vereniging van nederlandse verkeersvliegers oktober 2011
Aan de kant van de Ringvaart
Rien ne va plus Pensioenvlucht naar de hel
VLIEG Hypotheken
Als het gaat om uw hypotheek, staan wij liever met twee benen op de grond.
VLIEG Hypotheken: Geen mooie praatjes, het gaat om visie! VLIEG Hypotheken Amstelveen is het bureau voor luchtvaart en academici wanneer het gaat om persoonlijk advies. Met als leidraad onze visie, helpen onze onafhankelijke adviseurs u graag bij het vinden van een geschikte hypotheek. Uiteraard geheel op één lijn met de mogelijkheden die de toekomst voor u in huis heeft. Onze visie is al drieendertig jaar succesvol en vormt de drijvende kracht bij het maken van een weloverwogen financiële keuze, waar u mee verder kunt. VLIEG Hypotheken, uw thuishaven voor een betaalbare toekomst. Bel voor een afspraak met Peter Jellema of een van de andere adviseurs (020) 645 05 52, VLIEG Hypotheken, Amsterdamseweg 490, 1181 BW Amstelveen Beëdigde Adviseurs
www.vlieg.nl
Makelaardij
Hypotheken
Verzekeringen
Pensioenen
oktober 2011 evident p. 2 voorwoord p. 3 woord en wederwoord p. 4
van het bestuur p.26 van de ledenraad p.40
in memoriam p. 5 rien na va plus p. 6 uit de post geplukt p. 12 portret p. 15 aan de kant van de ringvaart p. 16 vnv-feest 2012 p. 21 pensioenvlucht naar de hel p. 22 waterwolf p. 24
1
evident
De spiegel van de Ringvaart
Evert van Zwol, president
voorwoord Francis van Haaff, hoofdredacteur
Nauwelijks tijd om te genieten
H
et Ringvaart-akkoord is uiteindelijk met een zeer grote meerderheid aangenomen door zowel de KLM- als de Martinair-ledenraad. De leden van deze belangrijke organen van de VNV verdienen een groot compliment. Tijdens schoolvoorbeelden van hoe je met respect voor elkaars standpunten moet vergaderen kozen beide raden uiteindelijk ‘met het hoofd’. Dat is des te meer bewonderenswaardig omdat het bijzonder complexe onderwerpen betrof die ook vaak invloed hebben op de persoonlijke situatie van ledenraadsleden. Het bestuur is altijd overtuigd geweest van het feit dat het voorliggende resultaat het maximaal haalbare was. Gelukkig heeft ook een groot deel van de achterban dezelfde inschatting gemaakt. We zullen in de komende periode met elkaar moeten bewijzen dat het gekozen pad het juiste is om ook de tegenstanders te kunnen overtuigen van de juistheid van onze beslissing.
2
Begin oktober was de VNV gastheer van de halfjaarlijkse bijeenkomst van de SkyTeam Pilots Association. Tijdens deze goed bezochte meeting werden we weer eens goed met de neus op de feiten gedrukt. De collega’s bij CSA, Alitalia, Aeroflot en Korean deelden wederom hun grote zorgen over de zeer slechte verhoudingen met hun bedrijfsleidingen. De vliegers bij deze maatschappijen maken zich onverminderd zorgen over de impact op de vliegveiligheid bij deze bedrijven door de agressieve druk van het management op individuele vliegers en hun vakbonden. Een zeer zorgelijke situatie, ook mede gezien het feit dat er door codesharing veel KLM-
passagiers aan boord bij die bedrijven zitten. De aanwezigheid van de heer Hartman werd zeer gewaardeerd door alle aanwezigen. In zijn presentatie schetste hij een ontluisterend beeld van een Europese overheid die er alles aan lijkt te doen om de eigen luchtvaartindustrie om zeep te helpen. De discussies over het Emission Trading Scheme zijn hiervan een goed voorbeeld. In de komende periode is er helaas geen tijd om te lang stil te blijven staan bij het succes van het Ringvaart-akkoord. Donkere wolken pakken zich al weer samen boven de luchtvaartwereld. De aanhoudende aanvallen op onze pensioenleeftijden vormen een grote bedreiging voor het delicate stelsel van vliegeropleidingen, aannames en doorstroming. In het slechtste scenario gaan de poorten van de vliegscholen voor jaren dicht en stagneert de aanname en doorstroming totaal voor een langere periode. Het bestuur blijft daarom staan voor een voorzichtige aanpak gebaseerd op externe ontwikkelingen zoals omschreven in ons beleidsplan. Genoeg uitdagingen zou ik zeggen.
Het feestje van het Ringvaartakkoord hoort met deze Bok gevierd te worden. Helemaal zoals het hoort, want er is geen precedent van een dergelijk akkoord in de geschiedenis van de VNV. Het is vooral de bedoeling alles gezegd te hebben over het akkoord wat er nu over te zeggen valt. Want over een paar weken is de laatste vlucht met passagiers van Martinair. Dan gaat het over het eggie, en niet meer over theoretische arbeidsvoorwaarden. Aan de bemanning van Sylvia Ligthart en gezagvoerder Teelco de Haan zag ik hoe moeilijk het is echt voor de laatste vlucht te staan. De vriendelijke en enthousiaste medewerking van de bemanning was des te meer bijzonder. In het volgende nummer zullen we aan de laatste passagiersvlucht gepaste aandacht schenken. Het was een bijzondere week waarin deze Bok tot stand kwam. In een scala van gesprekken ging ik van de directeur van Martinair naar verschillende ledenraadsleden
en van het bemanningencentrum naar de gevangenis in Buenos Aires. Niet alleen zijn de gesprekken bepaald geen theekransje, ik bevind mezelf ineens in momenten die niet gewoon te noemen zijn. Ik schud de hand van een knappe purser die al vloog toen ik nog maar een jongetje van 7 was. Voordat ik ontvangen wordt op het Concertgebouwplein ontmoet ik de labradors van Geert-Jan Knoops, die zich afvragen wat ik in vredesnaam kom doen. Het moment dat ik aan de waterkant van de Ringvaart zocht naar een treffend shot voor de voorpagina was niet een heel verheven moment. Tussen café Meerzicht en een watersportwinkel sta ik in de Ringvaart te kijken. Zo zag ik mezelf niet, toen ik lang geleden vlieger wilde worden. Die Ringvaart heeft helaas geen idyllisch spiegelend wateroppervlak waar de toekomst of het beeld van laag overkomende vliegtuigen in te vangen is.
De redactie van Op de Bok is door verschillende persoonlijke omstandigheden minder op sterkte, om het zachtjes uit te drukken. Duncan Rooders verhuist naar Londen om te proeven aan een nieuwe carrière. Ik dank hem voor zijn werk, tijd en collegialiteit. Ik hoop dat deze stap hem mooie kansen levert. Mijn wens is nieuw bloed, en meer specifiek jong bloed, in de redactie. Het ronselen van nieuwe redactieleden heeft mijn eerste prioriteit, al kom ik er al gauw niet aan toe. Wie het leuk vindt een stuk te schrijven voor Op de Bok kan zich zomaar aan de telefoon vinden met Corporate Communications van Martinair, op de koffie bij het bestuur van de VNV of in overpeinzing van levensvraagstukken aan de waterkant van een troebele Ringvaart. Het redacteurschap van Op de Bok brengt ongekende avonturen.
3
in memoriam tekst Sander ’t Hart en Jasper Jolink
W
Martijn Swart
oord en wederwoord is een vrijplaats voor meningen van de leden en geassocieerden van de VNV. Bijdragen geven uitsluitend de opvattingen van de auteur weer. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden stukken in te korten tot maximal 400 woorden en/of te redigeren op stijl, grammatica en structuur. Stukken die zich kenmerken door onbetamelijk of onnodig kwetsend taalgebruik, of waarvan de inhoud in de ogen van de redactie schadelijk is voor de Vereniging, worden geweigerd. Hiertegen is beroep mogelijk bij de president van de Vereniging (artikel 73 Huishoudelijk Reglement).
25 maart 1975 – 21 augustus 2011 blikken of blozen stond hij de vluchtvoorbereiding te doen met op zijn ene mouw vijf gouden strepen… Foutje van kledingverstrekking of naaikunsten van zijn vrouw Yilka? Of was het hem gelukt om de baas van KLM te worden? We hebben er in ieder geval hard om gelachen…
Een goed gevoel Afgelopen 19 september is in een monstersessie van bijna elf uur het Ringvaart-akkoord besproken en uiteindelijk met overweldigende meerderheid geaccordeerd door de KLM-ledenraad. Nog regelmatig, ook met dit stukje in het achterhoofd, denk ik terug aan deze vergadering. De KLMledenraad heeft die bewuste maandag volgens mij gefunctioneerd zoals een ledenraad zou moeten functioneren. Er is inhoudelijk heel goed en vaak scherp gediscussieerd, niet alleen met het bestuur maar ook binnen de raad zelf, wat een hele positieve ontwikkeling is, zonder de emotie de boventoon te laten voeren. Wijze overdenkingen (Bert Markerink), humoristische bespiegelingen (Jeroen van den Berg) of feitelijke uiteenzettingen van formaat (Jochum Willemsen) waren elementen die wat mij betreft de dag, in retrospect, zo positief hebben gemaakt. Er is zeker ook door het bestuur een behoorlijke duit in het zakje gedaan, door zeer ruim de tijd te nemen en de discussie vol aan te gaan zonder powerplay toe te passen. En ondanks dat het akkoord een
FLY A P51D MUSTANG
Zijn vliegcarrière begon Martijn al op 16-jarige leeftijd bij zweefvliegclub Teuge. Hij ging in korte tijd solo en was altijd aanwezig bij zweefvliegkampen in het buitenland. Martijn was zeer actief als instructeur, sleutelde graag aan de toestellen, maar was ook een fervent sleepvlieger, zat in het zweefvliegbestuur en in de organisatie van de jaarlijkse zweefvliegwedstrijd.
grote ‘package deal’ was en dus een hoog slikken of stikken gehalte in zich had, is dat slikken of stikken element, bij mij althans, ditmaal niet voor het voetlicht getreden. Dat is een compliment aan het bestuur. Verder zie ik ook wel in dat we niet elke maand zoveel tijd beschikbaar hebben, maar ik hoop wel dat duidelijk is geworden dat wanneer er aan de voorkant meer tijd en energie wordt gespendeerd – alles in verhouding uiteraard – met het verstrekken van informatie en het bieden van verwerkingstijd we als raad beter kunnen opereren, beter kunnen discussiëren en, als het goed is, daaraan gekoppeld een beter gedragen eindresultaat kunnen creëren! Ik heb een heel goed gevoel aan die bewuste dag overgehouden.
O
p 21 augustus overleed Martijn Swart na een tragisch ongeval op vliegveld Teuge. Martijn was een zeer gewaardeerde, kleurrijke en gedreven collega, vader van Lucas, echtgenoot van Yilka en voor velen een zeer goede vriend met een hart van goud.
Ruud Hijmans
In april 2011 werd Martijn de trotse vader van zoontje Lucas. Stukje bij beetje zag ik dat zijn passie voor het vliegen plaats begon te maken voor de passie en zorg voor Lucas. Helaas is dit vroegtijdig gestopt… Martijn Swart, je was een geweldige vent met een hart van goud. We gaan je vreselijk missen.
Op 29 augustus was de uitvaart van Martijn op vliegveld Teuge. Aansluitend is Martijn begraven op begraafplaats Moscowa in Arnhem. De nabestaanden waren overdonderd door de Martijn was een vlieger pur sang, sinds 2007 gezagvoerder op de F70/100. Na de HTS in grote opkomst, de erehaag van cockpit- en Utrecht begon hij aan de KLS in klas 1998-3. Vele cabinecollega’s, de mooie toespraken, de klasgenoten zien hem nog binnenlopen op die missing man-formatie en alle reacties die op eerste dag. Driedelig grijs pak, haar strak achterover en een beetje stijf en gedrongen loopje. wat voor manier dan ook ontvangen zijn. De Volgens sommigen net een Haagse taxichauffeur. nabestaanden willen iedereen die hieraan bijDat was Martijn. De discussies met Martijn zullen gedragen heeft hiervoor van harte bedanken. velen bijblijven: boek met regels in de ene hand,
Vaste prijs, geen provisie VAN RENESSE
Financiële Diensten
Op zoek naar een financieel adviseur, die klare taal spreekt en onafhankelijk opereert? Frank van Renesse vindt de beste oplossingen voor uw financiële situatie.
Experience the dream of a lifetime and fly a real P51d on your layover in Los Angeles. Historic dual control Mustang available for unique flying opportunity. Transportation available from your hotel. No experience needed. Info at
[email protected] or usa 818-402-0265.
opdebok.indd 1
Betrouwbaar, helder en duidelijk. Heeft u vragen? Bel vrijblijvend. www.vanrenesse.nl
met de andere hand er driftig op tikkend om het boek vervolgens met een groots gebaar op tafel te gooien. Hij kreeg er niet meer gelijk door, maar dat beeld blijft mooi. In 2002 begon hij als coco op de 747. Het routeleven en de vrije tijd waren prima, maar het echte vliegen moest hij hier toch ontberen. Al binnen een jaar maakte hij daarom de overstap naar co op de F70 gevolgd door gezagvoerder op de F50 in 2005. Zoals te verwachten met zijn kleurrijke persoonlijkheid zijn er vele anekdotes over Martijn. Favoriet is toch wel dat hij op een dag in het BMC verscheen met een nieuwe uniformjas; zonder
Tel. 023 - 5470103
31-01-11 10:38
Verzoek Mocht u ooit met Martijn gevlogen hebben en daar nog herinneringen (verhalen, foto’s, filmpjes) van hebben; zou u die met ons willen delen zodat wij voor zijn zoon Lucas en vrouw Yilka wat kunnen samenstellen? Meer info:
http://members.ziggo.nl/ swart.memories/
E-mail:
[email protected]
5
Rien ne va plus Les jeux sont faits
Tekst: Francis van Haaff
Het leek een onmogelijke opdracht. Omdat het een interne strijd zou zijn die alleen maar verdeeldheid kon brengen. Niemand wist hoe het zou aflopen. De ledenraad van Martinair nam het Ringvaart-akkoord echter unaniem aan op 20 september, een dag nadat de KLM-ledenraad het akkoord ook goed bevond. Toch was het bepaald geen gelopen race. En de weg naar het akkoord was lang. De zaal zat helemaal vol. Alle raadsleden waren er. Er werd flink gerekend. Zou er een meerderheid kunnen zijn voor de deal? Wie wel en wie niet? Felle debaters zijn nog niet per se felle tegenstanders, maar andersom kunnen de ledenraadsleden die zich minder kritisch laten horen wel negatief stemmen. 2008/2009 De aanloop naar dit Ringvaart-akkoord begint in de ledenraad voor het eerst bij monde van Frits Haije, die in november 2008 het bestuur vraagt of het al heeft nagedacht over de overname van Martinair door KLM. Het nieuws is dan net vers. Half december 2008 stemt Eurocommissaris Kroes in met de overname. In januari 2009 is de titel van het ledenraadsverslag ‘Tussen hoop en vrees’. Het bestuur De Groot geeft zo goed mogelijk antwoord op alle vragen van onduidelijkheid voor de toekomst. Martinair moet zelf de broek ophouden. Martinair reorganiseert en saneert nog meer. Voor het eerst lijkt boventalligheid geen ondenkbaar scenario. De economische crisis is ondertussen in volle hevigheid aan de gang. Air France-KLM is aan het ‘downsizen’. Martinair moet mee-ademen. De cao-onderhandelingen gaan wel door maar worden voorzichtiger en algemener gevoerd door de onzekerheden van de overname. In een fel betoog van president René de Groot stelde deze dat je allerlei afspraken kan maken, maar dat je het nooit voor elkaar krijgt om garantie op een baan af te spreken. Het bestuur moet aan de slag om tot goede afspraken te komen. Wat dat betreft is het eigenlijk een zegen dat alle groeperingen onder één dak vertegenwoordigd zijn. Maar kan de VNV er intern uitkomen?
Ondertussen maakt het bestuur De Groot/Tettero plaats voor het team Van Zwol/Verhagen. De ledenraad maakt zich steeds meer zorgen. Er wordt over senioriteit, ontslagvergoeding en overtolligheidsregelingen gesproken zonder dat er veel duidelijkheid komt over de toekomstplannen van Martinair en KLM. Geruchten over A330’s die B767’s gaan vervangen en de onzekerheid van de plaatsing van de vier KLM B747 ERF-en maken het er niet makkelijker op. De KLM B747’s worden ondergebracht bij Martinair. Met een protocol geeft de VNV hier goedkeuring aan. De uitvoering lijkt naar tevredenheid te zijn van alle partijen. Er gaan vliegtuigen uit de vloot bij Martinair, maar in overleg met de VNV en met de afbouw van het vakantie-overschot kunnen alle vliegers binnenboord gehouden worden. Dit kan zelfs voor de hele looptijd van het protocol. Martinair maakt in de loop van 2009 moeilijke tijden door. De VNV ziet af van prijscompensatie tot januari 2011. De ledenraad spreekt in de zomer 2009 zijn waardering uit aan de Vliegdienst van Martinair en aan het bestuur van de VNV voor het vermijden van boventalligheid.
Martinair moet zelf de broek ophouden. De onzekerheid over hoe Martinair-vliegtuigen en vliegers zullen worden geplaatst in de KLMgroep blijft groot in 2009 en 2010. Het bestuur worstelt net zozeer met vragen over wat er met de B767’s, de KLM B747 ERF-en en de MD-11’s gebeurt. Bestuurslid Reinoud Lampe maakt wereldkundig dat het bestuur er intern een uitgebreid debat over heeft.
7
Luuk van de Beld noteert uit de mond van Lampe: “Het uiteindelijke doel is helder: een constructie waarin de maatschappijen goed kunnen ondernemen, de werkgelegenheid in brede zin wordt gewaarborgd en er tegelijk recht wordt gedaan aan de carrièreperspectieven van de verschillende vliegergroeperingen.” 2010 Ondertussen worden vele leden ongemakkelijk van de onzekerheid over welke vorm het Martinair-vliegerkorps krijgt in de KLM-groep. De ledenraad van Martinair wil in januari graag meer grip op het onderhandelingstraject. Er komen moties op tafel die het bestuur moeten dwingen tot duidelijkheid. De KLM-ledenraad begint zich vervolgens druk te maken over deze druk en maakt tegenmoties. Het bestuur geeft meerdere keren aan de onzekerheid te begrijpen, de activiteiten van sommige leden ook te begrijpen maar roept toch op tot terughoudendheid om bewegingsvrijheid te houden bij besprekingen en onderhandelingen.
En toch is er maar één weg vooruit. Zachtjesaan, in 2010, begint de economie tekenen van herstel te tonen. Wel komt een vulkaan op IJsland roet (en as) in het eten gooien. Martinair echter, laat af en toe positieve geluiden horen. Het zou weer wat beter gaan met de passage-afdeling. Er zou een passage-combinatie mogelijk zijn met Transavia. Niets duidelijks komt echter op het bureau van de VNV. De ledenraad brengt in september 2010 een nota in de vergadering die door de voltallige ledenraad is ondertekend en een kader moet geven aan de onderhandelingen en toekomstige besprekingen. Het bestuur heeft een lange discussie met de ledenraad over wat er op voorhand gezegd kan worden van de onderhandelingen. Elk kader is een beperking. Het bestuur zegt gewoon het allerbeste te willen voor zijn leden.
dellijk een informatiesessie gehouden in het VNV-gebouw. Ruim zeventig Martinair-vliegers horen de insteek van het bestuur: behoud van werkgelegenheid en geen ingewikkelde, strakke regelingen. Er ontstaan nieuwe, specifiekere onzekerheden: hoe moet de productie van Martinair en KLM verdeeld worden, hoe passen Martinair-vliegers in de senioriteitslijst van KLM, hoe wordt groei verdeeld en wat is de afhankelijkheid van Martinair Cargo van Air France? Het KLM B747 ERF-protocol wordt verlengd. De discussie in de ledenraad verstomt echter bepaald niet. Via verschillende moties wordt getracht het bestuur te laten erkennen dat productie niet verloren mag gaan en dat deze wel eerlijk verdeeld moet worden. De ledenraad zou externe expertise willen inhuren. Kan dat voor de ledenraad? Dat is een bijzondere vraag, want is dit niet een second opinion? Eentje die losstaat van het bestuur? Onder hetzelfde dak van de VNV? De toon verhardt op het forum. Enkele Martinairleden richten in november 2010 de stichting AVB (Algemeen Vlieger Belang) op. Deze dient voor Martinair-vliegers beter naar de praktische en juridische mogelijkheden van hun integratie in de KLM-groep te kijken. Het bestuur maakt zich zorgen om deze oprichting omdat het gezien kan worden als een ondermijning van het vertrouwen. Het maakt de openheid van het bestuur aan de ledenraad ook moeilijker. Mark van Hulten noteert: “Het is te hopen dat de bezinning van de feestdagen en het begin van het nieuwe jaar de stoom uit de snelkookpan van de huidige emoties kan halen.” Op 8 juli 2011, is de kogel door de kerk. Er is een principeakkoord over de integratie van Martinair. De vlag gaat figuurlijk uit, want er staat eindelijk
enorm. In de schorsingen kon Ronald ter Lingen me in hele heldere taal uitleggen hoe de vork in de steel zat. Er is niets in het akkoord dat de KLM-vlieger direct raakt. Er is wel het nodige dat in de toekomst gevoeld zal worden. Ik zie daar wel een paar beren op de weg. Daarover kun je nu lang soebatten, maar het blijven aannames, De ledenraden hebben een sessie ter bezinning zoals de productieverdeling, de rendabiliteit van en ter verduidelijking. De ledenraden worden, de sommige routes en de rendabiliteit van de zoals de laatste jaren gebruikelijk, apart van KLM B747 freighters bij KLM. In mijn ogen zitten elkaar gehouden. Hoe wordt de sfeer en hoe wordt de stemming bij elk afzonderlijke vergade- er een paar zaken aan het protocol die de toekomst voor vliegers instabieler maakt dan het nu ring? is zonder protocol. De tijd zal het leren. Ik dank het bestuur voor alle moeite die in het protocol Het wordt duidelijk dat er geen amendementen mogelijk zijn. Dit is het akkoord en het wordt erop zit. De ledenraad heeft zijn best gedaan er gaten in te schieten, maar dat is niet gelukt. Ik compliof eronder. Het komt aan op de laatste en eigenmenteer het bestuur met het protocol.” lijke ledenraadsvergadering waar het akkoord voor de VNV bekrachtigd moet worden. Lucas Wout (KLM) vindt het ook een goed akkoord. “Chapeau voor het bestuur! Ik heet de MartinairHan Dercksen (KLM) had gemengde gevoelens vliegers welkom bij de club.” over het akkoord. “Ik was weliswaar meer voor dan tegen. Maar ik sloot op voorhand niet uit dat André de Jong (Martinair) ziet in het Ringvaartals de sfeer en nieuwe argumenten ongunstig waren ik tegen kon gaan stemmen. Het tegendeel akkoord een aantal goede en minder goede punten. “Alles overziend stem ik voor het akkoord. Ik bleek echter waar. Overal waar ik losse draadcomplimenteer het bestuur met de volledigheid jes zag, probeerde ik eraan te trekken. Ik bleek zoveel weerstand te krijgen dat ik vermoedde dat van het akkoord. Er moet wel aandacht geschonken worden aan de situatie van teveel aanmeldinalle losse draadjes gewoon vast zaten. gen voor de vrijwillige overstap naar KLM. Kan Bijna 25 jaar ben ik vlieger bij KLM, en met een eigen Martinair-periode zelfs meer dan 25 jaar. Ik het overschot niet later onder dezelfde voorwaarben ook 25 jaar ledenraadslid en heb alles voorbij den overstappen?” zien komen. Dit akkoord staat wat mij betreft in de top 3, zowel in de manier waarop het gebracht Luuk van de Beld (Martinair): “Het Ringvaartakkoord sluit een inspannende en emotionele is als hoe het akkoord er uit ziet. Natuurlijk periode af. De wijze waarop de vragen vandaag stemde ik voor de motie om het akkoord aan te en afgelopen weken zijn beantwoord plus de nemen!” adviezen die ik van diverse kanten mocht ontvangen leiden tot mijn instemming voor het akkoord. Ruud Hijmans (KLM) stemde ook voor de motie. Het is me ook duidelijk dat er nog veel losse “Ik was eigenlijk meer geneigd tegen de motie eindjes en potentiële consequenties zijn die men te stemmen. De discussie in de ledenraad was nu nog niet kan overzien. Die losse eindjes hoeechter een hele goede. Deze waardeerde ik werkelijk een deal op schrift! De vraag in het VNV-gebouw is nog wel of het wantrouwen van leden weggenomen kan worden, of het de leden goed uitgelegd kan worden en of de ledenraden ermee akkoord kunnen gaan.
Van links naar rechts: KLM-raadsleden Han Dercksen, Lucas Wout en Ruud Hijmans
De discussie houdt niet op in de rest van 2010. Feiten en fictie zijn niet makkelijk van elkaar te scheiden voor een ledenraad. Zei de Martinairdirectie in het begin van het jaar nog dat het goed ging? Heeft de vergadering het over volle buizen of lege hulzen? Er is niet gemakkelijk een beeld te vormen en daardoor is er onzekerheid, onrust en emoties.
8
In september 2010 valt een besluit: de passagetak van Martinair houdt op te bestaan. KLM zal een aantal bestemmingen van Martinair opnemen in haar routenetwerk. Er wordt onmid-
9
DUs de warme BAnden VAn MartiNAir met HEt koningshuis zijn óók ondERdeEl VAn HEt RingVAart-AkKoOrd?
Ik HEb DAarNEt weEr eEns GOed KUnNen bijpRAten met Trix op 1a!
Norbert van Roon
Boven André de Jong, onder Luuk van de Beld
Norbert van Roon (Martinair) roept de ledenraad op voor het akkoord te stemmen. “Ik zeg dit niet om de intrinsieke kwaliteiten van het akkoord. Ik krijg wel een duidelijke oproep van de achterban en van de werkgever Martinair om voor te stemmen. In de afgelopen tijd en op dit moment lijkt dit de enige deal te zijn die Martinair-vliegers kunnen pakken. Toch beschouw ik de deal een beetje als de doos van Pandora. Aan de buitenkant is er pracht en praal: de pensioenreparatie, bescherming van werkgelegenheid in de KLMgroep en een solide juridische onderbouwing. Wanneer echter het deksel van de doos wordt gelicht bij boventalligheid in de vrachtdivisie is er geen bescherming voor de Martinair vlieger.” “Nu het akkoord er is roep ik op tot introspectie. De manier waarop de vereniging deze interne strijd heeft opgelost moeten we tegen het licht houden en evalueren.” “De manier waarop de KLM-ledenraad het akkoord heeft omarmd geeft mij vertrouwen in de toekomst.” 19 en 20 september 2011 stemmen de KLM- en de Martinair-ledenraad volmondig in met het Ringvaart-akkoord. Op 4 oktober doet Transavia dit ook. De teerling is geworpen. Zoals dat bij roulette heet: ‘Niets gaat er meer. Rien ne va plus.’
10
Hoe landt dit bericht bij Martinair? Diederik Pen, algemeen directeur van Martinair, de opvolger van Paul Gregorowitsch, vertelt dat Martinair blij is met het resultaat. “Het is een belangrijke stap naar de toekomst van Martinair. De manier waarop er is gestemd is vooral een sterk signaal. Ik was goed op de hoogte van het vallen en opstaan voordat het akkoord opgetekend kon worden omdat ik er acht maanden bij aan tafel heb gezeten. Het was complex alle aspecten van
het akkoord te overzien. Ik vind dat voor elke vlieger alle afwegingen zorgvuldig gemaakt moeten worden. En toch is er maar een weg vooruit. Met dit akkoord is die weg helder en kunnen we weer doorpakken. We moeten Martinair nu klaar maken voor het volgende tijdperk. De full freighter-operatie van Martinair is specialistisch. We zullen een bijzonder bedrijf blijven met wat wij noemen een ‘can do’-bemanning op de bok. Het contact met de vliegers blijft persoonlijk. De uitermate belangrijke rol van de vlieger zal in stand blijven, net zoals die van vele andere Martinair-collega’s.” Het is zoals altijd bij een apotheose: er is een grote opluchting, maar bij enkelen ook een verlammende berusting. Pas over langere tijd valt te bezien hoe gunstig of ongunstig het Ringvaartakkoord en de strijd ernaar toe is geweest.
© 2011 Hans Verbeek/www.plaatjesenprentjes.nl
ven of kunnen niet nu vastgebonden te worden, maar laten we dit in de komende periode wel met z’n allen doen.”
Haarlem binnenstad
Gedempte Voldersgracht 4-‐18, Raaks-‐project. Vraagprijs € 375.000,-‐ kk.
Ruim en luxe appartement, gebouwd in 2007 als onderdeel van het Raaks-‐ project. • 4-‐kamer, 100m2. Balkon op het zuidwesten en grote gemeenschappelijke binnentuin. • Parkeerplaats in de ondergrondse privé-‐garage te koop voor € 35.000,-‐ kk. Wonen in de binnenstad van Haarlem op 5 minuten lopen van de grote markt. Het Raaks-‐gebied met zijn winkels, restaurants, de Jopen-‐kerk en de bioscoop op een steenworp afstand. Het appartement zelf is een oase van rust in het levendige centrum van Haarlem. Voor meer informatie kunt u terecht op Funda en bij Puur makelaars. •
11
uit de post geplukt
uitstoot van CO2 ver buiten de Europese grenzen. Bron: Reformatorisch Dagblad, luchtvaartnieuws.nl
Droom komt ein- Limieten uitstoot Air France in delijk uit luchtvaart vast- wilde vaart Drie jaar later dan de bedoeVolgens KLM-topman Peter ling was, heeft vliegtuigbouwer gelegd Hartman wordt het succesvolle Boeing eind september de allereerste Dreamliner afgeleverd. Het Japanse All Nippon Airways (ANA) mocht als eerste luchtvaartmaatschappij de Boeing 787-8 in ontvangst nemen om deze een dag later naar Tokio over te vliegen. De productie van de Dreamliner werd jarenlang opgehouden door tegenvallers die varieerden van personeelsstakingen tot problemen bij het ontwerp en de productie. Hierdoor werd de afleverdatum telkens weer uitgesteld. Boeing is momenteel in staat om twee Dreamliners per maand te bouwen, maar wil dat eind 2013 versneld hebben naar tien per maand. En dat is een productiesnelheid die nog nooit vertoond is met dergelijke type toestellen. Boeing heeft inmiddels een orderportefeuille van ruim achthonderd 787’s, wat voor een nieuw vliegtuig van deze grootte ongekend is. Bron: Boeing, luchtvaartnieuws.nl
De Europese Commissie heeft bekendgemaakt hoeveel gratis uitstootrechten luchtvaartmaatschappijen vanaf 2012 krijgen. Hiermee moet duidelijk worden waar de luchtvervoerders aan toe zijn, wanneer het Europees emissiehandelssysteem (ETS) op 1 januari ingaat. Alle maatschappijen die naar de Europese Unie vliegen, doen verplicht mee aan dit systeem, om zo de uitstoot van CO2 terug te dringen. Volgens de Europese regels mag 85 procent van de uitstootrechten in 2012 gratis door de lidstaten worden verdeeld, daarna teruglopend naar 82 procent. Het overige deel wordt geveild, waarbij onderling kan worden onderhandeld over tekorten of overschotten aan uitstootrechten. Op het nieuwe handelssysteem is veel kritiek vanuit China, Rusland en de VS. Europa zou luchtvaartmaatschappijen niet mogen laten betalen voor de Foto: Boeing
vrachtmodel van Martinair door Air France overgenomen. Dat betekent dat daar gevlogen wordt waar de actuele handel is. Een en ander vereist een grotere flexibiliteit en snel kunnen schakelen met de vloot. Wel blijven KLM en Air France ook vracht vervoeren in passagiersvliegtuigen, zo liet Hartman weten. Martinair gaat per 1 november alleen nog vracht vervoeren, maar zal niet zelf in Frankrijk starten. Voorzitter van AF-KLM Gourgeon ziet als gevolg van de haperende economie minder activiteit in het reguliere vrachtvervoer. De ‘wilde vaart’ wordt als een lucratieve optie zien waarmee veel geld te verdienen valt. De cijfers laten echter ook zien dat het vrachtvervoer in Europa daalt. Luchtvaartorganisatie ACI Europe ziet deze ontwikkeling met zorg tegemoet. Zij vermoedt dat de plotselinge dip wordt veroorzaakt door hogere brandstofkosten, in combinatie met de economische vooruitzichten in Europa en de VS. Bron: de Telegraaf
Luchtvaartveiligheid kost miljarden
12
IATA, de internationale organisatie van luchtvaartmaatschappijen, heeft uitgerekend dat de aangesloten bedrijven jaarlijks een bedrag van 7,5 miljard dollar aan kosten voor veiligheid betalen. Op Schiphol lopen de kosten voor security op tot 350 miljoen euro per jaar. Hiervan
komen alleen de kosten van de Koninklijke Marechaussee voor rekening van de staat. Transavia-baas Bram Gräber noemde tegenover de Telegraaf het huidige overheidsbeleid symboolpolitiek. Hij gaf aan dat er meer druk nodig is op de politiek en indringend gekeken moet worden naar wat echt nodig is om veilig vliegen te waarborgen. Vooral het ongemak voor reizigers moet volgens hem aan banden worden gelegd. Het algemene beeld is dat de wettelijk opgelegde reizigerscontroles in de luchtvaart niet meer van deze tijd zijn en veel meer screening vooraf zou moeten plaatsvinden. Bron: de Telegraaf
Piloten in conflict met US Airways Een conflict tussen piloten van US Airways en de werkgever, die al jaren onderhandelen over nieuwe arbeidsvoorwaarden, is deze zomer geëscaleerd. De vliegers van US Airways brachten het bedrijf publiekelijk in diskrediet via een paginagrote advertentie in het veelgelezen dagblad USA Today. Hierin deden de piloten via de vakbond ASALPA hun beklag over een incident waarbij een gezagvoerder van de maatschappij geweigerd zou hebben een vlucht uit te voeren tussen de thuisbasis in Philadelphia en Rome. De Airbus A330 waarmee de nachtvlucht moest worden gevlogen kampte met mankementen aan twee systemen die zorgen voor de elektriciteitsvoorziening. Een van de storingen kon door een technicus worden verholpen, maar de gezagvoerder vond toch dat de veiligheid niet gegarandeerd was. Ze weigerde met het toestel te vertrekken. Aan boord bevonden zich bijna driehonderd passagiers. US Airways stuurde vervolgens beveiligingspersoneel naar het toestel om de gezagvoerder af te voeren.
Volgens ASALPA weigerde ook een vervangende ploeg van drie piloten om met het toestel in kwestie naar Rome te gaan, waarna US Airways ervoor koos het vliegtuig te laten repareren. Met elf uur vertraging en een derde pilotenteam vloog het toestel alsnog naar Rome. Volgens US Airways misbruiken de vliegers het incident om druk te zetten op het bedrijf, terwijl de vakbond stelt dat US Airways al jaren de inkomsten boven de veiligheid stelt. De piloten van US Airways liggen al jaren met het management in de clinch over de hoogte van hun salaris. De contractonderhandelingen vloeien voort uit de fusie in 2005 van US Airways met America West. De vliegers vinden dat ze onderbetaald worden ten opzichte van collega’s bij andere maatschappijen. Bron: luchtvaartnieuws.nl
over om een herstart te maken met de Fokker vliegtuigbouw. Vorig jaar kreeg Rekkof, dat tegenwoordig verdergaat onder de naam Next Generation Aircraft (NGA), nog 20 miljoen euro subsidie van het ministerie van Economische Zaken voor de verdere ontwikkeling van een nieuw toestel. Bij Fokker Services is een testvliegtuig omgebouwd en voorzien van nieuwe motoren, winglets, computers en nieuw interieur. Volgens NGA is het ontwerp van het nieuwe toestel inmiddels klaar. De nieuwe Fokker heeft een capaciteit van 120 passagiers en zal in zijn soort het energiezuinigste toestel zijn. Bron: Haarlems Dagblad
Checkpoint of the future
Onder deze noemer doet KLM samen met Schiphol, de marechaussee en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding mee aan een De bouw van nieuwe Fokkertoestellen is een stap dichterbij internationaal experiment met veiligheidscontroles voor de gekomen. Volgens Rekkof-directeur Maar- toekomst. ten van Eeghen zal binnen twee Met nieuwe apparatuur kunnen jaar het prototype van de Fokker passagiers al lopend op weg 100 Next Generation vliegen. Na naar het vliegtuig gecontroleerd worden. Handbagage hoeft dan het faillissement van Fokker in niet meer afgegeven te worden 1996 nam Rekkof (omgekeerd Fokker) de rechten voor de pro- en schoenen kunnen aan de voeten blijven. ductie van Fokker-vliegtuigen
Fokker Next generation
Is er een nieuwe toekomst voor de Fokker 100? (Foto: Studioams)
13
bewandelt drie verschillende paden om de vliegers binnen te halen. Het project ‘Future Pilot Programme’ moet voorzien in de opleiding van vierhonderd nieuwe piloten via drie door BA erkende vliegscholen. Voor het eerst probeert British Airways nieuwe piloten te interesseren via een filmpje op YouTube. Ook wil het bedrijf met de wervende woorden dat geen andere luchtvaartmaatschappij in het Verenigd Koninkrijk zoveel mogelijkheden biedt om een Bron: Dagblad Trouw pilotencarrière te ontwikkelen, piloten bij andere maatschappijen wegkapen. De komst van nieuwe vliegtuigtypes en de introductie van nieuwe routes en producten maakt de baan volgens BA extra uitdagend. Tot De komende vijf jaar wil British slot hoopt de luchtvaartmaatAirways (BA) ruim achthonderd schappij militaire vliegers na nieuwe piloten aantrekken. Het hun luchtmachtcarrière aan te gaat om de grootste wervings- trekken. actie van piloten in meer dan Bron: luchtvaartnieuws.nl tien jaar tijd. British Airways Al in een vroeg stadium, na het boeken van tickets, worden passagiers ingedeeld in verschillende risicogroepen. Op basis van onder meer persoonsgegevens en bestemming komt men in aanmerking voor een lichtere of zwaardere veiligheidscontrole op Schiphol. Door middel van intelligent controleren zijn op die manier voordat mensen inchecken al veel risico’s bekend. Nog niet bekend is wanneer de proef van start gaat.
Baan voor 800 nieuwe piloten bij British Airways
14
Rood en blauw tien jaar terug In tien jaar tijd zijn de rollen omgedraaid. Onderstaande illustratie werd in augustus 2001 in Op de Bok gepubliceerd. Patrick Beelen legde op humoristische wijze vast hoe hij de detachering van KLM-bemanningen bij Martinair in gang gezet zag. Met de goedkeuring aan het Ringvaart-akkoord hveven slechts de kleuren rood en blauw verwisseld te worden om weer helemaal in deze tijd mee te kunnen. Code Red wordt Code Blue.
portret Sylvia Ligthart (1952) (Foto: Maarten van Haaff)
Bron: Op de Bok augustus 2001
Sylvia vliegt 36 jaar fulltime bij Martinair en is 34
zonder met elkaar verbonden.
jaar purser. Bij de vraag wie er goed model kan
De Haj-vluchten van Martinair
staan voor de passagetak van Martinair zeggen alle
waren voor mij een hoogtepunt.
vliegers: Sylvia. Iedereen kent haar, iedereen
Acht keer zat ik twee maanden
heeft met haar gevlogen.
gestationeerd in Indonesië. We
“Mijn collega’s zal ik vooral missen, nu de
deelden lief en leed. Dit is mijn
passagiersvluchten ophouden. We waren altijd bij-
ultieme herinnering aan Martinair.”
Aan de kant van de Ringvaart Tekst en foto’s: Francis van Haaff
S
teven Verhagen en Reinoud Lampe vertellen over de totstandkoming van het Ringvaart-akkoord. De weg naar het protocol was lang en had de nodige ups en downs.
eerste schetsen van hoe het zou kunnen. René de Groot heeft tijdens die vlucht zijn plan op de achterkant van een menukaart geschreven. Later kwam het echt op papier en heeft hij uiteengezet hoe hij het voor zich zag. Veel zaken zijn uiteindelijk anders gelopen, maar veel elementen in de huidige overeenkomst zijn herkenbaar uit dat eerste plan. Dit alles speelde in de nadagen van de bestuursperiode De Groot/Tettero.“
Het begon voor Reinoud Lampe bij een tweedaagse bestuursvergadering in november 2008 in Hoenderloo waarin duidelijk werd dat de interesse in de B767-vloot niet erg groot meer was. Reinoud sprak daar samen met Frans Botman (bestuurslid Overige Maatschappijen), met René de Groot (president) en met Hans Tettero (vicepresident). In een overleg met KLM was ondubbelzinnig geworden dat alleen nog de MD-11 vrachtvliegtuigen de interesse wekten. Reinoud (R): “Volledig gedesillusioneerd kwamen we van deze bespreking terug. We moesten het nieuws laten bezinken. Het ongeloof was enorm. We begrepen dat Martinair de vrachtdivisie wilde afsplitsen. Maar er waren af en toe tegenstrijdige berichten vanuit KLM en Martinair die dit beeld vertroebelden. Nog niet helemaal duidelijk was dat Martinair ook echt wilde stoppen met passage.”
Het klapstuk Dan komt het bestuur Van Zwol/Verhagen. S: “Vanaf het begin van onze periode was duidelijk dat dit het klapstuk zou worden. Het was de vraag of we het zouden redden in één termijn. Het nieuwe bestuur zat er net zo in als het vorige. Dat er één vrachtbedrijf zou komen was bespreekbaar.
Steven (S): “Dat overleg met KLM was het startpunt. Wat hadden we nu aan onze fiets hangen? Wat vinden we hiervan?” “KLM benaderde de VNV op officiële manier omdat de VNV een obstakel zou kunnen vormen in de overname van Martinair door KLM.” Struikelblok R: “De vraag was: hoe gaan we hier in zitten? Het bestuur De Groot/Tettero maakte de keuze niet voor het plan van een vrachtdivisie te gaan liggen. Van belang was het behoud van werkgelegenheid en de continuïteit van Martinair.” S: “De VNV moest geen bovenmatige risico’s nemen bij haar opstelling in dit plan. Martinair zou een stand alone firma worden. Vrij snel zagen we dat als dat zo was, en zowel KLM als Martinair wilden de overtolligheid van vliegers opvangen, Martinair geen vliegers meer moest aannemen. Het kon eigenlijk niet anders dan een sterfhuisconstructie worden. Een senioriteitsintegratie zou een struikelblok zijn. Er zouden grote risico’s aan zitten door een onvermijdelijke interne verdeeldheid.“
18
S: “Met René de Groot was ik op weg naar Atlanta, voor een bijeenkomst met de collega’s van Delta Airlines. Onderweg hebben we een boompje opgezet over hoe het moest met KLM, Martinair en de VNV. Toen volgden eigenlijk al de
Niet alles is voor Bassie. Wij wilden duidelijk maken dat er geen sprake zou kunnen zijn van broodroof, bij geen enkele vliegergroep. De klappen mochten niet aan één kant vallen. Niemand pakt iemand iets af. Evert noemde dat: ‘niet alles is voor Bassie’. R: “De omstandigheden veranderden wel. Cargo deed het in de crisis slecht waardoor ook langetermijnplannen onder druk kwamen te staan. Doelen werden door bedrijven neerwaarts bijgesteld.” De besprekingen in het bestuur werden gedaan door Arthur van den Hudding, Ronald ter Lingen, Frans Botman, Steven en ikzelf. De dynamiek bij besprekingen ging veel tussen Arthur en mij. Ronald was en is de denker en de mediator. Steven was de hoofdonderhandelaar, zeg maar de chef de mission. Hij probeerde naast het inhoudelijke met alle macht de interne eenheid te bewaken en bewaren, of zoals hij dat zelf zegt, ‘de kikkers in de kruiwagen te houden’.” S: “Om te kunnen praten moet iedereen aan tafel zitten. Ze moeten over hetzelfde willen praten en er samen uit willen komen. Maar zodra ik iedereen binnenboord had stak toch meestal weer iemand zijn vinger op en had deze weer iets bedacht waardoor hij uit de kruiwagen sprong. Steeds opnieuw. Er waren technocratisch kikkers, idealistische kikkers en kikkers met een geheel eigen invalshoek. Af en toe buitengewoon frustrerend maar het heeft zeker in het zoeken naar de ultieme balans een functie gehad.” Eenzaam en ongelukkig R: “Ik herinner me een overleg met KLM in een conferentiecentrum in Amstelveen, waar de plannen voor Martinair heel negatief waren en
waar ik de enige Martinair-man was. Daar heb ik me eenzaam gevoeld. Alsof ik in een hoek werd gedrukt. Alleen een echte Martinair-vlieger voelt op zo’n moment de pijn.” “Ik ben ook wel eens verschrikkelijk boos geworden en verhit de bestuurskamer uitgelopen.” “Het schijnt dat ik eens geroepen heb: ‘Ik trek die gozer over de tafel!’ Soms stond ik tegenover een front van mensen die me om de beurt bestookten met argumenten. Ik kreeg geen tijd mijn eigen argumenten te vormen.” Ook was ik wel eens een paar dagen niet aanspreekbaar. Ik had tijd nodig om de negatieve emotie te verwerken. Misschien was ik de enige die voelde hoe het is om in de zorgen te zitten en het lot van de Martinair-vlieger te moeten dragen. Er alleen voor staan gaf frustratie. Na een paar dagen voelde ik dat er weer gepraat moest worden.”
Het schijnt dat ik eens geroepen heb: ‘Ik trek die gozer over de tafel!’ S: “Het was trouwens wel wonderbaarlijk hoe de gesprekken toch weer steeds op gang kwamen. Onderling, maar ook met Martinair en KLM. Elke keer moet je bedenken wat de redelijkheid is van een argument. Iedereen kon op tijd openstaan voor argumenten van een ander.” R: “Soms denk je dat een akkoord alleen maar goed kan zijn als het aan beide kanten voldoende pijn doet. Toch is dat ook niet waar.”
S: “Onze discussies met de maatschappijen waren even talrijk als die met de vliegers van Martinair. Toen de crisis echt op z’n top was bleek dat niemand meer praatjes had. We zagen in dat het in die periode geen zin had naar een structurele oplossing te werken.” S: “Wat van groot belang is geweest voor het slagen van het behoud van werkgelegenheid is het credo van Peter Hartman: ‘Keeping the family together’. Dit was een groot gebaar en heeft de deuren naar deze oplossing open gezet.” R: “Ook Paul Gregorowitsch moeten we complimenteren met werkelijk het beste voor hebben met het personeel van Martinair, ondanks zijn ondankbare taak Martinair te moeten saneren. ” IJzer smeden S: “Ondertussen zagen we wel in dat het ijzer gesmeed moest worden als het heet was. Maar wanneer kwam dat moment? Wanneer kwam er een doorbraak? Wanneer kwam die blik op de oplossing? Ook KLM zette de onderhandelingen voor een structurele oplossing in feite een tijdje ‘on hold’. “ R: “Wij puzzelden voorzichtig door. Het bleef plussen en minnen. Een verandering aan de ene kant had vaak tegengesteld effect aan de andere kant. Er ging dan ook geen dag voorbij zonder dat er over dit onderwerp werd gesproken. De nachtelijke telefonades met verschillende collega’s gingen ondertussen ook gewoon door. Ik heb het een paar keer licht zien worden.”
19
S: “Het eerste stapje was het ERF-protocol – de uitleen van vier KLM B747-400’s (Extended Range Freighters) van KLM aan Martinair. Voor die afspraak was het nodig om de relatie van de Martinair Werk- en Rusttijden Regeling ten opzichte van de KLM-tewerkstelling te doorgronden. Waarom denken KLM en Martinair nou dat die Martinair-WRR zo ideaal is voor de vrachtoperatie? We werden een soort wetenschappelijk bureau. Hoeveel FTE’s er nodig waren bij verschillende scenario’s konden we heel precies berekenen. Bij vrijwel alles overigens laten we aan de beargumentering een grondige analyse voorafgaan. Uiteindelijk is dat tijdelijke protocol eind 2009 tot stand gekomen, gevolgd door een tweede tijdelijk protocol midden 2010.”
Het leek er op of KLM een afslag gemist had. R: “De VNV begint goed voorbereid aan een overleg. We bleken in staat argumenten te ontkrachten en onze eigen argumenten te onderbouwen. Alle mogelijke scenario’s zijn intern de revue gepasseerd. We stonden zelden voor verrassingen.” S: “In september 2010 kwam er een doorbraak, ondanks de aankondiging van Martinair dat zij zouden stoppen met passage-activiteiten. Evert en ik hebben toen intern een lijn uitgezet waarlangs de deal zou moeten worden gemaakt. Deze hebben we ook in een vroeg stadium al aan de leden uitgedragen. De geesten moesten rijp gemaakt worden voor de te zetten stappen. Het ging toen eigenlijk best vlot totdat er een terugslag kwam in januari van dit jaar. Het leek ineens alsof KLM een afslag gemist had, of ineens op een andere snelweg zat. We waren met een overleg waar twee dagen voor gepland stonden onverrichterzake in een half uur klaar.” R: “Toen ging KLM dwars liggen. Zij bleken eigenlijk nog niet klaar voor de deal. Dit was frustrerend omdat KLM vliegers wilde aannemen terwijl ruime boventalligheid zich bij Martinair aankondigde.”
20
Een punt erachter S: “De groeiscenario’s kwamen weer aan de horizon. KLM nam weer mensen aan. Vandaar dat we alvast een grijs blok gecreëerd hebben op de KLM-senioriteitslijst, als reservering voor overstappende Martinair-vliegers. Het aantrekkende economische tij, de wens van alle partijen om er eens een punt achter te zetten en het vele en uitgebreide voorwerk resulteerde na nog een aantal overleggen uiteindelijk op 8 juli, net na twaalven in de middag, in het akkoord.”
R: “We merkten dat pas langzaam in de Martinair-gelederen mensen ervan doordrongen raakten dat het echt allemaal anders zou worden. Het brengt in eerste instantie vooral emoties met zich mee. Die emoties moesten geuit worden. Ook brachten frustratie van onmacht en de ongemakkelijkheid met de machtskant van KLM emoties met zich mee. Die moesten er eerst uit. Zowel bij ons trouwens als bij de leden. De ratio moest plaats maken voor de emotie. Emotie is voor iedereen een slechte raadgever, maar om een akkoord af te sluiten moet je er echt van gespeend zijn.” Spoorboekje S: ”Bij het sluiten van de overeenkomst met KLM en Martinair hebben we reeds aangegeven dat ‘The worst battle was still to come’. De ledenachterban moest namelijk nog wel even over de streep getrokken worden. Hier hebben we een spoorboekje voor gemaakt om er voor te zorgen dat de trein op 1 november uiteindelijk het station binnen kan rijden. Dit gaf ons voldoende tijd om de juiste informatie, op het juiste moment op de juiste plek te krijgen, hetgeen essentieel is gebleken. Daarnaast duurde het ook nog even totdat het definitieve protocol met de bedrijven was gefinaliseerd.” R: “Op hoofdlijnen was dit de deal waar velen – bedrijven, bestuur, bestuurders, leden – uiteindelijk mee konden leven. The devil was in the details. Daar is veel tijd in gaan zitten. We denken dat dit het best mogelijke akkoord is, gezien de situatie waarin het bedrijf verkeert en de huidige economie.”
Het uitschakelen van de macht aan de ene kant en de emotie aan de andere kant heeft geleid tot dit resultaat waarbij rationaliteit heeft gezegevierd. S: “We hebben van het begin af aan geroepen dat de optimale oplossing waarschijnlijk suboptimaal zal zijn voor deelgroeperingen. Het uitschakelen van de macht aan de ene kant en de emotie aan de andere kant heeft geleid tot dit resultaat waarbij rationaliteit heeft gezegevierd. Ondanks dat dit zeker niet vreugdevol is voor velen geeft het desondanks vanuit bestuurlijk oogpunt een enorme voldoening dat dit traject succesvol ten einde is gebracht.”
Taets Art Gallery Zaandam
VNV-feest 2 juni 2012
Op zaterdag 2 juni 2012 is het groot feest! De VNV viert op die avond het 82½ -jarig bestaan. Een datum om eerst in de agenda te noteren, voor u verder leest! Club Magenta opent dit keer haar deuren in Zaandam. Aan het Noordzeekanaal is daar Taets Art Gallery gevestigd. Een unieke feestlocatie die bestaat uit twee wonderlijk mooie rijksmonumenten. De gebouwen maken deel uit van het industriële erfgoed op het Zaanse Hembrugterrein, een monumentaal industrieterrein daterend uit 1895. Doordat de gebouwen via een zogeheten ‘walkway’ met elkaar verbonden zijn bieden ze een uitstekende basis voor een VNV-feest. Zo zal voor ieder wat wils aan entertainment geboden worden en is het de catering die een verbluffende indruk op u zal maken! We houden u graag nog even in spanning over de details van de avond, houdt u dus goed de Op de Bok in de gaten voor nieuws over het aankomende feest. Mocht u na het vorige VNV-feest in het Concertgebouw (2009) uw smoking en galajurk nog niet naar de stomerij hebben gebracht, dan is het goede nieuws dat u hier nog tot 2014 de tijd voor heeft! Op 2 juni 2012 is de dresscode ‘party chique’! De VNV-feestcommissie verwelkomt u graag op 2 juni 2012. Ruud Jurgens, Christophe Knaepen, Cees Tanja, Ernst Wiesman
21
Pensioenvlucht naar de hel Julio Poch deel II Tekst: Francis van Haaff
Liever willen sommigen het er niet over hebben. Anderen zeggen dat je niets moet zeggen over een proces dat onder de rechter is. Je moet je vingers daar niet aan branden. Het is evenwel ruim twee jaar geleden dat collega Julio Poch is gearresteerd op zijn pensioenvlucht in Valencia. Met een onderbreking van vijf maanden zit Julio twee jaar in de gevangenis, in voorarrest. Deze week werd bekend dat zijn verzoek om ontslag uit voorarrest is afgewezen. Zijn proces begint misschien pas over twee of drie jaar. Wegkijken wordt steeds minder gewenst. Ondertussen zijn mensenrechten in het gedrang. Julio Poch belt uit de gevangenis Marcos Paz bij Buenos Aires. Wat kun je zeggen tegen iemand die twee jaar in de gevangenis zit? Wat wordt de toon waarop we praten? De zorgen die ik daar over had worden door Julio weggenomen. Hij praat voorkomend met heldere stem en zegt meteen over alles te kunnen praten. Wel doen we dit in het Engels omdat zijn Nederlands wat minder wordt maar ook omdat er meegeluisterd wordt. Onduidelijkheid bij de luistervink moet voorkomen worden. We praten meer dan een uur. Hier is het negen uur ’s avonds als we beginnen, daar is het vier uur ’s middags.
22
De gezondheid van Julio is goed. Afgezien van een tandartsbezoek is hij niet ziek geweest. Hij is fit doordat hij gezond en matig probeert te eten. Hij kan naar een patio om een rondje te lopen. Er is een sportzaaltje en een tennisbaan. Hij mist erg een zwembad omdat zwemmen zijn passie was. Julio zit in een relatief rustige vleugel van Marcos Paz. Er zitten geen jonge, wilde delinquenten. De jongste gevangene is 59, de oudste 88. Hij spreekt van geluk met zijn gezondheid omdat er mensen zijn met diabetes en recent had iemand een hartkwaal. Er is radio, tv en er zijn kranten. Hij krijgt niet vaak maar wel regelmatig bezoek, van zijn broer en schoonzus en van zijn moeder die net 80 jaar werd. Om mentaal gezond te blijven leest hij veel en vindt hij troost in zijn katholieke overtuiging.
Op dinsdag is er een mis in een kapelletje. Julio mag ik ook lastige vragen stellen. Heeft hij ‘The Flight, Confessions of an Argentine Dirty Warrior’ gelezen? Deze bekentenissen van een jonge marineofficier die zei bij twee doodsvluchten te zijn geweest, heeft hij uiteraard gelezen. Juist om op de hoogte te zijn, om een genuanceerde en relativerende blik te hebben, probeert hij over de Argentijnse zaken te lezen. Poch ziet, naast de communicatiestoornis, onbegrip als een belangrijke oorzaak van zijn arrestatie en gevangenschap. En internet helpt niet per se mee aan het kweken van historische kennis of besef, is zijn mening. Julio vertelt over de zaak en is hoopvol over het aanstaande ‘appeal’. Een paar dagen later wordt bekend dat dit is afgewezen. De consequentie is onzalig. Advocaat en hoogleraar internationaal strafrecht Geert-Jan Knoops vraag ik in Amsterdam hoe hij nou zeker weet dat Julio Poch niet bij de doodsvluchten geweest kan zijn. “Er is geen bewijs van het tegendeel. We zijn nu twee jaar onderweg in de zaak. De advocaat in Argentinië, Gerardo Ibañez, vroeg ik onlangs nog via Skype: Is er iets dat wij misschien over het hoofd hebben gezien? Zijn antwoord: Er is niets. Er is niemand die Julio belast. Zijn zaak is uitgebreid in de krant geweest maar niemand heeft gereageerd. In moeilijke historische drama’s zoals
ook de Tweede Wereldoorlog en de oorlog in Bosnië komen altijd verhalen los over personen die hierbij betrokken zouden zijn geweest. Bij Julio: niets van dat alles. Er is geen bewijs. Ook een tevredenheidsbetuiging die in 2011 boven water kwam is niet belastend. Het kwam van een hogere marineofficier en ging waarschijnlijk over vertaalwerk dat Julio had verricht.” “Het afwijzen van het verzoek om ontslag uit voorarrest is zeer opmerkelijk en zeer verontrustend. Ten eerste hebben dezelfde twee rechters die de onderzoeksrechter vorig jaar hebben teruggefloten om beter onderzoek te doen in het voorarrest nu ineens een 180 graden draai gemaakt terwijl er geen enkel nieuw bewijs is geleverd. Ze hebben exact dezelfde gegevens anders benoemd. De rechters erkennen dat er geen juridisch belastend materiaal of bekentenissen zijn maar noemen deze nu een ‘belangrijke aanwijzing’ voor zijn schuld. Het feit dat hij in die tijd bij de marine vloog wordt nu als voldoende grond gezien voor een vermoeden van schuld. Het tweede wat me daardoor verontrust is dat de rechters daarmee de bewijslast hebben omgedraaid: door het marineverleden van Julio zou er een vermoeden van schuld zijn, en daarom moeten wij bewijzen dat hij dit niet heeft gedaan. De onderzoeksrechter kan ineens achterover leunen.” “Het derde zorgelijk punt is dat Julio Poch nu in de processen van alle andere ESMA-(het mari-
ne-opleidingsinstituut van waaruit de slachtoffers werden weggevoerd) verdachten wordt meegenomen en daardoor beschuldigd kan worden op gronden van kansberekening: risicoaansprakelijkheid. Dat is een griezelige gedachte omdat de procesgang dan meer afhankelijk is van hoe de wind waait voor de rechtbank. Er is minder oog voor details. Julio gaat mee in de slipstream van het grote proces.” “Wat we nu kunnen doen is de zaak aanhangig maken bij de Inter-American Commission on Human Rights in Washington. Zij kunnen Argentinië bindende adviezen geven voor wat betreft mensenrechten. De minister van Buitenlandse Zaken zullen we dezelfde aangebrachte argumenten doorgeven. Natuurlijk zullen we de zaak aanvechten in cassatie, maar advocaat Ibañez acht het moeilijk in te schatten of in Argentinië daarmee succes te halen valt. De Nederlandse ambassadeur in Argentinië is op de hoogte gebracht. Diplomatie is in deze strafzaken lastig. In principe kan Nederland niet in een rechtsgang treden. Toch kunnen er wel waarnemers afgevaardigd worden. En Nederland kan aandringen op een eerlijk en afzonderlijk proces voor Julio Poch.” “Van belang is ook dat ergens een instantie aandringt op een proces binnen afzienbare tijd. Als Julio in het proces van ESMA meegenomen wordt kan het jaren duren voordat het proces begint.” Bij onschuld is de grootste vijand tijd.
23
Waterwolf tekst en foto: Francis van Haaff
P
as op voor de Waterwolf! De grimmige waterwolf bespringt zijn prooi en brengt kommer en angst bij velen. De waterwolf liet in een hevige storm op 7 januari 1629 het schip vergaan van Koning Frederik V, kleinzoon van Willem van Oranje, de neef van prins Maurits en prins Frederik Hendrik. Hij was op weg van Den Haag naar Amsterdam om op het schip van Piet Hein de op de Spanjaarden buitgemaakte Zilvervloot te bewonderen. Frederik V, de Winterkoning, overleefde zelf ternauwernood de storm. Het schip verging en er verdronken vier opvarenden, onder wie zijn zoon Frederik Hendrik.
De term Waterwolf is een animalisering van de zee en grote meren vanwege het woeste en landvretende karakter die deze toen hadden. Waterwolf werd ook de bijnaam van het Haarlemmermeer omdat deze gevaarlijk groot werd in de 17e eeuw. Leeghwater was de eerste die bedacht dat het meer drooggelegd kon worden. Hij publiceerde dit in zijn Haarlemmermeerboek van 1641. Het plan behelsde 200 poldermolens en was toen al uitvoerbaar. Maar er was fel verzet tegen dit plan. Het plan was nog te futuristisch en werd als onhaalbaar beschouwd, ook financieel. Leiden wilde zijn visrechten niet kwijtraken en zowel Haarlem als Leiden en Amsterdam verdienden goed aan de scheepvaart. Het duurde nog tot 1837, toen het water zowel bij Haarlem als Amsterdam aan de stadspoorten stond, dat koning Willem I besloot tot de drooglegging. De hele Ringvaart werd in acht jaar gegraven. Er werden geen windmolens meer gebruikt. Drie voor die tijd moderne stoomgemalen, De Lynden, De Cruquius en De Leeghwater begonnen het Haarlemmermeer droog te pompen in de Ringvaart. De drooglegging duurde vier jaar en kostte 14,5
miljoen gulden. De drooggelegde grond bracht 8 miljoen op. Door grondbelasting is het verschil later goedgemaakt. Badhoevedorp bestond aanvankelijk uit niet veel meer dan een paar huizen aan de Ringdijk. Maar als tuindorp van Amsterdam kwam het meer in zwang. Een woonwijk kreeg in de jaren ‘50 straatnamen die vernoemd werden naar de vliegtuigen van KLM. De vliegtuigen waren gewoon vernoemd naar vogels. Nu hebben de straten gewone vogelnamen omdat de vliegtuigen er niet meer zijn. Niemand weet meer dat de Ringvaart de Waterwolf moest temmen. Een van de weinige verwijzingen is nog de naam Schiphol. De onderhandelaars of de bouwers van het akkoord kwamen bij elkaar in het Dorint Hotel aan de Ringvaart. De naam van het akkoord geven aan een analogie met de drooglegging is honderd keer mooier dan een vernoeming naar een Duitse hotelketen. De Ringvaart is een fraai symbool voor een van de fundamenten van een krachtige vrachtdivisie. De Waterwolf van de VNV is bedwongen, hoewel in de Ringvaart een enkeling nog steeds kan verdrinken. De drooglegging heeft geleid tot schitterende mogelijkheden die men toen nog niet kon zien: de luchthaven Schiphol. Dit Ringvaartakkoord kan het begin zijn van een prachtige vriendschap.
25
HAARLEM Gedempte Oude Gracht 99 B ZO TE BETREKKEN trendy STADSAPPARTEMENT gelegen midden in het bruisende stadshart. Dit ZANDVOORT Docter C.A. GERENOVEERD Gerkgestraat 67-6 De appartement met RUIME MAATVOERING is LUXE en VOLLEDIG (vernieuwbouw).
Dit bijzondere, karakteristieke, half vrijstaand royaal herenhuis met riante tuin en separate ingang voor praktijkruimte is gelegen in historisch Doesburg. • Rijksmonumentaal herenhuis bouwjaar 1871 • Authentieke details o.a., paneeldeuren, en-suite deuren marmeren vloeren, originele houten vloeren, schouwen, deurbeslag, fraaie ornamenten, luiken en vensterbanken • Bestemming is “woning met praktijkruimte” • Laagrentende lening, subsidie en belastingaftrek voor de onderhoudskosten mogelijk. • Grote rustige stadstuin met veel privacy Vraagprijs: 949.000 K.K.
LICHT 2-KAMERAPPARTEMENT de BOVENSTE BOVENSTE VERDIEPING in KLEINSCHALIG 2-KAMERAPPARTEMENT opopdedemoderne VERDIEPING in KLEINSCHALIG zeer ruime woonkamer (ca. 60 m2) met open keuken, de prachtige vide en de zichtbare APPARTEMENTENCOMPLEX (1978). Hetappartement appartement beschikt over een BALKON op het APPARTEMENTENCOMPLEX (1978). Het beschikt overheeft eeneen BALKON op het nok maken dit tot een BIJZONDER APPARTEMENT. Het appartement fantastisch uitzicht ZUIDWESTEN en een GEZAMENLIJKE TUIN en BERGING. Het appartement is tevens zeer geschikt en een GEZAMENLIJKE TUIN en BERGING. Het appartement is tevens en is gelegen op loopafstand van winkels, uitgaansgelegenheden en Zuid Tangent halte.zeer als BELEGGINGSOBJECT. geschikt als BELEGGINGSOBJECT. LUXE EN VOLLEDIG GERENOVEERD TRENDY STADSAPPARTEMENT 2-KAMER APPARTEMENT NABIJ STRAND & DUINEN CENTRUM VAN ZANDVOORT 2-KAMER APPARTEMENT STRAND & DUINEN ENEN HETHET CENTRUM VAN ZANDVOORT Parterre: afgesloten entree NABIJ 2e Verdieping: bijzonder woonkamer met balkenplafond, gedeelte hoog plafond met zicht op Indeling: Entree/hal, met balkon balkon op het het zuidwesten, zuidwesten, semi-open lichteroyale woonkamer (ca. 4.20x3.00 m.) met op semivide, keuken vele moderne luxe keuken en modern zwevend toilet keuken metschuiframen, elektrische kookplaat en afzuigkap, bergkast, badkamer (ca. (ca. 2.00x1.10 m.) m.) metmet douche, open met elektrische kookplaat en afzuigkap, bergkast, badkamer 2.00x1.10 3e Verdieping: met dakspant in het zicht, toilet en toilet wastafel, slaapkamer (ca. constructie 2.30x2.10 m). douche, envide wastafel, slaapkamer (ca. 2.30x2.10 m). overloop met royale bergruimte, moderne luxe badkamer, slaapkamer met bergruimte *ALGEMEEN: Woonoppervlakte ca. 30 ca. m2,100 inhoud ca.inh. 85 ca. m3 275 * Vrijm³parkeren voorstijlvol de deur! * Op loopafstand van • Woonopp. m²& en • Luxe en gerenoveerd (vernieuwbouw het centrum van Zandvoort, strand duinen Ruime verhuurmogelijkheden van het •centrum van Zandvoort, strand & duinen * Ruime ‘07/’08) Actieve V.v.E., servicekosten thans € *46,80 p.m. • verhuurmogelijkheden Zo te betrekken • Oplevering in overleg
VRAAGPRIJS € 409.000,- K.K.
Info: 023 - 531 96 00 Voor ons actuele woningaanbod en foto’s kijkt u op www.mooijekindvleut.nl Wilhelminastraat 59 | [T] 023 - 531 96 00 | Haarlem Gedempte Oude Gracht 124 | [T] 023 – 542 02 44 | Haarlem
[email protected] | www.mooijekindvleut.nl
Geld gaat over gevoel.
Wij creëren duidelijkheid zodat jij kunt doen waar je goed in bent: Vliegen “Vanuit een specifieke vraag over onze tweede woning heeft Reijn&partners ons daadkrachtig begeleid in het financieringstraject. En dat heeft ons niet alleen veel tijd en geld bespaard, door de pro-actieve houding van Reijn&partners is onze hele financiële situatie verbeterd!”
Jolanda Stevens Eerste Officier A330
“Bij Reijn&partners kreeg ik een transparante en scherpe offerte tegen concurrerende kosten, die niemand anders bood.”
“Naar alle tevredenheid Reijn&partners als second opinion geraadpleegd. Met als resultaat een zeer scherp aanbod voor mijn hypotheek wat ons een enorm financieel voordeel opleverde.”
Fons Claerbout Gezagvoerder A330
Jeroen van der Pauw Kraan Gezagvoerder B747-400
De Lairessestraat 108 1071 PK Amsterdam
“Na diverse keren op onbegrip te stuiten bij de diverse banken en adviseurs kwam ik in gesprek met Jan Reijn van Reijn&partners. Een geheel andere en heldere aanpak wat dan ook resulteerde in de oplossing van mijn probleem. Een vriendelijk en professioneel kantoor met een hoge kwaliteit van dienstverlening.” Berry Aarts Gezagvoerder B747-400
Tel.: +31 (0) 20 460 92 00 Fax: +31 (0) 20 460 92 09
[email protected] www.reijn-partners.nl
op de
