Verein Furka-Bergstrecke Sectie Nederland
DE TANDSTAAF
Nummer 3 - Oktober 2012
De bouwwerkzaamheden in het depot zorgen ervoor dat de situatie in Realp per dag verandert. De stoomlocs zijn gelukkig gebleven.
Verein Furka-Bergstrecke Sectie Nederland
Agenda
Tips voor de agenda? mail naar
[email protected]
Oktober 2012 - nummer 3
In dit nummer Van de redactie
2
Van de voorzitter
3
Najaarsbijeenkomst
4
Verslag werkweek 21
6
Verslag werkweek 34
8
Algemene informatie 12 Adressen, tips en informatie Redactiesluiting Tandstaaf 4: 18 november 2012
Internet: www.furkabahn.nl
Foto’s omslag en pagina 1: Jeroen Wolff
Van de Redactie Nu de herfstblaadjes de sporen in Zwitserland en Nederland weer weten te vinden kunnen we terugkijken op een drietal geslaagde werkweken. Ondanks de administratieve beslommeringen is toch een groot deel van onze leden weer naar Zwitserland afgereisd om zijn of haar bijdrage aan de Strecke te leveren. Stond in week 21 het herstel van de onweerschade nog centraal, in week 34 waren de meeste dagelijkse treinen het traject alweer gepasseerd en konden onze Froni’s zich toespitsen op ‘Systematisches Gleisunterhalt’ oftewel het vervangen van klemplaatjes en bevestigingen in de bogen tussen Gletsch en Oberwald. Voor het eerst met een officiële Sicherheitswärter langs de baan kon het eigenlijk niet meer mis gaan. Vooral op het traject Oberwald-Gletsch is het moeizaam werken als er per dag twee doorgaande treinen en twee pendeltreinen per richting passeren. Met een geslaagde najaarsbijeenkomst in Rotterdam werd het seizoen voor onze sectie traditioneel weer afgesloten en kijken we vooruit naar 2013. In deze Tandstaaf vindt u naast de werkweekverslagen ook een verslag van de belevenissen in MiniWorld. Graag maken we u erop attent dat we nog altijd naarstig op zoek zijn naar recent fotomateriaal op en rond de Strecke. Speciale voorkeur bestaat voor foto’s van werkzaamheden of bouwtreinen. Mocht u nog één en ander hebben staan, dan ontvangen wij deze graag in hoge resolutie. Diederik van Nimwegen Jeroen Wolff Mededeling Op de jaarvergadering in het voorjaar van 2013 zal Huig van der Marel terugtreden als bestuurslid. Dit betekent dat er in het bestuur een vacature ontstaat voor een bestuurslid dat zich bezig zal houden met de PR– en beursactiviteiten. Wilt u een bijdrage leveren aan de activiteiten van de vereniging, dan zijn wij op zoek naar u! Deze bestuursfunctie is op vrijwillige basis. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de voorzitter. Geïnteresseerden kunnen zich met een bondige motivatie eveneens melden bij de voorzitter. Op de jaarvergadering in het voorjaar van 2013 zullen de verkiezingen voor het nieuwe bestuurslid plaatsvinden. 2
De Tandstaaf
Van de Voorzitter Normaal gesproken kan ik hier, rond de tijd dat ik dit stukje maak, melden dat al onze werkweken weer voorbij zijn. Echter dit jaar zijn op dit moment onze laatste Froni’s onderweg naar Zwitserland om te gaan werken in week 39. Als het goed is heeft u alle commotie rond onze werkweken, betreffende 2012, niet gemist. Dit alles als gevolg van een volledig falende coördinatie door een lid van de Zentralvorstand. Één en ander is niet gebleven bij het simpele feit dat onze vaste werkweken als sneeuw voor de zon verdwenen waren (overigens waren er meer secties met problemen). Ook de communicatie nadien was van een dusdanig niveau dat het bestuur gemeend heeft dit middels een officieel schrijven aan de kaak te stellen en te verzoeken de boosdoener van zijn taken te ontheffen. De absolute druppel die de emmer deed overlopen, was een officieel schrijven uit Zwitserland, ondertekend door dezelfde persoon, waar de eerste zin luidde: “Ein Schwerpunkt für den Zentralvorstand ist die Förderung der Freiwilligenarbeit.” Hoe durft iemand dit te schrijven, die het gehele jaar getracht heeft de Fronarbeit zoveel mogelijk tegen te werken. Inmiddels heeft het bestuur een niet-formele, wel werkende, route voor de communicatie betreffende de Fronarbeit gevonden en nu is bekend dat een nieuwe coördinator is aangesteld. Ik verwacht dat komend jaar de Fronarbeit weer gaat zoals wij altijd gewend waren. Hans Croes
Nummer 3, Oktober 2012
3
Van de Redactie Op bezoek bij Minworld Rotterdam Op zaterdag 5 oktober troffen bijna 25 leden elkaar in het gebouw van Miniworld Rotterdam aan het Weena. Kon men eerst een uurtje 'op eigen gelegenheid' door Miniworld struinen, vanaf 14.00h was er door het bestuur een rondleiding georganiseerd 'achter de schermen' om zo aanvullende informatie over Miniworld te kunnen krijgen. Miniworld is in 2007 geopend en is een afspiegeling van een diverse
aanwezige 'Ahoy hal' die mee verandert met datgene wat er op het moment in Ahoy plaatsvindt: van popconcerten tot tennisevenementen en van volleybalwedstrijden tot Marco Borsato. De middag werd door een achttal aanwezigen feestelijk afgesloten met een etentje in tapasrestaurant 'la Cazuela' waar de tapas en paella's over de tafel vlogen.
Nederlandse langschappen in vorm van grote modelbanen. Hoewel de detaillering hier en daar helaas te wensen over liet (zeker voor de mensen die wel eens bij Miniatur Wunderland in Hamburg zijn geweest!) was het toch boeiend om de verhalen te horen achter de beveiliging van het (model)spoor, het verkeersleidingssysteem en de verschillende thema's die in Miniworld worden uitgebeeld. Zo was bijvoorbeeld een leuk detail de 4
Wij bedanken alle aanwezigen voor hun komst en kijken uit naar de volgende activiteit!
De Tandstaaf
Rotterdam Centraal is in Miniworld al klaar. Het grote voorbeeld pas in de loop van 2013
Nummer 3, Oktober 2012
5
Verslag week 21 Succesvolle start bouwseizoen Zoals inmiddels al heel wat jaren het geval is trappen de ZLSM’ers in week 21 ook dit jaar het bouwseizoen voor de Nederlandse secties af. De planningsperikelen (waarover verder al genoeg is geschreven) zorgden ervoor dat de groep dit jaar slechts uit vier personen bestaat. Diederik en Erik rijden zaterdag vanuit Nederland naar Realp, Bart en Jordy zijn eerder vertrokken en hebben eerst Interlaken en omgeving een paar dagen onveilig gemaakt. Ook zij arriveren in de loop van de middag in Realp. De zondag wordt besteed aan een bezoekje aan een modelbaan van de Gotthardspoorlijn in het station van Göschenen. Daar treffen we ook Federico en zoals altijd heeft hij weer allerlei wetenswaardigheden over het wel en wee op de Zwitserse sporen. Nadat we hier zijn uitgekeken en hebben gelunchd, reizen we terug naar Realp. Maandagochtend volgt de gebruikelijke briefing van Manfred. De sneeuwruiming is nog in volle gang, in de loop van de week wordt Muttbach bereikt. Ook de herstelwerkzaamheden aan het tracé als gevolg van het noodweer eind 2011 zijn in volle gang. Door het spoor hier en daar richting berg te verschuiven is het spoor weer begaanbaar voor bouwtreinen. Voor de schade tussen 86
Diederik van Nimwegen Foto’s : week 21
Gletsch en Oberwald is een gespecialiseerd bedrijf ingeschakeld. Jordy en Bart zullen gaan assisteren bij het herstel van het talud tussen Gletsch en Oberwald. Hier moet de bouwplaats worden ingericht, ruimte worden gemaakt en ook moet voor stromend water worden gezorgd. René Czechowski is de coördinator van dit werk en hij legt de lat hoog. Dat betekent dat er flink gebuffeld moet worden, maar de werkzaamheden verlopen voorspoedig en tot tevredenheid van iedereen. Diederik en Erik blijven in Realp voor de overige werkzaamheden. Dat lijkt op het eerst gezicht niet al teveel te zijn, maar naast onze groep verblijven in Realp nog zo’n 20 leerlingen van de Lehrwerkstätte Bern, een soort ambachtsschool. Bij toerbeurt zal een deel van de leerlingen gaan werken aan het inrichten van de nieuwe “Gnagi-wagen”, de schaftwagen die langs de baan wordt ingezet. De rest
Herstel van het baanlichaam De Tandstaaf
zal die dag elders assisteren. Manfred neemt hen in eerste instantie onder de hoede, maar vraagt al snel aan Erik en Diederik om dit over te nemen. De bedoeling is alle materialen die nodig zijn voor de spoorvernieuwing op het stuk net voor de Wilerbrücke te verzamelen en uit te venten. Wij moeten er voor zorgen dat de dwarsliggers en bevestigingsmiddelen op de juiste plaatsen terecht komen. De dwarsliggers staan gestapeld langs de beek even voorbij Realp, die hebben we gelukkig nog nooit eerder in onze handen gehad… Gelukkig hebben we de heftruck in beslag genomen en kunnen we het werk daarmee flink verlichten. We komen wel wat dwarsliggers tekort dus wordt nog even koers gezet richting Tiefenbach om daar nog een wagen vol te laden. Het blijkt intussen wel nodig te zijn om de wind er goed onder te houden bij de leerlingen. Sommigen vinden het prachtig, voor anderen is dat duidelijk anders en begint na een half uur het gezeur om de koffiepauze al. Dan moet je net ons treffen… Gelukkig weet Manfred onze aanpak wel te waarderen en complimenteert hij ons aan het einde van de week dat we onze arbeidskracht hebben verviervoudigd met de leerlingen. Dit is voor beide partijen voor herhaling vatbaar, dus wie weet... Ook voor het uitrijden van de bevestigingsmiddelen hebben we assistentie van de diesel met een platte wagen. Nadat Nummer 3, Oktober 2012
deze bij de bunker is beladen kunnen we de boel gaan verdelen. Twee man naast de wagen, de rest erop om de kisten aan te geven. Hoewel niet iedereen daar erg veel zin in heeft, helpt machinist Claus ons een handje door het tempo van de loc er bergop goed in te houden zodat het werk binnen de kortste keren klaar is. Donderdags wordt nog een lading overtollige houten dwarsliggers naar het beschadigde traject bij Furka gebracht. Het laden en lossen is naar DFB-traditie handwerk omdat er geen kraan voorhanden is, dus dat is aanpoten met zware jongens van meer dan 100 kilo. Die stalen dwarsliggers zijn zo slecht nog niet… Tussen de bedrijven door wordt het terrein voor de remise van een nieuwe laag verharding voorzien, want door alle bouwwerkzaamheden was het terrein behoorlijk slecht geworden. Het lukt ons uiteindelijk om vrijwel alle werkzaamheden te realiseren. We kunnen dus terugkijken op een geslaagde werkweek. Op naar volgend jaar!
Met de werktrein met oude dwarsliggers richting Furka 7
Verslag werkweek 34 Boutjes en moertjes... Na de nodige strubbelingen hebben we dan toch vanuit Zwitserland week 34 weer toegewezen gekregen. Gezien alle planningsperikelen wordt Oberwald onze uitvalsbasis. Hotel Furka in Oberwald heeft een Gruppenlager en daar heeft de DFB voor ons gereserveerd vanaf zondagavond. Uiteindelijk bestaat onze groep uit 6 personen: Corné de Regt gaat voor het eerst mee. Peter Witkop heeft hem ‘geronseld’ voor week 34. Joost Verspaget is ook weer van de partij. Jeroen Wolff bezoekt vrijdag zijn oma nog in Brig, en komt ook zaterdagavond naar Oberwald. Ger Vroemen logeert zaterdagavond in Andermatt, en Paul Rasch heeft al iets in Realp geregeld. Zondag 19 augustus Joost is er in geslaagd om 6 enkeltjes Realp – Oberwald te reserveren. Even over negenen arriveren we in Realp MGB. Ger Vroemen wacht ons al op. We hebben tijd om Corné een korte rondleiding te geven in Realp DFB, maar eerst even onze Platzreservierung van de trein bevestigen. Op de trein zien we de vermelding “Verspaget Joost”, zowaar correct geschreven! We wandelen richting de remise. De fundering voor de andere helft van het nieuwe lokonderkomen is al in vergevorderd stadium. De 88
Peter Witkop Foto’s : Jeroen Wolff
FO4 wordt net klaargemaakt voor onze rit.De Bekohlungsanlage is reeds verplaatst en bevindt zich nu naast de nieuwe lokloods. De kolen kunnen zo vanuit een trechter in de kubel worden gestort. De FO4 rijdt langs richting het station en dat is het sein dat het dus al weer tijd is om terug te gaan naar het station. Daar treffen we Paul Rasch. Nu zijn we echt compleet. Het is een prachtige dag voor onze rit, met een knalblauwe hemel. Onderweg vertellen we aan Corné waar we een bijdrage hebben geleverd aan de Strecke. In Tiefenbach weer even de gebruikelijk stop om water te nemen. Dan gaat het richting Furka. Als we daar aankomen herkennen we de uitbater van de restauratie. We verorberen de traditionele worst en genieten op het terras. De tegentrein kruisen we in
Hoewel de dieselloc de stoomlocs hier aardig imiteert, is de belangstelling gering. De Tandstaaf
Muttbach. Al snel gaat het verder naar Gletsch. Daar hangt Maria weer uit het Blauwe Haus, zwaaiend met vlag en pet. De rit naar Oberwald is voor Jeroen ook de eerste keer, dat wil zeggen per personentrein. Het is warm in Oberwald, en we betrekken een tafeltje bij ons hotel om vocht en zout aan te vullen. Daarna doen we nog een retourtje Oberwald – Gletsch, heen met de stoomtrein, en de blustrein achter ons, terug met de diesel. We gaan in Gletsch aan een tafeltje zitten om de vochtvoorraad weer aan te vullen. Na enige tijd klinkt een sirene en zien we een politieauto de Furkapas opgaan. Even later volgt brandweer. Weer even later nog een politieauto, gevolgd door een ambulance. Op de pas zien we in de verte rook. Dan rotorgeluid, een helikopter van de Rettung scheert laag over het station van Gletsch. Later horen we van Manfred Willi dat een inhalende motor frontaal op een andere motor is gebotst met een dode en een zwaargewonde tot gevolg. We gaan terug met de diesel, Federico is conducteur, en blij met ons, want zo voeren we het aantal passagiers van de diesel nog wat op.
briefen op de parkeerplaats van de DFB in Oberwald. Volgens het reeds per mail ontvangen werkrooster moeten we aan de slag op het traject Oberwald – Gletsch. “Systematischer Gleisunterhalt”, zegt het werkrooster. Manfred meldt telefonisch aan onze Gruppenleiter Jeroen dat hij met de Regionalzug van 09.15 arriveert. Na de begroeting legt hij uit dat onlangs over het gehele traject de geometrie van het spoor is gemeten. Dat wil zeggen de afstand tussen de spoorstaven onderling én de afstand tussen de tandstaaf en de spoorstaaf. Er zijn 3 plaatsen waar de normen fors worden overschreden, allemaal bogen. Dat houdt in dat we de daar de spoorbreedte moeten meten, en moeten kijken welke maatregelen we moeten nemen: buitenrail naar binnen zien te duwen, binnenrail soms ook nog iets richting tandstaaf verschuiven. Plaatjes vervangen door grotere indien er teveel ruimte is, slechte plaatjes, moeren, bouten en/ of ringen vervangen, losse moeren vastdraaien, de bouten en moeren van de tandstaaf controleren en zonodig vastdraaien.
Paul heeft in Zwitserland een cursus “veiligheidsman” gevolgd; de De bezetting van de dieselpendel van werkwijze bij de DFB wordt steeds Gletsch naar Oberwald vice versa professioneler. Paul moet onze blijkt slecht. De verwachting was dat werkzaamheden steeds aan- en veel mensen juist op dat afmelden bij de treindienstleider. Het laatstgeopende traject wilden voordeel is dan dat we ons boeken. Tot op heden blijkt daar werkterrein mogen “sperren”, dus kan weinig van. Benieuwd wat dat er niet ineens een onverwachte (werk betekent voor 2013. -)trein verschijnen. Maandag 20 augustus 2012 We verzamelen eerst de nodige Manfred Willi zal ons om 09.00 uur spullen en gereedschap. Voor we het Nummer 3, Oktober 2012
9
Aan het eind van de middag is het eerste traject gecontroleerd en hersteld. We transporteren alle materialen en het gereedschap met een platte lorrie omlaag richting de volgende locatie, zodat we daar dinsdag direct kunnen starten. En dan meteen door naar Gletsch voor het avondeten. Daar krijgen we kaas en worst mee voor ons ontbijt dat we zelf arrangeren.
“Sichterheitswärter” Paul in vol ornaat
weten is het lunchtijd in Oberwald. Gelukkig, want het is bloedheet in de volle zon. ’s Middags echt aan de bak. We moeten nog wennen. Wie doet wat? Corné werpt zich op als magazijnbeheerder van ons mobiele magazijn bij de werkplek. Hij voert gevraagde plaatjes, bouten en moeren aan, en neemt verwijderde spullen weer mee. De bekende munitiekistjes zijn handig voor dit soort werk. Ook in de middag is het weer flink zweten geblazen. Dinsdag 21 augustus We hebben besloten om vroeg te gaan starten met werk in verband met de hoge temperaturen. Dus staan we om half 8 al weer tussen de bielzen op het spoor, net onder de Kehrtunnel van Gletsch. We kunnen nu langer in de schaduw werken. ’s Middag wat langer pauze, en doorwerken tot even voor zessen. 10 8
Woensdag 22 augustus Wederom starten we vroeg, dus om half zeven ontbijt, en daarna weer op pad. Jeroen en Paul gaan kijken bij de 3e locatie wat de werkzaamheden precies zijn. Tot en met morgen genieten we van het feit dat er geen treinverkeer plaatsvindt, maar vrijdag is er weer reguliere dienstregeling. Dat betekent dat we last gaan hebben om de werkzaamheden uit te voeren. We raken meer en meer op elkaar ingespeeld. Donderdag 23 augustus Ook vandaag weer vroeg starten. Na de lunch houden we weer siesta gezien de hoge temperatuur. Het wordt nu steeds meer een geoliede machine. Al weer zijn bepaalde platen op. Corné en Jeroen gaan met de bus via de autotrein naar Realp om zelf onderdelen te halen in het voormalige legermagazijn in de rotsen nabij de draaischijf van Realp. Intussen slaat het weer om en knettert het onweer er lustig op los. Na een kan sein “veilig” worden gegeven. We gaan terug en kunnen de werkzaamheden op deze locatie De Tandstaaf
hem nemen we de gedane werkzaamheden door. Hij noteert alles. Een hele verbetering ten opzichte van vroeger. Er vindt een goede terugkoppeling plaats van uitgevoerd werk.
Klemplaatjes in alle maten
afronden. Stefan komt langs met een bouwtrein en dus kan hij al ons gereedschap en materiaal meenemen naar de laatste locatie. Daar zetten we alles klaar om vrijdagochtend meteen van start te kunnen. Vrijdag 24 augustus Het zal erom spannen vandaag, of we het werk af krijgen. Paul heeft geconstateerd dat, als eenmaal de eerste trein is langsgekomen, er dan nauwelijks nog fatsoenlijk kan worden gewerkt. Nog een reden om vroeg te beginnen dus. Het werk vordert gelukkig snel en het lijkt erop dat we zowaar de werkzaamheden geheel afgerond krijgen voordat de eerste trein verschijnt. Dat lukt inderdaad en betekent dat we alles klaar kunnen melden.
’s Middags gaan we de moeren en bouten oliën. Lekker klusje voor de laatste middag. We vragen ons af hoeveel groepen hun spoorwerkzaamheden hier mee afsluiten. In de loop van de middag is alles gesmeerd. Voldaan sluiten we de wagons af. Ook deze week hebben we, zonder ongevallen, bereikt wat op de planning stond, en het soort werk gaf ook nog een uitermate bevredigend gevoel. We sluiten de werkweek weer traditioneel af met een gezamenlijk etentje. Paul is dan al vertrokken. Na het avondeten vertrekken Corné, Joost en Peter ook. Ger vertrekt zaterdagochtend vroeg en Jeroen reist in de loop van de ochtend per trein af naar Geneve om naar Nederland te vliegen. Een zeer geslaagde werkweek is weer ten einde!
We ruimen de werkplek langs het spoor helemaal op. Het gereedschap blijft grotendeels achter. De moeren en bouten die hergebruikt kunnen worden nemen we mee. In Oberwald treffen we Manfred Willi bij de lunch. Samen met Nummer 3, Oktober 2012
Teamwork bij het wisselen van de bevestigingen 11
Over Ons - VFB Sectie Nederland Informatie over de vereniging
Bestuur
Oprichting De vereniging is opgericht op 12 mei 1990, als onderdeel van de Zwitserse Verein FurkaBergstrecke (VFB)
Voorzitter Hans Croes Rietgors 21 3271 XC Mijnsheerenland tel. 0186 - 602819
[email protected]
Missie De Verein Furka-Bergstrecke Sectie Nederland zet zich in voor het behoud van de historische Furka-Bergstrecke in Zwitserland. De vereniging De VFB Sectie Nederland is onderdeel van de internationale vereniging VFB. De VFB biedt haar leden op allerlei manieren de gelegenheid om zich actief in te zetten binnen de vereniging en informeert hen via het Nederlandse blad ‘De Tandstaaf’, het Zwitserse blad ‘Dampf an der Furka’ en via internet. Giften Giften voor de Sectie Nederland zijn altijd van harte welkom op rekening 6240212 ten name van Verein Furka-Bergstrecke Sectie Nederland te Almelo. Kijk voor meer informatie op onze website, www.furkabahn.nl Fronarbeit (vrijwilligerswerk) Een belangrijke taak van de vereniging is het onderhoud van de spoorlijn. Hiervoor reizen jaarlijks vele vrijwilligers af naar Zwitserland om zo actief een bijdrage te leveren aan het behoud van de lijn. Ook u kunt meehelpen! Kijk voor meer informatie op onze website, www.furkabahn.nl
Secretaris Peter Westmijze Keizershof 112 6834 DK Arnhem tel. 026-3215699
[email protected] Penningmeester en ledenadministratie Gerard Geist Wanschersdwarsweg 4 7603 NS Almelo tel. 0546 - 867214
[email protected] [email protected] Public Relations Huig van der Marel Utrechtsestraat 55-28 6811 LV Arnhem tel. 026-3119287
[email protected] Jeroen Wolff Herengracht 46 2511 EJ Den Haag tel. 06-38315397
[email protected]
Colofon
Lid worden?
De Tandstaaf Is een uitgave van de VFB Sectie Nederland en verschijnt 4 keer per jaar.
Als u het werk van de vereniging wilt steunen, kunt u lid worden. Als lid krijgt u altijd als eerste de actuele informatie en krijgt u korting bij diverse sponsoren én bij de DFB in Zwitserland. Ook kunt u als lid de handen uit de mouwen steken tijdens één van de Fronarbeit-weken in Zwitserland en zo bijdragen aan het behoud van de spoorlijn.
Abonnement Een abonnement op de Tandstaaf kost € 10,per kalenderjaar (buiten Nederland € 13,50). Samenstelling: Diederik van Nimwegen Jeroen Wolff Eindredactie:
Het bestuur
Redactie-adres: Diederik van Nimwegen Nieuweweg 45D 2132CL Hoofddorp tel. 06-13049622
[email protected] Adverteren Mail naar
[email protected], of neem contact op met Diederik van Nimwegen
Het lidmaatschap van de VFB kost u slechts € 45,- per kalenderjaar. Een gezinslidmaatschap kost € 67,50 (beiden excl. Tandstaaf) Wilt u lid worden, of wilt u meer informatie, dan kunt u contact opnemen met de penningmeester. Weet u iemand (of uzelf) met interesse voor treinen of een ‘ontspannende’ werkweek? Meldt hem of haar dan nu aan!
De nieuwe kolenbunker in Realp is een feit. Het handmatig vol scheppen van de laadbak is geschiedenis (foto Jeroen Wolff)
