VBE Themabijeenkomst Rookwerendheid Rudolf van Mierlo
www.efectis.nl
1
Inhoud o 18.30 - 19.00
Inloop
o 19.00 - 19.40
Achtergrond: Bouwbesluit + aansturing van NEN 6075 Pauze
o 19.40 - 19.50 o 19.50 - 20.30
o 20.30 - 20.50
Bepaling rookdoorlatendheid (NEN-EN 1634-3) + consequenties invoering BB / NEN 6075 Test bijwonen in Efectis-lab
o 20.50 - 21.00
Vragen en afsluiting
o 21.00 – 21.30
Borrel
Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
2
Achtergrond: Bouwbesluit en NEN 6075 Rudolf van Mierlo
www.efectis.nl
3
Wat is het idee bij rookwerendheid? o Gebouwen zijn ingedeeld in brandcompartimenten om de uitbreiding van brand te beperken o Brandcompartimenten zijn in rookcompartimenten* verdeeld om de verspreiding van rook te beperken • kort ergens kunnen blijven en tegen rook beschermd zijn • korte afstand lopen om aan rook te ‘ontsnappen’
*: In Bouwbesluit 2012 heten rookcompartimenten: sub-brandcompartimenten (subBC’s)
Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
4
Doelen Bouwbesluit o Bouwbesluit, Afd. 2.11, : • Functionele eis: “Een te bouwen bouwwerk is zodanig (…) dat veilig kan worden gevlucht.” • Toelichting: • Uitgangspunt is dat alle ruimten waarin brand zou kunnen ontstaan binnen een subBC liggen. • In een subBC is men enige tijd beschermd tegen een brand die elders in het BC is ontstaan. (vooral belangrijk voor mensen die slapen of die niet zelfstandig kunnen vluchten) • Een subBC biedt bescherming tegen de brand in het subBC dat juist is ontvlucht.”
=> BC’s worden in subBC’s ingedeeld Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
5
Doelen Bouwbesluit o Bouwbesluit, Afd. 2.12: • Functionele eis: “Een te bouwen bouwwerk heeft zodanige vluchtroutes dat bij brand een veilige plaats kan worden bereikt. • Toelichting: • Eén vluchtroute is voldoende tenzij … • De enkele vluchtroute heeft vanaf de uitgang van het subBC een verhoogde status (is extra beveiligd tegen brand en rook): (extra) beschermde vluchtroute of een veiligheidsvluchtroute. • Bij twee vluchtroutes mag de status lager zijn
=> Vluchtroutes worden beschermd Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
6
Beheersen rookverspreiding; hoe? o Rook weren bij scheidingen door afdichting • Rookwerendheid van scheidingen
o Rook weren bij scheidingen door drukverschil • Overdruk/onderdruk-systemen
o Rook weren uit delen van ruimten door opvang elders • Rook/warmte afvoer met opvang in rookbuffers
Het gaat hier alleen over rook weren met scheidingen!
Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
7
Rookwerendheid van scheidingen: 1e optie o Rookwerendheid via brandwerendheid (oude BB-regel): • De rookwerendheid is (in tijd) 1,5 maal de brandwerendheid op de afdichting (E-criterium) • Achterliggende gedachte: een scheiding weerstaat warme rook langer dan een hetere brand (1,5 maal ???)
o Maar: Een brandwerende scheiding kan veel rook doorlaten !!! (het E-criterium verhindert dit niet) • Actieve (bijv. opschuimende) afdichtingsmiddelen: • leveren pas een goede rookwerendheid na activering (bij de standaard brandkromme na >5 minuten) • bij ‘koude rook’ kan activering zeer lang duren • vóór activering: openstaande kieren rond deurbladen, grote open oppervlakten van ventilatieroosters Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
8
Rookdoorlatendheid bij E-criterium o Rook uit brandwerende scheiding (brandwerendh.test):
o Is dit de rookdoorlatendheid bij het E-criterium? o Straks: demonstratie van echte rookdoorlatendheid Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
9
Rookwerendheid van scheidingen: 2e optie o Rookwerendheid op basis van lekdichtheid • Voor deuren en luiken een Europese testmethode: • EN 1634-3:2004+C1:2007: Bepaling van de brandwerendheid van deuren en luiken, deel Rookwerende deuren en luiken • EN 1634-3 gebruikt een lekdichtheidsmeting bij 10, 25 of 50 Pa drukverschil => voldoen aan Sa en/of S200
Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
10
NEN 6075 o Wordt vanuit het Bouwbesluit aangestuurd voor ‘de weerstand tegen rookdoorgang (WRD) tussen ruimten’ o Bevat twee bepalingsmethoden (in NEN 6075): • WRD op basis van brandwerendheid (E-criterium; “x 1,5”) • WRD op basis van rookdoorlatendheid
o De rookwerendheid / rookdoorlatendheid wordt uitgedrukt in behalen van de prestaties Sa en S200 o Huidige versie: NEN 6075:2011+C1:2012 Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
11
NEN 6075: 1e optie o Methode 1,5 x E-waarde brandwerendheid: • Constructie-onderdelen: E20 => Sa, E30 => S200 • Ventilatiesysteem: • brandklep E20-NEN 6069 of NEN 6077 of • ventilatiesysteem moet 20 min blijven werken of • ventilatiesysteem mag slechts toe- en afvoeropeningen hebben in een subBC
Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
12
NEN 6075: 2e optie o Methode rookdoorlatendheid: • Deuren / luiken: Sa of S200 (volgens EN 1634-3 en EN 13501-2+A1) • Andere constructieonderdelen: NEN 6075 vertaalt andere rookwerende eigenschappen naar Sa en S200 En: • Voldoen aan S200 betekent ook aan Sa • 2x Sa in serie betekent S200
Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
13
Rookwerendheid en Sa of S200 o Resultaat: allerlei constructieonderdelen met de eigenschap S200 , Sa of geen van beide o Wat is nu de weerstand tegen rookdoorgang tussen ruimten? • Veel constructiedelen met gaten in de zelfde scheiding => vele malen een rookdoorlaat horend bij S200 of Sa • Kijken we in het Bouwbesluit uiteindelijk op componentniveau of op ruimteniveau? => op componentniveau ! (nog wel)
Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
14
Voorstel rookwerendheidseisen van NEN aan BZK o Voorstel 18 september 2014 aan BZK: • Basis: studie van Efectis, DGMR en ERB (opdracht BZK) • Door NEN-commissies met kleine wijzigingen akkoord • Bevat: • Rookscheidingen in principe niet meer brandwerend (tenzij beschermde subBC’s en BC’s) • Vooral Sa in niet-slaapgebouwen • Vooral S200 in slaap-gebouwen
• OPB/JTC (overleg overheid – bouw) heeft voorstel geaccepteerd
Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
15
Voorstel rookwerendheidseisen van NEN aan BZK o Voorstel 18 september 2014 aan BZK:
Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
16
Bepaling rookdoorlatendheid Sa en S200 Consequenties van invoering Rudolf van Mierlo
www.efectis.nl
17
Inhoud o Voorstel eisen aan rookdoorlatendheid - voorbeeld o Bepaling rookdoorlatendheid Sa en S200 per constructieonderdeel + consequenties • • • • •
Deuren / luiken, incl. testnorm EN 1364-3 Ventilatiesystemen Rookgasafvoersystemen Doorvoeringen en naden Overige constructie-onderdelen
Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
18
Huidige situatie • •
Alleen eis aan brandwerendheid Invulling rookwerendheid met E20-eis
•
WRD (via Min. Regeling) nog niet ingevuld
+WRD(MR)
+WRD(MR) +WRD(MR)
Themabijeenkomst rookwerendheid
+WRD(MR)
www.efectis.nl
19
Toekomstige situatie
– voorstel NEN aan BZK
•
WRD in ‘nieuwe Bouwbesluit’ ingevuld eis aan rookdoorlatendheid Sa of S200 bij slaapgebouwen vooral S200
• • •
Vaak eis rookdoorlatendheid Minder vaak eis brandwerendheid + rookdoorlatendheid Rookwerendheid door E20-eis komt te vervallena
+WRD(MR) +S200
S200
S200
Sa
S200
Sa
+S200 +WRD(MR) +WRD(MR) +S200
Themabijeenkomst rookwerendheid
+S200 +WRD(MR)
www.efectis.nl
20
Deuren / luiken o Methode 1,5 x E-waarde brandwerendheid: • E20 => Sa • E30 => S200
o Methode rookdoorlatendheid: • Sa of S200 bepalen volgens EN 1634-3 en EN 13501-2+A1 • Overstroomrooster in deur moet samen met deur zijn bepaald
Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
21
Wat is het idee bij de EN 1634-3-test? o Hoeveel lucht / rook lekt door het constructie-onderdeel bij een drukverschil? o Principe van de testopstelling: • Een ‘drukdoos’ die op -50 tot +50 Pa gezet kan worden t.o.v. de omgeving en tot 200 °C kan worden verwarmd • De ‘drukdoos’ heeft één open zijde waartegen het proefstuk komt te staan (zoals bij de brandwerendheidtest) Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
22
De testopstelling
Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
23
EN 1634-3 o Wordt aangewezen vanuit NEN 6075 o Titel: “Bepaling van de brandwerendheid en rookbeheersing van deuren, luiken, te openen ramen en hang- en sluitwerk - Deel 3: Beproeving van de weerstand tegen rookdoorgang van deuren en luiken
o Kort: Bepaling van luchtlekkage door deuren en luiken
Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
24
EN 1634-3 o Het testresultaat zijn lekkagedebieten: • Qspec : de lekkage door het specimen/proefstuk • Ql : de lekkage per meter spleet (excl. onderspleet) S200
Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
Sa
25
EN 1634-3 o Sa-bepaling (standaard): • Meet lekkage van ‘drukdoos’ en ondersteunende constructie • Meet lekkage met proefstuk (zonder onderspleet): • bij +10 Pa en 20 °C gedurende 2 min. • bij +25 Pa en 20 °C gedurende 2 min.
• Bereken lekkage van proefstuk Qspec en Ql bij 10 en 25 Pa • De meting mag in de andere richting worden gedaan zonder het proefstuk om te draaien door -10 en -25 Pa (onderdruk in de ‘drukdoos’) te gebruiken
Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
26
EN 1634-3 o S200-bepaling (standaard) na de Sa-bepaling: • Verhoog de temperatuur in 30 minuten naar 200 °C • Meet lekkage met proefstuk: • bij +10 Pa en 200 °C gedurende 2 min. • bij +25 Pa en 200 °C gedurende 2 min. • bij +50 Pa en 200 °C gedurende 2 min.
• Meet lekkage van ‘drukdoos’ en ondersteunende constructie bij 200 °C • Bereken lekkage van proefstuk Qspec bij 10, 25 en 50 Pa • Voor de meting in de andere richting moet een nieuw proefstuk andersom worden aangebracht en moeten bovenstaande stappen worden herhaald
Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
27
EN 1634-3 resultaten o Toepassingsgebied testresultaat: • Algemeen regels • Regels voor specifieke deur/luiktypen • EXAP-regels in EN 15269 en EN 15725
o Klassering volgens EN 13501-2:
Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
28
Deuren / luiken o Belangrijke consequenties (bij rookdoorlatendheid) • Andere opbouw deur (specifiek Sa en S200) • (Extra) afdichting rondom deur • Spleet onder deur bij S200 deur niet toegestaan • valdorpel • aanslag
• Bij verhitting opschuimend ventilatierooster in deur niet toegestaan
Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
29
Herinnering: Inhoud o Bepaling rookdoorlatendheid Sa en S200 per constructieonderdeel + consequenties • • • • •
Deuren / luiken, incl. testnorm EN 1364-3 Ventilatiesystemen Rookgasafvoersystemen Doorvoeringen en naden Overige constructie-onderdelen
Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
30
Ventilatiesystemen - kanaal o Methode 1,5 x E-waarde brandwerendheid: • E20 cf. NEN 6069 (NEN-EN 1366-1 of NEN 6076) => Sa • E30 cf. NEN 6069 (NEN-EN 1366-1 of NEN 6076) => S200
o Methode rookdoorlatendheid: • E en/of S volgens EN 1366-1 en EN 13501-3+A1; • Sa: E20 of S volgens EN 13501-3+A1; • S200: E20 S volgens EN 13501-3+A1
Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
31
Ventilatiesystemen - kanaal o Lekkage door ventilatiekanaal • Bij vlamdichtheid betrokken op afdichting E: • maximaal 15 m3/m2.h. bij brand buiten kanaal
• Bij smoke leakage S: • maximaal 10 m3/m2.h. bij brand buiten kanaal
Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
32
Ventilatiesystemen - klep o Methode 1,5 x E-waarde brandwerendheid: • Klep: E20 cf. NEN 6069 (NEN-EN 1366-2) of NEN 6077; of • Ventilatiesysteem met mechanische afvoer moet 20 min blijven werken; recirculatie moet zijn uitgeschakeld; of • Een ventilatiesysteem mag slechts toe- en afvoeropeningen hebben in een subbrandcompartiment
Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
33
Ventilatiesystemen - klep o Methode rookdoorlatendheid: • Klep: • • • •
E en/of S volgens EN 1366-2 en EN 13501-3+A1; Sa: E20 of S volgens EN 13501-3+A1; S200: E20 S volgens EN 13501-3+A1 Klep moet sluiten bij rook in ruimte
of • Ventilatiesysteem met mechanische afvoer moet 20 min blijven werken; recirculatie moet zijn uitgeschakeld; of • Een ventilatiesysteem mag slechts toe- en afvoeropeningen hebben in een subbrandcompartiment
Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
34
Ventilatiesystemen - klep o Lekkage door brandklep
Sa
Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
S200
35
Ventilatiesystemen o Belangrijke consequenties (bij rookdoorlatendheid) • Rookmeldersturing ipv smeltlood • Voor Sa volstaat S-klep biedt mogelijkheden voor toepassing rookkleppen
Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
36
Ventilatiesystemen o Als een ventilatiesysteem slechts toe- en afvoeropeningen heeft in één subbrandcompartiment
Ventilatie in woongebouw waarbij elke woning een eigen afvoerkanaal heeft Smeltlood gestuurde brandklep in kanaal volstaat; er is geen sprake van rookverspreiding via kanaal
Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
37
Ventilatiesystemen o Ventilatiesysteem met mechanische afvoer die 20 min blijft werken en recirculatie is uitgeschakeld Nergens kleppen
Kanaal volledig brandwerend geïsoleerd Principe: - In kanaal is dusdanig veel ‘verdunning’ dat ventilator blijft werken - Recirculatie is uit Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
38
Ventilatiesystemen o Ventilatiesysteem met mechanische afvoer die 20 min blijft werken en recirculatie is uitgeschakeld
Principe: - Ventilatie is gewaarborgd totdat klep patiëntenkamer sluit - Recirculatie is uit Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
39
Rook/Warmteafvoersystemen o Methode rookdoorlatendheid: • Kanaal: • rookwerendheid alleen beschouwen als grenzend aan meerdere ruimten • E en/of S volgens EN 1366-8/-9 en EN 13501-4+A1
• Klep: • rookwerendheid alleen beschouwen als klep geen functie heeft in toevoer/afvoer-regeling • E en/of S volgens EN 1366-10 en EN 13501-4+A1 • klep moet sluiten bij rook in ruimte van waaruit de rookdoorlatendheid wordt bepaald
• Sa: E20 of S volgens EN 13501-4+A1 • S200: E20 S volgens EN 13501-4+A1 Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
40
Doorvoeringen en naden o Methode rookdoorlatendheid: • Sa blinde doorvoering: • <3 m3/h per m2 volgens EN 1026
• Sa standaard doorvoering: • <30 m3/h volgens EN 1026 en EN 1366-3
• Sa naad: • <0,1 m3/h per m en < 3 m3/h per m2 volgens EN 1026
• S200: Sa + E20
Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
41
Doorvoeringen en naden o Belangrijke consequenties (bij rookdoorlatendheid) • Sparing altijd afdichten met niet-poreuze materialen • Bij Sa volstaat alleen afdichting; afdichting is van ander type dan bij S200 en brandwerendheid • Bij S200–doorvoer naast afdichting veelal ook brandwerende voorziening; afhankelijk van type doorvoer
Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
42
Overige constructie-onderdelen o Methode rookdoorlatendheid: • Ventilatieroosters en overstroomcomponenten: • Testen samen met deur of wand
• Wanden en vloeren zonder openingen: • Sa: geen rookdoorlatende constructie-onderdelen + geen zichtbare openingen • S200: Sa + E20
• Overige constructie-onderdelen • Sa : luchtdoorlatendheid < 10 m3/h.m2 volgens EN 1026 + geen zichtbare openingen • S200: Sa + E20
• Alternatief voor alle constructie-onderdelen: “op overeenkomstige wijze” = Sa en S200 volgens EN 1634-3 Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
43
Samenvattend o Bouwbesluit 2012: toekomstige eis aan WRD o Zomer 2015: concept-BBL (‘nieuwe Bouwbesluit’) met WRD-eisen: • Waar Sa, waar S200
Grote consequenties voor - Deuren - Ventilatiesystemen - Kleppen - Doorvoeringen
o Bepaling van WRD cf. NEN 6075:2011 +C1:2012 o 2 methoden: • Op basis van brandwerendheid E • Op basis van rookdoorlatendheid Sa en S200 o NEN 6075 geeft bepaling van Sa en S200 per constructie-onderdeel • EN 1634-3 als (alt.) methode voor alle constructie-onderdelen o NEN 6075 gaat vertaling geven van Sa en S200 naar WRD o Voor nieuwbouw vanaf 2018 alleen methode rookdoorlatendheid Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
44
Inhoud o 18.30 - 19.00
Inloop
o 19.00 - 19.40
Achtergrond: Bouwbesluit + aansturing van NEN 6075 Pauze
o 19.40 - 19.50 o 19.50 - 20.30
o 20.30 - 20.50
Bepaling rookdoorlatendheid (NEN-EN 1634-3) + consequenties invoering BB / NEN 6075 Test bijwonen in Efectis-lab
o 20.50 - 21.00
Vragen en afsluiting
o 21.00 – 21.30
Borrel
Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
45
VBE Themabijeenkomst Rookwerendheid
VRAGEN ?
Themabijeenkomst rookwerendheid
www.efectis.nl
46