Veerkracht! TER GELEGENHEID VAN HET DEELCONGRES VNG DOOR CULTUUR EN SPORT NAAR EEN VITALE LOKALE SAMENLEVING

Veerkracht! TER GELEGENHEID VAN HET DEELCONGRES VNG ‘DOOR CULTUUR EN SPORT NAAR EEN VITALE LOKALE SAMENLEVING’

Veerkracht Door cultuur en sport naar een vitale lokale samenleving

Colofon Juni 2012 Gebaseerd op door gemeenten aangeleverde voorbeelden. Auteurs Daniël Kruithof ([email protected]) Lydia Jongmans ([email protected]) Vormgeving Dimitry de Bruin

Inhoudsopgave Vitale wijken

7

Naar een vitale lokale samenleving

9

Vitalisering in 10 (w)ijkpunten?!

11

1

Bepaal de vitaliteit

12

2

Vitale waardestijging

14

3

Keuze gemeentelijke rol

16

4

De vitaliteit op uitnodiging

19

5

Ieder vitaliserend idee is welkom

21

6

Ruimte voor het aanbod

25

7

Mogelijke en noodzakelijke verbindingen

27

8

Van burger- naar partnerparticipatie

29

9

De gemeente als vangnet

29

10 De wijk is nooit af Bijlage I: Overzicht sportstimuleringsprojecten 2011 (Steenwijkerland)

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

33 37

5

6


Vitale wijken Een vitale wijk* is een wijk in beweging, met actieve burgers en andere betrokken partners, die zelf initiatief nemen of daartoe uitgenodigd worden. Een vitale wijk bestaat uit inwoners die (financieel) zelfredzaam zijn, een goede (arbeids-) participatie kennen, wel of niet in verenigingsverband georganiseerd zijn en bijdragen aan de eigen leefomgeving. Bij een vitale wijk hoort een lokale overheid die eigen inzet stimuleert en inwoners motiveert om mee te doen. De gemeente kan de regierol nemen om optimaal gebruik te maken van de sociaalmaatschappelijke en overige netwerken die aanwezig zijn. Kortom; het gaat om een vitale lokale samenleving. * Met ‘wijk’ wordt ook dorp, buurt, stadsdeel of kern bedoeld.

5 juni 2012


7

8


Naar een vitale lokale samenleving Iedere samenleving heeft eigen veerkracht en vitaliteit. Burgers en andere partners hebben daarvoor een eigen verantwoordelijkheid. Soms zijn ze onvoldoende in staat om hieraan vorm te geven. Gemeenten kunnen de regierol nemen om partijen bij elkaar te brengen en een omgeving te bieden waarin ideeën of initiatieven tot hun recht komen. Met als gezamenlijk doel te komen tot vitale burgers en daarmee een vitale, veerkrachtige, lokale samenleving. Die een stootje kan hebben.

Goede voorbeelden Gemeenten besteden veel energie aan de vitalisering van wijken, dorpen, buurten, stadsdelen of kernen (verder: wijken). Deze energie levert veel op, getuige de voorbeelden in deze brochure. Voorbeelden waarbij hele wijken integraal (on-)herkenbaar zijn veranderd met inzet van vele partners door vervanging van gebouwen en herinrichting van de openbare ruimte, andere bevolkings- en bedrijvensamenstelling. Of voorbeelden met schijnbaar eenvoudiger aanpak gericht op meer samenhang en minder schooluitval door meer laagdrempelig sporten cultuuraanbod in buurt en wijk. Gemeenten hebben op uitnodiging, veelal via de provinciale afdeling, voorbeelden van vitalisering aan de VNG gezonden. De verzameling goede voorbeelden in deze brochure is een keuze uit de vele goede voorbeelden op wijkniveau. Goede voorbeelden die de potentie hebben algemene praktijk te kunnen zijn. Enerzijds door beleid van de gemeente, maar ook omdat stakeholders/ partners als burgers, organisaties en bedrijven meer betrokkenheid en zeggenschap wensen in hun woon- en leefomgeving.


9

De wijk, de burgers en de gemeente Burgers zijn hun wijk of buurt. Vormgeven van de betrokkenheid van bewoners en andere partners geeft een wijk veerkracht en vitaliteit. Uit de aangeleverde voorbeelden blijkt de lokale zoekopdracht en regierol voor gemeenten. De regierol in het bij elkaar brengen van partijen, maar ook door de omgeving en de instrumenten te bieden waarin initiatieven tot hun recht kunnen komen. Regie bij het vitaliseren van een wijk of buurt ‘zijn’. Soms met doelstellingen vanuit economische perspectieven of ondernemersklimaat, toerisme en recreatie, participatie, verbetering van de woningmarkt, sociale cohesie, zelfredzaamheid, gezondheid of vanuit sportief of cultureel oogpunt. Regie bij vitalisering is daarmee ook een lokaal doel om van ‘wij’ een ‘wijk’ te maken.

Vitale samenleving Het begrip ‘vitaal’ staat in dit verband voor veerkracht, het vermogen om klappen of tegenslagen te boven te komen, maar ook voor gezondheid, participatie, cohesie en zelfredzaamheid. Vitale wijken, met vitale burgers reageren op een omgeving die verandert. Vitale wijken zijn dynamisch en kennen hun eigen veerkracht en eigenheid. De in deze brochure opgenomen voorbeelden gaan uit van de potentie van de wijk of het gebied. Waarbij de gemeente bewaakt dat de functie en waarde van die wijk voor omliggende wijken of gebieden minimaal in stand wordt gehouden of verbeterd.

10


Vitalisering in 10 (w)ijkpunten?! De dynamische samenleving waarin wij wonen, werken, sporten, cultuur beleven, kortom participeren, is continue in beweging, daarin aangejaagd door maatschappelijke ontwikkelingen zoals economische of demografische veranderende omstandigheden. Maatschappelijke ontwikkelingen vragen van gemeenten een versterkte inzet en regie. Bij het aanpakken van maatschappelijke opgaven zoekt de gemeente de samenwerking en waar nodig neemt de gemeente de regierol. Deze regierol in de wijk wordt vormgegeven door bewoners en andere belanghebbenden als partners te betrekken (uit te nodigen), afstemming te stimuleren en te coördineren. De gemeente staat in dit proces als regisseur meer op afstand. Elke wijk kent haar eigen unieke culturele en sociaaleconomische verbanden, mogelijkheden en maatschappelijk kapitaal, verleden, ligging en betekenis voor een kansrijke en vitale toekomst. In deze brochure zijn 10 (w)ijkpunten gedefinieerd die een rol spelen bij de vitalisering van de wijk. Per ijkpunt zijn steeds een voorbeeld of voorbeelden vanuit gemeenten te lezen. De ijkpunten zijn: 1


2


3


4


5


6


7


8


9


10

De wijk is nooit af


11

1


Een belangrijk ijkpunt is hoe zich vanuit de bestaande vitaliteit - de kleur van de wijk- toegevoegde waarde kan ontwikkelen. Voor de wijk maar ook voor haar omgeving. Met gebruikmaking van het aanwezige sociale, economische, ruimtelijke/vastgoed, sportieve en ander kapitaal zoals cultureel (wijk)erfgoed. Er zijn verschillende algemene signaleringsinstrumenten om informatie te krijgen hoe de wijk eruit ziet: de leefbaarometer, sociale index, de integrale veiligheidsmonitor, en de staat van de stad. Het gaat om gegevens over o.a. huizenmarkt, arbeidsmarkt, zorg, opleidingen, veiligheid. Combineer deze cijfers met inlichtingen van professionals en bewoners. Deze combinatie van objectieve en subjectieve informatie helpt bij het prioriteren. Specifiek met het oog op een beleid voor sport en bewegen is in 2012 de Buurtscan verschenen, een middel om de wijk in beeld te krijgen. De scan kent drie stappen om te komen tot inzicht in: de data op buurtniveau, de kracht van de buurt en de wensen van de bewoners (www.sportinde buurt.nl). Den Haag als voorbeeld:

12


Duindorp Één blik op de kaart leert dat geen wijk in Den Haag zo schitterend in de duinen vlak aan zee is gelegen als Duindorp. Maar er waren aan het eind van de twintigste eeuw een paar problemen met de wijk: een flink aantal woningen voldeed niet meer aan de moderne eisen; de bevolkingssamenstelling was zeer eenzijdig ; er was in Duindorp sprake van een dominante cultuur van isolement en zwijgen naar de buitenwereld, gevoed door angst voor represailles. Een kleine minderheid was in staat de gang van zaken te bepalen.

Besloten werd tot herstructurering, een aantal complexen werd gesloopt, er kwam, deels duurdere, nieuwbouw voor in de plaats. Zowel Vestia, de grootste verhuurder, als de gemeente, waren ervan overtuigd dat de fysieke herstructurering ook het moment was om te proberen de bestaande cultuur te doorbreken en ruimte te bieden aan de zeker volop aanwezige goede krachten.

Belangrijkste ingrediënten: *

Brede school gericht op positieve ontwikkeling van de kinderen;

*

Harde zichtbare aanpak van de asociale onderkant en handhaving van de ondergrens van fatsoenlijke omgang;

*

Het doorbreken van de kongsi’s tussen welzijn, jongerenwerk en de cultuurbepalende elementen;

*

Positieve krachten zichtbaar op het schild hijsen, een positief beeld van Duindorp creëren.

We zijn veel tegengekomen onderweg: *

Het bureau Werken aan de Stad heeft in de eerste jaren het voortouw genomen door diep in de wijk door te dringen, en de gemeente en Vestia aan te zetten tot het verleggen van de koers.

*

Politie moest vertrouwen terugwinnen en veel nadrukkelijker in de wijk aanwezig zijn.

*

Jongerenwerk moest totaal op de schop, en het wijkcentrum het Trefpunt moest worden teruggewonnen op degenen die er hun eigen honk van hadden gemaakt.

*

Twee zieltogende scholen moesten worden gerevitaliseerd onder nieuwe leiding met het concept brede buurtschool.

*

Het Tesselseplein moest weer een plek voor iedereen worden en de gemeentelijke handhavers moesten terug de wijk in.

Dit alles om te helpen die cultuuromslag te maken. We zijn er nog niet, maar we zijn een heel eind gekomen.

De politie, de handhavers, het jongerenwerk, de scholen, het Trefpunt, ze hebben allemaal grote slagen gemaakt. Een nieuw breed samengesteld wijkberaad zet zich in voor het aanzien van de wijk. De winkeliers op het Tesselseplein zien een enorme vooruitgang. En we hebben een project straatvertegenwoordigers, met mensen die verantwoordelijkheid willen nemen voor hun wijk.

We hebben de lieden die vroeger de sfeer bepaalden in de hoek weten te drukken, maar nog niet definitief tot overgave weten te brengen. Af en toe komt het oude Duindorp nog even boven, (ruiten in bij het Ghandicentrum en bij winkeliers, overmatige hondenpoep in sommige straten, fout parkeren door dikke auto’s) maar minder en minder vaak.

De opgave voor de komende jaren is om de bereikte resultaten vast te houden en de duizenden Duindorpers die in de goede zin trots willen zijn op hun wijk het heft stevig in handen te geven.


13

Rotterdam als voorbeeld: Een manier om de waarde van een wijk vast te stellen, te visualiseren en te communiceren is het web van Pact op Zuid (Spierings en Meeuwisse 2008; 2009). In 2008 heeft de Kenniskring Opgroeien in de Stad (KOS) van de Hogeschool Rotterdam in samenwerking met het Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS) van de gemeente Rotterdam een web ontwikkeld waarmee de waarde in een wijk gemeten kan worden. Pact op Zuid was de opdrachtgever van dit project. In een web zijn de scores op vier waardevelden in beeld gebracht. De waardevelden zijn: veiligheid, inkomen, sociaal en woningwaarde. De scores zijn vastgesteld in verhouding tot het gemiddelde van heel Rotterdam. Vervolgens kan, door elk jaar een meting te doen, worden bijgehouden hoe de waarde in een wijk zich in de loop van de tijd ontwikkelt.

2


Vitalisering leidt tot waardestijging. Waardestijging in termen van economie, sportiviteit, cultuur, gezondheid, cohesie enz. Om tot die vitaliteitswaarde te komen is het vanzelfsprekend dat bijdragen of voorstellen van belanghebbenden voor verbetering van de vitaliteit gedaan kunnen worden. In essentie zijn dit voorstellen, gedaan door een of meer belanghebbenden aan andere belanghebbenden met als doel om gezamenlijk vitaliteitswaarde te ontwikkelen. Die belanghebbenden kunnen partijen zijn die al in het gebied zitten (bewoners, ondernemers, corporaties, gemeenten, sportverenigingen, GGD, zorgaanbieders, scholen, welzijnsinstellingen enz.) of partijen die er een rol denken te kunnen vervullen (banken, verzekeraars, fondsen, et cetera). Het kan gaan om vastgoedwaarde, maatschappelijke waarde,gezondheidswaarde, sportieve waarde, veiligheid en willekeurig welke andere waarde. Wijken houden zo bijvoorbeeld voorzieningen in stand en dragen bij aan de financiering, bijvoorbeeld door vrijwillige inzet. Veenendaal als voorbeeld:

14


Foto’s van Panorama en de playground door Scagliola Brakkee fotografie

Meedenken en meedoen Veenendaal wil samen met bewoners kansen zien én verzilveren

Maar liefst 45 nationaliteiten, een relatief hoge werkloosheid, weinig binding van bewoners met hun woonomgeving en een slecht imago. Dat was de uitdaging waarvoor we stonden in het Veenendaalse JES-gebied, een samenvoeging van de wijken Jan Roeckplantsoen, Engelenburg en Schrijverspark. Met een integrale aanpak van sociale projecten en fysieke investeringen zijn we er aan de slag gegaan. Want dat biedt belangrijke kansen om negatieve spiralen te doorbreken.

1. De toenmalige situatie

De meeste mensen die in het JES-gebied wonen - vaak nieuwe Nederlanders - kiezen niet bewust voor deze plek. Zij hebben snel een woning nodig en nauwelijks alternatieve mogelijkheden. Dat geeft weinig binding met de woonomgeving en dat uit zich onder meer in een rommelig, vervuild straatbeeld, mensen die elkaar nauwelijks kennen en mensen die zich er niet veilig voelen.

2. Het gewenste eindresultaat/ het doel dat u voor ogen stond/staat bij de vitalisering

“Ik ben trots op mijn wijk en woon er graag.” Over vijf jaar moet het merendeel van de bewoners dat zeggen over het JES-gebied. Het moet een plek zijn waar mensen zich veilig voelen, waar kinderen en jongeren zich goed kunnen ontwikkelen en waar buren elkaar kennen en groeten. Waar bewoners hun kansen en talenten kunnen ontwikkelen en kunnen omzetten in werk en zorg voor elkaar. Waar de woningen zijn opgeknapt en toegerust voor de komende 20 jaar. Waar mensen zich betrokken voelen zodat het er weer opgeruimd en prettig uitziet, uitnodigend om te verblijven. Voor verankering van het project na afronding, wordt gedurende de uitvoering aansluiting gezocht bij wijkgericht werken, waarbij professionals integraal met bewoners werken.

3. Welke problemen u moest overwinnen/ wat zou u niet meer doen met de kennis van nu?

De verleiding is groot om alleen problemen te benoemen en daar op afstand oplossingen voor te bedenken. Het gaat er juist om naar bewoners te luisteren, samen kansen en mogelijkheden te zien en die in intensieve samenwerking te verzilveren.


15

4. De rol van cultuur, jongeren en/of ouderen en sport bij de oplossing •

Het sociale programma, een belangrijk onderdeel van het project, bevat veel onderdelen op het gebied van cultuur en sport, vaak gericht op specifieke doelgroepen, zoals jongeren en ouderen. Enkele voorbeelden:

•

De multifunctionele accommodatie Panorama is een bijzonder gebouw dat mede tot stand is gekomen dankzij veel inbreng van de bewoners. Panorama biedt fantastische ruimten – onder meer een prachtige sportzaal – waar mensen kunnen leren, spelen, sporten, werken en ontmoeten. Er is een uitgebreid aanbod van activiteiten voor alle doelgroepen. Bovendien stimuleren we de bewoners gezamenlijk activiteiten te organiseren.

•

Met een digitaal speelplein - een interactieve digitale én fysieke speelomgeving - willen we een bijzondere plek voor de jeugd creëren die aansluit bij hun (digitale) belevingswereld.

•

Samen met jongeren in het JES-gebied is een prachtige playground ontworpen die intensief wordt gebruikt.

•

Wijkgericht zetten we extra middelen in voor inburgering. Een goed voorbeeld is het project Voortburgeren, waarbij vrouwen ondersteuning krijgen bij hun verdere inburgering en maatschappelijke participatie.

•

Met bewonersvouchers dagen we bewoners uit zelf initiatief te nemen. Een goed idee belonen we met een bedrag om het idee verder te ontwikkelen en te organiseren.

3


De gemeente zal op basis van de geconstateerde waarde en beoogde waardestijging haar rol moeten kiezen. In algemene zin geldt dat meer resultaten kunnen worden verwacht als de betrokkenen zelf actief worden en niet alles laten afhangen van de alles regulerende overheid. Wel kan het nodig zijn, zeker daar waar veel waardestijging vereist is, als gemeente de regie te blijven voeren om te stimuleren, faciliteren en het proces op gang te houden. Deventer als voorbeeld:

In de Deventer Wijkaanpak gaan bewoners zelf aan de slag met ideeën, wensen, kansen of knelpunten die zij signaleren in eigen buurt of dorp . In elke wijk kan sprake zijn van ergernissen, langs elkaar heen leven, of andere zaken die het woonplezier in de weg staan. Bewoners van een straat, buurt of wijk hebben hier dagelijks mee te maken en weten als geen ander welke problemen er zijn. Vaak hebben zij ook goede ideeën voor de aanpak daarvan. Daarom bepaalt in Deventer elke buurt/dorp zelf welke maatregelen of plannen worden uitgevoerd om de leefbaarheid te vergroten. Via Wijkaanpak wordt de ideevorming van bewoners en ook de uitvoering van die ideeën gestroomlijnd. Dit gebeurt tweejaarlijks, in een cyclisch proces van nagaan wat er aan de hand is, oplossingen bedenken en deze ook uitvoeren.

De uitvoering van maatregelen gebeurt enerzijds via het reguliere gemeentelijke beleid, anderzijds via een wijkbudget dat specifiek bestemd is om Wijkaanpak-maatregelen uit te voeren. Bewoners beslissen zelf over de besteding van dat budget. Daarnaast worden zij uitgedaagd daar waar mogelijk zelf een bijdrage te leveren aan de uitvoering van maatregelen. Deventer telt ruim 98.000 inwoners en is ingedeeld in zeven wijken. Deze hebben elk een eigen wijkteam van bewoners. Zij geven hun fiat aan het wijkprogramma en zijn gesprekspartner voor instellingen en gemeente. De wijkteams krijgen ondersteuning van een wijkmanager en een wijkopbouwwerker . Zij vormen samen het wijkkoppel. Daarnaast heeft elke wijk een eigen wijkwethouder.

16


Steenwijkerland als voorbeeld:


17

De kaders en methode van het Beweegteam Steenwijkerland bestaand uit 3x32 uur Combi-functie. Beweegteam Steenwijkerland; ruim een jaar op koers! Sport is een van de belangrijkste sociale verbanden in onze samenleving. Ondanks toenemende individualisering lukt het elk weekend weer om 1000-en mensen op de been te krijgen die sportbeoefening mogelijk maken (Civil Society). Het levert aanzienlijke maatschappelijke effecten op in de sfeer van: •

Ontmoeting

•

Sociale netwerken

•

Zelforganisaties en vrijwilligerswerk

•

Gezondheid

•

Zelfstandigheid en eigen kracht

Een van de speerpunten van ‘Actief en Gezond’ in Steenwijkerland is de inzet van het beweegteam: zij zijn de aanjager van het bijeen brengen van buurt, onderwijs en sport. Bewegen vindt plaats in de buurt, op school, bij de sportverenigingen op de sportaccommodaties en in de kinderopvang.

Hoe benutten we in Steenwijkerland de kracht van sport en versterken we de maatschappelijke functie van de sportsector? In Steenwijkerland wordt actief ingezet op een stimuleringsbeleid van sport, bewegen en spelen. Instrumenten, naast de aanleg van sportaccommodaties/ speelplekken, die daarbij worden ingezet zijn: sportsubsidies, sportprojecten en de inzet van het Beweegteam.

In november 2010 was de start van het beweegteam. Op dat moment werden er al sportstimuleringsprojecten vormgegeven vanuit de beleidsnota Actief en Gezond. Het gaat hierbij ondermeer om:

18

•

Kies voor Hart en Sport (het scholierensportproject);

•

WhoZnext

•

Ik Lekker Fit

•

Irun2Bfit


Al deze projecten hebben zich bewezen, of worden extra krachtig ingezet en uitgebouwd door het beweegteam. Het beweegteam heeft als belangrijkste functie om de verschillende organisaties die actief zijn of kunnen worden op sportgebied, te versterken, te verbinden en actief te laten worden: krachtiger te maken! Bij de start van het Beweegteam was een aantal uitgangspunten leidend: 1. Na drie jaar wordt geëvalueerd of deze functies gecontinueerd worden. 2. Combinatiefunctionarissen (=beweegteam) worden niet weggezet binnen het onderwijs c.q de scholen om daar de gymlessen en het naschoolse sportaanbod te verzorgen. 3. Beweegteam zal kortdurend, projectmatig, adviserend en ondersteunend werken en stimuleert eigen kracht en kennis bij samenwerkingspartners.

De methode die bij deze politiek vastgestelde uitgangspunten is gekozen bestond uit de volgende elementen: •

De gemeente Steenwijkerland werd verdeeld in drie regio’s,

•

Elke regio kreeg ”een eigen beweegteamcoach” die het eerste aanspreekpunt is op terrein van sportstimulering en gezonde leefstijl geïnitieerd vanuit de gemeentelijke organisatie,

•

De beweegteamcoaches zijn netwerkers en generalisten met hun eigen specifieke kennis van lokale situatie,

•

Het Beweegteam ontwikkelt en werkt vraaggericht,

•

Dit doet het door, op basis van de vraag, korte projectmatige ondersteuning te bieden met heldere afspraken vastgelegd in samenwerkingsovereenkomsten,

•

Er wordt gestreefd naar lokaal maatwerk, ontwikkeling van lokale netwerken en borging van kennis en producten,

•

Er wordt zo veel mogelijk moderne exposure en PR ingezet passend bij de verschillende klantgroepen en samenwerkingspartners,

•

Na afloop van de ondersteuning van het Beweegteam wordt de activiteit voortgezet zonder onze hulp.

Het eerste jaar (november 2010 –december 2011) is veel aandacht en tijd besteed aan het bekendmaken van de kansen en mogelijkheden die het Beweegteam heeft te bieden voor het onderwijs, de georganiseerde sport waaronder zowel de sportverenigingen en commerciële sportaanbieders wordt verstaan, het buurten jongerenwerk en de kinderopvangsector. Het accent in dit eerste jaar lag bij de inzet voor en met het primair onderwijs. Daarnaast heeft het beweegteam langs de volgende sporen gewerkt: •

Scholen ondersteunen bij de ontwikkeling van een professioneler, uitdagender en afwisselender bewegingsonderwijs

•

Sportverenigingen ondersteunen bij de uitvoering van maatschappelijke taken, versterking en professionalisering Dorpen en wijken ondersteunen bij de ontwikkeling van sportactiviteiten met als doel om een basis te leggen voor lokale beweegnetwerken

•

Organisaties ondersteunen bij het vergroten van het effect van sport en bewegen op de volksgezondheid

•

Participatie, emancipatie en integratie van kwetsbare groepen.

Tot zover deze introductie. Praktische voorbeelden van Steenwijkerprojecten onze projecten staan vermeld in de bijlage!

4


In de woorden van de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli): “Steeds vaker zal de overheid volstaan met het scheppen van de randvoorwaarden, waarna anderen worden uitgenodigd daar invulling aan te geven”. In deze context is een vitale samenleving ook een duurzame samenleving. Een duurzame samenleving is immers een samenleving waarbij ‘elk individu de mogelijkheid heeft om zich in vrijheid te ontwikkelen, binnen een stabiele maatschappij, in harmonie met zijn omgeving’.


19

Inwoners en andere belanghebbenden worden in dit ijkpunt uitgenodigd om mede haar of zijn leefomgeving vorm te geven. Zoetermeer als voorbeeld:

Castellum Palensteyn Zoetermeer 1. Hoe het was in Palenstein

In Zoetermeer kampt de wijk Palenstein al een groot aantal jaren met toenemende problemen. Palenstein is een betrekkelijk jonge wijk die eind jaren zestig is gerealiseerd als eerste uitbreidingswijk van Zoetermeer. Inmiddels blijkt de wijk niet meer aan de wensen van de 21e eeuw te voldoen. Naast de fysiek verouderde bebouwing en het gedateerde stedenbouwkundige concept, zijn het sociale klimaat en de leefbaarheid van de wijk problematisch. Er wonen veel kinderen en jongeren in Palenstein, en er is regelmatig sprake van overlast door jongeren. Ouders durfden hun kinderen niet alleen buiten te laten spelen.

2. Wat wilden we bereiken

Woningcorporatie De Goede Woning en de gemeente investeerden in de bouw van een brede schoolcomplex en in herinrichting van de openbare ruimte. Het Brede Schoolcomplex, inmiddels Castellum Palensteyn geheten, biedt o.a. ruimte voor basisscholen, buitenschoolse opvang, een jongerenruimte met een buitensportveld, een sportzaal en een mediatheek.

Doelstellingen waren o.a.: •

Basisscholen, sport, welzijn en kinderopvang werken inhoudelijk samen.

•

Samenhangend programma buiten de schooluren op gebied van sporten spel, kunst, cultuur en media door in de wijk en bredeschool werkende organisaties en verenigingen.

•

Goed functionerende jongerenruimte voor de middelbare schooljeugd. De jongerenruimte en de aangrenzende sportfaciliteiten bieden uitgelezen mogelijkheden.

In de openbare ruimte is geïnvesteerd door herinrichting van speelplekken. Bewoners zijn hier nauw bij betrokken en hebben zelf meebeslist op basis van de methode van Placegaming.

20


3. Tips en tops

Het bredeschoolcomplex is in 2010 opgeleverd. Er is een complexmanager aangesteld, in de sollicitatieprocedure zijn onderwijs en welzijnswerk betrokken. Er is een gebruikersoverleg waarin afspraken gemaakt worden over de programmering. Castellum Palensteyn bruist van de activiteiten.

Het resultaat is te zien op http://www.youtube.com/watch?v=v24ls34M4F0

Tip 1: zorg dat jongerenvoorzieningen zeer zichtbaar en laagdrempelig zijn. Dat betekent direct aan de straat en in de openbare ruimte gelegen. We zien dat dit werkt bij het verharde sportveld en het natuurspeelterrein. Tip 2: verbindt sport en spel, binnen en buiten, professioneel en vrijwillig Tip 3:

zorg dat de medewerkers van instellingen die daadwerkelijk in de wijk werken vanaf het begin betrokken zijn bij de bouw of aanleg van voorzieningen, zodat het gezamenlijk gebruik vanzelfsprekend is.

4. De rol van sport en spel

Sport en spel sluiten aan op een grote behoefte van kinderen en jongeren in de wijk, met de aanstelling van de buurtsportcoach vanaf 1 april 2012 kan een extra impuls gegeven worden. Binnen én buiten is volop ruimte om te sporten en te spelen.

5


In een vitale samenleving nemen alle inwoners deel. Ongeacht maatschappelijke, economische positie, beperking, enz. Iedereen heeft zijn of haar eigen verantwoordelijkheid. Daarmee kan ook de inbreng per idee variëren, van munten, tot massa, van middelen tot media en menskracht. Het hoeft niet perse meteen nuttig te lijken, want het kan uiteindelijk blijken dat het dat wel is. Laat ook niet-georganiseerden inbreng hebben. Almere als voorbeeld:


21

Buurtclub Stedenwijk Almere Stad

1. Toenmalige situatie Stedenwijk is een aandachtswijk in het hart van Almere. Er wonen 10.000 mensen, veel eenoudergezinnen, waarvan 25% behoort tot de minima. 68% van de mensen is van allochtone afkomst. De verenigingsdeelname blijft achter bij het landelijk gemiddelde, namelijk 8% van de inwoners is lid van een sportvereniging. Uit de wijkpeiling van 2010 van de gemeente Almere blijkt dat de participatie van bewoners in Stedenwijk laag is. Veel senioren/volwassenen zijn niet betrokken bij de wijk. Ook de gezondheid van de bewoners is zorgwekkend, 27% heeft overgewicht. Een flink aantal jongeren verlaat de school zonder diploma. In Almere gaat het om 16% van de jongeren. In Stedenwijk is dit percentage hoger. Kortom de participatie van inwoners van Stedenwijk is laag en de verschillende groepen leven langs elkaar en niet met elkaar.

Sinds 20 september 2007 ligt de Clarence Seedorf Playground in Stedenwijk, Almere Stad. De Playground ligt centraal in de wijk. Drie basisscholen, een activiteitencentrum, een peuterspeelzaal, een sporthal, een gezondheidscentrum, een verzorgingshuis en een VO-school liggen in de directe omgeving van de Playground. Op de Playground worden momenteel 7 dagen in de week, van 15.30 uur tot 21 uur activiteiten aangeboden door diverse aanbieders. Hierbij wordt rekening gehouden met de wensen van de deelnemers. De activiteiten worden aangeboden voor alle inwoners, en de daarin vertegenwoordigde doelgroepen, van Stedenwijk en daarbuiten. De activiteiten en resultaten zijn de afgelopen 3 jaar gevolgd en onderzocht. De gebruikers en bewoners geven aan dat de wijk er sinds de komst van de Playground leuker op geworden is en dat er veel gebruikt van gemaakt wordt (gemiddeld 700/week). De overlast is afgenomen en de wijk veiliger is geworden (Mulier).

Op dit moment wordt het aanbod uitgebreid op het gebied van cultuur, leefstijl en dienstverlening. Actief, betekenisvol onderwijs en empowerment van de bewoners staan centraal.

2. Eindresultaat/Doel/Droom

Over drie jaar is Stedenwijk dé voorbeeldwijk van Almere. Een wijk waar de betrokkenheid en participatie groot zijn, de verschillende bevolkingsgroepen duurzaam met elkaar zijn verbonden en waar sport, gezondheid en participatie hoog in het vaandel staan. De buurtclub speelt hierin een cruciale rol. Deze wordt aangestuurd door Bredeschool Stedenwijk. In de Bredeschool zijn Echnaton, Talent in Opleiding, welzijnswerk De Schoor en drie basisscholen actief.

Het versterken van de betrokkenheid voor de buurt door middel van het verhogen van de participatie van bewoners en uitbreiden van de doelgroep voor onze activiteiten. Dit willen wij bereiken door het creëren van een buurtclub, die als paraplu voor de verschillende activiteiten dient.

Hiermee willen wij naast de hoofddoelstelling de volgende doelstellingen bereiken: •

Activeren van bewoners.

•

Uitbreiden doelgroepen: Ouderen, mensen met overgewicht en overlastgevende jongeren.

•

Vergroten van het activiteitenaanbod voor senioren.

•

Trainingscursussen aanbieden voor jongeren zonder startkwalificatie.

•

Deelnemende jongeren via een project vrijwillige inzet op de Playground laten doen.

•

Via de leerafdeling jongeren verantwoordelijk maken voor het reilen en zeilen van de buurtclub in al haar facetten.

22


•

Gezondheid van de inwoner bevorderen.

•

Leefstijlcursussen aanbieden.

•

Gezamenlijk activiteiten op de stadsakker ontwikkelen.

•

Vrijwillige inzet van buurtbewoners.

•

Diensten ontwikkelen en aanbieden als het opzetten van een speelgoedruilbeurs.

•

Gevoel van trots verhogen.

Buurtclub Stedenwijk

Op maandag 19 september zag de eerste buurtclub van Nederland het levenslicht. De buurtclub is een initiatief van scholengemeenschap Echnaton. 22 leerlingen runnen deze buurtclub. Dit doen zij samen met Talent in opleiding, studenten van het ROCF en studenten van de Hogeschool van Amsterdam. Zij worden begeleidt door een docent van Echnaton en de sportbuurtwerker van de Clarence Seedorf playground.

De buurtclub wil de buurtparticipatie verhogen, de sociale cohesie verhogen, de gezondheid van de inwoners bevorderen en activiteiten op het gebied van sport, leefstijl, cultuur en diensten aanbieden.

Er is al dagelijks sportaanbod op de Clarence Seedorf playground. Er wordt lunchsport aangeboden en naschoolse sport. Deze sportieve activiteiten worden met de komst van de fitnessplein uitgebreid. Niet alleen jongeren, maar ook senioren, mensen met overgewicht en voor diegene die revalideren is het fitnessplein een uitkomst. De buurtclub biedt binnenkort via internet een programma aan. De buurtclub doet meer dan sport alleen. Zij organiseren binnenkort ook een speelgoedruilbeurs in activiteitencentrum Stedenpunt. Vanuit Stedenpunt vindt ook de coördinatie plaats.

Verder wil de buurtclub een rol spelen in het meer betrekken van bewoners van de activiteiten, dat kan op veel manieren. Het schenken van drinken bij een sportevenement, gastvrouw zijn bij een lezing over gezonde voeding, helpen met het opruimen van de eigen buurt of samen met professionals onderzoeken wat de Stedenwijkers missen in hun wijk, of waar zij zich aan ergeren én dan samen actie ondernemen.

Een andere taak van de buurtclub is het oprichten van een wijkpanel. Met dit wijkpanel moet inzichtelijk worden waar er behoefte aan is en met welke acties de buurtclub kan starten.

3. Welke problemen moest men overwinnen.

Ondanks de vele communicatie rondom de Buurtclub en de bekendheid met de bewoners rondom de Playground is het moeilijk gebleken de doelgroep zelf te interesseren voor een functie binnen de Buurtclub. Vooraf was gedacht aan een wijkpanel, een buurtclub bestuur, waardoor mensen snel konden aangeven wat de wensen waren en ook mogelijk zelf betrokken waren bij de organisatie.

Er zijn is wel veel jeugd vanuit de wijk betrokken bij het organiseren en begeleiden van de sportieve activiteiten op de Playground. De activiteiten eromheen ( het doen van klusjes in de wijk, opzetten website, organiseren van evenementjes) ligt nu nog in handen van professionals. Wel raakt de buurtclub steeds meer bekend bij bewonerscommissies en ontstaat er organisch een samenhang.

4. Hoe worden jongeren en bewoners op en rondom de playground betrokken?

•

Jongeren die vrijwillige inzet leveren op de Playground.

Maar er wordt ook ingezet op de Empowerment van bewoners door middel van een empowermentprogramma. Dit programma bestaat uit het opzetten van een buurtpodium, “Stedenwijk Superstars”, “Helpende Hand”, cursus LSR, benoemen van bewoner tot professional.


23

1. Opzetten buurtpodium.

In gesprek met bewoners door middel van nulmeting over buurtparticipatie. Hieruit vloeien vervolggesprekken met bewoners. Dit resulteert in wijkbijeenkomsten met als doel om te komen tot een buurtpodium.

2. “Stedenwijk Superstars”

Bewoners die zich uitzonderlijk inzetten om de participatie van de Stedenwijkers te verhogen uitroepen tot “Stedenwijk Superstars”.

3. Uitvoeren van het project “Helpende Hand”

Via het project Helpende Hand stimuleren wij jongeren om zich in te zetten voor het reilen en zeilen van de sportactiviteiten op de Playground. Dit wordt gedaan door jongeren die veelvuldig op de Playground actief zijn te stimuleren om een voortrekkersrol op zich te nemen. Zij krijgen voor elke vrijwilligersklus die zij doen punten. Bij voldoende punten gaan zij mee met teambuilding-activiteiten.

4. Uitvoeren van de LSR cursus aan jongeren zonder startkwalificatie Door middel van de cursus LSR (Leider Sportieve Recreatie) stimuleren wij jongeren om een startkwalificatie te halen.

Tijdens deze cursus leren wij hen hoe ze op een verantwoorde, eigentijdse en stimulerende wijze leiding kunnen geven aan groepen en/of individuele recreatiesporters. Deze cursus kan de toegang zijn tot bijvoorbeeld de opleiding sportbegeleider niveau 2 binnen het ROC of een betaalde baan als assistent binnen het recreatie sportwerk.

5. Via de cursus “empowerment bewoners” worden activiteiten voor en door bewoners georganiseerd. Bewoners die zich uitzonderlijk inzetten bij het organiseren van deze activiteiten worden begeleid naar betaald werk.

6. Het opzetten van een jongerenadviesraad

De jongeren vormen een grote groep deelnemers op de playground. Zij kunnen heel goed aangeven wat er leeft in de wijk en op de playground. Deze mening vinden wij heel belangrijk en daarom richten we de adviescommissie van jongeren op. Maandelijks overlegt de jongerenwerker met deze groep om naar hen te luisteren en knelpunten en wensen te bespreken.

7. Intensieve samenwerking met de verschillende maatschappelijke partners.

Kortom de buurtclub is een mooi voorbeeld van het verhogen van de leefbaarheid in een wijk d.m.v. participatie.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Rene Maertens Echnaton, of Madelon Beek, gemeente Almere.

24


6


Niet iedereen kan op eigen kracht deelnemen aan de samenleving en niet elke wijk kan op eigen kracht een vitale wijk zijn. Het beschikbaar stellen van voorzieningen staat niet centraal in dit ijkpunt maar het zoeken naar een oplossing. Met maatschappelijke participatie als leidraad. Met name de lokale overheid zal een belangrijke rol moeten spelen in het borgen van de uitnodigende grondhouding tot participatie. Bijvoorbeeld door wijken uit te nodigen aan te geven wat voor wijk ze zijn en wat voor wijk ze willen zijn, of door simpelweg betrokkenheid van partners in de besteding van middelen verplicht te stellen. Naast deze ideële ruimte kan het soms noodzakelijk zijn om als gemeente fysieke ruimte voor het aanbod te scheppen. Iets dat door afzonderlijke bewoners en groepen veelal niet zelfstandig gerealiseerd kan worden. Amsterdam/Ymere als voorbeeld:

Begin 2011 is het programma De Buurt in Beweging van start gegaan. En met succes! Meer dan zestig bewoners uit een wijk van Nieuw-West sporten sinds die tijd twee keer per week en werken hiermee aan hun toekomst. Het sportaanbod bestaat uit fitness, hardlopen, gymnastiek, bounzen, verdelingssport, zaalvoetbal en fietsen. Deze bewegingsactiviteiten worden gecombineerd met voorlichtingsbijeenkomsten over voeding, gezondheid, conversatieles, huiswerkbegeleiding en empowermenttrainingen voor jongeren.

De Buurt in Beweging is een publiekprivate samenwerkingsverband tussen de volgende instanties: Ymere, stadsdeel Nieuw-West, DMO Sport, GGD Amsterdam en de Hogeschool van Amsterdam.


25

1. De toenmalige situatie

Het voormalig stadsdeel Geuzenveld-Slotermeer heeft het project ‘ De Gezonde Wijk Buurt 5’ (Slotermeer-West) aangewezen als pilotgebied. De grote gezondheidsverschillen en sociaal economische achterstand, alsmede maatschappelijke achterstand in de wijk is tussen de verschillende groepen Amsterdammers uit deze wijk tov andere wijken vertrekpunt. De doelgroep bestaat uit ‘moeilijke’ jongeren en geïsoleerde vrouwen met een zwakke sociaaleconomische positie die nauwelijks bewegen.

Een integrale aanpak met verschillende sectoren is belegd om verandering te creëren. Inzet is om niet alleen vanuit een zorgen welzijnsperspectief, maar ook vanuit andere disciplines en sectoren gewerkt wordt aan het verkleinen van deze verschillen.

2. a. Doelstelling

Sport en beweging wordt als middel ingezet om de maatschappelijke participatie van specifieke bewonersgroepen te versterken. Buurt in Beweging richt zich met afzonderlijke projecten op jongeren en vrouwen uit Slotermeer-West (Buurt 5). Er wordt gewerkt met verschillende groepen: 10 - 14 jaar voor de jeugd / 14 – 18 jaar voor jongeren en een aparte groep voor vrouwen. Het streven is dat 40% van de deelnemers binnen anderhalf jaar wordt toegeleid naar (vrijwilligers) werk, opleiding of reguliere sportvoorziening. Inmiddels zijn 13 deelnemers vanuit het programma doorgestroomd naar (vrijwilligers)werk dan wel een stageplek gevonden. Ook hebben een aantal deelnemers de mogelijkheid gekregen een opleiding te volgen tot assistent leider sportieve recreatie (LSR) waardoor zij nu actief zijn in de wijk.

De activiteiten vinden plaats in het Centrum voor sporten urban culture aan Willinklaan nr 3 – 5 (voormalig ALO-gebouw, Osdorp).

b. Maatschappelijk effect

Een wijk met gezondere bewoners, minder overlast van hangjeugd en meer bewoners die maatschappelijk participeren.

3. Aandachtspunten •

keuzeaanbod van laagdrempelige sporten bewegingsactiviteiten

•

draagvlak netwerkpartners en doorverwijzen doelgroep naar bestaande organisaties en projecten

•

hoogte van deelnemersbijdrage is afgestemd op aanbod van vergelijkbare sportinitiatieven in het stadsdeel

•

kennismaken geïsoleerde vrouwen, aanspreken in de wijk en betrekken dmv ontmoetingsbijeenkomsten

•

betrekken sleutelfiguren van maatschappelijke organisaties, ondernemers, moskee etc in het bereiken van de ‘moeilijke’ jongeren en vrouwen.

4. De rol van cultuur, jongeren en/of ouderen en sport bij de oplossing.

Betrokkenheid ouders en scholen

Bij de uitvoering van het jongerenproject worden nadrukkelijk de ouders en betreffende onderwijsinstelling betrokken. ‘De meeste jongeren geven aan dat ze zich beter in hun vel voelen door het sporten en daardoor beter presteren op school,’ aldus Youssef Aouriaghel die namens Kick en Thaiboksvereniging Dojo het project uitvoert. ‘Ondanks de verschillen in gedrag en ontwikkeling is er een hechte band ontstaan tussen de deelnemers. Er zijn een aantal ‘rolmodellen’ die ook buiten het project optrekken met de meer moeilijkere jongeren.’ Ouders worden geïnformeerd over de persoonlijke doelstellingen die de jongeren door De Buurt in Beweging willen bereiken. Onder de betrokken ouders zijn drie vaders en een moeder die zich als vrijwilliger hebben aangemeld voor ondersteuning van specifieke onderdelen binnen het project. De komende tijd richt het jongerenproject zich op het stimuleren van buurtinitiatieven die door de deelnemende jongeren worden uitgevoerd. Hierbij wordt nadrukkelijk samenwerking gezocht met organisaties die zich in de wijk bezighouden met talentontwikkeling.

26


Gezonder en sterker door beweging

Ook de vrouwen die deelnemen voelen zich gezonder en sterker. ‘Zo is het een aantal dochters opgevallen dat hun moeders inmiddels een betere conditie hebben dan zijzelf! Naast het sporten is ook het onderlinge contact van belang,’ geeft Joke Kop, coördinator Vrouw en Vaart aan. Vrouw en Vaart werkt nauw samen met professionals en partners uit de wijk zodat er een sluitend circuit is ontstaan waarin de doelgroep toegeleid wordt naar de passende activiteiten. Zo brengen oudercontactpersonen van een aantal basisscholen uit de wijk het project onder de aandacht van de doelgroep. Er wordt regelmatig informatie gegeven aan de deelnemers van de alfabetiseringscursussen van welzijnsorganisatie Impuls.

7


Burgers, groepen en organisaties zijn vaak geneigd om zelfstandig te opereren en te denken in ik of wij. De meerwaarde kan in een wijk echter gevonden worden door verbindingen mogelijk en noodzakelijk te maken. Van oudsher heeft het welzijnswerk hierin al een taak. Binnen het onderwijs neemt het aantal brede scholen sterk toe. Sport en cultuur zijn daarbij inmiddels vanzelfsprekende partners. Gemeentebesturen zoeken steeds meer actief het contact met woningcorporaties en ondernemers. Woningcorporaties hebben immers een maatschappelijke opdracht en steeds meer bedrijven willen investeren in de samenleving. De gemeente kiest binnen dit ijkpunt bewust voor deelname in netwerken om haar doelstellingen te realiseren. Katwijk als voorbeeld:


27

Foto’s van de start van het COME4Sports-programma van afgelopen seizoen en van het ontwerpen van de tonnenpoort, die later op ware grootte (4 meter hoog) in Katwijk aan Zee is gemaakt.

Voor de start van het combinatiefunctieproject bestond op het gebied van sport en cultuur al een groot aanbod vanuit de gemeente. Er was een schoolsportprogramma (kennismakingscursussen), Sport op Straat (sport ingezet bij hangjongeren) en een volledig cultureel aanbod in het primair onderwijs met o.a. een jaarlijkse kunstroute, kunstmenu, Museum & School, workshops buiten schooltijd, muziekonderwijs, erfgoedspoor en een aantal losse projecten.

Wat ontbrak was samenhang, focus en richting. Verschillende projecten werden vanuit verschillende beleidsvelden aangestuurd en door verschillende partijen uitgevoerd. Er was geen structureel overleg, zowel op ambtelijk niveau als op uitvoeringsniveau.

Met de komst van de Impulsregeling brede scholen, sport en cultuur zijn we als gemeente gaan nadenken hoe we de impuls wilden inzetten. We hebben besloten nieuwe initiatieven vanuit de impuls te verbinden met het bestaande aanbod, met als doel een gemeentebreed programma te realiseren met een duidelijke focus op richting en samenhang. Dit in tegenstelling tot wat in veel gemeenten wordt toegepast: dat combinatiefunctionarissen aan het werk zijn voor één school en één (sport)vereniging. De combinatiefunctionarissen zijn dan ook allemaal in dienst van de gemeente en de lokale welzijnsorganisatie Factor Welzijn.

Het resultaat mag er zijn. Naast het bestaande aanbod is nieuw aanbod ontwikkeld: een dagelijks naschools sportaanbod op(het schoolplein van) alle basisscholen en een cultureel jaarprogramma voor alle VO-scholen in de gemeente. Het sportaanbod wordt door de combinatiefunctionarissen verzorgd, in samenwerking met basisscholen en sportverenigingen. Het cultuuraanbod wordt door de combinatiefuncties verzorgd in samenwerking met cultuurinstellingen , jongerencentra, en –verenigingen en CKV-docenten van de VO-scholen.

Doordat alle sporten cultuuractiviteiten vanuit de gemeenten onder één noemer zijn geschaard ontstaat langzaam een kruisbestuiving tussen de diverse activiteiten en beleidsterreinen. Hierdoor reduceren we de uitval, vooral met naschoolse activiteiten. Kinderen hebben vaak dicht bij huis en dichtbij school activiteiten die laagdrempelig zijn en vertrouwd. Combinatiefuncties wordt meer en meer een herkenbare en vertrouwde naam in de Katwijkse wijken en buurten.

Zo hebben wij in Katwijk voor elkaar gekregen dat met beperkte middelen een samenhangend sporten cultuuraanbod is gerealiseerd voor alle Katwijkse kinderen. Wij zijn daar erg trots op en delen onze aanpak dan ook graag met het VNG-deelcongres.

28


8


De bewoner of burger is vaak onderwerp van beleid. Bij vitalisering is de burger echter partij en zijn het de veelal goede initiatieven van bewoners, die zoveel mogelijk ondersteuning verdienen. Het gelijke speelveld gaat uit van een reëel vertrouwen in de belangrijkste spelers, en dat zijn in ieder geval bewoners. Het moet niet langer louter om burgerparticipatie maar veeleer om partnerparticipatie gaan. Een maatschappelijk middenveld dat op uitnodiging van bewoners en ondernemers werkt, en niet in opdracht van overheden. Dit vraagt wederzijds vertrouwen en bereidheid. Eindhoven als voorbeeld: In verschillende steden zijn zogenoemde ‘Kwaliteitskringen’ ontwikkeld. Dit zijn publiekprivate samenwerkingsverbanden waarbij diverse partijen samenwerken aan de veiligheid, aantrekkelijkheid en leefbaarheid in een gebied. De kwaliteitskring ‘Stratumseind’ is gestoeld op dergelijke samenwerking in een horecaconcentratiegebied. Politie, gemeente, brandweer, ondernemers en bewoners trekken gezamenlijk op in het bewaken en verbeteren van de veiligheid en aantrekkelijkheid. De nauwe contacten tussen de verschillende partijen maken het mogelijk om effectief te anticiperen op mogelijke problemen. Als het voorkomen van problemen niet mogelijk blijkt zoekt men gezamenlijk naar een haalbare oplossing. De kracht van deze samenwerking ligt in de gedeelde verantwoordelijkheid. Niemand schuift de verantwoordelijkheid door; als collectief is men zich bewust van het gedeelde belang en de hieraan verbonden gedeelde verantwoordelijkheid.

9


In het advies ‘Tegenkracht organiseren’ schetst de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling (RMO) dat door een ‘ons kent ons’ situatie ‘perverse’ effecten kunnen ontstaan. De RMO doet aanbevelingen om tegenkracht te organiseren: “het is van groot belang dat bestuurders, professionals, politici en beleidsmakers die zich bezig houden met de inrichting van maatschappelijke sectoren gematigd en terughoudend zijn in hun sturingsambities en sturingspretenties. Sturing en toezicht kunnen niet goedmaken wat in het primaire proces verkeerd gaat”. Interactieve beleidsvorming en inspraak zijn dus belangrijk in dit ijkpunt, maar daar waar het echt niet anders kan en het particulier initiatief onvoldoende oplevert zal de gemeente uiteindelijk het voortouw moeten nemen. Borger-Odoorn als voorbeeld:


29

Beweegbuurten Borger-Odoorn De dorpen Valthermond en Borger liggen op de veen- en zandgronden van de Drentse gemeente Borger-Odoorn. Van oudsher zijn inwoners van het zand (Borger, ruim 4700 inwoners) welvarender dan de inwoners van het veen (Valthermond, rond de 3500 inwoners). Dit leidt tot verschillen op het gebied van onder andere opleidingsniveau, inkomen, leefstijl en sociale verbanden. Omdat inwoners van het veen van oudsher hun bestaan onder zware omstandigheden moeten opbouwen, zijn de onderlinge sociale banden erg sterk en wat ‘van buiten’ komt, wordt er niet zomaar aanvaard.

Achtergrond De gemeente Borger-Odoorn vindt het belangrijk om een gezonde leefstijl onder haar inwoners te stimuleren. De cijfers tonen aan dat actie nodig is. Overgewicht en te weinig bewegen is in de gemeente een groot probleem: Hart- en vaatziekten en diabetes mellitus, suikerziekte die ontstaat als gevolg van overgewicht, komen in de gemeente vaker voor dan gemiddeld in Nederland. De gemeente heeft vanaf 2010 subsidie gekregen van het programma ‘Gezonde Slagkracht’ van ZonMw, om met een integrale en interactieve aanpak overgewicht te voorkomen en te bestrijden in Valthermond. De gemeente heeft daarmaast besloten middelen van het Nationaal Actieplan Sport en Bewegen (NASB) in te zetten om een tweede pilotproject te starten in Borger, die zich vooral richt op bewegingsstimulering.

Doel De beweegbuurten Valthermond en Borger zijn ieder uniek. De mensen die er wonen, zijn anders opgegroeid, met verschillende achtergronden, netwerken en gewoonten. Daarom zijn beweegbuurten ook vanuit een eigen perspectief opgestart. Doel beweegbuurt Valthermond: Bestrijden van overgewicht (voeding en gezonde leefstijl, gezonde slagkracht, vooral jongeren op gezond gewicht.). Doel beweegbuurt Borger: Bestrijden van bewegingsarmoede (nationaal actieplan sport en bewegen).

Opzet Beide beweegbuurten zijn gestart onder de vlag ‘Gezonde Leefstijl’ en zijn gericht op een gezonde leefstijl, voeding en bewegen (Valthermond) en bewegingsstimulering (Borger). Het is belangrijk, dat de inwoners van de dorpen positief staan tegenover de activiteiten, dat het aansluit bij hun wensen en gewoonten. Daarom is vanaf het begin veel aandacht besteed aan het betrekken van inwoners van de dorpen, jong en oud, verenigingen, onderwijs, ondernemers en geïnteresseerden om mee te doen en te denken. Hiervoor is een eerste startbijeenkomst georganiseerd in juni 2010. Daaruit zijn twee lokale werkgroepen ontstaan met brede samenstelling, die meedenken aan een plan van aanpak en activiteiten uitwerken voor de beweegbuurten. Ook is er een overkoepelende, interne werkgroep binnen de gemeente opgezet, die de werkgroepen aanstuurt. In deze overkoepelende projectgroep zijn de gemeentelijke afdelingen sport, jeugd, gezondheid en welzijn en externe partners als Icare, de GGD en SportDrenthe vertegenwoordigd.

Resultaten De Beweegbuurten in Borger-Odoorn hebben inmiddels de volgende resultaten geboekt: •

De gemeente Borger-Odoorn is officieel een Jeugd op Gezond Gewicht (JOGG) -gemeente geworden. Dit gebeurde tijdens een feestelijke en sportieve bijeenkomst in Valthermond op 1 februari 2011, waar ook Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Máxima bij aanwezig was.

•

In beide beweegbuurten zijn brede werkgroepen opgericht, met inwoners en professionals uit de sport, het onderwijs, welzijn, cultuur en gezondheid en lokale ondernemers.

30


•

In maart 2011 is gestart met de aanleg van een schoolmoestuin in Valthermond, die op 15 juni jl. feestelijk is geopend door wethouder Frits Albers. De naam van de schoolmoestuin is door de kinderen zelf bedacht: ‘het Valthermoesje’. Aanleg, onderhoud en begeleiding van schoolkinderen in de moestuin gebeurt door vrijwilligers uit het dorp.

•

Vanaf 1 december 2010 zijn er in de gemeente Borger-Odoorn drie combinatiefunctionarissen onderwijs en sport – de Combi Coaches actief. De Combi Coach versterkt de verbinding en samenwerking tussen het onderwijs en de sport. De coaches verzorgen gymnastiek op de basisscholen, organiseert en verzorgt tussenen naschoolse activiteiten en ondersteunt sportverenigingen daarbij zijn ze actief voor het project ‘Gezonde Leefstijl’.

De kracht van Beweegbuurt Borger-Odoorn •

Bestaande thema’s en activiteiten bundelen en kijken wat de bevolking zelf kan bijdragen.

•

Zoeken naar breed draagvlak en vertrouwen binnen de dorpen: zo veel mogelijk mensen en partijen, zoals middenstand, onderwijs, sportverenigingen, dorpsraad, jeugdclubs, diëtisten betrekken.

•

Actief werven om sleutelfiguren in de plaatselijke werkgroepen krijgen, zoals schooldirecteuren, voorzitter sportvereniging, huisarts, wijkagent etc.

•

Inspelen op karakteristieken, interesses en gewoonten van de inwoners

Toekomstperspectief •

De subsidies voor zowel Valthermond als Borger zijn voor 4 jaar beschikbaar, dus tot en met 2013. In deze tijd wordt geprobeerd samen met de inwoners, middenstand en organisaties in het dorp plannen te maken, initiatieven op te starten en in te bedden die een positieve verandering in leefstijl ondersteunen en stimuleren, zodat er een duurzame verandering optreedt.

•

De projecten in Valthermond en Borger ziet de gemeente als pilot-projecten, wat impliceert dat de gemeente in principe de succesvolle elementen uit de aanpak zou willen vasthouden en wellicht uitbreiden in andere kernen van de gemeente. De besluitvorming hierover is echter pas aan de orde als de projecten in de eindfase zijn en er voldoende resultaten beschikbaar zijn om besluitvorming op te kunnen baseren.

Dordrecht als voorbeeld:

Cultuurbus


31

Toenmalige situatie De wijken Wielwijk en Crabbehof zijn twee typisch naoorlogse wijken. Ruim en groen van opzet, maar wel een eenzijdige en goedkope woningvoorraad. In de wijk wonen veel mensen met een laag inkomen en een lage sociale status, met alle problemen van dien. Het welzijn van de wijkbewoners en leefbaarheid laten veel te wensen over. De negatieve berichtgeving over de wijk en het saaie aanzicht maken de wijken niet populair.

Gewenste eindresultaat Naast de fysieke verbetering van de wijken (betere kwaliteit woningen en een meer gevarieerde woningvoorraad) is het doelsterke wijken in economisch en sociaal opzicht. Het welzijn van de wijkbewoners heeft hierbij uitzonderlijke aandacht. Het streven is dat zij (met ondersteuning) stijgen op de sociale ladder, gezonder worden en beter voor zichzelf kunnen zorgen. Belangrijk is ook het verbeteren van de leefbaarheid en veiligheid. Er wordt veel geïnvesteerd in een prettige leefomgeving, in alle opzichten.

32


Welke problemen moesten overwonnen worden? De bewoners van Wielwijk en Crabbehof vestigen zich vaak in de wijk vanuit een negatieve keuze. Ze kunnen zich eigenlijk niets beters veroorloven. De grote in- en uitstroom en vele nationaliteiten in de wijken maken sociale samenhang bijna onmogelijk. Wijkbewoners staan vaak voor meerdere uitdagingen in het leven: geen werk, schulden, problemen in het gezin, zijn laagopgeleid, spreken de taal niet etc. Ze zijn niet voldoende in staat voor zichzelf te zorgen, laat staan dat ze aandacht besteden aan hun leefomgeving. Vanuit die uitgangspositie is het lastig om de situatie verbeteren.

Wat is de rol van cultuur/sport/jongeren? • Spoorpark en Wielwijkpark: Multifunctionele parken bedoeld voor recreatie, beweging en sport. In de parken worden een respectievelijk een Krajicek Playground en Cruijff Court aangelegd met als doel het stimuleren van sport. • Sportbuurtwerk: extra sportaanbod voor kinderen buiten schooltijd. Sportieve activiteiten gericht op speciale doelgroepen (allochtone vrouwen, ouderen etc.) • Sportbuurtcoaches: jongeren uit de buurt worden opgeleid om sportieve activiteiten te organiseren en ambassadeur te zijn voor sport en beweging. • Wijktheater: bewoners spelen in theatervoorstellingen zijn gebaseerd op verhalen van mensen uit de wijk. Bewoners krijgen een eigen stem, en de kans om (maatschappelijke) ontwikkelingen voor zichzelf een plek te geven. • Atelier Crabbehof :zorgt voor cultuur in de wijk. Bewoners kunnen genieten van een breed cultureel aanbod: film, muziek, theater etc. De levensthema’s die hierbij aan de orde komen worden hierbij altijd uitgebreid besproken. Deze projecten zijn onderdeel van de totale wijkaanpak (fysiek, sociaal en economisch) voor Wielwijk/Crabbehof.

10 De wijk is nooit af Het beleid moet periodiek geëvalueerd en waar nodig bijgesteld worden. Maar bedenk: de wijk is steeds in beweging en dus nooit af. Zorg derhalve voor een terugkerende beleidscyclus. In die cyclus gaat het om openheid en transparantie van het beleidsproces zelf; niet alleen van openheid en openbaarheid van informatie. Interactief omdat de mening van de wijk ertoe doet. Democratisch omdat de wijk ter discussie staat. Maar ook duidelijk zijn en knopen doorhakken. Bijvoorbeeld gemotiveerd kunnen zeggen: “Dank voor uw inbreng vanuit de wijk, maar ik ben het niet met u eens”. Voorbeeld uit Gelderland: De provincie Gelderland (zie ook www.beuk.nl) heeft de APK voor de wijk ontwikkeld. De publicatie erover geeft inzicht in wat de APK voor de wijk heeft opgeleverd voor zestien wijken in de steden Apeldoorn, Arnhem, Doetinchem, Ede, Harderwijk, Nijmegen, Tiel en Zutphen die daarbij zijn begeleid. Het beschrijft de methodiek waarmee de wijkprogramma’s zijn getoetst en de toont meerwaarde van de APK. Het biedt daarnaast een kijk in de ‘werkplaats’ en geeft handvatten om de methode zelf toe te passen.

De auteurs lichten tien ingrediënten toe die nodig zijn om een ‘wijkgarage’ succesvol te maken: 1. Hands on 2. Ondersteunen in plaats van controleren 3. Vraaggerichte aanpak 4. Creatieve route


33

5. Kijken door verschillende brillen 6. Borg de resultaten op het goede niveau 7. Bewonersbetrokkenheid en -inzet zijn belangrijk 8. Vinger op de zere plek 9. Zoek en doorbreek patronen 10. Het zijn de mensen die het moeten doen

34


Bijlagen

35

35

36


Bijlage I Overzicht sportstimulerings projecten 2011 (Steenwijkerland) Gerubriceerd in de volgende categorieën: 1. Scholen ondersteunen bij de ontwikkeling van professioneler, uitdagender en afwisselender bewegings onderwijs. 2. Sportverenigingen ondersteunen bij de uitvoering van maatschappelijke taken, versterking professionalisering. 3. Dorpen en wijken ondersteunen bij de ontwikkeling van sportactiviteiten met als doel een basis te leggen voor lokale beweegnetwerken. 4. Organisaties ondersteunen bij het vergroten van het effect van sport en bewegen op de volksgezondheid. 5. Sportstimulerings voor kwetsbare groepen. 6. Bijzondere projecten met bijzondere coalities.


37

Scholen ondersteunen bij de ontwikkeling van een professioneler, uitdagender en afwisselender bewegingsonderwijs TITEL

INZET/DOELSTELLING

SAMENWERKENDE PARTIJEN

METHODE EN BORGING

Introductie sporten en spelen op het schoolplein

Bekendheid genereren in kader van kennismakingsperiode

Beweegteam, alle basisscholen en tussenschoolse opvang

Inspirerende trendactiviteiten draai, spelen methodiekboeken

Counseling groepsleerkrachten bij de ontwikkeling en vormgeving van de bewegingslessen

Versterking kwaliteit en verbreding repertoire bij leerkrachten tijdens de bewegingslessen

Beweegteam, basisscholen (groepsleerkrachten en directie)

Planmatig bewegingsonderwijs, counceling voor/tijdens/ na de les, evaluatie mondeling en schriftelijk plus incidentele nazorg op verzoek.

Ondersteuning bij en borging van organisatie sportdagen, toernooien en evenementen

Kwaliteit en variëteit verhogen

Beweegteam, scholen Mondelinge (directie en leerkrachten) en deskundigheidsbevordering sportaanbieders en draaiboeken

Ontwikkeling sportrepertoire voor kleine scholen voor leerlingen van 4-12 jaar

Kwaliteit en variëteit aanbod verhogen

Beweegteam en basisscholen (directie)

Voorbeeldlessen en draaiboek

Advies vernieuwing Sportoriëntatie Praktijkonderwijs

Kwaliteit en variëteit kennismakingsaanbod verhogen

Beweegteam, vakdocent Praktijkonderwijs en sportaanbieders

Uitbreiding aanbod, breed activiteitenaanbod

Counseling begeleiding Kwaliteit pedagogisch voor gymlessen aan kleuters medewerkers binnen sportactiviteiten en gymlessen verbeteren

Beweegteam, basisscholen en kinderdagverblijven/BSO

Individueel maatwerk, leerdoelen vastleggen, counseling en evaluatie

Organisatie teamsportdag voor medewerkers nieuwe brede school Vollenhove

Onderlinge contacten versterken tussen leerkrachten (teambuilding) en profilering Beweegteam

Beweegteam, alle leerkrachten en coördinator BSV

Kennismaking met nieuwe spelen sportvormen en nieuwe wijze van aanbieden en instructie, mixed teams. Sport- en spelmap.

Introductie vernieuwde survivalmethode binnen onderwijs

Uitdagend en vernieuwend aanbod binnen de gymlessen voor 10 tot 17 jarigen

Survivalvereniging, Beweegteam, vakdocenten en leerkrachten BO en VO

Workshop “Survival in het onderwijs” door Survivalorganisatie voor vakdocenten, trainers en geïnteresseerde leerkrachten. Verspreiding methode.

Ontwikkeling Accrete pannatoernooi

Aanbod sportieve activiteit ter verbetering onderlinge contacten scholen en leerlingen van Accrete scholen.

Beweegteam, Kindcentrum Kompas en Timpaan

Ondersteuning bij organisatie. Ontwikkeling draaiboek. Jaarlijks terugkerend evenement.

Sportverenigingen ondersteunen bij de uitvoering van maatschappelijke taken, versterking professionalisering TITEL

INZET/DOELSTELLING


METHODE EN BORGING

Ondersteuning sportverenigingen bij de organisatie van interregionale sporttoernooien

Organisatie jaarlijks sportevenement door sportverenigingen voor leerlingen van de basisscholen in de regio.

Beweegteam, sportverenigingen en scholen

Ondersteuning bij organisatie. Samenstelling projectteam. Ontwikkeling draaiboek. Verspreiding methode.

38


Introductie sportspecifieke clinics door verenigingen op scholen zowel tijdens als na schooltijd

Leerlingen maken kennis met een specifieke sport. Leerlingen maken kennis met sportvereniging. Sportvereniging profileert de organisatie en de sport binnen het onderwijs.

Beweegteam, kader sportverenigingen en directie/leerkrachten basisscholen

Partijen bij elkaar brengen. Samenstelling overleg- of projectteam. Ontwikkeling draaiboek.

Voorlichting verenigingskader in het omgaan met verenigingsleden met lichte gedragsproblematiek (PPDNOS en ADHD) gevolgd door ondersteuning en counseling tijdens trainingen

Verenigingskader ondersteunen en adviseren bij het omgaan met sporters met lichte gedragsproblematiek.

Beweegteam, bestuur, jeugdcoördinator en trainers.

Voorlichting. Hand-outs. Observatieformulieren. Evaluatie met jeugdcoördinator en trainers. Observatie en advisering tijdens drietal trainingen. Adviesrapport.

Introductie natuurijs spelen sportaanbod

Kwaliteit en variëteit aanbod sport en spel op ijs verhogen.

Beweegteam, IJsclubs en Bond (KNSB)

Samenstelling IJsmap met breed aanbod ijsspelen voor jong en oud, voor grote en kleine groepen. Verspreiding ijsmap onder alle scholen en ijsverenigingen.

Voorlichtingsavonden Sport Type Dynamics

Aanbod faciliteren om Beweegteam, kwaliteit trainers te Sportvereniging en Agents optimaliseren in de omgang of Change met individuele- en teamsporters.

Voorlichting over optimale begeleiding sporters aan trainers en bestuurders van sportverenigingen

Dorpen en wijken ondersteunen bij de ontwikkeling van sportactiviteiten met als doel een basis te leggen voor lokale beweegnetwerken TITEL

INZET/DOELSTELLING


Spel en sportprogramma Jaarlijks dorpsfeest Projectgroep dorpsfeest koppelen aan het dorpsfeest uitbreiden met sportaanbod waarin alle partijen in Willemsoord voor jeugd. uit Willemsoord zijn vertegenwoordigd en Beweegteam

Organisatie sportieve openingsactiviteiten sportpleinen, pannakooien en overige wijkvoorzieningen

Profilering beweegteam. Mogelijkheden voorziening laten zien. Voorziening op de kaart zetten.

METHODE EN BORGING Ondersteuning projectgroep dorpsfeest Willemsoord op thema spel en sportmogelijkheden. Activiteitenboek en draaiboek

Beweegteam, gemeentelijke Promotie. projectleiders, Organisatie. buurtorganisaties en lokale Draaiboek. sportverenigingen

Sportieve invulling van Sportief programma openingsweekend sportpark ontwikkelen binnen Nieuwe Gagels feestelijk en formeel openingsevenement. Mogelijkheden voorzieningen laten ervaren. Profilering beweegteam.

Gemeentelijk projectteam, Clinicians, sportverenigingen Nieuwe Gagels, Timpaan jongerenwerk, buurtverenigingen

Promotie. Organisatie sportief programma. Vervolgafspraken met sportverenigingen. Integratie activiteiten met Spring in’t Veld.

Sportieve invulling Nationale Burendag

Wijkcentrum de Oerthe, Timpaan, Steenwijker Boys en beweegteam

Organisatie dansactiviteit. Netwerkontwikkeling.

Vergroten cohesie in de buurt. Sport/bewegen en welness als middel. Sport verbinden met wijkcentrum.


39

Advisering en ondersteuning wijkorganisaties bij de organisatie van sportprogramma’s tijdens schoolvakanties, woensdagmiddagen en roostervrije dagen (buitenspeeldagen)

Profilering beweegteam. Deskundigheidsbevordering wijkorganisaties. Netwerkontwikkeling

Organisatie sportieve Profilering beweegteam randactiviteiten Huttendorp Deskundigheidsbevordering Oldemarkt Netwerkontwikkeling

Wijkorganisaties, sportaanbieders en beweegteam

Organisatie en advies. Draaiboeken. Voorbeeldactiviteiten.

Wijkorganisatie, ondernemers en beweegteam

Voorbeeldactiviteiten. Activiteitenmap.

Organisaties ondersteunen bij het vergroten van het effect van sport en bewegen op de volksgezondheid TITEL

INZET/DOELSTELLING


METHODE EN BORGING

Ondersteunen bij de Ik Lekker Fit projecten op 17 basisscholen

Scholen inspireren Provincie, Achmea ZK, en ondersteunen bij 17 basisscholen, lokale stimulering gezonde leefstijl sportaanbieders en ondernemers.

Financiering Ik Lekker Fit Methode. (4 jaar) Ondersteuning en coördinatie bewegingscomponent programma (sportthema weken) Advisering op thema’s gezonde leefstijl Lokale samenwerking tot stand brengen.

Ontwikkeling Sport BSO Accrete (pilot)

Structureel sportaanbod voor BSO-Accrete kinderen. Stimulering motorische en mentale ontwikkeling.

Diverse BSO’s van Accrete, werkgroep Accrete Steenwijk en beweegteam. In vervolgfase ook sportaanbieders betrekken bij programma’s.

Van pilot naar structurele voorziening. Ontwikkeling activiteitenprogramma’s. Uitvoering activiteitenprogramma’s samen met BSO-begeleiders. Draaiboeken en activiteiten/ methodiekbundels. Evaluatie pilot. Uitgangspunt; continuering bij positief resultaat. Toekomstmodel; Sport BSO Accrete als structurele voorziening aangeboden door gediplomeerd en deskundig kader.

Advisering sportieve inrichting schoolpleinen, beachaccommodatie, trimparcours en beweegpleinen

Optimaal sportief gebruik mogelijk maken van (openbare) sportvoorzieningen.

Opdrachtgevers (projectleiders/ schooldirectie) en beweegteam

Op basis van inhoudelijke deskundige visie adviseren aan opdrachtgevers. Adviesrapport. Na realisatie voorbeeldlessen/aanbod organiseren.


METHODE EN BORGING

Sportstimulering voor kwetsbare groepen TITEL

INZET/DOELSTELLING

MRT en Club Extra

Structureel sportaanbod Stichting KIDS, faciliteren voor kinderen die vakdocenten, basisscholen motorische en/of mentale en beweegteam. beperkingen ervaren om plezier te beleven aan bewegen.

40

Screenen op verzoek van docenten Bijdrage leveren aan PR


Project bijzondere sporters…Voorlichting ADHD en PDDNOS plus counseling tijdens trainingen

Verenigingskader ondersteunen en adviseren bij het omgaan met sporters met lichte gedragsproblematiek.

Beweegteam, bestuur, jeugdcoördinator en trainers.

Voorlichting. Hand-outs. Observatieformulieren. Evaluatie met jeugdcoördinator en trainers. Observatie en advisering tijdens drietal trainingen. Adviesrapport.

Leerlingen praktijkonderwijs stimuleren lid te worden en te blijven van reguliere sportaanbieders

Kwaliteit en variëteit kennismakingsaanbod verhogen. Verenigingskader informeren over omgaan met sporters met lichte gedragsproblematiek

Beweegteam, vakdocent Praktijkonderwijs en sportaanbieders

Uitbreiding aanbod, breed activiteitenaanbod Voorlichting sportverenigingen over omgaan,binden en boeien van sporters met lichte gedragsproblematiek

Voorlichting en stimuleren uitbreiding WhoZNextprojecten

Uitbreiding zelforganisaties/ Beweegteam, BSO’s, scholen Subsidie mogelijkheden zelfwerkzaamheid en Timpaan actief onder de aandacht sportprojecten brengen. Ondersteuning aanbieden bij uitvoering WhoZNextprojecten. Evaluatie en borging activeren.

Advisering TSO Voetelinkschool; materiaal gebruik en counseling begeleiding.

Optimaal gebruik van ruimte en materiaal op het schoolplein, passend bij de doelgroep.

School, TSO en beweegteam Advies materiaalkeuze pleinspelen. Ontwikkeling spelmap voor pleinspelen. Introductie en counseling.

Ondersteuning organisatie survivalrun SO Ambelt.

Middelen genereren voor een jaarlijks te benoemen goed doel. Samenwerking tot stand brengen tussen beweegteam en SO Ambelt.

School (vakdocent) en beweegteam

Ontwikkeling activiteit en ondersteuning bij de uitvoering. Draaiboek. Evaluatie.

Bijzondere projecten met bijzondere coalities TITEL

INZET/DOELSTELLING


METHODE EN BORGING

Wereld recordpoging Hoelahoepen in Steenwijk

Ondersteuning Goal4Kids bij nastreven ideële doelstelling…middelen genereren voor aanschaf elektrische rolstoelfiets voor Villa Parkzicht

Beweegteam, Stichting Goal4Kids, projectteam scholensportdag, bovenbouw scholen, DYKA en redactie Jeugdjournaal

Voorlichting. PR. Evaluatie. Hoepels verstrekken aan de deelnemers via de scholen.

Sportief programma gekoppeld aan de tentoonstelling Helden van de Nederlandse koopvaardij tijdens WO II

Mogelijkheden samenwerking en samenhang aantonen tussen sectoren Cultuur (educatief programma) en Sport. Versterking aantrekkelijkheid tentoonstelling.

een samenwerkingsproductie met Primair onderwijs, Bibliotheek, Stadsmuseum, Steenwijcks Boeckhuys en de Museumadviseur

Organisatie en uitvoering gethematiseerde gymles aan de deelnemende groepen van dit cultuurpakket. Eindevaluatie met analyse toekomstmogelijkheden.

Survival Challence

Introductie uitdagende trendsport voor 10-17 jarigen Promotie survivalsport. Basis leggen voor jaarlijks terugkerend groot regionaal evenement voor deze doelgroep jongeren.

Stichting Survival Havelte, Gemeenten Meppel, Westerveld en Steenwijkerland (combinatiefunctionarissen), Basisonderwijs en Voortgezet Onderwijs (vakleerkrachten en directie),

Stichting Survival Havelte is projecteigenaar. Workshops Survival voor vakdocenten, leerkrachten en overige belangstellenden uit de drie gemeenten. Implementatie binnen sportlessen op de scholen Jaarlijks terugkerende survival challenge.


41

Coördinatie scholenbeachtoernooi

Introductie en kennismaking Zalencentrum Dalzicht, nieuwe sport in Oldemarkt. Beweegteam en Organisatie groot basisscholen in de regio. beachtoernooi voor groepen 5 t/m 8 op speciaal aangelegd terrein.

Zalencentrum Dalzicht is projecteigenaar en faciliteert. Beweegteam staat garant voor de inhoudelijke organisatie. Draaiboek.

Ondersteuning bij internationaal uitwisselingsprogramma

Internationaal georiënteerd sportprogramma voor leerlingen van scholen uit Oldemarkt en Brugge.

Projectteam met vertegenwoordigers beide scholen (leerkrachten en ouders), Zwemvereniging Tolhekke en Beweegteam.

Projectleiderschap. Ontwerp activiteiten. Draaiboek.

Fiet wil Rennen, bewegingsprogramma in kader van nationale voorleesweek

Bijdrage leveren aan nationale voorleesweek … thema beweging beeldend maken. Profilering beweegteam.

Bibliotheken, scholen en beweegteam.

Rennen, klimmen, klauteren,kruipen en sluipen door de bibliotheken. (eenmalig)

Beweegactiviteit tijdens start CJG Oldemarkt

Sportieve aanvulling op feestelijke openingsactiviteit.

CJG initiatiefnemers en beweegteam

Kennismaking met klein sporten spelmateriaal

42


Veerkracht! TER GELEGENHEID VAN HET DEELCONGRES VNG DOOR CULTUUR EN SPORT NAAR EEN VITALE LOKALE SAMENLEVING

Recommend Documents