Verandering van Tijdperk: unieke kans voor glastuinbouw Naaldwijk, 15 Oktober 2015
twitter.com/janrotmans
We leven niet in tijdperk van verandering maar in een verandering van tijdperken
19de Eeuw
vs
21ste Eeuw
industriële revolutie
digitale revolutie
angst voor machines
angst voor robots
langdurige onrust
steeds meer onrust
sociale ongelijkheid
sociale ongelijkheid
Marx
Piketty
Kantelperiode 1. samenleving wordt decentraal en bottom-up 2. economie wordt decentraal en circulair 3. nieuwe macht ontstaat
Samenleving 3.0
Overgang naar Samenleving 3.0 Opbouw van
Voorontwikkelingsfase
Doorontwikkelingsfase
Samenleving 3.0 De afbeelding k an momenteel niet worden weergegev en.
Kantelperiode
Verticaal
Horizontaal
Centraal
Decentraal
Top-down
Bottom-up
We zitten hier
Tijd
Burger Initiatieven
Explosie van BurgerCoöperaties
Economie 3.0
Oude Economie vs Nieuwe Economie banken
financiële coöperaties
energiebedrijven
google, tesla, van de bron
taxibedrijven
Uber
hotelketens
Airbnb
boekenwinkels
Amazon
platenmaatschappij
Itunes
Economische Kanteling - robotisering en automatisering - digitalisering van productieproces - ontbundeling & ontvlechting - circulaire & bio-economie
Economie 3.0 deeleconomie
digitale economie
circulaire economie maker-economie
robot-economie
bio- en groene economie
Traditionele Sectoren in Transitie Energie
van centraal, fossiel naar decentraal duurzaam
Bouw
van aanbod & product naar vraag & dienst
Zorg
van doelmatig & efficiënt naar mensgericht
Onderwijs
van organisatie centraal naar leerling centraal
Agrofood
van efficient & lineair naar biobased en circulair
elk verdienmodel in elke sector van elk bedrijf staat onder druk
Nieuwe Economie is ‘booming’ Clean Tech Industry snelst groeiende industrie in de wereld
300 miljard dollar in 2012 - 30% groei t.o.v. 2011 China Duitsland VS Italië Nederland
$ 60 miljard $ 45 miljard $ 40 miljard $ 17 miljard $ 5 miljard
Nieuwe Economie in Nederland Nieuwe Economie
= ca. 2-4% van BNP
in 2025 10% - 20% bij 15% groei per jaar in 2030 25% - 50% bij 15% groei per jaar
Rendement van Nieuwe Economie elke euro geïnvesteerd in de groene economie levert 3 euro rendement op voor economie
elke euro geïnvesteerd in de zwarte economie kost de samenleving 2 euro PBL, 2013
Fossiel Mausoleum
Wat betekent dit voor de glastuinbouw?
Westland Duurzaamste Gemeente ligging
[groen gebied, nabij steden]
economisch kapitaal
++
sociaal-cultureel kapitaal
++
ecologisch kapitaal
+-
Transitie Glastuinbouw wasserbombe affaire 1988 transitie in glastuinbouw van ‘wasserbombe’ naar ‘smaakbom’ innovatie: cherrytomaat, trostomaat, vleestomaat transport werd verbeterd
visie Greenport Westland 2020
glastuinbouw één van de meest innovatieve sectoren in Nederland NIET een van de duurzaamste!
Energie 3% duurzame energie
[doel 2020 20%!]
energie-efficiëntie stabiel [laatste 10 jaar] CO2-uitstoot daalt licht
[op niveau 1990]
energiegebruik per m2 kas constant sterke kostenfluctuaties door aardgasprijzen
Kas als Energiebron prachtig revolutionair concept 2005 concept 2007 prototype 2015 7 proefprojecten ???? grootschalige toepassing
Milieu bestrijdingsmiddelen overschrijden norm normoverschrijdingen van 3000 keer waterkwaliteit ver onder de maat [Westboezem] illegale lozingen door glastuinbouwers mentaliteitsverandering nodig! Hoogheemraadschap Delfland
Urgentie: waarom veranderen?
Economisch Perspectief toenemende internationale concurrentie schaalvergroting: 1980 2014 2040
8000 bedrijven 2000 bedrijven 100 bedrijven??
afname glastuinbouwopp: 400 ha sinds 2000 80% van cultuurgrond is glastuinbouw
Alarmbellen glastuinbouw dreigt ten onder te gaan veel telers in financiële problemen niet vraaggestuurd maar aanbodgestuurd prijzen onder druk, verzadigde markt sector te versnipperd, te weinig samenwerking
Alarmbellen ondernemers vergrijzen snel weinig aanvoer van nieuwe kundige telers kennis verdwijnt en veroudert greenports beconcurreren elkaar geen krachtenbundeling maar lokaal denken
“We produceren de verkeerde dingen”
3 van 5 bedrijven sneuvelen in kantelfase van transitie
Survival of the Fittest niet de grootste bedrijven overleven, ook niet de slimste bedrijven, maar de meest adaptieve bedrijven
Het Roer Moet Om nieuwe oriëntatie nieuwe producten nieuwe verdienmodellen
Urgentie: wat te doen?
Waanzin: steeds hetzelfde blijven doen en toch betere resultaten verwachten
Einstein
Radicale Innovatie incrementele innovatie: dingen
slimmer
proces innovatie:
dingen
efficiënter
radicale innovatie:
dingen
anders
doen
doen
doen
Verander Strategie Duale Strategie ontwikkel schaduwlijn binnen bedrijf experimenteer met nieuw verdienmodel zoek samenwerken nieuwe partners
Niche Producten zeekraal zeewier lamsoor kruiden & cressen snel groeiende niche-markten
Zilte Landbouw economie ontwikkelen rondom zilte landbouw – – – –
125.000 ha landbouw in Nederland verzilt in 10-20 jaar maakt gebruik van zouttolerante planten traditionele en nieuwe (biologische) gewassen duurzame, rendabele landbouw met zout kwelwater zeeaster, zeekraal, zeekool zilte bloembollenteelt combinatie viskweek en zilte gewassen
Meerlagenteelt
Nieuwe Klanten & Afzetmarkten pharmacie cosmetica verpakking kleding zorg
Nieuwe Klanten
Duurzaam gezond schoon kwaliteit veilig zonder verspilling
Rob Baan Koploper micro-groenten voeding & gezondheid LED-lampen slimme marketing vraaggestuurde productie
Duurzaam energieleverend geen chemische bestrijdingsmiddelen gesloten watersysteem verwaarden reststoffen geen afval
Glastuinbouwbedrijf Lans trostomaten geothermie bespaart 28 miljoen m3 gas/jaar, 18.500 huishoudens
energieleverend 13 warmtekrachtkoppelingsinstallaties
Circulair & Biobased van restmateriaal producten maken van plantenresten veevoer, bouwmateriaal
Nova Lignum aubergineteler in Zevenbergen afwerkplaten uit de auberginekas cross-overs met pharmacie, cosmetica
Kruisbestuivingen Nodig cross-overs nodig tussen: boeren en chemici glastuinbouw en melkveehouderij telers en bouwers boeren met voedingsdeskundigen
Slimmer & Beter Organiseren niet
alleen via traditionele branche-organisaties
vooral
via innovatiehubs & communities
regionale samenwerking is cruciaal kantelaar, koplopers en verbinders
Industriebeleid 3.0 duurzaam industriebeleid glastuinbouw grootschalige investeringen faciliterende overheid niches & traditionele bedrijven verbinden barrières & belemmeringen wegnemen
glastuinbouw staat voor de grootste opgave in 150 jaar
