)

Een verlengstuk op deze constatering is verder te lezen in het hoofdstuk dat geheel gewijd is aan het topic ‘Aapjes kijken.’ Hierin wordt meer duidelijkheid verschaft over hoe de respondenten het gedrag en het doen en laten van de deelnemers beoordeelden. Dat de respondenten zich niet kunnen vereenzelvigen met de Haagse jongeren is een voor de hand liggende conclusie. Deze paragraaf dient niet veel uitgebreider omschreven te worden omdat het hier nog puur draait om de vraag óf er een vorm van identificatie plaatsvond. Nu dit antwoord negatief blijkt wordt het interessanter om in kaart te brengen waarom dit niet het geval is. Dit komt in het hoofdstuk ‘Aapjes kijken’ uitgebreider aan bod. In die paragraaf komt het succesaspect aan bod waarbij juist het verbazen en distantiëren van het gedrag van de deelnemers centraal staat.

5.2.2. Authenticiteit.

“De deelnemers zijn authentiek het programma is bedoeld als entertainment” (…) “Wij willen spraakmakend zijn en een bepaald gevoel neerzetten: veel humor en jong van geest, gedurfd. (…) En de kijkers ervaren de hoofdpersonen als sympathiek en eerlijk. Die discussie over normen en waarden is zo oud als de nacht.” (R. van Westerloo. 2011).

Werd er door de respondenten naar Oh Oh Cherso gekeken omdat het programma fungeerde als een platvorm voor een zoektocht afspeelde naar authenticiteit? Bleken de deelnemers die door de

42


respondenten het meest bij zichzelf bleven de meest sympathieke? Welke keuzes werden door de deelnemers zelf gemaakt en welke in opdracht van de producent? En in hoeverre veranderde het gedrag van de deelnemers én van de groep na het succes in Oh Oh Tirol ten opzichte van Oh Oh Cherso? Deze vragen staan centraal in dit tweede hoofdstuk waarbij het draait om het begrip authenticiteit. Er wordt, onder meer door de programmadirecteur van RTL5, Van Westerloo beweerd dat het succes van Oh Oh Cherso lag in de eerlijkheid en oprechtheid van de deelnemers. Er wordt graag gekeken naar echte mensen, welke een hoofdingrediënt zijn voor een goede reality-soap. Maar anders dan de voorbeelden uit het theoretisch kader, waarbij de zoektocht naar authenticiteit een grote rol speelde, bleef dit bij Oh Oh Cherso uit. Een duidelijk verschil tussen de voorbeelden afkomstig uit de vragenlijst, de reality-soaps De Gouden Kooi en Big Brother enerzijds en Oh Oh Cherso anderzijds, was ten eerste het verschil tussen de hoeveelheid afleveringen. Waar de eerste twee voorbeelden dagelijks werden uitgezonden was de mogelijkheid om het begrip maatjesgevoel van Joost de Bruin (Costera Meijer. 2000. 74) op te roepen minder snel toepasbaar op de wekelijkse afleveringen van Oh Oh Cherso. De zoektocht naar de echte persoon achter een deelnemer, waar Anette Hill (2002. 336) op doelt wordt problematischer wanneer de kijker slechts eenmaal per week een aflevering te zien krijgt. Toch hadden de respondenten wel een idee welke deelnemers oprecht waren en welke niet. Maar waar dit precies uit bleek was moeilijk om te verwoorden.

“Ik denk wel dat die lui echt zo zijn. Het lijken mij geen gasten die je even kunt vertellen wat ze moeten doen. Ik denk dat ze gewoon expres een stel lijpo’s hebben uitgezocht.” (Interview 4. Anoniem)

“Misschien overdrijven ze in sommige situaties wat. Maar dat kan ook door de camera’s en de drank komen. En waarschijnlijk doen we allemaal wel iets losbandiger wanneer we op vakantie zijn, dus waarom zij niet?” (Interview 5. Annemarijn)

5.2.2.1. De invloed van de producent

Maar wat ook al in het hoofdstuk van identificatie naar voren kwam, blijkt ook van toepassing op het hoofdstuk van authenticiteit. De respondenten waren ervan overtuigd dat de producent een hand had in het gedrag van de Haagse deelnemers. Volgens hen kon het niet zo zijn dat we naar een volledig objectieve weergave aan het kijken waren van een groep jongeren, die zonder de aanwezigheid van de camera’s en de toebedelingen van de productie op exact dezelfde manier hun vakantie zouden hebben genoten. Concrete voorbeelden waren moeilijk om te benoemen maar dat je je anders gedraagt in de aanwezigheid van een camera stond vast.

43


“Extra veel drinken, zal een keuze van de producenten zijn. Ik had niet het idee dat ze een budget bij zich hadden. De producent oogt er natuurlijk op dat ze te ver gaan. Dan worden ze nog leuker in hun doen en laten om naar te kijken.” (Interview 4. Anoniem)

“Kijk, Barbie gaat ook echt in een fel roze skipak naar beneden. En ik denk dat daar de redactie wel achter zit, die gewoon heeft gezegd: jij moet die kleren aan en jij die. Zij had zelf nog nooit eerder geskied toch? Dus dan zal dat programma voor haar wel die skispullen regelen, en kiest het programma voor een fel roze pak. Zo dikken ze die typetjes aan.” (Interview 1. Pauline)

“Nee. Ik denk echt dat ze zo zijn. Misschien overdrijven ze wel een beetje omdat dat vanuit de TV-producers is gevraagd. Zoiets had ik gehoord en kan ik me ook wel voorstellen, dat ze niet op die vakantie ineens heel erg de kat uit de boom moeten gaan kijken.” (Interview 7. Mariska)

“Ik bedoel; die programmamakers willen iets van die mensen. Die hebben een plaatje voor zich en dat gaan ze eruit proberen te slepen.” (Interview 3. Caspar)

“Ik denk dat ze elke keer een soort van thema hebben, en daaromheen kunnen ze zichzelf zijn en hun eigen grapjes maken. Maar ze hebben toch ook een soort van lijn in hun vakantie waardoor ze niet alles mogen en kunnen doen.” (Interview 12. Nick F.)

Daarnaast beïnvloedde de producenten het gedrag en het doen en laten van de deelnemers door hen te beïnvloeden met betrekking tot het budget en de mogelijkheden. Daar tegenover staat het verlangen van de producent dat de deelnemers wel voldoen aan, zoals in interview 3 ook al naar voren kwam, een bepaald plaatje dat ze voor ogen heeft. Dit plaatje kan en zal het gedrag van de jongeren zeker beïnvloed hebben, waardoor de Hagenezen die we zagen automatisch verder van hun eigen persoonlijkheid raakten en daardoor minder zichzelf waren. Maar ben je dan ook automatisch minder authentiek? De programmadirecteur van RTL5 verklaarde met betrekking tot manipulatie over Oh Oh Tirol ten opzichte van Oh Oh Cherso het volgende:

“Manipuleren zou ik niet willen zeggen. We hoeven niet heel erg te sturen, maar de onschuld is er bij de acht wel vanaf. We hebben van te voren nagedacht hoe we er voor gaan zorgen

44


dat ze niet achterover gaan leunen, maar dat het interessant blijft. Dat is een constant spel tussen de makers en de cast, ze begrijpen dat er iets van ze verwacht wordt” (R.v. Westerloo. 2011)

6

Uit deze opmerking kan opgemaakt worden dat de producent bewust bezig is met de manier waarop hun deelnemers overkomen op televisie. Iets wat uiteraard niet vreemd is voor een televisieproducent, maar wat ook een bekend gegeven bleek bij de meeste van de respondenten. Een groep jongeren bij elkaar zetten in een villa en dat filmen zorgt volgens beide partijen niet voor voldoende entertainment. De respondenten beseften dat de programmamakers meer verwachten van hun Haagse deelnemers dan alleen maar passief in de zon hangen en ’s avonds ‘een beetje uitgaan’. Dat de producent hiervoor middelen inzet en achteraf de serie met behulp van editing zo knipt en plakt dat het optimale eruit wordt gehaald, is voor de respondenten niet meer dan logisch. Het gevolg is wel dat de deelnemers in mindere mate zichzelf zijn omdat hun keuzes en handelingen worden gestuurd.

5.2.2.2. Authenticiteit in Oh Oh Tirol ten opzichte van Oh Oh Cherso

Alle respondenten hadden naast Oh Oh Cherso ook afleveringen van Oh Oh Tirol gezien en hadden een uitgesproken mening over het tweede seizoen en het gedrag van de groep. Het was duidelijk dat er iets was veranderd en dat er naar een ‘vervolg’ werd gekeken. De groep was na het succes van de zomereditie op een andere manier richting Tirol vertrokken. Zoals Van Westerloo zelf al aangaf was de onschuld er vanaf en waren de deelnemers zich bewust van de populariteit van het programma waarin ze deelnamen. Ze kregen voor het tweede seizoen per aflevering betaald, wisten dat ze op straat herkend konden worden en kenden elkaar ook beter. Hierdoor was het gedrag binnen de groep veranderd. Dit aspect heeft betrekking op de begrippen Stardom en Celebrity. Twee aspecten die samenhangen met zelfreflexiviteit en de commerciële waarde van het merk Oh Oh Cherso. In het theoretisch kader wordt in hoofdstuk 3.3.2. omschreven dat de deelnemers zich na het succes van de eerste serie bewust zijn geworden van hun status. Op straat werden ze herkend, bij RTL-Boulevard werden ze behandeld en in discotheken en op feesten werden ze uitgenodigd. Ze waren veranderd en hun status als ‘onbekende Nederlander’ kwijt. Ongeveer de helft van de respondenten hebben Oh Oh Tirol niet of gedeeltelijk gevolgd. De originaliteit was er voor sommigen af en ze hadden geen zin om naar een vervolg te kijken. Op voorhand of na een paar afleveringen was voor hen duidelijk dat Oh Oh een concept was dat als format uitgemolken ging worden en haakten ze af. Het zou niet meer zo worden als de eerste serie die nog origineel en spontaan was. Naast het format speelde het gedrag van de deelnemers hierbij ook een rol. Op de vraag of het verschil in de karakters en binnen de groep duidelijk veranderd was, werd als volgt geantwoord:

“Ik denk dat ze in Oh Oh Cherso wel heel erg zichzelf waren” (V: En in Tirol niet meer?) “Nee! Toen hadden ze zo erg door dat er camera’s waren en wat het effect ervan was op de kijker enzo.” (V: Waar zag je dat dan aan?) “Ik vond het heel erg duidelijk bij, hoe heet ze ook al 6

Zappen.blog.nl. H.Roggeveen

45


weer. Ehm. Die nieuwe. Die Tijgertje. Ik bedoel, het slaat helemaal nergens op om een sigaret aan te steken ’s morgens met een deodorantfles. Ik bedoel, het slaat gewoon nergens op! Dat zou ze thuis in haar eentje nooit doen. Dus daar is ze echt bezig met het spelen van een rol. Ze kan wel roepen dat ze in de ochtend alles doet voor een peuk, maar dit was gewoon stoer gedrag. Dit doe je niet.” (Interview 2. Anoniem)

“De groep gedroeg zich wel anders. Ten eerste was die Tijgertje erbij. Dus was de groep al veranderd. En ze waren natuurlijk iets bekender. Ze waren al door de wol geverfd, zeg maar. Ze waren zich ervan bewust dat... Ze moesten proppen voor die après-skitent en maakte daar open en bloot gebruik van. Ze gebruikte daar echt hun bekendheid door bijvoorbeeld niet zomaar met mensen op de foto te gaan. (V: En vond je dat dit de tweede serie ten goede kwam?) “Nee, dat vond ik niet leuker. Het maakte het allemaal wat minder echt natuurlijk. Het is leuker om het te zien met amateurs dan…. Ja, voor dat reality aspect.” (Interview 2. Caspar)

“Ja, de groep was zeker hechter geworden. Je zag toch wel dat ze, na Oh Oh Cherso naar elkaar toe waren gegroeid. Na de eerste serie hebben ze natuurlijk nog veel dingetjes samen met elkaar gedaan. Optredens enzo. Singeltje opgenomen.. Ze werden toch overal uitgenodigd enzo en dat steeds met elkaar. En zo worden ze ook steeds benaderd, als één groep; als de Oh Oh Cherso-groep, zeg maar.” (Interview 11. Nick D)

Het was voor de respondenten duidelijk dat de groep zich anders gedroeg en zich meer als een eenheid manifesteerde. Men vond het niet meer dan logisch dat de nieuwe bewoonster (Tijgertje), die door haar gedrag al snel buiten de groep viel, er gezamenlijk uit gewerkt werd. De producent had besloten om een extra deelnemer toe te voegen aan het programma. Tatjana (Tijgertje) bleek zich nog een stapje ordinairder en roekelozer te gedragen dan de acht lieden van de originele samenstelling uit Chersonissos en zij verliet na enkele weken zelfstandig maar vroegtijdig het wintersportressort wegens aanhoudende conflicten met leden uit de rest van de groep.

5.2.2.3. Authenticiteit; een complex begrip.

De zoektocht naar authenticiteit was niet zodanig aan de oppervlakte aanwezig als Hill deed vermoeden in het theoretisch kader. De respondenten waren ook niet in staat om helder te vermelden welk personage zij het meest authentiek vonden. Er waren geen eenduidige antwoorden en verbanden bleken moeilijk te vinden. Dit kan verschillende oorzaken hebben. -

Of de respondenten bleken gewoonweg weinig waarde te hechten aan authentieke persoonlijkheden en er was geen zoektocht naar de echte persoon achter de deelnemer. Een aannemelijk verklaring omdat de serie wekelijks werd uitgezonden en niet dagelijks waardoor

46


er minder makkelijk achter de ware identiteit van een persoon gekomen kan worden. Het programma werd, zoals in het volgende hoofdstuk zal blijken, bekeken om dat er toch een vorm van ‘aapjes kijken’ aanwezig was. Het is aannemelijk om te concluderen dat wanneer je juist expres naar over de top personages wilt kijken, je juist niet wilt weten welke personen een rol spelen en ver van zichzelf af staan. Je wilt als kijker geloven, los van het feit of dat het geval is, dat die personen daadwerkelijk zo zijn als hoe ze zich voordoen. Daar ligt de kracht van het programma en je wilt jezelf oprecht kunnen blijven verbazen. Een kijker is niet actief op zoek naar authenticiteit omdat dat het plezier van de serie in de weg staat. -

Een andere oorzaak kan zijn dat een kijker wel op zoek is naar authenticiteit maar op een onbewust niveau. Dat er, zonder dat een kijker dit zich bewust is, gelet wordt op hoe personen zich gedragen en waarom ze dat doen. Respondent Caspar merkte op dat deelnemer Tony (Sterretje) veel extroverter is en ‘de leukste thuis’ probeert te spelen omdat hij beroemd wilt worden en wil doorbreken als bekende DJ. Zijn motief is anders en hij speelt daarom de rol waarin hij op probeert te vallen. Onbewust kunnen meerdere respondenten zich hier wel van op de hoogte zijn maar is dit er niet uitgekomen omdat er wellicht niet via de juiste wegen naar is gevraagd tijdens de interviews.

-

Een laatste oorzaak kan ook liggen in de verschillende manieren waarop de respondenten het begrip authenticiteit hebben geïnterpreteerd. Het blijft een omslachtig en multi-interpretabel begrip dat ingaat op ‘jezelf zijn’. En wanneer ben je jezelf? Zoals in het theoretisch kader al werd aangegeven kunnen de Hagenezen hoogstwaarschijnlijk zelf niet eens aangeven wanneer ze zichzelf zijn en wanneer ze niet zichzelf zijn. Om die reden is dit voor een kijker een nog moeilijkere, vrijwel onmogelijke taak. Geen van de respondenten heeft ooit een van de deelnemers ontmoet en men heeft geen referentiekader om de vergelijking te maken. Ze kunnen dus niet beoordelen of de deelnemers zichzelf waren wanneer ze niet weten hoe ze zich in het dagelijks leven manifesteren. Daarnaast kan als laatste argument gegeven worden dat je als persoon altijd jezelf bent. Je handelt en doet altijd als ‘jezelf’ omdat je nu eenmaal niet kunt ontsnappen aan je eigen lichaam en karakter. Je bent en blijft altijd wie je bent en dus ook altijd jezelf.

Authenticiteit zal een belangrijk aspect blijven binnen reality-soaps. De respondenten willen enerzijds geloven dat de personages zichzelf waren tijdens de opnamen en dat ze daadwerkelijk zo extreem zijn als dat ze overkwamen. Anderzijds blijkt authenticiteit moeilijk te beschrijven en te meten vanwege de complexiteit van het begrip zelf en de externe factoren die deze authenticiteit kunnen aantasten, zoals de aanwezigheid van camera’s, een hoog budget, alcohol en roem. Wie de echte personen achter Sterretje en Barbie zijn blijft een onduidelijk gegeven waar zijzelf wellicht het beste, maar misschien ook geen volledig correct antwoord op kunnen geven. Of het een kijkmotief was en een verklaring is van de populariteit van het programma? Het zijn de karakters van de deelnemers die Oh Oh Cherso tot een succes maakten. Om een terugkoppeling naar het theoretisch kader te maken kan er gesteld worden dat bijvoorbeeld de zoektocht waar Annette Hill het over heeft een achterhaald begrip is en op een andere manier in werking treedt bij deze speciale variant op reality-tv. Pulp-tv

47


kenmerkt zich door uitgesproken en authentieke deelnemers die hier speciaal op gecast zijn. De subgroep die deelneemt aan het programma, in dit geval Hagenezen, bevat op voorhand al uitgesproken karakters. De kijker is dus erg benieuwd naar hun doen en laten en dat heeft wel te maken met authenticiteit. Maar omdat het nu om een andere categorie deelnemers gaat, is de zoektocht minder en blijft er meer ruimte over voor verbazing, ongeloof en plezier. Er was geen respondent die uit zichzelf zij dat hij had gekeken omdat de personen zo zichzelf waren. Dat het programma aantrekkelijk was omdat ze de echte personen achter de Hagenezen hadden gezien. Het zijn eerder andere televisieprogramma’s zoals Van de Vorst ziet Sterren die hier gestalte aan probeert te geven op het moment dat hij hen achteraf bezoekt en interviewt. Tijden de serie gebeurde dit toch minder dan, bijvoorbeeld Hill deed vermoeden. Daarentegen is het aannemelijk dat authenticiteit onbewust wel een grotere rol speelt dan door hen in eerste instantie wordt uitgesproken en zijn de meeste respondenten het erover eens dat de Hagenezen geen rol aan het spelen waren. Ze waren volgens hen wel zichzelf en dat werd gewaardeerd.

5.2.3. Aapjes kijken.

“Grinniken om het domste jongetje van de klas”, “Die kinderen worden uitgelachen” en “de geëtaleerde leeghoofdigheid viert hoogtij”. Enkele uitspraken uit de media als reactie op het succes van Oh Oh Cherso waaruit opgemaakt kon worden dat de kijker genoot van het programma omdat er vanuit de huiskamer veilig kon worden neergekeken op het gedrag en de uitspraken van acht Hagenezen op vakantie. Zoals in het theoretisch kader naar voren kwam is de Pulp-tv, die met name op RTL5 erg succesvol blijkt, een garantie voor kijkcijfers. Naast Echte meisjes in de Jungle en Dames in de dop, blijft de Nederlandse variant van Jersey Shore het meest opzienbarend en spraakmakend.

5.2.3.1. Niet iedereen keek op ze neer.

Tijdens ieder interview is er met de respondenten ingegaan op het onderwerp “Aapjes kijken.” Gold het voor hen ook dat ze plezier haalden uit het lachen om de niets verhullende en schaamteloze uitspraken van de deelnemers? In ieder gesprek kwam er wel een vorm van ontsteltenis of verbazing naar voren. Iedere respondent maakte kenbaar dat hetgeen hij of zij had gezien in ieder geval niet normaal gevonden werd. Eerder bleek al dat geen enkele respondent zich kon vereenzelvigen met een van de deelnemers en in het verlengde van dit gegeven ligt het verafschuwen of veroordelen van het gedrag van Hagenezen.

“Ja, haha. Soms wel, dan zijn er van die dingen dat ik gewoon niet kan geloven dat het zo gaat. En dat komt ook omdat als ik me vergelijk met ze en denk aan mezelf en m’n vriendinnen van, ja; we zijn in Salou geweest en we zijn op Kos geweest, maar we hebben ons lang niet zo misdragen als zij doen. Waardoor ik denk; ja we zijn dus wel enigszins normale mensen. En ook al zijn we dezelfde leeftijd als zij, je weet door dit soort programma's toch ook dat je zelf toch enigszins normaal bent, omdat het altijd gekker kan”

48


(Interview 1. Pauline)

“Ja, misschien wel ja. Ze zeiden niet altijd allemaal even snuggere dingen dus dan dacht ik wel; Ik ben zelf wel een stukje slimmer.” (Interview 9. Sigrid)

“Ja. Zoals ik al zei is het inderdaad een soort leedvermaak. Ik vind de term aapjes kijken wel gepast. Je bent toch een beetje aan het neerkijken op die lui en vol verbijstering krijg je te zien hoe ver mensen kunnen gaan.” (Interview 6. Marjolijn)

“Ja, tuurlijk. Dat maakt het leuk. Vooral die domme opmerkingen, vooral van de dames die niet allemaal de slimste zijn. En die jongens natuurlijk ook die niet weten waar Cherso ligt en het niet eens kunnen uitspreken! (…) En dat maakt het zeker leuk om naar te kijken, ja. Je kunt toch altijd weer nieuwe dingen verwachten, nieuwe opmerkingen. En nieuwe afkortingen enne, dat van die gezegdes enzo. Ja, dat zijn leuke dingen natuurlijk”. (Interview 11. Nick D)

Het neerkijken gebeurde in veel gevallen dus openlijk. Er werd toegegeven dat er met plezier werd gekeken naar de Hagenezen omdat ze zo wereldvreemd waren. Dit gegeven wordt versterkt door de bevindingen uit het hoofdstuk Authenticiteit. Personages die domme uitspraken doen of zich schaamteloos dronken laten filmen alleen is niet genoeg voor het succes. De deelnemers waren zichzelf en weken in de serie niet ver af van hun eigen persona. Ze bleven dicht bij zichzelf en werden daarom geloofwaardig. Respondent Pauline stelt dat het bijna ongeloofwaardig zou worden. Maar door de hoge mate van geloofwaardigheid overtuigen de deelnemers de respondenten van hun oprechte onwetendheid. En die combinatie zorgt voor een schaamteloze katalysator waardoor je als kijker vol ontsteltenis kunt laten vermaken en je daadwerkelijk gaat geloven dat Robert (Jokertje) de plaatsnaam van zijn vakantiebestemming tot op de dag van vandaag niet correct kan uitspreken. Aan de andere kant waren er ook andere geluiden die het fenomeen ‘neerkijken op’ juist ontkrachtten. Er zou niet bewust door de volgende respondenten zijn afgestemd op het programma om het eigen ego op te krikken door middel van leedvermaak ten koste van de deelnemers. Op de vraag of ze hadden neergekeken op de Haagse jongeren werd er als volgt door hen geantwoord:

“Ja, dat is ook wel zo, maar ik kijk niet op ze neer ofzo. Het zijn ook gewoon mensen.” (Interview 4. Anoniem)

“Ik begrijp ze namelijk wel. Ook al zou ik het zelf niet doen. Het is niet zo dat ik ze afkeur of op ze neerkijk. Ze krijgen allemaal de kans om voor drie keer niks twee of drie weken op vakantie te gaan. En wellicht hadden die gasten daar zelf helemaal het geld niet voor of wilde ze wel graag beroemd worden ofzo. Ik bedoel te zeggen dat ik het ze niet kwalijk neem. En

49


daarnaast, laten we eerlijk zijn; hoeveel schaamteloze televisie hebben we nu eigenlijk gezien? En dan bedoel ik echt beelden die niet door de beugel konden.” (Interview 2. Anoniem)

“Nee. zo zie ik dat niet. (…) Het was fascinatie en vermaak waarom ik keek, ik keek niet bewust op ze neer.” (Interview 5. Annemarijn)

“Nee, niet. Want in aapjes kijken zit een slimmer/dommer ehh.. verhouding zeg maar. Ook slimme mensen kunnen op een manier over de top gaan, die ik net zo interessant vind. Zoals ..ehh.. even denken… Nou, die gasten van Jackass bijvoorbeeld. Die zijn niet achterlijk ofzo. Ze weten wat ze doen zeg maar. Dat is anders maar ook over de top.” (Interview 7. Mariska)

“Nee, want zo ben ik niet. Neerkijken op iemand vind ik niet echt mijn pakkie aan. Tuurlijk is het leuk om naar mensen te kijken, maar neerkijken vind ik iets anders.” (V: Maar voel je jezelf niet beter in een zeker zin als je er naar kijkt?) “Nee, dat heb ik niet. En dat was ook geen reden voor mij om te kijken.” (Interview 10. Liza)

De algemene tendens betrof wel dat elke respondent zich op een zekere manier verhief boven de deelnemers uit Den Haag, ook al werd dit in bovenstaande citaten ontkend. Dit werd op verschillende manier verwoord maar het kwam er op neer dat de respondenten zich niet alleen anders voelden dan de deelnemers, maar in zekere zin ook beter. De Haagse kandidaten werden vaak betiteld als dom en ordinair. Twee uitlatingen die de tegenpolen zijn van de kenmerken slim en beschaafd. Zonder dat de respondenten openlijk erkenden zichzelf beter, slimmer of beschaafder te vinden dan de Hagenezen, gaven ze wel te kennen dat er een duidelijk klassenverschil aanwezig was tussen kijker en deelnemer. De respondenten Annemarijn en Liza, die verklaarden tijdens het programma niet opzettelijk neer te willen kijken op de Hagenezen, verklaarde allebei wel:

“Ik voelde me wel een stukje slimmer ja, en vooral minder ordinair.” (Interview 5. Annemarijn)

“Een beetje ordinair. (stilte).. Maarja aan de andere kant, iedereen heeft zijn behoeftes en als je bezig bent met een reality-serie, dan komen ook die behoeftes in beeld. Dat hoort erbij. Aan de andere kant is dat dus ook niet heel gek. Maar ja, wanneer je die hoofden van hen erbij denkt, en die tattoo’s en zo. Het geblondeerde haar en die lippenstift en.. Dan wordt het bij elkaar opgeteld al snel erg ordinair.” (Interview 10. Liza)

50


Hoewel ze eerder toegaven dat ze niet neerkeken op de deelnemers, was het niet lastig om een vorm van klassenverschil eruit destilleren. Alleen de respondent uit interview 2 bleef consequent stellen dat het niet zozeer aan de deelnemers zelf lag en dat hij genoeg personen kende die ook zo waren. Het kwam erop neer dat iedereen die een soortgelijke vakantie onderging volgens hem die dingen deed, inclusief hijzelf toentertijd. Het verschil was dat de Hagenezen het lieten registreren. Doordat het gefilmd en op een bepaalde manier gemonteerd was, werd alles uitvergroot en kwam er een overdreven ordinair beeld naar voren. In principe zijn al die feestvakanties ordinair en horen ze dat volgens hem ook te zijn. De Haagse deelnemers zouden wellicht net iets minder beschaafd zijn dan een gemiddelde Nederlander, maar door het medium televisie werd dit overdreven belicht.

“Ik begrijp ze namelijk wel. Ook al zou ik het zelf niet doen “ (…) “Zo’n vakantie is ook gewoon ordinair” (…) “Dus laten we stellen dat ze net iets erger zijn dan wij. Maar ja. Hier staat het ook wel weer direct megagroot in de krant. Toch?” (Interview 2. Anoniem)

5.2.3.2. “Aapjes kijken” als eenduidig kijkmotief?

Maar is de term “Aapjes kijken” een eenduidig kijkmotief dat het succes van de serie doet verklaren? Het lijkt eerder een combinatie te zijn. Enerzijds wordt er niet door alle respondenten op dezelfde manier neergekeken op de deelnemers. De ene respondent geeft openlijk toe dat hij of zij met zoveel plezier heeft gekeken omdat de deelnemers simpelweg zo “dom” en “debiel” zijn. Door hen wordt er bewust afgestemd op het programma omdat ze zich willen vermaken met de onwerkelijke uitspraken en ze staan dan vol ontsteltenis te kijken naar het over de top gedrag. Andere respondenten ontkennen dit juist te doen maar beoordelen het gedrag wel als ordinair. Het kan zijn dat een gedeelte van deze groep alsnog graag neerkijkt op de Haagse jongeren maar dit niet wil of durft toe te geven. Of dat deze respondenten het simpelweg niet toe kunnen geven omdat het een onderbewuste actie is. Een vorm van voyeurisme waarvan de respondenten zich niet bewust zijn? Zonder diepe psychologische oorzaken of constateringen te uiten binnen dit onderzoek viel het op dat er uit een vorm van beleefdheid of fatsoen niet toegegeven werd dat er werd neergekeken op de deelnemers terwijl er twee of drie antwoorden later wel gezegd werd dat de kijker zich slimmer voelde. De programmamakers hebben er bewust voor gekozen om te casten op personen uit een bepaalde subgroep. Dat deze subgroep niet tot de meest hoogopgeleide en beschaafde groep mensen behoord lijkt een zeer bewuste en slimme keuze, misschien omdat er door kijkers toch liever met verbazing en ontsteltenis naar beneden wordt gekeken dan met een vorm van jaloezie of afgunst naar boven. De meeste respondenten gaven namelijk wel toe dat het programma werkte als een upgrade voor het eigen ego, zich slimmer of beter gaan voelen dan de personen op televisie. Een belangrijk aspect van televisie met als hoofddoel amusement is dat de kijker zich goed voelt of beter gaat voelen. Op die manier wordt er een volgende keer weer afgestemd op datzelfde programma.

51


Wanneer er een terugkoppeling gemaakt wordt naar het theoretisch kader kan er geconstateerd worden dat de respondenten het eens waren met de manier waarop Grindstaff de deelnemers ziet. De respondenten waren op de hoogte van het feit dat de Hagenezen niet meer dan een gratis vakantie eraan over hielden, terwijl ze daar geen enkele privacy voor terug kregen. De meeste respondenten noemde de deelnemers ordinair en konden zich niet identificeren met ze; daarvoor waren ze te extreem en over de top. Eigenschappen die Grindstaff toeschreef aan de term white trash (Grindstaff. 2002. 263). De beweringen van Ruth Penfold-Mounce, die stelde dat de daden en het gedrag van de deelnemers, die niet alleen bekende Nederlanders werden, maar zich ook niet hielden aan de regels of leefden naar de normen en waarden van fatsoen, kwamen in de gesprekken niet duidelijk naar voren. Overmatig drankgebruik en het schelden met ondermeer terminale ziektes werd enerzijds afgekeurd door het te bestempelen als ordinair of ongepast. Anderzijds werd het gebagatelliseerd en afgedaan door te stellen dat het aan de leeftijd lag en dit gedrag niet zo opzienbarend was:

“Ik ken genoeg meiden die hetzelfde of bijna net zo ver zouden gaan als die Barbie hoor” (Interview 2. Anoniem)

“Veel mensen van onze leeftijd vinden dat normale dingen”. (…) “Ik heb wel verhalen gehoord van mensen die op vakantie gingen en veel erger terugkwamen dan zij. Met een alcoholvergiftiging of zo. En ik zeg niet dat ik zo ben, maar het gebeurt wel.” (Interview 10. Liza)

Maar in geen enkel gesprek bleek, zoals Penfold-Mounce beweert, ergens enige vorm van fascinatie te bespeuren bij de respondenten. Haar stelling dat beroemdheden en criminelen aanbeden worden of dat daar een vorm van fascinatie en fantasie omheen hangt, kwam niet terug in de gesprekken. Twee mogelijke oorzaken kunnen ook liggen in het feit dat de gemiddelde leeftijd van de respondenten toch enkele jaren boven de gemiddelde leeftijd van de deelnemers ligt. Je kijkt minder snel op tegen personen die een stuk jonger zijn dan jij en de argumenten van Penfold-Mounce zullen waarschijnlijk eerder toepasbaar zijn op 15- en 16-jarige kijkers. Ook is dit onderwerp in de meeste interviews niet expliciet behandel. Wel was op te maken dat er geen enkele vorm van aanbidding had plaats gevonden en dat de oorzaak van de populariteit niet lag in een fantasievorm waarbij de respondenten ook graag zo wilde zijn als de deelnemers. Samenvattend kan er worden opgemaakt dat het aspect “Aapjes kijken” (het neerkijken op, het uitlachen) weldegelijk een belangrijke trekpleister is en dat het heeft bijgedragen aan het succes van de serie. Maar niet iedereen geeft toe dat dit de reden is waarom er gekeken is. Voor een producent maakt dat in dit geval geen verschil. Diegenen die willen grinniken om onnozele opmerkingen kunnen dit doen en diegenen die dat niet doen laten dat. Duidelijk is dat andere programma’s waarin niet de meest intelligente personen een hoofdrol spelen ook goed scoorden en dat het voor een grote groep mensen toch voldoening geeft om op te kunnen maken dat jouw eigen persoon qua intelligentie een stuk beter af is dan de deelnemers op TV. Voor een producent is het

52


echter voor een volgend format wel belangrijk om te weten welke aspecten de meeste kijkers wel en niet wisten te waarderen, zodat hier bij nieuwe seizoenen of andere varianten op ingespeeld kan worden.

5.2.4. overige kijkmotieven.

“Nou het was ook wel zo dat er heel veel over gepraat werd enzo. Er was veel ophef rondom en over het programma. (…) Het was meer dat wanneer je er iedereen over hoort praten dat je zelf ook meer…. erbij betrokken wilt worden. En er iets van wilt weten. (Interview 10. Liza)

“Ehmm. Ik heb naar Oh Oh Cherso gekeken omdat toch veel mensen het erover hadden…En ook omdat het iets nieuw was. Daardoor ben ik gaan kijken en ben ik het gaan volgen omdat ik het toch heel erg leuk vond (…)” (Interview 11. Nick D.)

Er is aan de hand van de drie behandelde topics met de respondenten gesproken over hun kijkmotieven. De drie topics bleken allemaal raakvlakken te bezitten maar naast die drie kwamen er ook andere redenen naar voren. Een veel gehoord argument om te (blijven) kijken naar Oh Oh Cherso betreft de sociale druk die een populair programma met zich mee brengt. Omdat er op voorhand al enige commotie gemaakt werd, gaven veel respondenten aan in een ban van nieuwsgierigheid geraakt te zijn. Doordat er over het programma gesproken werd wilden de respondenten het niet overkomen dat ze niet in staat waren om mee te praten tijdens conversaties. De nieuwsgierigheid was geprikkeld en het verlangen van sociale inclusie, die optreedt tijdens wanneer je mee kunt praten over de gebeurtenissen op Chersonissos bleken ook redenen die de respondenten hebben aangezet tot kijken.

5.3. Prognose en levensverwachting voor het derde seizoen.

In dit hoofdstuk wordt een prognose gegeven over de toekomst van de serie Oh Oh. Het eerste seizoen, dat zich afspeelde op het Griekse eiland Chersonissos, bleek een kijkcijferhit waarvan de makers het succes niet hadden kunnen voorspellen of durven dromen. Een veelvoorkomende trend in het hedendaagse medialandschap ontleent haar steun aan het gezegde ‘never change a winning team’. Videogames, films, boeken en televisieformats worden tegenwoordig allemaal veelal slachtoffer van het fenomeen ‘uitmelken’. Waarom zou je op zoek gaan naar een nieuw idee met nieuwe risico’s wanneer je een bestaand en goed scorend idee voor een twee of een derde keer opnieuw aan de man kunt brengen. Tijdens de opnames van Oh Oh Cherso werd er al gesproken over een vervolgserie en nog voordat de gehele eerste serie op de Nederlandse televisie was uitgezonden begonnen de voorbereidingen voor het tweede deel dat zich zou afspelen in een winterse variant; Oh Oh Tirol. Deze

53


après-ski-editie werd door iets minder kijkers bekeken dan de eerste serie, maar scoorde gemiddeld ook nog steeds rond de miljoen kijkers. Het vervolg mocht een succes genoemd worden, ook al was er een klein aantal kijkers afgehaakt. In de zomer van 2011 zijn de opnames gestart voor het derde seizoen dat weer de titel Oh Oh Cherso volledig recht aan doet. Ook dit derde seizoen werd opgenomen op het Griekse eiland Kreta en zal in september 2011 op de Nederlandse televisie worden uitgezonden. Tijdens de interviews is er gevraagd aan de respondenten hoe zij tegen het derde seizoen van Oh Oh aankeken en of ze ook deze uitzendingen allemaal op de voet gingen kijken. De meningen waren verdeeld maar er was geen enkele respondent die een volmondig en enthousiaste positief geluid liet horen en aangaf de volledige serie weer op de voet te gaan volgen. De meesten respondenten waren wel benieuwd en wilde de eerste aflevering afwachten voordat ze een definitieve mening zouden geven. Het kwam er wel op neer dat wanneer de tweede zomereditie geen vernieuwing met zich mee zou brengen, de meeste respondenten na een twee a drie weken zouden afhaken. Het concept is redelijk uitgemolken en de respondenten waren toe aan iets nieuws. De groep respondenten die al afhaakte voor of tijdens Oh Oh Tirol verklaart helemaal niet meer te willen kijken en zit niet te wachten op nog een seizoen met ordinaire Haagse deelnemers. De toevoeging van een uitgesproken en prominente homoseksuele deelnemer (Gio Diekema) lijkt een slimme zet van de makers omdat dat het enige concrete voorbeeld is dat de respondenten gaven om hun nieuwsgierigheid kracht bij te zetten.

“Ja, zeker! Ook al denk ik dat het steeds minder leuk wordt. Dan is het gewoon klaar. We zullen zien.” (Interview 1. Pauline)

“Nee, Ik weet niet eens waar ze dat gaan opnemen eigenlijk”. (V: Weer op Chersonissos.) “Owja, daar zit die hele erge homo bij, hea? Nee, ik ben er wel een beetje klaar mee. Het leuke is er wel een beetje vanaf”. (Interview 9. Sigrid)

“Nou, omdat ze denk ik allereerst gaan proberen het nog leuker te doen dan deel 1. Ze willen het overtreffen. En dat gaat dan denk ik juist eerder minder leuk worden. En ten tweede omdat het nu niet meer een reality-soap is waarbij jongeren op vakantie gefilmd worden. Het wordt meer van BN-ers op pad. (…) “Nee, ik denk veel minder leuk en ga er denk ik niet naar kijken.” (Interview 10. Liza)

“Ik ga zelf wel even kijken, maar gewoon het begin vooral. Om even te kijken hoe het is geworden. Even om te kijken of het echt een beetje veranderd is. Als het echt weer allemaal hetzelfde is, dan ken ik het wel.” (Interview 11. Nick D.)

54


Of het derde seizoen beter zal gaan scoren dan ofwel Oh Oh Cherso (1) of Oh Oh Tirol zal moeten blijken. Deze eerste twee series scoorde relatief en onverwachts zo hoog dat er voor RTL5 en de producent geen nood aan de man is wanneer er iets minder gekeken zal worden naar het derde seizoen. Voor de respondenten speelt vernieuwing een belangrijke rol en ze verklaren ook stellig dat het programma een ander pad in moet slaan. Ordinaire Hagenezen die overdag voor hun villa hangen en ’s avonds op pad gaan ligt teveel voor de hand en zal deze vaste kijkers niet aan de buis weten te kluisteren. Aan de andere kant blijft het een reality-soap en kan de serie toch rekenen op haar familiaire werking waardoor de meeste kijkers zich toch weer wekelijks willen laten amuseren door de platte opmerkingen en ordinaire avonturen van de bekendste Haagse jongeren op dit moment. Zoals bij elke soap kun je er als kijker enigszins verslaafd aan werken, en hoe over de top ze ook zijn, je niet zonder ze wilt zijn.

55


6. Conclusie. Dit onderzoek stelde zichzelf als doel om een antwoord te formuleren op de vraag waarom de reality-soap Oh Oh Cherso de populariteit bereikte die het deed in de zomer van 2010. Het uitgangspunt waren uitspraken en verklaringen die prominente en invloedrijke personen deden met betrekking tot dit succes, zonder daadwerkelijk op een wetenschappelijke manier de kijker zelf naar hun mening te vragen. Dit onderzoek heeft twaalf vaste kijkers en liefhebbers van de serie gevraagd waarom zij zo graag hebben gekeken en of ze zich konden vinden in de uitspraken die in de inleiding uitvoerig aan bod komen en in de drie categorieën ‘identificatie’,’authenticiteit’ en ‘aapjes kijken’ zijn verdeeld. Het bleek dat alle respondenten de vakantiesituatie als herkenbaar beschouwden en met plezier terugkeken naar een programma waarin een prettige periode uit hun leven opnieuw aan bod kwam. De plaats en de activiteiten kwamen bekend voor en waren voor de respondenten herkenbaar. Echter, de respondenten waren zich bewust van het feit dat de deelnemers de vakantie toch anders moeten hebben beleefd dan zijzelf. Enerzijds hadden de respondenten grenzen met betrekking tot een budget en daaruit voortkomende mogelijkheden en anderzijds werden de deelnemers in hun gedrag beïnvloed door de camera’s en het plaatje dat de producent van hen verlangde. Identificatie in de vorm van vereenzelviging bleek onmogelijk. Geen enkele respondent verlangde naar een leven, de persoonlijkheid of de karaktereigenschappen van een van de deelnemers. Er werd eerder neergekeken op het gedrag dat in veel gevallen werd bestempeld als ordinair en onbeschaafd. Ongeveer de helft van de respondenten vond het te ver gaan om openlijk te erkennen dat ze bewust neerkeken op de deelnemers. Toch beaamde het merendeel wel een ‘ego-upgrade’ aan het programma te verkrijgen en werden de eigen normen en waarden door het gedrag van de Haagse jongeren wel bevestigd. De respondenten vergeleken hun gedrag met dat van de deelnemers en concludeerden in de meeste gevallen andere keuzes te maken dan zij. Aan de andere kant was er ook voldoende zelfreflectie en beaamde enkele respondenten dat het eigen gedrag op een vakantie of tijdens dronkenschap ook geen schoonheidsprijs verdiende. Over het algemeen kan er geconcludeerd worden dat veel respondenten plezier haalde uit de manier waarop de deelnemers op hen over kwamen. Spontaniteit, het eerst roepen en dan pas nadenken en het impulsieve gedrag bleken toch trekpleisters. Het lijkt erop dat dit ‘aapjes kijken’ aspect meer invloed op het programma heeft dan door de respondenten zelf werd erkend. Echte deelnemers die zichzelf zijn is, zoals ook in de volgende alinea te lezen, erg belangrijk, maar ook het gegeven van het platvloerse en ordinaire werkt mee aan de succesformule en de populariteit van het genre pulp-tv en het programma Oh Oh Cherso in het bijzonder. Authenticiteit bleek een begrip waar geen eenduidige conclusie aan lijkt te verbinden aan de hand van interviews. In alinea 5.2.2. is omschreven hoe het begrip als complex kan worden ervaren en het niet voor iedereen helder was wat ermee bedoeld werd. De meeste respondenten hadden verschillende voorstellingen van het begrip maar de algemene conclusie met betrekking tot het gedrag van de deelnemers luidt dat er wel vanuit gegaan werd dat de deelnemers zichzelf waren en bleven. Dit werd door hen ook als belangrijk ervaren en cruciaal voor een reality-soap. Toch werd hun

56


authenticiteit volgens de respondenten aangetast door de aanwezigheid van de camera’s en het verlangen van de producent die een bepaald ‘over de top’ plaatje voor ogen had. Er werd uitgesproken dat de makers dit plaatje wilde realiseren met behulp van alcohol en dat dat zou hebben geleid tot een ‘hoe gekker hoe beter’ verlangen. Dat dit invloed had op het gedrag van de Hagenezen werd ook door de respondenten erkend. Het vervolg, Oh Oh Tirol, werd als minder plezierig ervaren dan de eerste serie. Volgens de respondenten was de originaliteit verdwenen en werd dit door de producent op een verkeerde wijze opgelost. Het nieuwe personage Tijgertje zorgde voor meer spanningen binnen de groep, maar maakte het programma er niet aantrekkelijker op. De respondenten beweerden dat de groep zich meer als een eenheid presenteerde maar dat het eerste deel en de bijkomende bekendheid niet zichtbaar een rol speelde. De meeste lol was er na het eerste seizoen af en de meeste respondenten blijken huiverig voor het derde seizoen, dat nog uitgezonden moet worden. Dit nieuwste seizoen moet verrassend en vernieuwend zijn, anders houden de meeste respondenten het snel voor gezien.

In hoofdstuk 5 is er een terugkoppeling gemaakt naar het theoretisch kader en is er te lezen in hoeverre de gebruikte theorieën toepasbaar waren op de casus Oh Oh Cherso. Het blijkt dat er sinds de komst van de reality-soap een hoop veranderd is. Oh Oh Cherso behoort tot een nieuwe categorie reality-tv dat, tezamen met andere succesvolle programma’s van RTL5, behoort tot het genre pulp-tv. Hierbij draait het niet meer om normale mensen die normale dingen doen. De theorie dient zich aan te passen op een nieuwe vorm waarbij het draait om normalen mensen met opvallende karakters. Personen die niet bekend zijn of iets speciaals kunnen maar die wel authentiek, impulsief en in dit geval ook ordinair zijn. Als aanbeveling kan er worden gesteld dat er aanpassingen gedaan moeten worden in de theorie. Waar het bijvoorbeeld voorheen erg draaide om de zoektocht naar authenticiteit, blijkt dat bij pulp-tv op een andere manier te werken. Er is bij deze programma’s al veel aandacht uitgegaan tijdens het casten van een bepaalde groep deelnemers. Kijkers gaan minder op zoek en kunnen hun aandacht meer richten op het aspect van genieten en ontspannen. Doordat de deelnemers allemaal typetjes op zich komen karaateigenschappen eerder bloot te liggen. De zoektocht is een stuk minder omdat de authenticiteit meer aan de oppervlakte ligt. Het is een interessant vraagstuk en nieuw vertrekpunt voor vervolgonderzoek om in kaart te brengen op welke manier er wordt gereageerd op het derde seizoen van Oh Oh Chero. Welke ontwikkelingen zullen de kijkcijfers gaan maken en in welke aarde valt het programma dat zich weer op het Griekse eiland afspeelt. Opvallend is dat er, geheel in lijn met de bevindingen van de respondenten, gekozen lijkt voor nieuwe groepsleden die positieve invloeden met zich meebrengen. In plaats van de licht ontvlambaar personage als Tijgertje, die zorgde voor conflicten en ruzies binnen het programma, is er door de deelnemers zelf een casting gehouden. Dit zal resulteren in een groep met minder conflicten en meer harmonie. Een gegeven dat bij de meeste respondenten in goede aarde zal vallen. Daarnaast is het interessant om de ontwikkelingen betreft authenticiteit te blijven volgen. Na het eerste gedeelte waren de deelnemers bekender bij de Nederlandse bevolking, maar na Oh Oh Tirol is dit in een stroomversnelling geraakt en zijn ze voor geen enkele Nederlandse vakantieganger op Chersonissos nog onbekend. Wat doet dit met het programma en de manier

57


waarop ze zich gedragen. Zullen ze nog steeds zo zichzelf zijn als door de respondenten in het eerste seizoen werd gevonden? Vanaf september 2011 kan er op zoek gegaan worden naar deze nieuwe interessante vragen. Dit onderzoek toont aan dat verschillende prominenten personen snel verklaringen weten te noemen die het succes van Oh Oh Cherso zouden moeten verklaren maar dat de meeste van deze uitspraken niet altijd allemaal even precies zijn of voor iedereen toepasbaar is. Hoe deze verklaringen vervolgens in de media verschijnen en als snel als een vorm van absolute waarheid worden geïnterpreteerd door een lezer, heeft gevolgen voor de manier waarop er terug gekeken wordt naar het programma. Dat wil overigens niet zeggen dat de uitspraken geen waarheden bezaten of onjuist waren. Ze kunnen eerder als prognoses gezien worden, die pas in waarde toenemen of afzwakken op het moment dat er aan de kijker gevraagd is hoe hij of zij hierover denkt. Uiteindelijk kijken we allemaal met een andere blik naar een programma en zal er nooit één ultieme waarheid voortvloeien. Oh Oh Cherso en haar onbezonnen Haagse jongeren heeft in Nederland tot veel gespreksstof geleid. En of je het als kijker bekeek omdat het zo herkenbaar was of omdat je zo kon lachen om de deelnemers; het gaf voldoende stof tot discussies en het deed veel kijkers verbazen.

Erik Spruijt

58


7. Bronvermelding. 7.1. Literatuurlijst.

- Abercrombie, Nicholas and Brian Longhurst. 1998. Audiences a sociological theory of performance and imagination. London: Sage Publications.

- Ang, Ien.1985. Watching Dallas. Soap opera and the melodramatic imagination. Methuen.

- Brandeis, Sidney. 2011. Dom, Beroemd en onderbetaald. Nieuwe Revu. Nr.18. 4 t/m 10 mei. P. 4649. Sanoma Media.

- Coster, Irene and Maarten Reesink. 2000. Reality Soap! Big Brother en de opkomst van het multimediaconcept. Boom. Amsterdam

- Furedi, Frank. 2010. Celebrity Culture. Celebrity around the world. SpringerLink.

- Grindstaff, Laura. 2002. The Money Shot. Trash, Class, and the making of TV Talk Shows. The university of Chicago Press. Chicago.

- Hall, Stuart. 1973. Encoding-Decoding. In The Cultural Studies Reader, edited by S. During, 507517. Florence, USA: Routledge, 1999.

- Hill, Annette. 2002. Big Brother. The real audience. London. Sage Publications. Television and New Media.

- Holmes, Su. 2004. Understanding reality television. London: Routledge

- Johnson, Richard. Deborah Chambers. Raghuram. Tincknell. 2004. The Practice of Cultural Studies. London: Sage Publications

- Jong, Angela de. 2011. De Mol winnaar roerig tv-seizoen. Ordi-tv trekt veel kijkers. Algemeen Dagblad Nieuws. 21-05-2011.

- Lichterman, Vicoria. 2009. Reality TV: Remaking Television Culture. Journal of Popular Culture.

- Mathijs, Ernest. 2002. Big Brother and Critical Discourse. The reception of Big Brother Belgium. London. Sage Publications. Television and New Media.

- Mcquail, Denis. 1997. Audience Analysis. London : Sage Publications.

59


- Morley, David. 1980. The Nation Wide Audience: structure and decoding. Britisch Film Institute.

- Murray, Susan. Laurie Ouellette. 2004 Remaking Television Culture. New York University Press. New York and London.

- Penfold-Mounce, Ruth. 2009. Celebrity Culture and crime: the joy of transgression. Palgrave Macmilan.

- Penfold. Ruth. 2004. The Star’s Image, Victimization and celebrity culture. University of Leeds. London: Sage Publications.

- Ruddock, Andy. 2007. Investigating Audiences. London: Sage Publications

- Staiger, Janet. 2005. Media Reception Studies. New York: University Press.

- Stokes, Jane. 2003. How to do media en cultural studies. London: Sage Publications.

- Stuyvenberg, Martijn van. 2011. Pulp scoort. Veronica Magazine. Nr.15. 9 t/m 15 april. 12-13. Veronica Uitgeverij.

- Vullers Sarah. 2005. Reality-tv. Verschraling van het lokale televisieaanbod door het wereldwijde succes van mondiale formats? (http://www.ethesis.net/reality_tv/reality_tv.pdf)

7.2. Digitale verwijzingen.

- Barbie in het water door taxi. Telegraaf.nl. 07-04-2011. http://www.telegraaf.nl/prive/9480995/__Barbie_in_het_water_door_taxi__.html

- Facebookpagina Oh Oh Cherso. Meer dan negentigduizend leden. 20-07-2011. http://www.facebook.com/ohohcherso

- Helder. Realityshows. Helder.nl Maarten Reesink bij Helder. 2-11-2010 http://tvblik.nl/helder/realityshows.

- Het succes van Oh Oh Cherso. Pauw en Witteman.nl. Sander Emmering bij Pauw en Witteman. 1810-2010.

60


http://pauwenwitteman.vara.nl/Fragmentdetail.1548.0.html?&tx_ttnews%5Btt_news%5D=18468&tx_ttnews%5BbackPid%5D=116&cHash=e61 3cce51dfc1e3e943fc72842e54b07

- Oh Oh Cherso naar Belgie. Nu.nl. 21-10-2010 http://www.nu.nl/achterklap/2361182/oh-oh-cherso-belgie.html

- 'Oh Oh Tirol stomvervelend.' Telegraaf.nl 04-04-2011 http://www.telegraaf.nl/prive/9450031/___Oh_Oh_Tirol_stomvervelend___.html

- Remko van Westerloo: Oh Oh Tirol zal niemand teleurstellen. Zappen.blog.nl. 03-03-2010. http://zappen.blog.nl/rtl-nederland/2011/03/03/remko-van-westerloo-oh-oh-tirol-zal-niemandteleurstellen

- RTL.nl. Officiële site van de zender RTL4. http://www.rtl.nl/reality/ohohcherso/home/

- Sterretje en Mental Theo nemen plaat op. rtl.nl 29-10-2010. http://www.rtl.nl/(/actueel/rtlboulevard/nieuws/articleview/)/components/actueel/rtlboulevard/2010/10_o ktober/entertainment/sterretje_mental_theo_single_primeur.xml

- Top 5 populaire vakantiebestemmingen jongeren 2009. reizen-en-recreatie.infonu.nl 11-03-2009. http://reizen-en-recreatie.infonu.nl/europa/33235-top-5-populaire-vakantiebestemmingen-jongeren2009.html en http://www.traveltollie.nl/?v=3.2

7.3. Illustraties.

- Fig. 1.1. http://www.mtv.nl/shows/jerseyshoreshow - Fig. 1.2. http://rtlperspresentatie.nl/rtl5_ohohcherso.html

61


Bijlage 1. Transcripties van de interviews.

Interview 1. Pauline. Introductie.

V: Ik zou je willen vragen je eerste kort voor te willen stellen voordat we aan dit interview gaan beginnen.

A: Ik ben Pauline, een vrouw van 23 jaar en ik doe de PABO in Haarlem. En ehh, ik woon ook in Haarlem.

V: Zou je kunnen beschrijven wat jouw betrokkenheid is bij de serie Oh Oh Cherso? Hoe vaak je bijvoorbeeld keek?

A: Eh.. Ik keek het vrijwel elke week. Maar dat kwam omdat ik op dat tijdstip altijd thuis was. Op de donderdagavond kwam ik terug van trainen en ging ik lekker op de bank zitten. Alleen. En zette ik het vaak aan.

V: En was dit zowel bij Oh Oh Cherso als Oh Oh Tirol het geval?

A: Ehh. Ja!

V: En keek je er graag naar?

A: Ja! Ik heb met plezier naar de serie gekeken hoor.

V: Voorafgaand aan dit interview wilde ik je vragen of je voor jezelf al een idee hebt waarom je zo graag en wekelijks naar de serie hebt gekeken. Wat trok je zo aan?

A: Emhh.. omdat je dan door hebt dat je zelf niet de domste persoon op aarde bent. Dat er andere dommer zijn dan jij. En het is gewoon... (haha) Hele makkelijke humor waarbij je niet over na hoeft te denken. (...) Het is eigenlijk zo triest dat het leuk wordt.

V: Oké, dus het niveau ligt niet al te hoog?

A: Nee! Het is gewoon lekker simpel. (...) En een beetje leedvermaak ook.

V: Dit onderzoek wordt gehouden naar aanleiding van uitspraken die gedaan zijn in de media, waar er

62


ook al eerder is gezocht naar een verklaring voor het grote succes. Deze verklaringen heb ik onderverdeeld in 3 categorieën die ik met jou wil behandelen. Identificatie.

V: Allereerst het begrip identificatie. Weet je wat er bedoeld wordt met identificeren.

A: Ja.. Dat is toch gewoon dat je hetzelfde bent als iemand anders?

V: Zo zou je het kunnen omschrijven ja. Dat je je vereenzelvigt met iemand anders. Als je het heel letterlijk neemt dus dat je iemand anders bent. Of je je kunt voorstellen om iemand anders te zijn.

A: (direct) Ik hoop het in dit geval niet!

V: Ik hoop het niet zeg je? Wat bedoel je daar mee?

A: Nou, ik kan me wel identificeren met het feit dat je jong bent en gaat stappen en dat je je nergens druk om kan maken. Maar niet bijvoorbeeld met hun taalgebruik en hun kledingstijl en, ehh, houding. Maar de spontaniteit en de gekheid die ze hebben spreekt me wel aan.

V: Dus je deelt het aspect identificatie zelf al op in twee elementen. Je herkent wat ze doen, maar de manier waarop niet?

A: Zij kunnen gewoon zo doorslaan, weet je. Dat ze zelf volgens mij niet meer weten wat ze doen.

V: Maar hetgeen wat ze doen is herkenbaar? Zoals de vakantiesituatie? Ben je daar zelf wel eens geweest?

A: Nee, niet op Chersonissos. Maar wel op Kos. Dat is ook een Grieks eiland. Dus die uitstapjes, op het strand liggen en het uitgaan en zo heb ik ook gedaan. En komende vakantie ga ik naar Rhodos, dat is ook Griekenland, dus dat lijkt er ook wel een beetje op.

V: Maar je identificeren met het gedrag van de deelnemers zelf, en wie ze zijn wordt al lastiger, klopt dat?

A: Ja.

V: Oké. Nu het toch over de deelnemers hebben. Zit daar een verschil in? Dat je het met de ene beter zou kunnen vinden dan met een ander?

63


A: Ik vind ze allemaal gek. (Lacht) ... Naja, d'r zitten dan twee van die meiden in, die Elise en die Bibi. Die zijn nog wel redelijk normaal.

V: Wat bedoel je daarmee?

A: Nou.. die, die.. ehh. kunnen nog wel enigszins positief nadenken over de gevolgen van dingen die ze doen. Maar er zitten er een paar tussen die hebben gewoon geen idee wat hun handelingen teweeg kunnen brengen, zeg maar. Maar bijvoorbeeld zo'n Joey, dat vind ik dan gewoon grappig.

V: Waarom Joey?

A: Nouja, die vind ik gewoon vet grappig. Die vind ik gewoon om te lachen, en ik heb ook wel enkele vrienden van me een beetje zoals hem, dus daar kan ik me dan wel een beetje in verplaatsen, zeg maar. Gewoon omdat hij zo simpel is.

V: Het is goed dat we het over 'je favoriete persoon' hebben, want een volgend begrip dat ik wil bespreken draait om Authenticiteit. Zegt dat begrip je iets?

Authenticiteit.

A: Nee. Ik heb er wel eens van gehoord. Maar.. nee help me even. Het is toch dat je een bent van jezelf. Dat er een is van jou?

V: Het komt er op neer dat je voor de televisie gewoon jezelf blijft. Je geen rol speelt, snap je?

A: Ja, precies. Dat bedoel ik

V: Maar denk je ook dat je om die Matsoe Matsoe erg moet lachen omdat hij juist erg authentiek is?

A: Ehhm Naja, ik vind hem gewoon de grappigste omdat hij zo droog is. En ik denk wel dat hij in het echt ook zo is.

V: En als je naar de andere deelnemers kijkt? Zijn ze allemaal helemaal zichzelf?

A: Nou als je naar dat Oh Oh Tirol kijkt. Daar zat die Tijgertje dan in. Die nieuwe was dat en die was wel echt geschift gewoon. Die spoorde echt niet. En ik denk dat zij mede in de serie is gehaald om dat soort dingen te doen. Ik kan me niet voorstellen dat zij in het dagelijks leven ook haar sigaretten aansteekt met een deo-spuit.

64


V: Maar is zij in de serie gehaald omdat ze in het dagelijks leven ook zo gek doet. Of is zij erbij gehaald en is haar verteld dat ze alles overdreven moet doen, zodat er meer spanningen kwamen enzo. Dus dat de productie daar achter zat?

A: Ik denk dat zij is aangespoord om nog gekker te doen ze van zichzelf al zeker is. (..) En ik denk dat die typetjes, want het zijn natuurlijk allemaal typetjes, ik denk wel dat dat extra door de serie is benadrukt.

V: Wat bedoel je met typetjes?

A: Naja, het zijn allemaal verschillende mensen. Ze hebben eigenlijk allemaal hun eigen dingen.

V: Daar zijn ze op gecast denk jij?

A: Kijk, Barbie gaat ook echt in een vel roze skipak naar beneden. En ik denk dat daar de redactie wel achter zit, die gewoon heeft gezegd: jij moet die kleren aan en jij die. Zij had zelf nog nooit eerder geskied toch? Dus dan zal dat programma voor haar wel die skispullen regelen, en kiest het programma voor een vel roze pak. Zo dikken ze die typetjes aan.

V: Dus je denkt dat ze vanuit het programma nog meer worden aangedikt dan ze in het dagelijks leven zijn.

A: En je ziet natuurlijk alleen maar de leukste stukjes. De momenten die saai zijn worden er uit geknipt. Dus ook daardoor zie je niet dezelfde als hoe ze in het echte leven zullen zijn.

V: Maar anderzijds is er wel in de krant te lezen en op tv te zien dat Barbie weer dronken is aangetroffen in een gracht en dat Tijgertje is gearresteerd?

A: Ja, maar dat ze in het echt ook dronken zijn, dat geloof ik ook wel, maar ik denk, ik bedoel zo'n programma wordt gemaakt en er wordt ontzettend veel geknipt en geplakt en de domste uitspraken van Barbie worden natuurlijk gelijk uitgezonden. Ik denk niet dat als ze allemaal slimme dingen zegt dat ze die dan direct uitzenden. Denk ik.

V: Zou je er minder graag naar kijken als je zou weten dat het allemaal acteurs zouden zijn?

A: Ja, dan zou ik het minder leuk vinden.

V: Dus je vindt het reality aspect wel belangrijk?

65


A: Ja

V: En wat maakt dat zo leuk?

A: Vooral omdat je dan ziet (..) ehh, ja gewoon echt kan zien hoe dom sommige mensen echt kunnen zijn. En dat is een stukje leedvermaak.

V: Dus als ik aan jou vraag of de Chero-deelnemers in het echte leven heel slim zijn, ze zijn bekend en beroemd en buiten dat nu goed uit, of heel dom, wat zeg jij dan?

A: Heel dom.

V: Waarom?

A: Nou, omdat ik denk dat ze zelf niet doorhebben dat ze worden uitgebuit. En dat ze ook niet doorhebben dat er om ze gelachen wordt. Ze zijn zich zelf en doen lekker hun ding en hebben daar plezier in. En ze staan er niet zo bij stil wat andere daar van vinden. Daar zijn ze helemaal niet mee bezig.

V: Dus dat er een grote wereld van buiten hen uitlacht..

A: Daar zijn ze zich denk mij helemaal niet zo bewust van. Ze hebben gewoon lol. ... En ze waren toch ook al blij dat ze gratis op die vakantie mee mochten? Terwijl het programma heel goed liep. Ik vind dat niet slim. Als ze echt slim waren hadden ze dat in een contract moeten laten vastleggen ofzo. Maar ze wilde zo graag mee op die vakantie dat ze gewoon zijn gegaan.

Aapjes kijken.

V: Oké.. Ehm.. deze laatste opmerking sluit eigenlijk goed aan bij mijn laatste categorie. Welke ik ‘aapjes kijken’ heb genoemd. Dat gaat echt om het lachen om en om het neerkijken op de deelnemers, zoals je zelf al een paar keer zei. Ik begrijp dat jij je hier ook wel in kunt vinden? Een soort upgrade van je eigen ego door te kijken naar de minder slimme?

A: Ja (haha) soms wel, dan zijn er van die dingen dat ik gewoon niet kan geloven dat het zo gaat. En dat komt ook omdat als ik me vergelijk met ze en denk aan mezelf en m’n vriendinnen van, ja; we zijn in Salou geweest en we zijn op Kos geweest, maar we hebben ons lang niet zo misdragen als zij doen. Waardoor ik denk; ja, we zijn dus wel enigszins normale mensen. En ook al zijn we dezelfde leeftijd als zij, je weet door dit soort programma's toch ook dat je zelf toch enigszins normaal bent, omdat het altijd gekker kan.

66


V: Dus je ziet het als een bevestiging van jezelf. Dat jezelf wel normaal bent?

A: Ehhh. Naja, misschien wel. Het is niet zo dat ik hen nodig heb om te weten of ik zelf normaal ben of niet, maar toch. Je ziet toch wat voor mensen er nog meer rondlopen op deze aardbol door dit soort programma's.

V: Maar als ik me afvraag waarom juist Oh Oh Cherso zo populair is. Ben ik benieuwd of je ook graag naar andere programma's hebt gekeken waar, zoals jij het noemt, de domme mensen te zien zijn.

A: Welke programma's bedoel je dan?

V: Echte meisjes in de Jungle, Dames en Heren in de dop, auditierondes van Idols enzo.

A: Idols en Popstars heb ik wel veel gekeken, en vooral om de audities. Daar ben ik inderdaad ook aan het lachen om die mensen. Maar ja die hebben gewoon zelf niet door hoe erg ze voor lul staan. (..) En bij Oh Oh Cherso is dat volgens mij toch ook wel weer anders. Die weten ook wel een beetje van zichzelf hoe ze zijn. Ze noemen zichzelf toch ook 'helemaal lijp' en 'helemaal gek' enzo. Dus dat is toch anders.

V: En Echte meisjes in de Jungle?

A: Vond ik minder leuk. Die zijn ook wel heel dom, maar ook erg dramatisch enzo. Zo overdreven. En met die jungle en die opdrachten vind ik persoonlijk gewoon minder leuk.

V: Maar kan ik concluderen dat je Oh Oh Cherso deels leuker vindt omdat die deelnemers wel dom zijn, maar het zelf ook een beetje door hebben? Is dat wat je zegt?

A: Ik weet niet of ze het door hebben. Zoals ik net al zei worden ze natuurlijk ook uitgebuit, en hebben ze dat niet helemaal door. Maar het is meer de mate in hoeverre ze zichzelf serieus nemen. Ze willen gek voor de dag komen en leuk, en spontaan en druk enzo. Dus daar zijn ze mee bezig. En dat is anders dan bij Idols, waar de beste audities diegene waren waar ze zelf echt dachten dat ze het helemaal gingen maken, maar echt oer en oer slecht waren.

(stilte)

A: En daarnaast komt bij Cherso ook hoe de makers het hebben gedaan. Op de manier die ze hebben gebruikt om het nog een beetje extra aan te dikken. Dat je weet dat het allemaal wat aangedikt is, maakt het ook nog extra grappiger om naar te kijken.

67


V: Dus je weet dat ze zichzelf niet helemaal serieus nemen en de makers knippen en plakken het zo dat er vrolijke maar domme deelnemers op de televisie te zien zijn, en dat is een aspect waar je graag naar kijkt

A: Ja. Naar domme mensen die het van zichzelf wel een beetje weten.

V: Zodat je geen medelijden met ze hoeft te hebben? En dus ook geen schuldgevoel?

A; nou, dat had ik bij Idols ook niet hoor.

V: Nee, maar dat komt misschien ook door andere elementen. Die Idols-deelnemers zie je maar heel eventjes. Die 'ken' je niet zo goed als je eigen Cherso-deelnemers.

A: Ehhmm. Wat bedoel je precies?

V: Nou, ik weet niet of het klopt wat ik zeg, maar zou je je kunnen voorstellen dat je wel om domme mensen kunt lachen, zoals die van Idols, die je maar heel even ziet. En dus niet leert kennen. Ik bedoel; bij Idols duurt zo'n auditie maar heel even. En dat dat bij die gasten van Oh Oh Cherso minder snel gaat. Omdat je ze hebt leren kennen enzo. Dat je ze dan niet alleen maar wilt uitlachen, omdat je je dan een beetje schuldig kunt gaan voelen... omdat je weet dat je geen medelijden hoeft te hebben kijkt het misschien lekkerder weg. Zit daar wat in?

A: Ehh, dat zou kunnen, maar. Ja. Dan is het alleen de vraag of ze zelf weten dat ze dom zijn..

V: Ze zullen zichzelf niet heel dom noemen

A: … Maar weten van zichzelf ook dat ze jong, gek en raar zijn. Dat klopt ja.

V: Dus het 'aapjes kijken' krijgt nog een staartje?

A: Het aapje krijgt een staartje inderdaad (...) Een apenstaartje

V: ".NL"

A: haha

V: Ik vroeg me af hoe je hun gedrag, dus het overmatige van drank enzo, beoordeelt. Of misschien wel veroordeeld?

68


A: Moeten ze zelf weten. Ik veroordeel het niet. Maar ja ik heb wel zoiets van... kijk als ik uitga met die meiden dan drinken we ook wel eens wat en zo, maar als het zo is dat je telkens weer niet meer normaal kunt lopen van de drank. Wat ik bijvoorbeeld wel jammer vind is dat een dochter van een collega van me nu naar Chersonissos is en dat die vrouw nu thuis zit en helemaal bang is dat er dingen gebeuren zoals in Oh Oh Cherso. En dat vind ik weer niet terecht. Kijk dat zij dat nou daar doen, dat wil niet zeggen dat iedereen dat doet.

V: maar dat zal die moeder toch ook wel snappen?

A: Nou ja, volgens mij blijft het uiteindelijk hoe je zelf bent. Dus daarom komt het ook wel goed. Maar toch heeft die moeder nu de angst thuis. Dat hou je toch mee. En dat ze daar zoveel zuipen dat bekostigt de serie natuurlijk ook. Dus dan gaat het wel. Ik ben in Kos geweest en ik heb in die 12 dagen daar niet zoveel kunnen drinken hoor. Niet 12 dagen op de stoeprand gelegen in ieder geval. Dat blijft toch hoe je persoonlijk bent en ook hoeveel geld je hebt, haha. Want het is er natuurlijk niet super goedkoop.

V: Dat is dus weer terug te koppelen naar die identificatie. Jij drinkt ook. Net als die lui in de serie, maar zo over de top als zij het doen, niet.

A: .. Dat doe ik niet nee, inderdaad.

Conclusie.

V: We sluiten bijna af. Ik vroeg me af of je het verschil tussen Cherso en Tirol zou kunnen beschrijven. Je hebt het allebei gezien, maar wat vond je verschillend, of anders of leuker? Behalve het verschil in sneeuw en zon uiteraard, maar meer hoe de deelnemers zich gedroegen.

A: Ik had het idee dat ze zichzelf wel hetzelfde gedroegen. Alleen dat Tijgertje erbij kwam. Toen was er ineens veel meer agressie in dat Oh Oh Tirol.

V: Meer dan in...?

A: Ja, veel meer. Ik kan me van Oh Oh Cherso niet herinneren dat er een vechtpartij is geweest en binnen Oh Oh Tirol was bijna elke week wel iets. De hele sfeer van de vakantie was eruit en dat vond ik jammer. Uiteindelijk vond ik Cherso een stuk leuker. Ook omdat ze daar veel meer hadden gedaan. Ook uitstapjes enzo. En dat was gewoon heel grappig om te zien. En bij Tirol gingen ze of skiën of naar die après-skibar, en verder deden ze niet zoveel.

V: Maar toch heb je ook Oh Oh Tirol telkens weer bekeken?

69


A: Ik heb het wel gekeken ja (haha) Het bleef toch lekker makkelijk. Lekker simpel.

V: Puur amusement dus?

A: - Respondent knikt instemmend –

V: Oké. We zijn aan het einde gekomen. Ik vroeg je vooraf waarom je keek. Zijn er door dit interview dingen besproken of je te binnen geschoten waardoor je anders aan kijkt tegen je kijkmotieven?

A; Nee, nou eigenlijk niet. Hetzelfde gebleven.

V: Er komt weer een vervolg, een deel 3. Ga je weer kijken?

A: Ja zeker. Ook al denk ik dat het steeds minder leuk wordt. Dan is het gewoon klaar. We zullen zien.

V: Dank je wel voor je tijd en dit interview. Mogen we je naam en achternaam gebruiken?

A: Ja hoor. Geen probleem.

Na afloop van het officiële interview heb ik de microfoon nog even open laten staan en volgde het volgende gesprek over de deelnemers.

A: Ja, maar precies. Ik heb af en toe al dat ik heel veel dingen niet weet. En dan ben ik dus blij dat die mensen dus nog zoveel dommer zijn dan ik. Echt verbazingwekkend. (… ) Maar die Sterretje en die Matsoe Matsoe die zijn echt hilarisch, daar ik du echt gewoon om lachen.

V: Maar heb je niet het idee dat die Sterretje heel erg probeert om de leukste thuis te zijn? Dat hij echt een rol speelt terwijl Matsoe Matsoe heel erg droog overkomt en daardoor grappig is.

A: Hij lijkt ook wel een beetje afwezig. En is inderdaad de droogste. (…) Ow, maar ik bedoelde net ook eigenlijk Jokertje en niet Sterretje. En die Jokertje is gewoon echt een idiootje. Die spoort gewoon echt niet. Hoe die praat alleen al –respondent imiteert Jokertje zijn manier van spreken- En daarentegen heb je die Sniper. Dat is gewoon een brok anabool. Die vindt zichzelf heel wat, en zo komt hij ook over in de serie.

V: Maar Jokertje probeert ook zo strak en gespierd mogelijk voor de dag te komen

A: Ja, klopt. En die Matsoe Matsoe interesseert het weer helemaal niets.

70


V: Maar zorgen die jongens voor meer vermaak dan de meiden? Of zijn die meiden juist nog gekker?

A: Nou je hebt bij de meiden zeg maar heel erg die Tijgertje en die Barbie. En bij die jongens zorgen Sterretje en Matsoe Matsoe voor de gebeurtenissen. Die zijn met z’n tweeën het meest gestoord denk ik. Dat die Matsoe Matsoe in Tirol in een bak ijswater sprong bijvoorbeeld. In z’n boxer springt hij er gewoon in. Dat soort dingen. Die zorgen voor de tv. En die andere meiden, die Roos en Bibi en die Elize, die vallen niet zo op en zijn daarom ook gelijk ook niet zo boeiend.

Interview 2. Anoniem . Introductie.

V: Zou je je voorafgaand aan dit interview kunnen voorstellen?

A: Mijn naam is K. (Anoniem) en ik kom uit Haarlem. Ik ben 24 en heb bijna mijn opleiding International Buisness administration op de HBO in Haarlem afgerond.

V: Kun je aangeven hoe jouw kijkgedrag eruit ziet? Hoe vaak kijk je gemiddeld naar televisieprogramma’s?

A: Ehhm. Ik kijk wel veel televisie maar eigenlijk bijna alles online. Ik kijk programma’s vaak achteraf terug.

V: En wat zijn favoriete programma’s waar je graag naar kijkt?

A: Ehmm. Ik kijk over het algemeen naar veel Amerikaanse series. Ik vind Frings bijvoorbeeld erg leuk. Game of Thrones vind ik erg leuk.

V: Echte series dus.

A: Ja, dramaseries enzo. Ik zoek gewoon,.. ik ga meestal de grote netwerken af en dan zoek ik welke programma’s in hun lijst staan

V: Dus niet in het special reality-programma’s of reality-soaps?

A: Nee

V: Oké, helder. Maar in het verleden? Heb je toen wel andere reality-soaps gezien of gevolgd? Zoals Big Brother of De gouden kooi?

71


A: Ja ja ja ja. Ik ben dat in eerste instantie gaan kijken omdat een vriend van me het volgde. We keken het altijd als we samen aan het werk waren en de televisie aan stond.

V: Big Brother of de Gouden kooi?

A: De Gouden Kooi. Heerlijk, zo’n inkijkje in een glazen doos.

V: En Oh Oh Cherso? Heb je dat gezien?

A: Ja

V: En Oh Oh Tirol ook?

A: Ehm.. de eerste 2 a 3 weken.

V: En hoe keek je die? Ook altijd achteraf terug gezien? Of zat je elke donderdag klaar op de bank?

A: Oh Oh Cherso heb ik een paar keer met vrienden gezien maar Oh Oh Tirol heb ik een paar keer alleen terug gekeken.

V: En heb je met plezier gekeken?

A: Ja, prachtig! Ik vond het prachtig. Erg vermakelijk!

V: Oké. Voordat ik iets dieper via verschillende onderwerpen verder wil gaan op de serie, zou ik je willen vragen om 'overall' aan te geven wat de reden was waarom je zo vaak hebt gekeken naar Oh Oh Cherso.

A: Ik vond het leuk, ehmm. Ik denk de reden waarom ik het leuk vond was omdat toen ik 17, 18 was ofzo ben ik ook op zo’n zonvakantie geweest en heb ik precies hetzelfde gedaan. En ik vond het erg leuk om dat terug te zien! Want zo’n vakantie is ook gewoon ordinair. En in dat opzicht vond ik het eigenlijk nog een vrij braaf programma

V: Waar ben je geweest?

A: In Spanje, in Blanes.

Identificatie.

72


V: Prima! Ik heb dit onderzoek verdeeld in drie categorie die de verschillende kijkmotieven proberen bloot te leggen. En deze wilde ik even met je doornemen. De eerste heeft te maken met, waar je het zelf al over had, identificatie. Dus dat sluit mooi aan. Je noemde net zelf al de herkenbaarheid. En daar wilde ik iets verder op door gaan. Je gaf aan dat je in Blanes geweest bent. Nog niet op Chersonissos?

A: Nee, maar dat maakt denk ik niet zo veel uit. Het gaat er op al die plaatsen even ordinair aan toe denk ik.

V: Hoe zag jouw vakantie er toen uit?

A: Gewoon. Ja. Ongeveer hetzelfde. Als je al buiten de stad komt en dat duurt langer dan tien minuten heb je voor jezelf al iets heel cultureels gedaan. Voor de rest lig je alleen maar op het strand en ’s avonds sta je in de kroeg, en dat is het.

V: Maar in vergelijking met jouw vakantie en die van hen daarin zie je de overeenkomsten wel?

A: Ja, naja ik bedoel. Er werd in de media echt een enorm ding van gemaakt alsof ze zichzelf helemaal kapot zopen en met iedereen maar naar bed gingen. Ze hadden volgens mij bijna allemaal een vriendinnetje in de eerste week. En dat was het!

V: Je vond het allemaal wel meevallen, begrijp ik?

A: Ja! Kijk als je de Jersey Shore van MTV bekijkt, wat niet een programma is dat ik volg maar wat ik wel eens voorbij heb zien flitsen, weet je, dat vind ik gewoon echt ordinair.

V: En Oh Oh Cherso was daarin een stuk minder?

A: Ja. Ze zagen er alleen ordinair uit. Maar hoe ze op MTV doen en met elkaar omgaan is veel en veel extremer dan Oh Oh Cherso hoor. Daarin wordt veel normaler met elkaar omgegaan.

V: Oké. In het verlengde daarvan ligt de sfeer van het programma. Het draait om een zonvakantie op Griekenland. In hoeverre heeft dat invloed gehad op dit programma? Had je er met dezelfde liefde naar gekeken als de jongeren werden gevolg in Egmond aan Zee? Of een Nederlands Waddeneiland?

A: Nou, als het op Terschelling was had het misschien nog wel gekund. Als Nederlandse variant. Omdat dat ook een beetje zo’n feesteiland is. Maar het leuke aan Oh Oh Cherso is dat het op zo’n eiland ook net Nederland is. Er gaan bijna alleen maar Nederlanders heen, maar toch ben je in het

73


buitenland. Buiten het stadje waar je bent ken en versta je niemand meer. Terwijl je wel op elke hoek van de straat Nederlandse friet kan halen, bij wijze van spreken.

V: Het identificeren vindt bij jou als kijker dus wel plaats, maar dit is, zo zeg jij, meer in het herkennen van. Klopt dat? Je kijkt er graag naar omdat je al die dingen herkent en dus herbeleefd. Hoe zit het met identificatie en de deelnemers zelf? Kun je je daarmee identificeren? A: Nee. Dat niet. Het zijn wel heel andere mensen dan ik.

V: Wat bedoel je daar mee?

A: Nou, ik kan me niet identificeren met die gasten omdat ze gewoon heel anders in elkaar zitten. Hoe zij tegen de wereld aankijken is op veel punten toch anders dan hoe ik er tegen aan kijk.

V: In welke deelnemer zie je het meest van jezelf terug dan?

A: Nou.. ehh dat weet ik niet. Ik weet wel dat de twee deelnemers naar wie ik het liefste keek waren Sterretje en Matsoe Matsoe. Die vond ik grappig.

V: En wie stond het verst van je af dan?

A: Sniper. Dat vond ik echt een idioot.

Authenticiteit

V: Ik wilde het met je hebben over authenticiteit. Weet je wat daar mee bedoeld wordt?

A: Ja

V: Dat ze gewoon zichzelf blijven op televisie. In hoeverre denk je dat de Haagse jongeren aan het acteren waren, een rol spelen of denk je juist dat ze heel erg zichzelf waren?

A: Ik denk dat ze in Oh Oh Cherso wel heel erg zichzelf waren.

V: In Tirol niet meer?

A: Nee. Toen hadden ze zo erg door dat er camera’s waren en wat het effect ervan was op de kijker enzo.

V: Waar zag je dat dan aan?

74


A: Ik vond het heel erg duidelijk bij, hoe heet ze ook al weer. Ehm. Die nieuwe. Die Tijgertje. Ik bedoel, het slaat helemaal nergens op om een sigaret aan te steken ’s morgens met een deodorantfles. Ik bedoel het slaat nergens op. Dat zou ze thuis in haar eentje nooit doen. Dus daar is ze echt bezig met het spelen van een rol. Ze kan wel roepen dat ze in de ochtend alles doet voor een peuk, maar dit was gewoon stoer gedrag. Dit doe je niet.

V: Maar wellicht waren ze niet zichzelf. Het waren ook geen acteurs. Wat zou je daarvan vinden? Als ze zo’n serie opnemen en acteurs inhuren?

A: Ik had het verschil niet gezien

V: Niet?

A: Nee. Het programma wordt er niet interessanter door. Ik bedoel daarmee dat je voor elk programma wel een groep mensen bij elkaar kunt vissen die je dingen laat doen. Ik bedoel dat ehh… Het is niet zo dat ik naar het programma ben gaan kijken omdat ik dacht, oww het zijn echt authentieke Hagenezen waar ik naar zit te kijken (respondent lacht)

V: Nouja, ik vroeg het omdat er weldegelijk mensen zijn die juist naar reality-soaps kijken omdat ze naar de echte en authentieke persoon zoeken achter een deelnemer. Die echt willen uitvinden wanneer een deelnemer zichzelf is wanneer hij of zij zich anders voordoet dan hij of zij is.

A: Nou als je authenticiteit op die manier bekijkt (stilte) maarja… Ik denk dat het niet allemaal zo authentiek was wat ze deden. Ik denk dat ze niet heel ver buiten zichzelf zijn gegaan.

V: Niet ver buiten zichzelf? Staat dat niet in contrast met wat je net vertelde over Tijgertje en haar deobus?

A: Nee, maar dat bedoel ik ook precies met het duidelijke verschil tussen het eerste seizoen en het het tweede seizoen. Op Chersonissos waren ze dat nog wel. En echt zichzelf. Maar bij dat tweede seizoen was dat, met name ook door Tijgertje helemaal verdwenen. Daar had ik echt zo van; “Jongens we zijn met z’n allen een televisieprogramma aan het maken”

V: Hoe vond je dat het gedrag van de groep reageerde op de aanwezigheid van Tijgertje? Vond je dat duidelijk veranderde, en zo ja, waar of hoe merkte je dat?

A: De groep moest haar niet. Al bijna vanaf het begin was dat direct duidelijk. Die Tijgertje deed zo raar dat zelfs die groep zoiets had van, nou, ga maar lekker naar huis.

Aapjes kijken.

75


V: Oké. Helder. Het laatste gedeelte waar ik het met je over wil hebben is het verschil in klasse tussen enerzijds de kijker en anderzijds de deelnemers. En daarmee bedoel ik dat het kijken naar de Hagenezen eerder al is omschreven als ‘aapjes kijken’. Hoe heb jij dat ervaren?

A: Nou, eigenlijk helemaal niet zo. Ik vond ze eigenlijk heel erg aandoenlijk. Bijna schattig. Omdat ik tijdens het kijken dat neerkijken op helemaal niet zo ervoer. Het is meer dat ik zoiets had van; jullie zijn gewoon lekker met z’n alle vakantie aan het vieren en ze hebben het enorm naar hun zin, en het bevalt ze allemaal wel. Ik begrijp ze namelijk wel. Ook al zou ik het zelf niet doen. Het is niet zo dat ik ze afkeur of op ze neerkijk. Ze krijgen allemaal de kans om voor drie keer niks twee of drie weken op vakantie te gaan. En wellicht hadden die gasten daar zelf helemaal het geld niet voor of wilde ze wel graag beroemd worden ofzo. Ik bedoel te zeggen dat ik het ze niet kwalijk nemen. En daarnaast, laten we eerlijk zijn; hoeveel schaamteloze televisie hebben we nu eigenlijk gezien? En dan bedoel ik echt beelden die niet door de beugel konden.

V: Dat viel allemaal wel mee volgens jou?

A: Ja, nouja, ik bedoel. Ik ken genoeg meiden die hetzelfde of bijna net zo ver zouden gaan als die Barbie hoor. En ik vond haar als karakter dat ze wel… ehh.. Ja, wel het hart op de goede plek zitten. En op het moment dat ze dan iets te veel drinkt gaat het direct goed mis, maar ja.

V: Maar dat hebben wel meer mensen bedoel jij?

A: Ja, dat hebben er wel meer, dus in die zin vond ik het allemaal niet zo schokkend eigenlijk. En ik vond het allemaal… ja .. toch wel ‘aandoenlijk’.

V: Ik merk aan je dat je niet het idee had dat het programma erg over-de-top was, klopt dat?

A: Nee. Nee. En ik kan zeggen dat programma’s zoals bijvoorbeeld The beauty and the nerd .. Daar kan ik niet naar kijken.

V: Wat bedoel je precies?

A: Omdat daar zit het lachelement nou juist heel erg tussen dom versus slim. En zo zag ik Oh Oh Cherso niet. Het was geen reality-soap waarbij je allemaal van die expliciete shockmomenten had, waarbij je als kijker echt zoiets had van: ‘dat meen je niet, dat je dat niet weet’. Dus in die zin vind ik dit een minder 'aapjes-kijk-programma' dan dat andere.

V: Ja. Zoals ook het programma Lekker Slim?

76


A: Ja, dat was ook zoiets. Die programma’s doelde er echt op om te laten zien hoe dom mensen konden zijn. Maar ik moet zeggen dat ik er nu zelf ook wel achter ben hoe dom sommige mensen kunnen zijn. En het is heel simpel, want je nodigt ze gewoon allemaal uit. En ze komen ook geheid allemaal. En dan zend je gewoon die fragmenten uit waarbij die meiden of jongens een uber debiel antwoord geven en dan zitten wij allemaal op de bank van; zoo dat je dat niet wist. Terwijl ik denk dat de meeste kijkers veel van die vragen ook niet eens weten. Haha.

V: Je vindt het ergens heel erg makkelijk scoren, bedoel je?

A: Ja! Eigenlijk heel erg goedkope televisie.

V: Het wordt ook omschreven als pulp-tv.

A: Een mooie benaming. Haha.

V: (stilte)

A: Nou, kijk. Ik vond het gewoon allemaal heel erg herkenbaar. En ik denk echt dat daar de kracht ligt voor veel kijkers ook. Zeker met dezelfde leeftijd als ik. Die zien gewoon zichzelf terug.

V: Oké, dus concluderend kunnen we stellen dat…

A: Oh Oh Cherso komt wel heel erg overeen met hoe ik mijn zuipvakantie heb meegemaakt. Ik vond het niet allemaal zo over-de-top als iedereen beweert. En die mensen die dat zeggen zijn zelf nog nooit op zo’n vakantie geweest. Ik bedoel; wat vond jij dan zo over de top?

V: Nou, ik denk dat Oh Oh Cherso zelf ook lang niet zo schokkend was als bijvoorbeeld de Gouden Kooi. Maar ik denk wel dat die deelnemers, die Haagse jongeren, wel heel speciale jongeren zijn die zo’n vakantie wel op een heel speciale manier beleven. En ik denk dat wat we daar van ze zien toch ook wel overeenkomt met de ‘schandaaltjes’ die we later hier in Nederland van ze te horen krijgen. Barbie helemaal dronken, Roos met naaktfoto’s op het internet en die Tijgertje voor de zoveelste keer opgepakt…

A: Ja.. Het zijn natuurlijk ook wel allemaal echte typetjes. Maar ja, hier in Nederland wordt je natuurlijk al snel uitvergroot hé? Wij zijn toch allemaal wel eens ladderzat. We liggen dan wellicht niet in de gracht zoals Barbie. Dat klopt. Dus laten we stellen dat ze net iets erger zijn dan wij. Maar ja. Hier staat het ook wel weer direct megagroot in de krant. Toch? En het is trouwens ook niet zo dat ik het programma meer of vaker of met meer plezier ben gaan kijken omdat die foto’s en zo uitkwamen. Dat kwam daarna pas. Toen werd het echt aandachttrekkerij.

77


Conclusie.

V: Dus jij zou je zoon of dochter nog wel met een gerust hart naar Griekenland sturen?

A: Ja tuurlijk! Gewoon lekker doen. Absoluut. (..) Dat is gewoon een vakantie die vergeten ze nooit meer en waar ze in het ergste geval een SOA-tje aan over houden. Maar ja, dat hebben we allemaal wel eens.

V: haha. Oké. Nou, dank voor je tijd. Heb je er nog problemen mee als ik je naam vermeld in het onderzoek?

A: Ehh. Je mag vermelden dat ik heb meegewerkt uiteraard. (stilte) Maar liever niet mijn naam onder een bepaalde uitspraak van me, die dan vervolgend groot als titel fungeert in een hoofdstuk van jou. (haha) Dus niet de antwoorden koppelen aan mijn naam.

Interview 3. Caspar Moria Introductie.

V: Goedemiddag. Leuk dat je wilt meedoen aan dit interview. Zou je je kunnen voorstellen?

A: Ik ben Caspar Moria.

V: En hoe oud ben je?

A: Ik ben vijfentwintig jaar en woon in Haarlem.

V: En wat doe je nu in het dagelijks leven?

A: Ik ben kok. Ik werk in een restaurant. Ik heb een MBO opleiding afgerond en werk nu full time.

V: En hoe vaak of hoe veel kijk jij televisie normaal gesproken?

A: Eehh.. ik denk 14.

V: 14 uur?

A: Ja.

V: 2 uurtjes gemiddeld per dag?

78


A: Ja, daar kom ik wel aan.

V: En wat zijn dan programma’s waar je vaak naar kijkt? Waar kijk je graag naar?

A: Ehhm.. Ik vind Keuringsdienst van waarde altijd wel leuk. Hells Kitchen vind ik leuk.

V: En kijk je vaak naar reality? Zoals bijvoorbeeld Hells Kitchen? Heb je bijvoorbeeld ook Big Brother toentertijd gevolgd? En De Gouden Kooi bekeken?

A: Ja. Big Brother heb ik wel gekeken. Gouden Kooi ook.. Tenminste de eerste Big Brother heb ik gekeken. Daarna ben ik een beetje afgehaakt.

V: En heb je Oh Oh Cherso gevolgd?

A: Ja, heb ik gezien ja.

V: En Oh Oh Tirol ook gevolgd?

A: Ehh. Ja. Deels.

V: Ben je afgehaakt?

A: Ehm. Ja.

V: Waarom?

A: Tsja. Ik vind het niet interessant genoeg meer om op te zoeken op uitzending gemist.

V: Maar elke aflevering van Oh Oh Cherso heb je wel gezien?

A: Ja.

V: En hoe heb je Oh Oh Cherso bekeken? Zat je alleen achter je computer of gezamenlijk met vrienden op de bank op het moment dat het werd uitgezonden?

V: Dat verschilde. De eerste keer dat ik het zag was inderdaad met vrienden achter de TV en hebben we ons kapot gelachen. Maar de keren daarna was ik ’s avonds aan het werk maar wilde ik het toch terug zien. Toen moest ik het natuurlijk af zien. Ik zat erin.

79


A: Kapot gelachen zeg je? Je hebt je tijdens het kijken dus vermaakt?

V: Het waren zulke grappige mensen die zo debiel doen. Erg leuk om naar te kijken

Identificatie.

V: Ik wilde graag drie topics met je doornemen waarvan ik denk dat ze betrekking kunnen hebben op jouw kijkmotieven. Dus waarom jij wellicht graag heb gekeken naar Oh Oh Cherso. En de eerste heeft te maken met identificatie. Want de vakantiesituatie waarin Cherso werd opgenomen; in hoeverre was die voor jou herkenbaar?

A: Ehh. Ja, die was wel herkenbaar voor me.

V: Ben je wel eens op Chersonissos geweest?

A: Nee, dat niet. Maar ik denk dat al die feestbestemmingen wel erg op elkaar lijken. En ik ben wel op andere feestvakanties geweest. In Kroatië en zo.

V: Kun je omschrijven hoe jouw feestvakantie er dan in grote lijnen uit zag?

A: ja. (haha) Zuipen, in de zon liggen en slapen.

V: Dus daar zag je wel overeenkomsten in met de vakantie van de Hagenezen?

A: Nouja, wij hoefden niet te werken zoals zij tijdens de opname wel moesten doen.

V: Dus mogen we stellen dat de situatie van de Hagenezen herkenbaar overkomt.

A: (een volmondig) “JA!”

V: En in hoeverre denk je dat de sfeer van de bestemming, in dit geval Kreta, invloed uitoefent op het programma. In andere woorden; stel het programma was met dezelfde karakters opgenomen op een Waddeneiland in regenachtig Nederland?

A: Nou. Het is een zonvakantie natuurlijk. Dus als je het op Terschelling doet is het toch anders. Het weer heb je inderdaad niet in de hand, maar daarnaast zitten er ook meer Nederlanders. (stilte) Die zitten er op Chersonissos natuurlijk ook, maar in Nederland zou het wat meer ‘zo zo’ zijn, zeg maar. In het buitenland krijgt het toch iets avontuurlijkers. Iets meer avontuur. V: Omdat het verder van huis is komt er meer avontuur bij kijken? Het aspect ‘fantasie’ komt daar een beetje bij kijken, klopt dat?

80


A: Ja… Het spreekt iets meer tot de verbeelding denk ik dan wanneer je dicht bij huis in het kneuterige Nederland blijft. (stilte) En! Als je het op Terschelling neerzet.. Kijk ze hebben een groep met Hagenezen neer gezet. En als je het op Terschelling opneemt, dan vallen ze als groep een beetje weg tegen het geheel. Nu steken ze er een beetje meer boven uit.

V: Ja, maar op Chersonissos stikt het ook van de Nederlanders, toch?

A: Ja, maar in het buitenland zitten. In Griekenland. Je bent toch best van huis.

V: Maar om nog een terugkoppeling te maken naar jouw eigen vakantie en die van hen. Heb je het idee dat wanneer je kijkt naar Oh Oh Cherso je je eigen vakantie als het waren herbeleefd?

A: Haha. Nee. Die was toch een beetje anders.

V: Maar doen ze in principe niet hetzelfde als jullie?

A: Ja maar ze beleven het wel anders dan wij hoor.

V: Wat bedoel je.

A: Naja, die karakters zijn toch gewoon heel anders dus beleven ze het toch ook heel anders. Kijk ik kan me erbij inleven in de situatie waarin zij zitten, want dat heb ik ook enigszins meegemaakt. Maar niet in de personen zelf.

V: Mag ik concluderen dat je je dus kunt identificeren in hetgeen wat ze ondernemen? Wat ze doen enzo. Maar niet in de persoon zelf. Niet in hoe ze het doen.

A: Nee, want ik zou me niet zo gedragen zoals zij dat doen.

V: Maar is ere en van die gasten in wie je jezelf het meest herkent of terug ziet?

A: Nou, kijk. Wij doen ook wel eens domme dingen of zo. Maar me echt identificeren met een van die gasten lukt me niet. Ze zijn gewoon heel erg raar.

V: En is er iemand die heel ver van je afstaat?

A: Nou, zo’n Tijgertje zou ik niet toelaten in mijn leven ofzo. Die is wel heel erg extreem. En van die gasten mag ik die Sniper gewoon niet. Omdat ik hem… tja. Die mag ik gewoon niet. Dat vind ik een debiel.

81


Authenticiteit.

V: Ik wilde het met je hebben over een volgend topic; Authenticiteit genaamd. Hiermee bedoel ik dat de Hagenezen op het scherm overkomen zoals ze in het dagelijks leven ook zouden zijn. Dus welke persoon speelt het meest een rol en wie blijft het meest zichzelf. Kijkers kijken nu eenmaal graag naar echte mensen wanneer er naar reality-TV wordt gekeken. En ik vind Oh Oh Cherso een typische reality-soap. Ben je het daarmee eens?

A: Ja, ik denk wel dat je het programma zo kunt omschrijven ja.

V: Denk je dat die Hagenezen zichzelf waren?

A: In principe zullen ze wel zichzelf zijn, maar je moet niet vergeten dat iedereen anders is voor een camera.

V: Dat heeft wel in invloed op hun gedrag dus?

A: Ja, natuurlijk heeft dat invloed. Maar als kijker verwacht je denk ik ook niet anders.

V: Hoe zou je het vinden als achteraf zou blijken dat de jongens ingehuurde acteurs bleken te zijn? Of laat ik het anders stellen; Stel je weet tijdens het kijken dat het acteurs zijn. Zou je dat minder leuk vinden en waarom?

A: Ik zou dat zeker minder leuk vinden. Ik zou me een beetje genept voelen, toch? Zeker als ze het niet zouden zeggen. Wanneer het acteurs zijn en alles in scene zou zijn gezet is het niet meer zo bizar om naar te kijken.

V: Oké. Maar stel het zijn echte mensen en geen acteurs. Waar zou jij uit op kunnen maken dat ze zichzelf zijn tijdens de opnamen?

A: Ehhmm. Nou dat weet ik natuurlijk niet zeker omdat ik ze nooit zonder camera’s heb gezien, maar daar ga je als kijker een beetje vanuit.

V: Heb je kunnen ontdekken waar de camera’s en de productie een hand heeft gehad in hun gedrag?

A: Nou, ze moesten gaan werken natuurlijk. Ze krijgen alles. Want als jij op een budget zit kun je een stuk minder zuipen dan wanneer er tien liter wodka voor je klaar staat.

82


V: Dus jij denkt wel dat de productie heeft gezorgd voor voldoende alcohol? Want dat zie je nergens terug volgens mij.

A: Ik bedoel; die programma makers willen iets van die mensen. Die hebben een plaatje voor zich en dat gaan ze eruit proberen te slepen.

V: En hoe ziet dat plaatje er dan uit denk je?

A: Nou. Ze willen feestende jongeren die dan leuke televisie voor ze maken.

V: En feestende jongeren over de top is leuke televisie?

A: Ja. Dan iemand die thuis een boek zit te lezen. Ja, tuurlijk. Iemand die twintig euro op zak heeft en daardoor stilletjes met een meisje praat in een rustig café is minder interessant dan de uitbundige televisie die je krijgt wanneer die gasten alles voor handen hebben. En natuurlijk van zichzelf al debiel zijn.

V: Oh Oh Tirol had je ook gekeken toch? Hoe vond je in die serie het gedrag van de groep ten opzichte van de eerste serie?

A: De groep gedroeg zich wel anders. Nou ten eerste was die Tijgertje erbij. Dus was de groep al veranderd. En ze waren natuurlijk iets bekender. Ze waren al door de wol geverfd, zeg maar. V: Ze waren zich ervan bewust dat…?

A: Ja, zeker. Ze moesten proppen voor die après-skitent en maakte daar open en bloot gebruik van. Ze gebruikte daar echt hun bekendheid door bijvoorbeeld niet zomaar met mensen op de foto te gaan.

V: En vond je dat dit de tweede serie ten goede kwam?

A: Nee, dat vond ik niet leuker. Het maakte het allemaal wat minder echt natuurlijk. Het is leuker om het te zien met amateurs dan…. Ja, voor dat reality aspect.

V: Had je een favoriete deelnemer?

A: Jaaaa. Matsoe Matsoe.

V: Waarom?

A: Ja, omdat hij een echte droogkloot was.

83


V: Die vond je geestig dus. Kwam dat ook omdat je hem het meest authentiek vond. Was hij het meest zichzelf?

A: Ja, ik denk het wel. Hij bleef zichzelf en maakte over het algemeen veel leuke en droge opmerkingen.

V: Had je ook het idee dat Sterretje een beetje een rol speelde? Een beetje de ‘leukste thuis’ wilde spelen?

A: Die Sterretje probeerde meer televisie te maken dan de rest ja, inderdaad. … Maar die zat er ook met een heel ander doel in natuurlijk.

V: Wat dan?

A: Nou, ik had het idee dat Matsoe Matsoe er heen ging om een feestje te bouwen en een beetje te zuipen en zo. Om echt vakantie te vieren daar. En die had gewoon zijn baantje daarnaast enzo.

V: En Sterretje dan?

A: Ja, die Sterretje die probeerde door te breken als DJ en heeft daarvoor publiciteit nodig natuurlijk. Die wil beroemd worden.

Aapjes kijken.

V: Het laatste topic gaat om het gegeven dat er met liefde naar Oh Oh Cherso gekeken wordt omdat er als het ware neergekeken kan worden op de Haagse jongeren. Dat het programma fungeert als een ego-upgrade. Kun je je in dat gegeven een beetje vinden?

A: Ja, natuurlijk. Ik vind het grappig om naar te kijken.

V: Maar zijn er meer programma’s waarin je dit gegeven vindt. En kijk je daarom daar met plezier naar? Bijvoorbeeld naar Jersey Shore van MTV?

A: Ehh. Ja, dat denk ik wel. Alleen naar de Jershey Shore kijk ik wel eens af en toe als ik toevallig langs zap maar anders niet. Maar die mensen staan weer te ver van mijn bed om er echt serieus op neer te kijken, denk ik…

V: Dus dat het over de top gaat en dat ze zich zo extreme gedragen is leuk om naar te kijken maar het moet toch wel herkenbaar blijven?

84


A: Je zou ze in principe in het dagelijks leven wel tegen het lijf moeten kunnen lopen. V: En Idols bijvoorbeeld?

A: Dat keek ik niet.

V: Ik doel meer op de auditieronden waar die deelnemers zich ook toch vaak ‘voor lul’ laten zetten. Keek je dat ook niet?

A: Owja, ja dat wel.

V: Want is dat in die zin niet vergelijkbaar? Dat je daar ook een ego-upgrade van krijgt?

A: Ja, tuurlijk, dat wel. Dat is inderdaad ook gewoon een vorm van leedvermaak die je bij Cherso ook wel hebt.

V: Had je het idee dat je tijdens het kijken van het programma je eigen normen en waren als het ware herbevestigd zag? Dat je er naar kijkt en je steeds afwegingen maakt in de zin van; dat kan echt niet, of dat zou ik nooit doen.

A: Jawel. Het is een reality-check.

Conclusie.

V: Aan het begin van die interview vroeg ik je waarom je zo graag naar Oh Oh Cherso hebt gekeken. Is dat door dit interview nog veranderd. Wil je die mening nog aanpassen omdat je wellicht achter iets bent gekomen waar je eerst niet aan dacht?

A: Ehh, ik denk het niet.

V: Denk je nog steeds hetzelfde over?

A: Ja, dat denk ik wel.

V: Mag ik je naam openlijk gebruiken in dit interview?

A: Ja hoor geen probleem.

V: Tot slot. Er komt weer een vervolg. Een derde gedeelte. Ga je daar naar kijken?

A: Nee, ik denk het niet.

85


V: Waarom niet?

A: Ben er wel klaar mee. Ik ben halverwege deel twee ook al afgehaakt, dus deel drie wordt niets voor mij denk ik.

V: Oké, nou bedankt voor je tijd en je antwoorden

Interview 4. Anoniem

Introductie.

V: Hoi. Leuk dat je wilde meewerken aan dit interview. Zou je jezelf voorafgaand eerst even willen voorstellen?

A: Ik ben M. (Anoniem)

V: En hou oud ben je en wat doe je in het dagelijks leven?

A: Ik 23 jaar oud en doe de HBO studie Communicatie Duaal.

V: Kunt je aangeven hoe vaak je televisie kijkt per week of per dag?

A: Ik denk ongeveer 2,5 uur per dag, maar dat is heel wisselvallig hoor.

V: Wat zijn op dit moment je favoriete programma’s. Waar kijk je graag naar?

A: Momenteel niet veel, want het is zomer. Ik hou van goede films comedy en actie. Ook van docu’s over buitenlandse gevangenissen enzo. SBS6 zendt die vaak uit. GTST en nog wat andere vrouwenprogramma’s.

V: GTST zeg je? Dat is een soap. Volg je dat op de voet?

A: Ik kijk het wel geregeld ja. Maar ook vaak uit verveling hoor. Haha.

V: En kijk je veel reality of soap? Of juist niet?

A: Mwah, dat valt mee.

V: Heb je destijds gekeken naar Big Brother of de Gouden Kooi?

86


A: De eerste 2 Big Brother waren nog leuk, daarna heb ik niet meer gekeken. Programma’s als Big Diet enzo heb ik allemaal niet gevolgd. De gouden Kooi overigens wel. Maar dat was meer omdat het gewoon leuk vermaak is.

V: Maar dat zijn dus wel reality-soaps waar je naar hebt gekeken. Ergens zit dus wel een vorm van interesse naar dat genre. En ook GTST is een soap. Klopt het dat je het leuk vindt om een serie, met een vast stel hoofdpersonen, te blijven volgen?

A: Ja, dat denk ik wel ja. Als je eenmaal bent begonnen wil je toch weten hoe het de volgende keer verder gaat.

V: Kun je beschrijven in hoeverre je betrokken was bij de serie Oh Oh Cherso en hoe je deze serie ‘beleefd’ hebt?

A: Ik vond het erg leuk om te zien dat een aantal ‘’bij elkaar geraapte’’ mensen gezamenlijke op vakantie gingen. Ik heb alle afleveringen gezien.

V: Dus je hebt alle afleveringen gezien?

A: Yep.

V: Heb je daarnaast ook Oh Oh Tirol gevolgd?

A: Nee. Alleen Cherso.

V: Waarom ben je afgehaakt dan?

A: Dat weet ik eigenlijk niet. Volgens mij werd er in de winter iets leukers uitgezonden op dat moment of had ik iets anders te doen. Het kwam er gewoon niet van.

V: Met wie keek je naar de serie? In je eentje of met je vriendinnen?

A: Met vrienden.

V: En je hebt dus met plezier naar de serie gekeken? Het is niet dat je mee moest kijken omdat je vriendinnne het allemaal wilde zien en jij er anders alleen verveeld bij zat op dat moment?

A: Ik keek er zeker weten met plezier naar. Maar soms ook wel met afschuw hoor. Dat is soms dat het “zou je kind maar zijn” idee erbij. Daar wordt je toch niet blij van.

87


V: En hoe zou u, aan het begin van dit interview, als een beschrijving kunnen geven waarom u zo graag keek naar Oh Oh Cherso.

A: (direct) Leedvermaak! Wat die jongeren doen, daar zou ik niet mee geassocieerd willen worden, maar verder is het wel leuk tijdverdrijf!

Identificatie.

Een aspect van het succes van de serie wordt ontleend aan de hoge mate van identificatie. Dat wil zeggen dat de kijkers zich kunnen vereenzelvigen met de deelnemers. De volgende vragen dienen een beeld te creëren in hoeverre dit bij u van toepassing was.

V: Heb je zelf wel eens deelgenomen aan zo’n soort vakantie als de Hagenezen?

A: Jazeker!

V: Ben je wel eens op Chersonissos, Kreta geweest voor zo’n feestvakantie?

A: Nee dat niet. Maar ik ben wel met vriendinnen naar Lloret de Mar geweest en naar Kos. Dat is ook Griekenland.

V: En hoe zagen die vakanties eruit?

A: Wel zoiets als Oh Oh Cherso, maar dan een stukje braver!

V: Waarin verschilde dat dan?

A: Wij scholden niet continue en hangen ook niet de hoer uit, zoals die meiden.

V: Oké, dus jullie ging niet zo extreem ver als die Haagse jongeren. Maar ik neem aan dat jullie ook veel zijn uitgegaan, lol hebben gemaakt en veel drank hebben gedronken?

A: Ja.

V: Dus de situatie waarin die jongeren zitten is herkenbaar voor jou?

A: Het is redelijk herkenbaar.

88


V: En denk je dat je het programma ook aantrekkelijk vond omdat je je eigen vakantie als het waren aan het herbeleven was?

A: Ik vind het wel leuk om te zien.

V: Kun je dat iets meer toelichten? Wat je daar zo leuk aan vindt?

A: Ehh. Ik denk dat dat iets nostalgisch heeft dan. Je vergelijkt het inderdaad wel met je eigen vakantie en denkt dan terug aan de goede herinneringen die je hebt. Aan die zuipvakanties hou je altijd goeie herinneringen, ook al was het toendertijd niet allemaal even leuk. Smerige en luidruchtige gasten enzo die allemaal iets van je wilde. Haha. Maar daar kijk ik wel met leuke herinneringen op terug, dat wel

V: In hoeverre denk je dat de sfeer van het programma, en dan doel ik op een warm, zonnig eiland met een mooie villa zijn invloed uitoefent op het programma, maar ook als jou? In andere worden. Zou Oh Oh Cherso net zo leuk zijn als het Oh Oh Egmond aan Zee was geworden?

A: Nee het heeft wel degelijk betrekking op de activiteiten.

V: Waarin zie je dat dan terug?

A: Tsja.. (stilte) Het is denk ik een gevoel. Wanneer het in Nederland zou zijn opgenomen was het meer een kijkje binnen je eigen bevolking, maar dan ook een kijkje in hun levens. En dan had je een heel ander programma gekregen. Meer een culturele invalshoek. En nu ben je getuigen van een stel losgeslagen jongeren op vakantie. Het is nu een vakantieprogramma, en dat hoort in het buitenland vind ik.

V: Je zei al eerder dat je jezelf niet zo voelde als een van die Hagenezen. Kun je je identificeren met een van de deelnemers?

A: Nee, ik vind het niveau dat zij hebben een stuk lager liggen dan dat van mijzelf!

V: Lager? Wat bedoel je daarmee?

A: Nou, veel onbeschofter en groffer enzo. Meer schreeuwen en niet nadenken enzo. Ze komen niet echt slim over op me.

V In welke deelnemer zie je het meest van jezelf terug. Herkent u zich het meest?

89


A: Bibi. Die komt in die interviews het meest normaal en rustig op me over. Ook die keer dat ze wel wilde proppen voor die strandtent maar dat ze niet een of andere slet wilde uithangen en gewoon tegen die eigenaar zei; doe het lekker zelf. Dat vond ik goed van haar. Dat zou ik ook doen.

V: In welke deelnemer herken je je het minst? En waarom?

A: Roos, die stond met naaktfoto’s op het hele internet, Sloerie

Authenticiteit.

V: Hoe zou jij de serie omschrijven met betrekking tot het genre ‘reality-soap?’ Dus in hoeverre is het ‘echt’ wat er gebeurt? A: Ik denk dat sommige situaties wel degelijk voor besproken zijn met de vakantiegangers. Ze vertonen naar mijn idee ook alleen de meest sensationele stukken.

V: Denkt u dat De Haagse jongeren acteren of een act neerzetten? Spelen ze een rol?

A: Nee

V: Waarom denk je dat?

A: Ik denk wel dat die lui echt zo zijn. Het lijken mij geen gasten die je even kunt vertellen wat ze moeten doen. Ik denk dat ze gewoon express een slet lijpoos hebben uitgezocht.

V: Zou je kunnen omschrijven wat je ervan zou vinden als tijdens de serie zou blijken dat het allemaal ingehuurde acteurs zouden zijn?

A: Het zijn toch geen acteurs? Dan zijn het hele goeie. Het zijn gewoon jongeren op vakantie en dat maakt het leuk.

V: Dus u waardeert het dat de jongeren zichzelf zijn?

A: Ja, zeker.

V:Waar maak je uit op dat de jongeren zichzelf zijn? Je weet toch niet hoe ze in het dagelijks leven handelen en doen?

A: Ik heb het idee dat hun karakters wel doorschemeren.

90


V:Heb je kunnen ontdekken in welke mate de productie de deelnemers beïnvloedt in hun doen en laten? Concreter: Kun je een voorbeeld bedenken welke keuzes de deelnemers zelf maken en welke keuzes de producent voor ze maakt?

A:Extra veel drinken, zal een keuze van de producenten zijn. Ik had niet het idee dat ze een budget bij zich hadden. De producent oogt er natuurlijk op dat ze te ver gaan. Dan worden ze nog leuker in hun doen en laten om naar te kijken.

V: Kijk je liever naar de personen die het dichtst bij zichzelf lijken te blijven?

A: Ja.

V: Waarom?

A: Nou…(stilte) Wanneer je hetzelfde programma zou opnemen maar dan met acteurs dan klopt het hele format niet. Mensen die spelen alsof ze op vakantie zijn…wat is daar nou aan? Dan gebeurt er ook niets spontaans!

V: Oké, duidelijk. Ik had nog een paar vragen over hoe de groep veranderd was ten opzichte van Oh Oh Cherso in Oh Oh Tirol. Maar die afleveringen heb je niet gezien hé?

A: Nee, helaas. Ik heb wel wat van die Tijgertje gezien. Die was express nog idioter dan de rest. Ik vond het wel grappig dat de groep haar niet moest. Dus dat een stel asociale iemand anders nog asocialer vinden. Haha. Dat heb ik me altijd al afgevraagd: Wat een asociaal iemand nu asociaal vindt.

Aapjes kijken.

V: Haha, je, een interessant vraagstuk. Oké, dat was het kopje over Authenticiteit. Aan het begin zei je al dat je hebt gekeken omdat je zo kon lachen om die idioten, of iets in die strekking. Daar wilde ik het als laatste met je over hebben; Denk je dat Oh Oh Cherso zo succesvol is geworden omdat je zo lekker kon neergekeken op de deelnemers? Is dit een reden waarom je zelf keek?

A: Nee, voor mij gold dit niet zo hoor.

V: Maar zojuist zei je toch dat je niet geassocieerd wilde worden met ze?

A: Ja, dat is ook wel zo, maar ik kijk niet op ze neer ofzo. Het zijn ook gewoon mensen.

V: Voel je jezelf beter, of slimmer of intelligenter, als je keek. Een upgrade van je eigen ego?

91


A: Ja ik voel me wel slimmer, maar dat is geen upgrade van het ego.

V: Bevestigt of herbevestigt het programma je eigen normen, waarden en grenzen?

A: Jazeker. Dat denk ik wel ja.

V: Kun je dat toelichten?

A: Nou, ook omdat je zelf ook in die situaties komt waar zei in belanden, met het uitgaan enzo, bedenk je toch ook onbewust hoe jij zou handelen in zo’n situatie, zeg maar. Snap je?

V: Kun je een voorbeeld bedenken waarbij je ook graag kijkt naar iemand anders die te veel drinkt?

A: Ja. Ik moet gelijk denken aan Try before you die! Daar gingen ze ook echt ver met zuipen, toch?

Conclusie.

V: Denk je nog steeds hetzelfde over Oh Oh Cherso en waarom je er zo graag naar keek?

A: Nee ik wil mijn mening niet bijstellen.

V: Oké. Dank voor je tijd! Vind je het goed als ik je naam openlijk gebruik en eventueel noem in mijn scriptie? Of wilt je daar voorwaarden aan stellen?

A: Mag ik ook anoniem blijven?

V: Tuurlijk. Komt goed.

Interview 5. Annemarijn

Introductie.

V: Wat is je naam, leeftijd en waar woon je?

A: Ik ben Annemarijn Kokke, 27 jaar, een vrouw en wonend in Amsterdam

V: En wat heb je gedaan en wat doe je momenteel?

92


A: Ik ben afgestuurd aan UvA Communicatiewetenschappen en ben nu werkend als Accountmanager.

V: Zou je kunnen omschrijven hoeveel televisie je kijkt op een dag?

A: Ik kijk veel tv, gemiddeld 3 uur per dag, 5 dagen per week.

V: En wat zijn programma’s waar je veel of graag naar kijkt?

A: Vanwege de zomerperiode is er weinig op tv, favoriete is op het moment The Event & Modern Family. The Bachelor was even terug mijn favoriet. Daarnaast Boulevard, DWDD, nieuws & weer.

V: En kijk je ook graag naar reality-tv, naar soaps of naar reality-soaps?

A: Ik hou wel van Amerikaanse series. Bij reality denk ik al snel aan programma’s waar ik zelf niet vaak naar kijk, nee.

V: Heb je toendertijd wel bijvoorbeeld Big Brother en De Gouden Kooi gezien?

A: Nee. Eigenlijk heb ik allebei die shows niet echt gevolgd. Wel veel over gehoord natuurlijk, maar het trok me niet echt. Wel bij toeval The Secret; eenmaal gekeken, verslaafd geraakt.

V: Dat was onlangs toch op televisie. Via Net 5 ofzo? Niet echt succesvol. Wat vond je er zo goed aan?

A: haha. Weet je dat ik dat moeilijk vind om uit te leggen. Het was ontspannend en zoals ik zei; ik ben er denk ik gevoelig voor dat als ik eenmaal iets kijk, ik het blijf volgen.

V: Kunt je beschrijven wat je betrokkenheid was bij de serie Oh Oh Cherso? Hoe heb je die serie beleefd?

A: In eerste instantie was het leuk om te kijken, puur als vermaak. Je bent even met niets anders bezig dan met de dommigheid van de serie. Na een aantal afleveringen kende ik het wel en begon het juist erg tegen te staan (steeds dezelfde).

V: Hoe vaak heb je gekeken? Alle afleveringen uiteindelijk toch bekeken?

A: Ik keek wel als ik thuis was, maar als ik er niet was, dacht ik er niet aan.

V: Heeft u zowel Oh Oh Cherso als Oh Oh Tirol gevolgd?

93


A: Nee, alleen naar het eerste deel, op Chersonissos. Na het eerste gedeelte begonnen die mensen me tegen te staan en wilde ik ze niet meer zien.

V: En op welke manier keek je naar de serie? Was je altijd met een vaste groep vrienden of juist alleen?

A: Alleen of met Joost (Haar vriend)

V: Je gaf het net zelf al een beetje aan; heb je bewust met plezier naar de serie gekeken? Of moest je meekijken omdat je vriend het bijvoorbeeld wilde volgen? Was er niets anders op tv of keek u om een andere reden?

A: Nee, Ik keek wel bewust, ik wilde het graag zien. Ik vond het in het begin ook wel leuk. Maar het viel me tegen dat het teveel van hetzelfde was en er weinig nieuwe ontwikkelingen plaatsvonden.

V: Hoe zou je kort en krachtig op dit moment verklaren waarom je graag naar de serie keek?

A: Het is vermaak, je waant je even in een andere wereld.

Identificatie.

V: Ik wil het hebben over de situatie waarin zij zitten en op welke manier jij dat beleefd. Of je de situatie kent en je jezelf eventueel weet te identificeren met de Hagenezen. Was de vakantiesituatie in Oh Oh Cherso voor jouw persoonlijk een herkenbare?

A: Haha, nou zeker niet op die manier, nee.

V: Ben je zelf nooit op Chersonissos geweest?

A: Nee, niet geweest.

V: Maar een ‘zuipvakantie’, met een groep jongeren op een vergelijkbare bestemming?

A: Ja, in Salou.

V: En hoe zag die vakantie eruit dan? Kwam die niet ergens overeen met Oh Oh Cherso.

A: Jawel. Het strand en uitgaan. Alleen was ik zelf alleen de hele week ziek, dus heb gedurende die vakantie 1 biertje gedronken. Daarom heb ik het misschien anders beleefd toentertijd. Maar dan nog. Die vakantie was niet zo extreem als bij Oh Oh Cherso.

94


V: Dus we kunnen stelle dat een zonvakantie zoals Oh Oh Cherso ergens wel herkenbaar is?

A: Ik kan me er zeker iets bij voorstellen, maar ik zou zelf nooit zo’n rol aannemen. Daarvoor zit ik gewoon anders in elkaar.

V: In hoeverre denk je dat de sfeer van het programma invloed heeft op het programma. Was het net zo aantrekkelijk geweest als de serie in Egmond aan Zee of Enkhuizen was opgenomen en het Oh Oh Enkhuizen had geheten?

A: Het was een totaal andere serie geweest en de sfeer heeft zeker invloed, dat maakt het programma zoals het is. Blijf je in Nederland dan zijn de beelden minder, ehhh.. swoel zeg maar. Dan prikkelen ze minder je fantasie. Ik denk dat je dan helemaal vol afschuw kijkt, omdat je je dan ergens nog gaat schamen ook dat Nederland zo in elkaar zit.

V: Hoe vindt u het om dezelfde soort vakantie als het ware te herbeleven door mee te mogen kijken met de Hagenezen?

A: Ik herbeleef het niet. Het is wel deels herkenbaar. De locatie en het soort vakantie, maar zij gaan echter te ver in hoe ze zich gedragen. En dat herbeleef ik dan zeker niet.

V: Keek u graag omdat de situatie van de Hagenezen herkenbaar was? Lag de kracht van de vakantie in een herbelevingavontuur

A: Lastig, het is meer het extreme wat toch interessant is te zien. Je wordt nieuwsgierig hoe ver het zal gaan. Bijvoorbeeld door de voorstukjes wordt je als kijker toch geprikkeld waar het zal eindigen.

V: Het gevoel van identificatie zal niet veel zijn opgetreden als ik je zo hoor over extremen en dergelijk. Of wel? Kon je je met een karakter of met de hele groep identificeren?

A: Ik kan me niet identificeren met hun levenswijze en manier van denken en handelen, zeker niet.

V: In welke deelnemer zag je het meest van jezelf. Of herkende je jezelf het meest?

A: Het rustige, redelijk bescheiden meisje, maar haar naam ben ik kwijt.

V: Bibi of Elize?

A: Bibi ja inderdaad.

95


V: En in wie het minst?

A: Barbie. Moet ik dat nog toelichten? (respondent lacht)

Authenticiteit.

V: In welke mate zou je Oh Oh Cherso omschrijven als een ‘reality-soap?’

A: Het is wel echt de realiteit van hun, dus in hoge mate denk ik.

V: Denkt je dat De Haagse jongeren acteerde of een act neerzetten en in het dagelijks leven helemaal niet zo zijn?

A: Nee, misschien overdrijven ze in sommige situaties wat. Maar dat kan ook door de camera’s en de drank komen. En waarschijnlijk doen we allemaal wel iets losbandiger wanneer we op vakantie zijn, dus waarom zij niet?

V: Zou je kunnen omschrijven wat u ervan zou vinden als tijdens de serie zou blijken dat het allemaal ingehuurde acteurs zouden zijn?

A: Vreemd. En zeer goede acteurs dan.

V: Dus je waardeert het dat de jongeren zichzelf zijn?

A: Ja

V: Waar maakt u uit op dat de jongeren zichzelf zijn?

A: Dat doe ik niet. Dat doe jij nu. Ik denk dat ze zichzelf zijn, maar kan het nooit weten. Wanneer is iemand zichzelf? Het lijkt in ieder geval op mij wel als echt over te komen V: Heb je kunnen ontdekken in welke mate de productie de deelnemers beïnvloedt in hun doen en laten?

A: Op sommige momenten; bijvoorbeeld toen Barbie zei dat ze er geen camera bij wilde hebben.

V: Keek je liever naar de personen die het dichtst bij zichzelf lijken te blijven en dus geen act of rol proberen neer te zetten

A: Ja, zeker.

96


V: Als het waren een zoektocht naar authenticiteit? Probeer je als kijker erachter te komen wie het dichts bij zichzelf blijft?

A: Nee, geen zoektocht. Ik heb voor mezelf het idee dat ik dat al aardig snel doorheb. En dan kijk ik graag naar die personen. Meestal stel ik die mening of dat gevoel ook niet meer bij in het verloop van een serie. Terwijl personages toch kunnen veranderen halverwege zo’n serie. e

V: Vond je dat de groep zich anders gedroeg in de 2 serie bij Oh Oh Tirol? Omdat ze bijvoorbeeld toen al bekend waren bij het Nederlandse publiek?

A: Weet ik niet, want ik heb echt niets van Oh Oh Tirol gezien.

Aapjes kijken.

V: Oké. Het laatste gedeelte gaat over hoe jij als kijker het gedrag en de uitspraken van de Hagenezen beoordeelt. Oh Oh Cherso zou mede zo succesvol zijn omdat er kon worden neergekeken op de deelnemers. Ben je het hiermee eens?

A: Nee. Zo zie ik dat niet.

V: Geen mogelijke reden waarom je zelf keek?

A: Het was fascinerend en vermaak waarom ik keek, ik keek niet bewust op ze neer.

V: Maar hoe voelde je als je naar hen keek? Voelde je jezelf iets slimmer of intelligenter? Een upgrade van je eigenego?

A: Ik voelde me wel een stukje slimmer ja, en vooral minder ordinair.

V: Bevestigt of herbevestigt het programma je eigen normen, waarden en grenzen?

A: Ja dat denk ik wel ja.

V: Hoe beoordeel je het gedrag van de deelnemers met betrekking tot drank, seks, taalgebruik?

A: Nou, zoals ik al zei: Erg ordinair, geen zelfrespect of grenzen. Ze doen maar wat en denken eigenlijk niet na over de gevolgen.

V En kijk je graag naar andere mensen die over-de-top dingen doen?

97


A: Niet altijd, en tot op zeker hoogte. Het is even leuk, daarna niet meer.

V: Kun je hier concrete voorbeelden bij bedenken? Bij iemand de op tv teveel drinkt?

A: Zoals ik al zei kijk ik graag naar de Secret. V: Of iemand die veel scheldt, vloekt of agressief is?

A: Nee, daar kijk ik in het speciaal niet graag naar nee.

V: Seks heeft voor een camera?

A: Seks voor de camera vind ik vooral erg gênant, en kijk zelf niet naar porno.

Conclusie.

V: Als ik u achteraf nogmaals de vraag stel waarom u naar Oh Oh Cherso heeft gekeken? Is dat door dit interview dan veranderd?

A: Of ik mijn menig nog wil bijstellen? Nee!

V: Erg veel dank voor je tijd en uw medewerking! Vind je het goed als ik je naam openlijk gebruik bij het onderzoek? Of wil je liever anoniem blijven?

A: Geen probleem hoor!

Interview 6. Marjolijn. 1. Introductie.

V: Heej Marjolijn. Fijn dat je wilt meewerken aan dit interview. Zou je je willen voorstellen?

A: Ik ben Leijtens, 25 jaar, vrouw, Ik woon in Utrecht en ben bezig met mijn Master Kunstbeleid en – management

V: En kijk je normaal gesproken veel televisie?

A: Zeker wel elke dag, ik denk gemiddeld 2 uur

V: En wat zijn je favoriete programma’s?

98


A: Ik ben een vaste fan van Goede Tijden Slechte Tijden

V: Dus je houdt wel van een soap. Kijk je ook naar reality-tv of een combinatie, zoals een reality-soap?

A: allebei wel hoor. Oh Oh Cherso is volgens mij een reality-soap, toch?

V: Ja, dat vind ik wel ja. Maar ook programma’s als Big Brother en De Gouden Kooi. Keek je daar graag naar?

A: Ik keek af en toe De gouden kooi, maar eigenlijk niet naar Big Brother.

V: Kunt je mij vertellen in hoeverre je betrokken was bij Oh Oh Cherso? Hoe je de serie beleefd hebt?I

A: Ik keek het als ik thuis was en vond het wel vermakelijk

V: Heb je alle afleveringen gezien? Of keek je ze terug als je er een miste?

A: Nee, dat niet. Maar ik keek geregeld. Ik denk dat ik er zes of zo gezien heb. Er waren acht afleveringen toch?

V: Ja, dat klopt. En heb je ook het tweede seizoen gekeken? Oh Oh Tirol?

A: Beide gevolgd. Vond deel 1 leuk, dus ben ik ook deel 2 gaan kijken.

V: En met wie keek je naar de serie? Alleen of samen?

A: Dat verschilde. Soms alleen, soms samen met vriendinnen.

V: En je hebt dus bewust met plezier gekeken? Het was niet zo dat je meemoest kijken met je vriendinnen of dat je keek uit verveling?

A: Ik keek wel met plezier, maar als er een interessanter programma was op een andere zender keek ik dat.

V: Oh? Welke programma’s keek je dan liever?

A: Pffff. Ik denk een goede film of zo, maar dat weet ik niet precies meer.

99


V: Hoe zou u, aan het begin van dit interview, als een beschrijving kunnen geven waarom u zo graag keek naar Oh Oh Cherso. A: Ik denk een soort van leedvermaak.

Identificatie.

V: Ik heb dit onderzoek onderverdeeld in drie topics. De eerste is identificatie. Ik vroeg me af of de vakantiesituatie voor u herkenbaar is?

A: Nee

V: Bent je wel eens op Chersonissos geweest voor een feestvakantie?

A: Nee, nog nooit geweest.

V: Of op een andere, vergelijkbare bestemming?

A: Nee, ook niet. Die vakanties hebben me nooit echt getrokken en ben er nu gevoelsmatig ook te oud voor.

V: Okey. Dan moet ik even een paar vragen overslaan. Haha. Je bent de eerste die ik ondervraag waarvan de situatie niet herkenbaar wordt gevonden. Dat is niet erg uiteraard.. ehhmm even zien. In hoeverre denk je dat de sfeer van het programma, Dus de warmte, het eiland, de villa, vrijheid, invloed heeft op het programma zelf. Was het net zo aantrekkelijk geweest als de serie in Egmond aan Zee of Enkhuizen was opgenomen?

A: Nee, dat zou heel anders zijn. Dat komt denk ik omdat het gevoel ‘ver weg van huis’ een extra gevoel van vrijheid geeft en het dus gemakkelijker is om helemaal los te gaan.

V: En een Hollandse bestemming zou dan te dicht bij huis zijn?

A: Ja, dat denk ik wel. Ik ben uiteraard wel op andere vakanties geweest en dat is denk ik ‘het’ kenmerk van vakantie; dat je weg bent van je eigen huis en gewoontes enzo. Dan is de stap om een stapje verder te gaan makkelijker te maken. Ook omdat je je niet hoeft te verantwoorden aan je ouders enzo. Maar met die camera er bovenop geldt dat natuurlijk niet meer. Haha.

V: Aangezien je zelf niet op zo’n vakantie bent geweest kan het zo zijn dat je door het programma wel zin hebt gekregen in zo’n uitje. Dat het werkte als een soort fantasie. In hoeverre denk jij hierover? Krijg je hier extra veel zin in?

100


A: Nee dat niet. Meer verbazingwekkend en het is grappig om zicht te krijgen in een wereld die voor mij niet herkenbaar is. Fantasie wekt het niet op.

V: Dus als we het hebben over identificatie, dat gaat niet echt voor jou op dan?

A: Nee. Mijn leven draait niet om drinken, feesten en seks. Ik heb andere interesses en heb het idee dat ik heel anders in mijn leven sta dan zij.

V: In welke deelnemer ziet u het meest van uzelf terug. Herkent u zich het meest?

A: Dat is Elize, zij heeft nog de meeste hersenen en staat iets meer midden in de huidige maatschappij. Ze is minder uitbundig enzo. Dat trekt me.

V: En in welke deelnemer herkent u zich het minst? En waarom?

A: Jokertje, die heeft volgens mij echt geen besef van wat er in de wereld gebeurt.

Authenticiteit.

V: Mijn tweede topic die ik wil behandel draait om authenticiteit. Hiermee wil ik meer inzicht krijgen over de manier waarbij de deelnemers over komen op de kijker. Spelen ze een rol of zijn ze zichzelf? In welke mate zou u de serie omschrijven als een ‘reality-soap?’

A: Een hoge mate van reality

V: Denk je dat De Haagse jongeren acteren of een act neerzetten?

A: Ik denk niet dat ze acteren maar ze zetten wel heel soms een act neer. Ik denk dat ze zich zeker bewust zijn van de camera’s.

V: Heb je kunnen ontdekken in welke mate de productie de deelnemers beïnvloedt in hun doen en laten?

A: Ja. Ze moeten ‘werken’ om geld te verdienen en dat zijn kutklusjes dus dat beïnvloedt hun gedrag. Daardoor gebeurt er iets en probeerde ze niet alleen maar beelden te produceren van feestende jongeren. Maar uiteindelijk lukt dit toch niet helemaal.

V: Kun je een voorbeeld bedenken welke keuzes de deelnemers zelf maakten?

A: Het vele zuipen en domme opmerkingen komen van die deelnemers zelf natuurlijk.

101


V: En die van de producent? Werken zei je al?

A: Ja, die werkzaamheden en daarnaast ook bepaalde feestjes organiseren. Zoals die Sterretje die mocht draaien op dat Star Beach. Ik denk dat daar wel een handje van de producent achter zat. Ook al weet je dat natuurlijk niet zeker. Het is wel toevallig dat hij even langs komt en direct tussen twee goede DJ’s in op dat uitverkochte strand mag draaien. Die strandtenteigenaar denkt ook; RTL komt filmen. Goede promotie!

V: Vond je dat de groep is veranderd tijdens Oh Oh Tirol ten opzichte van Oh Oh Cherso?

A: Ja, dat merkte ik wel. Maar niet eens zo zeer omdat ze nu wisten dat ze bekende Nederlanders waren ofzo. Misschien was dat wel zo, maar dat zag je niet echt terug. Het was eerder dat de groep elkaar beter kende en echt een eenheid geworden was.

V: En kwam dit de tweede serie ten goede?

A: Soms. Hoe ze met z’n alle als eenheid die Tijgertje eruit werkte bijvoorbeeld.

V: Heeft u een favoriete deelnemer, en hoe komt dit?

A: Nee, die heb ik eigenlijk niet echt.

V: Wat vond je van de aanwezigheid van deelneemster Tijgertje in Oh Oh Tirol?

A: Wel leuk, omdat de groep beter met elkaar kon opschieten en het is juist leuk om conflicten te zien en dat gebeurde juist wel met Tijgertje. Zoals ik al zei was die groep meer één geworden en dat leidde tot ruzies enzo. Daar smult de kijker van.

Aapjes kijken.

V: De laatste topic gaat over een begrip dat ik je al eerder hoorde noemen; namelijk leedvermaak. Oh Oh Cherso zou zo succesvol zijn omdat er kon worden neergekeken op de deelnemers. Ben je het hiermee eens

A: Jazeker. Daar ben ik het mee eens.

V: Is dit een mogelijke reden waarom u zelf keek?

102


A: ja. Zoals ik al zei is het inderdaad een soort leedvermaak. Ik vind de term 'aapjes kijken' wel gepast. Je bent toch een beetje aan het neerkijken op die lui en vol verbijstering krijg je te zien hoe ver mensen kunnen gaan.

V: Voel je jezelf beter of slimmer als u kijkt naar Oh Oh Cherso? (upgrade van het ego?)

A: Ja, Ik voel me wel slimmer. Maar dat is niet de rede dat ik keek hoor. Ik keek omdat het lekker simpel vermaak was. Je wordt vermaakt door die wereldvreemde deelnemers. Dat ze geen enkele idee hebben wat zich afspeelt in de wereld verbaast me.

V: Maar het bevestigt of herbevestigt wel je eigen normen, waarden en grenzen?

A: Ja, dat doet het wel.

V: En kun je hier een voorbeeld bij geven?

A: Nou, als ik aan het kijken ben kom ik erachter dat ik zo niet ben. En ik kan me best voorstellen dat een hoop jongeren zo wel zijn, of willen zijn, maar om het dan vervolgens ook nog allemaal te laten filmen snap ik echt niet. Dat het hele thuisfront kan meegenieten. Ik heb echt het idee dat ze een gratis vakantie krijgen en daar alles voor doen. Zouden ze nadenken over de gevolgen?

V: Ik denk die Sterretje wel. Die wilde echt beroemd worden als dj toch?

A: Dat is hem dan gelukt. Als hij bekend wilde worden was dit een mooie opstap. Maar zou hij doorhebben welke gevolgen het heeft voor zijn gevolgen. Zou hij, als hij later een serieuze baan wil hebben, niet worden afgerekend op het feit hoe hij nu op tv te zien is? Politieagent kan hij niet meer worden denk ik. Maar dat zal hij ook wel niet willen.

V: En hoe beoordeel je het gedrag van de deelnemers? (drank, seks, grof in de mond)

A: Als onnozel. Ze schreeuwen erop los en denken niet na over de gevolgen. Dat schelden schijnt iets typisch Haags te zijn geloof ik? Maar dan nog.

V: Kijk je graag naar andere mensen die over-de-top dingen doen?

A: Soms

V: Zoals wanneer?

A: Ehhh. Poe… Weet ik eigenlijk niet direct

103


V: Ehhm laten we het anders benaderen. Kun je een voorbeeld bedenken waarbij je ook graag kijkt naar iemand anders die te veel drinkt?

A: Nee, dat niet.

V: Of die te veel scheldt, vloekt, agressief is? (

A: De Gouden kooi heb ik wel gekeken. Daarin werd wel gescholden enzo. Maar daarom vond ik het niet leuk. Het was meer het experiment van het programma dat me trok. Maar ja, het hoort er wel bij. Met zijn alle op mekaars lip leidt tot conflicten. Daar werd ook trouwens overmatig drank gebruikt.

V: En hoe zit dat dan met het hebben van seks voor een camera?

A: Nee, daar heb ik geen behoefte aan.

V: Maar al deze drie ascpecten kwamen wel voor in Oh Oh Cherso, waar je graag naar keek. Hoe verhoudt zich dat dan?

A: (stilte) Ja, ik vind dat moeilijk om uit te leggen. Dat die aspecten erin zitten maakt het programma wel tot wat het is. Het draait om die domme deelnemers zonder remmingen. Maar als je zo direct vraagt of ik graag naar programma’s kijk waarin seks voorkomt klink het zo banaal, zeg maar. Het is meer het geheel… dat er vakantie wordt gevierd en met alles erop en eraan zeg maar.

V: Voyeurisme?

A: Dat ook ja. Meekijken met jongeren die van een heel andere cultuur komen en toch ook gewoon uit Nederland. Misschien een mix tussen het extreme terwijl ze ook uit Nederland komen en dus toch ook dicht bij staan, ofzo?

V: Je kijkmotieven zitten dus lastiger in elkaar dan je zelf weet?

A: Ik denk het ja.

V: Precies de reden waarom ik dit onderzoek hou! Haha.

Conclusie.

V: Als ik je achteraf nogmaals de vraag stel waarom u naar Oh Oh Cherso heeft gekeken? Is dat door dit interview dan veranderd?

104


A: Nee, dat niet. Ik denk nog steeds leedvermaak en makkelijk vermaak.

V: Dank voor je tijd en medewerking. Mag ik je naam openlijk gebruiken en genoemd worden in dit onderzoek? Of wilt u hier voorwaarden aan stellen?

A: Ja hoor, dat mag. Geen probleem.

Interview 7. Mariska Introductie.

V: Kun je jezelf even voorstellen? Naam, leeftijd, waar je woont en wat je doet?

A: Mijn naam is Mariska van Meurs, 24 jaar, ik woon in Haarlem en ben afgestudeerd aan Hogeschool Inholland opleiding Management Economie en Recht.

V: En hoeveel televisie kijk je?

A: Gemiddeld zeker wel anderhalf uur per dag.

V: En waar kijk je dan graag naar? Wat zijn momenteel uw favoriete programma’s.

A: Ik heb dit moment niet echt een programma waar ik voor thuis blijf. Maar meestal kijk ik tijdens het eten tv en dan kijk ik naar Masterchef. Daarnaast kijk ik films of documentaires.

V: Kijk je ook veel reality of soap? Of dat juist niet?

A: Ik kijk alleen in de winter soaps en series. Ik volg soms reality programma’s. Ligt eraan of ik het leuk vind of niet. Nu in de zomer merk ik dat ik meer erop uit ga en de televisie wel aan heb staan tijdens het eten, maar minder een hele avond op de bank doorbreng.

V: Dus je bent niet speciaal een fan of een echt liefhebber van reality-soaps? Keek je bijvoorbeeld naar de Gouden Kooi of Big Brother?

A: Ik kijk af en toe reality-soaps maar ik blijf er niet voor thuis. Ik heb de eerste editie van Big Brother wel helemaal gevolgd maar de edities daarna niet meer. Daarnaast vind ik programma’s als Expeditie Robinson en Peking Expres erg leuk en die volg ik vaak gedeeltelijk.

V: Oké. Dus ik mag concluderen dat je wel wat ‘ervaring’ hebt met die series.

105


A: Ja, ik ben wel redelijk op de hoogte. Haha.

V: Goed om te horen. Ik ben benieuwd hoe dat met Oh Oh Cherso het geval is.

A: Ik denk dat dat ook wel het geval is hoor.

V: Oké. Kun je beschrijven op welke manier je betrokken was bij de serie Oh Oh Cherso? Hoe je de serie beleeft? Hoe vaak keek je bijvoorbeeld?

A: Ik heb van Oh Oh Cherso het meeste wel gezien maar heb de serie Oh Oh Tirol echt op een wekelijkse basis gevolgd.

V: Je hebt beide series gevolgd dus?

A: Ja, ik keek Oh Oh Tirol wekelijks. Als ik geen tijd had om het te kijken keek ik het op uitzending gemist. Oh Oh Cherso heb ik achteraf bekeken omdat ik in het buitenland was.

V: Maar heb je dan eerst Oh Oh Tirol gezien en achteraf pas Oh Oh Cherso?

A: Ja. Of een beetje tegelijkertijd. Toen Oh Oh Tirol werd uitgezonden ben ik via Uitzendinggemist ook al oude afleveringen van de eerste serie gaan bekijken.

V: En met wie keek heb je naar de serie gekeken?

A: Als ik afleveringen terug keek deed ik dat meestal alleen achter mijn laptop. Maar ik heb ook vaak genoeg samen gekeken wanneer het werd uitgezonden.

V: Met vrienden. Of vriendinnen?

A: Ja, inderdaad. Met vrienden.

V: Keek je bewust met plezier naar de serie?

A: Ja, ik heb wel bewust met plezier gekeken. Ik heb er van genoten.

V: Hoe zou je voorafgaand aan dit interview omschrijven waarom je zoveel plezier hebt beleefd aan het kijken naar de serie Oh Oh Cherso?

106


A: Om te zien hoe mensen uit Den Haag zijn (de schilderbuurt dan) hoe zij leven. Benieuwd of het nou echt zo veel verschild met andere steden in NL.

Identificatie.

V: Ik wilde het met je hebben over het aspect Identificatie. Daarvoor vroeg ik me af of de vakantiesituatie in Oh Oh Cherso voor jou zelf herkenbaar was? Heb je zelf eens of vaker meegedaan aan zo’n vakantie?

A: Ja, dat is wel bekend voor mij. Ik heb al meerdere feestvakanties meegemaakt. Sommige situaties zijn erg herkenbaar maar het agressieve gedrag tijdens het uitgaan niet hoor.

V: Ben je toen zelf op Chersonissos geweest?

A: Nee, dat niet.

V: Waar ben je dan heen gegaan?

A: Naar Callela, Kos en Rimini

V: En kun je omschrijven hoe die vakanties eruit zagen?

A: Nou, je kent het wel; erg veel uitgaan, activiteiten ondernemen, op het strand liggen.

V: En als je dat afzet met de vakantie van de Hagenezen?

A: Iets anders. Wel lekker feesten maar het gedrag tijdens uitgaan is behoorlijk anders. Hagenezen zijn toch wat agressiever en het gedrag tijdens uitgaan is ook anders. De kledingstijl van de meiden ook bijvoorbeeld, daar herken ik niets in.

V: Zouden we kunnen stellen dat een zonvakantie, zoals de 8 Hagenezen ondergingen dus wel herkenbaar is?

A: Ja, zeker herkenbaar.

V: In hoeverre denk je dat de sfeer van het programma (warmte, eiland, villa, vrijheid, etc.?) invloed heeft op het programma. Was het net zo aantrekkelijk geweest als de serie in Egmond aan Zee of Enkhuizen was opgenomen?

107


A: De sfeer maakt zeker uit. Er zijn daar veel grotere feesten, meer buitenlanders en het uitgaan is totaal anders dan de bovenstaande steden. Het is natuurlijk daar ook veel beter weer. Dat allemaal bij elkaar opgeteld zorgt voor een heel ander plaatje en dus een heel ander tv-programma. Je kijkt toch liever naar zon, zee en strand dan naar miezerige regen enzo.

V: Oké. Je bent er dus zelf geweest en vindt ook dat het niet in Nederland opgenomen diende te worden. Hoe zou jij begrippen als nostalgie en fantasie gebruiken om te omschrijven waarom Oh Oh Cherso zo’n leuk programma was.

A: (stilte) Ehhm. Ja, snap wel wat je bedoelt hoor. Maar ik denk dat ik meer keek voor het vermaak. Om te zien hoe mensen uit Den Haag feest vieren en wat voor domme en rare dingen ze uithalen. Ik dacht tijdens het kijken weinig terug aan mijn eigen zonvakanties denk ik. Misschien onbewust. En wat was dat andere begrip ook alweer?

V: Fanatsie…

A: Tsja.. ehmm. Nee, dat toch niet echt hoor. Ik fantaseer niet om een van hen te zijn ofzo. Ook niet stiekem denk ik.

V: Kun je je identificeren met de deelnemers? En waarom wel of waarom niet?

A: Nee, dat kan ik totaal niet. Ze zijn veel asocialer dan ik dan ben en gedragen zich ook heel anders.

V: In welke deelnemer zie je het meest van uzelf terug?

A: Elize. Die lijkt me nog enigszins normaal.

V: En in welke deelnemer herkent je je helemaal niet? En waarom?

A: Barbie, die is echt totaal anders qua karakter, kleding en hoe ze doet. Dat is gewoon een platte slettebak!

Authenticiteit.

V: Dat was mijn eerste topic betreft identificatie. Ik had het idee dat je de situatie wel herkende met de deelnemers maar je zelf niet echt kon identificeren met ze. Het volgende onderwerp gaat over authenticiteit. Weet je wat daarmee bedoeld wordt?

A: Ja. Eerlijke of originele producten, toch? Mensen die zichzelf zijn?

108


V: Ja. In hoeverre doen ze hun best om over te komen op een speciale manier voor de camera’s of blijven ze zichzelf…In welke mate zou u de serie omschrijven als een ‘reality-soap?’

A: Het is een reality soap omdat de groep dagelijks 24 uur per dag wordt gevolgd. Er is volgens mij geen script ofzo en ze spelen geen rol.

V: Denk je niet dat De Haagse jongeren een act neerzetten? Anders zijn omdat ze gefilmd worden?

A: Nee. Ik denk echt dat ze zo zijn. Misschien overdrijven ze wel een beetje omdat dat vanuit de tv producers is gevraagd. Zoiets had ik gehoord en kan ik me ook wel voorstellen, dat ze niet op die vakantie ineens heel erg de kat uit de boom moeten gaan kijken.

V: Wat zou je ervan vinden als tijdens de serie zou blijken dat het allemaal ingehuurde acteurs zouden zijn, en geen echte jongeren?

A: Zou het belachelijk vinden. Als dit zo is moet dit ook van te voren gemeld worden. Ik had er dan misschien ook wel helemaal niet naar gekeken als ik dat van te voren zou weten.

V: Dus je waardeert het dat de jongeren zichzelf zijn en je kijkt graag naar ‘echte’ mensen?

A: Ja, zeker

V: Maar waar maak je uit op dat de jongeren zichzelf zijn dan?

A: Hoe ze overkomen. De opmerkingen die ze maken.

V: Maar je kent ze niet persoonlijk, toch?

A: Nee, dat niet. Maar toch kun je volgens mij wel opmaken aan iemand gedrag of diegene zichzelf is. Ze zaten allemaal lekker op een plek en bleven spontaan reageren op situaties. Ze lieten zich niet remmen. Daarnaast denk ik dat dat eerder de andere kant op zou hebben gewertk

V: Wat bedoel je?

A: Nou, dat ze van zichzelf uit sowieso zo grof in de mond zijn bijvoorbeeld. Ik kan me eerder voorstellen dat ze zich iets meer inhielden qua gekanker enzo waar die camera’s bij waren dan dat ze juist meer gingen vloeken enzo door die camera’s. Die camera’s remde eerde af dan dat ze er gekker van gingen doen. Maar dat blijft moeilijk om te zeggen.

109



A: Misschien in de opdrachten die ze moesten uitvoeren. Dat ze die extremer maken zodat er meer sensatie in het programma komt. En ik denk dat ze gratis drank uitdeelden. Daar hebben ze vast niet voor hoeven betalen, lijkt me.

V: Concreter: Kun je een voorbeeld bedenken welke keuzes de deelnemers zelf maken en welke keuzes de producent voor ze maakte?

A: De producent bedenkt de opdrachten en in wat voor omgeving ze terecht komen. De deelnemers maken zelf de keuze hoe ze de opdracht uitvoeren en hoe ze met de omgeving omgaan.

V: Oké, duidelijk omschreven. Ehmm. Kijk je liever naar de personen die het dichtst bij zichzelf lijken te blijven? Die zichzelf zijn?

A: Ja, dat denk ik wel. Maar volgens mij bleven ze dat allemaal wel, toch?

V: Vond je dat de groep zich anders gedroeg in Oh Oh Tirol ten opzichte van Oh Oh Cherso? Omdat ze bijvoorbeeld toen al bekend waren bij het Nederlandse publiek?

A: Nee, dat vond ik niet echt. Misschien dat ze er wel gebruik van maakte tijdens het uitgaan in de serie maar verder zover ik mij kan herinneren deden ze niet heel anders. Tijdens dat proppen bijvoorbeeld maakte ze gebruik van hun herkenbaarheid.

V: En kwam dit de tweede serie ten goede?

A: De eerste serie was leuker omdat het nieuw was. De tweede serie was ook wel leuk maar niet echt vernieuwend. Behalve de omgeving en wat voor soort opdrachten ze moesten doen, was het format precies hetzelfde. Eigenlijk kwam er van dat skiën ook weinig terecht.

A: Heb je een favoriete deelnemer, en hoe komt dit?

V: Niet echt een favoriete deelnemer. Maar Barbie en Jokertje vind ik wel de twee leukste deelnemers.

A: Waarom?

V: Nou, dat zijn wel twee heel speciale types. Die Jokertje natuurlijk alleen al hoe die praat. Tsja, ik vind dat fascinerend. En die Barbie is ook zo super uitbundig, die doet ook maar zonder na te denken. Het zal je dochter zijn…

110


A: Wat vond je van de aanwezigheid van deelneemster Tijgertje in Oh Oh Tirol?

V: Niet iets toevoegen. Erg asociaal.

A: Maar het deed wel veel met het gedrag binnen de groep en de serie? Kwam dit het plezier om naar Oh Oh Tirol te kijken ten goede?

V: Je merkte dat er veel meer irritaties onderling waren en dit was natuurlijk te zien op tv. Ze voegde niet iets toe aan het geheel en de groep moest haar niet en heeft haar eruit getrapt. Ik moet zeggen dat ik liever met verbazing naar zo’n groep kijk wanneer ze het goed met elkaar kunnen vinden, dan wanneer ze ruzie hebben.

A: Waarom is dat?

V: Nou, dat vind ik meer ontspannend denk ik. Als ze ruzies hebben vliegen de ziektes door je huiskamer, zeg maar. Haha. Dan zie je ook dat ze niet capabel genoeg zijn om dat even rustig uit te praten. Ik heb het niet zo op dat schelden en vechten.

Aapjes kijken.

V: Het laatste topic dat ik wil behandelen gaat over de manier waarop je als kijker op de deelnemers kan neerkijken. Als het ware is het een vorm van aapjes kijken. Oh Oh Cherso zou mede zo succesvol zijn omdat er kon worden neergekeken op de deelnemers. Hoe denkt je hierover?

A: Oneens. Ze komen niet echt slim over maar ze laten ook alleen de kant zien dat ze aan het feesten zijn. Je weet niet hoe ze zijn als ze aan het werk zijn of op school zitten.

V: Denk je dat ze heel erg anders over komen op het moment dat je ze zou filmen in wanneer ze thuis zijn?

A: Nouja.. Niet dat ze dan ineens keurige, verstandige jongeren zijn. Maar op die vakanties, met al de drank enzo ga je nu eenmaal snel verder dan dat je thuis doet. Ik probeer alleen maar te zeggen dat het programma uit die situatie uiteraard ook weer de meest pikante dingen knipt.

V: Maar tijdens het kijken voel je je niet een stuk beter of slimmer dan zijn?

A: Nee, ik probeer me sowieso nooit beter te voelen dan iemand anders. Tuurlijk merk je dat je zelf gelukkig over iets meer kennis bezit dat zij, maar ik zie ze niet als ‘aapjes.’

111


V: Maar het programma bevestigt dus wel je eigen normen, waarden en grenzen?

A: Ja dat zeker. Je ziet dat ze over sommige dingen heel anders denken dan ik zelf doe. Ik heb mijn vakantie, toen ik zo oud was toch anders aangepakt. Dat zegt genoeg over mijn eigen normen en waarden lijkt me.

V: Hoe beoordeel je het gedrag van de deelnemers dan met betrekking tot drank, seks, grof in de mond, etc.?

A: Over het algemeen als erg asociaal. Niet alle deelnemers zijn even erg. Zoals ik al zij is die Bibi toch een heel ander persoon dan Barbie of een van die gasten. Ze zijn agressief en drinken veel meer. Maar tegelijkertijd ook heel verzorgend. Voor elkaar opkomen zeg maar. Bijvoorbeeld Barbie die gaat schoonmaken en eten maakt voor haar huisgenoten en als er iets gebeurt dat ze voor elkaar opkomen dat ze elkaar kunnen vertrouwen als er iets gebeurt.

V: Dat zag je ook tijdens dat uitgaan inderdaad. Met dat opstootje.

A: Opstootje? Dat heb ik gemist dan denk ik?

V: Een van die meiden werd even lastig gevallen en direct stonden die gasten er bovenop om het voor haar op te nemen.

A: OW, dat heb ik gemist, maar dat bedoel ik wel ja. Het is echt een groep die binnen de groep dingen tegen elkaar kunnen zeggen die niet door de beugel kunnen, maar als iemand van buiten die groep aan iemand komt binnen die groep, dan worden die interne zaken even opzij geschoven en is het één voor allen…

V: Kijk je graag naar andere mensen die over-de-top dingen doen?

A: Ja, dat denk ik wel. Toch een soort van leedvermaak.

V: Toch een soort aapjes kijken?

A: Nee, niet. Want in aapjes kijken zit een slimmer/dommer ehh.. verhouding zeg maar. Ook slimme mensen kunnen op een manier over de top gaan, die ik net zo interessant vindt. Zoals..ehh.. even denken… Nou, die gasten van Jackass bijvoorbeeld. Die zijn niet achterlijk ofzo. Ze weten wat ze doen zeg maar. Dat is anders maar ook over de top.

V: Kijk je vaak of graag naar andere programma’s waarin veel wordt gescholden en gevloekt?

112


A: Nee. Niet speciaal. Zoals ik al zei vind ik dat helemaal niet leuk om te zien. Ik heb De gouden kooi soms bekeken maar dat was echt als ik me aan het vervelen was. Verder kan ik zo snel even geen voorbeeld bedenken.

V: En Seks voor een camera?

A: Seks komt vaak in de reality soaps voor waar een groep mensen bij elkaar worden gezet. Dus ook De gouden kooi, Big Brother, Oh Oh Cherso). Maar dat trekt me niet speciaal. Wel blijft het fascinerend om te constateren dat mensen of zo weinig gene hebben dat ze dat allemaal maar doen, of dat ze die camera’s blijkbaar helemaal kunnen vergeten. In beide gevallen toch knap stom lijkt me. Je moeder kijkt toch ook mee?

Conclusie.

V: Als ik u achteraf nogmaals de vraag stel waarom u naar Oh Oh Cherso heeft gekeken? Is dat door dit interview dan veranderd? (Zijn er bijvoorbeeld door dit interview elementen bij gekomen waarvan u zich eerder niet bewust was of wilt u nog een kijkmotief toevoegen?)

A: Misschien wel omdat ik me dan meer herinner.

V: Maar je zei eerst iets in de trend van leedvermaak en dat je het boeiend vond om die mensen uit een andere Nederlandse stad te bekijken. Om te zien hoe zij leven enzo. Wil je dat nog bijstellen?

A: Nee, daar ben ik het nog steeds mee eens.

V: Klopt het dat jij het programma toch wel vanuit een cultureel oogpunt bekijkt? Je fascineert je voor groepen mensen, in dit geval uit Den Haag, en de manier waarop zij vakantie vieren, maar ook hoe de groep onderling bijvoorbeeld met elkaar om gaat. Dat voor elkaar zorgen enzo.

A: Ehmm. Ik kijk het in eerste instantie gewoon voor vermaak en amusement. Maar misschien ligt dat er wel achter. Kan kloppen. Ik kijk sowieso graag naar andere mensen. Vind ik gewoon interessant. Daarom is reality-tv misschien wel zo leuk. Meekijken met mensen die zichzelf zijn. Dat was bij Oh Oh Cherso ook het geval.

V: Oké. Enorm bedankt voor dit interview en je tijd

A: Graag gedaan.

V: Mag ik je naam openlijk gebruiken en noemen in mijn onderzoek? Of wil je hier voorwaarden aan stellen?

113


A: Die mag je gebruiken hoor. Ga je gang.

V: Oké, dank je wel.

A: Geen dank, hoor. Succes ermee.

Interview 8. Karin 1. Introductie.

V: Zou je allereerst kunnen vertellen wie je bent, wat je doet en hoe oud je bent.

A: Mijn naam is Karin van de Bos, ik ben 24 jaar en woonachtig in Heemstede. Ik heb de Pabo afgerond en ben nu werkzaam op een basisschool.

V: Kun je aangeven hoe vaak je naar de TV kijkt gemiddeld? Hoeveel uur gemiddeld per dag of per week?

A: Ik denk dat dat gemiddeld ongeveer 2 uur per dag is, maar dat verschilt heel erg. De ene keer hang ik een hele avond voor de buis, als ik niets te doen heb, en de andere keer ben ik een hele avond op pad en kijk ik bijna niet.

V: Wat zijn momenteel je favoriete programma’s.

A: Die heb ik eigenlijk niet. (stilte) nee, ik heb niet echt één favoriet ding.

V: Maar kijk je in het bijzonder veel naar reality? Of volg je soaps? Of juist helemaal niet?

A: Reality is wel oké. Daar wil ik nog wel naar kijken. Maar tegenwoordig is al heel veel reality. Soap niet. Ik volg geen GTST ofzo.

V: Ben je een fan van reality-soaps? Heb je bijvoorbeeld naar Big Brother gekeken? Of De Gouden Kooi?

A: Ik vind het wel leuk om te zien, maar blijf er niet voor thuis. Ik kijk het af en toe. Ik zou mezelf niet omschrijven als een fan ofzo. Klinkt zo groupie-achtig.

V: Maar heb je beide programma’s gezien? De Gouden Kooi en/of Big Brother?

114


A: Ja, tuurlijk heb ik daar wel eens naar gekeken. Kon je moeilijk om heen. Maar ik ben beide programma’s niet op de voet gaan volgen. Maar om die programma’s was toen zoveel ophef dat je sowieso nieuwsgierig bent en er wel eens naar gaat kijken.

V: Kun je beschrijven wat je betrokkenheid was bij de serie Oh Oh Cherso?

A: Ik vond het grappig om te zien hoe een paar van die rare figuren zich voor gek zetten op TV. Wel vond ik het grappig om ze na te doen of anderen hun na te zien doen.

V: Om ze na te doen?

A: Naja, die filmpjes op YouTube die toen bij De Wereld Draait Door te zien was. Hoe ze allemaal Jokertje na deden. Carlo en Irene deden dat ook grappig. Die filmpjes zijn pas leuk als je ook de serie hebt gezien. Anders snap je dat niet. Dus dat versterkte elkaar.

V: En hoe vaak heb je gekeken?

A: Ik keek zo af en toe.

V: Dus je hebt niet alle afleveringen gezien? Keek je bijvoorbeeld afleveringen terug als je er een gemist had?

A: Ik heb de meeste gezien, maar als ik het gemist had, keek ik het niet terug, nee.

V: Heeft u zowel Oh Oh Cherso als Oh Oh Tirol gezien?

A: Oh Oh Tirol eigenlijk hetzelfde als Oh Oh Cherso. Zo af en toe, maar ik keek het niet terug.

V: En met wie keek je dan? Zat je met vrienden of keek je het alleen op de bank?

A: Dat was verschillend. Soms alleen en soms met vrienden. Het is niet dat we een vaste donderdagavond afspraak hadden.

V: En heb je bewust met plezier naar de serie gekeken en het ook als plezierig beleefd? Het was niet zo dat je bijvoorbeeld mee moest kijken met je vriendinnen of dat je keek uit verveling, omdat er niets anders op tv was. Of dat je keek om een opvoedkundige reden? Je bent immers juf?

A: Nee… zo ver ging het allemaal niet. Ik heb er zelf met plezier naar gekeken. Ik keek om even te lachen. Verder niets. Alhoewel je ook wel met verbazing kijkt... maar die verbazing vind ik een vorm van plezier.

115


V: Hoe zou je, aan het begin van dit interview, kunnen verklaren waarom u zo graag keek naar Oh Oh Cherso.

A: Ik keek niet zo graag, maar als ik keek dan keek ik om te lachen en omdat ik het wel grappig vond hoe voor schut die mensen zichzelf zetten.

V: Oké, duidelijk. Over dat voor schut zetten wilde ik het zo nog hebben. Eerst wilde ik het begrip identificatie behandelen.

Identificatie.

V: Ik vroeg me af of de vakantiesituatie in Oh Oh Cherso voor jou herkenbaar was?

A: Ja zeker

V: Ben je ook wel eens op Kreta geweest?

A: Nee, niet op Kreta zelf.

V: Maar zeker wel op een vergelijkbare bestemming?

A: Ja zoiets. Ongeveer... Op Kos. Dat is ook een Griekenland, maar ik denk net een tandje minder extreem als op Chersonissos.

V: Hoe bedoel je niet zo extreem?

A: Nou, volgens mij is Chersonissos net even populairder en groter. Dus daar komen ook iets grotere feestjes en DJ’s op af denk ik.

V: Hoe zag jouw vakantie er dan uit?

A: Ehh... Veel Zon, zee, strand, stappen, drank, mannen

V: Dus, dat komt wel overeen met de Hagenezen?

A: Ja, dat denk ik wel. Het was wel ongeveer hetzelfde, maar ik zet mezelf niet zo voor schut en drink niet zo ontzettend veel als zij deden. Zij gingen daarin een stuk verder. En ze lieten het allemaal filmen. Misschien doe ik ook wel een beetje soms zo, maar niet als ik weet dat heel Nederland me te zien krijgt.

116


V: Goed punt. Maar ik mag concluderen dat een zonvakantie, zoals de 8 Hagenezen ondergingen dus wel een hoge mate van herkenbaarheid bezat? Of niet?

A: Jawel, redelijk herkenbaar.

V: In hoeverre denk je dat de sfeer van het programma, de warmte, het eiland, een mooie villa, invloed heeft op het programma. Heb je er daardoor misschien ook graag naar gekeken en maakte dat het programma een stuk leuker? Of was het net zo aantrekkelijk geweest als de serie in Egmond aan Zee of Enkhuizen was opgenomen?

A: Ik denk dat dat best wel veel uitmaakt. Alles is altijd mooier op vakantie en zo een vakantie zou je denk ik niet kunnen hebben in Enkhuizen. Haha. Dus het is belangrijk dat ze echt die zon en zee sfeer hebben gekozen.

V: Hoe vindt je het om dezelfde vakantie, aangezien deze toch wel voor een groot gedeelte herkenbaar was voor je, als het ware te herbeleven door mee te mogen kijken met de gebeurtenissen van de Hagenezen?

A: Nou ik vergelijk me niet met de Hagenezen, dus echt herbeleven doe ik de vakantie niet. Tuurlijk is het ontspannen om in september en oktober, als hier de herfst begint en de zomer weer achter je ligt nog even terug te kunnen kijken en te genieten van die zomerbeelden, zeg maar. Maar ik keek de serie niet voor de zon en de zee. Maar voor die jongeren die zo debiel deden.

V: Heb je het idee dat je je kunt identificeren met de deelnemer?

A: Nee, totaal niet. Omdat ik vind dat ik niet als deze types ben. Ik kan me echt niet identificeren met die rare mensen hoor!

V: In welke deelnemer zag je het meest van jezelf terug? Herkende je jezelf nog ergens in een van de deelnemers?

A: In geen enkele!

V: Ow. Haha. En in welke deelnemer herkende je het minst terug?

A: In de mannen.

V: En waarom?

117


A: Omdat ik een vrouw ben. En omdat zij de hele tijd heel veel drinken en alleen maar met seks bezig zijn.

V: Maar dat was je zelf ook op Kos zei je zelf. Drank en mannen, toch?

A: Nou, niet op die manier. Niet zo extreem als zij.

V: Maar als je jezelf het minst in de mannen herkende, zag je dan niet automatisch het meest van jezelf terug in de vrouwen?

A: Nee… Ja, als je het zo bekijkt. Maar ook die vrouwen staan een heel eind van m’n bed hoor! Die waren ook plat en dom, maar net iets minder dan de mannen denk ik.

Authenticiteit.

V: Het volgende aspect dat ik wil behandelen is de authenticiteit van de Haagse deelnemers. In welke mate zou u de serie omschrijven als een ‘reality-soap?’

A: Pfff…Geen idee. Ik denk dat er een deel echt is, maar ook wel een deel in scène is gezet, of in ieder geval opdracht gegeven is om op een bepaalde manier te gedragen.

V: Denk je dat De Haagse jongeren een act neerzetten, of zijn de constant zichzelf?

A: Ik denk dat ze een groot gedeelte gewoon zichzelf zijn. Maar dat ze zo af en toe ook wel een beetje extra dik hun best doen om op een bepaalde manier over te komen.

V: Zou je kunnen omschrijven wat je ervan zou vinden als tijdens de serie zou blijken dat het allemaal ingehuurde acteurs zouden zijn?

A: Dat zou mij niet veel uitmaken hoor. Zo vaak keek ik er niet naar en als zij zich zo op tv willen gedragen, moeten ze dat lekker doen.


A: Nee, dat heb ik niet kunnen ontdekken. Maar ik heb er ook niet naar gezocht. Misschien als je er op gaat letten kom je achter dingetjes die eigenlijk helemaal niet kloppen, zeg maar. Maar ik ben lekker onderuit op die bank gaan zitten en heb me gewoon lekker laten vermaken.

118


V: Je kunt geen voorbeeld bedenken welke keuzes de deelnemers zelf maakten en welke keuzes de producent voor ze heeft gemaakt?

A: Nee op dit moment niet.

V: Oké. Iets anders. Heb je het idee dat je liever naar de personen kijkt die het dichtst bij zichzelf lijken te blijven?

A: Nee, dat heb ik niet. Ze doen hoe ze doen en ik zit niet te letten op wie er zichzelf is en wie niet hoor.

V: Vond je dat de groep zich anders gedroeg in Oh Oh Tirol ten opzichten van het eerste seizoen?

A: Dat weet ik niet, het is alweer een tijdje geleden dat ik het gezien heb. Maar ik denk dat dat niet heel erg anders was, toch? Het waren dezelfde jongeren die meededen, dus waren ze denk ik hetzelfde. Laat ik het zo zeggen: het is me niet opgevallen.

V: Had je een favoriete deelnemer, iemand om wie je het hardst moest lachen bijvoorbeeld?

A: Nee, ik had niet speciaal een favoriet. Ik vond ze allemaal wel iets speciaals hebben. Alleen bij die meiden zat er één of twee die een beetje wegvielen tegen het extreme gedrag van de rest. Maar van die groep waren ze eigenlijk allemaal even debiel op hun eigen manier.

V: Wat vond je van de aanwezigheid van deelneemster Tijgertje in Oh Oh Tirol?

A: Dat vond ik echt een raar wijf, dat alleen maar aandacht wilde. Waarom doe je anders met zo’n programma mee?

V: Een aandachtstrekker?

A: Ja, zeker weten.

V: Wat deed dat met het gedrag binnen de groep en de serie? En kwam dit het plezier om naar Oh Oh Tirol te kijken ten goede?

A: Geen idee. Voor mij niet, ik vond haar gewoon niet goed snik. Maar ik ben de serie niet leuker of minder leuk gaan vinden door haar.

Aapjes kijken.

119


V: Oké. Dat was het betreft het onderdeel authenticiteit. Ik wilde het tot slot hebben over de manier waarop je het gedrag van de deelnemers van Oh Oh Cherso beoordeeld. De serie zou mede zo succesvol zijn omdat er kon worden neergekeken op de deelnemers. Een vorm van ‘Aapjes kijken”. Kun je je hier een beetje in vinden?

A: Ja dat kan wel kloppen denk ik. Er zit iets in, laat ik het zo zeggen.

V: Is dit een mogelijke reden waarom je zelf graag keek?

A: Een beetje.

V: Hoezo een beetje? Kun je dat toelichten?

A: ehh…. Nou het is niet zo dat ik graag keek omdat ik eens even lekker ging aapjes kijken. Maar het is gewoon grappig om hun dingen te zien doen waarvan je denkt Oh my God! Ze doen alles zo extreem en staan met hun karakters zo ver van mijn bed, dat dat het wel aantrekkelijk maakt.

V: Voel je jezelf beter of slimmer, wanneer je naar Oh Oh Cherso keek? Bevatte het een upgrade van je eigen ego?

A: Ja, eigenlijk deed dat het wel. Op het moment dat je hun zeg maar “dom” (respondent maakt van haar vingers figuurlijke aanhalingstekens) vindt, vind je jezelf automatisch slimmer ten opzichte van hen. Dus als je dat bedoelt met een ego-upgrade?

V: En kun je zeggen dat het programma je eigen normen, waarden en grenzen bevestigd?

A: Nee… In eerste instantie wel, omdat je kunt zeggen…omdat je kunt zien hoe jij dat misschien zou doen op vakantie, maar aan de andere kant zie je hun niet alleen op vakantie. Je ziet hun op vakantie die helemaal verzorgd is, betaald wordt en die gefilmd wordt en vervolgens aan heel Nederland wordt laten zien. Dus dan geldt het niet. Omdat ik zelf niet in die situatie zit snap je.

V: (stilte)

A: Pas als ik zo’n zelfde vakantie krijg en mezelf laat filmen weet ik tot hoever ik ga en wat mijn eigen grenzen zijn. Daar doel je toch op? Tot hoever je gaat?

V: Jazeker. Ehmm. Ja, goed punt. Je bedoelt eigenlijk dat je niet weet hoe zij een vakantie ondergaan op het moment dat ze het zelf moeten betalen en ze niet door camera’s worden gevolgd.

A: Ja.

120


V: En dan is Oh Oh Cherso nog het beste voorbeeld dat het dichts in de buurt komt. Want bij de meest recente opnames kent iedereen ze, en zullen ze zich daardoor ook weer anders gaan gedragen en hun eigen grenzen en normen aanpassen. (stilte) Oké, maar hoe beoordeel je dan het gedrag van de deelnemers? Ik bedoel dan op het gedeelte wat je te zien krijgt?

A: Ze moeten lekker zelf weten wat ze doen. Ik vind alleen dat ze zichzelf voor het Nederland voor schut zetten. De taal die ze af en toe uitkramen vind ik wel best erg.

V: In hoeverre kijk je graag naar personen of personen in televisieprogramma’s waarin extreme of over de top dingen worden gedaan?

A: Daar kijk ik niet per se naar hoor, maar het is wel grappig. Het kan soms grappig zijn.

V: Kun je een voorbeeld bedenken waarbij je ook graag kijkt naar iemand anders die te veel drinkt, scheldt of overmatig alcohol gebruikt?

A: Ik keek wel af en toe naar de Gouden kooi, maar het is niet zo dat ik bewust kies om naar programma’s te kijken waarbij er veel wordt gevloekt en wordt gedronken. Andere voorbeelden kan ik zo ook even niet bedenken.

Conclusie.

V: Oké, dank je wel voor je hulp. We zijn aan het einde gekomen van dit interview. Voorafgaand vroeg ik je waarom je keek naar Oh Oh Cherso, en ik vroeg me af of je je mening aan het einde wellicht nog wilde bijstellen? Misschien hebben we het over dingen gehad die je vooraf van jezelf niet wist bijvoorbeeld?

A: Nee ik wil mijn mening niet bijstellen. Ik keek het om te lachen. Lekker luchtig en in dat aapjes kijken kan ik me wel vinden. Ook al was dat niet een reden. Ik ging niet kijken om mezelf beter te voelen.

V: Mag ik je naam openlijk gebruiken en koppelen aan dit onderzoek? Mag ik je naam noemen als respondent? Of wil je hier misschien voorwaarden aan stellen?

A: Dat mag hoor, alleen zou ik niet weten waar het voor nodig is?

V: Bronvermelding!

121


A: Owja. Ja, is goed hoor.

V: Dank je wel.

Interview 9. Sigrid

Introductie.

Een spontaan interview gehouden met respondent Sigrid van Berlo. Tijdens eens spontane ontmoeting bleek ze met liefde naar de serie te hebben gekeken en graag meewerking wilde verlenen aan het onderzoek. Het gesprek ging om deze reden niet aan de hand van de vragenlijst omdat deze tijdens dit gesprek ontbrak. Hierdoor zijn veel, maar niet alle vragen gesteld.

V: Heej. Leuk dat je mee wilt werken aan dit interview. Zou je je allereerst willen voorstellen. Je naam en je leeftijd enzo.

A: Je weet toch hoe ik heet…

V: Ja, tuurlijk wel, maar we doen het even officieel.

A: Ow, haha. Ja. Nou, ik ben Sigrid van Berlo…

V: Hoe oud ben je en waar kom je vandaan, enzo?

A: Ik kom uit Haarlem, 23 jaar. Ik heb een vriendje, die heet Bart. En ik ken jou van koffie’s die je wel eens komt drinken bij de koffiebar waar ik werk.

V: En wat voor opleiding doe je of heb je gedaan.

A: M.E.M. (Media en Entertainment management) op de InHolland.

V: En doe je dat nu nog? Of loop je stage of werk je al? Of doe je nog steeds M.E.M.

A: Nog steeds M.E.M. … Ik ga naar jaar vier.

V: Dus je bent bijna klaar al?

A: Ja, aan het afronden nu.

122


V: En hoeveel televisie kijk je per dag gemiddeld denk je?

A: Ehmm Elke dag wel meer dan 2 uur denk ik. Maar dat zijn ook veel films. Echt TV wat minder. Zeg anderhalf uur per dag denk ik?

V: Oké, helemaal goed. Ik vroeg me af of je kon omschrijven wat je betrokkenheid was bij zowel Oh Oh Cherso als Oh Oh Tirol?

A: Mijn betrokkenheid?

V: Ja... ik bedoel; heb je dat op de voet gevolgd? Keek je het elke week?

A: Ehhhmm... Ik heb de eerste aflevering gezien, helemaal de aller, allereerste en toen dacht ik van dit is best leuk. Dus toen heb ik het daarna ehmm naja niet gevolgd maar wel in de gaten gehouden wanneer het kwam en het daardoor wel veel gekeken. Maar als ik het een keer gemist had ging ik het niet gelijk terug kijken ofzo.

V: Maar het meeste heb je wel gezien dus?

A: ja.

V: En het tweede gedeelte, Oh Oh Tirol , in de sneeuw? Heb je dat helemaal gekeken.

A: Ja, maar ik ben wel afgehaakt?

V: En kun je omschrijven wat je zo leuk vond aan de eerste serie. Waarom je bent blijven kijken?

A: Ehhm, omschrijven. Ja, ze doen gewoon allemaal gekke dingen.

V: Gekke dingen?

A: Nou, tenminste. Het zijn gewoon allemaal aparte figuren. Ze doen niet zozeer aparte dingen maar zijn gewoon aparte figuren.

V: En dat vond je leuk om naar te kijken?

A: Ja.

123


V: Ehmm. Maar even over die gekke figuren. Want sluit aan bij een van mijn onderwerpen die ik onderzoek. Dat gaat namelijk over het neerkijken op die deelnemers. Had jij dat gevoel zelf ook wel? Dat je op ze neer kon kijken?

Identificatie.

A: Nou, ik kon mezelf inderdaad niet zo heel goed vinden in die figuren. Dat was inderdaad gewoon meer lachen om.

V: Oké. En die vakantiesituatie was die herkenbaar voor je? Ben je zelf wel eens op zo’n vakantie geweest? Ben je wel eens op Chersonissos geweest?

A: Nee, daar nog nooit.

V: Maar wel op een andere vergelijkbare bestemming met vriendinnen? Met zon, zee, zuipen en alles erop?

A: Ehhmmm. Ik ben naar Alanya geweest in Turkije maar dat was met Bart. En Vionne en Wouter. Met z’n vieren.

V: Dat was met twee stelletjes? Vriendje en vriendinnetje?

A: Ja, inderdaad. En owja, toen ik zeventien, achttien was toen ben ik naar Renesse geweest in Zeeland.

V: Ow,.. Renesse. Dat is een beetje de Nederlandse variant toch? Samen met Terschelling?

A: Ja. Haha.

V: En toen was je daar wel met vriendinnen en als vrijgezel?

A: Ja.. ehh. Nee! Toen had ik juist net met Bart. Net een maand ofzo.

V: En die heb je tot op de dag van vandaag niet meer kunnen laten gaan?

A: Nee. Maar die vakantie was wel heel leuk hoor.

V: Dus ergens herken je de plaats waar het wordt opgenomen wel, zo’n zonnig oord en dergelijke. Maakt dat het kijkplezier ook groter denk je?

124


A: Nou.. Ik denk niet per se. Tenminste niet voor mij. Maar ik kan me voorstellen dat je het leuk vindt om dat terug te zien als je er al eens geweest bent. … En het zal er ook wel aantrekkelijk uitzien van die gassies die daar nog heen willen. Het lijkt wel een soort paradijs dan voor ze, denk ik.

V: Oké. Nou we schieten lekker op! Jammer dat ik mijn vragenlijst niet bij me heb. Haha. Ongetwijfeld sla ik allerlei belangrijke vragen over, maar volgens mij geeft het toch een aardig beeld. Anyway.. Ik wilde het even hebben over die deelnemers en de manier waarop je naar ze keek. Was er een deelnemer die het dichtst bij jezelf stond?

A: Ze stonden allemaal niet dicht bij mij hoor.

V: Maar een persoon die dan het meest normaal op jou over kwam? Het minst over de top?

A: Volgens mij was die Elize het meest rustige.

V: En had je een favoriete deelnemer? Eentje die je het leukste vond?

A: Ehh. Nee.

V: Geen enkele?

A: Nou, ja Jokertje vond ik wel grappig. Ook dat iedereen hem nadeed enzo.

V: Dat iedereen hem nadeed? Maar maakte dat hem grappig?

A: Nouja, het nadoen was grappig maar hij ook. De manier waarop hij praat enzo.

V: Oké. En wie vond je het minst leuk?

A: Ja, ehmm die ene jongen.

V: Welke van de vier?

A: Ja, die met dat meisje ging vanaf dag één.

V: Vincent bedoel je? Snipertje?

A: Ja.

V: Die vond je het minst leuk? Waarom?

125


A: Nou gewoon... Hij doet de hele tijd stoer en mans en zo maar ondertussen… ja, gewoon. Irritant hoe hij doet en wat hij zei.

Authenticiteit.

V: En had je het idee dat ze tijdens die serie zichzelf waren? Denk je dat ze in het dagelijks leven ook zo doen?

A: Nee, Ik denk dat het wel wordt uitvergroot.

V: Maar zijn zij denk je niet zichzelf?

A: Ehmm... Nou ik denk wel dat zij zichzelf zijn hoor, maar die stukjes waarbij ze zo uitbundig zijn die zijn... ehh, als je die achter elkaar zet, lijkt het alsof ze altijd zo zijn.

V: Een beetje knippen en plakken dus. Hmm, oké. Helder. Als laatste wilde ik het nog even hebben over dat ‘aapjes kijken’. Dus dat je er graag naar keek omdat je toch een beetje kon lachen om het domste jongetje van de klas…

A: Haha, die klinkt leuk.

Aapjes kijken.

V: Ja, maar het kan goed zijn dat het ook daadwerkelijk een reden is waarom je keek. Beetje grinniken enzo. Dacht je zelf niet ook van; wat zijn dat voor figuren?

A: Ja, maar niet dat ik jaloers op ze was…

V: Nee, dat bedoel ik ook juist niet. Maar het tegenovergestelde… Dat je tijdens het kijken een soort ego-upgrade beleefde?

A: Ehmm... (stilte) Ja, misschien wel ja. Ze zeiden niet altijd allemaal even snuggere dingen dus dan dacht ik wel; Ik ben zelf wel een stukje slimmer.

Conclusie.

V: Tenslotte. Er komt nog een derde gedeelte aan. Een nieuw vervolg. Denk je dat je dat ook gaat volgen of kijken?

126


A: Ehhmnee. Ik weet niet eens waar ze dat gaan opnemen eigenlijk.

V: Ja, ook weer op Chersonissos. Dat is al opgenomen.

A: Owja, daar zit die hele erge homo bij, hé?

V: Ja, klopt.

A: Nee, ik ben er wel een beetje klaar mee. Het leuke is er wel een beetje vanaf.

V: Oké. Nou reuze bedankt voor dit interview. Zoals ik al zei is het iets korter dan normaal maar ik heb m'n complete vragenlijst niet bij me. Maar ik denk dat ik er nog wel genoeg uit kan halen. Vind je het goed als ik je naam vermeld bij de transcriptie en in mijn onderzoek?

A: Ja, hoor. Ik heb volgens mij niets geks gezegd, toch?

V: Nee hoor, het ging helemaal goed. Dank je wel.

Interview 10. Liza Introductie.

V: Zou je jezelf kunnen voorstellen? Je naam, hoe oud je bent en wat je doet?

A: Ik ben Liza, ik ben 24 jaar oud en woon in Haarlem.

V: En wat voor opleiding doe je of heb je gedaan?

A: Ik heb mij HAVO afgemaakt en studeer nu logopedie. Een HBO-opleiding in Utrecht.

V: Oké. Dit onderzoek gaat over de series Oh Oh Cherso en Oh Oh Tirol. Heb je beide series bekeken?

A: Ja.

V: En wat was je betrokkenheid bij de series?

A: Hoe bedoel je?

127


V: Nou, keek je elke aflevering ieder week? Of heb je alles in z’n geheel online bekeken?

A: Ik ze niet allemaal gezien maar vaker dan “af en toe” zeg maar. Ik heb de meeste afleveringen gezien.

V: Maar je bent geen uitzendingen achteraf terug gaan bekijken?

A: Nee, dat niet. Het kwam nog wel eens voor dat ik het miste op de donderdagavond, maar dan werd het zondag herhaald geloof ik, en keek ik het dan nog wel eens terug. Maar het was niet zo dat, wanneer ik een weekje niet had gekeken ik het hoe dan ook terug moest zien.

V: Heb je zelf eigenlijk enig idee, of kun je omschrijven waarom je naar de serie hebt gekeken?

A: Ehhmm. Nou het was ook wel zo dat er heel veel over gepraat werd enzo. Er was veel ophef rondom en over het programma.

V: Ow, dus het was omdat je er toch een beetje bij wilde horen als het ware? Omdat je toch wilde weten waar het over ging?

A: Ja.. Het was meer dat wanneer je er iedereen over hoort praten dat je zelf ook meer…. Erbij betrokken wilt worden. En er iets van wilt weten.

V: dus je keer er eerder uit nieuwsgierigheid naar dan dat je er met plezier naar heb gekeken?

A: Nou... Ik denk allebei. Ik vond het wel heel grappig namelijk.

V: En wat vond je er dan zo grappig aan?

A: Ik denk hoe overdreven die mensen waren.

V: De karakers van de deelnemers zelf bedoel je?

A: Ja.

Identificatie.

V: Oké. Ik wil het hebben met je over drie topics. En ik begin met je over het begrip ‘identificatie’. Ik ben benieuwd in hoeverre de aantrekkingskracht ligt in de mate van identificatie en herkenbaarheid. Om te beginnen met de plaats waar het is opgenomen; namelijk Chersonissos. Een badplaats op Kreta. Ben je daar zelf wel eens geweest?

128


A: Nee, ik zelf niet. M’n vriendje wel!

V: Maar een soortgelijke feestvakantie?

A: Ik ben in Salou geweest met een vriendinnetje, maar die wilde alleen maar slapen. Dus echt een feestvakantie is er toen niet van gekomen?

V: Had je andere verwachtingen?

A: Nouja, je gaat er wel heen om te stappen enzo.

V: Ja, dat begrijp ik. En nog meerdere vergelijkbare bestemmingen, feestvakanties?

A: Ehhm. Ja, Rimini in Italië. Maar toen was ik al wat ouder waardoor het niet zo’n zelfde vakantie was als de gemiddelde 16-, 17-jarige ondergaat.

V: Maar de vakantie die je ziet op Chersonissos in het programma heeft dus wel herkenbare eigenschappen en is te vergelijken met je eigen vakantie?

A: Nou, het is herkenbaar in zoverre dat je als je een voorstelling maakt van een feestvakantie, hetgeen wat je ziet in het programma wel je voorstelling is, ja.

V: Daarnaast wilde ik het met je hebben over die deelnemers. Je zei zelf al dat je moest lachen om ze en dat ze zo grappig waren. Was er in het programma iemand die het dichts bij jou zelf stond met zijn of haar persoonlijkheid?

A: Ehhmm. Nee dat niet. Ik hoop het niet. Haha

V: Hoezo niet?

A: Nou, omdat ik hoop dat ik niet zo plat ben en zo overdreven… ja hoe moet ik het zeggen? Dat ze allemaal zo enorm op de voorgrond treden. En ik ben zelf helemaal niet zo’n type.

V: Dus de deelnemers staan ver van je af? Heb je er een tussen zitten die het verst van je af staat? Die je het meest ‘raar’ ziet doen van allemaal? Of het meest van distantieert?

(Het interview wordt onderbroken omdat de telefoon van de respondent afgaat en gedurende vijf minuten in gesprek is. Na het telefoongesprek pakken we de draad weer op en vervolgen ons gesprek)

129


A: Waar waren we gebleven?

V: Nou... ehmm. Welke deelnemers staat het verst van jouw eigen persoonlijkheid af?

A: Ja, hoe heette die ook alweer?

V: Wie bedoel je? Je kunt het ook omschrijven?

A: Ja, die ene jongen die zo raar praten. Ehm... Joker. Jokertje!

V: OW, Jokertje.

A: Ja. Maar alleen al de manier waarop hij praat er erbij staat. Je kunt hem al gewoon niet verstaan en hij moet ondertiteld worden. Wat een figuur was dat! Haha.

Authenticiteit.

V: Het volgens begrip dat in het verlengde hiervan ligt is authenticiteit. Het programma zou zo succesvol geworden zijn omdat ondermeer de deelnemers eerlijke en authentieke personen waren. Snap je een beetje wat daarmee bedoeld wordt?

A: Ja. Ze zijn recht voor hun raap. Dat sowieso. En dat is natuurlijk altijd leuk om naar te kijken. Daardoor krijg je clashes enzo.

V: Je bedoelt dat ze eerst iets roepen en vervolgens pas nadenken?

A: Ja, dat denk ik wel ja.

V: In welke mate zou je de serie omschrijven als een reality-soap?

A: Nou, ik geloof niet dat ze zich anders voordoen dat ze zijn. Maar de setting waarin ze zich bevinden is wel... hoe zeg je dat?

V: Geproduceerd? Voorop gezet?

A: Ja, inderdaad. Ik denk niet dat ze acteren ofzo maar ik geloof wel dat, zeg maar, dat als je zo’n feestvakantie hebt er met bepaalde personen die dingen kunnen gebeuren, maar ik denk ook wel dat er op een bepaalde manier (stilte) … hem. Ik bedoel als je nieuw in een groep komt, en die hele groep was nieuw, dan ga je je altijd wel wat beter voordoen, zeg maar.

130


V: Mmmm (instemmend mompelen)

A: Daardoor blijft het natuurlijk wel echt, want het is natuurlijk wel hoe die mensen echt zijn, zeg maar dan heb je toch altijd een meer overdreven beeld.

V: Ze wordt dus beïnvloed door hun omgeving?

A: Ja.

V: En kan je een concreet voorbeeld noemen waarbij jij het idee had dat de deelnemers door de productie werd beïnvloed in hun gedrag?

A: Nou ze moesten toch al die baantjes doen? Waardoor je dan beïnvloed wordt?

V: Klopt. Nog andere dingen?

A: (Stilte)

V: Ik hoorde veel dat er bijvoorbeeld qua drank weinig beperkingen werden opgelegd en dat de deelnemers niet zelf hun drankje in de disco hoefde af te rekenen? Ze hadden niet allemaal maar een tientje te besteden voor een drankje?

A: Kregen ze dat van de producent?

V: Dat weet ik niet. Ik weet niet hoe jij daar over denkt?

A: Tsja. Maar het kan ook gewoon zijn dat ze dat niet filmde. Dat ze moesten betalen zeg maar. Ik heb ze ook nooit boodschappen zien doen.

V: Eén keertje moesten ze de supermarkt in!

A: Ow.

V: Ik vroeg me af of je ook echt zo naar die deelnemers kijkt met betrekking tot het spelen van een rol. Vroeg je je tijdens het kijken af welke persoon echt zichzelf was of bleef en wie er meer een rolletje speelde en gewoon express overdreven deed omdat de camera aanstond?

A: Nee, daar was ik totaal niet mee bezig hoor.

131


Aapjes kijken.

V: Oké. Nou…Het laatste onderwerp gaat ook nog over die deelnemers. Je zei al; ze zijn recht voor hun raap en eerlijk, maar tegelijkertijd is er niet gecast op de meest intelligente deelnemers…

A: (respondent mompelt met instemming toe)

V: Het blijft een beetje ‘Aapjes kijken’. Kun je je jezelf daar een beetje in vinden?

A: (lange stilte – respondent denkt na) … Ehhmm. Tsja, dat weet ik niet precies. Want ik zat te denken; die ene, die Elize, die is best wel slim.

V: Ja, dat klopt; zo noemt ze zichzelf ook. Dat is de bijnaam die zij zichzelf heeft gegeven. Maar is die ook, wat je noemt ‘slim’? Of is ze gewoon iets slimmer dan de rest?

A: Die doet gewoon een HBO-opleiding enzo, dus die kan wel iets.

V: Maar is zij dan, met oog op de vraag die ik je eerder stelde over wie het dichts bij je staat, niet diegene?

A: Nee man! Dat nu ook weer niet. Weet je wat voor en hoeveel lippenstift zij op heeft? Haha. Give me a break.

V: Maar... oké. Maar dat aapjes kijken, denk je dat dat een reden is voor jou? Dat je toch een beetje neerkijkt op? Dat je stiekem kunt grinniken om het domste jongetje van de klas?

A: Nee, want zo ben ik niet. Neerkijken op iemand vind ik niet echt mijn pakkie aan. Tuurlijk is het leuk om naar mensen te kijken, maar neerkijken vind ik iets anders.

V: Maar voel je jezelf niet beter in een zeker zin als je er naar kijkt? Dat je zoiets hebt van, ik kijk hier naar een stelletje ongeregeld, ik vind mezelf wel…

A: Nee, dat heb ik niet. En dat was ook geen reden voor mij om te kijken.

V: Hoe beoordeel je hun gedrag? En dan doel ik op overmatig alcoholgebruik, elke avond dronken worden, grof in de mond en schelden en seks hebben voor de camera? Wat vond je daarvan, dat ze dat allemaal maar lieten filmen enzo?

A: Een beetje ordinair. (stilte)... Maarja, aan de andere kant, iedereen heeft zijn behoeftes en als je bezig bent met een reality-serie, dan komen ook die behoeftes in beeld. Dat hoort erbij. Aan de

132


andere kant is dat dus ook niet heel gek. Maar ja, wanneer je die hoofde van hen erbij denkt, en die tattoo’s en zo. Het geblondeerde haar en die lippenstift en.. Dan wordt het bij elkaar opgeteld al snel erg ordinair.

V: Maar vond je dat ze te ver gingen? Want als je zelf op zo’n vakantie gaat drink je ook wat en ga je ook “los” zeg maar. Is het niet zo dat het door de camera’s wordt aangedikt en het in werkelijkheid allemaal best wel mee valt?

A: Nee, het was wel over de top.

V: Maar aan de andere kant doe je die dingen zelf ook?

A: Nee hoor, dat heb ik helemaal niet gezegd. Dat maakt jij er nu van.

V: Ik bedoel.. Jij zij dat het behoeftes waren waarvan je begreep dat mensen die hadden.

A: Nou.. Ik heb niet gezegd dat ik die had. Maarja, veel mensen van onze leeftijd vinden dat normale dingen. Ik wil niet zeggen dat als ik drie weken op vakantie ga ik elke avond met iemand anders het bed in duik.

V: Maar je denkt wel dat veel andere jongeren van die leeftijd, als ze vrijgezel zijn bijvoorbeeld, dat wel doen?

A: Dat zou me niets verbazen. En ik heb wel verhalen gehoord van mensen die op vakantie gingen en veel erger terugkwamen dan zij. Met een alcoholvergiftiging of zo. En ik zeg niet dat ik zo ben, maar het gebeurt wel. En nu wordt het dan vastgelegd op camera en wordt daar in geknipt en geplakt. Plus het feit dat het gewoon ordinaire mensen zijn, dan wordt het al erg snel over de top, ja!

V: Tenslotte wilde ik het hebben over het verschil tussen de eerste serie en het vervolg, in de sneeuw. Had je het idee dat de groep veranderd was? Of keek je naar dezelfde deelnemers en zat het enige verschil hem in de sneeuw in plaats van zand?

A: Ik had niet heel erg het idee dat de groep veranderd was.. Maar het is ook alweer een tijdje geleden.

V: Ik doel op het gegeven dat ze die eerste serie ingingen als onbekende deelnemers. Gewonen jongeren uit Den Haag.

A: Wat je duidelijk merkte was dat ze elkaar goed kende, dat wel/

133


V: En daar kwam nog wel iemand bij; Tijgertje.

A: Ja.

V: Hoe reageerde de groep daarop?

A: Ja, moeilijk. Daar zag je ook wel dat de groep een eenheid was.

Conclusie.

V: En dat ze bekender waren. Het derde deel is nu opgenomen, ook op Chersonissos. Hoe denk je dat dat invloed heeft op het programma? Iedereen kent ze daar nu. Wordt het programma daardoor leuker?

A: Nee, ik denk veel minder leuk.

V: Waarom denk je dat?

A: Nou, omdat ze denk ik allereerst gaan proberen het nog leuker te doen dan deel 1. Ze willen het overtreffen. En dat gaat dan denk ik juist eerder minder leuk worden. En ten tweede omdat het nu niet meer een reality-soap is waarbij jongeren op vakantie gefilmd worden. Het wordt meer van BN-ers op pad.

V: Het wordt minder objectief en het reality-gehalte gaat omlaag?

A: Ja

V: En wordt het minder leuk om naar te kijken of gewoon een ander soort programma maar wel leuk.

A: Nee, ik denk veel minder leuk en ga er denk ik niet naar kijken.

V: Oké, tot slot. We hebben het een tijdje over kijkmotieven gehad. Als ik jou nu achteraf nogmaals vraag wat er zo leuk was en waarom je hebt gekeken?

A: Ehmm… Nou; vermaak. Vermaak en amusement. En verder blijf ik bij mijn eerste antwoord.

V: Oké, bedankt. Vind je het goed als ik je naam vermeld voor het onderzoek? Of wil je liever een nummer.

A: Pfff. Maakt me niet zoveel uit.

134


Interview 11. Nick Duijn

Introductie.

V: Hoi Nick. Goed dat je mee wilt werken aan mij onderzoek naar Oh Oh Cherso. Zou je je allereerst kunnen voorstellen en vertellen wat je doet, enzo?

A: Mijn naam is Nick Duyn. 23 jaar. Woonachtig in Haarlem.. ehhm.

V: Opleiding of werk?

A: Opleiding Sport en beweging, tweedejaars.

V: Oké. Oh Oh Cherso; Wat was je betrokkenheid bij de serie? Heb je allebei de seizoenen gezien?

A: Ja, allebei de seizoenen gezien inderdaad. Tenminste, ehmm. De serie in Cherso heb ik gezien en die in Tirol, enne.. Ja, erg van genoten!

V: Je vond het leuk? Wat vond je zo leuk aan het programma in het bijzonder? Kun je dat uitleggen?

A: Ja, nou gewoon de opmerkingen van de mensen. Drank en seks in de serie. Dus, ja. Het was een leuke serie om naar te kijken

Identificatie.

V: Oké, mooi. Daar ga ik zo meteen dieper met je op in. Allereerst wil ik beginnen met mijn eerste topic en die draait om het begrip identificatie. Ik vroeg me af of je zelf wel eens op Chersonissos geweest bent?

A: Nee, ik ben er niet zelf geweest

V: Maar wel op een soortgelijke vakantie?

A: Ja, dat wel. Mijn broer gaat er trouwens dit jaar wel weer voor de derde keer naartoe, dus ik hoor van hem verhalen en weet dus wel een beetje hoe het daar aan toe gaat. Ehmm. Ik ben met vrienden een keer in dezelfde vakantie naar zowel Salou en Lloret de Mar geweest.

V: En vond je de situatie op Chersonissos enigszins herkenbaar?

135


A: Ehmm. Nee, dat was voor mij niet echt herkenbaar. Ik zie bij Oh Oh Cherso eigenlijk alleen maar de gezelligheid en het uitgaan. Drank enzo.

V: Maar deed jij dat destijds aan de Spaanse kusten dan niet ook?

A: Ja, dat deden wij ook wel. Maar in mindere maten zag je de mensen, zeg maar. Op Cherso waren zichtbaar heel veel mensen aanwezig, veel Nederlanders enzo. En wij hebben wel iets meer ondernomen en waren iets meer op me kaar. Spelletjes spelen, kaartje leggen enzo. En tuurlijk ook wel stappen, maar lang niet zoveel met de drank enzo bezig als zij.

V: Dan wilde ik verder in gaan op die deelnemers met betrekking tot identificatie. Was er een Hagenees bij, die het meest dicht bij jouw eigen persoon stond? Met wie jij zelf de meeste raakvlakken had?

A: Nou, ik word wel eens door mijn vrienden Matsoe Matsoe genoemd.

V: Oh? En waarom is dat?

A: Nou dat komt denk ik vanwege een beetje uiterlijk. Opmerkingtjes en brutaliteit. Dat heb ik ook wel een beetje. Dus ik denk dat Joey het dichts bij mij staat.

V: En is er iemand in wie je je absoluut niet kunt vinden of herkennen?

A: Ehmm. Jazeker. Ik denk dat van de dames Barbie het verst van me af staat. Zowel qua uiterlijk als qua innerlijk. En van die gasten denk ik Sniper. Dat vind ik echt zo’n mannetje die een beetje stoer doet en, zichzelf er goed uit vindt zien en een beetje een vechtersbaasje enzo. Die mocht ik ook niet zo.

Authenticiteit.

V: In welke mate zou jij de serie omschrijven als een reality-soap?

A: Tsja, dat hangt er vanaf wat je met reality-soap bedoelt, want ik denk dat het een heel ander programma is dan bijvoorbeeld Jan Smit, de zomer voorbij.

V: Ja, ik bedoel meer in vergelijking met Big Brother, De Gouden Kooi,…

A: Owja, zo. Op die manier. Ja, dat zie ik dan inderdaad ook wel als een reality-soap omdat je toch een kijkje neemt in het dagelijks leven, naja in het leven van iemand die op vakantie is.

136


V: En je had ook wel het idee dat het ‘echt’ was wat je zag? Je denkt niet dat ze aan het acteren waren bijvoorbeeld?

A: Ehh, nee, ik geloof wel dat het echt was, ja. Ik had wel het idee dat het echt een vakantie was voor ze, dat ze er even uit waren en het naar hun zin hadden. Ik denk wel dat ze alles zelf hebben ingevuld, zeg maar.

V: Want heb je ergens kunnen ontdekken waar de productie zich bemoeide met hun activiteiten en doen en laten? En waar het gedrag van de deelnemers werd beïnvloed?

A: Ehmm. Nou de productie heeft natuurlijk vooral dat huis betaald, vakantie betaald en al die drankjes enzo.. Dus daar hadden ze totaal geen omkijken naar.. En ehmm, ja, in ruil daarvoor moesten ze wel heel even de handen uit de mouwen steken. Even werken in een winkeltje of in een snackbarretje.

V: Oké. En toen volgde Oh Oh Tirol

A: Ja!

V: Kroop je met dezelfde verwachtingen achter de buis?

A: Nou, wel iets minder. Ik denk sowieso dat een sneeuw en ski vakantie minder is voor een programma als dit…

V: Je achtte de setting dus wel als belangrijk.

A: .. Jazeker, dat maakt toch wel het sfeertje.

V: Het was het tweede seizoen, dus die deelnemers waren al enigszins bekend bij het Nederlandse publiek. In hoeverre had dat invloed op het programma volgens jou? Vond je dat de groep was veranderd?

A: Nou, opvallend was natuurlijk de nieuwe bewoonster; Tijgertje. Dat was de enige nieuwe volgens mij… toch?

V: Jazeker.

A: Ja, dat was toch wel een ‘eyeopener’ voor de kijker. Een reden waarom de mensen weer gingen kijken, zeg maar. Een slimme zet.

137


V: En werd de groep, of het gedrag binnen de groep, door haar aanwezigheid beïnvloed?

A: Ja, die werd zeker beïnvloed, want ze mochten die Tijgertje eigenlijk niet zo. Vooral de meisjes, maar eigenlijk ook wel de jongens, die hadden toch vaak ruzie met haar. Alleen Barbie kon het eigenlijk goed met haar vinden.

V: En vond je dat leuk om naar te kijken? Dat de groep nu echt als een eenheid tekeer ging tegen haar, zeg maar?

A: Nou, ik vond haar zelf ook, zeg maar…ehh. Het zou zelf ook niet mijn eerste de beste vriendin zijn. Ze was erg bijdehand, grote mond en dergelijke en ehh..

V: Je kon wel begrijpen dat de groep haar niets moest dus?

A: Ja, dat kon ik wel begrijpen ja.

V: Maar merkte je daaruit op dat de groep hechter was geworden?

A: Ja, de groep was zeker hechter geworden. Je zag toch wel dat ze, na Oh Oh Cherso naar elkaar toe waren gegroeid. Na de eerste serie hebben ze natuurlijk nog veel dingetjes samen met elkaar gedaan. Optredens enzo. Singeltje opgenomen.. Ze werden toch overal uitgenodigd enzo en dat steeds met elkaar. En zo worden ze ook steeds benaderd, als één groep; als de Oh Oh Cherso-groep, zeg maar.

V: Duidelijk. Ik vroeg me dat ook af met betrekking tot het derde seizoen dat momenteel al is opgenomen. Nu zijn ze namelijk nog bekender en hechter.

A: Ja, dat klopt wel, ja.

V: Maar denk je dat dat het programma ten goede komt? Wordt het leuker om naar te kijken of minder leuk?

A: Ik denk zelf dat dat juist minder leuk wordt. De mensen weten ondertussen toch een beetje wat er gaat gebeuren. Wat ze gaan doen. Ze worden toch bekender en hebben misschien al een vriend of vriendin waardoor ze minder losbandig zijn. Barbie gaat al trouwen hoorde ik. Moet je nagaan. Ik denk dat dat redenen zijn om toch wat minder te gaan kijken, omdat kijkers zullen denken “Ja, een keer is leuk. Tirol was weer even een ander land, maar misschien een tweede keer weer Cherso…” Ik denk niet dat ze weer heel veel meer… Ehm. De nieuwigheid is er vanaf.

138


V: En denk je dat je zelf weer gaat kijken?

A: Ehhm. Ik ga zelf wel even kijken, maar gewoon het begin vooral. Om even te kijken hoe het is geworden. Even om te kijken of het echt een beetje veranderd is. Als het echt weer allemaal hetzelfde is, dan ken ik het wel.

V: …En dan haak je snel af?

A: Ja, zoals ik het nu bekijk denk ik dat ik dan weer snel afhaak ja.

Aapjes kijken.

V: Oké. Tot slot wilde ik nog even ingaan op uitspraken die de kracht van het programma toeschrijven aan de intelligentie van de deelnemers. Het zijn niet allemaal de slimste en als kijker kun je vanuit je stoel thuis toch een beetje grinniken. Het domste jongetje van de klas een beetje uitlachen, zeg maar. Aapjes kijken. Kan je je daarin vinden?

A: Ja, tuurlijk. Dat maakt het leuk. Vooral die domme opmerkingen, vooral van de dames die niet allemaal de slimste zijn. En die jongens natuurlijk ook die niet weten waar Cherso ligt en het niet eens kunnen uitspreken!

V: En dat maakt het leuk om naar te kijken?

A: Dat maakt het zeker leuk om naar te kijken, ja. Je kunt toch altijd weer nieuwe dingen verwachten, nieuwe opmerkingen. En nieuwe afkortingen en, dat van die gezegdes enzo. Ja, dat zijn leuke dingen natuurlijk.

V: .. En maakt dat het programma leuker dan wanneer je naar doorsnee, gemiddelde jongeren zou kijken die verder in dezelfde setting hun vakantie zouden vieren?

A: Ja, ja, zeker. Het is net dat extra. Je kijkt graag naar zo’n zonnige vakantie, maar met speciale of ehmm opvallende hoofdfiguren, zeg maar wordt het als het ware dubbel zo leuk.

Conclusie.

V: Duidelijk. Tot slot wilde ik je nog een keer vragen of je nog kort zou kunnen samenvatten waarom jij met plezier naar Oh Oh Cherso hebt gekeken?

A: Ehmm. Ik heb naar Oh Oh Cherso gekeken omdat toch veel mensen het erover hadden…En ook omdat het iets nieuw was. Daardoor ben ik gaan kijken en ben ik het gaan volgen omdat ik het toch

139


heel erg leuk vond. Die gasten met hun opmerkingen, er kwamen leuken en spannende fragmenten voorbij.. en ja.. tsja dat bij elkaar.. Een leuk programma.

V: Vind je het goed als ik in mijn onderzoek jouw naam gebruik of wil je liever anoniem blijven?

A: Nee hoor; jij mag mijn naam zo vaak gebruiken als je wilt, jongen!

V: Dan komt dat helemaal goed. Dank je wel voor je medewerking.

A: Graag gedaan.

Interview 12. Nick Folmer.

Introductie.

V: Zou je je eerst kunnen voorstellen voordat we van start gaan?

A: Mijn naam is Nick Folmer, 24 jaar. Ik woon in Haarlem.

V: Wat doe je nu en wat heb je daarvoor gedaan?

A: Ik werk nu bij de sociale justitiële dienstverlening en heb m’n middelbare school gedaan, vervolgens vier jaar gewerkt. Toen met een avondopleiding mijn HAVO behaald en nu ben ik dus bezig.

V: Wat is je televisiegedrag? Hoe vaak kijk je ongeveer per dag naar de TV?

A: Ik denk dat ik per week een uur of 10 televisie kijk.

V: Over je betrokkenheid bij de serie Oh Oh Cherso en Oh Oh Tirol; Heb je beide series gezien?

A: Ik heb niet alles gezien, maar als ik er de tijd voor had ging ik er wel even goed voor zitten.

V: Bij zowel Cherso als Tirol?

A: Ja.

V: En heb je er met plezier naar gekeken? Dat moet haast wel als je er lekker voor ging zitten?

A: Ik vond het erg grappig ja, ik vond het grappig.

140


V: Je keek het voor jezelf dus. Niet dat je perse mee moest kijken of dat er niets anders op dat moment op de televisie was en je uit verveling keek bedoel ik.

A: Nee, zeker niet. Ik keek het altijd met Roos (vriendin van respondent) of met mijn vrienden, maar ook als ik alleen was keek ik het net zo lief alleen.

V: Oké. Wat vond je precies grappig aan het programma?

A: Je ziet gewoon de… wat je zelf wel eens wilt zeggen, maar wat je dan toch niet doet, dat hoor je hun wel zeggen. De schaamteloosheid maakt het heel aantrekkelijk.

V: Maar betekent dat dat je zelf eigenlijk ook stiekem zo zou willen zijn?

A: Nee, dat zeker niet. Dat gaat me te ver.

Identificatie.

V: Ik ben benieuwd voor mijn onderzoek of de aantrekkingskracht van het programma ligt in de manier waarop de gebeurtenissen van de deelnemers enerzijds erg herkenbaar zijn en of je je anderzijds als kijker met de deelnemers kunt identificeren.

A: Oké

V: Ik vroeg me af of je zelf wel eens op Chersonissos geweest bent?

A: Ja, deze zomervakantie nog.

V: Dus de vakantiesituatie van hen was door die vakantie van jou dus erg herkenbaar?

A: Totaal niet. Ik had een heel andere vakantie omdat ik daar alleen met mijn vriendin naar toe was gegaan.

V: Met zijn tweeën?

A: Yep. En natuurlijk zijn er wel enkele herkenningspunten, zoals Star Beach enzo, maar het uitgaan ging bij ons heel anders dan bij hun.

V: Maar heb je wel eens zo’n feestvakantie gehad maar dan op een andere locatie, waarbij het uitgaan wel ergens overeen kwam of herkenbaar was?

141


A: Ja, dat wel. Ik ben naar Mallorca geweest en uiteraard naar Salou.

V: Maar dat is dan al een tijdje geleden zeker?

A: Ja, een jaar of zes, zeven geleden denk ik.

V: Oké. En dan over de deelnemers. Is er eentje van die deelnemers uit Den Haag waarvan je het idee hebt dat je jezelf daar het meest in herkent, of dat die van hun allemaal het meest dicht bij jou zelf staat?

A: Die het dichtst bij mij staat is volgens mij Matsoe Matsoe

V: En waarom is dat?

A: Omdat hij heel relaxed is, en hij zuipt gewoon wat rustiger, en hij doet zijn dingetjes rustig. En hij is, vind ik, niet zo losbandig als al die anderen.

V: En is er een deelnemer die het verst van jou weg staat? Bij wie je dat gevoel het minst hebt?

A: Dat is Sterretje. Dat vind ik echt een stakker.

V: En waarom is dat dan?

A: Hij is teveel op de voorgrond. En provoceert zich te veel en zijn lolletjes…zijn grapjes zie je ver van tevoren aankomen. Die zijn gemaakt.

V: Hij probeert express een beetje de leukste thuis te zijn, bedoel je dat?

A: Ja, helemaal!

V: En is er een favoriete deelnemer? Eentje die je het leukst vindt?

A: Dat is Jokertje. En dat komt door zijn uitspraken en zijn houding. En hoe hij zich gedraagt, ook ten opzichte van de groep, dat vind ik geweldig.

Authenticiteit.

V: Ben je het ermee eens dat de serie wordt omschreven als een reality-soap?

142


A: Nee, dat vind ik niet. Daarvoor zijn er naar mijn mening teveel dingen in geprogrammeerd.

V: Wat bedoel je daarmee?

A: Ik denk dat ze elke keer een soort van thema hebben, en daaromheen kunnen ze zichzelf zijn en hun eigen grapjes maken. Maar ze hebben toch ook een soort van lijn in hun vakantie waardoor ze niet alles mogen en kunnen doen.

V: Bedoel je dat de productie die dingen voor ze bepaalt?

A: Ja, dat denk ik wel.

V: En kun je daar een concreet voorbeeld bij geven?

A: Nou, vooral in de grapjes. Op die momenten dat ze één op één voor de camera zaten, dan was alles een beetje gemaakt vond ik. Met zo’n groen scherm op de achtergrond enzo. En daar dacht ik uit op te maken dat het een beetje doorgestoken kaart was, zeg maar.

V: Maar als je dus een onderscheid moet maken in welk gedeelte ze zichzelf zijn en in welk gedeelte ze zich laten meeslepen?

A: Nou, zij zijn vooral ’s avonds en overdag gewoon lekker zichzelf, maar wanneer ze echt zo voor de camera hun verhaal moeten doen is het gemaakte televisie en gaat het reality aspect er als het waren wat vanaf.

V: En keek jij er ook zo naar? Had je tijdens het kijken een soort van zoektocht waarbij je wilde ontdekken wanneer ze zichzelf waren en wanneer niet?

A: Nee, zeker niet. Als ik ergens naar op zoek was dan waren dat de grappige momenten en de grappig uitspraken.

V: Dus eigenlijk keek je primair voor amusement en vermaak?

A: Ja!

Aapjes kijken.

V: Het volgende onderwerp betreft de term ‘Aapjes kijken’ waarmee bedoeld wordt dat de serie een dergelijk succes was omdat je zo lekker kon neerkijken op hun domme uitspraken enzo. Ben je het daarmee eens? Grinnikte jij ook om het domste jongetje van klas, zeg maar?

143


A: haha (respondent lacht om de uitspraak) Een beetje wel ja.

V: En voelde je jezelf ook daadwerkelijk beter dan zij als je ernaar keek? Betrof het een upgrade van je eigen ego, zeg maar?

A: Nee, dat niet zozeer want ik weet van mezelf hoe dom ik kan zijn als ik lam ben.

V: Maar op de momenten dat je jezelf vergelijkt met ze wanneer zij niet dronken waren, en jij ook niet?

A: Dan heb ik inderdaad toch wel enigszins het idee dat ik daar boven sta ja.

V: En werd het programma daardoor ook leuker? Heel kort door de bocht; kijk je graag naar programma’s met ‘domme’ mensen? Of.. Laat ik het anders formuleren; zou de serie net zo leuk zijn als er random, gemiddelde jongeren naar toe gingen met wie je je wel kunt identificeren en die niet zulk over de top gedrag vertoonde?

A: Ik denk dat dat niet uitmaakt en dat gemiddelde jongeren eigenlijk net zo leuk zouden kunnen zijn. Omdat eigenlijk elke groep jongeren maakt toch wel lol. En ieder dan wel op zijn eigen manier, maar daar komt altijd wel iets grappigs uit denk ik.

V: Tot slot wilde ik het nog even hebben over het verschil tussen Oh Oh Cherso en Oh Oh Tirol. Waar zaten voor jou de verschillen in beide series met betrekking tot hun gedrag. Had je het idee dat je naar hetzelfde programma keek met sneeuw in plaats van zand? Of waren ze zich anders gaan gedragen en keek je naar een andere groep?

A: Ik vond dat het minder relaxed was in Tirol. Omdat ze heel veel problemen hadden met die Tijgertje. En dat werd een beetje door het hele programma een soort van rode draad waar het continu om draaide. Dat werd de verhaallijn en dat vond ik een beetje jammer.

V: En had ook het idee, omdat ze een seizoen verder waren, dat ze zich ook anders gedroegen met betrekking tot de camera in hun doen en laten. Waren ze zich meer bewust van wat er van ze verwacht werd enzo?

A: Pfff. Ehm. Daar kan ik niet goed over oordelen. Dat is me in ieder geval niet opgevallen, dus ik denk dat dat gedrag niet heel erg veranderd is dan?

V: Het derde gedeelte is nu opgenomen?

A: Ja, klopt. Ik was op het eiland tijdens de opnames van dat derde seizoen. Ik heb ze nog gezien.

144


V: Ow? En hoe ging dat er aan toe?

A: Nou, ik heb niet heel lang staan kijken. Ik zag twee cameraploegen en dat trok natuurlijk bekijks. Maar ik heb niet gezien dat ze aan het opnemen waren ofzo.

V: Oké. .. Grappig. En denk je dat je in september weer gaat kijken naar het 3e gedeelte?

A: Ik denk dat ik de eerste twee of drie afleveringen ga kijken, maar dat het daarna wel gesneden koek is. Er is een nieuw karakter en ik ben wel benieuwd hoe die in de groep ligt, maar als er niets nieuws gebeurt denk ik dat ik het programma wel wekelijks kan invullen en hoef ik er niet meer naar te kijken.

V: Het moet verrassend worden om er naar te blijven kijken en anders heb je het al snel gezien?

A: Ja, dat verwacht ik wel.

Conclusie.

V: Dus als ik tot slot aan jou vraag of je een samenvattende omschrijving kunt geven waarom je hebt gekeken naar beide series?

A: Ja, dat is ehh. De dommigheid, de lompigheid. Het gedrag van anderen, wat ik zelf niet zou doen, maar wat wel grappig is om bij een ander naar te kijken.

V: Een mooie formulering.

A: Dat dacht ik!

V: Vind je het goed als ik in mijn onderzoek jouw naam gebruik? Of wil je liever anoniem blijven?

A: Dat mag hoor! Geen probleem!

V: Dank je wel voor je tijd!

145


Bijlage 2. In deze bijlage staan de uitspraken die in de media zijn gepubliceerd en die op een manier een verklaring proberen te geven van het succes van de serie Oh Oh Cherso.

“Het is een combinatie. Aan de ene kant zijn het gewone jongeren waar we ons mee kunnen identificeren. Het zijn hele gewone mensen die hier op vakantie gestuurd worden, die daar dingen doen die misschien wel meer jongeren doen en is daarom heel herkenbaar. (…) Aan de andere kant gaan ze juist over de top, het feit dat ze verder gaan dan wij zouden gaan, bevat een element van ‘aapjes kijken.’ (…) Je kunt er op een zekere mate op neerkijken.” (M. Reesink. Helder. 2010).

“Het liefst zouden we allemaal een Sterretje of Barbie willen zijn” (…) “Iedereen herkent zich erin” (R. Muller. Stuyvenberg. P.12-13. 2011).

“De deelnemers zijn authentiek het programma is bedoeld als entertainment” (…) “Wij willen spraakmakend zijn en een bepaald gevoel neerzetten: veel humor en jong van geest, gedurfd. (…) En de kijkers ervaren de hoofdpersonen als sympathiek en eerlijk. Die discussie over normen en waarden is zo oud als de nacht.” (R. van Westerloo. De Jong. P.14-15. 2011).

“Die kinderen moeten in de gaten krijgen dat ze niet zo geweldig worden gevonden, maar dat ze worden uitgelachen” (P. Römer. RTL Boulevard. 2011). “De Sterren van de nieuwe reality-tv: Dom, Beroemd en onderbetaald. Ze zorgen voor schandalen en laten zich niet remmen door de camera. (…) Het succes van de nieuwe realitytv.” (S. Brandeis. P.46. 2011). "Uit onderzoek is gebleken dat relatief hoger opgeleiden, studenten, scholieren en mensen in de leeftijd tot 35 jaar over vertegenwoordigd zijn." (M. Stuyvenberg. 2011. 13)

“Waarom het zo’n succes is? Voor een gedeelte overkomt het ons gewoon en liggen we elke dag verbaast over hoe lang het al doorgaat en hoeveel aandacht het krijgt. Je kunt niet verwachten dat het zo’n enorme hype zou worden.” (S. Emmering. Pauw en Witteman. 2010).

146


"Oh Oh Cherso is in een ongelooflijk korte tijd uitgegroeid tot een fenomeen. Het is fantastisch om te zien hoe nu ook de Belgen kennis kunnen maken met de sympathieke Hagenezen, die heel Nederland al in hun hart heeft gesloten." (S. Emmering. Oh Oh Cherso naar Belgie.Nu.nl. 10-2010).

“Toch is het natuurlijk ook een beetje grinniken geblazen om de uitspraken van het domste kereltje of meisje van de klas. Hun uitspraken zijn verbazingwekkend door hun naïviteit. Ze hebben zich minder verdiept in de wereld om hen heen dan anderen. Dat heeft in vele gevallen een ontwapende werking. Ze schamen zich er niet voor. Sterker nog: ze koketteren zelfs een beetje met wie ze zijn.” (R. v. Westerloo. Stuyvenberg. P.12-13. 2011).

147

Receptieanalyse: Het succes van Oh Oh Cherso

Recommend Documents