Van Lanschot Familiebedrijven Barometer

Van Lanschot Familiebedrijven Barometer EEN PEILING ONDER NEDERLANDSE FAMILIEBEDRIJVEN EDITIE 6 AMSTERDAM, MEI 2013

Achtergronden onderzoek/respondenten Onderzoeksresultaten Familiebedrijven Barometer - Conjunctuurbarometer - Issuebarometer - Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO)/Duurzaamheid

VAN LANSCHOT FAMILIEBEDRIJVEN BAROMETER MEI 2013

1

Onderzoeksverantwoording Methode Het onderzoek is online uitgevoerd op het Online Business Panel van Intomart GfK. Veldwerkperiode Het veldwerk voor dit onderzoek werd uitgevoerd in april 2013. Doelgroep & steekproef De doelgroep voor dit onderzoek bestaat uit DGA’s van middenbedrijven met 10-500 werknemers die we als typische familiebedrijven kunnen kenmerken. De respondenten zijn directeur en hebben minimaal 10% van de aandelen in bezit. In totaal zijn n=1488 respondenten uitgenodigd voor deelname aan het onderzoek; uiteindelijk zijn n=258 DGA’s gescreend die aan de selectiecriteria voldeden en de vragenlijst hebben ingevuld. Certificering Het onderzoek is uitgevoerd door Intomart GfK volgens het kwaliteitssysteem van Intomart GfK, dat is gecertificeerd volgens de normen van NEN-EN-ISO 9001, ISO 20252 en ISO 26362. Daarnaast onderschrijft Intomart GfK de gedragsregels van E.S.O.M.A.R. (European Society for Opinion and Market Research) en is lid van de brancheorganisatie MOA, de Markt Onderzoek Associatie.


2

Achtergrondgegevens respondenten Achtergrondvragen Branche

Totaal n=258

Industrie

9%

Bouwnijverheid en installatiebedrijven

7%

Handel

16%

Selectievragen

Totaal

(Mede) eigenaar

n=258

Ja, enig eigenaar

45%

Ja, mede-eigenaar voor 10% - 25%

15% 40%

Vervoer en communicatie

2%

Ja, mede-eigenaar voor 25% en meer

Financiële instellingen

2%

Ja, mede-eigenaar voor minder dan 10% (aandelen)

0%

Nee, geen (mede) eigenaar

0%

Weet niet, wil niet zeggen

0%

Zakelijke dienstverlening Onderwijs Gezondheids- en Welzijnszorg

35% 3% 11%

Bedrijfsgrootte

n=258

Overige dienstverlening

4%

Landbouw, bosbouw en visserij

1%

Minder dan 10 medewerkers

Energie- en waterleidingbedrijven

0%

10-19 medewerkers

38%

Horeca

4%

20-49 medewerkers

32%

Openbaar bestuur / Overheid

1%

50-99 medewerkers

19%

Overige bedrijven

5%

Oprichting onderneming

n=258

100-199 medewerkers

6%

200+ medewerkers

5% 0%

Ja, zelf (mede) opgericht

57%

Nee, van familie overgenomen

14%

Weet niet/wil niet zeggen

Nee, van iemand buiten familie overgenomen

22%

Jaaromzet

Nee, niet zelf opgericht Betrokken familieleden

6% n=258

Ja, als mede-eigenaar

25%

Ja, als medewerker

19%

Ja, als directeur

11%

Anders

1%

0%

n=258

Minder dan 1 miljoen euro (bruto) per jaar

20%

1 miljoen tot 2,5 miljoen euro (bruto) per jaar

30%

2,5 miljoen tot 10 miljoen euro (bruto) per jaar

35%

10 miljoen tot 25 miljoen euro (bruto) per jaar

11%

Weet niet/wil niet zeggen

0%


3



4

Economische verwachtingen komende halfjaar op absoluut dieptepunt Indexscores

Hoe schat u de volgende economische parameters in voor de komende zes maanden? 0%

10 %

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

Mei ‘13

Okt ‘12 Nov ‘11

Dec ‘10

10 0 %

Economische vooruitzichten voor bedrijf in het algemeen

97

99

100

114

Economische vooruitzichten voor de Nederlandse economie in het algemeen

82

88

81

112

Economische vooruitzichten in branche/sector in het algemeen

81

83

80

104

s t e rk v e rbe t e rd o nge v e e r he t ze lf de ge ble v e n ie t s v e rs le c ht e rd

ie t s v e rbe t e rd ge e n o o rde e l/ nv t s t e rk v e rs le c ht e rd

Indexscore berekend als % sterk verbeterd % iets verbeterd % ong. gelijk gebleven % iets verslechterd % sterk verslechterd

saldo van x 200 x 150 x 100 x 50 x0


5

Familiebedrijven voelen pijn! Indexscores

Hoe schat u de volgende economische parameters in voor de komende zes maanden? 0%

10 %

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

Mei ‘13

Dec ‘10

10 0 %

Omzet van uw bedrijf Orderportefeuille van bedrijf

Okt ‘12 Nov ‘11

L

Winstgevendheid van bedrijf

105

106

105

114

100

104

104

118

96

98

98

115

Werkgelegenheid in bedrijf

L

95

101

102

111

Hoogte investeringen bedrijf in vaste activa

L

88

98

95

104

Politieke klimaat in Nederland voor bedrijven/ondernemers

L

70

90

84

109

Beschikbaarheid krediet/financieringsbronnen

L

72

83

87

91

s t e rk v e rbe t e rd o nge v e e r he t ze lf de ge ble v e n ie t s v e rs le c ht e rd

L

Significant t.o.v. eerdere metingen

ie t s v e rbe t e rd ge e n o o rde e l/ nv t s t e rk v e rs le c ht e rd

Indexscore berekend als % sterk verbeterd % iets verbeterd % ong. gelijk gebleven % iets verslechterd % sterk verslechterd

saldo van x 200 x 150 x 100 x 50 x0


6

Conclusies conjunctuurbarometer De economische vooruitzichten voor komende halfjaar zijn fors negatief Praktisch alle indexcijfers zijn minder dan in oktober 2012. Dit geldt zowel voor de economische vooruitzichten in het algemeen, als ook voor de verwachtingen van de eigen onderneming. Vooral de negatieve inschatting van de orderportefeuille, investeringen en werkgelegenheid van familiebedrijven geven reden tot zorg over de ontwikkelingen in 2013.

Politieke klimaat voor bedrijven niet eerder zo negatief beoordeeld Ondernemers hebben per saldo niet het gevoel dat deze regering kansen creëert voor ondernemers. Maar liefst 51% vindt dat het politieke klimaat (ernstig) is verslechterd. Familiebedrijven zijn in de geschiedenis van deze barometer (1e editie: december 2010) nog niet eerder zo negatief geweest over het politieke ondernemersklimaat.


7



8

Crisis van invloed op gehele bedrijfsvoering. Toenemende zorgen over continuïteit van het bedrijf Kunt u aangeven in hoeverre u zich zorgen maakt om de volgende thema’s? 0%

Prijsontwikkeling in markt

Wet- & regelgeving

10 %

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

Mei ‘13 Okt ‘12 Apr ‘12

10 0 %

t

K

67%

57%

69%

Grootste zorgen

g

K

62%

57%

73%

61%

54%

66%

Kopzorgen

58%

49%

59%

Debiteurenrisico’s

s

Steeds groter wordende bedrijfsrisico’s

s

Administratieve lastendruk voor uw bedrijf

f

58%

51%

67%

Mogelijkheden tot groei/expansie/innovatie

e

53%

47%

47%

Klantloyaliteit

t

52%

48%

55%

Concurrentiekracht van uw bedrijf

f

49%

40%

45%

Liquiditeit

t

48%

47%

55%

Continuïteit van uw bedrijf

jf

48%

38%

43%

Solvabiliteit

t

44%

42%

44%

40%

49%

60%

Vinden van geschikt personeel

K

K

L

el v e e l zo rge n

K L

e nige zo rge n

Punten van aandacht

ge e n zo rge n

Stijging t.o.v. oktober 2012 Daling t.o.v. oktober 2012


9

Ondernemers gewend aan ondernemen in onzeker klimaat? Als u uw zorgen over uw onderneming zou moeten ‘raten’ op een tienpuntsschaal? Als u uw eigen zorgen als DGA zou moeten ‘raten’ op een tienpuntsschaal? 25%

20%

Zorgen over onderneming

Grote bedrijven zijn het meest positief (> 10 miljoen omzet) met een gemiddelde score van 4,2

Eigen zorgen DGA

15%

10%

5%

0% Geen zorgen (1)

2

3

4

‘Optimisten’ (weinig zorgen over de onderneming; score 1 – 4)

5

6

7

8

9

Totale paniek (10)

‘Pessimisten’ (veel zorgen over de onderneming; score 6 – 10)


10

Conclusies issuebarometer Prijsontwikkelingen in de markt, debiteurenrisico’s , wet- en regelgeving blijven belangrijkste zorgen van familiebedrijven. Zorgen over continuïteit nemen toe. Maar liefst 62% van de DGA’s maakt zich (ernstige) zorgen over de prijsontwikkelingen in de markt. De situatie is vergelijkbaar met die van april 2012 – de zorgen hierover zijn na een licht herstel in oktober 2012 weer (stevig) toegenomen. Ook de wet- en regelgeving en administratieve lastendruk dragen nog steeds in ernstige mate bij aan het gevoel van onbehagen bij DGA’s van familiebedrijven. Zorgen over continuïteit van bedrijf zijn het hoogst in de historie van de barometer (1e editie: december 2010).


11



12

Duurzaamheid/MVO niet hoog op de agenda bij ondernemers Hoe belangrijk zijn de onderstaande ontwikkelingen voor de toekomst van uw organisatie? 0%

10 %

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

% (helemaal) mee eens

10 0 %

Veranderende klantwensen

n

73%

Kosten van arbeid

d

71%

Economische crisis

s

68%

Wet- en regelgeving

g

66%

ICT ontwikkelingen

n

59%

Technologische veranderingen n

56%

Duurzaamheid/MVO

O

49%

Mondialisering

g

40%

Vergrijzing

g

39%

Energieprijzen

n

38%

Grondstofprijzen

n

38%

Concurrentie Verre Oosten + BRIC landen

n

24% he e l be la ngrijk

be la ngrijk

e nigs zins be la ngrijk

o nbe la ngrijk

Belangrijkste ontwikkelingen

Belangrijke ontwikkelingen

Minder belangrijke ontwikkelingen

Ondernemers met een langetermijnstrategie en onafhankelijke koers schatten MVO gemiddeld als een veel belangrijkere ontwikkeling voor de toekomst van het bedrijf


13

MVO wordt zeer divers gedefinieerd Eén van de ontwikkelingen in de omgeving is Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO). Wat verstaat u onder MVO? Milieubewust - ‘Groen ondernemen, bewust met milieu bezig zijn’ - ‘Verantwoord omgaan met energie en afval stromen’ - ‘Zonnepanelen, zuinig rijden, leveranciers eerlijke prijs gunnen’

Bewust omgaan met Planet, People, Profit - ‘Bewust(er) bedrijfsvoeren, op het gebied van milieu, personeel(svoorzieningen/zorg), passend bij bedrijf en beleid’ - ‘In de bedrijfsvoering goed rekening houden met maatschappij, werknemers, duurzaamheid’ - ‘MVO is een integrale visie op ondernemerschap, waarbij het bedrijf waarde creëert op economisch, ecologisch en sociaal gebied’ - ‘Oog bij handelen voor milieu en veranderende opstelling van mensen inzake de continuïteit van onze aarde’

Eerlijk - ‘Een product afleveren dat zoveel mogelijk door eigen bodem op milieuvriendelijke wijze geproduceerd wordt voor een eerlijke prijs’ - ‘Ervoor zorg dragen dat je producten maakt en inkoopt die economisch en ecologisch verantwoord zijn of zo zijn geproduceerd’ - ‘Verantwoord omgaan met de wijze waarop wij inkopen, dus niet uit landen met kinderarbeid’

Duurzaamheid - ‘Als onderneming duurzaam omgaan met grondstoffen, energie, arbeidsverhoudingen en maatschappelijke verhoudingen’ - ‘Duurzaamheid en kostenreductie’ - ‘Duurzaamheid in gebruik van middelen en inzet van mensen’

Mens- en maatschappijbewust - ‘Duurzaam omgaan met energie kortingen aanbieden waar mogelijk om klanten meer tegemoet te komen, winstgevend te zijn maar altijd met respect voor de medemens’ - ‘Duurzaam ondernemen en alle lagen van de bevolking de kans geven om in ons bedrijf te werken en carrière te maken op hun eigen manier’ - ‘Ondernemen in een sterk veranderd klimaat, maar toch verantwoorde bedrijfsvoering hanteren waarmee we door deze slechtere tijd heen komen’ - ‘Keuzes maken rekening houdend met mens en maatschappij’ - ‘Niet alleen voor de winst gaan, maar ook zorgen dat medewerkers in goede omgeving/sfeer werken en mee laten delen in de winst’ - ‘Zorg dragen aan klant en milieu’


14

40% van de ondernemingen ziet MVO als ‘kans’ 26% ziet nauwelijks impact op zakelijk succes In hoeverre ziet u Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen als een kans of als een bedreiging voor uw eigen bedrijf? 100% 13%

Grote kans

27%

Beperkte kans

29%

5%

26%

0%

Evenveel kans als bedreiging

Kleine bedreiging

1%

Grote bedreiging Het heeft naar mijn inschatting nauwelijks impact op het succes van ondernemingen

MVO als kans

MVO als bedreiging

Uitstraling ‘Je profileert je niet alleen als ondernemer maar ook als iemand die geeft om zowel natuur als mensen’

Duur ‘MVO kost veel geld’

Klanten binding/behoud ‘MVO-houding bindt en trekt klanten’ ‘Klanten zullen er in steeds grotere mate op letten’

Onderscheidend ‘Biedt ruimte voor onderscheiding van concurrentie, doch ook de concurrentie zal zich op dit punt proberen te onderscheiden’

Stimuleert samenwerking ‘Biedt mogelijkheid tot samenwerking met andere maatschappelijke organisatie’ Motiveert medewerkers ‘Mensen motiveren het beste uit zichzelf te halen binnen de door de organisatie geboden mogelijkheden’


15

Men schat de eigen onderneming meer MVO in dan de concurrenten in de eigen sector Hoe maatschappelijk verantwoord is uw onderneming in haar bedrijfsvoering? En hoe maatschappelijk verantwoord schat u dat vergelijkbare ondernemingen in uw sector/branche zijn?

35%

MVO mijn onderneming

30% 25%

MVO vergelijkbare ondernemingen in mijn sector/branche

20% 15%

Gemiddelde MVO in eigen onderneming: 6,4

10%

Gemiddelde MVO in vergelijkbare (andere) bedrijven: 5,7

5% 0% Volstrekt niet MVO

2

3

4

5

6

7

8

9

Volstrekt MVO


16

80% van ondernemingen is reactief in implementeren van MVO-maatregelen Hoe zou u uw bedrijf omschrijven als het gaat om het implementeren van MVO-maatregelen?

100% 20%

Wij zijn proactief op dit punt en bedenken en implementeren op eigen initiatief MVO-maatregelen

39%

Wij volgen de ontwikkelingen en implementeren MVO-maatregelen als ze gangbaar worden

23%

Wij voeren MVO-maatregelen vooral door als dat van ons verlangd wordt

18%

Wij voeren weinig tot geen MVOmaatregelen door

0%


17

Voornaamste drijfveren voor MVO beleid: zakelijk Kunt u van onderstaande drijfveren aangeven welke drie het belangrijkst zijn voor uw bedrijf zijn om maatschappelijk verantwoord of duurzaam te ondernemen? 55%

Imagokansen Bedrijfsprincipes/kernwaarden

38% 37%

Marktkansen Efficiency

33% 31%

Medewerkers motiveren Inspirerend/leuk

30%

Betere wereld

27%

Reputatieschade

19%

Klanten Geen van deze

16% 5%


18

Circa 50% van familiebedrijven neemt MVO ‘mee’ in de keuze van leveranciers en klanten Let u er bij de keuze van uw leveranciers en klanten op dat zij Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, bijvoorbeeld op het gebied van arbeidsomstandigheden en milieubelasting? Maatschappelijk verantwoorde leveranciers

Maatschappelijk verantwoorde klanten

100%

100%

34%

Ja, en dat doen we uit eigen beweging

20%

Ja, dat doen we omdat onze omgeving (onze klanten, toezichthouders, etc.) dat van ons verlangen

57%

Nee, daar letten we nauwelijks op

Ja, en dat doen we uit eigen beweging

18%

Ja, dat doen we omdat onze omgeving (onze klanten, toezichthouders, etc.) dat van ons verlangen

48%

Nee, daar letten we nauwelijks op

0%

23%

0% Leveranciers

Klanten


19

MVO-certificaten bij grote meerderheid onbekend Welke van de MVO-volgende certificeringen, keurmerken en richtlijnen kent u?

0%

60%

ISO 26000 (internationale richtlijn voor de implementatie van MVO)

9%

IMA MVO Norm

9%

Geen van deze

40%

60%

80%

10 0 % ja

ne e , m a a r we zijn da t we l v a n pla n ne e , e n we zijn he t o o k nie t v a n pla n

15%

BSCI

Anders, namelijk

20%

16%

MVO-Prestatieladder

Sector-gerichte certificering/ keurmerk/richtlijn, namelijk

0%

28%

MVO-wijzer

SA8000

Gebruikt uw onderneming een of meerdere van de deze richtlijnen, certificeringen en keurmerken of bent u dat van plan? n=76

v o o r o ns be drijf nie t v a n t o e pa s s ing

5%

Te weinig waarnemingen

4%


1%


50%


Grotere familiebedrijven (meer dan 50 werknemers) zijn veel beter bekend met de verschillende certificering-instituten en hebben ook vaker deze certificaten in huis dan kleinere familiebedrijven


20

‘Verplichtingen’ en zakelijke argumenten drijfveren om MVO te versnellen Zal uw onderneming in de komende vijf jaar meer, minder of evenveel aan MVO gaan doen dan u nu doet? 40% 100%

5%

Veel meer

35%

Iets meer

38%

Even veel

5% 4%

Iets minder Veel minder

13% 0%

% veel/iets meer

Weet niet / geen mening

9%

% veel/iets minder

Onder welke voorwaarden of omstandigheden zou uw onderneming méér aan MVO gaan doen?

Verplichting - ‘Indien regelgeving hiertoe dwingt’ - ‘Wanneer MVO van de overheid opgelegd wordt’

Economisch aantrekkelijk - ‘Als het economisch aantrekkelijk wordt gemaakt’ - ‘Betere economische vooruitzichten’

Verhoging van de omzet - ‘Hogere omzet en winstgevendheid’ - ‘Als het meer oplevert en minder arbeid kost’ - ‘Indien het leidt tot een hoger bedrijfsrendement’

Kostenbesparing/subsidie - ‘Efficiency en kostenbesparing’ - ‘Indien er subsidie voor te krijgen zou zijn zouden we er meer aan doen’ - ‘Wij zijn werkzaam in de zorg en afhankelijk van zorgverzekeraars: zodra die er geld voor over hebben kunnen wij meer aan MVO doen’

We doen er al alles aan - ‘We doen er al ‘alles’ aan’ - ‘Meer dan 100% lijkt me niet haalbaar’

Als er vraag naar is - ‘Indien de markt, overheid en/of klanten daarom vragen’ - ‘Als de klanten erom vragen’


21

Men roept meestal geen externe hulp in bij toepassing MVO Heeft u om MVO (nog meer) toe te passen wel eens hulp ingeroepen van:…?…

13%

Branche/beroepsvereniging Een specialist (MVO)consultant Koploper/ voorbeeldbedrijf op MVO, uit dezelfde keten

8%

Hogescholen/Universiteiten

7%

Koploper/voorbeeldbedrijf op MVO uit andere keten

6%

Opleidingen/trainingen

6%

Anders, namelijk Geen van deze

Het zijn vooral de jongere ondernemers die wel eens een extern advies vragen op MVO gebied. Oudere DGA’s (55 plus) doen dit zeer zelden.

9%

Bedrijven met een grotere winstverwachting en een langere strategiehorizon roepen veel vaker de hulp in van adviseurs voor ondersteuning op MVO gebied.

4% 62%


22

Familiebedrijven nemen leveranciers en afnemers de maat, maar vice versa wordt niet op prijs gesteld Kunt u aangeven in hoeverre u het eens bent met onderstaande stellingen?

% (helemaal) mee eens

% (helemaal) mee oneens

Ondernemingen die duurzaam zijn, mogen daarvoor fiscaal worden beloond

52%

17%

Ondernemers die MVO omarmen onderscheiden zich positief van ondernemers die alleen doen wat ze moeten doen

50%

12%

Als onderneming ben je verantwoordelijk dat import vanuit lagelonenlanden duurzaam is

48%

14%

Ik heb weinig waardering als mijn zakelijke bank mij aanspreekt op mijn MVO

44%

15%

Als ondernemer hecht ik er waarde aan dat mijn zakelijke bank maatschappelijk verantwoord onderneemt

44%

16%

Het is voor familiebedrijven logisch om zich met MVO te onderscheiden

35%

23%

Het recente plan van Klijnsma dat bedrijven op termijn min 5% arbeidsgehandicapten in dienst moeten nemen is een goed initiatief

32%

37%

Door de crisis is MVO in mijn bedrijf (meer) naar de achtergrond verdwenen

32%

29%

Ondernemingen die MVO blijven negeren zullen op termijn niet overleven

30%

27%

Als een grote afnemer eisen stelt aan de (lease)auto's van mijn onderneming, ga ik mee in zijn keuze

23%

31%

0%

10 %

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

10 0 %

he le m a a l m e e e e ns

e nigs zins m e e e e ns

ne ut ra a l

we e t nie t / ge e n m e ning

e nigs zins m e e o ne e ns

he le m a a l m e e o ne e ns


23

Conclusies MVO/Duurzaamheid MVO/Duurzaamheid staat relatief laag op agenda van familiebedrijven Familiebedrijven plaatsen MVO niet erg hoog op de lijst als het gaat om de ontwikkelingen die de toekomst van het bedrijf bepalen. Toekomstbepalende factoren zijn anno 2013 toch vooral de harde, korte termijn bedrijfseconomische en conjuncturele parameters. En dan in tweede instantie de technische en ICT ontwikkelingen, pas daarna komt MVO in beeld. Definities van MVO zijn erg divers MVO heeft niet voor ieder familiebedrijf dezelfde betekenis – het wordt divers geïnterpreteerd. In het algemeen valt op dat DGA’s het begrip MVO ‘breed’ en ‘bedrijfskundig’ definiëren. Men legt in de definitie van MVO vaak een relatie met de strategie en het opereren van het bedrijf. Slechts een klein deel van de ondernemers ziet MVO echt als belangrijke factor voor succes van de onderneming MVO is geen voorwaarde voor succes, zo meent een kwart van de familiebedrijven. MVO gebeurt voornamelijk reactief: een op de vijf familiebedrijven is proactief en bedenkt op eigen initiatief MVOmaatregelen. Opvallend is dat men het eigen bedrijf meer MVO inschat dan andere, vergelijkbare bedrijven. Duidelijk verband tussen aandacht voor MVO, langere strategische horizon, strategie vanuit eigen kracht én … winstgroeiverwachtingen In dit onderzoek zien we een positieve relatie tussen de aandacht en prioriteit die MVO /duurzaamheid in het bedrijf krijgt en de aanwezigheid van een langere strategische planningshorizon. Dit correleert met positieve winstgroeiverwachtingen. Deze verbanden zien we door het hele onderzoek heen.


24

Conclusies MVO/Duurzaamheid MVO is een win-win situatie Bedrijven die een actief een MVO-beleid voeren, stellen dat MVO niet alleen goed is voor de wereld, maar ook goed voor het bedrijf zelf (efficiencyvoordelen, motiverend voor personeel). Bijna 40% van de bedrijven die een actief MVO-beleid voeren, hebben dit onderdeel gemaakt van de bedrijfsprincipes. Ondernemers nemen leveranciers en afnemers de maat Ondanks het feit dat familiebedrijven MVO voor het eigen bedrijf vaak niet heel belangrijk vinden, laat een kleine helft van de bedrijven het wel een rol spelen in de keuze van leveranciers en speelt het zelfs bij klanten een rol. MVO is vooral een kwestie van vrije keuze. Dat betekent bijvoorbeeld dat men het vaak niet op prijs stelt wanneer de bank de ondernemer hierop aanspreekt of wanneer een grote klant zich bemoeit met de (lease)auto’s van de onderneming. De helft van de familiebedrijven weet geen enkele ISO-certificering te noemen Vooral bij kleinere bedrijven is de bekendheid hiervan bijzonder laag. Ook de penetratie van MVO-certificaten is bijzonder laag. Het toepassen van MVO binnen de organisatie gebeurt ook veelal zonder hulp van buitenaf Als er dan al iemand ingeroepen wordt om te helpen, is dit vaak de branche/beroepsvereniging. Jongere ondernemers staan meer open voor hulp van buitenaf. MVO mag beloond worden MVO biedt kansen en mogelijkheden, zo is de mening van veel familiebedrijven. Maar het vergt ook wel wat van het bedrijf. Dat mag best beloond worden met fiscaal voordeel.


25

WWW.VANLANSCHOT.NL/BAROMETER


26

Van Lanschot Familiebedrijven Barometer

Recommend Documents