Verantwoording. Definitief Confidentieel. S& &P CRC LvD 2015JV. Classificatie. april 2015

Jaa arverslag 20 014 Veran ntwoording aan de staatssecrettaris van In nfrastructuu ur en Milieeu

Referentiienummer

S& &P|CRC|LvD|2015 5JV

Stattus

Definitief

Versienummer

1.1 1

Classificatie

Confidentieel

Versiedattum

24 4 april 2015

Inhoudsopgave 1.

Bestuursstructuur

2.

Bestuursverslag

10

Voorwoord LVNL-bestuur De meest in het oog springende momenten van 2014 Tarieven Juridische procedures Samenwerking 2014 en verder

10 11 15 16 18

Personeel Veiligheid Efficiency Milieu Maatschappelijk verantwoord ondernemen Financiële gang van zaken

23 27 33 38 40 45

3.

In control statement

49

4.

Bericht van de raad van toezicht

54

5.

Jaarrekening 2014

62

6.

Overige gegevens

118

7.

Afkortingen

120

© 2015 Luchtverkeersleiding Nederland Niets uit deze publicatie mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande toestemming van Luchtverkeersleiding Nederland.

3

1.

Be estuurs sstructuur

1.1 1

Alg gemeen

LV VNL is sinds 1 januari 199 93 een zelfsttandig bestuursorgaan - ZBO. Daarvooor was LVN NL on nderdeel van het directora aat-generaall Rijksluchtva aartdienst va an het Ministeerie van Verkeer en Waterstaat. Alss ZBO legt LVNL L over ha aar prestaties s verantwoording af aan de staatssec cretaris va an Infrastructuur en Milieu u. Het person neel van LVN NL is ambten naar in de zinn van de Am mbtenarenwe et. LV VNL hanteertt de Code go oed bestuur u uitvoeringsorrganisaties als a leidraad. LLVNL doet in n dit ho oofdstuk versslag over: • • 1.2 2

De hoofdlijjnen van haa ar bestuurssttructuur, confform de princ cipes van deeze code; De belangrrijkste wijzigiingen in de b bestuursstruc ctuur in het verslagjaar. v Opvolging van n bepalingen n

In dit jaarversla ag wordt vold daan aan de e bepalingen in de Code goed g bestuu r uitvoerings sorg ganisaties met m uitzonderring van de b bepalingen in nzake de nev venfuncties vvan de leden van de raa ad van toeziccht. Alleen van de releva ante nevenfuncties wordt opgave geddaan. Als rele evant wo orden bescho ouwd nevenffuncties die ssubstantieel tijd vergen van v de leden van de raad d of ne evenfuncties bij organisatties van waa aruit een pote entieel belang genconflict zzou kunnen on ntstaan. In he et verslagjaar zijn geen n nevenfuncties s vervuld waarbij sprake was van een n po otentieel bela angenconflictt. d door de Code goed be estuur uitvoeringsorganisaties vereistte reglemente en en Bijj LVNL zijn de pro ocedures vastgesteld en van kracht. Voor de raad d van toezich ht zijn dit hett Reglement van de raa ad van toeziccht, inclusieff gedragscod de voor leden n van de raad d, de Profielsschets van de d raad va an toezicht en n het Rooste er van aftrede en. Op haar website www w.lvnl.nl heefft de organisatie de infformatie ondergebracht die d volgens d de code publiek toeganke elijk moet zijnn. He et LVNL-besttuur hanteertt het Reglem ment inrichting en bedrijfsvoering LVN NL (Bestuursregle ement LVNL)) en het Inforrmatiestatuutt voor de uitw wisseling vann informatie tussen t VNL en het Ministerie M van n Infrastructu uur en Milieu. Daarnaast beschikt LVN NL over een LV Kla achtenregeling en een Klokkenluiderrregeling. Op p basis van de d International Civil Avia ation Organis sation - ICAO O - verplichtinng, die teven ns is op pgenomen in Europese re egelgeving, w worden doorr het Ministerrie van Infrasstructuur en Milieu, M in sa amenwerking g met LVNL ten minste ja aarlijks zogeh heten 'stakeh holder consu ltation meetings' ge eorganiseerd. Doel van deze bijeenko omsten is het consulteren n van de klannt bij voorgen nomen be eslissingen die voor hem van belang zzijn, dan wel de klant de mogelijkheidd te geven on ngevraagd ad dvies te geve en. Ook op F FABEC-nivea au vinden dergelijke conssultaties plaa ats. m de veilighe eids-, efficiën ntie- en milie euaspecten van v de primaire processeen te bewake en, is Om ee en bedrijfsma anagementsy ysteem ingerricht.

LVNL-jaarverslag 2014 - vers sie 1.1

125 pagina a's

3

1.3

Tegensttrijdige belangen

In het ve erslagjaar he ebben zich geen situatiess voorgedaan waarbij sprrake was vann tegenstrijdige belange en van leden van de raad d van toezich ht of leden va an het bestuu ur, zoals beddoeld in de Code go oed bestuur uitvoeringsorganisaties. Wettelijk ke taken

1.4

De take en van LVNL zijn vastgele egd in de We et luchtvaart. Volgens deze wet is LV VNL verantw woordelijk voo or: • • • • • •

Het verlenen van luchtverkeersdiensten binnen het vluchtinforma v atiegebied Am msterdam; Het verlenen van communicatie-, naviga atie- en plaats sbepalingsdiensten; Het verlenen van luchtvaartinlichtingendiiensten en het uitgeven van v luchtvaaartpublicaties en kkaarten; Het verzorgen of o doen verzo orgen van op pleidingen ten n behoeve va an luch htverkeersbeveiliging; Het adviseren va an de ministe er van Infrasstructuur en Milieu M alsmed de de ministe ter van ensie betrefffende aangellegenheden op het gebie ed van de luc chtverkeersbbeveiliging; Defe Het verrichten va an andere biij of krachten ns de Wet luc chtvaart opgedragen takeen.

LVNL ka an de aan ha aar opgedrag gen taken in beginsel doo or derden latten verrichte n. Ook kan zij z deze we erkzaamhede en voor ande eren uitvoere en, eventuee el ook buiten Nederland. 1.4.1

Milieutaa ak

In het Luchthavenve erkeerbesluitt, een algeme ene maatreg gel van bestu uur gebaseerrd op de Wett luchtvaa art, zijn regells voor route- en baange bruik vastgelegd waaraa an LVNL diennt te voldoen. In hetze elfde besluit is i ook de verrantwoordelijjkheid om de e grenswaard den voor geluuid, externe veiligheid en lokale luchtverontre einiging na te e leven vastg gelegd. Het luchtverkeer afhandelen binnen d deze grensw waarden is ee en gezamenllijke zorgplicht van LVNL L, de luchtvaaartmaatschappiijen en de exxploitant van de luchthave en Schiphol. 1.5

Raad va an toezicht

De raad d van toezich ht ziet toe op de werkzaa mheden van n het bestuur en staat hett bestuur met raad terrzijde. De led den van de ra aad worden b benoemd do oor de staatssecretaris vaan Infrastru uctuur en Millieu voor een n periode van n maximaal vier v jaar en zijn z eenmaal herbeno oembaar voo or een tijdvak k van maxima aal vier jaar.

4

1 125 pagina's

LVNL L-jaarverslag 20144 - versie 1.1

1.5 5.1

Led den van de raad r van toe ezicht op 31 1 december 2014

Ge erlach Cerfo ontaine (194 46), voorzitte r Da atum eerste benoeming: b 1 januari 20 11. Be enoemd tot: 1 januari 201 19. Re elevante nevvenfuncties in n het verslag gjaar: • • • • • • •

Voorzitter raad r van toe ezicht Centra aal Bureau Rijvaardigheid dsbewijzen (C CBR); Voorzitter raad r van toe ezicht Nederl ands Filmfon nds; Voorzitter vereniging v VvAA; V Lid raad va an toezicht stichting Kenn nis voor Klim maat; Voorzitter Internationaa al Kamermuzziekfestival Utrecht, U artisttiek leider Jaanine Jansen n; an advies Pa artnership Fo oundation, on ndernemen voor v straatkinnderen in Ind dia; Lid raad va Adviseur Gilde G Health Care C en Life Science Fun nd;

To om Bakker (1946) 1 oktober 20 Da atum eerste benoeming: b 009. Be enoemd tot: 1 oktober 2017. Re elevante nevvenfuncties in n het verslag gjaar: • •

Eigenaar TweeB T Softw ware; Lid raad va an advies YA AP Systems;

Pie eter van Ge eel (1951) 1 decemberr 2011. Da atum eerste benoeming: b Be enoemd tot: 1 december 2015. Re elevante nevvenfuncties in n het verslag gjaar: • • • • • • • • • •

Voorzitter raad r van toe ezicht Koninkklijke Kentalis s; Voorzitter raad r van com mmissarissen n Energiefon nds Overijsse el; Voorzitter raad r van toe ezicht Elkerlie ek ziekenhuis; Voorzitter raad r van toe ezicht Ons M iddelbaar On nderwijs; Voorzitter Nederlandse N e Algemene K Keuringsdien nst (NAK); Lid raad va an commissa arissen Goed de Doelen Lo oterijen; Lid raad va an commissa arissen COV VRA; Vicevoorzittter CDA; Voorzitter raad r van toe ezicht NCDO ; Voorzitter raad r van toe ezicht Louis B Bolkinstituut.


125 pagina a's

5

Lodewiijk Hijmans van v den Bergh (1963) Datum e eerste benoe eming: 1 okto ober 2012. Benoem md tot: 1 okto ober 2016. Relevan nte nevenfun ncties in het verslagjaar: v • • • • •

Lid M Managemen nt Board en Chief C Corpora ate Governa ance Counsel van Koninkklijke Ahold N.V.; Vice evoorzitter Ko oninklijk Con ncertgebouw w Orkest; Lid rraad van com mmissarissen Hal Holdin g N.V.; Lid rraad van toe ezicht stichtin ng Het Nederrlands Kanke er Instituut - stichting s Anttoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis; Z Lid a adviesraden Rotterdam School S of Ma anagement, Erasmus Universiteit en Champs on Stag ge.

Charlottte Insinger (1965) Datum e eerste benoe eming: 1 maa art 2012. Benoem md tot: 1 maa art 2016. Relevan nte nevenfun ncties in het verslagjaar: v • • • • •

6

Zelffstandig advisseur en interrim-bestuurd er; dam NV; Lid rraad van com mmissarissen Ballast Ned Lid rraad van com mmissarissen SNS Reaa al NV; Voo orzitter raad van v toezicht stichting Wo orld Expo 202 25; Lid rraad van toe ezicht Filmfon nds.

1 125 pagina's


1.6 6

Bes stuur

He et bestuur is belast met de d dagelijkse e leiding van LVNL en verrtegenwoorddigt LVNL in en e bu uiten rechte. Het bestuur van LVNL vo olgt de principes van een n collegiaal bbestuur. Het bestuur ge eeft leiding aa an de organisatie en de d daarbinnen onderkende o bedrijfsproceessen. p voordracht van de raad d van toezich ht worden de leden van het bestuur beenoemd doo or de Op sta aatssecretaris van Infrasttructuur en M Milieu, voor een e periode van v maximaaal vijf jaar. He erbenoeming g kan telkens s voor een pe eriode van maximaal m vijf jaar plaatsvi nden. 1.6 6.1

Led den van het LVNL-bestu uur

Pa aul Riemens s (1962) er van het be Ch hief Executivve Officer (CE EO), voorzitte estuur, per 1 oktober 20009, Ch hief Operatin ng Officer (CO OO), bestuurrslid operatio onele bedrijfs svoering, tot 1 oktober 20 009. Da atum eerste benoeming: b 1 januari 200 08, herbenoe emd op 1 oktober 2014. Re elevante nevvenfuncties in n het verslag gjaar: • • • • • • • • •

Lid Beirat Deutsche D Flu ugsicherung - DFS; Lid adviesrraad Nationa aal Lucht- en n Ruimtevaarrtlaboratorium m - NLR; Lid adviesrraad Nederla ands Lucht- e en Ruimteva aart Fonds; Lid adviesccommissie stichting Hoog gvliegers; Lid raad va an commissa arissen Twyn nstra Gudde; Voorzitter Executive E Co ommittee CA ANSO; Voorzitter raad r van toe ezicht St. Jan nsdal ziekenh huis; Lid raad va an advies DD DA; Lid raad va an advies Hu unite.

Jo os van Rooijjen (1953) Ch hief Financia al Officer (CF FO), bestuursslid. Da atum eerste benoeming: b 1 oktober 20 009, herbeno oemd op 1 ok ktober 2014. Re elevante nevvenfuncties in n het verslag gjaar: •

SO B.V. Lid raad va an commissa arissen CANS

1.6 6.2

Taa akverdeling

De e taakverdeling tussen de e bestuurderrs is vastgele egd in het Be estuursreglem ment LVNL. De be estuursleden zijn samen verantwoord v elijk voor de taken zoals vastgelegd iin de Wet luc chtvaart. De e voorzitter van v het bestu uur heeft een n bijzondere positie. Onve erlet de princcipes van collegiaal be estuur is hij de d eerst aang gesprokene vvoor de resultaten en de algemene g ang van zak ken bin nnen LVNL.


125 pagina a's

7

1.7

Managem mentteam LVNL L - MT-L LVNL

Ter uitvo oering van de d verantwoo ordelijkheid vvan het bestu uur, zoals hie ervoor beschhreven, en de e aansturing van de dagelijkse bed drijfsvoering voert het be estuur periodiek overleg m met het manage ementteam (M MT). In dit ov verleg wordt organisatieb brede informatie ten behooeve van besluitvvorming door het bestuur uitgewisseld d en wordt he et MT over, door, d of nameens het esluiten gera aadpleegd. O Om die reden n zijn alle bed drijfsfunctionnaliteiten en bestuur te nemen be processsen vertegenwoordigd in dit gremium.. Het MT-LVNL kende op p 31 decembber 2014 de volgend de samenstellling. 1.7.1

Leden van het mana agementtea am op 31 dec cember 2014

Jurgen van Averma aete General Manager Procedures. Marcel Bakker General Manager Syystems & Inffrastructure. Jasper Daams General Manager Sttrategy & Pe erformance. Hans K Keetman General Manager Corporate Serrvices. Paul Riemens Directorr Operations a.i. MT-LV VNL

EX XECUTIVE BOARD Chhief Executive Officer: Paul Riemens Chhief Financial Officer: Jos van Rooijen

LEGAL AFFAIRS (LA)

COR RPORATE SERVICES (CS)

er : Manage Matthé Ru utten

General Manager : Hans Keetman

OPERATIONS (OPS)

PROCEDURES (PRO)

SYSTE EMS & INFRASTRUCTURE (S&I)

STRATEGY & PERFORMANCE (S&P)

REGIONAL UNIT T (RU)

Director a.i.: Paul Riemens

General Manager : Jurgen van Avermaette

M : General Manager Marcel Bakker

General Manager : Jasper Daams

General Manager : Hans-Peter Spies

LVNL-organogram.

8

1 125 pagina's


1.8 8

Ondernemings sraad

De e ondernemingsraad (OR R) wordt gevo ormd en gek kozen door de e LVNL-meddewerkers. De D zitttingsperiode e van de lede en van de OR R is drie jaar. Medewerke ers moeten m minimaal een n half jaa ar bij LVNL in n dienst zijn om te moge n stemmen. Kandidaten voor de ondeernemingsra aad mo oeten minima aal een jaar in dienst zijn n. De OR kom mt op voor de e collectievee belangen va an de me edewerkers door d overleg g te voeren m met het LVNL L-bestuur ove er het beleid en het functtioneren va an de organissatie. Daarna aast heeft de e OR het rech ht het LVNL--bestuur te aadviseren ove er onder me eer belangrijke wijziginge en in de orga anisatiestructtuur van LVN NL en belanggrijke investe eringen of belangrijke wijzigingen w van v technolog gische voorz zieningen. De e OR heeft re recht van insttemming bij bepaalde be esluiten op het h gebied va an sociaal be eleid. Verder kan de raadd op grond va an het initiatiefrecht het h bestuur ongevraagd a advies geven n over onderw werpen die dde organisatie aa angaan. In aanvulling op o de reguliere overlegve ergaderingen besprak de raad in 20144 tweemaal de d alg gemene gang van zaken binnen LVN NL met het be estuur. Beide e bijeenkomssten werden bijgewoond do oor een afgev vaardigde va an de raad va an toezicht. Leden van de ond dernemingsraad op 31 december 2014

Leden L van de ond dernemingsraad op 1 januari 2015 5

Theo Hoogeboom, voorzitter

Jo ohan Kooistra

Barbara B Baltes, voorzitter

P Peter Hokke

B Barbara Baltes, viccevoorzitter

Ger G Nelissen

Bert B Rolvink, vicevoorzitter

T Theo Hoogeboom

B Bert Rolvink, secre etaris

Sylvia Vial

Sylvia S Vial, secreta aris

E Erna Ikelaar

A Anouk Aardema

Arno A van Wijnen

Anouk A Aardema

A Anil Jankipersad

Jo ohn Barendregt

Martin M Zijderveld

Ricardo R ter Brugge en

B Bertran Kuipers

Frédérique Fit

Nils van Zoolingen

Danny D Dollé

G Ger Nelissen

E Erna Ikelaar


Frédérique F Fit

125 pagina a's

9

2.

Bestuursverslag

2.1

Voorwoo ord LVNL-be estuur

In 2014 gebeurde err veel in de wereld; w oorlo ogen, terroristische aansla agen, een Ebbola-epidem mie. Ook de luchtvaart en n Nederland in het bijzon nder, werd in n het hart getroffen. Vooraal door het veronge elukken van vlucht v MH17 7 van Malayssia Airlines op p 17 juli. Een n vlucht die bbij ons vertrok van Sch hiphol naar Kuala K Lumpur. Een tragissche gebeurtenis waarbij alle 298 inziittenden, waarvan n 196 met de e Nederlands se nationalite eit, om het le even kwamen n. Ons medeeleven gaat uit u naar ied dereen die ve erder moet le even met hett grote gemis s van hun die erbaren. baar wanneerr uit internatiionale statistieken blijkt ddat de Er is geen groter contrast denkb luchtvaa art in 2014 opnieuw veilig ger werd. En n dat ook onz ze organisatie e wederom i n staat bleek k haar veiligheidspresstaties te verb beteren. Daa ar blijven wij te allen tijde e aan werkenn. Ondankks een toename van het aantal a vluchtten, met op 28 2 augustus de drukste ddag ooit op Schipho ol met 1.452 vliegbewegingen, bleven n de door ons veroorzaak kte vertraginggen beperkt.. Wij bode en in het verrslagjaar zow wel een hoge e uurcapacite eit onder goe ede omstandiigheden, als een zo h hoog mogelijjke capaciteiit bij minder g gunstige omstandigheden. Financie eel eindigde 2014 met ee en positieve afwijking ten n opzichte va an de begroti ng, door hogere bedrijfsinkom msten, lagere e bedrijfs- en n financiering gslasten. Wij zullen ons bblijven inzette en nbesparing. voor kosstenbewustzzijn en kosten Er werden in het verrslagjaar dive erse projecte en met succe es afgerond of o vervolgd. Binnen LVNL, maar vo ooral ook in samenwerkin s ng met nation nale en internationale partners. In dit jaarverslag gaan we e in op de be elangrijkste onderwerpen o n. 2015 wo ordt voor onss een belang grijk jaar. Er zzullen met na ame door de e overheid beelangrijke besluite en worden ge enomen die van v directe in nvloed zijn op onze bedrijfsvoering: •

•

10

Naa ar verwachtin ng neemt hett bestuur in n nauw overleg g met het Min nisterie van IInfrastructuur en M Milieu halverw wege het jaa ar een investteringsbesliss sing voor de vervanging van ons luch htverkeersleid dingssysteem m Amsterdam m Advanced Air traffic co ontrol system m - AAA. Het nieu uwe systeem m wordt volge ens de huidig ge planning eind e 2020 in gebruik genoomen. In de loop van 2015 2 wordt do oor de overh heid een besluit genomen n in het kadeer van de We et Norm mering bezo oldiging Topfu unctionarisse en publieke en e semipublieke sector - WNT. De WNT T leidt op ditt moment in onze o organissatie tot prob blemen bij de e (her)benoem ming van topffunctionarisse en, hetgeen negatieve co onsequenties s dreigt te he ebben voor oonze bedrijfsvoering. In de in 2014 4 verschenen n wettelijke evaluatie e stelde de onafhhankelijke st dat de CEO O uit de eigeen gelederen n is evalluatiecommisssie vast datt het belangrrijk is gewees gere ekruteerd en wordt het be elang ondersschreven van n de deelnam me van directteur Ope erations aan het managementteam va an LVNL. Sin nds oktober 2014 2 is de poositie van director Operatio ons vacant. De D benoemin ng van de CE EO loopt af op o 30 septem mber 2015. Omttrent herbeno oeming zal voor v de zome er duidelijkhe eid ontstaan. Wij overleggen met m het Minis sterie van Inffrastructuur en Milieu en de vakorgannisaties om de d olgen in kaart te brengen n en oplossin ngen te zoeken. In opdracht van de sttaatssecreta aris gevo

1 125 pagina's


•

van Infrasttructuur en Milieu M wordt in n 2015 een commissie c in ngesteld die eeen onafhan nkelijk onderzoekk instelt naar de arbeidsvo oorwaarden bij LVNL. In 2014 ma aakte de staa atssecretariss naar aanleiding van de evaluatie vaan het heffingenbeleid voor plaatselijke lucchtverkeersd dienstverlening nieuw belleid bekend. Dit beleid heefft als gevolg dat de ‘One Group of Airports’, waarrin nu alle dooor LVNL bed diende luchthaven ns zijn opgen nomen en wa aarvoor één tarief t geldt, uiterlijk u in 20220 moet zijn beëindigd en de bestaa ande kruissu ubsidiëring da aarmee gestopt. Voor onns is het van belang dat een op plossing word dt gevonden op basis van n een interna ationaal levell playing field d. Het door de sta aatssecretaris gevraagde e advies werd eind decem mber 2014 o pgeleverd en n is inmiddels aangeboden a aan de Twe eede Kamer.

2.2 2

De meest in he et oog sprin ngende mom menten van 2014 2

2.2 2.1

Jan nuari

Mo ode-S Enhan nced Surveilllance werd in n januari bij de d naderings sverkeersleidding voor Am msterdam Airrport Schipho ol en Rotterd dam The Hag gue Airport in n gebruik geenomen. Met dit extra ve eiligheidsvang gnet krijgen de naderingssverkeersleid ders onder andere a in eenn vroeg stadiium een wa aarschuwing als een vlieg gtuig van de toegewezen n hoogte zou u kunnen afw wijken. Zo kan n direct acctie worden genomen g om de voorgescchreven vertticale afstand d tussen vlieggtuigen te blijven wa aarborgen. In n juli 2012 we erd dit systee em al ingevo oerd voor hett verkeer datt onder ve erantwoordelijkheid valt van de algem mene verkeerrsleiding. 2.2 2.2

Feb bruari

In februari starrtte een nieuw we wervingsscampagne voor v luchtverkeersleiderss, gericht op andidaten die e in het najaa ar konden be eginnen met de opleiding tot luchtverkkeersleider. Op O ka intternet werden reclamefilm mpjes ingeze et en radioco ommercials waren w te horeen op de zen nders Ra adio538, SLA AMFM, QMusic en 3FM. 2.2 2.3

Maart

De e Nederlandsse luchtvaarttsector en Bo oeing ondertekenden in maart m 2014 eeen sa amenwerking gsovereenkom mst om een nieuw omge evingsvriende elijk operationneel concept voor de e luchthaven Schiphol te ontwikkelen.. Het gaat hie erbij onder andere om dee intentie de ge eluidsbelastin ng te vermind deren door d de implementtatie van glijlandingen, dee zogeheten Co ontinuous De escent Appro oaches (CDA A’s), de nachtprocedures te optimaliseeren voor ve ermindering van v het brand dstofgebruik en luchtverv vuiling en de planning vaan de ve erkeersstromen te verbete eren, doorda at de luchtverkeersleiding g wordt voorzzien van exactere infformatie over de vliegsne elheid. Op p 24 en 25 maart m werd in n Nederland d de Nuclear Security S Sum mmit 2014 - N NSS ge eorganiseerd. Op die dag gen bezochte en ruim vijftig g staatshoofd den en regerringsleiders ons o land. Va anuit ons kerrnproduct en vanuit ons vvakgebied we erd een topp prestatie geleeverd. Mede dankzij ee en gedegen voorbereiding v g waren wij i n staat de op perationele afhandeling a vvan de ruim 2.500 2 exxtra vluchten die in een ko orte tijd naarr Schiphol kw wamen en we eer vertrokkeen, zonder pro oblemen af te t handelen en e ondanks e een gedeelte elijke luchtruimsluiting zoonder no oemenswaard dige hinder voor v het overrige luchtverrkeer.


125 pagina a's

11

2.2.4

April

Op dond derdag 4 aprril werd de siimulatie van het FABEC project CBA Land/Centraal West afgerond. Deze simu ulatie vond plaats p in het EUROCONT TROL Experimental Centtre bij Parijs. Over he et algemeen verliep de simulatie goed d en waren de d betrokken verkeersleiddingcentra tevreden. De belang grijkste knelp punten die no og in het ontw werp moeste en worden oppgelost lagen n melijk in het Nederlandse N e luchtruim. M Meer informa atie over CBA A Land is te vvinden in voornam paragra aaf 2.5.2. erdag 19 apriil stond Maas stricht Aache en Airport in het teken va an de Hoogvlliegersdag. Op zate 2.2.5

Mei

Onze ve ernieuwde website w www.homebriefing g.nl werd op 8 mei online e geplaatst. LLuchtvarende en kunnen op deze site e onder ande ere hun vlieg plan indienen en informa atie voor de vluchtvo oorbereiding downloaden n. am The Hague Airport en n LVNL onde ertekenden op o 15 mei 2014 een sameenwerkingsRotterda overeen nkomst. In de e overeenkom mst staan afs fspraken over luchtvaarto operationele zzaken die moeten leiden tot ee en zo hoog mogelijke m vei ligheid. Eenz zelfde overee enkomst hebbben wij al gesloten mett Amsterdam m Airport Sch iphol, Gronin ngen Airport Eelde en Maaastricht eerder g Aachen Airport. Op 16 m mei ging LVN NL een partne ership aan m met KLM in Optimal O Flight, om tot efficciënter en milieuvrriendelijker vliegen te kom men. hoeve van Groningen Airrport Eelde w werd locator SO S in de buu urt van Slochhteren deze Ten beh maand vvervangen. Een E locator is een radiob baken dat die enst doet als navigatiehullpmiddel voo or het aanvvliegen van een e landings sbaan. SO iss de locator bedoeld b voorr landingen oop de baan die die in zu uidwestelijke e richting ligt, baan 23. 2.2.6

Juni

Een site e acceptance e test ten beh hoeve van de e vervanging g van het Voice Communnication Syste em - VCS - voor Schiph hol werd in juni afgerond. De live trials s werden in het h begin vann 2015 opgesta art. Eind maa art 2015 werd d het VCS in n gebruik gen nomen. Op 29 ju uni stond Am msterdam Airrport Schipho ol in het teken van de Hoogvliegersdaag. LVNL-bestuursvoorzzitter Paul Riemens werd d op 30 juni herkozen h als voorzitter vaan de Civil Air A Navigattion Servicess Organisatio on - CANSO. 2.2.7

Juli

Op 17 ju uli 2014 vero ongelukte vlu ucht MH17 va an Malaysia Airlines, die bij ons vertrook van Schipho ol naar Kuala a Lumpur. Ee en tragische gebeurtenis waarbij alle 298 inzittendden om het leven kw wamen.

12

1 125 pagina's


Te en behoeve van v Groninge en Airport Ee elde werd loc cator VZ vlak kbij Veenhuizzen deze ma aand ve ervangen. VZ Z is de locato or bedoeld vo oor landingen n op de baan n die in noorddoostelijke richting ligt, baan 05. De eze maand le everden wij onze o bijdrage e aan het Ne ederlandse performance plan voor de e Single Eu uropean Sky Performance Scheme R Reference Pe eriod 2 (2015 5-2019). Wij vverwachten aan a de me eeste Europe ese performa ance targets te kunnen voldoen. v Dit geldt g echter nniet voor de fin nanciële doelstellingen. Omdat O de onttwikkeling va an het vliegve erkeer in de eerste refferentieperio ode (2012-20 014) onder de e verwachtin ng bleef, zijn we voor dezze tweede pe eriode uittgegaan van een ‘low’ scenario. 2.2 2.8

Aug gustus

Vo oor de luchtvverkeersleidin ng op Schiph hol was 28 augustus de drukste d dag oooit met 1.45 52 vliegbewegingen. LV or aan een verbetering VNL werkte in n 2014 onverminderd doo v van v de surveiillance-dekking bo oven de Noorrdzee. In opd dracht bouwd de een conso ortium de inffrastructuur w waarmee op basis va an Wide Area a Multilateration een survveillance plaa atje gerealise eerd wordt. D De technische op plevering van n het systeem m vond plaatss in juli, waa arna op 4 aug gustus het opperationele gebruik g va an het systee em onder tria al-condities sttartte. De ee erste resultate en van de triial zijn positie ef. Het syysteem wordtt gezien als een e belangrijjke (veiligheids-) enabler. Definitieve overname en ing gebruikstellin ng wordt med dio 2015 verw rwacht. 2.2 2.9

Sep ptember

Op p 5 septembe er slaagde voor het eerstt een studen nt van de afsttudeerrichtin g Air Traffic Ma anagement van v de opleid ding Aviation n aan de Hog geschool van n Amsterdam m erin zijn vollledige op pleiding tot lu uchtverkeerslleider af te ro onden, als on nderdeel van n de Bachelooropleiding die LVNL sa amen met de hogeschool heeft ingericcht. Op p 22 september 2014 kwamen in Den n Haag de se ecretarissen--generaal vaan de Ministeries van De efensie en In nfrastructuur en Milieu bije een. Zij stem mden in met de d vervolgplaannen voor de d rea alisatiefase van v ons prog gramma co-lo ocatie civiele e en militaire luchtverkeerrsleiding, die e vanaf 20 017 moeten leiden tot uitv voering van m militaire luchtverkeersdie enstverleningg vanaf Schip pholOo ost. 2.2 2.10

Okttober

De e staatssecre etaris van Inffrastructuur e en Milieu herrbenoemde per p 1 oktoberr 2014 de be estuurders va an LVNL; Paul Riemens a als CEO voo or de duur va an een jaar een Jos van Ro ooijen alss CFO voor een e termijn van v vijf jaar. D De staatssec cretaris gaf te evens aan inn 2015 een on nafhankelijk onderzoek o uiit te laten voe eren naar de e arbeidsvoorwaarden enn FLNA-regeling bij LV VNL. Hieruit moet m een advies voor de e toekomst vo oortvloeien, dat d recht doeet aan de intternationale context c waarr LVNL zich in beweegt en e de politiek k-maatschapppelijke opinie e. De eze maand trrad director Operations O JJohn Schaap p om persoon nlijke redeneen terug. Met het do oel de veiligheid en adequ uaatheid van n het proces van luchtverrkeersdienstvverlening te kunnen blijjven garande eren zijn maa atregelen ge etroffen voor de tijdelijke herverdelingg van zijn taken. De priimaire taken, verantwoorrdelijkheden en bevoegdheden van director Opera rations en de e


125 pagina a's

13

operatio onele aansturing worden waargenom en door CEO O Paul Riemens. Tevenss zijn afsprak ken gemaakkt over tijdelijjke rapportag gelijnen en vvertegenwoorrdiging in extterne overlegggen, met name do oor managerrs uit de twee ede lijn van h het operation nele directora aat. Eind okttober werd Hans-Peter H Spies S benoem md tot Generral Manager Regional Unnit. Hij is de vervang ger van Leo Mooijman M die e eind 2014 L LVNL verliett. 2.2.11

Novemb ber

Diversite eit is een spe eerpunt in on ns personeellsbeleid. In dat d kader ond dertekenden wij op 11 novemb ber het charte er ‘Talent naar de Top’. H Hiermee com mmitteren wij ons ook aann het ontwikke elen van een n duidelijke strategie s voo r toestroom, doorstroom en behoud vvan meer vrouwellijk talent in topfuncties. Op 13 n november we erden op Gro oningen Airpo ort Eelde de eerste GPS-naderingen met verticale geleidin ng in Nederla and geïntrodu uceerd. Deze e nieuwe sattellietnavigatie wordt in dee toekomst waarsch hijnlijk even nauwkeurig n als a het instru umentlanding gssysteem. Door D gebruikk te maken va an GPS in combinatie met m signalen n van Europe ese EGNOS-satellieten ku unnen pilote n hun vliegtuig gen tot voor de d baan nav vigeren om da aarna te land den. Dit systeem werd m mogelijk gemaakkt vanuit een door de EU gesubsidiee erd project Ac ccelerating EGNOS E adopption in Aviation n - Accepta - dat dergelijk ke naderinge en stimuleert. Onder leidin ng van het N Nationaal Lucht- e en Ruimtevaa art Laboratorrium - NLR - werd in sam menwerking met m LVNL, A Air Charters Europe,, Martinair Flight Academ my, Dutch Flig ght Academy y en Groning gen Airport E Eelde de afgelope en twee jaar hard gewerk kt aan deze iinnovatie. De arbe eidsvoorwaarrdenovereen nkomst met e een looptijd van v 1 juni 2013 tot en meet 31 decemb ber 2014 we erd in novem mber ondertekend. Meer iinformatie is te vinden in paragraaf 2..6.3. 2.2.12

Decemb ber

Om de iinstroom van n aspirant luc chtverkeersle eiders kwalita atief en kwan ntitatief verdeer te verbeteren werd in het h verslagja aar een nieuw we wervingss strategie ontw wikkeld en inngezet. In decemb ber was daarrvan het mee est zichtbare resultaat de geheel vern nieuwde wervvingssite www.lucchtverkeersle eider.nl. In decem mber werd een e volgende e stap gezet in het streven naar meerr eenduidigheeid in het Europesse luchtruim.. In 2012 stelde de Europ pese Commissie daarvoo or de standarrdised Europea an rules of th he air - SERA A - vast. Mett ingang van 11 decembe er werden dee wettelijke kaders w waarbinnen in Europa, dus ook in Ne ederland, wordt gevlogen aanzienlijk aaangepast. ader van de civiel-militairre samenwerrking bracht de minister van v Defensiee Jeanine In het ka Hennis--Plasschaert op maandag g 15 decemb ber een kenn nismakingsbe ezoek aan LV VNL.

14

1 125 pagina's


2.3 3

Tarrieven

De e wet Luchtvaart bepaalt dat gebruike ers van luchttvaartnavigattiediensten eeen vergoeding ve erschuldigd zijn z voor de bestrijding b va an de kosten van de en-ro oute en plaattselijke lucchtvaartnavig gatiediensten n. Nederland d onderkent een e drietal zo ogenoemde heffingszone es: •

•

•

Terminal, voor v vliegverrkeer dat zich h in de nabijh heid van de luchthavens l Amsterdam Airport Schiphol, Rotterdam R Th he Hague Aiirport, Gronin ngen Airport Eelde en Maaastricht Aac chen Airport bevvindt en gebu uikt maakt va an de dienste en van de pla aatselijke lucchtverkeersle eiding. Het aantal service units s dat wordt b betaald voor een vlucht is s afhankelijk van het gew wicht van het vliegtuiig; En-route, voor v vliegverrkeer dat geb bruik maakt van v de hogerre luchtlagenn boven Nederland en het nad deringsgebied d van de luch hthavens. He et aantal service units daat wordt betaald voor een vlucht is afhankelijk van het ge ewicht van he et vliegtuig in n combinatie met de afsta and die door het Nederlandse luchtruim l wo ordt gevlogen n; North Sea Area Amsterdam - NSAA A - voor het verkeer v dat gebruik g maakkt van het Nederlandse luchtruim boven de N oordzee. Voor een vlucht wordt een vvastgesteld aantal a service uniits betaald, ongeacht o gew wicht van het luchtvaartuig - met nam me helikopterrs - of de afstand die e door dit geb bied wordt ge evlogen.

De e tarieven va an LVNL zijn onderwerp vvan consultatie met de sttakeholders, worden jaarlijks be epaald en ma aken deel uit van het natiionale tarief voor v deze he effingszoness. Zij zijn gebaseerd op p de verwach hte totale kos sten voor luc htverkeersdienstverlening en de verw wachte ve erkeersontwikkkeling in de betreffende zones, reke ening houden nd met de noog te verrekenen ressultaten uit voorgaande v jaren. Ja aarlijks wordt voor elke he effingszone e een nationaa al tarief per dienstverlenin d ngseenheid bepaald. b De e kostengron ndslag voor de d verschillen nde heffingsz zones bestaa at uit de kostten van ve erschillende dienstverlene d ers waarvan LVNL er één n is. Andere dienstverlenners zijn het KNMI, K vo oor alle heffin ngszones, en n MUAC voorr de en-route e heffingszon ne. De nationnale tarieven n worden jaa arlijks gepub bliceerd in de e Staatscoura ant. oor onzekere e en moeizam me marktomsstandigheden zochten de e luchtvaartm maatschappijjen naar Do sta abiliteit en lastenverlichtin ng. Om die rreden is in 20 011 voor de en-route e en tterminal he effingszones voorwaardelijk besloten een lager en n stabiel tarie ef voor de peeriode 2012-2 2014 af te spreken. Ditt laat onverle et dat formee el jaarlijks het tarief moet worden vasttgesteld. He 014 44,07 eu et LVNL-tarie ef voor en-route was in 20 uro (2013: 44 4,07 euro). V Voor de terminal he effingszone was w het tarieff in 2014 157 7,93 euro (20 013: 157,93 euro). e De e en-route ta arieven laten zich door un niformering van v Europese e regelgevingg het best intternationaal vergelijken. v Onderstaand O de figuur gee eft inzicht in de d nationale en-route tarrieven va an een aantal West-Europ pese landen.. Hieruit blijkt dat het Ned derlandse tarrief door de jaren j he een nagenoe eg stabiel is gebleven g en tot de laagstte in deze reg gio behoort.


125 pagina a's

15

120,00

100,00

Euro's

80,00

60,00

40,00

20,00

0,00 België

Duitsland

Frrankrijk

Verennigd Koninkkrijk

d Nederland

Zwitserland

Oostenrijk

Sppanje (ccont)

201 10

76,59

68,99

65,10 6

68,5 58

65,80

75,70

69,04

84 4,11

201 11

76,59

71,99

67,08 6

78,7 79

65,81

90,99

69,15

77 7,83

201 12

73,91

74,33

64,63 6

79,6 68

65,72

99,27

70,00

71 1,84

201 13

67,99

76,65

64,76 6

90,6 65

65,53

98,57

70,21

71 1,84

201 14

72,19

77,47

65,92 6

84,4 41

66,62

99,34

73,54

71 1,84

Nationale e en-route tarieven Europa E 2010-2014 4. Bron EUROCO ONTROL.

2.4

Juridisc che procedures

LVNL he eeft op 12 maart m 2010 ca assatie aang getekend tege en de uitspra aak van het G Gerechtshof Amsterd dam over onrechtmatig handelen h van n LVNL met betrekking b to ot ruimtelijke plannen van n Chipsho ol Holding BV V voor een gebied in de n nabijheid van n de luchthav ven Schipho l. Chipshol heeft evveneens (incidenteel) cas ssatieberoep p ingesteld. De D Hoge Raa ad heeft op 225 mei 2012 zowel het cassatieberoep van LV VNL als dat vvan Chipsho ol verworpen. Dit betekennt dat nu onherro oepelijk vastsstaat dat LVN NL over de pe erioden maa art 1999 en 29 2 novemberr 2002 tot 18 oktober 2005 onrech htmatig heefft geadviseerrd. De eventu ueel hieraan verbonden sschadevergoed ding dient in een schades staatprocedu ure nader te worden w bepa aald. Zie verdder toelichtin ng 24 in de e jaarrekening. Op 11 ja anuari 2013 hebben (de verzekeraarss van) Turkis sh Airlines alsmede Boeinng, LVNL (mede-)) aansprakeliijk gesteld vo oor het onge val van Turk kish Airlines op o 25 februaari 2009. LVN NL wordt ve erzocht een deel van de schadevergo oeding voor haar rekenin ng te nemen. LVNL is voo or eventue eel te vergoeden schade verzekerd; d de verzekera aar zal de vorrderingen in overleg met ehandelen. LVNL be

16

1 125 pagina's


2.4 4.1

Bezzwaar- en beroepsproc cedures

e bezwaar-/b In het verslagja aar werden onderstaande o beroepsprocedures gestaart en/of gehandeld. afg Nr.

Datum

Omschrijv ving

Uitkomst

1.

19-12-2013

Advies bez zwaaradviescomm missie niet ontvank kelijk

Bezwaa ar niet ontvankelijkk verklaard in beslissing

(adviesdatum)

inzake med dewerker die bezw waar had gemaak kt

op bezw waar op 20-01-20114, geen beroep ingesteld

tegen de vo oorbehouden in F FLNA-besluit 2.

17-12-2013

Advies bez zwaaradviescomm missie ongegrond

Bezwaa ar ongegrond verkklaard in beslissing g op

(adviesdatum)


bezwaar op 24-01-2014, geen beroep inge esteld

tegen voorwaardelijk discipliinair ontslag 3.

10-03-2014



(adviesdatum)


bezwaar 22-04-2014, geeen beroep ingeste eld

inzake opschorten FLNA 4.

28-05-2014



(adviesdatum)


bezwaar 20-06-2014, geeen beroep ingeste eld

tegen ontslag 5.

12-01-2014

Bezwaar medewerker m tegenn afbouwregeling OEO

Advies: ongegrond, beslisssing op bezwaarr op 15-

(bezwaar

beloning

8-14 verstuurd: ongegronnd, geen beroep in ngesteld

05-03-2014

Bezwaar medewerker m tegenn afwijzing verzoek k om

Advies commissie: c ongeggrond, beslissing op o

(bezwaar

vanaf 1 ma aart 2013 bezoldiggd te worden in ee en

bezwaar: ongegrond, 30--12-2014 uitspraak:

ontvangen)

hogere functieschaal, beroepp ingesteld op 08--08-

beroep ongegrond verklaaard

ontvangen ) 6.

2014 7.

24-04-2014

Bezwaar medewerker m tegenn verlaging

Hoorzittting 8 juli 2014, dooor commissie geg grond

(bezwaar

tegemoetko oming reiskosten woon-werkverkee er.

geadviseerd, beslissing oop bezwaar ongeg grond

ontvangen)

(contrair), geen beroep inngesteld

4. Bezzwaar- en beroepssprocedures 2014


125 pagina a's

17

2.5

Samenw werking 2014 4 en verder

2.5.1

Koninkliijke Luchtmacht

Op 22 sseptember 20 014 namen de d secretarisssen-generaa al van de Min nisteries van Defensie en n Infrastru uctuur en Millieu een defin nitief besluit tot co-locatie e. Dit houdt in dat de miliitaire luchtverrkeersleiding g voor het luc chtruim tot 8 kilometer ho oogte verhuis st naar het LV VNL-gebouw w op Schiphol-Oost. Het H beheer va an het hogerre luchtruim wordt w gehuis svest in het EUROC CONTROL ce entrum in Ma aastricht. De co-lo ocatie van de e militaire luc chtverkeersd dienstverlenin ng op Schiph hol is geplandd voor 1 januarri 2017. Ondersteunende e taken verhu uizen direct mee m en binne en een jaar ggaat de opleidin ng voor milita aire luchtverk keersleiders o ook naar Sch hiphol-Oost. LVNL en de Koninkllijke Luchtma acht hebben een gezame enlijk program mmabureau ingericht. Dit program mmabureau start s aan de hand van ee en programm maplan projec cten die als eeerste doel hebben om de co-lo ocatie van de e operationele e taken van de militaire luchtverkeerssdienstverlen ner te realisseren, gevolg gd door de opleiding. Door co o-locatie conssolideert het aantal luchtvverkeersleidingscentra in n Nederland van drie naa ar twee. M Met deze conssolidatie verb betert de toe ekomstvasthe eid van het Nederlands N luchtverrkeersleiding gscentrum vo oor het lagere e luchtruim. De D schaalvergroting verggemakkelijkt tevens d de investerin ng in en vorm mgeving van kennisintens sieve ontwikk kelingen. De civiel-militaire samenw werking draagt hiermee bij b aan een effficiëntere inrichting van de luchtverkkeersleiding in Nederla and. De integ gratie van twe ee naast elka aar bestaand de infrastructturen leidt toot effectievere e inzet va an beschikbare productiemiddelen. De verw wachting is dat co-locatie ook leidt tott een efficiënter gebruik van v het luchtrruim. Bij colocatie is schouder-a aan-schoude er coördinatie e en eenduid dige datadistributie mogeelijk, die leide en tot een o optimale afhandeling van n individuele vluchten. Op p dit moment heeft LVNLL hiermee ervaring g tussen de verschillende v e eigen units , zoals Rotte erdam naderingsverkeerssleiding en Schipho ol naderingsvverkeersleiding, respectie evelijk algem mene verkeerrsleiding en nadering gsverkeersle eiding. Schouder-aan-schouder coördin natie maakt h het mogelijk om o tijdkritische coördinatties te doen zonder d dat hierover van te voren n standaarda afspraken zijn n gemaakt. Zo Z kunnen ciiviele en militaire e luchtverkee ersleiders van n elkaars lucchtruim gebru uik maken, afhankelijk vaan het actuele verkeerssbeeld. Eenduid dige datadisttributie betek kent dat de c iviele en militaire luchtverkeersleiderss op hetzelfd de operatio onele informa atiesysteem werken waa rdoor informatie die de verkeersleideers tijdens de e afhande eling van het verkeer invo oeren over e n weer besc chikbaar is. Hierdoor H kunnnen verkeerssleiders eenvvoudiger vluchten aan ellkaar overdra agen en bete er anticiperenn op de over te dragen vluchten. Gezien de grote pottentiële voord delen van co o-locatie geve en wij priorite eit aan dit prooject, ook als s dit vertra aging van an ndere belang grijke projecte en betekent. Ten aanzien van de onttwikkeling va an luchtruim m en organissatie zien wij de volgorde e: co-locatie (1), ( FABEC-luchtruimwijzzigingen (2), vervang ging luchtverkkeersleidings ssysteem AA AA (3), als es ssentieel. Ditt betekent daat vertraging van de cco-locatie efffect kan hebben op de an ndere trajectten.

18

1 125 pagina's


De e risico’s voo or een tijdige realisatie va an co-locatie hebben betrrekking op dee technische e en org ganisatorisch he implemen ntatie van de e verhuizing van v de militaire luchtverkkeersleiders naar n Scchiphol-Oost. Daarnaast zullen, bij ve erdere integra atie van de organisaties, o governance e vra aagstukken steeds s meer een rol gaan n spelen. On nze inzet is er e hierbij op ggericht om te e invvesteren in de d relatie, door enerzijds het co-locatiie project voo ortvarend aaan te pakken en an nderzijds op basis b van red delijkheid en n transparanttie de samen nwerking en ffinanciële ve errekening ve erder vorm te e geven. Na a realisatie van de co-loc catie streeft L LVNL ernaar om de voord delen van dee samenwerk king ve erder te mate erialiseren. Hierbij wordt g gedacht aan ontwerp en inrichting vaan geïntegree erde die enstverlening g voor region naal en milita air verkeer en n aan verderrgaande integgratie binnen n on ndersteunend de afdelingen n. 2.5 5.2

Fun nctional Airs space Block k Europe Ce entral - FABEC

FA ABEC is een samenwerkingsverband tussen de staten s en civiele en militaiire lucchtverkeersd dienstverlene ers van Frankkrijk, Duitslan nd, België, Zwitserland, Z LLuxemburg en e Ne ederland, incclusief het Ma aastricht Upp per Area Con ntrol Centre. De e voortgang binnen FABE EC is beperkkt ten opzichtte van de oorspronkelijkee plannen. Nog geen en nkel groot lucchtruimprojec ct is geïmple ementeerd en n een vermin ndering van hhet aantal ce entra of ee en afslanking g in ondersteunende dien nsten is nog niet n tot stand d gekomen. I edere staat en lucchtverkeersd dienstverlene er heeft haar eigen belangen. Volgens s de Europesse Commiss sie vo oldoet FABEC C dan ook niet aan de do oelstellingen uit de Single e European S Sky - SES we etgeving. De commissie is i een inbreu ukprocedure gestart tegen elke lidstaaat van FABE EC. e implementa atie van FAB BEC-luchtruim mwijzigingen n leidt mogelijk tot versch uiving van De vliegverkeer en n daarmee ook o verschuivving van inko omsten. Met name Belgoocontrol verw wacht miinder inkomssten te kunne en genereren n en wil hierv voor financiële compensaatie krijgen van de an ndere FABEC C-luchtverkee ersdienstverrleners. Daarrom hebben de d FABEC-sstaten een algemeen ka ader voor fina anciële comp pensatie opg esteld. Vo oor de implem mentatie van n ieder luchtrruimproject is s instemming g nodig van aalle staten. Er E is dus ee en reële mogelijkheid dat voor Nederl and belangrijke luchtruim mwijzigingen binnen FABEC niet tott implementa atie komen. Dit D betreft me et name het luchtruimpro oject Cross B Border Area (CBA) ( La and/Central West. W Prroject Cross Border Area - CBA - Lan nd/Central West He et luchtruimp project CBA Land/Central L l West staat onder leiding g van LVNL een de Koninklijke Lu uchtmacht. Bij dit project gaat het om de totstandk koming van een e flexibel ttoewijsbaar militair m oe efengebied dat deels in Duits D en deelss in Nederlan nds luchtruim m ligt. Dit greensoverschrijjdend ge ebied creëertt ruimte voor het gebruik door burgerlluchtverkeer van het Nedderlandse luc chtruim in het zuidoostten van Nede erland, hetge een leidt tot kortere k route es voor de lucchtvaartmaattschappijen en e tot meer ccapaciteit in het Nederlan ndse luchtruiim. w het luchttruimontwerp p gevalideerd d door middeel van een In het voorjaarr van 2014 werd su uccesvolle, grootschalige real-time sim mulatie. LVN NL heeft de oorspronkelijkke im mplementatied datum van 2016 moeten verschuiven n. Reden daa arvoor is dat meer tijd nod dig is vo oor:


125 pagina a's

19

• •

De rrealisatie van n co-locatie De a afronding en implementa atie van het o ontwerp Centtral West; De vvoorbereiding op deze grrote luchtruim mwijziging; .

Impleme entatie is ein nd 2017 voorrzien voor CB BA Land - ee en jaar na de e realisatie vaan de colocatie - en eind 201 18 voor Centtral West. 2.5.3

Vervang ging luchtverkeersleidin ngssysteem m AAA

Het AAA A-luchtverkeersleidingssy ysteem is ve eruit het belan ngrijkste en grootste g opeerationele informattiesysteem van v LVNL. He et levert een n weergave van v het verke eersbeeld vooor de radarverkeersleiderss en vervult een e essentie eel deel van de d vliegplanv verwerking een systeem mcommunica atie met ande ere luchtverkkeersleidingscentra. Vervanging van hhet systeem is noodzakkelijk omdat het is veroud derd, het gee en invulling kan k geven aa an verwachtee Europese eisen en n het niet past bij de LVN NL-strategie o om te komen n tot gezame enlijke system men. Na een analyse van n de alternatie even voor de e vervanging g, hebben wij in 2011 initiieel gekozen n voor een samenwerrking met de Duitse luchtvverkeersleidingsorganisa atie Deutschee Flugsich herung - DFS S. Deze sam menwerking iss gericht op de d specificatie en ontwikkkeling van éé én standaa ard SESAR compliant c luc chtverkeersle eidingssystee em - iCAS - voor v implemeentatie in alle e DFS en LVNL-luchtvverkeersleidiingscentra, te e weten Ams sterdam, Bre emen, Karlsruuhe, Langen n en Müncchen. iCAS staat s voor iTEC based C entre Autom mation System m en is gebasseerd op hett Interope erability Thro ough Europea an Collabora ation - iTEC - flight data processing p syysteem dat ontwikke eld wordt door de luchtve erkeersleidin ngsorganisatiies van Duits sland, Groot--Brittannië en n Spanje, samen met de Spaanse e leverancier Indra. In 2014 stelde LVNL L een uitgebrreide businesss case op voor v de verva anging van hhet AAAluchtverrkeersleiding gssysteem. In n de businesss case zijn tw wee opties nader n uitgeweerkt: • •

enwerking m met DFS om het h gezamen nlijk gespecifficeerde iCAS SHet voortzetten van de same systteem te verw werven en te realiseren; Het uitstellen va an de vervang ging van het luchtverkeersleidingssys steem om opp een later tijdsstip alsnog bij één van de e bestaande Europese co onsortia voorr de ontwikkeeling van verkkeersleidingsssystemen aa an te sluiten..

De aanp pak en inhou ud van de business case werd afgestemd met hett Ministerie vvan Infrastru uctuur en Millieu, het Miniisterie van D Defensie en de d luchtruimg gebruikers. O Om een S gewerkt aa kostensschatting van n het nieuwe systeem mo ogelijk te mak ken werd sam men met DFS an een gezzamenlijke sp pecificatie va an het vervan ngende syste eem. Om de luchtverkeerrsleiders goe ed bij dit sp pecificatietrajject te kunne en betrekken n werd gebruik gemaakt van v een protootype van he et toekomsstige systeem m. In 2015 gaat een on nafhankelijke partij in opd dracht van he et Ministerie van Infrastruuctuur en Milieu de busin ness case re eviewen. Bij een e positief rreviewresulta aat zal de inv vesteringsbeeslissing naar verwach hting midden n 2015 kunne en worden ge enomen. Hett nieuwe systeem wordt vvolgens de huidige planning ein nd 2020 in ge ebruik genom men.

20

1 125 pagina's


2.5 5.4

Kno owledge and Developm ment Centre (KDC)

Sin nds 2006 he eeft LVNL een deel van h aar onderzoeks- en ontw wikkelingscappaciteit beleg gd in stichting KDC. In het KDC doen wij sam men met Air France-KLM M en Amsterddam Airport Schiphol S on nderzoek naa ar de innovattie van het aiir traffic managementsysteem. De veerdere ontwik kkeling en n uitbouw van n het KDC sluiten daarme ee goed aan n bij onze stra ategie. In 2014 werd in het KDC aan elf projeccten gewerkt.. Drie van de eze projectenn zijn in 2014 4 afg gerond, één project is in de opleverin ng uitgelopen n naar het ee erste kwartaaal van 2015. De an ndere zeven meerjarige projecten p lope en door in 20 015. In onderstaande figuuur is aange egeven op p welke terreinen in het ve erslagjaar re esultaten werrden geboekt. Meer uitgeebreide inform matie is ge epubliceerd op: o www.kdc--mainport.nl.. UTA A

KD DC-resulttaten 2014 FL L245

CTA A

11. SESAR 4D Arrival Management

10.. Insight in Operatiional Efficiency

9. Capacity & Runway Predictions 1. Verrbeterde aanleve ering van verkeer aan TMA

8. Applications s of ADS-C

F FL95 3. Concept C vaste naderringsroutes met hoge capaciteit 2. Traff ffic Merging in de TMA

TMA A

7. Systtem Wide Inforrmation Mana agement 6. Verbeterrde meteo Schiphol

30 000 ft

4. Aanvu ullend veiligheidssnet voor Schiphol toreen-operatie

Entry punt AMS FIR

Entry punt A Schiphol TMA

5. Efficiency Airrline Winter OPS

CTR R

Land dingsbaan

KD DC-resultaten 2014 4.

2.5 5.5

Sin ngle European Sky ATM M Research - SESAR

In het kader va an SESAR en op initiatieff van de SES SAR Joint Un ndertaking viindt onderzoek aats, waarvo oor vanuit Europa subsidiie beschikba aar is. In mei 2014 diendee LVNL een voorstel v pla in voor onderzoek naar de inzet van he et Remote To ower concept op regionalle luchthavens. Dit co oncept beteke ent dat luchtv verkeersleide ers vanuit ee en Remote Tower T Centree torrendienstverrlening levere en op regiona ale luchthave ens. Door he et plaatsen vaan camera’s s op zo’n lucchthaven en de presenta atie van beeld den op beeld dschermen in n het Remotee Tower Cen ntre is he et mogelijk ve erkeer af te handelen h van naf een ande ere locatie da an vanaf eenn conventione ele ve erkeerstoren op de luchth haven. Vo oor dit onderzzoek richtte LVNL een co onsortium op p met de Duittse en Zweeedse lucchtverkeersd dienstverlene ers Deutsche e Flugsicheru ung - DFS - en e Luftfartsveerket - LFV, het Na ationaal Luch hten Ruimte evaartlabora atorium - NLR R , KLM Fligh ht Academy een Lufthansa a Flight Training. LVNL L is voorzitter van dit con nsortium. Als subcontractors werden oook Groninge en Airrport Eelde en e SAAB bettrokken.


125 pagina a's

21

De SES SAR Joint Un ndertaking se electeerde he et ingediende e voorstel. Dit betekent ddat LVNL me et een aan ntal partners het Remote Tower onde erzoek gaat uitvoeren. u He et onderzoekk loopt tot ein nd 2016. Wij wille en ervaring opdoen o met het h Remote T Tower conce ept en mogelijke toekomsstige toepasssingen onderrzoeken. We onderzoeke en de mogelijjkheid om me et één luchtvverkeersleide er de luchttverkeersleid ding voor twe ee luchthaven ns te verzorg gen. In Nede erland gaat h et om het tegelijke ertijd leveren n van torenve erkeersleiding g aan twee luchthavens vanuit het Reemote Towe er Centre; live controle e vindt plaats s voor Gronin ngen Airport Eelde, terwijl de tweede luchthaven, A word dt gesimuleerrd. Maastriccht Aachen Airport, Ook gaa at onze aand dacht uit naar kostenefficciënte afhand deling van inc cidentele vluuchten in de nacht, b bijvoorbeeld transplantati t e- en politievvluchten, of aan a back-up voor convenntionele verkeersstorens.

22

1 125 pagina's


2.6 6

Perrsoneel

2.6 6.1

Perrsonele bezetting en fo rmatie Actief A in fte

Niet-actief, in fte: FLNA en

To otaal, in fte

medewerkers m in opleiding 31 december 2014 4

863,7

113,5

977,2

31 december 2013 3

861,6

116,3

977,9

Bezzetting 2013-2014 4, 1 fte - full time equivalent e - staat vvoor 38 uur.

De e personele bezetting b van n medewerke ers in actieve e dienst bedroeg op 31 ddecember 20 014 86 63,7 fte. Ten opzichte van n 2013 is de bezetting ge estegen met 2,1 fte. De ppersonele forrmatie be edroeg op 31 december van v het versl agjaar 850,3 3 fte; 3,1 fte lager dan in 22013. He et verschil tussen de pers sonele bezettting en formatie is te dan nken aan de geplande to oename va an operatione eel personee el, als gevolg van de ople eiding tot luch htverkeersleiider. De forrmatiecijfers voor de ope erationele afd deling worden in 2015 bijg gesteld. De aalgemene fo ormatie is conform de reorganisatie r eplanning uitt 2009 in de afgelopen a jaren met ruim m 3 fte afgeno omen. He et aantal niett-actieve med dewerkers d ie vallen ond der de FLNA--regelingen, is in 2014 met m 7,7 fte e gestegen to ot 67,3 fte. Deze geleidel ijke groei van het aantal medewerkerrs in de FLNAreg gelingen zal zich in de ko omende jare n voortzetten n. Me et het oog op p de Participa atiewet heeft ft LVNL het meerjaren m pe ersoneelsplann uitgebreid, be estemd voor het aanneme en van drie m medewerkers s met een arrbeidsbeperkking. Deze nieuwe co ollega’s zijn in n het verslag gjaar aangessteld. et aantal leerrling-verkeerrsleiders bed roeg op 31 december d 20 014 46,3 fte, een daling van v 10,5 He fte e ten opzichte e van 2013. Meer informa atie over de opleidingsre esultaten is tee vinden in pa aragraaf 2.6.6 6. 2.6 6.2

Zie ekteverzuim

He et ziekteverzuim - exclusief zwangersschap - verto oonde gedure ende 2014 eeen standaard d se eizoensverloo op en bleef beperkt b tot 3,,6 procent. Dit D is 0,4 proc cent onder dee LVNLve erzuimnorm van v 4 procen nt. He et verzuim inclusief zwan ngerschap be edroeg in hett verslagjaar 3,9 procent,, dit is 0,6 pro ocent lag ger dan in 20 013. 2.6 6.3

Arb beidsvoorwa aarden

In 2014 is wed derom een arrbeidsvoorwa aardenovere eenkomst ges sloten. De loooptijd van de e gentien maa anden, van 1 juni 2013 tott en met 31 ddecember 20 014. In ovvereenkomst bedroeg neg de e overeenkom mst werden aangepaste a a afspraken op pgenomen vo oor toekenni ng van zoge enoemde ve erkoeverdage en. Me et ingang van 1 januari 2014 werd ee en structurele e loonsverho oging toegekeend van 1,5 procent en n per 1 april 2014 2 een structurele loon nsverhoging van 0,7 proc cent. Het aanntal bovenwe ettelijke


125 pagina a's

23

vakantie e-uren werd met ingang van v 1 januarri 2014 verho oogd van 38 naar 45,6 (o p basis van een full time dienstvverband). Partijen zijn verder, in aanvulling g op de hiervvoor genoem mde afspraken n, overeengeekomen dat vanaf 1 januari 2015 5 sprake zal zijn van gesccheiden arbe eidsvoorwaardenonderhaandelingen voor wa at betreft sala aris- en verlo ofaangelegen nheden van luchtverkeers sleidingsperssoneel en overig p personeel. Ovver deze ond derwerpen vo oert het LVN NL-bestuur se eparaat overrleg met enerzijd ds de CMHF en anderzijd ds de overige e vakorganisaties. 2.6.4

eelsbeleid Persone

In de laa atste weken van 2014 we erden de wijzzigingen van n het pensioe enstelsel en hhet bijbehorrende fiscale e kader door de Staten G Generaal bekrachtigd. Een n aantal wijzzigingen die moesten wo met inga ang van 1 januari 2015 doorgevoerd d orden werden n direct ingerregeld. Ande ere aspecte en zullen ond derdeel uitma aken van de arbeidsvoorw waardenonderhandelingeen 2015. Ook de geplande ve erlaging van de maximale e bezoldiging gsnorm in de e Wet Normeering bezoldig ging Topfuncctionarissen publieke en ssemipublieke e sector - WN NT - is eind 22014 door de e Staten G Generaal goe edgekeurd. Inmiddels is de WNT van n toepassing op alle binneen LVNL gedefiniieerde topfun nctionarissen n en is het ka abinet voorne emens de we erkingssfeerr van de WNT T uit te bre eiden naar alle a medewerrkers in de se emipublieke sector. De WNT W leidt inm middels binne en LVNL to ot problemen n bij de herbe enoemingen van topfuncttionarissen. nisterie van IInfrastructuur en Milieu en e de vakorgaanisaties om m Het besstuur overlegtt met het Min de gevo olgen in kaartt te brengen en oplossing gen te zoeke en. Het minis sterie voert teer onderste euning van dit d proces in 2015 een eig gen onderzo oek uit naar de d arbeidsvoo oorwaarden binnen L LVNL. ma afgerond In 2014 werd het ma anagement development d t en employe ee developme ent programm d en geëvvalueerd. In 2015 2 wordt een e nieuw prrogramma op pgestart. In het h verslagjaaar werd een nieuw H HRM-expertsysteem verw worven ter ve erbetering va an het human n resources m management proces. Het systeem m werd in jan nuari 2015 ge eïmplemente eerd. 2.6.5

Luchtve erkeersleiderstekort

Operatio onele unit

20144

2015 5

2016 6

20177

2018 8

Area Con ntrol Centre

3,5

2,6

2,4

0,7

0,4

2,1

Schiphol Tower/Approach

6,9

6,1

3,9

5,1

4,2

3,4

Rotterdam m The Hague Airp port

1,1

1,1

1,1

1,1

0,6

0,6

11,5

9,8

7,4

6,9

5,2

6,1

Groninge en Airport Eelde

1,3

2,3

3,0

3,0

2,0

1,0

Maastrich ht Aachen Airport

2,4

2,7

2,7

3,1

3,1

2,9

Totaal Re egional Unit

3,7

5,0

5,7

6,1

5,1

3,9

Totaal Mainport Schiphol

2013

Luchtverke eersleiderstekorten n in full time equiv valents (fte) in 20113 en 2014 en pro ognoses van de tekorten in de jarenn vanaf 2015.

De teko orten aan luch htverkeersleidingsperson neel brengen n de continuïteit van het pprimaire proc ces niet dire ect in gevaar. Wel beteke ent het dat de e noodzakelijke inzet van n operationelle experts op p andere gebieden zo oals training, belangrijke p projecten en dergelijke, onder o druk sttaat. Daarom m blijft hett van belang om de tekorrten in te lope en.

24

1 125 pagina's


De e behoefte aa an luchtverke eersleidingsp personeel za al de komend de jaren als ggevolg van een e ste erke stijging van de natuu urlijke uitstro oom zelfs toe enemen. LVN NL investeertt daarom on nverminderd in de wervings-, selectie-- en opleidingsprocessen n en het vereeenvoudigen van het airr traffic mana agement con ncept met hett doel het op pleidingsrendement verdeer te verbeteren. Vo oor alle groep pen geldt dat de opleidin g ingezet wo ordt om de na atuurlijke uitsstroom op te e va angen. Tekorrten ontstaan n doordat de uitstroom nie et tijdig kan worden w gecoompenseerd,, maar oo ok door syste eemtechnisch he wijziginge en, waardoorr de vraag na aar inzet vann lucchtverkeersle eiders hogerr wordt. Dit la aatste niet alleen als gevo olg van de w wijziging maa ar ook de aa anloop daar naartoe. n Ma ainport Schip phol e complexiteit van de verrkeersafhand deling rond Amsterdam A Airport A Schiphhol is groot. De De op pleiding tot lu uchtverkeerslleider duurt o ongeveer vie er jaar. Tusse entijds is er eeen aantal mo omenten waa arop wordt besloten b of de e aspirant de e opleiding mag m vervolgeen of niet. Vo oor de lokkale en nade eringsverkeersleiding van n Schiphol - Schiphol S Tow wer/Approachh - geldt dat de ge evolgen van in i het verlede en tegenvalle ende opleidingsresultaten nog steedss merkbaar zijn. z egional Unit Re He et luchtverke eersleiderstek kort op Gron ingen Airporrt Eelde en Maastricht M Aaachen Airportt is vo ooral het gevo olg van onvo oldoende ren ndement uit de d opleidinge en. Doordat dde uitstroom van lucchtverkeersle eiders onvold doende word dt gedekt doo or de instroom, wordt nieet ingelopen op o het tekkort. De teko orten raken het h operation ele proces (n nog) niet maar beperken de inzet van n lucchtverkeersle eiders in de andere a proce essen in hog ge mate. Gez zien de bepeerkte formatie e op be eide luchthavvens - Maastricht Aachen n Airport 15,2 2 fte, Groning gen Airport E Eelde 11,6 fte ema aakt ongepla ande uitstroo om of uitval d de operatie kw wetsbaar. De e in het recen nte verleden ingezette ve erbeteringen in wervings--, selectie- enn opleidingsttrajecten en n de inspanningsverplichttingen die de e hiervoor ve erantwoordeliijke afdelingeen zijn aange egaan, he ebben nog niet het gewen nste effect ge esorteerd. Deze worden in 2015 voorrtgezet en wa aar mo ogelijk geïnte ensiveerd. Het aantrekke en van luchtv verkeersleide ers van de Kooninklijke Lu uchtmacht en n buitenlands se luchtverke eersdienstverleners moett voor additioonele instroo om zo orgen om de luchtverkeerrsleidersteko orten in de Re egional Unit uiteindelijk inn te lopen. Mo omenteel zijn n in totaal vijf opleidingsp plekken gevu uld op de reg gionale luchthhavens. 2.6 6.6

We erving, selec ctie en opleiiding aspira ant-luchtverk keersleiderss

In 2014 leverde de werving g voor kandid daat-luchtverrkeersleiders s 1.580 (20133: 1.369) so ollicitanten op p. Hiervan we erden 1.063 kandidaten (2013: 1.182 2) uitgenodig d voor de ee erste fasse van het se electietrajectt, de capacite eitstest. 38 kandidaten k (2 2013: 46) staartten met de e Area Prrocedural Co ontrol - AAPR RO - fase. De e instroom vo oor de basiso opleiding, inittial training, betrof in he et verslagjaarr 23 kandidaten (2013: in nclusief zij-instromers 22)). De e initial training heeft in het verslagjaa ar conform planning p nege en kandidateen opgeleid en e afg geleverd aan n de zogenoe emde unit tra aining van de e diverse ope erationele unnits. Ook slaa agden vijff kandidaten als gekwalifficeerd luchtvverkeersleide er.


125 pagina a's

25

Operatio onele unit

Instroom m Unit Training

Geslaagde ka andidaten

Area Con ntrol Centre

3

2

Schiphol Tower/Approach

2

3

Rotterdam m The Hague Airp port

1

0

Totaal Mainport Schiphol

6

5

Groninge en Airport Eelde

1

0

Maastrich ht Aachen Airport

2

0

Totaal Re egional Unit

3

0

Instroom U Unit Training en ge elaagde kandidate en in 2014.

Het is m moeilijk geble eken geschik kte kandidate en te selecterren. Daarom werd er in dde tweede he elft van 201 14 voor gekozen de instro oom te verho ogen. Ook werden de krittische compeetenties voorr er nog speciffieker in kaart gebracht te er verbeterinng van het de functtie van luchtvverkeersleide selectieproces en werd w beleid on ntwikkeld om m de zij-instro oom van elde ers gecertificceerde luchtverrkeersleiderss actiever uit te kunnen vo oeren. Om de iinstroom kwa alitatief en kw wantitatief ve erder te verbeteren werd in het verslaagjaar een nieuwe wervingsstra ategie ontwik kkeld en inge ezet.

26

1 125 pagina's


2.7 7

Veiiligheid

Ve eiligheid van luchtverkeerr staat voor L LVNL voorop p. Onze kerntaak is het vvoorkomen va an bo otsingen in de e lucht en op p de grond, tu ussen vliegtu uigen of met andere voerrtuigen. Mete en hoe go oed wij dit do oen is comple ex. Het is nie et af te leiden n uit het aanttal ongevalleen, omdat dez ze zich vriijwel nooit vo oordoen. He et is van bela ang te kunne en meten hoe e goed LVNL L de processen beheerst die de veilig gheid ve erzorgen. Hett gaat hierbij om kwaliteittsparameters s. Bijvoorbee eld van opleidding en training, het do oen van onde erzoek naar voorvallen, v o of het uitvoerren van risico obeoordelinggen. Alle proc cedures om m de veilighe eid van luchtv verkeersleidi ng zo goed mogelijk m te beheersen b zijjn verenigd in het sa afety manage ementsysteem (SMS) van n LVNL. Ook k de status va an de verbetterprogramm ma’s is ee en belangrijke e indicator. 2.7 7.1

Res sultaten 201 14

Vo olgens Europ pese regelge eving is LVNL L verplicht te e rapporteren n over de volggende vijf wa aarden, die e hierna achttereenvolgen ns worden be ehandeld: 1. 2. 3. 4. 5.

Effectivene ess of SMS; Usage or Risk R Analysis s Tool; Just Culturre; Onderschrrijdingen separatieminima a; Runway In ncursions.

Eff ffectiveness of o Safety Ma anagement S Systems (EoS SMS) In ndicator E Effectiveness of Sa afety Management Systems

2014

2013

85,45%

83,27%

LVN NL-score op EoSM MS-indicator in 20 013 en 2014.

De e Effectivene ess of Safety Managemen nt System is een door EU UROCONTR ROL en de Civil Air Na avigation Serrvices Organ nisation - CA NSO - ontwo orpen meting g die vooral nnagaat hoe goed g de ve erschillende onderdelen o van v een safe ety managem mentsysteem zijn ontwikkeeld. Door de me eetmethodiek is een scorre van honde erd procent onwaarschijn o nlijk. De methhodiek is doo or de Eu uropese Com mmissie overrgenomen en n via regelgeving verplich ht gesteld. Dee Inspectie Le eefomgeving en Transporrt controleertt en valideertt de score en n stuurt het rresultaat van de me eting door na aar de Europ pean Aviation n Safety Age ency - EASA. Do oordat een ze eer groot aantal andere lluchtverkeers sdienstverlen ners deze Efffectiveness of Sa afety Manage ement Systems - EoSMS S ook analyse eren en de re esultaten viaa EUROCON NTROL be eschikbaar zijn, kan de sc core van LVN NL vergeleke en worden met m die van anndere landen n. In het verslagja aar kwamen uit deze verrgelijking gee en bijzonderh heden naar vvoren. LVNL wordt intternationaal gewaardeerd g d als een vollwassen en vooruitstreve v ende luchtverrkeersdienst-ve erlener.


125 pagina a's

27

Usage o or Risk Analyysis Tool – RAT R Indicatorr

2014

20013

Separation minima infringements s

Yes

Y Yes

Runway incursiions

Yes

Y Yes

ATM specific evvents

Yes

Trial phase

RAT usag ge

LVNL-score e op RAT-indicato or in 2013 en 2014 4.

De RAT T-indicator ko omt eveneen ns uit Europe ese regelgeviing voort en beschrijft of dde methodie ek van de ‘‘risk analysiss tool’ wordt toegepast t tijd dens de ana alyse van voo orvallen. Just Culture Indicatorr Just Cultu ure

2014

20013

83,3%

75% ((18/24)

LVNL-score e op Just Culture indicator in 2013 en 2014.

Internattionaal wordtt het rechtvaa ardig omgaa an met hande elingen van professionals p s aangeduid als Just Culture. De ma ate waarin ee en veiligheidsscultuur ruim mte biedt aan meldingen ddoor operatio oneel person neel van voorrvallen of pottentieel geva aarlijke situatties - waar zijij zelf onderde eel van kunnen zijn - han ngt af van hoe e individuen worden beschermd om ddeze melding gen ook daad dwerkelijk te doen. u vierentwin ntig vragen w waar ‘ja’ of ‘ne ee’ op kan worden w geanttwoord. Het De metiing bestaat uit resultaa at is afhankellijk van de Nederlandse w wetgeving en n de interne LVNL-processsen. s ima Onderscchrijdingen separatiemin

Separatieo onderschrijdingen Mainport Schipho ol 2012-2014.

28

1 125 pagina's


De e ernstcatego orieën voor onderschrijdi o ingen van se eparatieminim ma zijn als voolgt internatio onaal ge edefinieerd: • •

•

•

Serious: an n incident inv volving circum mstances ind dicating that an accident nearly occurred. Note: The difference be etween an acccident and a serious inc cident lies onnly in the resu ult; Major: an incident asso ociated with tthe operation n of an aircra aft, in which ssafety of airc craft may have been compro omised, haviing led to a near n collision n between airrcraft, with ground or obstacles (i.e., ( safety margins m not rrespected wh hich is not the result of ann ATC instruction); Significant: an incident involving cirrcumstances s indicating th hat an accideent, a serious s or dent could ha ave occurred d, if the risk had h not been managed w within safety margins, m major incid or if anothe er aircraft had been in the e vicinity; No safety effect: e an inc cident which has no safetty significanc ce.

Vo oor het luchtrruim dat onder verantwoo ordelijkheid valt v van LVNL, met uitzonndering van de reg gionale luchtthavens Maa astricht Aach hen Airport en n Groningen Airport Eeldde, wordt bijgehouden ho oeveel separatieonderscchrijdingen worden w gemeld. Van de cllassificatie ‘s serious inccident (A)’ kw wamen in het verslagjaarr geen voorva allen voor. unway Incurssions Ru

Aan ntal runway incurssions Schiphol 200 07-2014, per jaar,, per ernstcategorrie.

He et aantal runw way incursio ons daalde in n 2014 wederrom. Een run nway incursioon is iedere ge ebeurtenis op p een luchtha aven waarbij een vliegtuig, voertuig of o persoon zicch onbedoeld zone van ee be evindt in de beschermde b en baan die wordt w gebruik kt voor startss of landingen.


125 pagina a's

29

De ernsstcategorieën n voor runwa ay incursions zijn door ICA AO als volgt gedefinieerdd: • •

• •

Cate egory A is a serious incid dent in which h a collision was w narrowly y avoided; Cate egory B is an n incident in which separa ration decrea ases and therre is a signifiicant potentia al for ccollision, which may result in a time ccritical correc ctive/evasive response too avoid a collision; egory C is an n incident characterized b by ample tim me and/or distance to avooid a collision n; Cate Cate egory D is an n incident tha at meets the definition off runway incu ursion such aas incorrect pressence of a single vehicle//person/aircrraft on the prrotected area a of a surfacee designated d for tthe landing and a take-off of o aircraft butt with no imm mediate safetty consequennces.

Schipho ol is de belan ngrijkste luch hthaven in Ne ederland en kent een com mplex banennstelsel. Het gebruik van de startt- en landings sbanen word dt, behalve door de windrrichting, ook sterk beïnvloe ed door het in Nederland d geldende m milieustelsel. Daardoor is het noodzakkelijk dat regelma atig van baan ngebruik worrdt gewisseld d. Deze facto oren maken de d luchthaveen gevoelig voor hett ontstaan va an runway incursions. LV VNL voert, sa amen met de e luchthaven Schiphol en de luchtvaa artmaatschap ppijen, een streng s beleid d om runway incursions op o de luchthaaven te voorkom men. Voorvallen per 100.0 000 bewegin ngen

Aantal voorrvallen 2010-2014 4, per maand, per 100.000 vluchtenn, inclusief trends.

LVNL be ewaakt teven ns het aantal geregistree erde voorvallen per 100.0 000 beweginggen. Met behulp vvan bovensta aande figuurr wordt de tre end in het aa antal voorvallen per beweeging gemonittord. In 2014 4 waren er ge een bijzonde erheden. mma’s ter verbetering van n de veilighe eid Program LVNL iss voortdurend d bezig haar systemen, p procedures en e de bekwaa amheden va n medewe erkers te onttwikkelen en aan te passe en. Zij doet dit d op basis van v ‘lessons learned’ uit het

30

1 125 pagina's


ve eiligheidsman nagementsys steem en eissen gesteld door d de klanten, de toezicchthouder, de weten n regelgeverss en de eigen n organisatie e. Daarbij wo ordt altijd een n afweging geemaakt tusse en te be ehalen presta aties op de drie basisken merken: veiligheid, efficie ency en milieeu. Alss gevolg van n interne risic coanalyses e en/of veilighe eidsaanbevelingen wordt uitvoering ge egeven aa an diverse prrojecten om de d veiligheid verder te ve erbeteren. In het verslagjaaar waren de e be elangrijkste daarvan: d •

•

•

Duidelijkhe eid in Veiligheid: een vee elomvattend programma p gericht g op heet nauwer latten aansluiten van operatio onele proced dures aan de e operationele e praktijk en de regelgev ving. Hieruit volg gen ook eise en aan monito oring, trainin ng, just culturre, veiligheidssbewustzijn en inen externe e communica atie; Ontwikkelin ng van een Automatic A Miissed Approa ach Detection tool. Deze tool stelt LV VNL in staat om onafhankelijk van de meld ding door de vlieger te wo orden geatteendeerd op een e vliegtuig da at - wellicht op o een zeer llaat momentt - de landing g afbreekt enn een doorsta art maakt; Updates va an het safety y manageme entsysteem: aanpassing a aan a nieuwe rregelgeving, toevoeging g van het LVNL-emergen ncy response e systeem, aa anvulling oveer Software Safety S Assurance e, toevoeging g van Aerona autical Data Quality Q en na adrukkelijke aaandacht voor Safety Cultture.

2.7 7.2

Rap pporten Ond derzoeksraa ad Voor Veiligheid

In 2014 versch henen drie ra apporten van n de Onderzo oeksraad Voo or Veiligheid - OVV - die van be elang waren voor v LVNL: • • •

“Pitch-up upsets u als ge evolg van een n vals glijpad d”. Dit rapporrt signaleerdee een risico bij het onderscheppen van ee en glijpad van n bovenaf; “Verlies va an separatie na start zond der klaring, Dassault D Mys stère-Falcon 900, 6 dece ember 2013”; “Direct teru uggekeerd na a rook in de cockpit, Ces ssna 525A, 8 juni 2012”.

In geen van de e rapporten bevinden b zich h aanbevelin ngen voor LV VNL. 2.7 7.3

Veiiligheidsstudies

aan het luchhtverkeersleid Co onform de Eu uropese rege elgeving moe et voor elke verandering v dingssyysteem een veiligheidsstu v udie worden uitgevoerd. Enkele E belan ngrijke of opm merkelijke on nderwerpen in 2014 ware en: • •

•

•

Veiligheidssconsequenties van de H Herinrichting van v de D-pie er op Schiphool; Veiligheidssconsequenties van de tijjdelijke luchttruimaanpass singen en dee gevolgen voor de verkeersaffhandeling vo oor de Nucle ear Security Summit S die in n Nederland werd gehouden op 24 en 25 maart m 2014; Parallel Ap pproaches op p Schiphol. M Met behulp van het NLR werd w een dieepgaande veiligheidsstudie verric cht naar onaffhankelijke pa arallelle nade eringen vanuuit het zuiden n op de luchthaven n Schiphol; Nachtproce edures OPS Room. Een intern surveyrapport werrd opgesteld om de veiligheidseffecten van n het hebben van twee ve erschillende nachtnaderinngen naar de e n (18R) inzic chtelijk te ma aken. Polderbaan


125 pagina a's

31

2.7.4

Internatiionale en na ationale ontw wikkelingen n

Veilighe eidsplatform Schiphol (VP PS) Het Veilligheidsplatfo orm Schiphol (VPS) en d dan met name de Expertg groep Flight S Safety waaraan n LVNL de voorzitter v leve ert, richtte zicch in 2014 wederom w op de d onderwerrpen runway incursio ons en vogela aanvaringen. Voor het on nderwerp vog gelaanvaring gen is apart hhet VPS Schipho ol Birdstrike Committee C opgericht, o ond der voorzitte erschap van Amsterdam A A Airport Schipho ol. Aan de ovverheidskant is een comp plementair ‘re egieplatform vogelaanvarringen’ opgerich ht, dat heel Nederland N be estrijkt. De Expe ertgroep Flig ght Safety, he et Runway S Safety Team, en het Schiphol Birdstrikke Committe ee zetten h hun werkzaam mheden in 2014 onverm inderd voort.. Europea an Aviation Safety S Agenc cy - EASA Door EA ASA wordt niieuwe regelg geving voorb ereid op vee el terreinen. De D regelgevi ng wordt doo or EASA vvoorgesteld en e uiteindelijk k door de Eu uropese Com mmissie als wetgeving w uitggebracht. De eze wetgeving heeft som ms zelfs direc ct kracht van n wet in Nede erland, zonde er tussenkom mst van de Nederla andse regerin ng of het parlement. Het blijven volge en van de ontwikkelingenn op Europee es regelgevvend gebied vergt door de d diversiteit en hoeveelh heid in wording zijnde reggelgeving doorlope g van LVNL. end een grotte inspanning Single E European Skky - SES ntal terreinen In het ka ader van SES wordt op een e groot aan n samengew werkt, waaronnder veiligheid. LVNL le eidt de werkzzaamheden van v het FABE EC Standing g Committee Safety. Onze ze veiligheidsprestatiess rapporteren n wij conform m de regelgev ving via het FABECF samenw werkingsverb band aan de Nederlandse e overheid en n aan de Eurropese Com missie. In de e eerste rreferentieperiode (2012-2 2014) was no og geen spra ake van norm mering. Wel w werden geduren nde deze perriode historis sche data op gebouwd die e gebruikt kunnen wordenn om de veiligheidsprestatiess van luchtve erkeersdiens tverleners te e normeren in n de tweede referenttieperiode (2015-2019). EUROC CONTROL Het Safe ety team van n EUROCON NTROL werd d in 2012 opn nieuw samen ngesteld, speecifiek gerich ht op de ondersteuning g van luchtve erkeersleidin ngsdiensten die d naar aanleiding van nnieuwe Europesse regelgevin ng moeten worden w aange epast. In 201 14 werden drrie vergaderiingen gehoude en. Daarnaa ast werd een aantal op sp pecifieke ond derwerpen ge erichte worksshops gehoude en, zoals hett go-around forum in junii, waar LVNL L een bijdrage leverde. Va Vanaf 2015 levert LV VNL de co-cchairman, naa ast de statuttaire voorzitte er van EURO OCONTROL.. Civil Airr Navigation Services S Org ganisation - C CANSO De veilig gheidsdirecte euren en veiligheidsman agers van allle bij CANSO O aangesloteen luchtverrkeersdienstvverleningsorg ganisaties he ebben zitting g in het Safetty Standing C Committee SSC. He et belangrijkste doel van het SSC is d de productie van de CAN NSO Standarrd of Excellen nce in Safetyy Manageme ent Systems. Daarnaast houden h de tw wee belangrijjkste groepe en binnen h het SSC zich h bezig met Future F Safetyy Manageme ent Systems en Safety Peerformance.

32

1 125 pagina's


2.8 8

Efficiency

2.8 8.1

Verrkeerscijfers s

A Amsterdam Area Control Centre – ACC Totaal aantal afgeh handelde vluchten n 2014

539.548

V Verschil ten opzich hte van 2013 (526.961)

2,4%

S Schiphol Tower/A Approach - TWR/A APP Totaal aantal afgeh handelde vluchten n 2014

449.379


3,0%

Totaal inclusief terrreinvluchten *)

452.687


2,9%

R Rotterdam The Ha ague Airport - Ro otterdam Totaal aantal afgeh handelde vluchten n 2014, inclusief teerreinvluchten *)

49.525

V Verschil ten opzich hte van 2013 (50.6 659)

-2,2%

M Maastricht Aachen Airport – Beek Totaal aantal afgeh handelde vluchten n 2014, inclusief teerreinvluchten *)

15.291


9,3%

G Groningen Airporrt Eelde - Eelde Totaal aantal afgeh handelde vluchten n 2014, inclusief teerreinvluchten *)

38.949


-11,1%

N North Sea Area Amsterdam Totaal aantal afgeh handelde vluchten n 2014

12.077


10,8%

*)) Een terreinvluch ht is een vlucht die e start van en daaarop volgend landtt op hetzelfde luch htvaartterrein. Verrkeerscijfers 2014 4.


125 pagina a's

33

Aantal vlucchten Amsterdam ACC A per jaar, incllusief groeicijfers, van 2004 tot en met m 2014.

Aantal vlucchten Schiphol TW WR/APP per jaar, inclusief i groeicijfeers, exclusief terreinvluchten, van 20 004 tot en met 20114.

34

1 125 pagina's


2.8 8.2

Cap paciteitspre estaties

He et FABEC-ca apaciteitsdoe el is vastgestteld op een gemiddelde g Air A Traffic Floow Managem ment (A ATFM) vertrag ging van 0,5 minuut per vvlucht in 2014. Om dit do oel te bereikeen zijn in Ned derland ind dividuele doe elen gesteld voor het Am msterdam Are ea Control Ce entre (ACC),, dat de ve erantwoordelijkheid is van n LVNL, en vvoor het Maa astricht Area Control Centtre - MUAC, dat on nder verantwoordelijkheid d valt van EU UROCONTRO OL. He et behalen va an de individuele doelen is in de eers ste referentie eperiode (20112-2014) nie et ve erplicht. De doelen verwijz zen echter w wel naar de gemeenscha g ppelijke beloofte om het doel van ee en gemiddeld de vertraging g per gecontrroleerde vluc cht van maxim maal 0,5 minnuut in het FA ABECge ebied daadwe erkelijk te be ehalen. FABE EC-luchtverk keersdienstve erleners moggen onderpre esteren miits partners beter b presteren, zodat de e totale FABE EC-prestatie niet in gevaaar komt. Een n uitruil va an capaciteitsswaarden mo oet de organ nisaties in sta aat stellen de e tot doel gesstelde totale FABECca apaciteitspresstatie te realiiseren. 2.8 8.3

FABEC versus s Nederland

De e Nederlandsse ACC’s dra agen bij aan de FABEC-c capaciteitsdo oelstelling. H Het FABECmo onitoringspro oces verscha aft inzicht in d de prestatie in het FABEC-gebied. Dee waarden in n het FA ABEC Perforrmance Plan liggen iets la ager dan die in het Nederlandse Perfformance Pla an. Dit wo ordt veroorza aakt door een n FABEC-ovvereenkomst over de toew wijzing van dde capaciteits swa aarden aan individuele ACC’s. 2.8 8.4

Gemiddelde vluchtvertrag ging, gerelatteerd aan luchtverkeerssdienstverle ening (AT TFM) Totaal En-route Totaal (cumulatief) En-route (cumulatief) Norm totale ATF FM-vertraging Voorgesteld targ get en-route ATFM M-vertraging

Gem middelde ATFM-vvertraging per vluc cht in 2014.

De e gemiddelde e vluchtvertra aging gerela ateerd aan luc chtverkeersd dienstverleninng (ATFM) wordt w ge emonitord. De e indicatieve e waarde voo or de gemidd delde en-routte ATFM-vert rtraging is 0,1 18 miinuut per geccontroleerde vlucht. Het d doel voor de gemiddelde totale ATFM M-vertraging is


125 pagina a's

35

maxima aal één minuu ut per vlucht. In 2014 wa as de gemidd delde en-routte ATFM-vert rtraging 0,13 minuut p per gecontro oleerde vluch ht en de total e ATFM-verttraging 0,94 minuut per vvlucht. 2.8.5

Betrouw wbaarheid ca apaciteit

Betrouwbaa arheid geleverde capaciteit in 2014 4.

De grafiiek hierboven n geeft de to ot doel gestellde en gerea aliseerde pres statie ten aa nzien van de e betrouw wbaarheid van capaciteit in de eerste piek van verrkeer met bestemming Am msterdam Airport S Schiphol wee er. LVNL is verantwoorde v elijk voor de realisatie van deze doelsstelling. In 2014 is in 96,3 procent van de tijjd de tot doe el gestelde prrestatie gere ealiseerd. Ruuim binnen de e e is gesteld op o 93 procen nt en beter d dan in 2013 waar w in 95,8 procent van de tijd de tott norm die doel gesstelde presta atie is geleve erd. hol is globaall gesproken 106 bewegin ngen per uur tijdens de De piekkuurcapaciteit van Schiph 0 bewegingen n per uur tijd dens de startp piek. Op bas sis van deze ‘declared landingsspiek en 110 capacityy’ worden de e start- en lan ndingsslots vvoor Schipho ol toegewezen. In de prakktijk is de beschikkbare capacitteit echter nie et altijd hetze elfde. De bes schikbare ca apaciteit hanggt van een groot aa antal factoren n af, met als voornaamstte factor het weer. w Daarom is de maxximale capacite eit niet altijd beschikbaar. LVNL bo ood in het ve erslagjaar zo owel een hog ge uurcapacitteit onder go oede omstanddigheden, als een zo h hoog mogelijjke capaciteiit bij minder g gunstige omstandigheden. Dit laatstee staat beken nd als een hoge sustain nability. Gebruik en ontw wikkeling van het LVNL-luchtverkeerslleidingsm zijn gerichtt op het bereiken van een n zo hoog mo ogelijke piekuurcapaciteitt en een hog ge systeem sustaina ability.

36

1 125 pagina's


2.8 8.6

Contingency en e security

In het verslagja aar werd op het gebied vvan contingency een bela angrijke stap gezet in hett eschrijven va an het hele co ontingency p proces. De aa andachtsgeb bieden crisisbbeheersing, ATMbe se ecurity en saffety management werden n duidelijker aan elkaar gelinkt g en de e werden du ve erantwoordelijkheden in de d organisatie uidelijker bele egd. Daarnaaast werd de hele set va an relevantie procedures en voorzieniingen inzichttelijk in kaart gebracht. O Ook werd een n co ontingency bu usiness case e opgesteld, waarin de mogelijkheden m n van een veerhoging van het nivveau van die enstverlening g tijdens onve erwachte situ uaties die van invloed zijnn op het op perationele proces onderz zocht. De bu usiness case wordt gebru uikt bij het prooject co-loca atie miilitaire luchtverkeersdiens stverlening. h security management m tsysteem gelieerd aan he et nieuw besschreven In 2014 werd het co ontingency en n crisis mana agementsystteem. De NS SA voerde ee en audit uit opp het securitty ma anagementsysteem. Er werden w geen n opmerkinge en of bevindingen vastgeesteld. Dit res sultaat ma aakt duidelijkk dat het sec curity manage ementsystee em bijdraagt tot een robu uste en stab biele se ecurity organisatie en dat de security maatregelen n effectief zijn n geïmplemeenteerd. en audit uitge evoerd op ee en gezamenlijk datanetw werk tussen ddiverse Europ pese Err werd ook ee lucchtverkeersd dienstverlene ers. De bevin ndingen van deze d audit worden w in de loop van 2015 be eoordeeld en waar van to oepassing ge eïmplementeerd. In het verslagja aar werd vee el aandacht b besteed aan de impactan nalyse en dee implementa atie van he et Voorschriftt Informatiebeveiliging Rijjksdienst Bijz zondere Info ormatie - VIR RBI. Het bestuur ke eurde een leid draad voor het h rubriceren n van informatie bij LVNL L goed. Ook werden me edewerkers door d middel van campag gnes en work kshops bewust gemaakt vvan infformatieveilig gheid en hoe e om te gaan n met bijzond dere informattie. Ve erder werd op het terrein van informa atieveiligheid nadrukkelijk k de samenw werking met ke etenpartners versterkt. Na ationaal kom mt dit onder andere tot uitiing in een acctieve samen nwerking me et het Ministe erie van Infra astructuur en n Milieu, Taskforce Bestu uur en Inform matieveiligheid Dienstverlening en het Nattionaal Cybe r Security Ce entrum - NCS SC. Ook werrd er in het kader k an een werkg groep die tot doel heeft de e cyber weerbaarheid va an Schiphol tee vergroten, een va ge ezamenlijke cyber c oefenin ng gehouden n. Aan deze werkgroep nemen n AF-KLLM, Schiphol Group en n LVNL deel. In 2014 startte e een project om op een vveilige, eenduidige en toe ekomstvastee manier informatie uitt te wisselen tussen operrationele en n niet-operatio onele systemen. Deze opplossing word dt in de toe ekomst ook gebruikt g voor uitwisseling g van informa atie met exte erne ketenpaartners. Intternationaal werkte w LVNL L mee aan d reigings- en risicoanalyse es. Deze anaalyses leiden n uitteindelijk tot een betere bewustwordin b ng en tot ma aatregelen om m de luchtvaaart beter tegen cyyber dreiginge en te besche ermen.


125 pagina a's

37

2.9

Milieu

2.9.1

es Regeling g milieu-info ormatie luchthaven Schiphol Prestatie

In het Luchthavenve erkeerbesluitt Schiphol zij n elf milieure egels opgeno omen, waaraaan LVNL is gehoude en bij de afhandeling van n het luchtve erkeer van en n naar Schiphol. Negen rregels hebbe en betrekkiing op het ro outegebruik en e twee rege els op het baa angebruik. Voor V elke regeel is een norrm vastgessteld voor hett percentage e afwijkingen dat per gebrruiksjaar binnen de regell is toegestaa an. Deze no ormen variërren van nul to ot vijftien pro ocent van hett aantal vlieg gtuigbeweginngen waarop de regel va an toepassing g is. Het geb bruiksjaar 2014, de period de van 1 novvember 2013 3 tot en met 31 3 oktober 20014, is het twaalfde e gebruiksjaa ar waarover LVNL conforrm de Regeling milieu-infformatie luchhthaven Schipho ol - RMI - rap pporteert aan n de Inspectie e Leefomgev ving en Transport van heet Ministerie van Infra astructuur en n Milieu. In dit ge ebruiksjaar iss één van de normen van n de elf milieu uregels, zoals vastgelegdd in de RMI, oversch hreden. Deze e overschrijding betreft de e regel voor naderende vliegtuigen v inn de nacht buiten h het naderingssverkeersgeb bied - regel 4 4. Naderende e vliegtuigen n in de nacht,, die zich buiten h het naderingssgebied bevinden moete n een minimale hoogte aanhouden a va van circa 2.10 00 meter (fflight level 07 70). Binnen deze d regel m mag in 0,05 procent van alle a naderingeen worden afgewekken. Voor ge ebruiksjaar 20 014 is een affwijkingsperc centage van 0,08 procennt vastgesteld d. De jaarllijkse rapporttage op de naleving van de RMI-rege els wordt gep publiceerd opp de LVNLwebsite www.lvnl.nl. 2.9.2

afel en Omgevingsraad Schiphol Aldersta

De Alde erstafel is een n overlegtafe el onder voorrzitterschap van voormalig minister een Commissa aris van de K Koningin van n Groningen,, de heer Ha ns Alders. De D overlegtafe el is in decem mber 2006 opgerich ht om het kabinet te adviseren over d de ontwikkeling van de luchthaven Scchiphol in samenh hang met de luchthavens Eindhoven e en Lelystad. Aan tafel zittten vertegennwoordigers van omw wonenden, lo okale en regionale bestu uurders, het Rijk R en de luc chtvaartsectoor, inclusief LVNL. Naar aa anleiding van n het middella ange termijn advies (200 08) van de Ta afel voor Schhiphol, zijn err in 2009 tw wee andere Alderstafels A opgestart; o de e Alderstafels s Eindhoven en Lelystad.. Meer informattie is te vinde en op www.a alderstafel.nl . Aan de Alderstafel iss en wordt gewerkt aan d de totstandko oming van ee en nieuw norrmen- en handhavvingsstelsel voor Schipho ol. Het huidig ge geluidsste elsel, waarin sprake is vaan ‘emmertje es van gelu uid’, wordt do oor dit nieuw we normen- e en handhavin ngsstelsel ve ervangen. In het nieuwe stelsel w worden aan LVNL L regels gesteld ten aanzien van n de inzet van n start- en la ndingsbanen n. In de loo op van 2014 werd een ee erder gesign naleerd probleem rondom m de regels m met betrekkin ng de nieuwe sttelsel aan de tot de in nzet van de vierde v baan in het beoogd e orde gestelld. Dit leidde in het begin van 2015 tot een akko oord voor een n herziene in nvulling van de d regel. Aannsluitend zal in 2015 he et wetgevingsstraject, inclu usief een millieueffectrapportage - ME ER, verder haaar beslag krijgen.

38

1 125 pagina's


De e functie van de Alderstafel Schiphol werd op 29 januari j 2015 overgenomeen door de Om mgevingsraa ad Schiphol, waarin ook h het wettelijk adviesorgaa a n Commissiee Regionaal Overleg lucchthaven Schiphol (CRO OS) werd opg genomen. De e Omgevings sraad Schiphhol is het pod dium wa aar alle vraag gstukken, be elangen en p partijen rond de d ontwikkeling van luch thaven en de e om mgeving bij elkaar e komen n, en bestaatt uit een Regioforum en een e College vvan Advies. Ook er over de Omgevingsraa LV VNL maakt hier onderdee el vanuit. Mee O ad Schiphol is te vinden op ww ww.omgeving gsraadschiph hol.nl. 2.9 9.3

Luc chthaven Le elystad

In 2008 sloot de d luchtvaartsector het A ldersakkoord d, waarin werd afgesprokken dat de Mainport M e marktvra aag van 580.0 000 bewegin ngen. Van deeze hoeveelh heid Scchiphol mag groeien tot een be ewegingen mag m 510.000 op de luchth haven Schiph hol worden afgehandeld. De overige 70.000 mo oeten elders in Nederland worden on ndergebrachtt. Het Rijk be ekrachtigde ddit beleid in de d Lu uchtvaartnota a in 2009. In 2010 werd afgesproken a dat de luchth haven Eindh hoven 25.000 0 beweginge n van de 70..000 on nderbrengt. Voor V de overige 45.000 b bewegingen werd w Lelystad aangewezzen als beoog gde lucchthaven. In september 2012 2 startte d de Alderstafe el Lelystad een e werkproggramma op. LVNL we erd gevraagd d input te leveren voor de e werkstroom m ‘inpassing luchtruim en routestructu uur’. Het we erkprogramm ma leidde, na aast producte en zoals een business ca ase, tot een miilieueffectrap pportage - ME ER - in maarrt 2014. In juni 2014 stuurde de staatsssecretaris ve ervolgens hett ontwerp luc chthavenbes luit voor luch hthaven Lelys stad aan de Tweede Kam mer. LV VNL onderste eunt de ontw wikkeling van Lelystad Airrport, zoals afgesproken a in het Alders sakkoord en n vastgelegd in het Kabinetsstandpun nt en de Luch htruimvisie va an het ministterie, binnen de afg gesproken ka aders voor veiligheid, v ca paciteit - verrkeersvolume es Schiphol een Lelystad, militaire miissie-effectiviteit - en milie eu - Natura2 2000, vrij blijv ven van woonkernen. Dee focus ligt op p het acccommoderen van het co ommerciële vvliegverkeer van v en naar de nieuwe luuchthaven on nder de vo oorwaarde da at de interfere entie met he et verkeer van en naar Sc chiphol nihil iis. De inspan nningen va an LVNL richtten zich daarnaast op he et ontwikkelen van een affhandelingscconcept dat klein k kan sta arten -luchthaven Lelysta ad start imme ers met een beperkte hoe eveelheid coommercieel verkeer v ko ostenefficiëntt is en niet interfereert me et de militaire e oefengebie eden in de reegio. oor de uitwerrking van hett luchthavenb besluit, en alls input voor de MER-berrekeningen, werkte Vo LV VNL verschillende routesttructuren en afhandelingsconcepten uit. Deze zijnn beschreven n in het ME ER. De route es die uiteind delijk als prefferent zijn va astgesteld vo oldoen aan dee gestelde vo oorwaarden in het Aldersa advies Lelysstad. In de pe eriode mei-juni 2014 lichtttte de heer Alders A in ee en aantal voo orlichtingsbije eenkomsten de plannen toe aan bew woners. Bij deeze bijeenkomsten he ebben wij vra agen beantwo oord over de e ontwikkelde e routes. adat het beslluitvormingsttraject over d de routestruc ctuur was afg gerond, hebbben wij met de d Na exxploitant de eerste e stappe en gezet om de luchtverk keersleiding voor v de nieuw we luchthave en vorm te geven als uiitwerking van n het Aldersa advies Lelysttad. Er zijn gesprekken een onderzoek ken ga aande op hett gebied van de samenwe erking en fina anciering, zic chtlijnen vannuit de huidig ge toren op p luchthaven Lelystad en radardekkin g. Ook werden de eerste e verkenning en gedaan op o het ge ebied van ope eningstijden en verkeerssverdeling.


125 pagina a's

39

2.10

Maatsch happelijk verantwoord o ondernemen n

LVNL vo oldoet aan de weten reg gelgeving op p het gebied van maatsch happelijk verrantwoord onderne emen (MVO)). Het bevord deren van we elzijn van de medewerkerrs van LVNLL en de omwone enden van lu uchthavens, economische e e vooruitgang bij belangh hebbenden vvan de organisa atie en minim malisering va an negatieve effecten en risico’s voor de maatschhappij en het milieu, sstaan hoog op o de agenda a. Op diverse e terreinen neemt n LVNL haar sociaal maatsch happelijke ve erantwoordelijkheid. Het ontplooien van v mogelijke e verdere acttiviteiten worrdt bezien iin het licht va an de beschikbaarheid va an middelen. 2.10.1

Bewone ersaanspreekpunt Schip phol (Bas)

Bas is h het informatie e- en klachte encentrum wa aar omwonenden terechtt kunnen meet al hun vrag gen en klach hten over hett vliegverkee er op Schipho ol. Bas is een gezamenlijjk initiatief vaan Amsterda am Airport S Schiphol en LVNL. Bas rapporteert p er kwartaal op o basis van gegevens uuit het registrattiesysteem. De D rapportag ges, per kwa artaal en per jaar, worden n gepubliceerrd op de website: www.bezoe ekbas.nl. 2.10.2

Klachtaffhandeling

LVNL be ehandelt aan n haar gerich hte, schriftelijjke klachten van externe belanghebbbenden in brede zin af, conform m hoofdstuk 9 ‘klachtbeh handeling’ va an de Algeme ene wet besttuursrecht. mijn van zes weken word den afgehanddeld. Er kan Klachten moeten in beginsel binnen een term gemeld. In de eenmaa al een uitstel van vier wek ken worden g d tabel word dt een beeld ggegeven van n de klach htafhandeling g in 2014. Aantal no og niet afgehandelde klachten uit 20 013 of eerder Aantal bin nnengekomen kla achten in 2014

0 104

Totaal aa antal te behandelen klachten in 2014

Aantal afg gehandelde klachten uit 2013 of ee erder Aantal afg gehandelde klachten uit 2014

104

0 97

Totaal aa antal afgehandeld de klachten

97

Aantal no og niet afgehand delde klachten op p 31 december 20014

7

Klachtafhan ndeling 2014.

Aard en n onderzoek van v de klach hten Van de in 2014 binn nengekomen klachten ha dden zesenttachtig klachten betrekkinng op geluidhiinder. Van de e overige kla achten waren n zeven klach hten gebaseerd op een ggevoel van onveiligheid. De and dere elf klach hten waren d divers van aa ard. Van alle e in het verslagjaar gereg gistreerde kla achten konde en twee niet binnen de reeguliere afhande elingstermijn worden beantwoord. De eze klachten werden met vertraging aalsnog in het verslagjjaar afgehandeld. Wannee er klachten betrekking b he ebben op situ uaties die buiten de (direc cte) verantwo woordelijkheid d van LVN NL vallen, wo orden de klac chten doorge estuurd naarr andere insta anties. De inndieners

40

1 125 pagina's


wo orden daarva an op de hoo ogte gesteld. In 2014 werrd dertig keer doorverwezzen naar: he et Be ewonersaansspreekpunt Schiphol S (24)), de overheid (3), Alderstafel (2), en CROS (1). e in 2014 ing gediende klac chten betrofffen vliegverkeer dat zich volledig aan de door de De ovverheid geste elde regels vo oor route- en n baangebruik hield en op een veiligee manier werrd afg gehandeld. Aan A de klage ers is nadere e uitleg gegev ven over het hoe en waaarom van de vliegtuigen die e zij hebben waargenome w en. 10.3 2.1

WO OB-verzoeke en

In 2014 ontving g LVNL dertiien verzoeke en om inform matie met beroep op de W Wet openbaarheid an bestuur - WOB. W Alle indieners ontvvingen binnen de daarvoo or vastgestellde wettelijke e termijn va ee en reactie en waar de info ormatie bij on ns beschikba aar en tracee erbaar was, w werden de ve erzoeken geh honoreerd. N Nr.

Omschrijv ving

1.

Vragen ovver doorgevoerde luchtruimaanpasssing gebied Maasttricht-Luik

2.

Gegevenss over vertraging vlucht v

3.

Aantal WO OB-verzoeken in 2010 2

4.

Aantal WO OB-verzoeken in 2011 2

5.

Verzoek vliegplangegevens v s 1995 voor rechtsszaak uitlevering arrestant a naar Turrkije

6.

Gegevenss over vertraging vlucht v

7.

Informatie e met betrekking to ot meldingen overr UFO’s

8.

Informatie e VEMER valscherrmspringen

9.

Informatie e organisatiedetails s

10 0.

Informatie e met betrekking to ot inhuur adviesbuureaus

11.

Informatie e betreffende inhuu ur landsadvocatenn

12 2.

Vliegbewe egingen afgelopen n 7 jaar

13 3.

Informatie e over vliegbewegiingen via IAF’s (w wachtgebieden)

WO OB-verzoeken 201 14.

In het verslagja aar was spra ake van één bezwaar-/be eroepsproced dures in het kkader van de e WOB. N Nr.

Datum

Omschrrijving

Uitkomst

1.

26-09-201 14

Bezwaarr Skydive en Paraacentrum Midden

Hoorz zitting op 10-12-20014, beslissing op p bezwaar

Nederlan nd tegen besluit vaan 18 augustus 2014

op 20 januari 2015, bezzwaar gegrond ve erklaard,

betreft efffecten valscherm mspringen

termijn beroep 3-3-20155, beroep is aangetekend

WO OB-bezwaar-/bero oepsprocedures 20 014.


125 pagina a's

41

2.10.4

Klantwa aardering

Klantwa aarderingson nderzoeken worden w door LVNL in prin ncipe om de twee jaar uittgevoerd. De e laatste o onderzoeken n zijn van 2012 - Mainporrt Schiphol - en 2013 - Re egional Unit.. ort Schiphol geen klantw In het ve erslagjaar is door ons voor de Mainpo waarderingso nderzoek uitgevoe erd. Dit gebe eurt alsnog in n de eerste h helft van 2015. Belangrijk kste reden om m het onderzo oek uit te stellen is het - waar w mogelijkk - niet meerrdere keren per p jaar willeen belasten van v de luchttvaartsector met dergelijk ke onderzoekken. We voe erden in 2013 3 in FABEC-vverband een n vergelijkkbaar klantw waarderingsonderzoek uitt en interview wden in 2014 4 in het kaderr van de wettelijkke evaluatie onze o stakeho olders. punten die na aar voren zijnn gekomen in LVNL blijft zich richtten op het uittvoeren van de verbeterp de resultaten van kla antwaarderin ngsonderzoe eken. Zo zijn openheid en n transparanttie van de organisa atie nog altijd d belangrijke e onderwerpe en die onze aandacht a hebben. Wij geeven hieraan onder andere invulling door via onze o website e steeds mee er kennis en informatie tee delen over hoe worrdt omgaan met m veiligheid wat onze vveiligheidspre estaties zijn, inclusief conncrete voorvalllen die ‘poten ntieel ernstig g’ zijn. Dit laa atste is in jan nuari 2015 toegevoegd aaan onze website. Voor de e regionale lu uchthavens Groningen G Aiirport Eelde en e Maastrich ht Aachen Ai rport werd in n 2013 ee en klantwaarderingsonde erzoek uitgevvoerd. De sta akeholders gaven aan tevvreden te zijn n over de dienstverlen ning en de ve eilige afhand deling van he et luchtverkee er. In 2014 w werd geen klantwaarderingsond derzoek gehouden. 2.10.5

Consulta atie klanten

Op basiis van de wettelijke verplichting consu ulteert LVNL tenminste ja aarlijks haar klanten in zogenoe emde stakeh holder consultation meetiings. Op 17 a april 2014 org ganiseerden wij een conssultatie die specifieke gericht was op het vervang gingsvraagstu uk van het lu uchtverkeers leidingssyste eem. De stak keholders weerden geïnform meerd over de d achtergronden van de e systeemverrvanging, de verschillendde oplossin ngsrichtingen n en het proc ces dat LVNL L voorstaat. In de aanloop naar een ddefinitief investerringsbesluit medio m 2015 worden w de sttakeholders nader gecon nsulteerd. Op deze elfde datum vond v een infformeel overlleg plaats met de stakeholders ter vooorbereiding op de formele consultattie op 6 mei 2014 inzake e de ontwikke eling van de prestaties ovver ntieperiode 1 (2012-2014) en de voorruitzichten vo oor Referentieperiode 2 (22015-2019). Referen De stakkeholders van n de North Sea Area Amssterdam hefffingszone we erden op 24 ooktober 2014 4 geconsu ulteerd over de kostengro ondslag, de u uitgangspunten en de tariefvoorstelleen. ovember vond een gebruikersoverleg plaats op Rotterdam The Hague Airpport, op Op 4 no geconsulteerd op 29 janu Groning gen Airport Eelde E werden n de klanten g uari 2014 enn op Maastric cht Aachen Airport gebe eurde dit op 14 oktober. Tijdens beide bijeen nkomsten is aan a de stake eholders inzic cht verschaftt over de finaanciële prestatie es en progno ose van LVN NL in zijn geh heel met daarbij de kosten van de Reggional Unit in n het bijzo onder. Ook iss inzicht geven in de verw wachte tarieffstelling voorr de komendee jaren. Naast

42

1 125 pagina's


de eze financiële e onderwerpe en is ingegaa an op de dis scussie over de ‘One Grooup of Airportts’ko ostenallocatie emethodiek en e zijn de ve eiligheidspres staties van de RU gepressenteerd. 2.1 10.6

Kw waliteitszorg

He et manageme entsysteem functioneerd f de wederom stabiel s in hett verslagjaarr. De toepass sing van he et gedachtengoed van Infformation Te echnology Infformation Lib brary (ITIL) kkreeg een bre edere toe epassing. He et functionere en van de nie euwe Exame encommissie e voor het afnnemen van de d in we eten regelgeving genoe emde examen ns voor de bewijzen b van bevoegdheidd en voor en nkele do oor LVNL zelf relevant ge eachte functie es, werd in het h managem mentsysteem m geïntegreerrd. v een bela angrijk deel iinvulling gegeven aan de e eerder verhhoogde eisen n ten In 2014 werd voor aa anzien van he et aantonen van het vold doen aan Eurropese verorrdeningen (coompliance). De reg geldruk vanu uit Europa ne eemt echter ttoe met bijbe ehorende exttra inspanninngen om de wijze w va an implementtatie te administreren en aan te tonen n. In 2015 za al de aandac ht worden ge ericht op he et aantonen van v de comp pliance met d de ICAO Stan ndards. et functionere en van LVNL L wordt enerzzijds beoorde eeld door ex xterne stakehholders en an nderzijds He via a inen exterrne onderzoe eken. Voor d de eerdere ne egen bevindingen uit eenn onderzoek van de Eu uropean Avia ation Safety Agency A (EAS SA) werden maatregelen m ter verbeterring aan de toe ezichthouderr aangeleverrd. Daarnaasst werden door de National Supervisoory Authority (NSA) ve eertien auditss op complian nce met (inte er)nationale wetw en rege elgeving uitgeevoerd. Det Norske N Ve eritas (DNV) voerde de ja aarlijkse perio odieke audit uit op basis van ISO90001. He et resultaat van v alle auditts in 2014 ge eeft een positief beeld van het functiooneren van LVNL en en nkele mogelijkheden ter verbetering: v A Auditorganisatie

Bevindiingen

Observaties

N NSA

12

8

D DNV

1

9

Aan ntal bevindingen en e observaties naa ar aanleiding van externe audits in 2014.

He et belangrijksste aangedra agen verbete erpunt is de systematisch s he borging vaan de identificatie va an bedreiging gen en de ris sicobeoordeliing en -mitiga atie bij veran nderingen in het air traffic c ma anagementsysteem. aarnaast werrden er incide entele punte en gevonden betreffende: Da •

• •

en met een aangrenzend Het ontbreken van form mele afsprake a d land over hhet omgaan met m n die al dan niet n zijn voorzzien van nieu uwe technolo ogie voor hunn voice vliegtuigen communica atie; Het onvold doende ingerricht zijn van contractman nagement qu ua beoordelinng of aan de contracteissen wordt voldaan; Het ten tijd de van de audit ontbreken n van een pla anning voor de oplossingg van de geïdentifice eerde knelpu unten in de o operationele civiel-militairre samenwerrking.


125 pagina a's

43

Het zelfflerend vermo ogen van LV VNL wordt ge estimuleerd door d interne audits. a Voor 2014 werden 21 auditts gepland. Voor V 19 audits waren alle e auditgespre ekken gereed d en van 12 audits is een n geteken nd auditrappo ort beschikba aar. De bewa aking van he et tijdig afrond den van verbbeterpunten werd aa angescherpt.

44

1 125 pagina's


2.1 11

Fin nanciële gan ng van zaken n

2.1 11.1

Ken ngetallen 2014

B Begroting

Verschil

2013

Verschil

Be edrijfsopbrengsten

192.814

184.005

8.809

186.802

6.012

Be edrijfslasten

176.505

180.187

3.682

170.769

5.736

16.309

3.818

12.491

16.033

276

2.771

2.995

224

2.845

-74

13.538

823

12.715

13.188

350

Exxploitatieresulta aat Ne etto financiering gslasten Re esultaat Ken ngetallen, bedrage en in € 1.000.

2.1 11.2

Bed drijfsopbren ngsten

De e bedrijfsopb brengsten van LVNL besttaan uit opbrrengsten uit heffingen h (om mzet) en ove erige op pbrengsten. Als A tariefgesttuurd zelfsta ndig bestuurrsorgaan (ZB BO) bestaat hhet grootste deel van de e opbrengste en uit heffinge en. LVNL ke nt drie heffin ngszones: en n-route, termiinal en North h Sea Arrea Amsterda am (NSAA). De twee eerrstgenoemde e heffingszon nes zijn gezaamenlijk goed d voor ruiim 93 procen nt van de bed drijfsopbreng gsten. Overige e opbrengstten; 11.898 ; 6%

Heffingen n NSAA; 2.093; 1%

Hefffingen term minal; 56.372; 29%

€ 192.814 4

Heffingen en-route; 122.451; 64%

Bed drijfsopbrengsten,, verdeling heffing gen per heffingszoone en overige opb brengsten. Bedrag gen in € 1.000.

De e bedrijfsopb brengsten (19 92,8 miljoen euro) zijn 8,8 8 miljoen euro hoger dann begroot (18 84,0 miiljoen euro) en e 6,0 miljoen hoger dan in 2013 (186 6,8 miljoen euro). e 2014

B Begroting

Stijgingspercentage

2013

Stijgingspercentage

He effingen en-routte

122.451

119.711

2%

119.551

He effingen termina al

56.372

54.377

4%

54.549

3%

2.093

1.993

5%

1.693

24%

Ovverige opbrengssten

11.898

7.924

50%

11.009

8%

Be edrijfsopbreng gsten

192.814

184.005

5%

186.802

3%

He effingen NSAA

2%

Bed drijfsopbrengsten,, inclusief stijgings spercentage ten oopzichte van begro oting en resultaat 2013. Bedragen inn € 1.000.


125 pagina a's

45

Aangezien de tarievven in de zon nes en-route en terminal in 2014 onge ewijzigd zijn ten opzichte e van 201 volledig toe te schrijven aan de toenaame van hett 13, is de stijg ging van de opbrengsten o aantal sservice units (SU). De NSA AA-heffingszo one laat een grote stijgin g zien ten op pzichte van 2013. 2 Dit worrdt verklaard d door de combinatie van een tarie efstijging perr 1 januari 20 014 (11,5%) en een stijgiing van het afgehandelde e vluchten. De D sterke tariiefstijging in 2014 is het gevolg g van hhet toepassen n aantal a van het N+2 verreke enmechanism me.

Overzicht b bedrijfsopbrengste en uit heffingen.

e begroting liggen de ove erige opbreng gsten 4,0 milljoen euro hooger. De Ten opzzichte van de verklarin ng hiervoor ligt in de hogere bijdrage Rijk, de bijdrage van hett Ministerie vvan Defensie e aan de realisatie van n de co-locatie van civielle en militaire e luchtverkee ersleidingsdieensten en de e n uit diensten n voor derden n. In 2014 zijjn de overige e opbrengsteen nagenoeg g hogere opbrengsten gelijk aa an 2013. e overeenkom mstig de afsp praken met het h Ministerie e van Infrastrructuur en De bijdrrage Rijk, die Milieu b beschikbaar is voor de ov vereengekom men vermoge ensopbouw, valt v 1,0 miljooen euro hog ger uit ten o opzichte van de begroting g. Vorig jaar had LVNL een hogere opbrengst uit subsidies (1,4 miljoen euro) waaraan de TEN-T T subsidie vo oor het FABE EC-project de e grootste bijjdrage leverd de. De lage ere subsidieo opbrengst is grotendeels g gecompense eerd door de e ontvangen bbijdrage van het Miniisterie van Defensie D in de e kosten voo or het realiseren van de co-locatie c (2,77 miljoen euro). 2.11.3

Bedrijfslasten

De bedrrijfslasten (17 76,5 miljoen euro) zijn 3, 7 miljoen euro lager dan begroot (1800,2 miljoen euro) en n 5,7 miljoen n hoger dan in 2013 (170 ,8 miljoen eu uro). 2014 4 Personee elskosten

Begrotting

Vers schil

2013

Versschil

132.834

134 4.163

1.329

127.204

Afschrijvingen

11.077

1 1.400

323

11.077

0

Algemen ne kosten

32.594

34 4.624

2.030

32.488

-106

176 6.505

180 0.187

3.682

170.769

-5.736

Bedrijfsllasten

-5.630

Bedrijfslastten, bedragen in € 1.000.

en komen in 2014 2 ruim 1, 3 miljoen eu uro lager uit dan d begroot. Dit komt ond der De perssoneelskoste andere door een lag gere bezetting en lagere p pensioenpre emies, samen n goed voor eeen bedrag o, en minder overige perssoneelskoste en van 1 miljo oen euro. Dee gemaakte van 4,5 miljoen euro praken zorge en voor een toename van n ruim 2 miljo oen euro ten opzichte vaan de begroting. cao-afsp Daarnaa ast zorgt hett actuarieel re esultaat (ond der andere een lagere dis sconteringsvvoet en de gemaakkte cao afsprraken) voor een e toename e van 3 miljoe en euro ten opzichte o van de begroting g.

46

1 125 pagina's


De e toename va an de person neelskosten ten opzichte e van 2013 is vooral toe tee schrijven aan a de ca ao-indexering g en de iets hogere h bezettting. e afschrijving gen zijn gelijk k aan vorig ja aar en komen 0,3 miljoen n euro lager uuit dan begro oot. De De on nderschrijding g op de begrroting is het g gevolg van de d verlening van v de ‘usefu ful life’ van on ns ho oofdgebouw op o Schiphol--Oost. De e algemene kosten k liggen n in lijn met vvorig jaar en zijn ruim 2 miljoen m euro lager dan be egroot. Do oor de onverrminderde aa andacht voorr de kostenon ntwikkeling zijn z wij in staaat gebleken diverse d red ducties op de e begroting te t realiseren , onder ande ere: inhuur (0 0,2 miljoen euuro), adviesk kosten (0,,4 miljoen eu uro), onderho oudskosten ((0,5 miljoen euro), e opleidingskosten ooverige perso oneel (0,,4 miljoen eu uro) en divers se uitbestede en diensten aan derden (0,2 miljoen euro). 2.1 11.4

Nettto Financie eringslasten n

Do oor een lagere financierin ngsbehoefte gecombinee erd met lage rentevergoeedingen, zijn de netto fin nancieringsla asten 0,2 miljoen lager da an begroot. De D lichte daling ten opzichhte van 2013 3 is toe te rekenen aan n de daling van v de rente in 2014. 11.5 2.1

Res sultaat

He et resultaat over o 2014 (13 3,5 miljoen e euro) is 12,7 miljoen beter dan begrooot en 0,4 miljjoen be eter dan vorig g jaar. De oo orzaken zijn h hierboven be eschreven. Het H resultaat over 2014 is s over de driie heffingszo ones als volgt verdeeld in nclusief de re esultaatbeste emming: Resultaat

Resulta aat bestemming B Bestemmingsfo onds Egalisattiereserve

En n-route

2.318

2.224 2

94

Te erminal

11.011

5.482 5

5.529

209

-

209

13.538

7.706 7

5.832

NS SAA To otaal resultaat

Ressultaat 2014, overrzicht. Bedragen in n €1.000.

2.1 11.6

Eig gen vermoge en

He et eigen verm mogen bedra aagt 21,5 miljjoen euro (20 013: 8,0 miljo oen euro). De e bestemmin ngsreserve is s met 7,7 miljjoen euro toe egenomen to ot een bedragg van 33,1 miljoen m eu uro. Deze resserve is bedo oeld om de fiinanciële effe ecten van de e risico’s uit hhoofde van de d Prrestatiesturing - het volum meen koste enrisico voor zover deze voor v rekeningg van LVNL komt op p te kunnen vangen. v Vana af 2015 is de e Prestatiesturing ook van toepassingg op de heffin ngszone terrminal. De Prestatiesturin ng was al va naf 2012 van n toepassing g op de heffinngszone en-rroute. De e egalisatiere eserve is me et 5,8 miljoen n toegenomen, hierdoor is s de egalisattiereserve ulttimo 20 014 gedaald naar -11,6 miljoen m euro. Deze reserv ve omvat het met de lucchtvaartmaattschappijen verrekenbare v e deel van de e gerealiseerde over- en onderdekkin ng op he effingzones. Dit D wordt in de d toekomstiige tarieven verrekend. v


125 pagina a's

47

2.11.7

Kasstromen

De netto o operationele kasstroom m is ten opzicchte van 2013 met 28,5 miljoen m toegeenomen. De ontvang gsten uit de en-route e en terminal heffiingszones zijjn met 4 proc cent gestegeen. Dit wordt veroorza aakt door de e groei van het aantal verrkeersbeweg gingen. In de periode 20112-2014 zijn er voor dezze heffingszo ones immers s geen tariefa aanpassinge en doorgevoe erd. Daarnaaast is er maa ar een zee er beperkte to oename van de operation nele betaling gen in 2014. Dit resultaatt is onder me eer te danke en aan een voortdurende v e aandacht vvoor het bedrrijfsbreed ma anagen van kkosten. elijking met 2013 2 is er 1,7 7 miljoen eurro meer geïnvesteerd. In 2014 is de kkasstroom uit In verge investerringsactiviteitten in belang grijke mate b bepaald door bestedingen n aan: het vooice commun nication systtem, het upgrraden van de e no-break voorzieningen v n, de ontwikkkeling van AMAN, het iCAS rules mechanis sm en early p prototyping, onderhoud en e renovatie van gebouw wen en de ca amera surve eillance op de e Polderbaan n. e financiering gsactiviteiten is afgenome en ten opzich hte van 20133, doordat in De kassstroom uit de 2013 de e BNG-lening g en de ABN-AMRO-lenin ng geheel we erden afgelo ost. Er zijn vooor het program mma ‘Vervanging AAA’ tw wee nieuwe l eningen aan ngetrokken met m een totalee leensom va an 2,7 miljo oen euro. 2.11.8

ering Financie

Het tota ale bedrag aa an openstaan nde leningen n is in 2014 is s met 6,2 miljoen afgenoomen. Zoals hiervoorr gemeld zijn n er in 2014 twee t nieuwe leningen afg gesloten voo or het iCAS eearly prototyp ping en rules mechanism en de iCAS -demonstrator.

48

1 125 pagina's


3.

In n contro ol state ement

He et bestuur is verantwoord delijk voor de e bedrijfsvoering van LVN NL. Dit betrefft alle be edrijfsprocesssen die nodig g zijn om onzze doelstellin ngen te kunn nen bereiken . Het bestuur is tevvens verantw woordelijk vo oor de opzet e en de werkin ng van de op p LVNL toegeesneden inte erne rissicobeheersin ngs- en controlesysteme n. Deze systtemen zijn ingericht om ssignificante riisico’s te be eheersen en om de realis satie van ope erationele en financiële doelstellingenn te waarborg gen. De intterne risicobe eheersings- en controlessystemen van n LVNL kunn nen echter geeen absolute e ze ekerheid bied den tegen he et niet realise eren van de doelstellingen d n van de orgganisatie. Noch ku unnen deze systemen s alle e onjuisthede en van materieel belang, verlies en frraude gehee el vo oorkomen. LV VNL hanteertt de Code go oed bestuur u uitvoeringsorrganisaties als a leidraad. IIn dit In Conttrol Statement licht het bestuurr op hoofdlijn n toe op welk ke wijze invulling is gegevven aan de erantwoordelijkheid voor de d bedrijfsvo oering en risicobeheersing en welke cconclusie hett ve be estuur hieraa an ten aanzie en van de effe fectiviteit daa arvan verbind dt. e opzet en werking w van ons o kwaliteitssmanagemen ntsysteem monitoren wij vvoortdurend onder De me eer door mid ddel van exte erne en intern ne audits en procesevalu uaties. LVNL is NEN-EN--ISO90 001:2008 geccertificeerd en e beschikt o over een geld dig certificaatt met betrekkking tot de Ge emeenschap ppelijke eisen n voor het ve erlenen van luchtvaartnav vigatiediensteen. Onze ovvertuiging datt ons kwalite eits- en veilig heidsmanagementsystee em doeltreffeend en toereikend is, is onder meer gebaseerd op o deze beid e certificaten n. Alss tariefgestuurde ZBO he echten wij ste erk aan finan nciële transparantie jegenns onze gebruikers, he et Ministerie van v Infrastructuur en Miliieu en anderre stakeholde ers. Door de toepassing van v het do oor de staatssecretaris go oedgekeurde e kostenalloc catiemodel is s de juiste toeerekening va an ko osten aan de verschillend de heffingszo ones gewaarborgd. Het bestuur heeft op kwartaalbasis ve erantwoording g afgelegd aan a het minissterie over de e (niet-) finan nciële prestatties van LVN NL. In he et kwartaalovverleg met ve ertegenwoord digers van he et ministerie in de hoedaanigheid als op pdrachtgeverr en eigenaarr zijn ook divverse meer strategische en e beleidsmaatige onderw werpen aa an de orde ge eweest. Verd der heeft in 2 2014 een aan ntal stakeholderconsultatties plaatsge evonden me et betrekking g tot de financiële gang vvan zaken, de e voorbereidingen op de volgende refferentieperio ode van het Europese E syssteem van prestatiesturin ng en de vooorbereidingen n op de ee erdergenoem mde vervanging van het lu uchtverkeers sleidingsystee em AAA. In 2014 hebbe en wij op gere egelde mome enten in de vergaderinge v en van het beestuur en ma anagement de d effectiviteit van het syssteem van in nterne besturring beoordeeeld. Onze pllanning& controlcycluss voorziet in reguliere ve rgaderingen van het bestuur en de leeden van hett ma anagementte eam waarin onder o meer vverantwoordingsrapporta ages over dee doelrealisattie, fin nanciële bedrrijfsresultaten n, (strategiscche) risicoanalyses, resultaten van in-- en externe audits en n de voortgan ng van strate egische/grote e projecten of o initiatieven ter verbeterring van de be edrijfsvoering g worden bes sproken. In overeenstem mming met de d aard van o onze onderne eming en het belang vann onze die enstverlening g besteedt he et bestuur - iin aanvulling g op de financ ciële bedrijfssvoering - oo ok na adrukkelijk aa andacht aan de kwaliteit van onze die enstverlening g. Wij constaateren dat de e in ons Bu usiness en Annual A Plan opgenomen o d doelstellinge en ten aanzie en van onderr meer de veiligheid


125 pagina a's

49

en de effficiency van n onze diensttverlening zij n bereikt en dat de gelev verde prestatties, op één van de e elf regels voo or route- en baangebruikk na, voldoen n aan de vige erende milieuunormen. Voorts h hebben wij vastgesteld dat de in 2014 4 bereikte prrestaties en ontplooide o acctiviteiten aansluitten bij onze corporate c vis sie en een po ositieve bijdra age hebben geleverd aann het behale en van onzze strategisch he doelstellin ngen zoals o opgenomen in n het Busine ess en Annuaal Plan. Als orga anisatie waarr veiligheid centraal c staatt besteden wij w veel aanda acht aan hett risicoma anagement. Dat beperkt zich niet alle een tot het prrimaire proce es of het veiliigheidsaspec ct maar he eeft betrekkin ng op de vollle breedte va an onze orga anisatie waarrbij wordt gekkeken naar zowel in nterne als exxterne ontwik kkelingen die een bedreig ging kunnen vormen voorr de continuïteit van de o organisatie, de kwaliteit van v de bedrijjfsvoering en n de realisatie van doelste tellingen en ambitiess. Het bestuu ur voert enke ele malen pe er jaar een ris sicoanalyse uit u waarbij dee kans op optreden en de mate e van impactt beoordeeld d worden. Op p grond hierv van ontstaat eeen complee et risicopro ofiel. Aan elkk risico wordtt een lid van het bestuur//managemen nt team gekooppeld dat verantw woordelijk is voor v het tijdig g nemen van n gedefinieerrde beheersm maatregelen en het beoorde elen van de effectiviteit e daarvan. Op g grond van on nze actuele risicoanalyse r e zijn onze belangrijkste aandacchtspunten de d volgende: 1. De a or de besluittvorming ove afronding van de voorberreidingen voo er de vervangging van het luch htverkeersleid dingsysteem m AAA; 2. Ressource balanccing en proje ectrisicomana agement in het h bijzonderr in het licht vvan de strattegische ambities met be etrekking tot onder meer de realisatie e van de civieel-militaire co oloca atie, de realissatie van de FABEC-luch htruimprojecte en CBA Land d/Central Weest en de vervvanging van het luchtverk keersleidingssysteem AAA A; 3. Het terugdringen n van de teko orten aan op perationeel personeel; 4. De o ontwikkelinge en met betre ekking de We et Normering g bezoldiging g Topfunctionnarissen publieke en sem mipublieke se ector en de u itvoeringsimplicaties daa arvan; ontwikkeling van de kosteneffectiviteiit en tarieven n van LVNL. 5. De o De vervvanging van het h luchtverk keersleidingssysteem AAA A wordt ingeg geven door hhet naderend de einde va an de technissche levensd duur, maar iss vooral ook van belang om o in de nabbije toekomst te kunnen voldoen aan n Europese vereisten v en het leveren van v een effectieve bijdragge aan de European Skky doelstelling gen. De vervvanging is ee en ingrijpende en compleexe Single E vervang gingsinvesterring en achte en wij dermatte belangrijk voor de toek komstige dieenstverlening g en posittie van LVNL L dat de voorrbereidingen onder directte verantwoo ordelijkheid vvan het bestu uur worden uitgevoerd. Geheel in lijn n met de Eurropese ambities om de samenwerkinng tussen luchtverrkeersdienstvverleners te versterken, d de kosteneffe ectiviteit te verbeteren enn de kwaliteitt van dien nstverlening te verbetere en heeft LVN L de samenw werking gezo ocht om sam men met ande ere luchtverrkeersdienstvverleners een nieuw systteem te ontw wikkelen. De voorrbereidingen op weg naar formele be sluitvorming over de verv vanging van ons luchtverrkeersleiding gssysteem ve ergt meer tijd d dan eerder werd aangenomen. De bbusiness cas se verkeertt thans in een afrondend stadium, be esluitvorming is medio 2015 voorzien.. Gedurende het hele e voorbereidingsproces is s intensief affgestemd en samengewe erkt met het M Ministerie van Infrastru uctuur en Millieu, het Miniisterie van D Defensie en onze o gebruike ers, om daarrmee maximaal aan draagvlak voor de vervangin ng te bouwen n. Ook make en externe re eviews deel uuit van het voorberreidingsproce es om de kwaliteit van he et proces zo goed mogelijk te borgen.. Het bestuur meent d dat hiermee alle a zorgvuld digheid is bettracht die een dergelijk be elangrijk bessluit rechtvaa ardigt.

50

1 125 pagina's


De e projecten- en e investerin ngsagenda vvoor de kome ende jaren is ambitieus. D De ambitie wordt w in de e eerste plaats bepaald door de grote e hoeveelheid d resources die d nodig zall zijn om de ambities te realiseren. In de tweede e plaats is de e projecten- en e investering gsagenda in toenemende e mate en onderdeel van een org ganisatie-ove erstijgende agenda a die ee en bijdrage leevert aan de e ee rea alisatie van (inter)nationa ( ale ambities. De planning gsafhankelijk kheden die d it met zich me eebrengt zorrgt voor een toenemende e druk op LVNL om de be eoogde projeecten conform m pla anning op te leveren. De beschikbaarrheid van op perationeel pe ersoneel is ra randvoorwaardelijk vo oor het succe es van vele strategische s p projecten. He et bestuur stelt vast dat oook onderste eunende fun ncties in toen nemende ma ate als kritiekke factor geld den. Dit heefft het bestuurr doen besluiten nog me eer aandacht te gaan sch henken aan d de prioriteits stelling in het balanceren van de vraag naar en n het aanbod van resourc ces. Dit alles heeft het be estuur doen besluiten b om m meer aanda acht te scchenken aan het verbeterren van reso urce balancing en projec ctrisicomanaggement alsm mede het ve ergroten van de bewustwo ording in de organisatie van v het belang hiervan. Me ede in het liccht van het vo oorgaande b blijft het tekorrt aan luchtve erkeersleiderrs een belan ngrijk pu unt van aandacht. Bestaa ande tekorten n zijn nog nie et volledig ing gelopen. On danks dat de e om mvang van he et contingent verkeerslei ders voldoen nde is om no og geen risicoo te vormen voor de co ontinuïteit en kwaliteit van n het primaire e proces, geldt dat de tek korten ten kooste gaan va an de inzzet van opera ationeel pers soneel op ne eventaken wa aarvoor deze e inbreng esssentieel is. Dit D gaat ten n koste van de d lange term mijn ontwikke elcapaciteit. Het oplossen van het huuidige tekort blijft b de erhalve een belangrijk b spe eerpunt. Hett bestuur hee eft extra midd delen ter besschikking ges steld om we ervings-, sele ectie- en ople eidingsactivitteiten te intensiveren en de effectiviteeit te verhoge en. On ntwikkelingen n op het geb bied van de b bezoldiging in n de publieke e sector volggen wij met grote be elangstelling vanuit het be esef dat norm mering op ditt vlak op term mijn niet bepeerkt zal zijn tot t top pfunctionarisssen. Uitgere ekend de con nstatering da at de arbeidsv voorwaardenn van lucchtverkeersle eiders niet la anger in het lo oongebouw van de Rijks soverheid passten was in 1993 ee en van de belangrijkste re edenen voor de verzelfsta andiging van n LVNL, omddat de arb beidsvoorwa aarden intern nationaal uit d de pas liepen n en dit een bedreiging vvormde voor de be eschikbaarhe eid van luchtv verkeersleide ers en daarm mee de contin nuïteit van dee dienstverle ening. De e staatssecre etaris heeft een e onafhankkelijke comm missie ingeste eld om in 20115 een onde erzoek uitt te voeren naar de huidig ge arbeidsvo oorwaarden. De e economische crisis hee eft in de afge elopen jaren onmiskenba o ar invloed geehad op de omvang o en n ontwikkeling g van het verkeersaanbo od en daarme ee onze bela angrijkste inkkomstenbron. De co ombinatie van n een kosten nstructuur me et beperkte flexibiliteit f en de introducttie van het Europees E pre estatiesturing gsysteem wa aardoor LVN NL aan verde ere financiële risico’s worddt blootgeste eld, he eeft de speciffieke aandac cht van het b bestuur. Doorr reeds vooru uitlopend op het dieptepu unt van de e crisis effecttief in te grijp pen in de pers rsonele organ nisatie, consequent aanddacht te blijve en be esteden aan mogelijkhede en voor kosttenbeheersin ng en een bestendig finanncieringsarrrangement met m het minis sterie overee en te komen, konden de continuïteit c een de kwaliteit van de die enstverlening g worden gew waarborgd e en is er voldo oende ruimte aanwezig oom aan een toe ekomstbeste endig ATM-sy ysteem te bliijven werken n. an de resulta aten over 201 13 zijn ook de d financiële resultaten ovver 2014 pos sitief, en In navolging va aa anmerkelijk beter b dan beg groot. De verrmogensopb bouw verloopt eveneens ppositief. Ond danks de eze positieve e signalen ste ellen wij vastt dat de nood dzaak om aandacht te beesteden aan de fin nanciële huishouding de komende k jare ren onvermin nderd groot blijft. b Dat heef eft in belangriijke ma ate te maken n met de effe ecten van hett Europese systeem s van prestatiestu ring. Met de afssluiting van het h boekjaar 2014 komt d de eerste refferentieperiod de van het E Europese sys steem


125 pagina a's

51

van presstatiesturing tot een eind de. Vooralsno og was dit alleen van toepassing voo r de en-route e heffingsszone. In de eerste refere entieperiode zijn de niet-ffinanciële do oelstellingen ggerealiseerd d maar is de prestatie met betrekk king tot het p restatiekerng gebied Koste eneffectiviteitt ondanks alle de gebleken om de geste elde doelstellling te ingrepen en positievve resultaten niet afdoend bereiken n. Dat is voo or een belang grijk deel toe te schrijven aan exogene factoren w waaronder ee en lager da an aangenom men verkeers svolume. Zon nder deze efffecten zou onze o vermogeensontwikke eling sterkerr zijn gewees st en zouden wij beter voorbereid zijn op de uitbreeiding van he et prestatie esturingssyssteem. De Eu uropese Com mmissie stelt namelijk voo or de volgendde referenttieperiode we ederom zeerr ambitieuze, en naar onz ze eigen situatie kijkend vvoor ons niet realistische doelen. In 2014 heeft LVNL zijn bijdrage gele everd aan de e totstandkom ming van hett prestatie eplan van de e Nederlands se Staat en vvan FABEC voor v de twee ede referentieeperiode waarin o ook de terminal heffingsz zone onderw werp van pres statiesturing zal zijn. Het bestuur mee ent dat de g geleverde bijdrage aan he et prestatiep plan als ambitieus moet worden w besteempeld. Desondanks implice eren de inged diende plann nen dat Nede erland en LVNL een bijdrrage leveren op het gebied van Kostteneffectiviteit die lager li gt dan de EU U-wijde doels stellingen vaan de Europe ese Commisssie. Het goe edkeuringsprroces heeft a aanzienlijke vertraging v op pgelopen en pas in maartt heeft de e Europese Commissie C zijn z besluitvorrming afgero ond. Nederland wordt verrzocht zijn pla an te herzie en en de beo oogde kosten neffectiviteitssprestatie ve erder aan te scherpen s en daarmee ee en grotere bijdrage te le everen aan de d realisatie van de EU-w wijde doelste elling van de Europese Commisssie. Het besstuur ziet hierin een belan ngrijk risico voor v de toeko omstige resuultaat- en vermoge ensontwikke eling. Het worrdt daarmee een nog gro otere uitdagin ng om het eiggen vermoge en binnen d de met het ministerie m ove ereengekome en bandbree edte te houde en. De prim maire bedrijfsp processen va an LVNL heb bben een belangrijke ICT T-componentt. De continuïïteit van gege evensverwerrking en beve d systemen n zijn van grooot belang vo oor eiliging van de de contiinuïteit en kw waliteit van onze bedrijfsvvoering. Op grond g van arrtikel 41, lid 1 van de Kaderw wet ZBO moet LVNL zorgd dragen voor de nodige te echnische en n organisatorrische ningen ter be eveiliging van n zijn gegeve ens tegen ve erlies of aantasting en teggen voorzien onbevoe egde kennisn neming, wijz ziging en versstrekking van n die gegeve ens. Gezien hhet belang va an het them ma informatio on security heeft h dit onde erwerp de dirrecte aandac cht van het bbestuur, word den risico’s o op dit gebied d nauwlettend gemonitord d en beheers smaatregelen waar nodigg versterkt. In de visie van het besstuur vergt infformation se ecurity contin nue aandachtt, niet alleen op technisch edureel vlak, maar ook als a het gaat o om bewustwo ording van de organisatiee van de en proce risico’s e en de zorgvu uldigheid die in deze betrracht dient te e worden. ek door midd del van een meting. m Het bbestuur De klanttevredenheiid beoordelen wij periodie monitortt de opvolgin ng van de verbetermaatre egelen uit he et meest rece ente onderzooek (2012) en Een volgend heeft da aarbij vastgesteld dat de beoogde ma aatregelen ad dequaat zijn opgevolgd. E d onderzo oek is voorzie en in 2015. Tevens wordt period diek onderzo oek verricht n naar de mede ewerkerstevrredenheid. N Naar aanleiding van het laatste onde erzoek zijn ex xtra activiteitten ontplooid d met betrekk king tot de coommunicatie e over de visie en stra ategie van LV VNL. Het besstuur heeft hier zelf een actieve a rol in vervuld doo or met elke e afdeling afzzonderlijk hie erover in gessprek te gaan n. Het volgen nde onderzoeek is voorzie en in 2015..

52

1 125 pagina's


Allles overziend de is het bes stuur van me ening dat het geïmplemen nteerde systeeem van inte erne be esturing van LVNL mede met behulp vvan de intern ne risicobehe eersings- en controlesysttemen in 20 014 naar beh horen heeft gewerkt en ee en redelijke mate m van zekerheid geefft dat de financiële ve erslaggeving geen onjuisttheden van m materieel belang bevat. Scchiphol, 24 april 2015. Pa aul Riemens CE EO/voorzitterr bestuur


Jos van Roooijen CFO/bestuuurder

125 pagina a's

53

4.

Beric cht van de raa ad van toezich t ht

De raad d kwam in 20 014 vijf keer in i vergaderin ng bijeen. Da aarbij is expliciet aandachht geschonke en aan de sstrategie en het risicoma anagement. D Daarnaast kw wamen de leden van het audit committtee en van de veiligheids scommissie ie eder vijf resp pectievelijk vier keer aparrt bijeen, ter voorberreiding van ra aadsvergade eringen en/off voor advise ering van de voltallige raaad. De voorzitte er van de raa ad heeft op regelmatige r b basis overleg g met de voo orzitter van hhet bestuur over de lopen nde gang van zaken. In april e en oktober woonde w de vo oorzitter van de raad het overleg bij tu ussen het beestuur en de onderne emingsraad over o de algemene gang vvan zaken. Voorts h heeft een delegatie van de d raad same en met het bestuur b in nov vember overrleg gevoerd met de sstaatssecretaris van het Ministerie va an Infrastructtuur en Milieu. 4.1

Samenstelling van de d raad van n toezicht

Tot 25 a april 2014 ha ad Lidewijde Ongering alss waarnemerr zitting in de e raad als waaarnemer namenss de staatsse ecretaris van Infrastructuu ur en Milieu. De waarnem merspositie w wordt op dit momentt niet ingevuld. De sam menstelling va an de raad en zijn commiissies is in 20 014 ongewijz zigd gebleveen. Gezien de e financië ële omvang en e het belang g van de beo oogde vervan ngingsinveste ering van hett AAAluchtverrkeersleiding gssysteem vo oor LVNL hee eft de raad besloten b dat namens de rraad Charlotte Insingerr en Tom Bakker op rege elmatige basiis in detail worden geïnfo ormeerd overr de voortgan ng van de iinvesteringsvvoorbereiding en het iCA AS-programm ma. Voor he et FLNA-dosssier heeft de raad reeds iin 2012 beslo oten met een n afvaardiginng in de persoon n van Charlottte Insinger, Gerlach Cerrfontaine en Pieter van Geel G deel te nnemen aan een e werkgro oep waarin sa amen met he et bestuur m ogelijke oplo ossingsrichtin ngen voor deeze problem matiek voor nieuwe aanwa as van opera ationeel pers soneel worde en onderzochht. 4.2

Function neren van de raad van ttoezicht

De lede ankelijkheids en van de raa ad voldoen aan de onafha svereisten zo oals vermeldd in de Code goed be estuur uitvoeringsorganis saties. Naast de onafhanke elijke leden hebben h teven ns vertegenw woordigers va an de staatsssecretaris va an Infrastru uctuur en Millieu (tot 25 april 2014) en n de minister van Defensiie zitting in dde raad. De waarnem mer namenss de minister van Defensiie is lid van de d raad. De waarnemer w nnamens de staatsse ecretaris van n Infrastructuur en Milieu heeft geen stemrecht s in de raad. De raad d geeft zich volledig v en vo oortdurend re ekenschap van v zijn wette elijke taken een evalueert periodie ek de doelma atigheid van zijn functione eren. Leden vvan de raad zijn z slechts in ncidenteel affwezig geweest bij raadsvergaderingeen. In 2014 heeft de e raad zijn ge eactualiseerd d reglement vvastgesteld waarmee w het vigerende rreglement

54

1 125 pagina's


vo olledig voldoe et aan de imp plicaties van de Kaderwe et ZBO en de e Regeling stturing en toezicht op Lu uchtverkeersleiding Nede erland. 4.3 3

Toe ezicht op he et LVNL-bes stuur

In de vergaderringen van de e raad van to oezicht legt het h bestuur verantwoordi v ng af over de e estaties en de d bedrijfsvoe ering. De raa ad heeft een benoemings s- en remuneeratiecommis ssie, pre ee en veiligheidsscommissie en e een auditt committee. e raad conclu udeert dat he et bestuur ad dequaat uitvo oering heeft gegeven g aann de ambitie en De be eoogde doelsstellingen zoa als verwoord d in het Busin ness en annu ual plan 20144-2018 en de e be egroting 2014 4-2018. Het bestuur b heefft daarmee in n 2014 een aantal a belanggrijke doelen ge erealiseerd waaronder: w •

• •

•

•

• •

De levering g van een ve eilige en efficciënte luchtve erkeersdiens stverlening, oop één regel na volledig bin nnen de gesttelde kaders vanuit de Regeling milie eu-informatiee luchthaven onele presta Schiphol. De D gerealiseerde operatio aties ten aanz zien van ondder meer sustainabillity en vertrag gingen hebb ben de doelsttellingen zoa als opgenomeen in het Bus siness en annual plan overtrofffen. LVNL iss ‘on track’ met m het bereik ken van de prestatiedo oelstellingen op het gebie ed van veiligheid, capacitteit en milieuu uit hoofde van v de Europese prestatierege p eling en heefft op 28 augu ustus 2014 de d drukste daag ooit proble eemloos afgehande eld; Het kunnen n voortzetten n van de stab bilisering van n de tarieven n die voor de en-route en terminal dienstverlening in rekening g worden geb bracht; eren van een positief en b beter dan begroot financieel resultaatt waaraan niet alleen Het realise de voor LV VNL nagenoe eg niet beïnvvloedbare om mzet ten gron ndslag ligt, m maar ook de hogere h overige opbrengsten en de lagere kkosten hebbe en bijgedragen; e ontplooien n van initiatie even tot (inte er)nationale ssamenwerkin ng. De Het verderr uitbouwen en civiel-milita aire samenwerking met a als doel de co o-locatie van de militaire verkeersleid ding op Schiphol-O Oost te realiseren verdien nt in dit verba and een spec cifieke vermeelding, evena als de vorderinge en in samenw werking met o onder meer DFS in iTEC C/iCAS-verbaand in het kad der van de voorberreidingen op de noodzakkelijke vervan nging van het luchtverkeeersleidingsys steem. Voor het sttrategische FABEC F proje ect Cross Border Area La and / Central West heeft in i 2014 een belang grijke simulattie plaatsgevvonden en is met de FAB BEC-partnerss een plannin ng overeenge ekomen voor de realisatie e van dit luch htruim herindelingsprojecct in een besttuurlijk en operatio oneel comple ex krachtenvveld. Tot slot noemt de ra aad ook speccifiek het con nsortium waaraan LVNL leiding geeft om de mogelijkhed den voor het zogenoemdee remote tow wer concept na ader te onderrzoeken. Hett illustreert de innovatieve inslag van LVNL als he et gaat om het leveren van hett primaire pro oduct inclusief het verbetteren van dee kosteneffec ctiviteit daarvan; Het in zeerr nauwe sam menwerking m met diverse overheidsins o tanties, Amssterdam Airpo ort Schiphol en andere betrokken orga anisaties zorg gen voor een n efficiënte aafhandeling van v het er van en Sc chiphol, voor,, tijdens en na n de interna ationale topcoonferentie ‘N Nuclear vliegverkee Security Su ummit’ (NSS S); Vordering op een groott aantal strattegische projjecten en kap pitaalinvesteeringen; De nalevin ng van alle to oepasselijke w weten rege elgeving.

De e raad is tevrreden over de genomen initiatieven om o de efficiën ntie en effecttiviteit van de e be edrijfsvoering g te verbetere en en stelt va ast dat dit su uccesvol is ge edaan, zondder de continuïteit en kw waliteit van de e dienstverle ening in geva aar te brenge en.


125 pagina a's

55

De raad d heeft vastgesteld dat he et bestuur vo oldoende aan ndacht beste eedt aan strattegievorming g en risico omanagement. De raad heeft h met he t bestuur exp pliciet over deze onderweerpen van gedachtten gewisseld. De evaluatie van he et bestuur heeft in en buitten aanwezig gheid van he et bestuur plaaatsgevonden. De raad d is tevreden over de info ormatievoorziiening door het h bestuur en e is van oorrdeel dat het bestuur in haar besluitvorming de d belangen vvan de versc chillende stakeholders opp een begrijpe elijke en aanvvaardbare manier m heeft a afgewogen. De D raad is zich bewust vaan de verschillende belang gen die hierb bij moeten wo orden beschouwd. De beno oemings- en remuneratie e commissie heeft de leden van het bestuur b indiviidueel beoorde eeld. Nadat deze d commis ssie - gegeve en de benoemingstermijn nen van de bbestuurders - in 2013 na adrukkelijk aa andacht heeft geschonke en aan het vrraagstuk van n successionn planning, teneinde e de bestuurrlijke continuïïteit adequaa at te borgen, heeft de herrbenoeming van de beide e bestuurd ders in 2014 4 veel aandac cht gevraagd d van de com mmissie. De onderkende o risico’s voorr de bestu uurlijke contiinuïteit die met m name zijn n ingegeven door de Wet Normering bbezoldiging Topfuncctionarissen publieke en semipublieke e sector (WN NT) hebben zich z in het affgelopen jaarr nadrukkkelijk gemaniifesteerd. De e slechts tijde elijke herbenoeming voorr één jaar (toot 1 oktober 2015) va an de voorzitter van het bestuur b alsm mede de onm mogelijkheid om o de per 1 oktober 2014 vroegtijd dig vacant ge ekomen positie van direccteur Operatiions vanuit de operatie inn te vullen als s gevolg vvan de moge elijke beperkingen die de WNT meebrengt, zijn illu ustratief. Eenn deel van de e taken va an de Directe eur Operations wordt noo odgedwonge en tijdelijk wa aargenomen door de voorzitte er van het be estuur die ev veneens bescchikt over ee en operatione ele achtergroond. Een en ander vo ormt naar he et oordeel va an de raad ee en reële bedreiging voor de verankerring van operatio onele expertise in het top pmanagemen nt en daarme ee de continu uïteit en de vveiligheid van n het prim maire proces.. 4.4

Veilighe eid

Het asp pect veiligheid d is van emin nent belang voor de bedrrijfsvoering van v LVNL enn neemt dan ook een n prominente e plaats in op p de agenda vvan de raad. De veiligheidscommissiie vergadert voorafga aand aan de e reguliere ra aadsvergaderringen. Onde erwerpen die e aan de ordee komen zijn n de veilig gheidsrapporrtages, de inrichting en w werking van het h veiligheid dsmanagemeentsysteem en e de verde ere verbetering van dit sy ysteem. De vvergaderinge en verlopen in i open en co constructieve sfeer en n de raad ste elt vast dat LV VNL op indri ngende en trransparante wijze werkt aaan de voortdurende verbettering van de e veiligheid in n het algeme een en aan de d strikte opvvolging van het h voorvalllenonderzoek in het bijzo onder. De initia atieven tot ve erbetering va an de commu unicatie omtrrent het onde erwerp Veiliggheid worden n als positief gezien. De D raad besc chouwt aan vveiligheid gerelateerde publicaties in de interne bedrijfsm magazines Achter A de Schermen en S [email protected] en de informatie op dde corporate e website van LVNL, als a concrete voorbeelden n van uitingen waarmee gewerkt g worddt aan het e versterken van de veilig gheidscultuu ur. In 2014 he eeft het bestu uur beslotenn met ingang continue van janu uari 2015 veiligheidspres staties c.q. ve eiligheidsvoo orvallen op in nternet te pubbliceren. De raad me eent dat dit past p bij een professioneel p l bedrijf dat een e belangrijke maatschaappelijke taa ak uitvoert en verantwo oord omgaat met voorval len die onvermijdelijk bij de bedrijfsvooering aan de orde kunnen komen n.

56

1 125 pagina's


De e veiligheidsccommissie heeft tevens w waargenome en dat de inspanningen oom te bouwen aan ee en open en constructieve relatie met o onder meer de d Onderzoe eksraad Voorr Veiligheid (OVV) ( en n de Inspectie e Leefomgev ving en Transsport (ILT) succesvol zijn n. De e hiervoor ge enoemde verrbeteringen o op het gebied d van externe communiccatie, de orga anisatie en n hosting van n de EUROC CONTROL-co onferentie Ju ust Culture in november 22014 en het ve erbeterprogra amma Duidelijkheid in Ve eiligheid, illus streren de co ontinue aand acht van de org ganisatie voo or het aspect veiligheid. H Het program mma Duidelijk kheid in Veiliggheid richt zich on nder meer op p het verbete eren van docu umentatie, het versterken n van de veilligheidsbewu ustzijn en n cultuur en het h verbetere en van de co ommunicatie rondom veiligheidsthemaa’s. De raad heeft in he et kader van de veiligheid d bijzondere a oor het rendement van dee opleiding to ot aandacht vo lucchtverkeersle eider en de voortgang v va an het opleve eren van het Operations M Manual. anzelfsprekend is de prob blematiek me et betrekking g de bezetting van de funnctie directeu ur Va Op perations voo or de veilighe eidscommisssie een spec cifiek onderwerp van aanddacht. Directteur Op perations is een e belangrijjke gespreksspartner voorr de veiligheiidscommissiee. Sinds het vacant wo orden van de eze functie pe er 1 oktober 2014 heeft LVNL L op ade equate wijze gereageerd door ee en tijdelijke herverdeling van v taken, ve erantwoorde elijkheden en bevoegdhedden, waardoor de co ontinuïteit en kwaliteit van n de informattievoorzienin ng is geborgd d. De veiligheeidscommiss sie is ecchter van mening dat de huidige h situa atie op langerre termijn nie et houdbaar iis en een latent rissico vormt vo oor de continuïteit van he t primaire prroces en de verankering v vvan het ve eiligheidsaspe ect in de ope erationele be edrijfsvoering g. Het is dan ook van emiinent belang deze fun nctie op korte e termijn van nuit de eigen n operationele e geledingen n structureel in te vullen. 4.5 5

Fin nanciën

In 2014 heeft de d raad vastg gesteld dat L LVNL evenee ens heeft kun nnen profiterren van het vo oorzichtig ingezette econo omische hersstel. Onzeke erheid of het economischee herstel da aadwerkelijk robuust is en n door zal ze etten, toenem mende geopo olitieke spannningen in com mbinatie me et het verand derende financiële speelvveld waarbin nnen LVNL opereert, makken dat de aa andacht va an de raad vo oor de financ ciële bedrijfsvvoering en fin nanciële risic co’s onvermi nderd groot is ge ebleven. e ontwikkelin ng van het be edrijfsresultaa at gedurende e 2014 is positief geweesst, waardoorr de De be eoogde opbo ouw van de noodzakelijke e vermogens spositie nagenoeg op schhema ligt. He et Eu uropese systeem van pre estatiesturing g zal vanaf 20 015 ook voor de terminall heffingszon ne van toe epassing zijn n. De plannen voor deze periode zijn inmiddels ingediend, docch de besluittvorming do oor de Europese Commis ssie heeft verrtraging opge elopen. De eerste e referenntieperiode (2012( 20 014), waarin dit systeem al a van toepa assing was vo oor de en-rou ute heffingszzone, heeft duidelijk d ge emaakt dat de financiële risico’s voor LVNL in het systeem van prestatiestturing aanme erkelijk zijn toegenome en en voor een e belangrijkk deel ook niiet beïnvloed dbaar zijn. Boovendien bre engt het syysteem een aanzienlijke a administratie a eve lastenverrzwaring voor LVNL met zzich mee. No og ste eeds bestaatt er over dive erse aspecte en van het sy ysteem van prestatiesturin p ng discussie e. De au udit committe ee en de raad d volgen dit a alles met bellangstelling, met name vaanuit het perrspectief va an de risico’s die deze reg geling voor L LVNL met zic ch meebreng gt. De e plannen vo oor de tweede e referentiep periode (2015 5-2019) zijn in nauw overrleg met het miinisterie tot stand s gekome en. De voorsstellen van de Europese Commissie tten aanzien van v de te behalen Eurropa brede prestatiedoels p stellingen zijn in het bijzo onder ten aannzien van de e ko osteneffectiviteit niet haalbaar. De raa ad heeft waargenomen da at LVNL hierrover actief de d dia aloog heeft gezocht g met het ministeri e en de gebruikers. Daarbij zijn mogeelijkheden vo oor


125 pagina a's

57

kostenre eductie besp proken waarb bij ook de om mvang en kw waliteit van de e dienstverle ning nadrukkkelijk als variabele zijn be eschouwd. A Alles overzien nde meent de e raad dat hieermee een reëel vo oorstel is inge ediend voor de tweede re eferentieperiode en is de e raad van meening dat de e beoogde e verdere uittbouw van he et eigen verm mogen noodz zakelijk is ge ezien de toennemende financië ële risico’s. Het H ministerie e heeft de do or LVNL aan ngeleverde opgaves o onveeranderd opgenomen in haar Prestatieplan. De audiit committee en de raad hebben h zoalss te doen gebruikelijk ook in afwezighheid van het bestuur overleg mett de externe accountant g gevoerd. In 2014 2 is de ra aad betrokkenn geweest bij de voorbereidingen van de Euro opese aanbessteding van de accountantsdiensten en heeft de raad toe egezien op de d juiste opvo olging van de e procedure. KPMG Acco ountants N.V V. is op basis s van dezze aanbested ding de contrrole gegund. 4.6

Persone eel

De amb bitieuze veran nderagenda enerzijds en n de druk op de tarieven en e kosteneffe fectiviteit ng van de pe anderzijjds, maken dat d de raad de d ontwikkelin ersonele organisatie mett aandacht volgt. De in voorgaa ande jaren do oorgevoerde reductie van n de ondersteunende staaf heeft in e beteugeling g van de ontw wikkeling van n de personeeelskosten. positievve zin bijgedrragen aan de Daar sta aat tegenove er dat de druk op de orga anisatie en medewerkers m per saldo is toegenomen n. Eenzelfd fde tendens is waarneem mbaar bij het o operationeell personeel waar w onder m meer door he et aantrekkende verkeer en het achterblijvende e rendement van het ople eidingsprocess, de afdoen nde beschikkbaarheid van n operationeel personeell voor verand derprojecten niet gegaranndeerd kan worden.. Dit alles vormt in potenttie een risico o voor de haa albaarheid va an de strateggische agend da. Een and der groot risico voor de continuïteit c en n kwaliteit va an de dienstv verlening vorrmt in de oge en van de rraad de Wet normering to opinkomens en de FLNA A-problematie ek die door ppolitiekmaatsch happelijke op pvattingen te en aanzien va an de arbeid dsparticipatie en de daaruuit voortvlo oeiende overheidsmaatre egelen met be etrekking tott onder meerr de pensioennregelgeving g en fisca aliteit onder druk d staat. De raad d heeft zich ook o in 2014 inhoudelijk ve erdiept in deze ontwikkelingen en hieerover freque ent en inten nsief overleg gevoerd me et bestuur. In 1993 is LVNL verrzelfstandigd tot een publliekrechtelijk zelfstandig bestuursorga b aan. Aan dez ze verzelfsstandiging lag g onder meer een voorste el van de commissie Albeda ten gronndslag naar aanleidiing van het verzoek v van het parlemen nt een structurele oplossing voor te sstellen voor een e gerezen n arbeidsvoorwaardencon nflict met lucchtverkeersle eiders. Stakin ngen en/of uiitstroom van verkeerssleiders naar andere luch htverkeersdie enstverleningsorganisaties dienden tte worden voorkom men om de continuïteit c va an de luchtve erkeersdiens stverlening in n het Nederlaandse luchtru uim te waarb borgen. Het toenmalige kabinet k heeftt op basis va an het voorstel van de co mmissie Albeda besloten de Luchtverkee ersbeveiliging g - LVB - te verzelfstandi v gen. De raadd is zich altijd d bewust gewe eest van de discussie d ove er topinkome ens en de arbeidsparticippatie doch al zeer b beschou uwt deze onttwikkeling - vanuit v zijn toe ezichthouden nde rol - nad drukkelijk ookk vanuit een risicope erspectief voo or de bedrijfs svoering van LVNL. Hierb bij vormt het internationa le speelveld waarin d de luchtverke eerleiders op pereren voorr de raad eve eneens nadru ukkelijk een rrol. ader van de herbenoeming van beide e bestuurderrs in 2014 is gebleken daat het door de e In het ka raad onderkende rissico vanuit de e Wet norme ering topinkomens voor de bestuurlijkke continuïteiit een reëel risico vorm mt. De diensttverlening va an LVNL als uitvoeringsorganisatie is sterk

58

1 125 pagina's


afh hankelijk van n de kwaliteitt van de ope rationele kerrn en effectiv viteit van de aaansturing daarvan. De eze operation nele kern bestaat uit hoo ogwaardige professionals p s die een groote ve erantwoordelijkheid drage en en uit dien n hoofde ook k een grote in nvloed hebbeen op de be edrijfsvoering g. In de historie van LVNL L is meermaa als ervaren dat d afdoendee verankering g van bin nnen LVNL opgedane o ke ennis en erva aring cruciaal is voor het goed functiooneren in de (op perationele) topmanagem ment positiess. De voorzittter van het bestuur b - CEO O - alsmede de po ositie van dire ecteur Opera ations zijn hie er voorbeelden van. In de e in 2014 verrschenen we ettelijke evvaluatie stelt de onafhank kelijke evalua atiecommissie vast dat he et belangrijk is geweest dat d de CE EO uit de eig gen geledere en is gerekrutteerd en worrdt het belang g onderschreeven van de de eelname van directeur Op perations aan n het manag gementteam van LVNL. He et is echter niet n alleen de e continuïteit van het topm managementt waarvoor g enoemde the ema’s ee en risico vorm men. De hele e beroepsgro oep luchtverk keersleiders zal z mogelijk door het aa angekondigde e regime 3 van v de Wet n normering top pinkomens geraakt wordeen, hetgeen - zeker in het licht van de bestaand de tekorten - tot aanvulle ende continuïïteitsrisico’s zal leiden. De e raad meent dat bij onge ewijzigd bele eid de voorzie ene risico’s reëel r zijn en dermate sch hadelijk zu ullen zijn voor LVNL en de e continuïteitt en veiligheiid in het Ned derlandse lucchtruim dat op o korte terrmijn in nauw w overleg me et het ministe erie een oplo ossing gevonden dient te worden. Een n uittzonderingsp positie op de Wet normerring topinkom mens beschouwt de raad daarbij als een e op plossingsrichting. Staatss secretaris Ma ansveld kond digde in het verslagjaar v eeen onderzoe ek aan na aar de LVNL--arbeidsvoorrwaarden. Inm middels is ee en onderzoekscommissiee ingesteld. 4.7 7

Vis sie op de toe ekomst

4.7 7.1

Inte ernationalis sering

De e raad volgt de d Europese e ontwikkeling gen met betrrekking tot de e Single Eurropean Sky na auwgezet. LV VNL werkt sa amen met de e luchtverkee ersleidingsorg ganisaties vaan België, Du uitsland, Frankrijk, Luxe emburg, Zwittserland en h het Maastrich ht Upper Area Control Ceentre (MUAC C) van UROCONTR ROL aan de vorming v van FABEC. De ontwikkeling gen leggen eeen groot bes slag op EU de e middelen va an LVNL, ma aar bieden ve eel potentiee el om de kosteneffectiviteeit en kwalite eit van de e dienstverlen ning verder te t verbeteren n, met name door efficiën nter gebruik vvan het luchttruim. De e vorming va an FABEC blijkt geen sine ecure; de veelheid aan stakeholders met uiteenlo opende be elangen en onvermijdelijk ke druk op de e autonomie van de deelnemende dieenstverleners s zijn hie eraan debet. De raad ond dersteunt de e proactieve en e coöperatieve, doch krritische opste elling va an het LVNL--bestuur waa arbij ingezet w wordt op het optimalisere en van het FA ABEC-luchtrruim en de e bereidheid bestaat zich uiteindelijk a als vestiging van FABEC te positioneeren, wannee er da aarmee ook de d belangen van Nederla and en LVNL L zijn gebaat. Inm middels is de e eerste referentieperiode e (2012-2014 4) van het zo ogenoemde ‘‘performance e sccheme’ verstrreken. Voor wat w betreft h et bereiken van v de doels stellingen op het gebied van v ve eiligheid, capaciteit en milieu presteerrt LVNL goed d. De opgelegde financiëële doelstellin ng blijkt ecchter niet geh heel haalbaa ar te zijn gew weest als gevolg van onde er meer het aachterblijvende ve erkeersvolum me en kostens stijgingen do oor exogene factoren. Ditt heeft de oppbouw van he et be eoogde eigen n vermogen negatief n beïn nvloed en he eeft er mede toe bijgedraggen dat de ta arieven me et ingang van 2015 niet langer op hett niveau 2014 gehandhaa afd konden w worden. De e Europese Commissie C streeft s in de ttweede refere entieperiode (2015-20199) een onverm minderd ho oog ambitieniveau na. Inm middels hebb ben Nederlan nd en FABEC C hun prestaatieplan inged diend.


125 pagina a's

59

Hoewel het ingedien nde plan niett geheel tege emoet komt aan a de Europ pa-brede preestatiedoelen n meent d de raad dat de d inbreng va an LVNL rea listisch is en van voldoen nde overtuigeende argumentatie is voorzien om de afwijking te rrechtvaardig gen. De goed dkeuring van de Europese eplannen vergt overigens s aanzienlijk meer tijd van de Europe ese Commisssie dan prestatie derhalve van voorzien n. De tweede e referentieperiode gaat d n start zonde er vastgesteldde prestatie eplannen wa aardoor het risico bestaatt dat de tarie even voor 2015 gedurendde het jaar met m terugwe erkende kraccht bijgesteld moeten worrden. De raad realiseert zich z dat LVN NL geen en de Nederla andse staat slechts s beperrkte invloed h hebben op de d voortgang van dit procces. het besef datt de Europes se ontwikkelin ngen van strrategisch belang zijn voo r LVNL volgtt Vanuit h het besttuur deze na adrukkelijk en n zorgvuldig, teneinde ka ansen te benutten om de ontwikkeling g van een n toekomstbe estendig luch htverkeersleid dingssysteem m te bevorde eren en de beeoogde perform manceverbete ering in het Europese E luch htruim te berreiken. De bu usiness casee daarvoor verkeertt in een afron ndend stadiu um en de verrwachting is dat in 2015 een e definitieff investerringsbesluit zal z worden genomen. Da aarbij worden n meerdere opties o afgewoogen. De opttie waarbij in samenwerking met he et consortium m van de Duittse luchtverk keersleidingssorganisatie DFS, he et Britse NAT TS en het Sp paanse AENA A gezamenlijjke een nieuw w luchtverrkeersleiding gssysteem wo ordt ontwikke eld, is daarbij één van de e opties. 4.7.2

Ontwikk keling Mainp port Schipho ol

LVNL ve ervult een crruciale rol in de Nederlan ndse luchtvaa artsector en zal z dat ook inn de toekomst blijven d doen in same enwerking met m haar luchttvaartsectorp partners, de overheid en de omgeving. Ondankks de inzet va an LVNL om de komende e jaren de orrganisatie me eer kosteneffffectief te maken, handhaaft LVNL L haar po ositie als een n state-of-the e-art luchtverrkeersdienstvverlener in een complexx werkveld. De D focus blijfft gericht op d de kwaliteit van v het prima aire proces tten behoeve van de M Mainport Sch hiphol. Een consequentie c e hiervan is evenwel e dat LVNL tegen het licht van n deze am mbitie, activitteiten die min nder direct ve erband houd den met de kerntaak kritisscher zal beoorde elen op hun nut n en noodz zaak en de b bekostiging daarvan d zal moeten m bezieen. Met ande ere woorden n: LVNL zal meer resulta aatgericht mo oeten gaan werken w en de erden zullen moeten gaan betalen voor door LV VNL geleverde diensten.. LVNL ne eemt actief deel d aan ond der meer de ttafel van Alders, die begin 2015 is ovvergegaan in de omge evingsraad Schiphol S (OR RS), waarbij LVNL zich in nzet een constructieve bijjdrage te leveren aan het vind den van wegen om enerzzijds de gewe enste groei en e vereiste kw waliteit van dienstve erlening op Schiphol S te kunnen accom mmoderen en anderzijds daarbij de ooverlast voor omwone enden zovee el als mogelijk te beperke en. 4.7.3

Regiona ale dienstverlening

In 2014 heeft de sta aatssecretaris s van Infrastrructuur en Milieu M naar aa anleiding vann de evaluatie van het heffingenbeleid voor plaatselijke luch htverkeersdie enstverlening g nieuw beleeid bekend gemaakkt. Dit beleid impliceert da at de ‘One G Group of Airpo orts’ waarin thans t alle dooor LVNL bediend de luchthaven ns zijn opgen nomen en wa aarvoor één tarief geldt ter discussie staat. De reden hiervoor is da at volgens de e evaluatie de e huidige me ethodiek onvo oldoende priikkels zou n om tot de meest m kosten neffectieve e en optimaal in ngerichte die enstverleningg te komen, de d bevatten methodiek niet bijdra aagt aan de concurrentie epositie van de d Mainport Schiphol en het fenomee en kruissub bsidie naar zijn z aard niet strookt met het Rijksbele eid dat regionale luchthavvens zelf verantw woordelijk zijn n voor hun ex xploitatie.

60

1 125 pagina's


In deze ontwikkkeling is het voor LVNL vvan belang dat d een oplos ssing wordt ggezocht waarbij vo oorzieningen worden getrroffen die de financiële ex xploitatierisic co’s voor LVN NL afdekken n en zo orgvuldig worrdt omgegaan met de perrsonele belangen van LV VNL op de reegionale lucchthavens. He et door de sta aatssecretarris gevraagde e advies is eind e decembe er opgeleverrd en zal naa ar ve erwachting in het eerste kwartaal k van 2015 worde en aangeboden aan de Tw weede Kame er. Evvenals alle an ndere belang ghebbenden is LVNL bettrokken gewe eest bij de sttudie en heefft da aardoor haar visie kunnen n delen met d de onderzoe ekers. De e raad heeft in het kader van de regio onale dienstv verlening ook k de ontwikkeelingen met be etrekking tot de d luchthave en Lelystad n nauwgezet gevolgd. Vanu uit de ‘nutsfuunctie’ van LV VNL be ezien is het van v belang te e bewaken da at LVNL gee en financiële risico’s gaat dragen. Pottentiële rissico’s voor LV VNL voortvlo oeiend uit dit ondernemingsplan diene en tijdig te woorden onderkend en te worden gem mitigeerd doo or afdoende g garanties van n de initiatieffnemers c.q. andere elanghebbenden te verkriijgen. be De e raad van to oezicht heeft kennis geno omen van de e door het bestuur vastgeestelde jaarve erslag en n de jaarreke ening 2014 en n stemt in me et de inhoud d daarvan. De e raad consttateert dat ov ver 2014 ee en goedkeure ende verklariing van de acccountant is verkregen en e heeft kennnis genomen van de be evindingen va an de accoun ntant. Scchiphol, 24 april 2015. oor de raad van v toezicht, Vo Ge erlach Cerfon ntaine, voorz zitter.


125 pagina a's

61

5.

Jaarrrekenin ng 2014 4

oudsopg gave ja aarrekening Inho 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7

62

Geconssolideerd ove erzicht van g gerealiseerde e en niet-gerealiseerde reesultaten Geconssolideerde ba alans Geconssolideerd mu utatieoverzich ht van het eigen vermoge en Geconssolideerd kas sstroomoverrzicht voor 20 014 Toelich hting op de geconsolideerrde jaarrekening Toelich hting op de geconsolideerrde exploitattierekening Toelich hting op de geconsolideerrde balans

1 125 pagina's


63 64 65 66 67 80 85

5.1 1

Gec consolideerrd overzichtt van gerealiseerde en niet-gerealis n seerde resultaten 2014

22013

O Omzet O Overige opbre engsten B Bedrijfsopbre engsten

180.916 11.898 192.814

175..793 11..009 186..802

P Personeelsko osten A Afschrijvingen n A Algemene kossten B Bedrijfslasten

132.834 11.077 32.594 176.505

127..204 11..077 32..488 170..769

Exploitatieresultaat

16.309

16..033

35 2.806 2.771

64 2..909 2..845

13.538

13..188

-

-

13.538

13..188

2014 7.706 5.832

22013 9..344 3..844

13.538

13..188

(b bedragen in € 1.000)

V Voortgezette e activiteiten n

Financieringsbaten Financieringslasten N Netto financieringslasten R Resultaat uit voortgezettte activiteite en N Niet gerealise eerde resulttaten Totaal gerealliseerde en niet gerealis seerde re esultaten ov ver het boek kjaar

R Resultaat toe e te rekenen n aan: Bestemmingssfonds erve Egalisatierese seerde Totaal gerealliseerde en niet gerealis esultaten ov ver het boek kjaar re


125 pagina a's

63

5.2

Geconso olideerde ba alans

(bedrage en in € 1.000)

Toe elichting

22014

2013

Activa Immate eriële vaste activa a Materië ële vaste activa Totaal vaste activa a

14 15

453 111..016 111..469

537 107.921 108.458

Vorderingen asequivalentten Geldmiiddelen en ka Totaal vlottende activa a

16 17

35..254 7..847 43..101

35.019 2.152 37.171

154..570

145.629

Totaal activa

Passiv va Eigen V Vermogen

18

21..525

7.987

Verplic chtingen Leningen en overig ge financierin ngsverplichtin ngen Vooruitt ontvangen baten Person neelsbeloning gen Totaal langlopend de verplichtingen

19 20 21

57..571 3..118 37..785 98..474

63.869 2.893 38.428 105.190

19 20 23

8..898 172 25..501 34..571

8.821 172 23.459 32.452

154..570

145.629

Leningen en overig ge financierin ngsverplichtin ngen Vooruitt ontvangen baten Handells- en overige schulden Totaal kortlopende verplichtin ngen Totaal passiva

64

1 125 pagina's


5.3 3

Gec consolideerrd mutatieov verzicht van n het eigen vermogen v


To oelichting

Saldo per 1 ja anuari 2013 R Resultaat 2013 Saldo per 1 ja anuari 2014 R Resultaat 2014 Saldo per 31 december d 20 014


18

estemmings-Be fonds s

E Egalisatiereserve

Totaal

16.058 8

-21.259

-5.201

9.344 4

3.844

13.188

25.402 2

-17.415

7.987

7.706 6

5.832

13.538

33.108 8

-11.583

21.525

125 pagina a's

65

5.4

Geconso olideerd kas sstroomove erzicht over 2014 201 14

(bedrage en in € 1.000.00 00)

Ontvan ngsten heffingen en-route e Ontvan ngsten heffingen terminall Ontvan ngsten heffingen NSAA Overige e ontvangste en Ontvan ngsten uit operationele ac ctiviteiten eel Betalingen persone eringen Betalingen verzeke Betalingen leverancciers ngen uit opera rationele activ viteiten Betalin ngsten MUAC C heffingen en-route e Ontvan Betalingen EUROC CONTROL Betalingen NSA ngsten KNMI heffingen NSAA Ontvan Betalingen KNMI Kassiersfunctie erkeersdiensttverleningsactiviteiten in luchtve nationa aal luchtruim door derden n

120,0 56,0 2,1 1,7

117,1 53,9 1,6 2,8

-134,0 -1,2 -29,9

-133,3 -0,9 -31,0 -165,2

-165,1 52,6 -37,0 -1,8 0,2 -0,2

eringen in ma ateriële vaste e activa Investe Desinvvesteringen in n materiële vaste v activa Betalingen en ontva angsten jointt ventures kasstroom uit u investeringsactiviteiiten Netto k

-14,1 0,1 0,0

me lange term mijn leningen n Opnam Aflossin ng lange term mijn leningen n Rente llange termijn n leningen Ontvan ngen subsidie es Netto k kasstroom uit u financierringsactivite eiten

2,7 -8,9 -2,7 0,1

49,0 -36,5 -1,8 0,2 -0,2 13,8

10,7

28,5

20,9 -13,0 0,4 0,3

-14,0

-12,3 5,0 -12,1 -3,0 0,4

Totaal netto toe-/a afname kass stromen

ddelen en kasequivalen k nten Eindsttand geldmid

175,4

179,8

kasstroom uit u operation nele activite eiten Netto k

ddelen en ka asequivalente en Beginsstand geldmid Totaal netto toe-/affname kasstrromen

20 013 *

-8,8

-9,7

5,7

-1,1

2,1 5,7

3,2 3 -1,1 7,8

* aangepa ast voor vergelijkingsdoeleinden

66

1 125 pagina's


2,1

5.5 5

Toe elichting op p de geconso olideerde ja aarrekening

1.

Verrslaggevend de entiteit

uchtverkeersleiding Nede erland (LVNL L) is statutair gevestigd aa an het Statioonsplein Zuid d West Lu 10 001 te Schiph hol in Nederland. Bij wet is LVNL, voo orheen Luchtverkeersbevveiligingsorganisatie (LV VB), met ingang van 1 ja anuari 1993 o opgericht. LV VNL is een ze elfstandig beestuursorgaa an (ZBO) me et rechts-perrsoonlijkheid. Kernactivite eit is het verlenen van luc chtverkeersddienstverlenin ng, zo odanig dat he et luchtverkee er op een ve eilige en effic ciënte wijze wordt w afgehaandeld binnen n de ge estelde milieu urichtlijnen. In de Wet lucchtvaart zijn alle a taken va an LVNL vasttgelegd. Daa aronder va allen onder meer m het verle enen van com mmunicatie-, navigatie- en e plaatsbeppalingsdienstten, het nsten, het uitgeven van luchtvaartpubblicaties en kaarten ve erlenen van lu uchtvaartinlic chtingen-dien k en n het verzorgen of doen verzorgen v va an opleidinge en ten behoeve van luchtvverkeersbev veiliging. De e raad van to oezicht heeft op 24 april 2 2015 ingeste emd met de jaarrekening.. De jaarreke ening wo ordt gepublicceerd nadat de d staatsseccretaris de jaa arrekening heeft goedgekkeurd. De e geconsolideerde jaarrekening van L LVNL over 20 014 omvat de joint ventuures Stichting g Kn nowledge and Developme ent Centre M Mainport Schiphol en Stic chting Bewonnersaanspree ekpunt Scchiphol. LV VNL legt als ZBO Z verantw woording af o over haar pre estaties aan de staatsseccretaris van Inffrastructuur en e Milieu con nform het do oor het Ministterie van Infrastructuur enn Milieu opge estelde Infformatiestatu uut. Bovendie en heeft de sstaatssecreta aris beslissin ngsbevoegdhheid met betrrekking tott de begroting en de tarie even van LVN NL. asis voor prresentatie Ba 2.

Ove ereenstemm mingsverkla aring

d 1 van de EG G-verordenin ng Nr 550/20 004 van het Europees E parrlement en de d Raad In artikel 12 lid etreffende de e verlening va an luchtvaarttnavigatiedie ensten in het gemeensch appelijke Eu uropees be lucchtruim (zoge enoemde luc chtvaartnavig gatiediensten nverordening g) is het volg ende vastge elegd: Verleners van n luchtvaartna avigatiedienssten moeten, ongeacht hun h eigendom msstructuur of o “V recchtsvorm, hu un jaarrekeniingen opstelllen, aan een onafhankelijke accountaantscontrole on nderwerpen en e publiceren n. Deze jaarrrekeningen moeten m voldo oen aan de ddoor de Ge emeenschap p goedgekeurde internatio onale standa aarden voor jaarrekening j gen (lees: EU U-IFRS). Wanneer deze e jaarrekeningen wegenss juridische sttatus van de dienstverlenner niet volledig aan de e internationa ale standaard den voor jaa rrekeningen kunnen beantwoorden, sstreeft de betrokken die enstverlener ernaar zove eel als mogellijk aan deze e standaarden te voldoen .” He et Ministerie van Infrastru uctuur en Mil ieu heeft in overleg o en affstemming m met LVNL de reiikwijdte van de implemen ntatie van Ve erordening 55 50/2004 van het Europeees parlement en de Ra aad beperkt. Deze beperrking heeft be etrekking op de reikwijdte e van IAS 199 en IAS 19R R. In de briief gedateerd d op 5 februa ari 2015 heefft het ministe erie de reikwijdte van de IAS 19 als volgt be eperkt: •

Er is bepaa ald dat voora alsnog wordtt afgezien van het treffen van een vooorziening van n de niet-afgefin nancierde op pgebouwde F FLNA-rechten. Het ministterie heeft aaangegeven dat d deze


125 pagina a's

67

•

niet--afgefinancie erde opgebouwde FLNA--rechten moe eten worden toegelicht onnder de niet uit de b balans blijken nde verplichttingen; Er iss bepaald da at wordt afgezien van hett toepassen van v het direc ct verwerken van de actu uariële winste en en verliez zen van een ttoegezegde pensioenreg geling (DB-reegeling) in he et n worden dus verwerkt in eige en vermogen n. De actuarië ële resultaten n de exploitaatiekosten onder de person neelskosten.

Hierdoo or voldoet de jaarrekening g niet volledi g aan de verreisten van EU-IFRS E docch zoveel als s mogelijkk. Daar wa aar in de jaarrrekening de e term LVNL--waarderings sgrondslagen n wordt gehaanteerd, worden de waarderingsgrondsla agen bedoeld d op basis va an Verordening 550/20044 van het es Parlemen nt en de Raad d en de brieff van het Min nisterie van In nfrastructuurr en Milieu met m Europee daarin d de uitzonderingen op toepassing van IAS 19 Jaarrrekening LVNL. 3.

Waarderringsbasis

onsolideerde e jaarrekening is opgeste ld op basis van v historisch he kosten, m met dien De geco verstand de dat afgele eide financiële instrumen nten worden gewaardeerd g d tegen reëlee waarde. 4.

Function nele valuta en e presenta atievaluta

nteerd in euro o; de function nele valuta voor v LVNL. A Alle financiële e De jaarrrekening worrdt gepresen informattie is afgeron nd op duizen nden euro’s, ttenzij anders s vermeld. 5.

Veronde erstellingen en schattin ngen

nagement he eeft bij het op pstellen van de jaarreken ning in overeenstemmingg met de Het man geldend de grondslagen, op onderdelen gebru uik gemaakt van v veronderstellingen een schattinge en die med debepalend zijn z voor de opgenomen o b bedragen. De D feitelijke uitkomsten kuunnen van deze ve eronderstellin ngen en scha attingen afwijjken. De sch hattingen en onderliggend o de veronde erstellingen worden w voorttdurend beoo ordeeld. Herz zieningen va an schattingeen worden opgenomen in de pe eriode waarin n de schattin ngen worden herzien en in de toekom mstige perioden waarvoo or de herzien ning gevolgen heeft. Het bovvenstaande iss van toepas ssing op de vvolgende ond derwerpen: a.

Bijzonde ere waardev verminderin gen van vas ste activa

De boekkwaarde van n materiële va aste activa w wordt periodiek getoetst aan a de realisseerbare waarde indien aanw wijzingen bestaan voor ee en bijzondere e waardeverm mindering. E Een aanwijzin ng voor een bijzondere waardeverm mindering kan n bijvoorbeeld zijn dat, naar inschatti ng van het bestuur, sprake is va an: • • •

68

Een uit het verloop n snellere dalling van de marktwaarde m e van een acttief dan zou voortvloeien v overr de tijd of no ormaal gebru uik; Een n belangrijke wijziging in de d toepassin ng van een actief of in de bedrijfsstrattegie; Presstaties die stterk achterbliijven ten opzzichte van de e verwachting gen, een signnificante versslechtering in n de bedrijfstak of econom mie, of verou udering of be eschadiging vvan het actie ef.

1 125 pagina's


Da aarnaast kun nnen omstandigheden, na aar de inscha atting van he et bestuur, leeiden tot de no oodzaak tot het h terugnem men van een eerder toege epaste bijzon ndere waardeeverminderin ng. Om m in bovenge enoemde ge evallen te kun nnen bepalen n of daadwerkelijk sprakee is van bijzo ondere wa aardevermind deringen of de d noodzaakk tot herziening, wordt de e realiseerbarre waarde be epaald. Da aarbij maakt het bestuur gebruik van inschattinge en en veronde erstellingen tten aanzien van de be epaling van kasstroomge k nererende ee enheden, de e toekomstige e kasstromenn en de dissconteringsvvoet. De beoo ordelingen d ie hieraan te en grondslag liggen, kunnnen van jaar tot jaar ve erschillen doo or economisc che of markto omstandighe eden, verand deringen in dde bedrijfsom mgeving of in weten re egelgeving en door ande re factoren waar w LVNL geen invloed op kan uitoe efenen. Alss de prognosses voor de realiseerbare r e waarde mo oeten worden n bijgesteld, kan dit leiden tot bijzondere waa ardeverminderingen of - in het geval van vaste ac ctiva - herzieening daarvan n. b.

Eco onomische levensduurr en restwaa arde van matteriële vastee activa

De e materiële vaste v activa maken m een b belangrijk dee el uit van de totale activaa van LVNL en e de ko osten van perriodieke afsc chrijvingen vo ormen een belangrijk b dee el van de jaaarlijkse bedrijfslasten. De e vastgesteld de economische levensd uur en restw waarden, gebaseerd op innschattingen en ve eronderstellin ngen van het bestuur, heb bben een be elangrijke invloed op de w waardering va an ma ateriële vaste e activa. De economisch e levensduur van materië ële vaste acttiva wordt me ede ge eschat aan de e hand van de d technisch e levensduur, de ervaringen ten aanzzien van soo ortgelijke acctiva, de onde erhoudshisto orie en de pe eriode waarin n de economische voordeelen uit hoofd de van de e exploitatie van v het activ vum ten goed de zullen kom men aan LVN NL. Periodiekk wordt getoe etst of zicch wijziginge en hebben vo oorgedaan in n inschattinge en en verond derstellingen die een aan npassing maken. Eenn dergelijke va an de econom mische leven nsduur en/of restwaarde noodzakelijk n aa anpassing wo ordt prospecttief doorgevo oerd. c.

Acttuariële aannames met betrekking tot voorzien ningen perssoneelsbeloningen

Ve erplichtingen uit hoofde van v actuariee el berekende e personele regelingen enn vorderingen, wo orden actuarrieel bepaald. Daarbij worrdt gebruik gemaakt g van verondersteellingen ten aanzien a va an toekomstig ge ontwikkelingen in sala aris, sterfte, personeelsve p erloop, rendeement van be eleggingen en andere uitg gangspunten n. oor het disco onteren maak kt LVNL gebrruik van de actuele a effecttieve marktreente, gebase eerd op Vo ho oogwaardige ondernemin ngsobligatiess, rekening ho oudend met de termijnstrructuur van de d ve erplichtingen.. Het is algem meen aanvaa ard hoogwaa ardig te verta alen naar AA A-rated on ndernemingsobligaties. Voor V LVNL wo ordt de disco onteringsvoet vastgesteldd door de risicovrije ren ntevoet - de swapcurve - te verhogen n met de cred ditspread op basis van iB Boxx (AA-rated). oxx is een in IBo ndex voor obligaties die w wordt gepubliceerd voor verschillende v e sectoren (biijvoorbeeld overheid, o sem mioverheid, ccorporate), verschillende v ratings en loooptijden. d.

Aan nnames met betrekking g tot ontslag gvergoeding gen

Bijj het vaststelllen van de voorziening v vvoor ontslagv vergoedingen n is door hett managemen nt een insschatting gem maakt van he et aantal ove ereen te kom men vertrekre egelingen en de kans dat he erplaatsingskkandidaten ge edurende de e herplaatsingsperiode ee en nieuwe w werkkring vind den. Ve erder is reken ning gehouden met de be epalingen in het rechtspo ositiereglemeent.


125 pagina a's

69

e.

Claims en e geschille en

ek wordt doo or het bestuur een beoord deling uitgevoerd op alle claims en geeschillen, om m te Periodie aande en/of voorwaardelijke verplichhtingen. Een bepalen n in welke ma ate er sprake e is van besta de verplichtingen, voor zover het waaarschijnlijk is voorzien ning wordt op pgenomen voor v bestaand s dat een uitstroom va an middelen plaatsvindt o om de verplic chting in te lo ossen en er eeen betrouw wbare schatting kan worden gemaakt van het bedrag van de verplichting. v E Een voorwaa ardelijke verp plichting dien nt te worden toegelicht. Aan A de hand van de uitkoomst van dez ze beoorde eling wordt bepaald voor welke claimss en geschilllen een voorziening worddt getroffen en e voor we elke een toeliichting wordtt opgenomen n. Als een vo oorziening die ent te worde n getroffen, vraagt o ook de inscha atting van de e kans en om mvang van ee en uitstroom van middeleen een aanzien nlijke mate va an beoordelin ng. In deze b beoordeling maakt m het be estuur mede gebruik van juridisch h advies. f.

Voorzien ning dubieu uze debiteurren

De voorrziening dubiieuze debiteu uren wordt g gevormd ten behoeve van n de luchtvaa artmaatschap ppijen waarv van onzeker is of zij aan hun h betalingsverplichtinggen kunnen voldoen n. Op basis van v de ouderdom worden n de posten in ndividueel be eoordeeld enn wordt een schattin ng gemaakt voor v het oninbare deel va an de vorderiing. 6.

Grondslagen voor financiële f ve erslaggeving

ndslagen voo or de financië ële verslagge eving zijn con nsequent toe egepast op aalle in deze De gron geconso olideerde jaa arrekening ve ermelde perio oden. Het boe ekjaar van LV VNL vangt aa an op 1 janua ari en eindigt op 31 dece ember van heetzelfde jaar. LVNL iss aangemerkkt als eindgeb de btw. Hierd bruiker voor d door zijn de verantwoordde kosten inclusieff btw. 3 zijn waar no odig opnieuw w gerubriceerd, zodat verrgelijkbaarheeid met 2014 De cijfers voor 2013 mogelijkk is. a. Nieuwe standa aarden en wiijzigingen in n standaarden en het efffect op LVN NLwaa arderingsgro ondslagen De Interrnational Acccounting Standards Boarrd (IASB) hee eft nieuwe en n/of gewijzigdde standaa arden en inte erpretaties uittgebracht, diie met ingang g van het boekjaar 2014 van toepasssing zijn. De door de IASB B goedgekeu urde wijzigingen zijn nog niet allemaaal door de Gemeen nschap (EU)) goedgekeurrd. Zoals blijkkt uit de overeenstemmin ngsverklaringg (zie toelichting 2) moet LVNL L bij het opstellen va n de jaarreke ening voldoe en aan de dooor de Gemeen nschap goed dgekeurde in nternationale standaarden n voor jaarre ekeningen (leees: EU-IFRS S). Wannee er deze jaarrrekening weg gens juridisch he status van n de dienstve erlener niet vvolledig aan de internationale standaarden voor jaarrekening gen kunnen beantwoorde b en, streeft dee betrokken dienstve erlener ernaa ar zoveel als mogelijk aa n deze stand daarden te voldoen. In het ja aar 2014 zijn onderstaand de voor LVN L relevant ziijnde aanpas ssingen in dee standaarde en door de Gemeensch hap goedgek keurd:

70

1 125 pagina's


Co onsolidatie In 2013 zijn ee en vijftal gewijzigde stand daarden aang genomen me et betrekkingg tot de conso olidatie (IF FRS 10 Geco onsolideerde e jaarrekening g, IFRS 11 Gezamenlijke G e overeenkom msten, IFRS S 12 Infformatieverschaffing over belangen in n andere enttiteiten. IFRS S 27 Enkelvooudige jaarrekening en n IFRS 28 Invvesteringen in i geassocie eerde deelnemingen). In deze d richtlijnnen wordt een na adere invullin ng gegeven aan a de defini tie van het hebben h van control c over eeen onderne eming wa aarin LVNL een e belang heeft. LVNL h heeft een twe eetal joint ventures (gezaamenlijke ovvereenkomste en): KDC en BAS. De wijjziging in de definitie van n control heef eft niet geleid tot aa anpassing va an de waarde ering van dezze twee joint ventures. De toelichting op gerelatee erde pa artijen heeft LVNL L al in de e jaarrekenin ng 2013 aang gepast.

Ja aarlijkse aanp passingen In 2014 zijn ee en aantal wijz zigingen/verb beteringen doorgevoerd in het kader van de jaarliijkse ve erbeteringen (cyclus 2011 1-2013). Dezze wijzigingen hebben ge een effect gehhad op de wa aarderingsgrrondslagen van LVNL. b.

Wijjzigingen die e vervroegd d in 2014 mo ogen worden toegepastt

LV VNL heeft ge een nieuwe standaarden, wijzigingen van bestaan nde standaarrden of interp pretaties ve ervroegd toeg gepast die met m ingang va an het boekja aar 2015 of la ater verplichtt zijn. c.

Gro ondslagen voor v consol idatie

Jo oint ventures Jo oint ventures zijn die entitteiten waarovver LVNL ge ezamenlijk ze eggenschap hheeft, vastge elegd in ee en contractue ele overeenk komst en una anieme instemming vereist is voor strrategische be eslissingen over het finan nciële en ope erationele beleid. De jointt ventures woorden volgen ns de ne etto-vermoge enswaarde methode m gewa aardeerd.

Eliiminatie van transacties bij b consolida atie Inttragroepssaldi en -transa acties en eve entuele niet-g gerealiseerde e winsten enn verliezen op p tra ansacties tusssen LVNL en haar joint vventures, of baten en lasten uit dergeelijke transac cties, wo orden bij de opstelling o van de geconssolideerde jaa arrekening geëlimineerd. g . d.

Fin nanciële insttrumenten

Niet-afgeleide financiële instrumenten De e niet-afgeleiide financiële e instrumente en omvatten vorderingen n, geldmiddeelen en ka asequivalente en, leningen en overige ffinancieringsv verplichtinge en, handels- en overige scchulden. Niet-afgeleide financiële instrumenten w worden bij de e eerste opn name verwerk rkt tegen reëlle wa aarde plus, voor v instrume enten die nie et zijn gewaardeerd tegen n reële waardde met verwe erking va an waardeverranderingen in de exploittatierekening g, eventuele direct d toerekkenbare tra ansactiekoste en. Na de ee erste opname e worden nie et-afgeleide financiële f insstrumenten op o de hie erna beschre even manier gewaardeerrd.


125 pagina a's

71

De geldmiddelen en n kasequivale enten omvattten rekening-courantkred dieten bij com mmerciële banken en het Minissterie van Fin nanciën. Als het rekening g-courantkred diet bij het M Ministerie van n Financië ën een schulld betreft, wo ordt deze verrantwoord on nder de post leningen en overige financie eringsverplich htingen. De rekening-cou r urantkrediete en maken in het h kasstroom moverzicht deel uit van het sald do geldmidde elen en kaseq quivalenten. De verwerking van finanncieringsbate en en -laste en wordt toegelicht onder noot k. De vord deringen worden gewaard deerd tegen de geamortiseerde kostp prijs op basiss van de effectievve rentemeth hode, gewoo onlijk de nom minale waarde e, onder aftre ek van een vvoorziening voor gesschatte oninbaarheid. Mu utaties van d deze voorziening worden verantwoordd in de exploita atierekening. n overige fina ancieringsverrplichtingen bestaat b uit le eningen en scchulden aan n De postt leningen en kredietin nstellingen en e het Ministe erie van Fina anciën. Lenin ngen worden opgenomenn tegen geamorrtiseerde kostprijs op basis van de efffectieve rente emethode. Rentedragend R de leningen worden verantwoord d onder de ko ortlopende vverplichtingen n, voor zoverr wordt verwaacht dat aflossing binnen twa aalf maanden n na balansd datum plaatsvindt. e.

Vreemde e valuta

Transaccties in vreem mde valuta worden w in de functionele valuta v omgerrekend tegenn de geldend de wisselko oers per tran nsactiedatum m. In vreemde e valuta uitge edrukte monetaire activa en verplich htingen worde en per balansdatum in de e functionele e valuta omge erekend tegeen de op die datum g geldende wissselkoers. erschillen wo orden ten gun nste, respecttievelijk ten laste gebrach ht van de Koersve exploita atierekening over o de per balansdatum b m afgesloten verslagperiode. f. Omzet Onder d de omzet worden de verg goedingen ve erantwoord die d LVNL ontvangt uit hooofde van het verrichte en van haar wettelijke taa ak, het verle nen van luch htverkeersdie ensten binneen het Nederla andse burgerrluchtruim. Binnen het Ne ederlandse lu uchtruim worrden door LV VNL drie heffingsszones onderrkend: en-route, terminall en North Se ea Area Ams sterdam (NSA AA). De vergoed dingen worde en betaald do oor de luchtvvaartmaatsch happijen. Daarnaast ontvvangt LVNL een bijd drage van de overheid vo oor de vrijgesstelde vluchte en en het VF FR- (Visual F Flight Rules) verkeer binnen het en-route e geb bied. Deze bijjdrage wordtt verantwoord onder de hheffingen en-route. De omzzet wordt vera antwoord in de exploitatie erekening zo odra de diens st is geleverdd, de vergoed ding die LVNL ontvangt op o een betrou uwbare wijze e kan worden n bepaald enn het waarsch hijnlijk is dat de economis sche voordellen aan LVNL toekomen. g.

Diverse opbrengste en

Onder d uit hoofde vaan activiteite de diverse op pbrengsten worden w de op pbrengsten verantwoord v en die LVN NL voor derde en verricht naast haar we ettelijke kerntaak. Wanne eer de dienstt of het goed is geleverd d door LVNL L worden de opbrengsten n verantwoorrd in de explo oitatierekeninng.

72

1 125 pagina's


h.

Sub bsidies

e subsidies zijn z grotendeels verkrege en uit hoofde van investerringen in mat ateriële vaste activa. De De e ontvangen subsidies wo orden in de b balans opgenomen als vo ooruit ontvanngen baten (zie ( noot o). Zo odra er voldo oende zekerh heid bestaat dat LVNL vo oldoet aan de e gestelde vooorwaarden, worden de e subsidies systematisch in de exploittatierekening g opgenomen n gedurendee de gebruiks sduur va an het actief dan d wel op het h moment d dat er met vo oldoende zek kerheid kan w worden vastg gesteld da at LVNL aan de voorwaarrden voor toe ekenning hee eft voldaan en e zij de subssidie mag be ehouden. i.

drage Rijk Bijd

eze bijdrage is gebaseerd d op de toezzegging van het h Ministerie e van Infrastr tructuur en Milieu M De inzzake de hoog gte en de allo ocatie van de e van EURO OCONTROL ontvangen Innternal Tax. Op ba asis van de door d de overh heid toegeke ende en de door de overh heid te betaleen compensa atie van de e kosten van de vrijgestellde vluchten en van de VFR-faciliteit V (zie toelichtinng bij f Omze et) wordt jaa arlijks de hoo ogte van dez ze bijdrage ve erantwoord in de exploita atierekening.. j.

Lea ase

eigendom in handen van Vo oor contracte en waar het economisch e e n derden is, ooperational le eases, wo orden uitsluittend de huurrtermijnen alss kosten vera antwoord in de d exploitatieerekening. LV VNL heeft ge een leaseove ereenkomsten n die zich kw walificeren als s financiële lleases. k.

Fin nancieringsb baten en -las sten

Fin nancieringsb baten omvatten de renteb baten op ontv vangen uitsta aande bedraagen en de re ente op de e rekening-co ourant kredie eten. Fin nancieringsla asten omvattten de rentellasten op opg genomen ge elden, oprentting van vo oorzieningen en de behaa alde koersve erschillen op vreemde valluta. Financieeringslasten die niet recchtstreeks ziijn toe te ken nnen aan acttiva in aanbo ouw, worden met behulp vvan de effectieve ren ntemethode in de exploittatierekening g opgenomen n. To oegerekende e rente aan activa a in aanb bouw wordt verantwoord v in de exploittatierekening g als een acctivum in aan nbouw is tot en e met active ering van hett activum ond der de vastee activa. Toe te rekkenen rente wordt bepaa ald met behu ulp van een gemiddelde g rentevoet. Waanneer sprake is va an een speciffieke objectfinanciering w wordt de toe te t rekenen re ente bepaaldd op basis va an de be etreffende len ning. alutakoerswin nsten en -verliezen word en gerapporrteerd op ges saldeerde baasis, hetzij als s Va financieringsba ate hetzij als financieringsslast. l.

Imm materiële va aste activa

Im mmateriële va aste activa om mvat de gea activeerde on ntwikkelkoste en voor lucchtverkeersle eidingsapparratuur.


125 pagina a's

73

Uitgaven voor onderrzoeksactivitteiten die wo rden verrichtt met het voo oruitzicht tecchnische kennis of inzich hten te verwe erven, worde en als last in de exploitatiierekening ge enomen op hhet moment dat zij zich voordoen n. Met ontw wikkelactivite eiten is een plan p of ontwe erp voor de bouw b van nie euwe of weze zenlijk verbeterde luchtverkkeersleidings sapparatuur gemoeid. Uitgaven voor ontwikkelacttiviteiten worden alleen geacttiveerd als de e ontwikkelkkosten betrou uwbaar kunnen worden bbepaald, het systeem m technisch haalbaar h is, de d toekomstiige economis sche voordelen waarschiijnlijk zijn, LVNL va an plan is en n over voldoe ende middele en beschikt om o de ontwik kkeling te volltooien en he et systeem m actief te ge ebruiken is. De D geactivee erde uitgaven n omvatten de materiaalkkosten en de indirecte e kosten die direct toerek kenbaar zijn aan het gebruiksklaar maken van heet actief en de e geactive eerde financiieringskosten n. De overige e ontwikkelkosten, waaro onder de direecte arbeidskkosten, word den als last in n de exploita atierekening opgenomen o op het momeent dat deze e worden gemaakt. De geacctiveerde onttwikkelkosten worden ge ewaardeerd tegen kostprijs, vermindeerd met cumulattieve afschrijvingen en cu umulatieve b bijzondere wa aardevermind deringsverlieezen. m.

Materiële vaste activa

Materiële vaste activva worden ge ewaardeerd tegen historische kostprijs, vermindeerd met cumulattieve afschrijvingen en cu umulatieve b bijzondere wa aardevermind deringsverlieezen. In de kostprijss zijn de kostten begrepen n die direct to oerekenbaarr zijn aan de verwerving vvan het actie ef. ncieringskostten die same enhangen me et de verwerrving of bouw w van in aanm merking De finan komend de activa, wo orden ook in de d kostprijs vvan materiële vaste activ va opgenomeen. Aangeschafte software wordt ge eactiveerd alss onderdeel van de daarmee samenhhangende apparattuur. er materiële vaste v activa bestaan uit o onderdelen met m een ongelijke gebrui ksduur, Wannee worden deze als afzzonderlijke po osten onder de materiële e vaste activa a opgenome n. Winst off verlies op de d verkoop van v een mate erieel vast ac ctief wordt va astgesteld aaan de hand van v een verg gelijking van n de verkoopo opbrengsten n met de boekwaarde van n de materiëlle vaste activ va en word dt netto veran ntwoord onde er de afschrijijvingskosten n in de exploitatierekeningg. De kosttprijs van de vervanging van v een deell van een ma aterieel vast actief wordt in de boekwa aarde van datt actief opgenomen, als h het waarschiijnlijk is dat de d toekomstigge econom mische voorde elen van het actief aan L LVNL zullen toekomen t en n de kostprijss van het actief betrouw wbaar kan wo orden bepaald. De boekw waarde van het h vervange en onderdeel wordt niet langer in n de balans opgenomen.. De kosten vvan het dage elijkse onderhoud van maateriële vaste e activa w worden als last in de exploitatierekeni ng opgenom men op het moment dat ziij worden gemaakkt. Afschrijvvingen worde en gebaseerrd op de kosttprijs van een actief, verm minderd met de restwaa arde. Belangrrijke compon nenten van in ndividuele ac ctiva worden apart beoorddeeld. Als ee en compon nent een geb bruiksduur he eeft die afwijkkt van de res st van dat actief, wordt heet componen nt apart affgeschreven.. Afschrijving gen worden te en laste van de exploitatierekening ggebracht volgenss de lineaire methode, m op basis van d e geschatte gebruiksduu ur van ieder oonderdeel va an

74

1 125 pagina's


ee en materieel vast actief. Als A het redeliijkerwijs zeke er is dat LVN NL de geleassede activa aan het ein nde van de le easetermijn in eigendom neemt, word den deze afg geschreven i n overeenste emming me et de termijn van de leaseovereenkom mst of korterre gebruiksdu uur. Afs fschrijvingsm methoden, gebruiksduur e en restwaarde worden ge edurende hett boekjaar op pnieuw ge eëvalueerd en, indien noo odzakelijk, aa angepast. De e boekwaard de van materriële vaste acctiva wordt pe eriodiek geto oetst aan de realiseerbarre wa aarde als er aanwijzingen a n zijn voor ee en bijzondere e waardevermindering. D De realiseerb bare wa aarde is de hoogste h van de d directe op pbrengstwaa arde en de be edrijfswaardee. De directe e op pbrengstwaarde is het be edrag dat kan n worden verrkregen uit de e verkoop vaan het actief.. De be edrijfswaarde e is de contan nte waarde vvan de gesch hatte toekom mstige kasstroomen die naar ve erwachting uit het actief zullen z voortvl oeien. Alss de realisee erbare waard de lager is da an de boekwaarde, wordtt het verschill als een bijz zondere wa aardevermind dering directt in aanmerkiing genomen n in de exploitatierekeninng en in mind dering ge ebracht op de e boekwaard de van het acctief. Voorts wordt, w voor zover z van toeepassing, de e lineaire afsschrijving over de restere ende econom mische levensduur bijgesteld. n.

Eig gen vermoge en

He et bestemmin ngsfonds is bedoeld b om ffinanciële efffecten van de e risico’s uit hoofde van de d Prrestatieregeling te kunnen n opvangen, het zogenoe emde volume e- en kostennrisico voor zover z de eze voor reke ening van LV VNL komt. Ul timo 2011 is s een bestem mmingsfonds gevormd vo oor de efffecten van de e Prestatiere egeling vanaff 2012 voor de d heffingszo one en-routee. Vanaf 2015 5 is de Prrestatieregeling ook van toepassing t o op de termina al heffingszone. Vanaf 20014 is hiervo oor een sta art gemaakt met het vorm men van een bestemming gsfonds. e egalisatiere eserve - zoalls bedoeld in n artikel 33 va an de Kaderw wet ZBO - om mvat het met de De ge ebruikers verrrekenbare de eel van de g erealiseerde e over- en on nderdekkingeen op de he effingszones van LVNL. Sinds S 2012 w wordt ook hett aan de klan nten toe te reekenen aand deel in he et volume- en n kostenrisico o van de en--route heffing gszone uit ho oofde van dee Prestatiereg geling in de e egalisatiere eserve verwe erkt. De egaliisatiereserve e is onderverrdeeld naar dde heffingszo ones bin nnen de dien nstverlening van v LVNL: e en-route, term minal en NSA AA. o.

Voo oruit ontvan ngen baten

In deze post ziijn de vooruitt ontvangen subsidies en n vooruit ontv vangen bijdraagen op activ va in aa anbouw opge enomen. De bedragen wo orden tegen het nominale e bedrag gew waardeerd op o de ba alans. ubsidies en vooruit v ontvangen bedrag gen op activa a worden eve enredig met dde bijbehore ende Su afsschrijvingslasst van het ac ctief in de ex ploitatierekening verantw woord onder de overige op pbrengsten (zzie noot h). p.

Perrsoneelsbeloningen

Ve ergoedingen na uitdienstttreding onder te brengen bij Stic LV VNL is verpliccht de pensio oenregeling o chting Pensiooenfonds ABP. De pe ensioenregeling wordt aangemerkt alss een collecttieve regeling g van meerdeere werkgev vers. IAS


125 pagina a's

75

19 verla angt dat bepa aalde informa atie over toe egezegde pensioenregelingen wordt ttoegelicht in de jaarreke ening. Met na ame het sald do van de me et de regeling g samenhangende activaa en passiva moet in de balans worden w opgen nomen als ee en vordering g en verplichtting. Het ABP P heeft even niet in staat te zijn aan a de deeln nemende ondernemingen n de informaatie te aangege verscha affen die volg gens IAS 19 noodzakelijkk is voor het verantwoord v en van de pensioe enregeling alss een toegez zegde-pensio oenregeling. Daarom m wordt de re egeling verwe erkt volgens de methodie ek voor toege ezegde-bijdraageregelinge en en is bij de berekeniing van de ve erplichtingen n voortvloeiend uit de pen nsioenregelinng volstaan n de exploitattierekening van v de verschuldigde preemie ten met het in aanmerking nemen in behoeve e van de pen nsioenen. Vo oor zover de premie nog niet is betaald, is een ve rplichting opgenomen op de balans. b LVNL he eeft bij eventtuele tekorte en in het penssioenfonds geen g verplich hting tot aanvvullende bijdrage en anders da an toekomstig ge premieverrhogingen. Andere lange termijn n personeels sbeloningen Voorziening FLNA Rotterdam, R Eelde E en Bee ek NA Rotterdam m, Eelde en B Beek is opge enomen tegen de contantte waarde va an De voorrziening FLN de te ve erwachten toekomstige ve erplichtingen n. Bij de bere ekening van de d contante waarde word dt voor hett bepalen van de discontteringsvoet re ekening gehouden met de d looptijd vaan de voorzien ning. Jaarlijkks wordt de waardering w va an de toekom mstige verplichtingen acttuarieel bereken nd. De voorziening bestaat uit de verp plichting van de FLNA-re echten van luchtverrkeersleiderss op de regionale luchtha avens Rotterd dam The Hag gue Airport ((Rotterdam), Groning gen Airport Eelde E (Eelde)) en Maastriccht Aachen Airport A (Beek), die reeds zzijn afgefina ancierd in hett kader van de d doorgevo erde herstructurering. uarieel resulttaat, servicek kosten en re ntelasten wo orden direct ten t laste vann de exploitattieHet actu rekening g gebracht. Het H berekend de actuariee l resultaat wordt in afwijk king van IAS 19 verantw woord in de exploitatierekening. De uittzondering op o de toepass sing van IAS S 19 is opgenomen onder to oelichting 2 Overeenstem O mmingsverkla aring. Voor de e overige FLN NA-rechten van v de luchtvverkeersleide ers op Amste erdam Airporrt Schiphol en de nog niet-afgefina ancierde FLN NA-rechten va an luchtverke eersleiders op o de regionaale dam, Eelde en e Beek, hee eft LVNL geen voorziening gevormd. D De luchthavvens Rotterd uitzonde ering op de toepassing t van IAS 19 is opgenomen n onder toelic chting 2 Overeen nstemmingsvverklaring. Voorziening gratifica atie bij ambts sjubilea mbtsjubilea iss opgenomen n tegen de co ontante waa rde van de te e De voorrziening gratiificatie bij am verwach hten toekomsstige verplich htingen. Bij d de berekenin ng van de con ntante waardde wordt voo or het bepa alen van de disconteringsvoet rekeniing gehouden met de loo optijd van de voorziening.. De verp plichting ontstaat vanwege gratificatie e bij ambtsjub bilea, zoals opgenomen o iin de rechtspo ositieregeling g LVNL. Jaarlijkss wordt de waardering va an de voorzie ening gratificatie bij ambtsjubilea ondeer IAS 19 actuarie eel berekend volgens de methode ‘Prrojected Unit Credit’. Dit houdt h in dat aaan het begiin van het boekjaar en aan het eind d van het bo ekjaar van elke e verplichting de waardde wordt bepaald d. Hierbij worrdt rekening gehouden g m met:

76

1 125 pagina's


• • •

Toekomstige salarisstijjgingen; Toekomstige rekenrentte; Personeelssverloop: onttslag, sterfte en invaliderring.

De eze lasten wo orden toegerrekend aan d de diensttijd van de werk knemer. Er w wordt bereken nd bileumdatum ho oeveel de uitkkering bedra aagt op de jub m. Vervolgens s wordt een evenredig de eel van de eze uitkering toegerekend d aan elk die enstjaar en wordt w de contante waardee hiervan bep paald, te we eten de ‘Projected Benefit Obligation’’ (PBO). He et actuarieel resultaat, se ervicekosten en rentelasten worden direct d ten lastte van de exxploitatiereke ening gebracht. On ntslagvergoe edingen LV VNL heeft voor een aanta al medewerke ers een onts slagvoorziening gevormd op basis van de ovvereengekom men ontslagvergoedingen n, dan wel de e rechtspositionele wachttgeldregeling g die van toe epassing is op o medewerk kers waarme ee nog geen overeenstem mming is berreikt. De voorziening vo oor ontslagve ergoedingen is opgenome en tegen de contante waarde van de toekomstige e ve erplichtingen,, rekening ho oudend met d de ingeschattte vertrekreg gelingen en dde kans dat de he erplaatsingskkandidaten ge edurende de e herplaatsingsperiode ee en nieuwe w werkkring vind den. Oo ok is rekening gehouden met de bepa alingen in he et rechtsposittiereglementt. De dissconteringsvvoet is bepaa ald op basis vvan de looptiijd van de vo oorziening. He et actuarieel resultaat, se ervicekosten en rentelasten worden direct d ten lastte van de exxploitatiereke ening gebracht. Ovverige person nele voorzien ningen Ditt betreft verp plichtingen diie voortkome en uit de afko oopverplichtingen, FPU- en wa achtgeldrege elingen die LV VNL heeft. D De overige pe ersonele voo orzieningen zzijn opgenom men teg gen de conta ante waarde,, rekening ho oudend met de d looptijd va an de toekom mstige ve erplichtingen.. et actuarieel resultaat, se ervicekosten en rentelasten worden direct d ten lastte van de He exxploitatiereke ening gebracht. Ko orte termijn personeelsbe p eloningen De e personeelssgerelateerde e schulden zzijn betaalbaa ar binnen twa aalf maandenn na het eind de van he et boekjaar waarin w de werknemer de p prestaties he eeft verricht. De kosten uuit hoofde van n deze pe ersoneelsbelo oningen word den in de exxploitatiereke ening verantw woord onder personeelsk kosten, op p het moment dat de pres staties zijn ve erricht of rechten op belo oningen zijn oontstaan (biijvoorbeeld vakantiegeld) v ). Pe er balansdatu um worden de d niet-opgen nomen verlofrechten van n het personeeel gewaarde eerd op ba asis van het tegoed t in ure en tegen het verwachte ta arief op het moment m van uitbetaling. Deze ko osten komen ten laste van n de exploita atierekening in het boekja aar waarin dee rechten zijn n ve erworven. De e verplichting g die LVNL heeft h bij de be eëindiging va an een diens stverband opp grond van een e met ee en medewerkker gemaakte e vaststelling gsovereenko omst tot beëin ndiging van dde dienstbetrekking, of bij onvrijwillig ontslag vo oor zover dit n niet een aan de werknem mer verwijtbaaar ontslag is s, wordt vo olledig in de exploitatierek e kening van h het boekjaar opgenomen o zodra deze vverplichting ontstaat. o


125 pagina a's

77

Er zijn vverschillende e regelingen, waaronder w wachtgeldreg gelingen, bovenwettelijkee uitkering biij werkloo osheid, comp pensatieregelingen en WW W-conforme regelingen. Als de verpliichting betrekkiing heeft op meerdere, to oekomstige j aren wordt een e voorziening getroffenn die onder de d andere lange termijn n personeels sbeloningen w wordt veranttwoord. Compen nsatie bij inkkomensverlies Een werknemer waa arvan de mate van arbeid dsongeschik ktheid op grond van de W WIA is vastgessteld op mind der dan 35 prrocent en die e, als gevolg van een plaatsing in eenn andere functie o of de eigen functie f onderr andere voo rwaarden, in nkomensverlies heeft, maaakt geduren nde een tijdvvak van vijf ja aren aanspra aak op comp pensatie van dit inkomensverlies. erwachten ko osten van loo onsuppletie b bij arbeidson ngeschiktheid d worden vollledig in de De te ve exploita atierekening tot t uitdrukkin ng gebracht o op het mome ent dat een personeelslid p d gedeeltelijk k arbeidso ongeschikt wordt w verklaa ard. q.

Overige voorziening gen

Een ove erige voorzie ening wordt in n de balans o opgenomen op het moment dat LVNLL een in rech hte afdwing gbare of feitelijke verplichting heeft alss gevolg van n een gebeurrtenis in het vverleden, waarvan n een betrou uwbare schattting kan worrden gemaak kt en het waa arschijnlijk is dat voor de afwikkeling van die verplichting v een e uitstroom m van midde elen nodig is. De overrige voorzien ningen zijn op pgenomen te egen de conttante waarde e van de verw wachte toekomsstige kasstro omen. Voor het h disconterren maakt LV VNL gebruik van de actueele effectieve e marktrente, gebasee erd op hoogw waardige ond dernemingso obligaties, rekening houddend met de termijnsstructuur van de verplichtting. r.

Bepaling g reële waarrde

Een aan ntal grondsla agen en de in nformatieversschaffing van n LVNL vereisen de bepaaling van de reële wa aarde van zo owel financië ële als niet-fin nanciële activa en verplic chtingen. Vooor waarderings- en informatievverschaffings sdoeleinden is de reële waarde w op ba asis van de vvolgende en bepaald. Indien van to oepassing w wordt nadere informatie ov ver de uitganngspunten vo oor methode de bepa aling van de reële waarde e vermeld bijj het onderde eel van deze e toelichting ddat specifiek op het betrreffende actie ef of de betre effende verpllichting van toepassing t is s. Vorderin ngen De reële e waarde van n vorderinge en wordt gescchat op de contante waarde van de tooekomstige kasstrom men. Zij word den op hun beurt b gedisco onteerd tege en de marktre ente op de veerslagdatum m. Niet-afg geleide financciële verplich htingen De reële e waarde van n niet-afgeleide financiële e verplichting gen wordt be epaald ten baate van de informattieverschaffin ng en bereke end op basiss van de conttante waarde e van toekom mstige aflossingen en rente ebetalingen, gediscontee erd tegen de marktrente op o de verslaggdatum. s.

Rapporttage WNT

Voor de e uitvoering van v de Wet normering n be ezoldiging top pfunctionaris ssen publiekee en semipub blieke sectorr (WNT) heefft LVNL zich gehouden aan a de Beleid dsregels toeppassing WNT T na reparatiewet en deze d als norm menkader bijj het opmake en van deze jaarrekeningg gehanteerd d.

78

1 125 pagina's


t.

Kas sstroomove erzicht

en opzichte van v vorig jaar is de indelin ng van het kasstroomove erzicht aangeepast. In de Te ka asstroom uit financierings f sactiviteiten iss de kasstroom zichtbaar gemaakt vaan partijen waarvoor w LV VNL een kasssiersfunctie vervuld. v LV VNL verricht een kassiers sfunctie voorr EUROCONTROL binnen de en-routte heffingszo one. De on ntvangen hefffingen en-route bevatten n ook de heffingen voor EUROCONTR E ROL en NSA A, voor de e dienstverlen ning ten behoeve van de e en-route luc chtruimgebru uikers. De onntvangen hefffingen terrminal bevattten alleen he et LVNL-dee l. De betaling gen aan EUR ROCONTRO OL zijn conform de op pvragingen va an de contrib butie vanuit E EUROCONT TROL. Da aarnaast verricht LVNL een e kassiersffunctie voor het h KNMI. De e betalingen KNMI betrefffen de afsstortingen do oor LVNL voo or het deel vvan KNMI in de d geïnde he effingen voorr het NSAAhe effingsdeel. oor deze kassstromen sep paraat zichtb baar te maken kan een be eter beeld woorden verkre egen van Do de e kasstromen n die op LVNL betrekking g hebben en de kasstrom men van derd en. De cijfferopstelling van 2013 is aangepast n naar de nieuwe indeling. 7.

nancieel risic comanagem ment Fin

e volgende riisico’s worde en door het b bestuur onde erkend: De • • •

Kredietrisicco; Liquiditeitssrisico; Marktrisico o, zijnde valu utarisico en re enterisico.

Hieronder volg gt een toelich hting op elk vvan de boven ngenoemde risico’s, r de ddoelstellingen n, gro ondslagen en procedures s van LVNL voor het beh heren en metten van dezee risico’s en het h ka apitaalbeheerr van LVNL. Krredietrisico an financieell verlies voorr LVNL als ee en afnemer dde aangegan ne Krredietrisico iss het risico va co ontractuele ve erplichtingen n niet nakomtt. Kredietrisic co’s voor LVNL vloeien vvooral voort uit u vo orderingen op p luchtruimge ebruikers (vliiegtuigmaats schappijen). LVNL heeft ggeen mogelijjkheid ha aar kredietrisico te beperk ken omdat LV VNL volgens s de Wet luch htvaart verpl icht is lucchtverkeersd diensten te ve erlenen. LVN NL vormt een n voorziening g ter grootte vvan de gesc chatte ve erliezen uit ho oofde van on ninbare vorde eringen. quiditeitsris sico Liq NL niet op he He et liquiditeitsrrisico is het risico r dat LVN et vereiste moment m aan hhaar financië ële ve erplichtingen kan voldoen n. De uitgang gspunten voo or het liquidite eitsrisicobehheer zijn dat er e vo oldoende liqu uiditeiten worrden aangeho ouden om te e kunnen vold doen aan dee huidige en toe ekomstige fin nanciële verp plichtingen e en zonder dat daarbij ona aanvaardbaree verliezen worden w ge elopen, of de reputatie va an LVNL in ge b van hhet liquiditeits srisico evaar komt. Zorgvuldig beheer bre engt met zich mee dat LV VNL voldoen nde geldmidd delen en kasequivalentenn aanhoudt en e dat via a een toereikkend bedrag aan kredietfa faciliteiten fin nanciering vo oorhanden is .


125 pagina a's

79

Valutarrisico Het valu utarisico tree edt op als toe ekomstige za akelijke transacties, veran ntwoorde acttiva en passiva en netto o-investeringen in activite eiten worden uitgedrukt in n andere valuta dan de eeuro (de function nele valuta va an LVNL). He et valutarisicco voor LVNL L is afhankelijk van het aaantal materië ële transactties in vreem mde valuta. Het H beleid van n LVNL is errop gericht va alutarisico’s zzoveel mogelijkk direct af te dekken. Renteriisico Uit hooffde van de Comptabiliteit C tswet 2001 iss LVNL geho ouden aan sc chatkistbankiieren waarvo oor een variabele rente geldt. Hierov ver loopt LVN NL een rente erisico. Het re enterisico is beperkt voorr ngen, aange ezien een vasst renteperce entage over de d gehele loooptijd is de langllopende lenin afgespro oken. De len ningen worde en aangehou uden tot het einde e van de e looptijd. 5.6

Toelichtting op de geconsolidee erde exploittatierekening

8.

Omzet

d omzet is als a volgt: De speccificatie van de 20 014

2013

Heffing gen en-route Heffing gen terminal Heffing gen NSAA

122.4 451 56.3 372 2.0 093

1119.550 54.549 1.693

Totaal

180.9 916

1175.792


De LVN NL-tarieven voor het en-ro oute, termina al en helikoptterverkeer (N NSAA) zijn onnderwerp va an gebruike ersconsultatiie en worden n vastgesteld d door het be estuur van LV VNL, vereiseen instemmin ng van de rraad van toe ezicht en worrden goedgekkeurd door de d staatssecrretaris van Innfrastructuur en Milieu. even voor en-route, terminal en NSAA A worden jaa arlijks bepaald en zijn gebbaseerd op de d De tarie verwach hte totale kossten voor luc chtverkeersd ienstverlenin ng en de verw wachte verkeerssontwikkeling in de betre effende heffin ngszones, re ekening houd dend met de nog te verrekenen resultate en uit voorga aande jaren. Het ministerrie en LVNL hebben met ingang van 2010 me eerjarige afsspraken gemaakt over he et niveau van n de LVNL-de eeltarieven een-route en terminal. Nederla and heeft de facturatie en n inning van d de en-route heffingen, h uit hoofde vann internationa ale overeen nkomsten, be elegd bij de Central C Routte Charges Office O (CRCO O) van EURO OCONTROL.. LVNL he eeft de inning van de terminal heffing gen eveneen ns uitbesteed aan de CRC CO. De facturatie en inning voor v NSAA wordt w door LV VNL verrichtt. de vluchten - waaronder V VFR-verkeerr Op basiis van Europese weten regelgeving zijn bepaald vrijgeste eld van heffin ngen. Als gevolg van dezze regelgevin ng moet de overheid o ervooor zorgen dat LVNL w wordt terugbe etaald voor de diensten d die zij voor vrrijgestelde vlu uchten verleeent. De

80

1 125 pagina's


Ne ederlandse overheid o heeft ervoor gekkozen deze terugbetaling g vanuit de biijdrage Rijk te t be ekostigen. erige opbrengsten Ove

9.

e specificatie e van de overige opbreng gsten is als volgt: v De (b bedragen in € 1.000)

D Diverse opbre engsten Subsidies Bijdrage Rijk Totaal

2014

2013 3

3.653 295 7.950

2.059 9 1.610 0 7.340 0

11.898

11.009 9

De e diverse opb brengsten he ebben onderr andere betrrekking op de e verkoop vaan lucchtvaartpubliicaties, de dienstverlenin ng in de vorm m van onderh houd van appparatuur voor de erden, doorbe erekening va an geleverde e diensten aa an derden en n de verhuur van ruimte aan a de erden. De e subsidies zijn z grotendeels verkrege en in het kade er van investteringen in m materiële vas ste acctiva. In 2013 3 heeft LVNL L een Ten-T ssubsidie vanuit de Europese Commisssie van 1,3 miljoen eu uro laten vrijvvallen. LVNL heeft deze ssubsidie ontv vangen voor een deel vann de door LV VNL ge emaakte kostten in het FA ABEC projectt. e totale bijdra age Rijk word dt door EUR ROCONTROL L berekend op o basis van een door de e De EU UROCONTR ROL-lidstaten n goedgekeu rde berekeningsmethode e. Op basis vvan de met de d ovverheid gema aakte afsprak ken moet LV VNL vanuit de eze bijdrage de kosten vooor de vrijgestelde vlu uchten en VF FR-verkeer bekostigen. b H Het restant va an deze bijdrage is in 20 14 en 2013 aa angewend alss een rijksbijdrage ten be ehoeve van de d noodzake elijke opbouw w van een be estemmingsfo onds voor de e opvang van n de ingevolg ge Europese e regelgevingg ingevoerde e ve erkeersvolum meen kosten nrisico’s. Voo or verdere informatie: zie toelichting 118 Eigen vermogen, pa aragraaf Besttemmingsfon nds. 10 0.

Perrsoneelskos sten

De e specificatie e van de pers soneelskoste en is als volg gt: (b bedragen in € 1.000)

Salarissen Pensioenlaste en P n Sociale lasten O Overige vergo oedingen Totaal

2014

2013 3

93.730 28.133 8.140 2.831

92.072 2 25.838 8 7.814 4 1.480 0

132.834

127.204 4

On nder de salariskosten wo orden de kortte termijn personeelsbelo oningen veraantwoord (acttief pe ersoneel). Vo oor de FLNA--gerechtigde en op de regionale luchthavens Rotterrdam, Eelde en


125 pagina a's

81

Beek wa aarvan de re echten zijn affgefinancierd d worden de betaalde lasten onttrokkeen aan de voorzien ning, zie toellichting 21 Pe ersoneelsbe loningen. ordt veroorza aakt door een n reguliere pe eriodieken e n een cao De stijging van de salarissen wo stijging zoals afgesp proken in de arbeidsvoorw waardenovereenkomst van v 1 oktoberr 2014. Daarnaa o een dotatie ast heeft in 2014 2 en in 20 013 per saldo e aan de ove erige personeele voorzien ningen plaatssgevonden, zie toelichtin ng 21 Person neelsbeloning gen. De penssioenlasten bestaan b uit de: d Af te e dragen pen nsioenpremie e aan het AB BP voor actie eve en niet-actieve persooneelsleden; Verg goedingen die LVNL beta aalt aan de F FLNA-gerech htigden die in n het boekjaaar gebruik makken van de FLNA-regelin F g (niet-actieff personeel) voor zover deze d rechten niet zijn afge efinancierd; Jaarrlijkse dotatie e aan / vrijva al van de voo orziening FLN NA regio.

• •

•

In onderstaande tab bel is een uits splitsing opg enomen van n de pensioen nlasten: 20 014

2013

Pensio oenlasten oenlasten FLN NA uit lopend de exploitatie e Pensio oenlasten FLN NA via voorz ziening Regio o Pensio

15.6 610 11.2 237 1.2 286

16.467 9.012 359

Totaal

28.1 133

25.838


De stijging van de pensioenlaste en wordt ond danks de daliing van de pe ensioenprem mies ingegev ven door een hogere insstroom in de FLNA dan u itstroom en de d dotatie aa an de voorzieening FLNA Regio a als gevolg van de daling van v de disco nteringsvoett. e grondslag van het ABP P zijn vermelld in onderstaand schem ma: De dekkkingsgraad en 20 014

2013

101,1 1%

105,9%

Grondsslag

actue ele marktren nte

actuele maarktrente

Peildattum

31-12-20 014

31--12-2013

ABP Dekkingsgraad

ABP heeft op 1 februari 2012 aa angekondigd dat met teru ugwerkende kracht vanaff 1 januari 20 012 elijke verhog ging van de pensioenprem p mie van krac cht is. Deze tiijdelijke verhhoging betrefft een tijde twee pro ocent bovenop de reeds eerder in we erking getred den verhoging van één prrocent. Deze e tijdelijke e verhoging is per 1 janua ari 2015 afge eschaft. De socia ale lasten be estaan uit de af te dragen n premies vo oor actieve en n niet-actievee persone eelsleden.

82

1 125 pagina's


On nder de overrige vergoediingen worde n onder ande ere de vergo oedingen vooor reiskosten woon-/ en ontslagve we erkverkeer, studiekosten s ergoedingen n verantwoord d. In 2013 heeeft een vrijv val pla aatsgevonde en in de eerder gevormde e personele voorziening v IUB2010. I Dee vrijval is he et gevolg va an het bestuu ursbesluit om m medewerke ers in dienst te houden to ot en met pennsioengerechtigde ntslagvergoe lee eftijd om zod doende te besparen op on edingen, zie toelichting 2 1 Pe ersoneelsbeloningen. ezetting ultim mo 2014 Be et aantal perssoneelsleden n van LVNL bedroeg op 31 decembe er 2014, op bbasis van fullttime He eq quivalenten (3 38 uur) 977 fte f (afgerond d), waarvan 67 6 fte inactie ef en 46 fte inn opleiding to ot lucchtverkeersle eider (2013: 978 fte, waa arvan 60 fte inactief en 57 7 fte in opleidding voor lucchtverkeersle eider). 11.

Afs schrijvingen n

e samenstelling van de afschrijvingen a n is als volgt:: De 2014

2013

Im mmateriële vaste v activa M Materiële vastte activa

98 10.979

79 10.998

Totaal

11.077

11.077


De e afschrijving gskosten voo or de materië ële vaste activa zijn als vo olgt te specifficeren: (b bedragen in € 1.000)

G Gebouwen en n terreinen V Verkeersleidin ngsapparatuur O Overige bedrijjfsmiddelen Subtotaal Buitengebruikkstellingen Totaal

2014

2013

2.505 5.643 2.449

2.980 5.449 2.172

10.597

10.601

382

397

10.979

10.998

De e boekwaard de van de buitengebruik g gestelde activa is 430 duizend euro. H Hierop is de on ntvangen inru uilwaarde van 48 duizend d euro voor van v een driettal bedrijfswaagens in mindering ge ebracht.


125 pagina a's

83

12.

Algemen ne kosten

emene kosten n kunnen als s volgt worde en gespecific ceerd: De alge (bedrage en in € 1.000)

Inhuur personeel e personeelsskosten Overige Advieskosten en derden Dienste Onderh houdskosten Energie ekosten Aansch haf goederen n Verzekkeringskosten n Commu unicatiekoste en Erfpach ht en licentie ekosten Overige e gebruikerssrechten Diverse e algemene kosten Totaal

201 14

2013

3.83 34 3.12 28 3.68 80 1.95 54 7.45 50 1.87 72 1.09 91 1.17 77 2.28 88 1.98 89 2.07 71 2.06 60

3.484 3.300 3.622 1.873 6.993 2.030 1.145 1.056 2.688 2.175 1.942 2.180

32.59 94

332.488

De alge emene kosten n liggen op to otaal niveau in lijn met de e kosten ove er 2013. De bbelangrijkste dalingen n doen zich voor v bij de co ommunicatie ekosten en energiekosten n. De belanggrijkste stijginge en doen zich voor bij ond derhoud en in nhuur. De stijjging van de inhuurkosteen wordt met name ve eroorzaakt door d de inhuu ur van extra ccapaciteit op p strategische e projecten. De stijging van v onderho oud is met na ame het gevo olg van het m moeten omle eggen van ka abels door aaanpassingen n aan de infrastructuu ur op en rond d Schiphol. 13.

Financie eringsbaten en -lasten

ncieringsbate en en -lasten n kunnen als volgt worden weergegev ven: De finan 20 014

2013

35 35

58 6 64

Koersvverschillen Rente llasten Rente vvoorzieninge en personeelsbeloningen n Rente llease verkee erstoren Geactivveerde rente e op activa in aanbouw Financ cieringslaste en

5 2.5 547 1.1 102 0 -8 848 2.8 806

2.929 912 0 -932 2.909

Netto-ffinanciering gslasten

2.7 771

2.845


Renteb baten Koersvverschillen Financ cieringsbate en

De netto o-financiering gslasten zijn in 2014 nag genoeg gelijk k aan de netto-financierinngslasten in 2013. D De belangrijksste verschille en zitten in d e afnemende e rentelasten n van leningeen en de toename e van de ren nte op de perrsonele voorzzieningen.

84

1 125 pagina's


De e rentelasten n dalen ten opzichte van 2 2013 met 0,4 4 miljoen en deze daling is hoofdzake elijk het ge evolg van hett afnemende e bedrag aan uitstaande geldleningen g n. Bovendien worden nieu uwe len ningen bij he et Ministerie van v Financië ën aangetrok kken tegen gu unstigere renntepercentag ges dan de e rentepercen ntages van le eningen die L LVNL in het verleden op de commercciële markt heeft h en (Deutsche Bank, voorrheen ABN A aa angetrokken. In 2013 zijn twee leninge AMRO en Ba ank Ne ederlandse Gemeenten) G overeenkom mstig het conttractueel aflo ossingsschem ma volledig afgelost a zijn. In april 20 014 zijn twee nieuwe lenin ngen aangettrokken bij he et ministerie van Financië ën ten be ehoeve van de d financierin ng van investteringen. De e rente op pe ersonele voo orzieningen w was in 2014 hoger h dan in 2013 omdatt de iBoxx dissconteringsvvoet waarmee e van de perrsonele voorz zieningen ein nd 2013 conttant was gem maakt ho oger was dan n eind 2012. Deze hogere e disconterin ngsvoet zorgtt voor een tooename van de ren ntedotatie aa an de person nele voorzien ningen in 201 14 ten opzich hte de renteddotatie veran ntwoord in 2013. 5.7 7

Toe elichting op p de geconso olideerde ba alans

14 4.

Imm materiële va aste activa

He et verloopove erzicht van de d immaterië le vaste activ va is op 31 december d alss volgt sa amengesteld::


Onderzoek en e Ontwikkelin ng

S Stand per 1 januari 2013 3 A Aanschafwaarde n C Cumulatieve afschrijvinge a B Boekwaarde per 1 janua ari 2013

44 45 -4 42 40 03

M Mutaties ged durende 2013 In nvesteringen A Afschrijvingen n S Saldo mutaties gedurende 2013

21 13 -7 79 13 34

S Stand per 31 december 2013 2 A Aanschafwaarde n C Cumulatieve afschrijvinge a B Boekwaarde 31 december 2013

65 58 -12 21 53 37

M Mutaties ged durende 2014 In nvesteringen D Desinvesterin ngen D Desinvesterin ngen cum affschrijvingen n A Afschrijvingen n S Saldo mutaties gedurende 2014

-9 98 -8 84

S Stand per 31 december 2014 2 A Aanschafwaarde C Cumulatieve afschrijvinge a n B Boekwaarde 31 december 2014

67 72 -21 19 45 53


14 1 -

125 pagina a's

85

De imm materiële vastte activa bestaan uit de o ontwikkelkostten (onder an ndere gebruiikersrechten) voor hett bouwen van een prototy ype voor hett nieuw te on ntwikkelen ve erkeersleidinggssysteem. Dit D prototyp pe wordt verd der ontwikkeld en gebruikkt tot de inge ebruikname van v het nieuw we verkeerssleidingssystteem, naar verwachting v iin 2020. 15.

Materiële vaste activa

cht verloop materiële va aste activa Overzic Het verlloopoverzich ht van de matteriële vaste activa is op 31 decembe er als volgt saamengesteld d:


Stand per 1 januari 2013 Aansch hafwaarde Cumula atieve afschrrijvingen Boekw waarde 1 januari 2013 Mutatie es gedurend de 2013 Investe eringen Desinvvesteringen Desinvvesteringen cum c afschrijv vingen Afschrijjvingen In gebrruik genomen n activa Saldo mutaties ge edurende 20 013 Stand per 31 dece ember 2013 Aansch hafwaarde Cumula atieve afschrrijvingen Boekw waarde 31 de ecember 201 13 Mutatie es gedurend de 2014 Investe eringen Desinvvesteringen Desinvvesteringen cum c afschrijv vingen Afschrijjvingen In gebrruik genomen n activa Saldo mutaties ge edurende 20 014 Stand per 31 dece ember 2014 Aansch hafwaarde Cumula atieve afschrrijvingen Boekw waarde per 31 3 december 2014

Ge ebouwen en tterreinen

102.452 -63.298 39.154

Verkeers- Overige leidings- bedrijfsapparatuur a middelen m

Activa in aaanbouw

Totaal

263.850 -234.888 28.962

29.426 -19.551 9.875

28.169 28.169

423.897 -317.737 106.160

12.759

-701 402 -2.980 704 -2.575

-8.371 8.273 -5.449 6.814 1.267

44 -1.253 1.209 -2.172 6.081 3.909

-13.599 -840

12.803 -10.325 9.884 -10.601 0 1.761

102.455 -65.876 36.579

262.293 -232.064 30.229

34.298 -20.514 13.784

27.329 27.329

426.375 -318.454 107.921

-235 193 -2.505 487 -2.060

-4.653 4.326 -5.643 1.784 -4.186

-735 674 -2.449 2.763 253

14.122 -5.034 9.088

14.122 -5.623 5.193 -10.597 0 3.095

102.707 -68.188 34.519

259.424 -233.381 26.043

36.326 -22.289 14.037

36.417 36.417

434.874 -323.858 111.016

In verba and met de to oekomstige verwerving v vvan materiële e vaste activa a zijn contracctuele verplich hten aangega aan zoals nader is toegellicht onder to oelichting 25 Niet uit de bbalans blijken nde htingen. verplich Op de m materiële vasste activa zijn n geen zekerrheden aan derden d verstrekt.

86

1 125 pagina's


De e geschatte gebruiksduur g r voor de huiidige en verg gelijkbare periodes is als volgt: M Materiële vastte activa

C Component

Terreinen G Gebouwen V Verkeersleidin ngsapparatuur In nstallaties en n machines Transportmidd delen nventaris In IT T-middelen

G Gebouwen en n Terreinen G Gebouwen en n Terreinen V Verkeersleidin ngsapparatuur O Overige Bedrijfsmiddelen O Overige Bedrijfsmiddelen O Overige Bedrijfsmiddelen O Overige Bedrijfsmiddelen

A Afschrijvingstermijn 20-4 44 jaar 8-2 20 jaar 10-15 jaar 5-10 jaar 10 jaar 3-10 jaar

Op p terreinen wordt w niet afg geschreven, m ering van de in 1996 betaaalde en met uitzonde ge eactiveerde btw b met betre ekking tot ee en erfpachtco ontract van het terrein opp Schiphol, waarop w he et LVNL-hooffdgebouw sta aat. De btw w wordt over ee en periode van v dertig jaaar (de duur van het erffpachtcontra act) afgeschre even. Op p activa in aa anbouw word dt niet afgescchreven. De overboeking g van activa iin aanbouw naar ma ateriële vaste e activa vindt plaats nada at het object operationee el en in gebruuik genomen is. Afs fschrijvingsm methoden, gebruiksduur e en restwaarde worden jaa arlijks geëvallueerd. Scchattingswijziging duur van de activa heeft in 2014 geleeid tot aanpa e jaarlijkse evvaluatie van de gebruiksd assing De TAR4-systee va an de restere ende levensduur van het T em en het ge ebouw op Scchiphol Oost.. De levvensduur van n het bouwku undige deel vvan het gebo ouw op Schip phol Oost is verlengd me et ve eertien jaar, waardoor w de totale gebru uiksduur van dertig jaar naar vierenveeertig jaar is d tot 0,3 miljoen euro lag ge ebracht. Deze e aanpassing g heeft geleid gere afschrijvvingslasten in n 2014. Vo oor de TAR4 is de restere ende levensd duur ingekorrt met twee ja aar, waardooor de totale ge ebruiksduur van v veertien jaar naar twa aalf jaar is ge ebracht. De aanpassing vvan de gebruiksduur he eeft geleid tott 0,1 miljoen euro hogere e afschrijving gslasten in 20 014. uitengebruik kstelling acttiva (desinv vesteringen) Bu nkele activa buiten b gebru ik gesteld. Het H betreft hie er voornamellijk activa die e zijn In 2014 zijn en ve ervangen. De e eventuele resterende r bo oekwaarde (verschil ( tuss sen desinvessteringen en de esinvestering gen cumulatie eve afschrijvvingen) van de d buiten geb bruik gesteld e activa is onder de afsschrijvingslassten verantw woord als bui tengebruiksttellingen.


125 pagina a's

87

Activa iin aanbouw w De activva in aanbou uw worden op p 31 decemb ber als volgt gespecificee erd: (bedrage en in € 1.000)

20 014

2013

Primairre verkeersle eidingssystee em Radiod dekking Noorrdzee Verkee ersleidingsco ommunicaties systeem Arrival Managemen nt Systeem (A AMAN) e verkeersleidingssystem men Overige ICT-onderwerpen e werken Overige

3.9 955 1.7 722 24.2 269 1.6 678 2.8 802 867 8 1.1 124

3.097 1.296 19.498 903 * 1.785 * 175 575

Totaal

36.4 417

27.329

* aangepa ast voor vergelijkingsdoeleinden

In 2014 is een aanta al activa in ge ebruik genom men waarond der de upgra ade no-breakk voorziening gen op onze e locatie Schiphol-Oost. De geacctiveerde ren nte in 2014 bedraag b 848 duizend euro o (2013: 932 2 duizend eurro). Dit is gebasee erd op de ge emiddelde ka apitaalkosten nvoet van LV VNL van 4,16 procent (20 13: 4,52 procent) voor generiek gefinancierde investe eringen. Daarnaast heeft LVNL voor eeen aantal investerringen speciffieke financie eringen aang getrokken. Vo oor het voice e communicaation system is een spe ecifieke lening afgesloten n en voor de ontwikkeling g van het prim maire verkeerssleidingsyste eem zijn specifieke lening gen afgeslote en. De geacttiveerde rentte voor deze investerringen wordt separaat be erekend op b asis van de rentepercenttages van dee bijbehorend de leningen n. 16.

Vorderin ngen

deringen zijn op 31 decem mber als volg gt samenges steld: De vord 20 014

2013

Debiteu uren Kassiersfunctie EUROCONTRO OL* ONTROL Vordering EUROCO e vorderinge en Overige Overlop pende activa a

31.4 455 2.6 621 19 1.1 159

27.807 2.115 3.548 68 1.481

Totaal

35.2 254

35.019


e EUROCONTROL geeft de positie aa an die LVNL heeft als geevolg van de * De kasssiersfunctie kassie ersfunctie die e LVNL voor EUROCONT TROL uitvoe ert. LVNL ontvangt vanuitt de heffingen n en-rou ute het aande eel in de tarie even voor en n-route. In 20 014 is de kas ssiersfunctie EURO OCONTROL per saldo ee en schuld van n Eurocontro ol aan de geb bruikers, dezze post is daarom m verantwoo ord onder de overige sch ulden (zie to oelichting 22 Handels en ooverige schuld den)

88

1 125 pagina's


On nder de post debiteuren wordt w de possitie opgenom men die LVN NL heeft voorr haar aande eel in de Ne ederlandse ta arieven en-ro oute, termina al, NSAA en diensten derrden. Het aaandeel in de tarieven t va an EUROCONTROL en KNMI K worden n afzonderlijk k gepresente eerd, omdat LLVNL een ka assiersfunctie e vervult en de d risico’s op p volume en kosten bij de eze derden liiggen. Zie hie ervoor de e toelichting 22 2 Handels en e overige scchulden waa ar het nog af te dragen deeel van de he effingen aa an KNMI en NSA N is opgenomen. LV VNL brengt 10,24 procent (2013: 10,8 89 procent) in nterest aan haar h debiteurren in rekeniing over de e openstaand de saldi die niet n binnen d e betalingste ermijn van de ertig dagen zzijn voldaan. De e debiteuren zijn op 31 de ecember alss volgt gespe ecificeerd: 2014

3 2013

En-route Terminal N NSAA O Overige A Af: voorzienin ng voor oninb baarheid

19.286 9.322 278 3.233 -664

19.046 6 9.079 9 253 3 350 0 -921

Totaal

31.455

27.807 7


De e voorziening g voor oninba are vordering gen bedraag gt 0,7 miljoen n euro (2013:: 0,9 miljoen euro). De e voorziening g is gevormd d voor luchtva aartmaatschappijen waarvan onzekeer is of ze aan n hun be etalingsverplichtingen kun nnen voldoen n. In 2014 is er voor een bedrag van 0,3 miljoen euro e (20 013: 0,1 miljo oen euro) afg geboekt aan n vorderingen n. De ROL is het g e vordering EUROCONT E gevolg van de e door EURO OCONTROLL teveel opge evraagde co ontributie ten opzichte van n de werkelijjke kosten va an het jaar. Deze D post woordt in het de erde kw wartaal van het h volgende contributieja aar verrekend d met de opv vragingen vooor de contrib butie ovver het betrefffende jaar. Deze D verreke ening vindt dus niet plaatts via de tarieefbepaling maar m is ee en daadwerke elijke verreke ening aan LV VNL. De e overlopend de activa zijn op 31 decem mber als volg gt gespecific ceerd: (b bedragen in € 1.000)

Liicenties V Verzekeringsp premie gebouwen en be edrijfsmiddelen O Overige poste en Totaal


2014

2013

457

609

317 385

321 551

1.159

1.481

125 pagina a's

89

17.

Geldmid ddelen en ka asequivalen nten

n kasequivale enten zijn op p 31 decembe er als volgt samengesteld s d: De geldmiddelen en 20 014

2013

Rekeniing-courant Ministerie M van Financiën Bank Kas

7.8 835 10 2

2.145 4 3

Totaal

7.8 847

2.152


In 2014 is de liquide e middelen po ositie van LV VNL toegeno omen tot 7,8 miljoen euroo (zie ook toelichting 25 op hett geconsolide eerde kasstrroomoverzich ht). In 2014 heeft LVNL bij het Ministerie van Fin nanciën twee e nieuwe leningen aangettrokken met een tota ale leensom van v 2,7 miljo oen euro. De eze leningen zijn aangetro okken voor dde financierin ng van het primaire verrkeersleidingsysteem. De e opname va an deze leningen is directt ten gunste gekome en van de rekkening-coura ant bij het Min nisterie van Financiën. In 2014 beschikte LV VNL over ee en rekening-ccourant limiet van 27,5 miljoen m euro bbij het nciën (2013: 30 miljoen e euro). Voor 2015 heeft he et Ministerie vvan Ministerrie van Finan Infrastru uctuur en Millieu een gara antstelling afg fgegeven tot een limiet va an 25 miljoenn euro. De nom minale waarde e van boveng genoemde b bedragen is nagenoeg n ge elijk aan de reeële waarde ervan. 18.

Eigen ve ermogen

en vermogen n bestaat uit een bestemm mingsfonds en e een egalisatiereservee. Het Het eige ondersccheid vindt ziijn oorsprong g in de invoe ring van de Europese E Prrestatieregeliing en daaruit voortvlo oeiende aanp passingen in de heffingen nverordening g. (bedrage en in € 1.000)

Bestem mmingsfondss Egalisa atiereserve Totaal

2014

20013

33.108 -11.583

25.4402 -17.4415

21.525

7.9987

mmingsfonds s Bestem Vanaf 2 2012 is de Prrestatieregeling van toepa assing op de e en-route he effingszone. D Dit betekent dat met ingang van 2012 alleen het met de g gebruikers te e verrekenen deel van heet volumerisic co enrisico ten gunste g of ten n laste van d e egalisatierreserve mag worden geb racht. Het en koste aandeel in deze risicco’s dat voorr rekening va an LVNL kom mt, moet ten gunste of tenn laste van het h mingsfonds worden w gebrracht. Om ditt mogelijk te maken is me et de overhe id bestemm overeen ngekomen da at LVNL een bestemming gsfonds mag g opbouwen voor v de en-rooute heffingsszone. Eind 2013 2 heeft LV VNL de voorraf gestelde vermogensd v oelstelling vooor wat betre eft en-route e behaald.

90

1 125 pagina's


Vo oor 2014 is met m de overheid overeeng gekomen een deel van de bijdrage R Rijk te gebruik ken voor he et vormen van een bestem mmingsfondss terminal, omdat vanaf 2015 2 de Presstatieregeling g ook gszone. Het aandeel in de va an toepassing g is op de terrminal heffing d risico’s daat voor reken ning van LV VNL komt, moet ten guns ste of ten lastte van dit bestemmingsfo onds wordenn gebracht. He et bestemmin ngsfonds is als a volgt te s pecificeren: (b bedragen in € 1.000)

Saldo per 1 ja anuari 2013 R Resultaat 2013 Saldo per 31 december d 20 013 R Resultaat 2014 S Saldo per 31 december 2014 2

En-route

Term minal

Totaal

16.058

-

16.058

9.344

-

9.344

25.402

-

25.402

2.224

5.482 5

7.706

27.626

5.482 5

33.108

Eg galisatierese erve De e egalisatiere eserve per ultimo boekjaa ar 2014 bedrraagt -11,6 miljoen m euro ((2013: -17,4 miljoen eu uro) en is als volgt te spec cificeren naa ar gebruikers s: (b bedragen in € 1.000)

Saldo per 1 ja anuari 2013 R Resultaat 2013 Saldo per 31 december d 20 013 R Resultaat 2014 S Saldo per 31 december 2014 2 a.

En-route

minal Term

NSAA

Totaal

-13.773

-6 6.866

-620

-21.2 259

777

3.263 3

-196

3.8 844

-12.996

-3 3.603

-816

-17.4 415

94

5.529 5

209

5.8 832

-12.902

1.926 1

-607

-11.5 583

Ega alisatiereserve en-route e

De e exploitatietekorten tot en e met het bo oekjaar 2011 1 worden tot de egalisatieereserve gerrekend. Vo olgens de reg gelgeving ma ag LVNL hett saldo egalis satiereserve ultimo 2011 over een pe eriode va an maximaal acht jaren (tot en met 20 019) verreken nen. Met de invoering vaan de Prrestatieregeling wordt me et ingang van n 2012 jaarlijks het met de gebruikerss te verreken nen aa andeel in het volume- en kostenrisico verwerkt in de egalisatie ereserve. Dee en-route res sultaten in 2012, 2013 en 2014 vallen in de eersste referentie eperiode van n de prestatieesturing. Hett met de ge ebruikers te verrekenen v deel d is bereke end op basis s van Europe ese regelgevving en de uittgangspunten van het na ationale Presttatieplan. De e wijze van berekening enn het saldo te ve errekenen is goedgekeurd g d door de mi nister. Dit be edrag wordt verspreid v oveer de eerste en tw weede referen ntieperiode verrekend v me et de gebruik kers. In 2014 4 is het Presttatieplan voo or de


125 pagina a's

91

tweede referentiepe eriode ingedie end, hierin iss bepaald hoe het totaals saldo egalisaatiereserve in n de twee ede referentie eperiode van n 2015 tot en n met 2019 wordt w verreke end. De ultim mo 2014 bestaan nde egalisatie ereserve hee eft een honde erd procent verrekenrech v ht en zal uiteerlijk in 2019 verrekend zijn. b.

Egalisattiereserve te erminal

De op d de balans verrantwoorde egalisatieres e erve weersp piegelt het no og met de geebruikers te verrekenen bedrag. Gezien de voorwaardelij v jk overeenge ekomen stab bilisatie van dde tariefonttwikkeling in de jaren 201 12-2014 worrdt flexibiliteitt betracht bij het verrekennen van de resultate en uit het verleden. De Prestatierege P eling is met in ngang van 20 015 ook van toepassing op o de terminal heffingszzone. Een de eel van de b ijdrage Rijk is i toegevoeg gd aan de eggalisatiereserrve ten beho oeve van de overeengek komen stabiliisatie van de e tarieven. He et saldo egallisatiereserve e kan, eve enals bij en-rroute het gev val is, met de e gebruikers verrekend worden w tot uitterlijk 2019. c.

Egalisattiereserve NSAA

De resu ultaten behaa ald op de helikopteractivitteiten worden conform de e geldende i nternationale e weten regelgeving voor de luch htvaartsectorr verrekend in de tarieven n volgens dee N+2 methode e. LVNL hee eft inmiddels 0,6 miljoen tten laste van n het tarief 20 015 gebrachtt, het restantt wordt te en gunste van het tarief 2016 2 gebrach ht (0,2 miljoe en euro). Leninge en en overige financierin ngsverplich htingen

19.

ngen en overrige financierringsverplich htingen zijn als a volgt gesp pecificeerd: De lenin 201 14

2013

Langlo opende verp plichtingen Leningen banken Totaal

57.57 71 57.57 71

663.869 663.869

pende verpllichtingen Kortlop Leningen banken Totaal

8.89 98 8.89 98

8.821 8.821

66.46 69

772.690


Totaal

92

1 125 pagina's


De e samenstelling van de le eningen is alss volgt: (b bedragen in € 1.000)

Afflossing in

Re ente

Valuta

2014 Booekwaarde

2013 Boekwa aarde

BNG BNG BNG BNG BNG

2018 2019 2020 2021 2022

4,6 60% 4,6 60% 4,6 60% 4,6 60% 4,6 60%

EUR E EUR E EUR E EUR E EUR E

4.550 5.850 7.150 8.450 9.750

5.850 5 7.150 8 8.450 9 9.750 11.050

M Min. van Financiën M Min. van Financiën M Min. van Financiën M Min. van Financiën

2028 2021 2019 2039

2,8 89% 1,1 13% 0,6 67% 2,2 28%

EUR E EUR E EUR E EUR E

23.744 4.375 385 2.215

25 5.440 5 5.000 -

66.469

72 2.690

Leningdeel

Totaal

De e geamortise eerde kostprijjs is gelijk aa an de boekw waarde, aangezien er bij hhet aangaan van de len ningen geen transactieko osten zijn bettaald. He et kortlopend de deel van de d leningen o op 31 decem mber 2014 be edraagt 8,9 m miljoen euro (31 ( de ecember 2013: 8,8 miljoe en euro) en iss opgenomen n onder de kortlopende k vverplichtingen. LV VNL mag volg gens de Com mptabiliteitsw wet 2001 zow wel bij het Ministerie van Financiën als bij co ommerciële in nstellingen le eningen afslu uiten. In het kader va an bovenstaa ande leningssfaciliteiten is s tot zekerheid bepaald ddat LVNL gee en van aar tegenwoo ordige of toek komstige reg gistergoedere en, vordering gen, activa oof delen daarrvan ten ha be ehoeve van anderen a met een recht va an hypotheek k zal belasten, verpandenn of andersz zins met be eperkende re echten bezwa aren, zonderr voorafgaand de toestemm ming van de llening verstre ekkers. Ve erder had LV VNL in 2008 vijf v leningen (elk 13 miljoen euro) met een rentepeercentage va an 4,6 pro ocent afgeslo oten waarvan er met inga ang van 200 08 jaarlijks éé én aanving inn februari. De e laatste len ning had een n aanvangsdatum van 1 ffebruari 2012 2. De looptijd d van deze leeningen bedrraagt elk tie en jaar. In 2014 heeft LVNL L ten behoeve van d e financiering van investeringen tweee nieuwe leningen angetrokken bij het Ministterie van Fin anciën. De totale leensom bedraagt 22,7 miljoen euro e en aa de e cumulatieve e boekwaard de betrof eind d 2014 2,6 miljoen m euro. Na aast bovenge enoemde len ningen van B Bank Nederla andse Gemeenten (BNG)) en het Ministerie va an Financiën,, heeft LVNL L in 2015 een n rekening-co ourant kredie etlimiet van 225 miljoen eu uro bij he et Ministerie van v Financië ën.


125 pagina a's

93

20.

Vooruit ontvangen baten

en baten zijn op 31 decem mber als volg gt gespecificeerd: De voorruit ontvange (bedrage en in € 1.000)

Langlo opende verp plichtingen Activa in aanbouw Subsidie Totaal pende verpllichtingen Kortlop Activa in aanbouw Subsidie Totaal Totaal

201 14

2013

2.77 78 34 40 3.11 18

2.485 408 2.893

10 04 68 6 17 72

104 68 172

3.29 90

3.065

De voorruit ontvange en baten verv vallen als vollgt: Loopptijd 31 dec 2013 Mindder Saldo dan 1 vooruit jaar ontvangen baten

Oorspronkelij O jk Saldo S vooruitt ontvangen o baten b

31 dec 20 014 Saldo vooruit ontvange en baten

Activa in aanbouw - vooruit ontvangen o Subsidies vooruit ontvangen

3.57 77 4.81 3

2.882 408

2.589 476

1104 68

521 220 2

2.2 257 1 120

Totaal

8.39 90

3.290

3.065

1172

741

2.3 377

(bedrag gen in € 1.00 00)

Tussen 1 en n5 jaarr

Activa iin aanbouw w - vooruit on ntvangen Eind 2003 heeft de Taskforce T No oordzee een n advies aan de staatssec cretaris van V Verkeer en astructuur en Milieu) uitge ebracht met betrekking b to ot de veiligheeid van civiele Watersttaat (nu Infra helikoptteroperaties in de NSAA. In dit adviess staat een groot g aantal aanbevelinge a en die tot verbetering van de veiligheid v van deze opera aties moet le eiden. Met betrekking tot de financiering van de invvesteringen is s LVNL met de Nederlanndse Olie en Gas Exp ploratie en Productie P Ass sociatie (NOG GEPA) overe eengekomen n dat laatstgeenoemde een substan ntieel deel va an de door LV VNL te realisseren investe eringen financiert. Hiermeee kon het exploita atierisico voor LVNL bepe erkt worden e en kon een extreem e sterk ke stijging vaan de tarieve en worden voorkomen. In 2008 is de uitgebreide radiode ekking ten be ehoeve van de helikopteroperatie bovven de Noordze ee geactivee erd. De hierop in 2014 vrijijgevallen bijd drage van 0,1 miljoen euuro (2013: 0,1 1 miljoen euro) is vera antwoord ond der de overig ge opbrengstten. In 2014 is voor de raadardekking Noordze ee een bijdra age ontvange en van NOG EPA van 0,4 4 miljoen euro. De ingebrruikname van n de radardekking staat gepland voor v 2015.

94

1 125 pagina's


Lang ger dan 5 jaar

In 2012 heeft LVNL L bij de aankoop a van n de toren op p Schiphol-Ce entrum een bbijdrage van 0,9 miiljoen euro ontvangen voor de in de to oekomst te vervangen v ra amen van dee verkeerstore en. De eze bijdrage zal bij een to oekomstige vvervanging van v de ramen n lineair vrijvaallen met loo optijd va an de afschrijjvingen. In 20 014 heeft ge een vervangin ng plaatsgev vonden. Su ubsidies - vo ooruit ontva angen LV VNL heeft zowel in het ve erleden als in n 2014 subsid dies ontvang gen uit hoofdde van divers se Eu uropese inve esteringsprem mieregelinge n in vaste ac ctiva. In 2014 4 zijn uitsluiteend nieuwe su ubsidiegelden n ontvangen vanuit de SE ESAR Joint Undertaking. U Deze subsiddiegelden va an de SE ESAR Joint Undertaking U zijn in 2014 d direct in het resultaat verrantwoord onnder overige op pbrengsten. De e vrijval van de d subsidies s met betrekkking tot de va aste activa ve erloopt lineaair met de loo optijd va an de afschrijjvingen en be edraagt 0,1 m miljoen euro in 2014 (201 13: 0,1 miljoeen euro). 21.

Perrsoneelsbeloningen

et verloop in 2014 van de e voorziening g personeels sbeloningen is als volgt geespecificeerd d: He

(bedra agen in € 1.000))

Saldo o per 1 janua ari 2014

FLNA OntslagOntslag-- Gratificatiee Rotterdam, vergoevergoe-- bij ambtssEelde en dingen IUB dingen IUB B jubileaa Beek 2009 2010 0

Overig ge personele voorzie eninge en

Tota aal

21.103

6.146

770 0

6.4344

3.97 75

38.42 28

725 268 1.018

102 134 -190 313

11 133 3 -3 3 31

2288 3422 1.5277

36 3 80 02 -25 57 66 6

1.10 02 1.67 79 -45 50 2.95 55

2.011

359

172 2

2.0977

64 47

5.28 86

3.280

891

202 2

5400

1.01 16

5.92 29

19.834

5.614

740 0

7.9911

3.60 06

37.78 85

Explo oitatie boekja aar: Rentte over de ve erplichting Dota aties aan voo orziening Vrijva al voorzienin ng Actua arieel verliess / winst (-)

Onttrrekking voorzziening Uitbe etaalde uitkeringen in het b boekjaar Saldo o per 31 Deccember 2014 4

LNA Rotterd dam, Eelde en e Beek FL e FLNA-voorrziening voorr Rotterdam, Eelde en Be eek omvat de e contante w waarde van de De n voor een d op pgebouwde FLNA-rechte F deel van de medewerkers m s op deze lucchthavens. De D vo oorziening is gevormd voo or de FLNA- rechten van luchtverkeerrsleiders op dde regionale lucchthavens Rotterdam, Ee elde en Beekk, die reeds zijn z afgefinan ncierd in het kader van de do oorgevoerde herstructure ering. Voor de e FLNA-rech hten van de luchtverkeerssleiders op Schiphol S en n de nog niet-afgefinancie erde FLNA-re echten van luchtverkeers sleiders op dde regionale lucchthavens Rotterdam, Ee elde en Beekk, heeft LVNL L geen voorz ziening gevoormd.


125 pagina a's

95

Aan de waardering van v de voorz ziening ligt ee en actuariële e berekening g ten grondsl ag. Bij de bereken ning is geen rekening geh houden met een verwach ht beleggings srendement, omdat LVNL niet besschikt over be eleggingen voor v de finan nciering van deze d verplich hting. In dezze berekening is voor 2 2014 een dissconteringsvo oet gehantee erd van 0,7 procent p (2013: 3,7 procennt). Deze mutatie is het gevolg g van een sc chattingswijziiging. De wijziging wordt hieronder tooegelicht. Voor de verw wachte loonsttijging en ind dexatie van d de FLNA-uitk kering is aans sluiting gezoccht bij de door LVNL do oorgevoerde e loonontwikk keling in de o opgestelde meerjarenbeg m groting 2015--2019 die is goedgekeurd door de d minister. De D jaarlijkse loonontwikke eling en inde exatie van dee FLNAuitkering gen is vanaf 2015 vastge esteld op 1,5 procent per jaar. Verond derstellingenn ten aanzien n van toekkomstige ste erftecijfers zijn gebaseerd d op gepublic ceerde statistische gegevvens en sterfteta abellen. In de e berekening g is uitgegaan n van de AG G-prognosetafel 2014, meet ervaring gssterfte Univversiteit/HBO O 2013. Voor alle uitkeringen n aan deelne emers gebore en na 1 januari 1950 is re ekening gehoouden met een e fiscale e eindheffing (5 52 procent) die d moet worrden betaald bij de uitbetaling van dee FLNArechten. De pensioe enlast met be etrekking tot de FLNA in het boekjaarr 2014 en verrwachting vo oor 2015 be edraagt: 20 014

2015

Rente o over de verp plichting Aan die enstjaar toeg gerekende re echten Actuariieel resultaatt/vrijval voorz ziening

725 7 268 2 1.0 018

231 132 -

Totaal

2.0 011

363

Het actu uarieel resulttaat is een ve erlies als gevvolg van de gewijzigde g disconteringsvvoet en de hogere salariskosten n dan verwacht. In de be erekening van 2013 is dit verlies voor een deel gecomp penseerd doo or een winst als gevolg vvan lagere pe ensioenpremies en als geevolg van het feit dat p personen ee erder met pen nsioen zijn g egaan dan de d 65 jaar wa aarmee rekenning is gehoude en in de voorziening. Naar ve erwachting wordt w er in 2015 een bedra ag van 2,4 miljoen m euro onttrokken. o I n de periode e 2016-20 019 wordt na aar verwachting een bedrrag van 8,0 miljoen m euro (contante waaarde van de e toekomsstige verplich htingen) onttrokken. Schattin ngswijziging In 2014 is een schatttingswijzigin ng doorgevoe erd. In 2013 is gerekend met een gem middelde v de gehe ele voorzieniing FLNA. In 2014 is voor het deel daat ‘on balance’ looptijd van 17 jaar voor is gewaardeerd de daarvoor d gem middelde loo ptijd bepaald d. Deze komt voor 2014 uuit op gemidde eld 5 jaar. De e effecten va an deze scha attingswijziging (0,9 miljoen euro) zijnn verwerkt in het boekjaar 2014. Ontslag gvergoeding gen Inkomstten en Uitgavven in Balans 2009 (IUB 2009) Het besstuur heeft he et programma ‘Inkomsten n en Uitgaven in Balans 2009’ 2 geïnitieeerd om de én van de do financië ële positie van LVNL te ve erbeteren. Eé oelen van ditt programmaa was de realisatiie van een pe ersoneelsred ductie van ho onderd fte binnen de sup pport staf. Ditt doel is d. Met een aa antal oud-me edewerkers i s niet tot een n individuele vertrekregelling gekomen. behaald

96

1 125 pagina's


Vo oor deze oud d-medewerke ers is de wacchtgeldverplic chting in de ontslagvergo o oedingen op pgenomen. achtgeldverp plichtingen die langer lopen dan twaaalf maanden na dit In de berekening zijn de wa bo oekjaar verdissconteerd te egen een discconteringsvo oet van 0,7 procent (20133: 1,95 proce ent). Da aarnaast is in n de voorzien ning rekening g gehouden met een jaarlijkse loonsttijging van 1,5 pro ocent vanaf 2015. Het ac ctuarieel resu ultaat is het gevolg g van de d gewijzigdee disconteringsvoet. De e dotaties aa an en vrijvalle en van de vo oorziening zijn voornamellijk het gevol g van kleine aa anpassingen van enkele uitkeringen. u Na aar verwachtting wordt in 2015 een be edrag van 87 70 duizend euro ten lastee van de voorziening ge ebracht. In de e periode 2016-2019 worrdt naar verw wachting 2,4 miljoen euroo (contante waarde) w ten n laste van de d voorzienin ng gebracht. In de exploittatierekening g 2015 zal dee rentelast 33 3 du uizend euro bedragen. b Inkkomsten en Uitgaven in Balans B 2010 0 (IUB 2010) In het vervolg op o het progra amma ‘Inkom msten en Uitgaven in Ballans’ heeft heet LVNL-bes stuur me edio 2010 be esloten om de ingeslagen n weg van op ptimalisatie en e efficiencyvverbetering ook o na 20 010 voort te zetten. z Daarb bij is als doe l gesteld de totale formattie in de perioode van 2011-2014 ve erder af te latten nemen met m 28 fte. LV VNL heeft voor deze med dewerkers eeen on ntslagvoorzie ening gevorm md op basis vvan de overe eengekomen ontslagverg oedingen of de ming is bereikt. ve erwachte uitkkering aan de e medewerke ers waarmee e nog geen overeenstemm In deze bereke ening zijn de verplichtinge en die langer lopen dan twaalf t maandden na dit bo oekjaar (de e wachtgeldvverplichtinge en) verdiscon nteerd tegen een disconte eringsvoet vaan 0,4 proce ent (20 013: 1,62 pro ocent). Het actuarieel a ressultaat volgt uit de gewijz zigde discontteringsvoet. De do otatie aan en vrijval van de d voorzienin ng is het gevo olg van klein ne aanpassinngen aan enk kele uittkeringen. Na aar verwachtting wordt in 2015 een be edrag van 14 44 duizend euro ten lastee van de voorziening ge ebracht. In de e periode 2016-2019 worrdt naar verw wachting 554 duizend eurro ten laste van v de vo oorziening ge ebracht. In de e exploitatierrekening 2015 zal de rentelast 2 duizeend euro bed dragen. Grratificatie bij ambtsjubilea De e voorziening g gratificatie bij ambtsjub bilea is gebas seerd op de contante c waaarde van de toe ekomstige am mbtsjubileum muitkeringen.. Aan de bep paling van de e hoogte vann de voorzien ning ligt ee en actuariële berekening ten grondsla ag. Bij de berrekening is geen g rekeningg gehouden met een ve erwacht beleg ggingsrendement, omdatt LVNL niet beschikt b overr beleggingeen voor de fin nanciering va an deze verplichting. In de eze berekening is voor 2014 een discconteringsvo oet ge ehanteerd va an 1,6 procen nt (2013: 3,5 procent). De e jaarlijkse lo oonontwikkel ing is vanaf 2015 va astgesteld op p 1,5 procent. Verondersttellingen ten aanzien van n toekomstigee sterftecijferrs zijn ge ebaseerd op gepubliceerd de statistisch he gegevens s en sterftetabellen. In dee berekening is uittgegaan van de AG-prognosetafel 20 014 met ervaringssterfte universiteit/H u HBO 2010


125 pagina a's

97

De perssoneelslast met m betrekkin ng tot de amb btsjubilea in 2014 en de verwachting v voor 2015 is s: 2014

2015

Rente o over de verp plichting Aan die enstjaar toeg gerekende re echten Actuariieel resultaatt

22 28 34 42 1.52 27

131 451 -

Totaal

2.09 97

582

Het actu uarieel resulttaat is een ve erlies als gevvolg van de daling d van de e disconterinngsvoet en hogere salarissen dan verwacht in de bereke ening van 20 013. Naar ve erwachting za al er in 2015 een bedrag van 0,5 miljo oen euro ten laste van dee voorziening g worden gebracht. In n de periode 2016-2019 zzal naar verw wachting 1,8 miljoen euroo (contante waarde van de toekomstige uitke eringen) ten laste van de e voorziening g worden gebbracht. Overige e personele voorziening gen In de ovverige person nele voorzien ningen zijn vvoorzieningen n opgenomen voor: wachtge eldregelingen n, 55+ regeling, ontslagvvergoedingen n, FPU-supplletie en aanvvullende uitkering gen bij arbeid dsongeschik ktheid. De dissconteringsv voet ultimo 20 014 is 0,4 proocent (2013:: 1,26 pro ocent). Het actu uarieel resulttaat in 2014 is met name e het gevolg van v de gewijzigde disconnteringsvoet. De dota atie aan de vo oorziening is s het gevolg vvan nieuwe WW-verplich W htingen. Naar ve erwachting wordt w in 2015 een bedrag van 0,8 miljo oen euro ten laste van dee voorziening g gebrach ht. In de perio ode 2016 tott 2019 zal ee en bedrag van 2,2 miljoen n euro ten lasste van de voorzien ning worden gebracht. In n de exploitattierekening 2015 2 zal de rentelast r 11 dduizend euro o bedrage en (2014: 36 duizend eurro). Gevoeligheid voorzzieningen In onderstaand overrzicht is de gevoeligheid w weergegeve en van gebruikte parametters bij de persone ele voorzienin ngen. In de tabel t zijn de eindwaardes s van de voo orzieningen oopgenomen bij: b • • •

Discconteringsvo oet -/- 1 proce ent (DV -1 prrocent); Discconteringsvo oet + 1 procent (DV +1 prrocent); Alge emene loono ontwikkeling + 1 procent ((Loon +1 pro ocent).


FLNA Ambtsjubilea IUB 2009 * IUB 2010 * Overige e personele voorzieninge en *

Huid ige sta and 19.8 834 7.9 991 5.6 614 7 740 3.6 606 37.7 785

98

1 125 pagina's

1% DV -1

DV +1% +

Loonn +1%

20.8 843 8.9 921 5.8 890 760 7 3.7 706

18.907 7.210 5.361 721 3.510

211.088 88.945 55.918 748 33.724

40.120

35.709

400.423


*

De disconte eringsvoet diie is gebruiktt bij het conta ant maken va an deze voo rzieningen is s kleiner dan 1%. In bovenstaand de tabel is b ij de bepaling g van de waa arde als de ddiscoteringsv voet 1% lager is uitg gegaan van een e negatievve rente.

22 2.

Han ndels- en ov verige schu lden

De e handels- en n overige sch hulden zijn o op 31 december als volgt gespecificeeerd: (b bedragen in € 1.000)

P Personeelsge erelateerde schulden e sociale verzekeringsprremies Belastingen en C Crediteuren O Overige schullden N Nog te betalen rente In nhuur person neel K KNMI N NSA K Kassiersfuncttie EUROCO ONTROL Totaal

2014

20013

6.739 9.917 3.650 2.966 1.063 203 60 150 753

6.3393 10.3347 3. 187 1.8840 1. 197 2286 52 157 *

25.501

23.4459

*Vo orig jaar verantw woord onder de vorderingen (z ie toelichting 16 6 Vorderingen)

VNL vervult de d kassiersfu unctie voor he et KNMI in de d heffingszo one NSAA. D De schuld aan n het LV KN NMI bedraag gt het aandee el in de ontva angen heffing gen NSAA die LVNL nogg moet afdrag gen aan he et KNMI. LV VNL vervult de d kassiersfu unctie voor de e NSA in de heffingszone e en-route. D De schuld aa an de NS SA bedraagt het aandeel in de ontvan ngen heffingen en-route die LVNL noog moet afdra agen aa an de NSA. eeft de posittie aan die LV e kassiersfun nctie EUROC CONTROL ge VNL heeft alss gevolg van n de De ka assiersfunctie e die LVNL voor v EUROC CONTROL uittvoert. LVNL ontvangt vaanuit de heffingen en n-route het aa andeel in de tarieven voo or en-route. Vanuit V deze ontvangstenn moet LVNL de bijdrage in de kosten EURO OCONTROL L financieren. Deze betaling vindt niett plaats via afdracht a va an ontvangen n heffingen, maar m door affdracht van een e vast bedrag aan conttributie. De co ontributie is een e bijdrage in de werkeliijke kosten van v EUROCO ONTROL. Hieerdoor kan er e dus ee en onder- of overdekking o ontstaan op p de financierring van de afgedragen a ccontributie via a de tarrieven en de werkelijk be etaalde contrributie via de vaste bijdrag ge. Daarnaaast kan er een ve erschil zijn in de werkelijke kosten EU UROCONTRO OL en de beg grote kosten EUROCONTROL bij het bepalen n van het tarief. Dit versch hil wordt doo or EUROCON NTROL verreekend in de tarieven t olgens de N+ +2 methode. Dit resultaat , ultimo 2014 4 een schuld van 8,9 miljooen euro (20 013: 5,4 vo miiljoen euro), wordt w dus ge ecompensee erd door de to oekomstige tarieven. t Daaarnaast geefft deze po ost de nog do oor LVNL te ontvangen o g gelden aan op de opensta aande vorderringen van EU UROCONTR ROL, ultimo 2014 2 een vorrdering van 8,1 8 miljoen eu uro (2013: 7,,6 miljoen eu uro). Om ee en beter inziccht te geven in de positie die LVNL he eeft als gevo olg van de kaassiersfunctie e zijn be eide posities gesaldeerd opgenomen, o , omdat beide e posities be etrekking hebbben op de on ntvangsten uit tarieven. In n 2014 is de post onder de d overige sc chulden opgeenomen omd dat EU UROCONTR ROL meer heeft te verreke enen in haarr tarieven dan dat er aan debiteurenp positie uittstaat.


125 pagina a's

99

De perssoneelsgerela ateerde schu ulden worden n op 31 dece ember als volgt gespecificceerd: 2014

2013

Vakanttietoeslagen Verlofd dagen Overige e personeelssgerelateerde e schulden

3.924 3 2.711 2 104

3.807 2.418 168

Totaal

6.739 6

6.393


De bela astingen en sociale s verzekeringsprem mies worden op o 31 decem mber als volggt gespeciificeerd: (bedrage en in € 1.000)

2014

2013

Loonhe effing Omzetb belasting Pensio oenpremie

7.597 7 358 1.962

7.449 642 2.256

Totaal

9.917 9

10.347

n worden op 31 decembe er als volgt gespecificeer g rd: De overrige schulden 2014

2013

Overige e personeelsskosten Advieskosten en derden Dienste Onderh houdskosten Energie ekosten Diverse e algemene kosten

182 1.001 924 239 140 480

149 816 268 323 128 156

Totaal

2.966

1.840


23.

Financië ële instrume enten

an haar wette elijke taak is LVNL blootg gesteld aan een e verscheiidenheid aan n Met de uitvoering va ële risico’s. De D risico’s zijn n in te delen naar krediettrisico, liquiditeitsrisico enn marktrisico o’s financië (waaron nder het risicco op rentewiijzigingen en n het wijzigen n van valutak koersen). menten kunne en er in resullteren dat LV VNL financiëlle risico’s Transaccties in financciële instrum overged dragen krijgt van of overd draagt aan ee en derde parrtij. De risicobeheersing vvan LVNL is erop gericht de nega atieve effecte en van de ge eïdentificeerd de risico’s op p liquiditeit enn op het at, en daarme ee op de tarieven voor lu uchtverkeersd dienstverlening, te beperrken. resultaa Krediettrisico Kredietrrisico ontstaa at uit liquide middelen uittstaand bij ba anken en uit openstaandee vorderinge en op derden, waarbij de d tegenpartij niet aan ha aar contractu uele verplichtten kan voldooen.

100

1 125 pagina's


In onderstaand d overzicht is s de blootste elling aan hett kredietrisico o weergegevven. Veronde ersteld wo ordt dat de nominale waa arde van de vvorderingen na aftrek van n de voorzie ning voor ge eschatte on ninbaarheid de d reële waa arde benaderrt. 2014

2013 3

V Vorderingen G Geldmiddelen n en kasequiv valenten

35.254 7.847

35.019 9 2.152 2

Totaal

43.101

37.171 1


p de uitstaan nde vordering gen loopt LV VNL kredietris sico. Voor he et overgrote ddeel bestaan n de Op vo orderingen va an LVNL uit debiteuren d m met betrekkin ng tot verstrekte lucchtverkeersd dienstverlenin ng. Uit de ou uderdomsana alyse van de openstaandde vorderinge en valt af te leiden datt het betaalgedrag van de e debiteuren n goed is. Sle echts 2,7 proocent van de vo orderingen (3 3,8 procent in n 2013) heeftt een vervald datum ouder dan drie maaanden. Ten be ehoeve van het h risico op oninbaarheid o d is een voorrziening dubiieuze debiteuuren gevorm md. Da aarnaast is bij b LVNL een debiteurenb beleid van kra acht. Ou uderdomsanalyse debiteuren 2014: Bruto o

Voorrzien

N Niet vervallen n 3--6 maanden vervallen M Meer dan 6 maanden m verv vallen

31.246 6 64 4 809 9

-664

31.246 64 145

Totaal

32.119 9

-664

31.455


N Netto

e ouderdom van de debitteuren per 31 1 december 2013: De Bruto

Voorzien

N Niet vervallen n 3--6 maanden vervallen M Meer dan 6 maanden m verv vallen

27.635 105 988

0 0 -9 921

27.635 105 67

Totaal

28.728

-9 921

27.807


Neetto

Mu utaties in de voorziening voor oninba aarheid zijn als a volgt te sp pecificeren: (b bedragen in € 1.000)

2014

2013

Stand per 1 ja anuari O Onttrekkingen n D Dotaties

-921 300 -43

-989 109 -41

Stand per 31 december

-664

-921

Na aast het risico op oninbaa arheid van de ebiteuren loo opt LVNL risico op het in gebreke blijven van pa artijen waarm mee op basis van vooruitb betalingen affspraken zijn gemaakt ovver de leverin ng van


125 pagina a's

101

toekomsstige dienste en en/of nog te leveren prroducten. De eze post overlopende acttiva is verantw woord onder vorderingen. v LVNL dekt d dit risico af door d zorgvuld dige leverancciersbeoorde elingen en waar noodzakkelijk zijn ban nkgaranties vereist v bij voooruitbetalingen aan leve eranciers. LVNL iss verplicht tott schatkistbankieren. Dit betekent datt LVNL alleen liquide midddelen aanhoud dt op een rekkening-coura ant bij het Miinisterie van Financiën. LVNL L beoorddeelt het kredietrisico op het aanhouden a van v liquide m middelen bij het h Ministerie e van Financciën als zijnde nihil. Samenvvattend acht LVNL bij hett opstellen va an het jaarve erslag het kre edietrisico geering. Liquiditteitsrisico Liquidite eitsrisico is het h risico dat LVNL over o onvoldoende e middelen be eschikt om aaan de directte verplich htingen te volldoen. Bij het beoordelen n van het liqu uiditeitsrisico maakt LVNLL gebruik van kasstroo omvooruitzicchten. Om he et liquiditeitsrrisico te behe eersen zorgt LVNL voor vvoldoende liquide m middelen en kredietfacilitteiten. Bij de be eoordeling van v het liquiditeitsrisico iss uitgegaan van v de contra actuele kassttroom. De contracttuele kasstro oom is inclusief eventuele e renteverplic chtingen (bij leningen en leaseve erplichtingen)). De niet--afgeleide fin nanciële instrrumenten in o onderstaand d overzicht zijn opgenomeen tegen reë ële waarde,, behoudens de posten vooruit v ontvan ngen baten en e handels- en overige sschulden. Van deze laa atste posten is de boekw waarde gepre esenteerd. De e boekwaard de van de voooruit ontvang gen baten en n handels- en n overige sch hulden benad dert de reële waarde. Vooor de bepalin ng van de rreële waarde e van de verp plichtingen u uit hoofde van leningen is s de discountted cash flow w methode e gebruikt op p basis van de d renteperccentages die van toepass sing zijn op schatkisstbankieren. < 1 jaarr

1 - 5 jaa ar

> 5 jaarr


Reële Contractuele waarde kasstroom m

Verplicchtingen uit hoofde h van le eningen Vooruittontvangen baten b Handells- en overige schulden

75.262 3.290 25.501

-77.825 -3.290 -25.501

-11.2566 -1722 -25.5011

-38.915 5 -741 -

-27.654 4 -2.377 7 -

104.053

-106.616

-36.9299

-39.656 6

-30.031

Totaal de financiëlle verplichtingen Afgeleid

Voor he et risico < 1 ja aar heeft LVN NL in 2015 3 32,8 miljoen euro middele en ter beschiikking: 7,8 miljoen euro aan geldmiddelen en e kasequiva alenten, 25 miljoen m euro rekening-cou r urant faciliteit Ministerie van n Financiën. bij het M Het liquiditeitsrisico beoordeelt LVNL L als gerring.

102

1 125 pagina's


Ma arktrisico Ma arktrisico bettreft het risico o op liquidite eiten resulta aatwijziginge en door verannderingen in de ma arkt, zoals wijzigingen w in rentetarieve en en gewijzig gde valutako oersen. Voorr de beheersing van ma arktrisico’s zijn richtlijnen n vastgesteld d door LVNL. tegen nomin nderstaande posten zijn opgenomen o nale waarde. De nominal e waarde be enadert On de e reële waard de. Boekwaaarde 2013 2014


Financiële acttiva V Vorderingen G Geldmiddelen n en kasequiv valenten

35.254 7.847

35.019 2.152

43.101

37.171

LV VNL loopt enkel valutarisiico op opensstaande posities ten aanz zien van hanndels- en ove erige scchulden. Ein nd 2014 hee eft LVNL voor 0,5 miljoen euro aan inkoopverplich htingen in buiitenlandse va aluta mber 2014 (in GBP en USD). op penstaan voo or leveringen na 31 decem U LVNL bbeoordeelt dit risico alss gering. evoeligheids sanalyse Ge 2013 2

2014 (b bedragen in € 1.000)

Boekwaarde

Toename

Afname A

35.254 7.847

353 78

-353 0

431

-353

Booekwaarde

Toename T

Affname

R Rentemutatie e met 100 ba asispunten Financiële acttiva V Vorderingen G Geldmiddelen n en kasequiv valenten G Gevoeligheid kasstromen (netto) 4. 24

35.019 2.152

350 22

-350 -22

372

-372

Nie et uit de bala ans blijkend de verplichtiingen

De e voorwaarde elijke en inve esteringsverp plichtingen bestaan b onde er meer uit: 2014

2013

M Materiële vastte activa in bestelling b en hu uurcontracte en O Overige inkoo opverplichting gen V Verplichting je egens de Sta aat der Nede erlanden

6.028 10.831 1 6.645

7.014 11.419 6.645

Totaal

23.504 2

25.078



125 pagina a's

103

De verp plichting jegens de Staat der Nederlan nden betreft het verschil tussen de taaxatiewaarde e en de bo oekwaarde van v gebouwe en en terrein en op het mo oment van verzelfstandigging van LVN NL. Het bed drag is opeisb baar op het moment m dat LVNL in liquidatie gaat, overgenome o n wordt of fuseert. Juridisc che procedu ures LVNL he eeft op 12 maart m 2010 ca assatie aang getekend tege en de uitspra aak van het G Gerechtshof Amsterd dam over onrechtmatig handelen h van n LVNL met betrekking b to ot ruimtelijke plannen van n Chipsho ol Holding B.V. voor een gebied in de e nabijheid va an de luchtha aven Schiphool. Chipshol heeft evveneens (incidenteel) cas ssatieberoep p ingesteld. De D Hoge Raa ad heeft op 225 mei 2012 zowel het cassatieberoep van LV VNL als dat vvan Chipsho ol verworpen. Dit betekennt dat nu oepelijk vastsstaat dat LVN NL over de pe erioden maa art 1999 en 29 2 novemberr 2002 tot 18 onherro oktober 2005 onrech htmatig heefft geadviseerrd. De eventu ueel hieraan verbonden schadevvergoeding moet m in een schadestaatp s procedure na ader worden bepaald. Op 11 ja anuari 2013 hebben (de verzekeraarss van) Turkis sh Airlines alsmede Boeinng, LVNL (mede-)) aansprakeliijk gesteld vo oor het onge val van Turk kish Airlines op o 25 februaari 2009. LVN NL wordt ve erzocht een deel van de schadevergo oeding voor haar rekenin ng te nemen. LVNL is voo or eventue eel te vergoeden schade verzekerd. D De verzekera aar van LVNL L zal de vordderingen in overleg met LVNL behandelen. b Naast de hierboven genoemde procedures p lo open er nog een beperktt aantal kleinne procedures. Hiervoo or zijn indien nodig reserv veringen opg genomen. Voorzie ening FLNA De verp plichting uit hoofde van de e niet-afgefin nancierde op pgebouwde FLNA-rechten F n bedraagt 384 3 miljoen euro per 31 december 2014 (2013: 2 288 miljoen euro). e Aan de waardering van v de voorz ziening ligt ee en actuariële e berekening g ten grondsl ag. Bij de ning is geen rekening geh houden met een verwach ht beleggings srendement oomdat LVNL L bereken niet besschikt over be eleggingen voor v de finan nciering van deze d verplich hting. In dezee berekening g is voor 2014 een disco onteringsvoet gehanteerd d van 1,7 pro ocent (2013: 3,7 procent)). Voor de hte loonstijging en indexa atie van de F FLNA-uitkerin ng is aansluitting gezocht bij de door verwach LVNL do oorgevoerde e loonontwikk keling in de o opgestelde meerjarenbeg m groting 2015--2019, die is s goedgekeurd door de d minister. De D jaarlijkse loonontwikke eling en inde exatie van dee FLNAuitkering gen is vanaf 2015 vastge esteld op 1,5 procent. Veronderstellingen ten aanzzien van toekomsstige sterfteccijfers zijn ge ebaseerd op gepubliceerd de statistisch he gegevens en sterfteta abellen. In de e berekening g is uitgegaan n van de AG G-prognosetafel 2014 mett ervaring gssterfte Univversiteit/HBO O 2013. Voor alle uitkeringen n aan deelne emers gebore en na 1 januari 1950 is re ekening gehoouden met een e fiscale e eindheffing (5 52 procent) die d moet worrden betaald bij de uitbetaling van dee FLNArechten. De rege eling wordt ge efinancierd zodra z de uitkkeringen zich h voordoen. De D vergoedinng die LVNL betaalt a aan de FLNA A-gerechtigden die in hett boekjaar ge ebruik maken n van de FLN NA-regeling (niet-acttief personee el) zijn veran ntwoord onde er de pensioe enlasten.

104

1 125 pagina's


25 5.

Toe elichting op p het gecons solideerde kasstroomov k verzicht

Ne etto-kasstro oom uit operrationele acttiviteiten In 2014 genere eert LVNL ee en netto-kassstroom uit op perationele activiteiten a di e 4,5 miljoen n euro ho oger is dan vo orig jaar. Deze toename is met name e het gevolg van de stijginng in het aan ntal afg gehandelde verkeersbew wegingen doo or LVNL in zowel de en-rroute als term minal heffingszone. De e operationele betalingen n veranderen n nauwelijks. Uitt hoofde van n de kassiers sfunctie word dt ook een po ositieve kasstroom gegennereerd. Dez ze pa artijen profiteren eveneen ns van een to oename van het en-route e verkeer in 22014. Daarna aast is er bij MUAC in n 2014 een ta ariefstijging d doorgevoerd ten opzichte e van vorig jaaar. Ne etto-kasstro oom uit investeringsact iviteiten De e kasstroom uit investerin ngen neemt tten opzichte van vorig jaar met 1,7 m miljoen euro toe. t Vo oor de vergelijking met 20 013 is het va an belang kennis te neme en van het feeit dat een be etaling va an 0,3 miljoen n euro aan jo oint venturess net over de jaargrens in n 2015 heeft plaatsgevonden. Vo oor een toelicchting op de lopende pro ojecten zie de e toelichting in paragraaff 14 Immateriële va aste activa en n paragraaf 15 1 Materiële vaste activa a. Ne etto-kasstro oom uit finan ncieringsacttiviteiten Ne et als vorig ja aar is sprake e van een kassuitstroom. Deze D kasuitstroom wordt onder anderre ve eroorzaakt do oor de regulie ere aflossing gen op de lan nglopende le eningen. De afllossingsverp plichting is we el afgenomen n ten opzichtte van 2013. In april 20144 zijn twee nieuwe n len ningen aange etrokken bij het Ministerie e van Financ ciën ten beho oeve van invvesteringsacctiviteiten. 6. 26

Spe ecificatie na aar heffingszzone

LV VNL verleent haar dienste en in de volg gende heffing gszones: a) En-route b) Terminal c) NSAA

De en-routte dienstverle ening omvat de algemene dienstverleening, inclusief naderingsv verkeersleidi ng van de lu uchthaven; De termina al dienstverle ening omvat de torendien nstverlening oop de luchthavens Schiphol, Rotterdam, R E Eelde en Bee ek; De NSAA-dienstverlen ing betreft met m name hett helikopterveerkeer in hett gebied North Sea Area Amste rdam.


125 pagina a's

105

En-ro oute Totaal Totaal T

2014 4

Terminal

NSA AA Term minal

Bijdraage R Rijk


Omzet e opbrengste en Overige

18 80.916 11.898 1

122 2.451 2 2.715

56.372 5 9.079

56.372 1.129

7.9950

2.09 93 10 04

Bedrijfssopbrengsten

19 92.814

125 5.166

65.451 6

57.501

7.9950

2.19 97

Bedrijfsslasten Financiële baten en n lasten

17 76.505 2.771

120 0.946 1 1.902

53.602 5 838

53.602 838

-

1.95 57 31 3

13.538 1

2 2.318

11.011

3.061

7.9950

20 09

7.706 5.832 13.538 1

2 2.224 94 2 2.318

5.482 5.529 11.011

3.061 3.061

5.4482 2.4468 7.9950

20 09 20 09

Termiinal

NSA AA

Resulta aat Resulttaat bestemm ming Bestem mmingsfondss Egalisa atiereserve

Op alle heffingszone es zijn er een n positief ressultaten beha aald. Totaal T Tota aal

2013 3

En-ro oute En-rou ute (bedrage en in € 1.000)

Bijdrage Rijk

Omzet e opbrengste en Overige

17 75.793 11.009 1

119 9.551 9 9.940

119.551 2.600

7.340

54.5549 9965

1.69 93 10 04

Bedrijfssopbrengsten

18 86.802

129 9.491

12 22.151

7.340

55.5514

1.79 97

Bedrijfsslasten Financiële baten en n lasten

17 70.769 2.845

117 7.414 1 1.956

117.414 1.956

-

51.3395 8856

1.96 60 33 3

13.188 1

10 0.121

2.781

7.340

3.2263

-19 96

9.344 3.844 13.188 1

9 9.344 777 10 0.121

2.004 777 2.781

7.340 7.340

3.2263 3.2263

-19 96 -19 96

Resulta aat Resulttaat bestemm ming Bestem mmingsfondss Egalisa atiereserve

Met uitzzondering van de NSAA-h heffingszone e is er een po ositief resulta aat behaald oop de heffingsszones. 27.

Gerelate eerde partije en

en worden do oor LVNL on nderscheiden n: De volgende gerelatteerde partije at der Nederrlanden en de d minister v van Infrastrructuur en Milieu M De Staa De Staa at der Nederllanden is verrantwoordelijjk voor de we etgeving mett betrekking ttot het verlenen n van Luchtvverkeersleiding. Uit artike el 5.14 lid 1 Wet W luchtvaart blijkt dat bbinnen het

106

1 125 pagina's


vlu uchtinformatiiegebied Amsterdam luch htverkeersleiding kan wo orden verleennd door: a) LVNL L en b) de minister van Defensie e. Uit artikel 5.14 lid 2 Wet luchtvaartt blijkt dat de minister van n Inffrastructuur en e Milieu en de minister vvan Defensie e tezamen be epalen welkee instanties lucchtverkeersd dienstverlenin ng mogen ge even. De e in de jaarre ekening opge enomen Bijdrrage Rijk is toegekend t do oor het Minissterie van Inffrastructuur en e Milieu. oint ventures s Jo LV VNL heeft de e volgende jo oint ventures:: •

•

Stichting KDC K (Knowle edge and Devvelopment Centre C Mainport Schiphol)). Deze stich hting heeft als doel het ontwikkelen en in ntegreren van n kennis om te komen tott oplossingen die het mogelijjk maken de positie van d de luchtvaarrt in Nederlan nd in het algeemeen en de e Mainportpo ositie van de Amsterdam m Airport Schiiphol in Euro opa in het bijzzonder zekerr te stellen en uit u te bouwen. In deze sttichting neme en naast LVN NL, Schiphol Nederland B.V. B en de Koninklijke Luchtvaa art Maatscha appij deel; B (Bewonersaanspreekkpunt Schiph hol). Deze stichting is opggericht door LVNL L en Stichting Bas Schiphol Nederland N B.V V. met als do oel de registrratie, behand deling, analyyse en rapportage msterdam Airport van klachte en over luchttvaartactivite eiten die op en e in de omgeving van Am Schiphol plaatsvinden, het geven vvan informatie e daarover en e al hetgeenn met het bovenstaande verband d houdt of da aartoe bevord derlijk kan zijn.

Na aam

Plaats s van vestiging

Direct/ind direct belang g

Stichting KDC Stichting Bas

Schiph hol Schiph hol

33% 50%

De eze joint ventures worden n gewaardee erd volgens de d netto-verm mogenswaarrdemethode. Voor 20 014 en 2013 is de nettove ermogenswa aarde van de eze joint ventures gelijk geesteld aan 0 euro. Vo oor beide sticchtingen hee eft LVNL gee en oprichtings skapitaal ges stort. De kossten van de door d de eze stichtinge en verrichte diensten d zijn n opgenomen n onder de algemene kossten in de exxploitatiereke ening. gen de koste en voor Stich hting KDC 84 4 duizend eurro (2013: 85 duizend eurro) en In 2014 bedrag vo oor Stichting Bas 183 duiz zend euro (2 2013: 197 duizend euro).


125 pagina a's

107

28.

Rapporttage WNT

een Algeme anuari 2013 iss de Wet norrmering bezo oldiging topfu unctionarisse en publieke een Per 1 ja semipub blieke sectorr (WNT) in werking getred den. LVNL heeft h de Beleidsregels toeepassing WN NT als norm menkader bij het opmake en van deze jjaarrekening gehanteerd. LVNL va alt onder reg gime 1, waar het algemen ne bezoldigin ngsmaximum m van toepasssing is. In 2014 is de geldende e norm hiervo oor 230.474 euro (2013: 228.599 eurro). n: bestuur Topfunctionarissen Het besstuur is belasst met de dag gelijkse leidin ng van LVNL L en vertegen nwoordigt LV VNL in en buiten re echte. Bestu uursleden wo orden voor ee en periode van ten hoogs ste vijf jaren benoemd do oor de staattssecretaris van v Infrastru uctuur en Miliieu op voordracht van de e raad van tooezicht. Herbeno oeming kan telkens t voor een periode e van maxima aal vijf jaar plaatsvinden. p . Het bestuurr van LVN NL volgt de principes p van n een collegia aal bestuur. Het bestuur geeft leidingg aan de organisa atie en de da aarbinnen on nderkende be edrijfsproces ssen. Het bes stuur hanteeert het Reglem ment inrichting g en bedrijfsv voering LVN L (Bestuursrreglement). Gedurende G hheel 2014 bestond d het bestuurr uit de volge ende leden: • •

ul Riemens (C CEO); Pau Jos van Rooijen (CFO).

Beide bestuursleden n hebben in 2014 2 een ho ogere bezoldiging dan de geldende noorm van 230.474 4 euro en beiiden vallen in n de overgan ngsregeling. Onderstaand de tabel toonnt de bestuurd dersbeloning g in 2014: B Belastbare va aste en vvariabele onk kosten- Pen nsioenpremiees Crisisheffing verg goeding

(bedrage en in euro’s)

Be eloning

Paul Riemens n Rooijen Jos van

308.371 275.169

-

51.9665 46.7881

-

Totaal

583.540

-

98.7446

-

108

1 125 pagina's


On nderstaande tabel toont de d bestuurde ersbeloning in 2013: Belastbare vaste en n variabe ele onkosten-- Pensioenppremies Criisisheffing vergoeding g

(b bedragen in euro o’s)

Beloning g

P Paul Riemenss os van Rooijen Jo

308.155 5 275.264 4

-

54.954 49.446

20.421 15.248

Totaal

583.419 9

-

1104.400

35.669

De e pensioenprremies betreffen het werkkgeversdeel van de pens sioenkosten. De bezoldig ging van de e individuele bestuurders wordt door d de raad van toezicht vasttgesteld. De bestuursleden he ebben een full time diensttverband van n 38 uur. opfunctionarissen: man nagementtea am LVNL To De e werkorganiisatie onder het bestuur iis ingedeeld in directorate en. Aan het hhoofd van ie eder dirrectoraat staat een Director dan wel G General Man nager, belastt met de leidiing over het dirrectoraat. Dirrectors en General Mana agers worden n benoemd door d het besttuur. Het ma anagementte eam LVNL sttuurt samen met het besttuur de dage elijkse bedrijffsvoering aan n. De e leden van het h managem mentteam zij n per ultimo 2014: • • • •

Jurgen van n Avermaete, General Ma anager Procedures; Marcel Bakkker, Genera al Manager S Systems & In nfrastructure; Jasper Daa ams, Genera al Manager S Strategy & Pe erformance; Hans Keettman, Genera al Manager C Corporate Se ervices.

De e bezoldiging g van het ma anagementte eam per ultim mo 2014 is als s volgt te speecificeren:


Beloning g

Belastbare vaste en n variabe ele onkosten-- Pensioenppremies Criisisheffing vergoeding g

Ju urgen van Avvermaete M Marcel Bakke er Ja asper Daamss H Hans Keetma an

165.327 7 158.669 9 171.527 7 197.037 7

79 9 192 2 468 8 -

28.176 26.603 28.444 29.476

-

Totaal

692.560 0

739 9

1112.699

-


125 pagina a's

109

De bezo oldiging van de gewezen topfunctiona arissen is als s volgt te spe ecificeren:


Be eloning

Martin Beringer Schaap John S

166.185 239.155 2

B Belastbare va aste en vvariabele onk kosten- Pen nsioenpremiees Crisisheffing verg goeding -

67.1999 42.7995

-

De fisca ale eindheffin ng over de FLNA-uitkerin ng bedroeg 86 duizend eu uro. Alle hierrvoor genoem mde function narissen heb ben een full time dienstverband van 338 uur. Tot en m met 30 juni 2013 2 was Ma artin Beringerr Director Pro ocedures & Systems S en llid van het manage ementteam. Sinds S 1 dece ember 2013 m maakt hij gebruik van de FLNA-regelling. Als gevo olg hiervan classificeertt Martin Berin nger als gew wezen topfunc ctionaris ond der de WNT. Tot en m met 30 septe ember 2014 was w John Scchaap Directo or Operations en lid van het manage ementteam. Sinds S 1 oktober 2014 is h hij werkzaam m als verkeerrsleider/supeervisor. Als gevolg h hiervan classsificeert John n Schaap alss gewezen to opfunctionaris onder de W WNT. John Schaap heeft in 2014 een hogerre bezoldigin ng dan de geldende norm m van 230.4744 euro en va alt eling. in de ovvergangsrege et managem Ondersttaande tabel toont de beloning van he mentteam in 2013: 2


Beloning B

B Belastbare va aste en vvariabele onk kosten- Pen nsioenpremiees Crisisheffing verg goeding

Jurgen van Averma aete Marcel Bakker Jasper Daams Hans K Keetman John S Schaap

162.799 142.756 163.681 181.642 254.940 2

180 39 656 -

29.5660 25.1880 28.8444 31.0660 45.1663

2.285 12.833

Totaal

905.818 9

875

159.8007

15.118

Geweze en topfunctio onarissen 201 13:


Beloning B

Martin Beringer

220.364 2

110

1 125 pagina's

B Belastbare va aste en vvariabele onk kosten- Pen nsioenpremiees Crisisheffing verg goeding -

34.9440


12.288

Ov verige functtionarissen: in dienst Be edragen in euro o’s

Functtienaam 2014

Datum in dienst

Uren p/w ultimo 2013

Functtienaam 2013

1

Unit Manag ger

mei-93

Unit Manag ger 2

Unit Manag ger

dec-84

Unit Manag ger 3

Unit Manag ger

okt-94

Unit Manag ger 4

Unit Manag ger

nov-93

Unit Manag ger 5

Verkeersleider/Supervisor

okt-88

Verkeersleider/Supervisor 6


nov-89



nov-89



sep-86



apr-88

Verkeersleider/Supervisor 10 0


jan-90



jul-88



okt-92



sep-85



mei-89



jan-90


Verkeersleider/Supervisor Verkeersleider/Supervisor



okt-92

Beloning 2014 2

Bela astbare vas ste en variabele onkostenvergoeding 2014

ABP P WGlastt 2014

Socia ale laste en 2014

Bezoldigiing 2014

Beloning 2013 2


ABP P WGlastt 2013


Bezoldigiing 2013

38,00

230.429 2

13

39.246

7.301

276.9 988

38,00

223.165 2

-

41.527

7.038

271.7 730

38,00

227.546 2

60

39.246

7.301

274.1 152

38,00

222.190 2

35

41.561

7.038

270.8 823

38,00

223.375 2

20

38.645

7.301

269.3 341

38,00

195.878 1

-

35.972

7.038

238.8 887

38,00

220.692 2

27

38.264

7.301

266.2 284

38,00

207.139 2

17

37.197

7.038

251.3 391

38,00

228.332 2

-

38.250

7.301

273.8 882

38,00

219.680 2

143

41.105

7.038

267.9 966

38,00

224.137 2

-

35.556

7.301

266.9 994

38,00

204.944 2

-

37.619

7.038

249.6 601

38,00

218.310 2

-

35.009

7.301

260.6 620

38,00

200.240 2

-

37.204

7.038

244.4 483

38,00

214.021 2

342

37.031

7.301

258.6 695

38,00

212.324 2

441

40.647

7.038

260.4 450

38,00

212.716 2

-

35.009

7.301

255.0 026

38,00

210.821 2

-

37.204

7.038

255.0 063

38,00

208.504 2

-

35.556

7.301

251.3 360

38,00

218.939 2

-

37.619

7.038

263.5 596

38,00

208.495 2

-

35.556

7.301

251.3 351

38,00

207.529 2

-

37.619

7.038

252.1 186

38,00

208.475 2

-

35.556

7.301

251.3 332

38,00

203.651 2

-

37.619

7.038

248.3 308

38,00

207.183 2

41

35.556

7.301

250.0 080

38,00

204.944 2

21

37.619

7.038

249.6 621

38,00

207.183 2

23

35.556

7.301

250.0 062

38,00

217.647 2

26

37.619

7.038

262.3 329

38,00

207.174 2

-

35.556

7.301

250.0 030

38,00

206.236 2

-

37.619

7.038

250.8 893

38,00

207.147 2

-

35.556

7.301

250.0 004

38,00

201.640 2

-

36.381

7.038

245.0 059

125 pagina a's

111

Bedragen n in euro’s

Functienaam m 2014

Datum D in dienst

Uren n p/w ultimo o 2013 3

Functienaam m 2013

17

Ve erkeersleider/Su upervisor

okt-88 o

Ve erkeersleider/Su upervisor 18


apr-88 a



apr-87 a



sep-85 s



okt-92 o



okt-88 o



mei-93 m



ju un-82



sep-86 s



nov-95 n



apr-88 a



ja an-97



mei-92 m



okt-92 o



sep-90 s



mei-97 m


Ve erkeersleider/Su upervisor Ve erkeersleider/Su upervisor

112

1 125 pagina's

Uren n p/w ultimo o 2014 4

okt-96 o

Beloning 2014

Belastbare vaste en variabele onkostenvergoeding 2014

ABP WGlast 2014

Sociale lasten 2014

Bezoldiging B 2014

Beloning 2013

Belastbare vaste en variabele onkostenvergoeding 2013

ABP WGlast 2013

Sociale lasten 2013

Bezoldiging B 2013

38,0 00

205.862 2

51 5

35.5566

7.301

248.769

38,0 00

218.941 1

-

37.6199

7.038

263.598

38,0 00

205.862 2

-

35.5566

7.301

248.718

38,0 00

202.359 9

-

37.6199

7.038

247.016

38,0 00

204.219 9

-

35.0099

7.301

246.529

38,0 00

200.240 0

19

37.2044

7.038

244.501

38,0 00

203.686 6

-

34.8555

7.301

245.842

38,0 00

199.911 1

-

37.6199

7.038

244.568

38,0 00

202.898 8

-

35.0711

7.301

245.269

38,0 00

200.522 2

-

35.9644

7.038

243.524

38,0 00

202.898 8

-

35.0099

7.301

245.208

38,0 00

215.370 0

34 3

37.2044

7.038

259.647

38,0 00

202.898 8

-

35.0099

7.301

245.208

38,0 00

200.240 0

17 73

37.2044

7.038

244.655

38,0 00

202.966 6

-

34.7644

7.301

245.030

38,0 00

199.423 3

17

37.6199

7.038

244.096

38,0 00

202.446 6

-

34.9988

7.301

244.745

38,0 00

186.270 0

-

34.4411

7.038

227.748

38,0 00

201.678 8

-

34.7811

7.301

243.759

38,0 00

198.846 6

46 4

37.1977

7.038

243.126

38,0 00

198.832 2

51 5

34.2477

7.301

240.431

38,0 00

196.174 4

84 8

37.2044

7.038

240.500

38,0 00

198.510 0

-

33.2866

7.301

239.097

38,0 00

189.038 8

-

34.0011

7.038

230.077

38,0 00

196.639 9

-

33.8677

7.301

237.807

38,0 00

193.678 8

34 3

35.9644

7.038

236.715

38,0 00

196.639 9

-

33.8677

7.301

237.807

38,0 00

196.581 1

-

35.9799

7.038

239.598

38,0 00

197.215 5

-

31.6988

7.301

236.214

38,0 00

177.945 5

-

33.0866

7.038

218.068

38,0 00

195.167 7

-

32.7522

7.301

235.220

38,0 00

185.608 8

-

34.0299

7.038

226.675

38,0 00

193.582 2

-

32.7722

7.301

233.655

38,0 00

181.819 9

-

34.7977

6.741

223.358


Be edragen in euro o’s

Functtienaam 2014

Datum in dienst


Functtienaam 2013

34 4


okt-88



aug-84



sep-96



okt-85



mei-89


Verkeersleider (2)

mei-89

Verkeersleider (2) 40 0

Verkeersleider FLNA

nov-84


Verkeersleider FLNA

nov-77

Verkeersleider FLNA 42 2

Verkeersleider FLNA

dec-83


Verkeersleider FLNA

okt-70


Verkeersleider FLNA

nov-71


General Ma anager

nov-93

General Ma anager 46 6

General Ma anager

nov-91


Manager Manager



nov-87

Beloning 2014 2


ABP P WGlastt 2014


Bezoldigiing 2014

Beloning 2013 2


ABP P WGlastt 2013


Bezoldigiing 2013

38,00

192.004 1

-

33.867

7.301

233.1 172

38,00

193.489 1

-

35.957

7.038

236.4 484

38,00

191.175 1

-

34.397

7.301

232.8 873

38,00

180.021 1

-

32.909

7.038

219.9 969

38,00

191.792 1

-

32.615

7.301

231.7 708

38,00

182.444 1

-

34.022

7.038

223.5 504

34,20

179.609 1

-

30.883

7.301

217.7 793

34,20

177.791 1

-

34.902

7.038

219.7 730

30,40

159.294 1

-

25.115

7.301

191.7 709

30,40

148.476 1

-

29.299

7.038

184.8 813

38,00

196.649 1

-

31.148

7.301

235.0 097

38,00

180.944 1

-

32.909

7.038

220.8 892

38,00

207.742 2

-

36.746

7.301

251.7 789

38,00

206.236 2

-

37.619

7.038

250.8 893

38,00

186.364 1

-

54.899

3.856

245.1 119

38,00

183.440 1

-

57.413

3.941

244.7 794

38,00

184.538 1

-

54.970

5.291

244.8 800

38,00

224.630 2

-

42.921

6.780

274.3 332

38,00

192.355 1

-

37.394

3.856

233.6 605

38,00

189.313 1

-

48.369

3.941

241.6 623

38,00

189.661 1

-

39.671

3.856

233.1 188

38,00

186.671 1

-

51.243

3.941

241.8 854

38,00

222.631 2

36

38.340

7.301

268.3 308

38,00

218.235 2

15

41.105

7.038

266.3 393

38,00

202.898 2

-

35.009

7.301

245.2 208

38,00

200.240 2

-

37.204

7.038

244.4 483

38,00

198.829 1

94

34.618

7.301

240.8 841

38,00

196.975 1

132

36.404

7.038

240.5 549

125 pagina a's

113

Toelichtting bij de bo ovenstaande tabel 1 t/m 39 9:

40 t/m 4 44:

45 t/m 4 47:

De belo oning van LV VNL-verkeerssleiders is in lijn met de beloning b van luchtve erkeersleiders s in andere E Europese lan nden. Het ma anagement vvan verkeerrsleiders (e.g g. unit manag gers, superv visors) is afko omstig uit de groep luchtve erkeersleiders s en ontvang gt een beloniing passend binnen het looongebouw van LV VNL. Verkeersleiders en h het managem ment van verrkeersleiderss ontvangen als a onderdeel van de beloning b een toeslag voorr onregelmattige dienstenn (TOD). Deze verkeersleide v ers maken ge ebruik van de e regeling FL LNA, passendd binnen de rechtsp positie en hett loongebouw w van LVNL.. Binnen de kaders k van dde vigerende rechtsp positie en arb beidsvoorwaa arden kunne en functionarissen een veergoeding ontvang gen additioneel aan de F FLNA-vergoe eding wannee er zij nog acttieve werkza aamheden blijven verrichtten door na te t dienen als s luchtverkeeersleider, manager of verkeerrsleidingexpe ert. De gerap pporteerde bedragen bettreffen de som van de FLNA-vergo oeding en de e additioneel verworven vergoeding. v Deze (G General) Managers hebb ben een achttergrond als luchtverkeerrsleider hetgeen van belang g is voor het uitvoeren va an de functie. De beloningg past binnen het loon ngebouw van LVNL.

Overige e functionarrissen, oud-medewerke ers Bedragen n in euro’s

Functienaam 2014

Datum in dienst

Functienaam 2013

48

Sp pecialist Infra

nov-72

Sp pecialist Infra 49

Briiefing Officer

jul-78

Briiefing Officer 50

51

52

ght Data Flig Asssistent Flig ght Data Asssistent RDHR Co onsultant HR RDCo onsultant Me edewerker

sep-74

apr-98

jan-85

Me edewerker 53

54

114

eronautical Ae Ca artograaf Ae eronautical Ca artograaf ontroller Co BP P&C Co ontroller BP P&C

1 125 pagina's

nov-82

okt-87

Ure en p/w w ultim mo 2014

Beloning 2014

Belastbare onkostenvergoeding 2014

ABP WGlast 2014

So ociale la asten 2014 2

Bezoldigging 20144

Datum uit u dienstt

Ontslag-vergoedin ng 2014


Beloning 2013


ABP WGlast 2013


Bezoldigging 20133

Datum uit u dienstt


38,00

-

-

-

-

-

38,00

-

-

-

-

-

34,20

-

-

-

-

-

34,20

-

-

-

-

-

36,00

-

-

-

-

-

36,00

-

-

-

-

-

36,00

-

-

-

-

-

36,00

-

-

-

-

-

36,00

-

-

-

-

-

36,00

-

-

-

-

-

32,00

-

-

-

-

-

32,00

-

-

-

-

-

38,00

-

-

-

-

-

38,00

-

-

-

-

-

1-7-20 010

45.34 46 47.91 16

1-12-20 010

61.27 71 65.79 94

1-12-20 010

70.31 12 73.39 93

1-6-20 010

58.05 51 58.57 70

1-7-20 010

76.10 06 76.92 25

1-12-20 010

39.68 80 39.77 73

1-4-20 002


81.79 91 72.34 47

Be edragen in euro o’s

Functienaa am 2014

Datum in dienst

Functienaa am 2013

55 5

Medewerke er

jun-72

Medewerke er 56 6

57 7

58 8

er Medewerke Support Medewerke er Support Senior consultant Senior Consultant Engineer

jul-99

okt-98

jan-75

Engineer 59 9

60 0

61 1

62 2

63 3

64 4

65 5

66 6

67 7

68 8

Verkeersleider FLNA Verkeersleider/ Supervisor Verkeersleider/ Supervisor Verkeersleider/ Supervisor Verkeersleider/ Supervisor Verkeersleider/ Supervisor Verkeersleider (2) Verkeersleider (2) Verkeersleider (2) Verkeersleider (2) Verkeersleider (2) Verkeersleider (2) Verkeersleider FLNA Verkeersleider FLNA Verkeersleider FLNA Verkeersleider FLNA Verkeersleider FLNA Verkeersleider FLNA Verkeersleider FLNA Verkeersleider FLNA

dec-84

jan-83

apr-91

okt-88

mrt-05

nov-89

dec-73

mei-86

apr-83

nov-86


Be eloning 2 2014

Belas stbare onko ostenvergo oeding 20 014

ABP P WGlastt 2014 4

Sociale lasten 2014

B Bezoldiging 2014

Datum D uit dienst

O Ontslagverrgoeding 2014


Be eloning 2 2013

Belas stbare onko ostenvergo oeding 20 013

ABP P WGlastt 2013 3

Sociale lasten 2013

B Bezoldiging 2013

Datum D uit dienst

O Ontslagverrgoeding 2013

38,00

-

-

-

-

-

38,00

-

-

-

-

-

38,00

-

-

-

-

-

38,00

-

-

-

-

-

38,00

-

-

-

-

-

38,00

39 95.812

-

73.100

4.673

473.585

16,00

4 41.538

-

5.397

6.692

178.627

16,00

3 38.130

-

6.097

4.626

48.853

-

38,00

17 75.185

-

47.460

5.865

228.511

-

38,00

20 01.755

-

38.02 26

7.038

246.818

-

38,00

18 81.827

-

39.534

7.301

228.661

-

38,00

19 94.077

17

35.979

7.038

237.111

-

38,00

18 88.833

-

32.196

7.301

228.329

-

38,00

18 89.785

-

32.909

7.038

229.732

-

38,00

17 77.856

-

30.665

7.301

215.822

-

38,00

19 93.556

-

32.54 44

7.038

233.137

-

38,00

17 70.463

-

33.431

7.301

211.195

-

38,00

19 92.511

-

30.42 25

7.038

229.974

-

38,00

18 80.241

-

30.665

7.301

218.207

-

38,00

19 90.137

-

32.54 44

7.038

229.719

-

38,00

14 43.029

-

34.986

3.856

181.872

-

38,00

19 90.423

-

48.835

3.941

243.199

-

38,00

17 70.810

-

49.786

5.291

225.887

-

38,00

18 84.443

32

47.467

4.973

236.915

-

38,00

12 24.632

-

35.060

5.291

164.983

-

38,00

18 87.349

87

39.439

6.522

233.397

-

38,00

15 58.037

-

36.973

3.856

198.866

-

38,00

18 83.075

-

46.34 41

3.941

233.357

-


1-11-2006

42.957 43.278

1-7-2010

47.664 48.070

1-1-2014

455.720 -

1-12-2014

125 pagina a's

115

125.000

Bedragen n in euro’s

Functienaam 2014

Datum in dienst

Functienaam 2013

69

70

71

72

73

erkeersleider Ve FL LNA Ve erkeersleider FL LNA erkeersleider Ve FL LNA Ve erkeersleider FL LNA Criisiscoö ördinator Criisiscoö ördinator ojectleider Pro CS S Pro ojectleider CS S En ngineer En ngineer

nov-72

dec-73

mei-74

mei-02

mrt-76


Beloning 2014


ABP WGlast 2014


Bezoldigging 20144

Datum uit u dienstt



Beloning 2013


ABP WGlast 2013


Bezoldigging 20133

Datum uit u dienstt


38,00

159.674

-

41.852

3.856

2055.382

-

38,00

174.296

-

54.088

3.941

2322.325

-

38,00

158.147

-

45.836

-

2033.983

-

38,00

184.032

-

47.868

-

231 .900

-

38,00

-

-

-

-

-

38,00

103.322

-

14.591

4.673

1222.587

38,00

-

-

-

-

-

38,00

88.378

-

17.567

7.020

1122.965

38,00

-

-

-

-

-

38,00

95.323

-

13.276

6.452

1155.050

1-1-20 014

241.89 94 31-12-20 013

54 t/m 5 56:

57:

58

59 t/m 7 70:

71 t/m 7 73:

116

1-12-20 013

Wegen ns beëindiging van het die enstverband ontvangen deze d oud-meedewerkers een uitkkering waarv van de som h het wettelijke e bezoldiging gsmaximum ooverschrijdt. Wegen ns beëindiging van het die enstverband ontvangen deze d oud-meedewerkers een uitkkering waarv van de som h het wettelijke e bezoldiging gsmaximum ooverschrijdt. Hun inkkomensgege evens zijn ee erder op gron nd van de WO OPT openbaaar gemaakt. Met dezze oud-mede ewerker is ee en individuelle regeling affgesproken w wegens beëindiiging van hett dienstverba and. De rege eling wijkt af van v de regulliere LVNLbovenw wettelijke WW W-regeling en n overschrijd dt het wettelijk bezoldiginggsmaximum. Deze oud-medewer o rker heeft in 2014 een ee enmalige uitk kering ontvanngen hoger dan hett wettelijke bezoldigingsm b maximum we egens beëind diging van heet dienstvverband. Van de eze medewerrkers is de be ezoldiging in n 2013 toegelicht, omdat hun bezoldiiging in dat ja aar de WNT--norm oversc chreed. Dit is s in 2014 nieet het geval. Hun be ezoldigingsge egevens zijn opgenomen n voor vergelijkingsdoeleiinden. Deze oud-medewer o rkers hebben n in 2013 een eenmalige uitkering onntvangen hog ger dan hett wettelijke bezoldigingsm b maximum we egens beëind diging van heet dienstvverband. Hun n bezoldiging gsgegevens zijn z opgenom men voor vergelijjkingsdoelein nden.

1 125 pagina's

136.95 52

Toelichtting bij de bo ovenstaande tabel 48 t/m 5 53:

-


250.00 00

To opfunctionarissen: raad d van toezic cht De e raad van to oezicht ziet to oe op de werrkzaamhede en van het be estuur en staaat het bestuu ur met raa ad terzijde. De D leden van n de raad wo orden benoem md door de staatssecreta s aris van Inffrastructuur en e Milieu voo or een period de van vier ja aar en zijn ee enmaal herbbenoembaar voor ee en tijdvak van n vier jaar. De e raad van to oezicht stelt zijn z eigen ve ergoedingen vast v waarbij de WNT in aacht wordt ge enomen. De e hoogte van n deze vergoeding is gere elateerd aan de omvang van de orgaanisatie en de e ge emiddelde tijd dsbesteding.. Charlotte In nsinger en Lo odewijk Hijmans van denn Bergh vallen onder he et bezoldiging gsregime van n de WNT. G Gerlach Cerfo ontaine en Pieter P van Geeel vallen in de d ovvergangsrege eling.


Beloning g

Belastbare vaste en variabele onkosten-- Pensioenppremies Criisisheffing vergoeding

G Gerlach Cerfo ontaine* Tom Bakker Liidewijde Ong gering P Pieter van Ge eel* C Charlotte Insin nger Lo odewijk Hijm mans van de en Bergh

19.000 0 9.367 7 14.500 0 9.367 7

203 3 521 -

-

-

9.367 7

-

-

-

Totaal

61.601 1

724 4

-

-

* Deze leden vallen onderr de overgan gsregeling van v de WNT. 20 013


Beloning g

G Gerlach Cerfo ontaine* Tom Bakker* Liidewijde Ong gering P Pieter van Ge eel* C Charlotte Insin nger Lo odewijk Hijm mans van de en Bergh

Belastbare vaste en variabele onkosten-- Pensioenppremies vergoeding

19.000 0 13.217 7 14.500 0 9.367 7

456 6 954 4 -

-

9.367 7

-

-

Totaal 65.451 1 1.410 0 *D Deze leden vallen v onder de overgang gsregeling va an de WNT.

-

Scchiphol, 24 april 2015 He et bestuur, J.F P. Riemens F.M. van Roo oijen


125 pagina a's

117

6.

Overrige geg gevens s

Controlleverklaring g van de ona afhankelijke e accountantt Aan: de e Raad van Toezicht T en het h Bestuur vvan Luchtverkeersleiding Nederland Verklarring betreffe ende de geco onsolideerd de jaarreken ning Wij hebben de in ditt jaarverslag op pagina 62 2 tot en met 117 opgenomen geconssolideerde ening over 20 014 van Luch htverkeersle iding Nederla and te Schip phol gecontrooleerd. Deze jaarreke geconso olideerde jaa arrekening be estaat uit hett geconsolide eerde overzicht van gereealiseerde en n niet-gerrealiseerde re esultaten ove er 2014, de g geconsolidee erde balans per 31 decem mber 2014, het h geconso olideerde mu utatieoverzicht eigen verm mogen en he et geconsolid deerde kassttroomoverzic cht over 2014 en de toe elichting, waa arin zijn opge enomen een overzicht va an de belang rijke grondsla agen voor fin nanciële vers slaggeving e n overige toe elichtingen. Verantw woordelijkhe eid van het bestuur Het besstuur van de organisatie is verantwoo rdelijk voor het h opmaken n van de gecoonsolideerde e jaarreke ening die hett vermogen en e het resulta aat getrouw dient d weer te e geven in overeen nstemming met m in overee enstemming m met artikel 12 lid 1 van Verordening V ((EG) 550/200 04 van het Europees Parlement en de Raad en de brief van n het ministerrie van Infrasstructuur en Milieu g gedateerd op 5 februari 2015 met ond derwerp ‘Ontheffing toepa assing IAS199/IAS19R’ en n de bepa alingen van en e krachtens de WNT, alssmede voor het opstellen n van het jaaarverslag. Het besstuur is teven ns verantwoo ordelijk voor e een zodanige interne beh heersing als het noodzakkelijk acht om m het opmak ken van de g econsolideerde jaarrekening mogelijkk te maken zonder a afwijkingen van v materiee el belang als gevolg van fraude f of fou uten. Verantw woordelijkhe eid van de accountant a Onze ve erantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de gec consolideerdee jaarrekenin ng op basiss van onze controle. c Wij hebben onze e controle ve erricht in overeenstemminng met Nederla ands recht, waaronder w de e Nederlandsse controlestandaarden en e het Controoleprotocol WNT. D Dit vereist datt wij voldoen aan de voorr ons geldende ethische voorschriftenn en dat wij onze co ontrole zodan nig plannen en e uitvoeren dat een rede elijke mate van zekerheidd wordt verkrege en dat de ge econsolideerd de jaarreken ning geen afw wijkingen van n materieel bbelang bevat. Een con ntrole omvat het uitvoeren van werkza aamheden te er verkrijging g van controlee-informatie over de bedragen en n de toelichtingen in de g geconsolidee erde jaarreke ening. De gesselecteerde werkzaa amheden zijn n afhankelijk van de doorr de accountant toegepas ste oordeelsvvorming, me et inbegrip p van het inscchatten van de risico’s da at de jaarrek kening een affwijking van materieel belang b bevat als gevvolg van frau ude of fouten n. Bij het mak ken van deze e risico-inschhattingen neemt d de accountan nt de interne beheersing in aanmerkin ng die releva ant is voor heet opmaken van de g geconsolidee erde jaarreke ening en voo or het getrouw we beeld daa arvan, gerichht op het inrichten n van controlewerkzaamheden die pa assend zijn in n de omstandigheden. D Deze risicoinschatttingen hebbe en echter niet tot doel een n oordeel tott uitdrukking te brengen oover de effectiviteit van de in nterne behee ersing van de e organisatie e. Een contro ole omvat tevvens het evaluere en van de ge eschiktheid van v de gebru uikte grondsla agen voor fin nanciële versslaggeving en

118

1 125 pagina's


va an de redelijkkheid van de door het besstuur van de organisatie gemaakte scchattingen, alsmede a an de gecon ee en evaluatie van v het algehele beeld va nsolideerde ja aarrekening. Wij zijn van me ening dat de door ons ve erkregen controle-informa atie voldoendde en geschikt is om en onderbouw wing voor on ns oordeel te bieden. ee Oo ordeel Na aar ons oordeel geeft de geconsolide eerde jaarrek kening een ge etrouw beeldd van de groo otte en sa amenstelling van het verm mogen van L Luchtverkeers sleiding Nederland per 3 1 december 2014 en va an het resulta aat en de kas sstromen ove er 2014 in ov vereenstemm ming met arti kel 12 lid 1 van v Ve erordening (E EG) 550/2004 van het Eu uropees Parlement en de e Raad en dee brief van he et miinisterie van Infrastructuu ur en Milieu g gedateerd op p 5 februari 2015 2 met ondderwerp ‘Ontheffing toe epassing IAS S19/IAS19R’ en de bepa lingen van en krachtens de WNT. gsgrondslagen Be enadrukking g van aange elegenheid o omtrent de gehanteerde g e waardering Wij vestigen de e aandacht op o pagina 67 7 en 68 in de toelichting van v de geconnsolideerde jaa arrekening, waarin w is uite eengezet datt de reikwijdte e van de doo or Luchtverkeeersleiding Ne ederland geh hanteerde wa aarderingsgrrondslagen van v artikel 12 2 lid 1 van Veerordening (E EG) 55 50/2004 van het Europee es Parlementt en de Raad d zijn beperktt met betrekkking tot de toe epassing van n IAS19/IAS 19R. Deze ssituatie doet geen afbreuk aan ons ooordeel. Ve erklaring betreffende ov verige bij off krachtens de d wet gestelde eisen Te evens vermelden wij dat het h jaarversla ag, voor zov ver wij dat kunnen beoorddelen, verenigbaar is me et de geconssolideerde jaarrekening. otterdam, 24 april 2015 Ro KP PMG Accoun ntants N.V., J.JJ. Visser RA


125 pagina a's

119

7.

Afkortingen n

A AAA AAPRO O AAS ABP ACC Accepta a AENA AG a.i. AMAN APP ATC ATFM ATM

Am msterdam Adv vanced Air trraffic control system Are eA PROcedural control Am msterdam Airp port Schipho ol Algemeen Burg gerlijk Pensio oenfonds Am msterdam area Control Ce entre ACCelerating EGNOS E adoP PTion in Avia ation Aerropuertos Es spañoles y N avegación Aérea A Acttuarieel Geno ootschap Ad Interim Airsspace MANa agement APP Proach Air Traffic Contrrol Air Traffic Flow Managemen nt Air Traffic Mana agement

B Bas BNG btw BV/B.V..

wonersAansp preekpunt Scchiphol Bew Ban nk Nederland dse Gemeen nten Belasting over de d Toegevoe egde Waarde e Bessloten Venno ootschap

C CANSO O cao CBA CBR CDA CDA CEO CFO COO A COVRA CROS CS

120

1 125 pagina's

Civvil Air Navigattion Servicess Organisatio on Colllectieve Arbe eidsOvereen nkomst Cro oss Border Area A Cen ntraal Bureau u Rijvaardigh heidsbewijze en Con ntinuous Des scent Approa ach Chrristen-Democ cratisch App pel Chiief Executive e Officer Chiief Financial Officer Chiief Operating g Officer Cen ntrale Organisatie Voor R Radioactief Afval A Com mmissie Reg gionaal Overrleg luchthaven Schiphol Corrporate Services


D DB B DD DA DF FS DN NV DV V

Defined Benefit kota Associa ation Dutch Dak Deutsche Flugsicherun ng ke Veritas Det Norsk DisconteringsVoet

E EA ASA EG G EG GNOS Eo oSMS EU U

European Aviation Saffety Agency hap Europese Gemeensch ary Navigatio on Overlay Service European Geostationa s Effectiveness Of Safetty Management Systems Europese Unie

F FA AB(EC) FL LNA FP PU fte e

e Central) Functional Airspace B lock (Europe Non-Activiteitt Functioneel Leeftijds N Uittreden Flexibel Pensioen en U Full Time Equivalent

G GB BP GP PS

ain Pound stterling Great Brita Global Positioning Sysstem

H HB BO HR RM

wijs Hoger BerroepsOnderw Human Re esources Ma anagement


125 pagina a's

121

I IAF IAS(B) ICAO iCAS I(C)T ILS ILT ISO iTEC ITIL IUB

h Fix Initiial Approach Inte ernational Ac ccounting Sta andards (Boa ard) Inte ernational Civ vil Aviation O Organisation iTE EC Centre Au utomation Syystem Info ormatie (Com mmunicatie) T Technologie Insttrument Land ding System Insp pectie Leefomgeving en Transport Inte ernational Orrganization fo or Standardiz zation Inte eroperability Through Eurropean Colla aboration Info ormation Tec chnology Info ormation Librrary Inko omsten en Uitgaven U in B Balans

K owledge and Developme ent Centre Kno Kon ninklijke Luch htvaartMaatsschappij Kon ninklijk Nede erlands Meteo orologisch In nstituut

KDC KLM KNMI

L LA LFV LVB LVNL

gal Affairs Leg Luft ftFartsVerkett LucchtVerkeersB Beveiligingso organisatie LucchtVerkeersle eiding NederrLand

M MER MT MUAC MVO

122

pportage MiliieuEffectRap ManagementTe eam er Area Conttrol Centre Maastricht Uppe k Verantwoo ord Ondernem men Maatschappelijk

1 125 pagina's


N NA AK NA ATS NC CDO NC CSC NL LR NM M NO OGEPA NS SA NS SAA NS SS NV V/N.V.

dse Algemen ne Keuringsd dienst Nederland National Air A Traffic Se rvices Nationale Commissie vvoor internattionale same enwerking enn Duurzame Ontwikkeling Nationaal Cyber Secu rity Centrum uimtevaartlaboratorium Nationaal Lucht- en Ru Nautische Mijl Nederland dse Olie en G Gas Explorattie en Produc ctie Associattie National Supervisory S A Authority North Sea a Area Amste erdam Nuclear Security Summ mit e Vennootsch hap Naamloze

O OP PS OR R OR RS OV VV

nS OPeration Ondernem mingsRaad Omgeving gsRaad Schip phol Onderzoeksraad Voorr Veiligheid

P gation Projected Benefit Oblig PROcedures

PB BO PR RO

R RA AT RM MI RU U

ysis Tool Risk Analy Regeling Milieu-Inform M matie luchthaven Schipho ol Regional Unit U

S SE ERA S& &I S& &P SE ES SE ESAR SM MS SS SC SU U

sed Europea an Rules of th he Air Standardis Systems & Infrastructu ure Strategy & Performancce Single Eurropean Sky Single Eurropean Sky A ATM Researrch Safety Ma anagementSyysteem Safety Sta anding Comm mittee Service Unit


125 pagina a's

123

T TEN-T TOD TWR

ans-European n Transport N Network Tra Toe eslag Onrege elmatige Die nsten ToW WeR

U UFO USD

ying Object Uniidentified Fly Uniited States Dollar D

V VCS R VEMER VFR VIRBI VPS VvAA

em Voice Communication Syste Veiligheid, Efficiency, Milieu u EffectRapportage ules Visual Flight Ru orschrift Inforrmatiebeveiliiging Rijksdie enst Bijzondere Informattie Voo VeiligheidsPlatfform Schipho ol omobilisten Verreniging Van Artsen Auto

W WIA WNT

et werk en Ink komen naar Arbeidsverm mogen We We et Normering bezoldiging Topfunctionarissen publieke en sem mipublieke secctor We et Openbaarh heid van Besstuur We erkloosheidsW Wet

WOB WW

Z ZBO

124

stuursOrgaan n Zelffstandig Bes

1 125 pagina's


Luchtv verkeersleid ding Nederla and

nsplein Zuid-West 1001 Station 1117 C CV Schiphol Postbu us 75200 1117 Z ZT Schiphol T 020 406 2000 www.lvvnl.nl

Verantwoording. Definitief Confidentieel. S& &P CRC LvD 2015JV. Classificatie. april 2015

Recommend Documents