Verein Furka-Bergstrecke Sectie Nederland

Verein Furka-Bergstrecke Sectie Nederland

September 2008 - Nummer 3

In dit nummer Van de redactie Een nieuw gezicht?

2

Van de voorzitter We zijn benieuwd!

3

Najaarsbijeenkomst 2008 Informatie en programma

4

Verslag werkweek 21 Een afwisselende week

5

Verslag werkweek 26 Drukte van belang

8

Verslag werkweek 34 Opruimen en opbouwen

10

Bedankje aan de Leden Groeten van Rob Louis

15

Verslag werkweek 35 Calamiteitenteam Holland II

16

Algemene informatie Adressen, tips en informatie

20

Om te onthouden 5 oktober 2008 Einde rijseizoen DFB 18 oktober 2008 Najaarsbijeenkomst in Valkenburg (ZH) Zie elders in deze Tandstaaf

Tips voor de agenda? mail naar [email protected]

Wist u dat... • Dit de eerste nieuwe Tandstaaf is met een nieuwe redactie? • De Tandstaaf dan ook een nieuw jasje heeft gekregen? • We uw mening hierover graag horen? • De redactie de kopij voor de volgende Tandstaaf graag voor 20 november in haar bezit heeft?

Internet: www.furkabahn.nl

Van de Redactie Een nieuw gezicht? Voor u ligt de nieuwste Tandstaaf. Met een nieuwe layout en twee nieuwe redacteuren. Eigenlijk drie nieuwe gezichten dus. Want zoals u waarschijnlijk wel weet heeft Kees Scholtes, KeeS voor intimi, aangegeven het stokje over te willen dragen. Na enig wikken en wegen hebben ondergetekenden zich opgeworpen om de verzorging van de Tandstaaf over te nemen. Een besluit wat je niet zomaar neemt, als je de indrukwekkende kwaliteit van de Tandstaven uit het verleden bekijkt. Vanaf deze plaats is een groot woord van dank aan KeeS dan ook zeker op zijn plaats. Aan ons dan ook de schone taak om ‘de Tandstaaf’ het visitekaartje voor de vereniging te laten zijn en blijven. Wat kunt u in deze Tandstaaf verwachten? Uiteraard de verslagen van de vier (!) werkweken die inmiddels achter ons liggen. Verder een korte vooruitblik naar de komende najaarsbijeenkomst en nog veel meer. Verder worden er voor de nabije toekomst nog wat ideeën uitgewerkt. Er wordt nog wat gesleuteld aan de opmaak en vormgeving en ook volgen er wellicht nog nieuwe rubrieken. Heeft u belangstelling om er eentje te vullen, laat het ons dan even weten. Wij wensen u veel leesplezier. Complimenten, vragen of opmerkingen? We horen het graag. De contactgegevens vindt u helemaal achterin. Diederik van Nimwegen Jeroen Wolff

Wie zijn ‘wij’ Diederik van Nimwegen (1985) is in het dagelijks leven geluidstechnicus bij een audiovisueel installatiebedrijf. De interesse voor treinen en treintjes is al op jonge leeftijd ontstaan. Door jarenlange vakanties in Zwitserland ook met het Furkavirus aangestoken. In 2005 lid geworden van de Sectie Nederland en vanaf dat jaar ook te vinden in werkweek 34. Jeroen Wolff (1985) studeert op dit moment Civiele Techniek aan de TU Delft. Via zijn opa die in Brig woonde bezocht hij in de beginjaren van de DFB (1994) voor het eerst de spoorlijn en sindsdien is de fascinatie voor dit bijzondere spoortraject altijd gebleven. Vorig jaar is hij toegetreden tot het bestuur van de VFB Sectie Nederland. Verder is hij naast spoorwegenthousiast ook liefhebber en beoefenaar van de zweefvliegsport. 2

De Tandstaaf

Van de Voorzitter De dagen beginnen langzamerhand weer korter te worden, de zomer is voorbij (of nooit begonnen?). Inmiddels zijn al onze werkweken weer verleden tijd. Veel leden van onze sectie hebben weer de nodige werkzaamheden verricht aan en om ons geliefde traject in Zwitserland, waarvan in deze Tandstaaf verslag in woord en beeld. Er was best wel eens twijfel over het specifieke nut van de beschikbare taken, maar het kan niet altijd feest zijn. In ieder geval heeft iedereen weer zijn uiterste best gedaan om de DFB dichter bij Oberwald te krijgen en Manfred Willi is heel stellig: “Oberwald 2010; aan de afdeling Bau zal het niet liggen”. Ik ben heel benieuwd naar de uitvoering van deze Tandstaaf, de eerste onder redactie van Diederik van Nimwegen, samen met Jeroen Wolff; uiteraard staan bestuur en redactie open voor suggesties en ook input van de leden is van harte welkom. De Tandstaaf is voor u, maar ook VAN u! Tenslotte de najaarsbijeenkomst: na ons verblijf de afgelopen jaren in het diepe zuiden en hoge noorden, heeft het bestuur gemeend de najaarsbijeenkomst in het westen van het land te houden en wel bij het nationaal smalspoormuseum Valkenburgse Meer op 18 oktober a.s. Uitgebreide informatie is te vinden op onze website. Uiteraard hoop ik op een hoge opkomst van onze leden. Hans Croes

Overleden Tjesse Oosterbaan, Koudekerk a/d Rijn Ons medeleven gaat uit naar de nabestaanden van Tjesse

Nieuwe Leden Sectie Nederland Wij verwelkomen de volgende nieuwe leden: Bert Bleiksloot, Purmerend Joop Bosveld, Geldrop Jan van Heek, Enschede Dirk den Heijer, Oberwald (CH) Peter van Oirsouw, Arnhem

Roy Pots, Almelo Auke Proem, Zwolle P. Steenmeijer, Apeldoorn Ben Wolff, Monninckendam

NB: Wilt u zo vriendelijk zijn om wijzigingen in uw persoonlijke gegevens (adreswijzigingen, telefoonnummers en e-mail) door te geven aan Gerard Geist? Email: [email protected] (postadres zie achterin) Nummer 3, september 2008

3

Vergeet u de

NAJAARSBIJEENKOMST niet?

Zaterdag 18 oktober Bij de

Stoomtrein Valkenburgse Meer J.Pellenbargweg 1, 2235 SP Valkenburg (ZH), nabij Leiden Telefoon 071-57 242 75 Programma: 13.00: Aankomst, koffie/thee in restaurant 'de Tender' (gelegen naast het museum) 13.45: Rondleiding door museum en rijtuigloods, duur 45 minuten 14.30: Gelegenheid tot het zelfstandig bekijken van het museum 15.00: Ritje met de trein rond het Valkenburgse meer, duur 40 minuten. 16.00: Afsluiting. De kosten van de rondleiding en de treinrit zullen ongeveer Euro 7,00 p.p. bedragen.

De Stoomtrein Valkenburgse Meer bezit een zeer grote collectie (industrieel) smalspoormaterieel, waaronder een groot aantal stoom– en diesellocomotieven. Hiermee wordt gereden op het traject rondom het Valkenburgse meer. Meer informatIe en route: www.furkabahn.nl, of via Jeroen Wolff: 06-38315397 Voor meer informatie over het museum:

www.smalspoormuseum.nl 4

De Tandstaaf

Tekst: Paul Olijslagers Foto’s: Werkweek 21

Verslag Werkweek 21

Een afwisselende werkweek Zaterdag 17 mei Om negen uur vertrekken Paul, Peter, Joost, Astrid, Bas en Marco naar Zwitserland. Paul vertrekt met Peter, Joost, Astrid, Bas en Marco en zij komen na enkele stops om half zes ’s avonds in Realp aan. Jos, Robbie, Bart en Sven zijn reeds ingekwartierd. Het is redelijk weer in Realp waar we worden begroet door kokkin Heidi. Rond zes uur ‘s avonds komt Federico met de sneeuwruimploeg naar beneden en vertelt ons dat de Steffenbachbrücke afgelopen donderdag is opgebouwd. Er is in het begin van het traject niet veel sneeuw, maar verder richting Furka verwacht men wel meer problemen. Een rotsblok van 5 ton is op de rails gevallen en deze moet nog verwijderd worden. Met de hele groep eten we in de

Zondag 18 mei We besluiten om met de MGB naar Göschenen te gaan, hier valt weinig te beleven zodat we doorreizen naar Erstfeld. Na de lunch bezoeken we het infocentrum van de tunnelbouw en de remise van de SBB. Door een Lokführer worden we uitgenodigd voor een rondleiding en een ritje in een SBB Locomotief. Bij Heidi eten we ’s avonds Kalte Platte.

Maandag 19 mei Manfred Willi begroet ons hartelijk en deelt de werkzaamheden in. Sven en Joost gaan met de vrachtwagen door de tunnel naar Oberwald, planken leggen voor een bagger, die langs het laatste stuk van het traject een sleuf aan het graven is voor de waterleiding. Jos en Robbie beginnen hun werkzaamheden in de tandstaven fabriek en proberen het record van afgelopen week te verbeteren. De tandstaven fabriek is verbeterd, het dak is vernieuwd en er is meer gereedschap, maar helaas blijft het vervelend werk. Paul en Bas moeten naar Hospental waar men bij de steenslagfabriek de stenen van een oude brug heeft gestort. Hier moeten met de kleine bagger de rechthoekige en schuine stenen worden De wagen is ineens erg klein tussen de sneeuwmuren! uitgesorteerd. De rest van de groep moet een oud stationsrestauratie, de enige gebouwtje wat langs de weg en het gelegenheid die open is. ’s Avonds materiaaldepot staat afbreken, drinken we in Hotel Post (alleen als bar schijnbaar was dit vroeger een militair open) nog een pintje met Federico en toilet. Van Manfred krijgen we een de sneeuwploeg. grote sleutel die wel past maar Nummer 3, september 2008

5

(Vervolg van pagina 5) waarschijnlijk is het slot verroest. Met een soort stormram wordt de deur er uit geslagen en daarna worden de muren met een pneumatische hamer afgebroken. Het puin wordt bewaard, dit hebben we deze week nog nodig bij de plaats waar de bokkraan komt. ’s Avonds hebben we natuurlijk onze stookplaats op het terras weer ingericht. Het slijpen van tandstaven ontbreekt weer niet (PD)

Graven voor de fundering van de bokkraan (PD)

tandstavenfabriek. In de namiddag komen Erik en Cindy aan. Manfred vraagt of wij ’s avonds mee willen helpen bij de oefening met de MGB en de brandweer om de overstromingsdammen op te bouwen. Om 21 uur begint deze happening, waarbij Joost foto’s maakt voor Manfred. Waarschijnlijk was dit de eerste oefening want er gaat veel fout en men weet vaak niet hoe het moet. Om half elf is uiteindelijk de waterkering dicht en nadat alles weer afgebroken en opgeruimd is drinken we gezamenlijk in de remise een biertje.

Dinsdag 20 mei Bas en Sven gaan naar Oberwald, Jos en Robbie gaan oude dwarsliggers ontdoen van tandstaafzadels. De dwarsliggers moeten in een container om afgevoerd te worden (oud ijzer). Manfred en Paul halen de bagger op in Hospental en Paul begint met het uitgraven van het gat voor de fundering van de bokkraan. De bokkraan moet weg op de plaats waar deze nu staat omdat men daar wil beginnen met de fundering van de halfronde loods. Peter, Bart en Astrid maken een nieuw overpad in het hoofdspoor, de rest valt weer aan in de Het opbouwen van de waterkering 6

(SB) De Tandstaaf

uitzichtwagen gaan we met z’n allen richting Tiefenbach. Op de Steffenbachbrücke stoppen we even en kan iedereen die durft uitstappen om foto’s te maken van lok en wagen. In Tiefenbach ruilen we de Mannschaftswagen om voor een platte wagen en keren in stromende regen terug naar Realp.

Aanleg van het nieuwe overpad in Realp

(PD)

Woensdag 21 mei We houden dezelfde werkzaamheden, Peter wordt gevraagd om mee te helpen bij de periodieke controle van een aantal rijtuigen. Ook komt ’s morgens een Zwitser, “der professor”, die het gat voor de betonpoer van de bokkraan controleert, alles nameet en met ons de stalen wapening in het gat stelt. ’s Middags wordt de fundering van de kolom gestort. Met veel moeite krijgen we het beton met een betonkubel in het gat, de kraan kan het gewicht bijna niet aan en de betonkubel krijgen we bijna niet meer open zodat het beton te hard wordt. Uiteindelijk lukt het toch en de eerste poer is klaar. Donderdag 22 mei Het is vandaag een feestdag en dus mogen we geen herrie maken. Manfred is naar huis, de sneeuwploeg naar boven en wij beginnen met het schoonmaken van de perrons. Tijdens het middageten komen Bas, Jolanda en Rowanna (de vriendin van Marco) aan. Marco is geheel overdonderd. Om half vijf heb ik met Federico een ritje geregeld naar Tiefenbach. Met de dieselloc en een omgebouwde Nummer 3, september 2008

Vrijdag 23 mei Vandaag is het stralend weer en naast het gewone werk worden buiten diverse werkjes gedaan. Joost mag met een medewerker van het seinwezen mee naar Furka om daar alle wissels en seinen weer op te bouwen. Bij het kampvuur nemen we ’s avonds afscheid van Manfred en de sneeuwruimploeg. Zaterdag 24 mei Manfred en Walter Willi bedanken ons voor de werkzaamheden en we keren weer terug naar Simpelveld. De foto’s in op deze pagina’s zijn gemaakt door: Peter Deuss, Sven Brouwers, Joost Notenboom en Bart Laval

Opbouwen van de seinen voor de tunnel

(JN) 7

Verslag Werkweek 26 Subtitel Drukte van belang Ook dit jaar zijn Gerard Wannet en ik weer met de sectie Ostschweiz in de weer geweest op ons aller Bergstrecke. De heenreis stond in het teken van het WK voetbal en het was zaak Basel te passeren zonder files. Dat lukte goed: omstreeks de aftrap passeerden we filevrij het stadion maar bij aankomst in Hotel des Alpes hadden we verloren . Het was een zeer hectische week, wat vooral te merken was de hoeveelheid deelnemers. De sectie Ostschweiz was vertegenwoordigd met 27 man en Margrit ,en er was een stageweek van de railbouwschool van de SBB van zo’n twintig man. Voeg daarbij nog een filmploeg uit Japan en vier metselaars en de bezetting in Gletsch is compleet. In Realp was – in ieder geval numeriek - hetzelfde waar te nemen. Werkzaamheden. De Rhônebrug onder de keertunnel heeft een gangboord en leuningen gekregen. Wij hebben er de horizontale buizen ingeschoven. Deze droegen overigens het opschrift “CORUS NL”, zo ben je toch weer een beetje thuis. De voegen van het metselwerk van de brug zijn schoon gebikt en konden opnieuw worden gevoegd. Bij de uitgang van de keertunnel aan de kant van Gletsch was iets ingestort. Een en ander is weer gerepareerd. Dat wil zeggen: volgestort met beton.

Tekst en Foto’s: Jan Rümke

De verankering aan de vaste bergwand is geoptimaliseerd. Dit kostte wel meerdere dagen.

Weer een Nederlandse bijdrage aan de Strecke...

De verbindingsweg vanaf de pas naar station Muttbach-Belvedere was over een lengte van 200 meter weggeslagen. Hier hebben we verder de hele week zinvol gewerkt. Laag voor laag hebben we de hoogte terug gewonnen. Het komt er op neer dat de grond onder het oude tracé wordt uitgegraven en geëgaliseerd. Aan de dalkant komt een rand bestaande uit

De noodbrug halverwege Gletsch en Muttbach dreigde nu ook los te komen. Herstel van de weg naar station Muttbach 8

De Tandstaaf

een soort betonijzermat : een strook horizontaal en een strook verticaal of net onder een scherpe hoek .Dit alles in de lengte van de weg. De strook is ongeveer 170 cm hoog .De ruimte tussen strook en berg wordt vervolgens volgestort met puin uit het depot twee haarspeldbochten verderop, verdicht en geëgaliseerd .Hierna kan het proces zich herhalen. In de week na ons (27) zijn de werkzaamheden voltooid. Het frustrerende is dat volgend jaar hier niets meer van te zien is,want alles is weer mooi begroeid. Dan was er nog een firma actief met het lassen van voegen in het spoor Voegloos spoor is vooral duur door de lassen. Wanneer echter een bedrijf zich een week lang aanbiedt ,met man en materiaal wordt dat anders. Op tal van plaatsen, vooral in bogen, zijn in onze week de geschroefde lassen vervangen. Een fraai schouwspel overigens. De catering was weer in de vertrouwde handen van ons keukentrio. Ze hadden nu een serveerwagen waarmee de drie achter elkaar liggende eetzaaltjes in het Blau Haus werden bediend. Leuk maar wel wat ongezellig.

ook nog aan het werk bij de sprinklerinstallatie in het bos, en met de brandmeld- en blusinstallatie van het Blaue Haus. De draaischijf Gletsch is gereviseerd en opnieuw afgehangen : de put is van onkruid –en kikkers –ontdaan. Met de sanering van een Lehnenviadukt onder Gletsch werd een aanvang gemaakt. Kortom, haast teveel om op te noemen maar dat moet ook. ’s Avonds gaan we naar de noodkantine van Glacier du Rhône: de grote zaal werd omgebouwd tot zelfbediening De terugreis naar Nederland ging via de Elzas. Daar heb ik nog wat wijn meegenomen, wat de omweg zeker waard was. Week 26 zit er weer op, dus slepen we ons weer door het (grauwe?) jaar op weg naar week 26 in 2009!

De mensen achter werkweek 26

Dan was een aantal van ons Nummer 3, september 2008

9

Verslag Werkweek 34 Subtitel Opruimen en opbouwen Holland Eins is dit jaar wat kleiner dan gebruikelijk Dit jaar mag Ger (wegens omstandigheden dit jaar helaas zonder Bèr) het spits afbijten. Hij is op vrijdag 15 augustus al aangekomen in Realp. en heeft in die dagen al hier en daar geholpen bij de lassers en metaalbewerkers die op het depot aan het werk zijn. Hans en Diederik komen zaterdag aan en overnachten in Oberwald in het Sporthotel van ons nieuwe lid Dirk den Heijer. Joost, Leo, Martin en Joop zijn doorgereden naar Gletsch en hebben geregeld dat ze in het Blaue Haus kunnen overnachten. En daarmee is Holland Eins voor dit jaar met zeven man compleet.

Richting Oberwald ligt nog wel het nodige werk...

Zondag wordt door een aantal mensen gebruikt voor een ritje met de trein terwijl Hans en Diederik gaan kijken wat er sinds vorig jaar op het traject Gletsch – Oberwald is gebeurd. Het werk schiet al behoorlijk op al zal er volgens ons nog heel wat water door de Rhône vloeien voordat de treinen Oberwald binnen kunnen stomen. Manfred Willi is zondagavond overigens zeer optimistisch over de voortgang, 10

Door: Diederik van Nimwegen Foto’s: Hans Croes

ondanks dat nog niet al het papierwerk rond is. Het bouwprogramma voor week 34 is vrij overzichtelijk en omvat een aantal projecten. Als eerste moet de Steinstafelbrücke aan een inspectie worden onderworpen. Deze wordt binnenkort opgeknapt waarbij ook het spoor wordt vervangen. Daarom wil men weten wat men onder het spoor kan verwachten. Aan ons de taak om dat met wat graafwerk op een aantal plaatsen uit te zoeken. Verder moeten er steigers worden geplaatst om het voegwerk van de brug te kunnen herstellen. Daarnaast moet er opruiming worden gehouden op het depot in Realp. Joost wordt tot opruimchef gepromoveerd en krijgt van Manfred instructie. Verder moet er geholpen worden met het onderhoud aan het materieel en de nodige metaalbewerking. De resterende kan worden gevuld met … jawel, tandstaven slijpen. Het record staat op 156 stuks dus of Manfred even 157 tandstaven op wil zoeken. Maandag vertrekken Joost, Leo en Joop al vroeg met de diesel naar de Steinstafelbrücke om deze te gaan

Het doel voor 2010: Oberwald De Tandstaaf

inspecteren. De rest begint ondertussen met het leeghalen van een wagen met oud ijzer en Ger mag zijn kunsten op de heftruck gaan vertonen. Het werk op de brug is al snel klaar en met goed gevolg, want het blijkt dat de brug al is voorzien van een betonnen plaat met daar overheen bitumen, dit tot genoegen van Manfred die had verwacht dat de DFB dit zelf nog had moeten doen. Een gelukje voor ons is dat Heidi, de kokkin van vandaag, er geen probleem van maakt dat er een paar mensen meer komen eten tussen de middag in plaats van hun lunchpakket. Dat hebben we ook wel anders meegemaakt…

werken van de tandstaven is zwaar werk en gezien de beperkte grootte van de groep laten we de recordpoging maar varen. Ondanks dat worden er die dag toch 18 tandstaven verwerkt wat de weekomzet tot nu toe op 23 brengt. Daar blijft het dan ook bij. Verder smeert Diederik in opdracht van Jost Ziegler (de werkplaatschef van Realp) alle schroefspindels van het trekwerk en controleert hij de bevestigingen van de buffers.

Woensdag wordt voor een groot deel besteed aan het opruimen van het terrein rondom de remise wat al sinds jaar en dag ligt bezaaid met allerlei bruikbare en minder bruikbare materialen. Zoveel mogelijk spullen worden opgeruimd of afgevoerd. Verder wordt het terrein verderop langs het spoor ook opgeruimd. Veel materialen zijn hier simpelweg neergekwakt en liggen dan ook op en over elkaar of erger. In de loop van de week begint het er steeds meer op te lijken en ook Manfred Willi De ‘tandartsenpraktijk’ van Realp is erg te spreken over de voortvarende aanpak. De middag wordt gevuld met diverse Ondertussen is Diederik met Hans opruimwerkzaamheden terwijl Hans en Diederik gaan beginnen aan het onver- en Jost begonnen met het repareren van een tweetal ramen in één van de mijdelijke slijpen van tandstaven. Op het terrein staan nog twee grote stapels rijtuigen (de rode BD2502). Deze ramen zijn uit het veermechanisme gelomet tandstaven die voor het grootste deel erg slecht zijn, zodat opwerken niet meer loont. In overleg met Manfred worden de stapels uitgezocht en wordt meer dan de helft van de tandstaven (grotendeels nog originele uit 1912) naar het oude ijzer verwezen. De rest wordt alvast ontdaan van vet en vuil. De dinsdag wordt voor het grootste deel doorgebracht met het uitzoeken en verwerken van tandstaven. Het beNummer 3, september 2008

Opruimen kan op het depot in Realp nooit kwaad... 11

(Vervolg van pagina 11) pen waardoor ze niet meer open of dicht kunnen. De ramen worden opnieuw met kit vastgezet in de frames waarna deze weer worden ingebouwd. Het lijkt te werken al wordt het rijtuig voor de zekerheid ’s nachts binnen gezet om de kit te laten drogen.

Remblokken wisselen onder een rijtuig

wiel kan komen. Met vulringen wordt deze speling uiteindelijk verwijderd en wordt donderdagochtend het hele systeem weer in elkaar gezet en getest. Voor donderdag staat het opbouwen van steigerwerk rondom de Steinstafelbrücke op het programma, samen met het herstellen van een aantal beschadigingen aan het spoor. Joost, Leo, Martin, Joop en Hans gaan al vroeg met de dieselloc en de kraanwagen naar boven. Het werk daar schiet lekker op al moet er ’s middags nog wel het nodige gebeuren. Het opbouwen van de steigers is een hachelijke klus op grote hoogte, maar gelukkig blijven ongelukken uit.

Ondertussen ligt er nog een andere wagenklus klaar. Er is afgelopen weekeinde gemeld dat een rijtuig ongelijk afgesleten remblokken heeft. Als Diederik en Hans gaan kijken blijkt dat een remblok heeft ‘gekraagd’: het remblok is deels buiten het wiel gekomen waardoor het ongelijk is afgesleten. Dit moet dus worden vervangen en gelijk moet de achterliggende oorzaak worden vastgesteld en indien mogelijk worden verholpen. Uiteraard staat deze wagen helemaal achteraan op het station en moet er dus het nodige gerangeerd worden. Gezien de lengte van de sporen en de beperkte trekkracht van de rangeertractor is dat nog wel een behoorlijke puzzel maar uiteindelijk staat het rijtuig op het putspoor van de werkplaats. Daar wordt de oorzaak al snel duidelijk; het remwerk heeft veel teveel speling waardoor het alle kanten op Het werk op de Steinstafelbrücke is niet weggelegd slingert en het remblok dus buiten het voor mensen met hoogtevrees 12

De Tandstaaf

Ger en Diederik blijven achter in Realp om verder te gaan met respectievelijk het opruimen van het terrein en met het herstellen van wagens. De ramen van de BD2502 zijn in orde en dus kan al het houtwerk in de wagen weer worden teruggebouwd waarna het rijtuig samen met het rijtuig waarvan de remmen zijn hersteld naar het station wordt gebracht en in de trein wordt gerangeerd. De groep die aan de brug heeft gewerkt komt om 2 minuten over 12 de kantine binnen stappen voor het middageten. Dit tot groot ongenoegen van Alice, de kokkin van vandaag. Etenstijd is tenslotte om 12 uur dus ze zijn te laat, zo is de redenering. We hadden niet anders verwacht. Gelukkig is Manfred er ook bij want anders was een deel van het eten (zo niet alles) waarschijnlijk aan hen voorbij gegaan.

wordt deze tussen de treinenloop door naar het station gerangeerd. Daarbij wordt een andere wagen terug gehaald, die ook nog een beurt moet hebben. Deze is echter recentelijk gereviseerd dus dat is met twee uur werk wel bekeken. Verder komt er nog een ‘spoedje’ tussendoor: van de laatste trein is de overloop naar het andere rijtuig afgebroken doordat deze klem is komen te zitten tussen de buffers. Snel wordt hier een andere voor gehaald en wordt deze met wat aanpassingen gemonteerd. Klus geklaard en het rijtuig kan naar het station terug. Ook de goederenwagen is klaar en wordt naar buiten gereden. Vervolgens wordt nog wat gerangeerd op het depot en zitten de dag en de werkweek er weer op.

De werkweek wordt samen met Werner en Margit Maier afgesloten met een heerlijk diner in restaurant ‘Zum Dörfli’ tussen Realp en Hospental. ZaterdagJoost, Leo, Martin en Joop gaan vrijdag verder met opruimen en met het ochtend keert een ieder weer huiswaarts waarbij we terug kunnen kijken opwerken van bouten die tussen de rommel naar boven zijn gekomen. In de op een afwisselende werkweek waarbij het weer voor het eerst sinds jaren ook loop van de middag zijn de bouten op weer eens een beetje mee zat. en is het voor hen tijd om een punt achter de Daar doen we het voor: met stoom over de Furka! werkweek te zetten. Ger gaat met de trein mee voor een ritje en Diederik en Hans gaan na het vertrek van de stoomtrein samen met Jost verder met het jaarlijkse onderhoud aan een goederenwagen. Deze moet worden gecontroleerd (met name het remwerk) en worden gesmeerd. Halverwege de middag is de wagen klaar en Nummer 3, september 2008

13

14

De Tandstaaf

Bedankje aan de Leden Groeten van Rob Louis

Zoals u in de Tandstaaf van afgelopen februari heeft kunnen lezen, heeft ons lid Rob Louis begin 2008 een ernstig auto-ongeluk gehad. Het gaat inmiddels weer wat beter met Rob en sinds enige tijd is hij weer thuis.

De redactie ontving van hem het hierboven afgebeelde kaartje, met het verzoek om iedereen te bedanken voor de getoonde belangstelling in de afgelopen tijd. Wij wensen Rob nog veel sterkte in de komende periode en hopen hem snel weer te kunnen begroeten.

Rob in actie in 2005 foto PW) Nummer 3, september 2008

15

Verslag Werkweek 35 Subtitel (Calamiteiten)Team Holland II

Door Gerard Geist Foto’s: Garard Geist & Marcel Schuring

Gletsch, 25 augustus 2008— Gisteren is de werktrein Gletsch-Oberwald nabij het Rotten viaduct bijna ontspoort door een steenlawine die twee tandstaven zwaar had beschadigd. De schade is direct hersteld door het calamiteitenteam van de sectie Nederland. Vandaag moest het calamiteitenteam opnieuw uitrukken, wederom voor het herstellen van schade door een nieuwe steenlawine, om een tandstaaf en twee dwarsliggers te vervangen. Het calamiteitenteam bestond uit Jaap Peeters en Marcel Schuring daarbij geassisteerd door de Zwitser Bruno.

Ook dit jaar was Hotel “Das Blaue Haus” in Gletsch onze uitvalbasis gedurende de werkweek. Het is weliswaar geen Hilton hotel maar door alle aandacht van Maria scheelt het niet veel. Want wees eens eerlijk welk hotel heeft aan de ene zijde een prachtig uitzicht over een historisch stationsemplacement en aan de andere zijde een prachtig vergezicht naar een gletsjer. Over de hoeveelheid water voor het douchen is niet te klagen. Alleen het water is voor de laatste soms wat kouder. Een aantal lieden had hiervoor de oplossing (ik noem geen namen). Het busje stond nog niet stil of ze sprongen eruit en liepen in draf naar binnen om Zo de eerste tien jaren Fronarbeit heb als eersten te gaan douchen en waren ik er op zitten en ik heb er nog geen zo verzekerd van warm water. Vermadag spijt van gehad. Gezien mijn leefkelijk was het zeker om dit te zien en tijd moet een jubileum van veertig jaar het was ze gegund. Wat ik van het hoFronarbeit mogelijk zijn. tel niet begrijp is waarom de beddekDe Frondienst van week 35-2008 ken zo klein zijn. Zelfs voor een kaboutelde dit jaar welgeteld vijftien deelneter zijn ze nog te kort. mers te weten de vaste kern bestaande In afwijking tot andere jaren was het uit Janny, Huig, de broer van Huig (bijnaam de Hakkelaar), Herman, Kees, hotel van zondag tot zondag voor ons gereserveerd en niet van zaterdag tot Herman, Peter, Jack, Coenraad, Marcel, Jaap, Arnold, ik zelf en de nieuwe- zaterdag. De vereniging/DFB wil het lingen Peter van Oirsouw en Bert Bleik- zo, dus dan moet het maar zo. Ook sloot. Gezien de enthousiaste verhalen daar komen we wel overheen en passen we onze planning hierop aan. Dus die ik van Peter en Bert na afloop heb niet de zondag vooraf acclimatiseren gehoord is het nagenoeg zeker dat de aan de hoogte en wat leuks doen maar vaste kern twee nieuwe leden erbij zaterdag nadien afkikken maar nog heeft. Als het zo door gaat zijn we genoodzaakt om het hotel Glacé du Rhô- steeds wat leuks doen. Zondagmiddag om vijf uur was er strategisch overleg ne volledig af te huren en kunnen we gepland over de uit te voeren werkhet ons ook permitteren om een luxe zaamheden dus dan weet je het wel. touringcar bus te huren voor het verDan wordt dat gewoon maandagmorvoer van de deelnemers van week 35. gen. De werkzaamheden in week 35 Het moet niet gekker worden. bestonden op hoofdlijnen uit zes delen: 16

De Tandstaaf

De Hakselaars Langs het baanvak tussen Gletsch en Oberwald zijn zeer veel bomen gekapt in verband met het beperken van het brandgevaar. Deze liggen nog allemaal ter plekke en het snoeihout moest allemaal worden fijn gehakseld middels een grote en gevaarlijke machine. Een klus voor Janny, Herman, Kees en Huig.

De Hakselaars aan het werk

Foto GG

grof zand te zeven. Een arbeidsintensieve klus, maar gelukkig is het dorp Oberwald dichtbij om ’s middags de werkzaamheden te evalueren. Leuk is wel dat we vorig jaar gevraagd hebben of het bed eerst voorzien moest worden van fijn zand, nee dat hoefde niet volgens de Zwitsers. Dus dat hebben we toen ook niet gedaan en nu moest het wel. De Zevers hebben ook nog enkele bruggen gebouwd over het spoor heen voor een ploeg scholieren die in week 36 de gleuven verder zouden dichtgooien. Alles bij elkaar een project voor Herman, Jack, Coenraad en Bert. De ijzervreters Het kon natuurlijk niet uitblijven. Er moesten ook rail gerelateerde activiteiten worden uitgevoerd. Direct maandags kreeg de ploeg een lijstje onder de neus gedrukt om tussen Oberwald en Muttbach op vele plaatsen de verbindingen tussen de spoorstaven en de dwarsliggers te repareren. En dan kan het niet uitblijven. Het lijstje wordt afgewerkt en er is nog genoeg tijd over om even de Scheiteltunnel door te gaan om tussen Furka en Realp verder te gaan met de reparaties en om tussendoor op te treden als calamiteitenteam

De Puttenploeg Langs hetzelfde baanvak zitten om de tachtig meter putten voor de sprinkler installatie. De gaten in de putten moesten allemaal worden dichtgemetseld en de vloer worden geëgaliseerd. Een klus voor Peter v. O. en ikzelf daarbij geassisteerd door de Zwitsers Walter en de Werk aan het spoor in Muttbach andere “echte” Zwitser Wouter van den Broek uit Basel. Gevieren hebben we dus de gehele week in de put gezeten.

Foto MS

De Zevers Nabij Oberwald moest het bed van de sprinklerbuizen eerst worden voorzien van fijn zand, dan de buizen erin en vervolgens aanvullen met grof zand. En fijn zand maak je door Nummer 3, september 2008

17

(Vervolg van pagina 17) en tandstaven en dwarsliggers ten gevolge van steenlawines te vervangen. Ik verbaas mij er nog steeds over hoeveel schade zo’n grote steen aan het spoor kan aanrichten ondanks dat de spoor- en tandstaven van massief staal zijn gemaakt. Een prima klus voor Jaap

Werk aan het spoor in Muttbach

Foto MS

en Marcel aangevuld met de Zwitser Bruno. Nadat Arnold bekomen was van de kookziekte (waarover later meer) heeft hij zich de rest van de week aangesloten bij de groep ijzervreters zodat de groep groot genoeg was voor nog twee grote klussen, zijnde het storten en stoppen van extra balast bij Muttbbach en het vrijgraven van een afwateringskanaal. De tunneltikkers Zoals bekend is de Scheiteltunnel niet uit het beste gesteente gemaakt. Daarom was op een platte wagen een stelling geplaatst en hierop stonden als ware circusartiesten Arnold en Coenraad met een hamer tegen het plafond te tikken om te zien waar de slechte, holle, plekken waren. En die waren er zeker want diverse keren vielen er grote stenen van het plafond af en moesten ze een noodsprong maken om deze niet op hun hoofd te krijgen. 18

De beekgeleiders Bij Muttbach is het afgelopen winterseizoen een steunmuur langs de Mutt (beek komende vanaf de Mutt gletsjer) weggeslagen. Een mooie klus dus voor Herman, Jack en Bert om deze weer op te bouwen. Maar aan al het goede kwam al snel een eind toen de Zwitserse kraandrijver probeerde om een zeer grote en zware steen op te beuren met de arm van de bulldozer in de uiterste stand. Resultaat een kromme zuigerstang en dat betekende het einde van de klus. Verder zijn er diverse hand- en spandiensten verleend aan diverse andere werkzaamheden waaronder de reparatie van de kromme zuigerstang. Deze week ging ook nog eens de zuigerstang van een vijzel van een stempel kapot, ook krom door mishandeling door een Zwitser.

Met de werktrein de Scheiteltunnel in

Foto MS

De oplettende lezer heeft Peter Westmijze bij bovenstaande activiteiten gemist. Heeft hij dan niets gedaan? Zeker niet, hij heeft zich ontpopt als een ware keukenprinses die het roer in de keuken heeft overgenomen van de Zwitsers Heidi en Peter. En dat hebben De Tandstaaf

we gemerkt want het eten was verrukkelijk en ging er zeker in na een dag van hard werken. Arnold heeft helaas niet de gehele week kunnen werken want hij was ’s maandags ziek. Iets verkeerds gegeten? Wat wel opviel was dat Arnold een dag later zelf ook in de keuken heeft gestaan om Peter te helpen. Arnold heeft zich later weer bij de ijzervreters gevoegd. Dat ligt hem beter want hij glunderde weer van oor tot oor. Toen Peter de keuken helemaal op orde had, had hij nog tijd over om zich te mengen tussen het werkvolk en om zo het wel en wee van de werkvloer op te snuiven. Donderdagavond was de vaste traditie van eten buiten de deur op uitnodiging van Herman en Kees. Dus met z’n allen naar Glacé du Rhône voor een overheerlijk kaasfondue en een zeer gezellige avond met z’n allen waarvoor onze grote dank.

Al met al was het weer een geslaagde en gezellige werkweek waarbij de weergoden ons dit jaar (rond de 30 graden) beter gezind waren dan vorig jaar en is Oberwald weer een beetje dichterbij gekomen. En uiteraard na terugkomst in Nederland direct weer doorgegeven dat ik week 35 2009 vrij wil hebben om een begin te maken met het volgende decennium van Fronarbeit. Even ter informatie voor Bert: Ja, Peter en ik hebben diverse Heidi’s gezien.

Volgens menig Zwitser spookt het in in het ‘Blaue Haus’. Wij denken ‘Der Geist aus das Blaue Haus’ gevonden hebben… Foto MS

Ja, en dan is het al weer zaterdagmorgen. De terugreis wordt door de meesten aanvaard en scheiden onze wegen weer voor een jaar. Maar bijna niet voor Arnold, Jaap en Marcel, zij moesten bijna blijven vanwege een lege accu, maar gelukkig was ook dit weer snel verholpen. Zelf ben ik samen met Peter, Bert, Jack en Herman nog een dag gebleven om zondag terug te keren. Het was zaterdag prachtig weer en een mooi moment om het treinkaartje te gebruiken voor een treinreis van Gletsch naar Realp. Met de auto zijn we verder gereden naar Andermatt voor een tussenstop om vervolgens een prachtige rondrit te maken via de oude Gotthard pas en de Nufenen pas.

Nummer 3, september 2008

19

Over Ons - VFB Sectie Nederland Informatie over de vereniging

Bestuur

Oprichting De vereniging is opgericht op 12 mei 1990, als onderdeel van de Zwitserse Verein FurkaBergstrecke (VFB)

Voorzitter Hans Croes Rietgors 21 3271 XC Mijnsheerenland tel. 0186 - 602819 [email protected]

Missie De Verein Furka-Bergstrecke Sectie Nederland zet zich in voor het behoud van de historische Furka-Bergstrecke in Zwitserland. De vereniging De VFB Sectie Nederland is onderdeel van de internationale vereniging VFB. De VFB biedt haar leden op allerlei manieren de gelegenheid om zich actief in te zetten binnen de vereniging en informeert hen via het Nederlandse blad ‘De Tandstaaf’, het Zwitserse blad ‘Dampf an der Furka’ en via internet. Giften Giften voor de Sectie Nederland zijn altijd van harte welkom op gironummer 6240212 ten name van Verein Furka-Bergstrecke Sectie Nederland te Almelo. Kijk voor meer informatie op onze website, www.furkabahn.nl Fronarbeit (vrijwilligerswerk) Een belangrijke taak van de vereniging is het onderhoud van de spoorlijn. Hiervoor reizen jaarlijks vele vrijwilligers af naar Zwitserland om zo actief een bijdrage te leveren aan het behoud van de lijn. Ook u kunt meehelpen! Kijk voor meer informatie op onze website, www.furkabahn.nl

Secretaris Peter Westmijze Keizershof 112 6834 DK Arnhem tel. 026-3215699 [email protected] Penningmeester en ledenadministratie Gerard Geist Wanschersdwarsweg 4 7603 NS Almelo tel. 0546 - 867214 [email protected] [email protected] Public Relations Huig van der Marel Utrechtsestraat 55-28 6811 LV Arnhem tel. 026-3119287 [email protected] Jeroen Wolff Jacob Catsstraat 23 2613 HA Delft tel. 06-38315397 [email protected]

Colofon

Lid worden?

De Tandstaaf Is een uitgave van de VFB Sectie Nederland en verschijnt 4 keer per jaar.

Als u het werk van de vereniging wilt steunen, kunt u lid worden. Als lid krijgt u altijd als eerste de actuele informatie en krijgt u korting bij diverse sponsoren én bij de DFB in Zwitserland. Ook kunt u als lid de handen uit de mouwen steken tijdens één van de Fronarbeit-weken in Zwitserland en zo bijdragen aan het behoud van de spoorlijn.

Abonnement Een abonnement op de Tandstaaf kost € 10,per kalenderjaar (buiten Nederland € 13,50). Samenstelling: Diederik van Nimwegen Jeroen Wolff Eindredactie:

Het bestuur

Redactie-adres: Diederik van Nimwegen Birkholm 234 2133 CL Hoofddorp tel. 06-13049622 [email protected] Adverteren Mail naar [email protected], of neem contact op met Diederik van Nimwegen

Het lidmaatschap van de VFB kost u slechts € 36,- per kalenderjaar. Een familielidmaatschap kost € 54,- (beiden excl. Tandstaaf) Wilt u lid worden, of wilt u meer informatie, dan kunt u contact opnemen met de penningmeester. Weet u iemand (of uzelf) met interesse voor treinen of een ‘ontspannende’ werkweek? Meldt hem of haar dan nu aan!