03jaarverslag van lanschot nv

03 Brought to you by Global Reports

j a a r v e r s l ag van l a n s c hot n v

Van Lanschot nv Hooge Steenweg 29 5211 jn ’s-Hertogenbosch Postbus 1021 5200 hc ’s-Hertogenbosch Telefoon (073) 548 35 48 Telefax (073) 548 36 48 Telex 50641 E-mail [email protected] Internet http://www.vanlanschot.com Ingeschreven in het Handelsregister te ’s-Hertogenbosch onder nummer 16014051

Brought to you by Global Reports

Raad van Commissarissen en Raad van Bestuur

4 Profiel Van Lanschot

5 Strategie, Business Principles en Financiële Doelstellingen

6 Kerngegevens

8 Aandeelhoudersinformatie

10 Bericht van de Raad van Commissarissen

14 Jaarverslag van de Raad van Bestuur

19 Jaarrekening

44

Geconsolideerde balans

46

Geconsolideerde winsten verliesrekening

47

Geconsolideerd kasstroomoverzicht

48

Toelichting

77

Vennootschappelijke balans

78

Vennootschappelijke winsten verliesrekening

79

Toelichting op de vennootschappelijke balans

Overige gegevens


84

Accountantsverklaring

85

Winstbestemming

86

Stichting Administratiekantoor van Gewone Aandelen A Van Lanschot

88

Stichting Preferente aandelen C Van Lanschot

90

Personalia

93

Belangrijke dochterondernemingen

95

Kantoren in Nederland

97

Kantoren in België

Raad van Commissarissen

Mr. drs. H. Langman Voorzitter Drs. A.A. Anbeek van der Meijden Vice-voorzitter Mr. W.E. de Vin Prof. dr. B. de Vries H.J. Bierma Drs. M.W. Dekker Prof. dr. Th.J. Peeters Mr. C.W. de Monchy Raad van Bestuur

Mr. H.J. Baeten Voorzitter Drs. F.G.H. Deckers (per 1-1-2004) Mr. C.N. van der Spek Mr. P.R. Zwart Secretarissen Raad van Bestuur

Mw. mr. M.E.G. van Erp Directeur-secretaris Mr. F.R.J. Baron van Hövell tot Westerflier Secretaris


Van Lanschot nv is de houdstermaatschappij van F. van Lanschot Bankiers nv, de oudste onafhankelijke bank van Nederland met een geschiedenis die teruggaat tot 1737. De bank richt zich op een drietal doelgroepen: de vermogende particulier, het middelgrote (familie-) bedrijf en de institutionele belegger. Van Lanschot staat voor kwalitatief hoogwaardige dienstverlening, waarin integrale advisering, persoonlijke service en maatwerk centraal staan. Van Lanschot beschikt in Nederland thans over 32 kantoren, van waaruit het volledige pakket banken verzekeringsdiensten voor de particulier en het (familie-)bedrijf wordt aangeboden. In haar andere thuismarkt, België, heeft de bank 8 vestigingen. Voorts heeft Van Lanschot vestigingen in Zwitserland (2), Luxemburg en op Curaçao en Jersey, alsmede een representative ohce in Hongkong. De bank is buiten Nederland en België nagenoeg uitsluitend actief ten dienste van de vermogende particulier. Aan institutionele beleggers en grote corporates verleent de bank vooral specialistische diensten op het gebied van vermogensbeheer, corporate en investment banking en treasury. Certificaten Van Lanschot nv, vertegenwoordigend 33,5% van het gewone aandelenkapitaal, worden verhandeld aan de Euronext Amsterdam Stock Market. De overige aandelen worden gehouden door La Dou du Midi bv en enige vooraanstaande Nederlandse financiële instellingen. Geen van de aandeelhouders bezit een overwegend belang; mede daardoor zijn de onafhankelijkheid en de eigen identiteit van Van Lanschot gewaarborgd.


De strategie van Van Lanschot berust op de volgende pijlers: – Van Lanschot richt zich op drie doelgroepen: de particulier, die zich door vermogen en/of inkomen onderscheidt, het middelgrote (familie)bedrijf en de institutionele belegger; – in de dienstverlening van Van Lanschot staan integraal advies, persoonlijke service, flexibiliteit en maatwerk centraal; – Van Lanschot ziet Nederland en België als haar thuismarkt, met dien verstande dat in België anders dan in Nederland thans nog de nadruk ligt op private banking. In International Private Banking, waarop de vestigingen in Zwitserland en Luxemburg en op Jersey en Curaçao zich richten, volgt Van Lanschot haar doelgroeprelaties. Vanuit die vestigingen worden – zij het op incidentele basis – ook elders in West-Europa activiteiten ontplooid; – Aan particulieren en (familie)bedrijven wordt een breed pakket van banken assurantiediensten aangeboden via een netwerk van kantoren in plaatsen met een regionale functie; aan institutionele beleggers bieden wij vanuit de hoofdvestiging te ’s-Hertogenbosch gespecialiseerde diensten aan. Ten aanzien van de bedrijfsvoering houdt Van Lanschot de volgende business principles aan: – Van Lanschot wil waarde creëren voor cliënten, medewerkers en aandeelhouders op een consistente en evenwichtige wijze; – Van Lanschot streeft naar handhaving van onafhankelijkheid; de daaruit voortvloeiende eigen cultuur en identiteit onderscheiden Van Lanschot en stellen haar in staat een eigen positie in de markt in te nemen; – Van Lanschot stelt hoge eisen aan integriteit en degelijkheid, met name ten aanzien van haar medewerkers. Het belang van de cliënt dient steeds voorop te staan. – Van Lanschot hecht aan een zeer stevige financiële basis, een laag risicoprofiel en een brede commerciële basis; die beschouwt zij sinds 1737 als waarborgen voor continuïteit; – Van Lanschot wil een compacte, flexibele en moderne organisatie zijn met korte beslissingslijnen om voortvarend te kunnen inspelen op veranderende omstandigheden en de mogelijkheden die de markt biedt; – Van Lanschot wil via een modern human resources-beleid haar medewerkers betrekken bij de bank en hen de mogelijkheid bieden zich te ontplooien en te ontwikkelen. Op basis daarvan zal het mogelijk zijn een hoogwaardige dienstverlening aan haar cliënten zeker te stellen; – Van Lanschot stelt groot belang in moderne en goed beveiligde informatievoorziening en communicatie met haar cliënten via Internet.


Jaarlijkse winstgroei ten opzichte van de doelstelling (10%)

30 25 20 15 10 5 0

1999

2000

2001

2002

2003

Rentabiliteit eigen vermogen ten opzichte van de doelstelling (15%)

20,0 17,5 15,0 12,5 10,0 7,5 5,0 2,5 0,0

1999

2000

2001

2002

2003

De belangrijkste financiële doelstellingen op middellange termijn zijn: – een jaarlijkse groei van de nettowinst uit gewone bedrijfsuitoefening en van de winst per aandeel van gemiddeld 10%, en – een rendement op het eigen vermogen van gemiddeld 15%.


Bedragen in duizenden euro’s (geconsolideerde cijfers)

2003

2002

2001

2000

Resultaten Baten

378.329

377.904

373.465

Bedrijfslasten

217.250

227.636

216.434

15.133

15.205

10.158

–

–

18.455

Bedrijfsresultaat voor belastingen

145.946

135.063

128.418

115.665

Bedrijfsresultaat na belastingen

106.664

97.576

90.008

80.759

–

–

10.816

67.062

106.664

97.576

100.824

147.821

692.557

634.778

606.350

547.559

Aansprakelijk groepsvermogen

1.080.930

1.030.802

937.290

783.208

Toevertrouwde middelen

7.906.245

8.047.908

7.644.565

6.782.405

Kredieten

9.037.581

8.696.610

8.042.057

7.439.931

11.578.366

11.288.864

10.748.821

9.718.968

Aantal gewone aandelen ultimo boekjaar

28.211.640

28.193.928 2

28.897.340

28.809.862

Gemiddeld aantal gewone aandelen

28.202.094

28.311.626 2

28.868.388

28.570.333

Winst per gewoon aandeel op basis van gemiddeld 3 aantal gewone aandelen in euro’s

3,66

3,33 2

3,00

2,71

Dividend per aandeel

1,83

1,63

1,50

1,35

Waardeveranderingen van vorderingen Toevoeging Fonds voor algemene bankrisico’s

Buitengewone baten Nettowinst (groepswinst)

359.738 1

229.325 8.157

1

6.591

Balans Groepsvermogen (eigen vermogen)

Balanstotaal Kengetallen

Efficiency ratio (%) Rendement gemiddeld eigen vermogen (%) bis-ratio totaal vermogen (%) bis-ratio kernkapitaal (%)


3

57,4

60,2

61,6

63,7

16,1

15,7

15,6

17,0

12,6

12,7

12,7

11,9

8,7

8,4

8,6

8,7

1999

1998

1997

1996

1995

1994

Resultaten 296.098

255.176

208.575

166.109

137.024

125.104

189.618

168.028

135.275

104.488

87.109

83.366

7.835

7.548

7.813

13.613

13.613

13.613

6.912

7.200

6.935

–

–

–

91.733

72.400

58.552

48.007

36.301

28.125

62.443

49.583

40.947

33.200

25.413

19.924

–

–

11.575

–

–

–

62.443

49.583

52.522

33.200

25.413

19.924

401.781

357.995

306.233

230.937

207.881

178.208

623.999

564.602

488.948

346.413

317.248

244.119

5.640.122

4.941.260

4.226.461

3.933.447

3.294.185

3.317.929

6.053.432

5.231.513

4.473.807

3.561.981

2.874.721

2.535.691

8.195.193

7.442.234

6.280.207

5.292.616

4.206.614

3.999.577

28.236.871

27.412.920

26.186.300

25.610.650

25.399.700

34.758.750

27.896.004

26.628.719

25.864.866

25.441.616

26.159.314

34.276.325

2,12

1,73

1,45

1,17

0,84

0,58

0,94

0,84

0,72

0,58

0,43

0,23

1

ad 13.600. 2

64,0

65,8

64,8

62,9

63,5

66,6

14,9

15,2

15,1

13,2

12,0

De aantallen gewone aandelen en de winst per aandeel 2002 zijn herberekend.

3

16,4

Inclusief efect vrijval it-voorziening

Exclusief buitengewone baten. De aandelengegevens over 1994 tot en met 1997 zijn in verband met splitsing van de

12,4

12,5

12,3

12,0

14,4

13,2

8,5

8,3

8,2

6,8

8,2

–

aandelen aangepast.

Met ingang van 2003 zijn groepsvermogen en aanprakelijk groepsvermogen gebaseerd op de balans vóór resultaatbestemming. Vergelijkende gegevens en berekening rendement op eigen vermogen zijn hierop aangepast.


Het Aandelenkapitaal van Van Lanschot nv

Het maatschappelijk kapitaal van Van Lanschot nv bestaat uit 135 miljoen aandelen met een nominale waarde van € 1,—. Het maatschappelijk kapitaal is onderverdeeld in Preferente Aandelen A, B en C, en Gewone Aandelen A en B. Ultimo 2003 stonden 5.000.000 Preferente Aandelen A uit. Dit aantal is niet gewijzigd. Per Preferent Aandeel A wordt jaarlijks een dividend van 7,5% over het daarop gestorte bedrag van € 9,08 uitgekeerd. Per 1 januari 2005, en telkens tien jaar daarna, wordt het dividendpercentage aangepast op basis van het alsdan geldende efectieve rendement op staatsleningen met een resterende looptijd van negen tot tien jaar. Per 31 december 2002 beliep het aantal gewone aandelen Van Lanschot nv 28.972.009. In het verslagjaar is het aantal gewone aandelen ongewijzigd gebleven. Het gewone aandelenkapitaal is onderverdeeld in 9.708.695 Gewone Aandelen A en 19.263.314 Gewone Aandelen B. De Gewone Aandelen A worden gehouden door de Stichting Administratiekantoor van Gewone Aandelen A Van Lanschot, die daartegenover certificaten heeft uitgegeven; deze certificaten zijn genoteerd op de Ohciële Markt van de Euronext Amsterdam Stock Market. De Gewone Aandelen B zijn in bezit van La Dou du Midi bv en enige financiële instellingen. Ingevolge de statuten is voor overdracht van de Gewone Aandelen B de voorafgaande toestemming van de Raad van Commissarissen en Raad van Bestuur vereist. Het Van Lanschot Aandelenoptieplan

Sinds 1989 kent Van Lanschot een aandelenoptieplan voor alle medewerkers die een vast dienstverband hebben voor ten minste 50% van de volle arbeidstijd. In 1999 werden, in het kader van de verkrijging van beursnotering, het reglement van het aandelenoptieplan en het systeem van toekenning vernieuwd. Sindsdien stelt de Raad van Commissarissen jaarlijks het aantal optierechten, dat in het komende jaar maximaal kan worden toegekend, vast. Daarbij gaat het reglement ervan uit dat het vast te stellen aantal nooit meer zal belopen dan 1% van het aantal uitstaande gewone aandelen. Tot en met 2002 beliep de looptijd van een optie steeds 5 jaar. Begin 2003 is het reglement op dit punt gewijzigd: voortaan wordt de looptijd van opties jaarlijks door de Raad van Commissarissen vastgesteld. Voor de jaren 2003 en 2004 is de looptijd bepaald op 7 jaar. Sinds 1999 zijn er jaarlijks volgens een vast stramien opties toegekend. Na de publicatie van de jaarcijfers vindt er een algemene toekenningsronde plaats; tegelijk met die algemene toekenningsronde, alsmede in augustus – na de publicatie van de halfjaarcijfers – worden ook opties op individuele basis toegekend. In het kader van de algemene ronde wordt het aantal opties waarvoor een medewerker in aanmerking komt, vastgesteld aan de hand van functieniveau, salaris en beoordeling. De toekenningsronde op individuele basis wordt


Uitstaande opties op gewone aandelen

Uitoefen-

Aantallen

Gemiddelde

per 31 december 2003

periode t/m

opties

uitoefenprijs

2005

201.007

€ 44,30

2006

223.819

€ 47,86

2007

234.113

€ 39,74

2008

13.073

€ 42,46

2009

11.190

€ 48,17

2010

254.613

€ 31,80

Totaal

937.815

€ 40,64

Ontwikkeling nettowinst* per gewoon aandeel In euro’s

3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0

* Exclusief buitengewone

0,5

baten

0,0

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

In euro’s

Kerncijfers gewone aandelen

2003

2002

2001

2000

Winst per gewoon aandeel (€) ultimo (gemiddeld) Pay-out ratio in % Dividend in euro’s

3,66 50

3,33 50

3,00 50

2,71 50

1,83

1,63

1,50

1,35

4,41

4,06

3,75

2,74

Dividendrendement in % (ultimo)


* Intrinsieke waarde

Intrinsieke waarde per aandeel (€) (ultimo) *

22,45

20,46

19,53

17,55

inclusief dividend

Ultimo-koers (€)

41,45

40,17

40,00

49,20

lopend boekjaar

Beurskoers certificaten Van Lanschot nv in 2003 In euro’s

41,0 40,0 39,0 38,0 37,0 36,0 35,0 34,0 33,0 32,0 31,0 30,0

jan

feb

mrt

apr

mei

jun

jul

aug

sept

okt

nov

dec

gebruikt om medewerkers die zich door bijzondere prestaties hebben onderscheiden, extra te belonen, of om medewerkers aan de bank te binden. De Selectie- en Remuneratiecommissie van de Raad van Commissarissen stelt jaarlijks het aantal opties waarvoor de leden van de Raad van Bestuur in aanmerking komen, vast. De voorwaarden voor de toekenning van opties aan de Raad van Bestuur zijn gelijk aan die van de medewerkers. De Raad van Commissarissen zal in de loop van 2004 bezien of het wenselijk wordt geacht in het kader van de nieuwe Corporate Governance Code veranderingen in het plan aan te brengen. Per 31 december 2003 bedroeg het aantal uitstaande optierechten 937.815. Tegenover de verplichtingen uit hoofde van deze optierechten houdt Van Lanschot steeds voldoende certificaten van Gewone Aandelen A aan om te bewerkstelligen dat de uitoefening van opties niet leidt tot verwatering. Daardoor heeft sinds 1999 de uitoefening van opties nimmer tot een verhoging van het gewone aandelenkapitaal geleid. In zijn vergadering van 5 februari 2004 heeft de Raad van Commissarissen besloten dat gedurende het jaar dat loopt van maart 2004 tot maart 2005, maximaal 289.720 optierechten aan medewerkers kunnen worden uitgegeven. Per 22 maart 2004 – enkele dagen na publicatie van de jaarcijfers (de publicatie is op 19 maart) – zullen optierechten worden toegekend. Van Lanschot is voornemens ervoor te zorgen dat ook de nieuwe opties niet zullen leiden tot verwatering van de belangen van bestaande aandeelhouders.


De per 31 december 2003 uit hoofde van personeelsopties uitstaande rechten worden weergegeven in het overzicht op pagina 11. Aandeelhouders

Per 31 december 2003 staan de navolgende aandeelhouders voor de hieronder vermelde aantallen ingeschreven in het aandeelhoudersregister van Van Lanschot nv. Gewone aandelen

Gewone aandelen

Preferente aandelen

Totaal

Friesland Bank nv *

6.227.144

21,49%

554.700

nib Capital nv

4.981.744

17,20%

554.700

16,30%

Delta Lloyd nv

4.214.432

14,55%

519.800

13,94%

La Dou du Midi bv

3.685.607

12,72%

–

Ducatus nv (indirect) Stichting Pensioenfonds Van Lanschot

–

–

10,85%

3.370.800

9,92% 0,45%

154.387

0,53%

–

9.708.695

33,51%

–

28.972.009

100,00%

5.000.000

Stichting Administratiekantoor van Gewone Aandelen A Van Lanschot Totaal

19,96%

28,58% ** 100,00%

Ontwikkeling van de beurskoers

De introductie van de certificaten aan de Efectenbeurs te Amsterdam op 29 juni 1999 vond plaats tegen een koers van € 36,50. De koersontwikkeling van het certificaat van aandeel in 2003 wordt in de grafiek op pagina 12 weergegeven. De hoogste slotkoers is € 41,45 geweest, de laagste € 30,01. Op de laatste beursdag van 2003 kwam de slotkoers uit op € 41,45. De omzet in certificaten Van Lanschot beliep in 2003 1.042.928 stuks. Kalender 2004 Aandeelhoudersvergadering

12 mei

Ex-dividend-notering

14 mei

Betaalbaarstelling dividend 2003

26 mei

Bekendmaking halfjaarcijfers 2004

20 augustus

Kalender 2005 Publicatie cijfers 2004

18 maart

Aandeelhoudersvergadering

11 mei

*

Friesland Bank nv heeft in het kader van de Wet melding zeggenschap een belang van 25,02% in Van Lanschot nv gemeld.

**

Hierin is begrepen een belang van 5% gehouden door sns Reaal Groep nv en een belang van ruim 5% dat Friesland Bank nv houdt in de vorm van certificaten naast bovenvermeld belang in aandelen op naam.


Het jaar 2003 is gekenmerkt door aanhoudend moeilijke marktomstandigheden. Het is een teken van kracht dat de bank ook in dat klimaat een stijging van de nettowinst en van de winst per aandeel heeft kunnen realiseren. De Raad acht het in het verslagjaar behaalde resultaat in het licht van de omstandigheden zeer bevredigend. Jaarrekening en dividendvoorstel

Met genoegen bieden wij de aandeelhouders hierbij het jaarverslag 2003 van Van Lanschot nv aan. Naast het verslag van de Raad van Bestuur bevat dit jaarverslag de jaarrekening van Van Lanschot nv. De jaarrekening is, na controle door Ernst & Young Accountants, door onze Raad ongewijzigd vastgesteld. Wij stellen de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor de jaarrekening 2003 zoals voorgelegd goed te keuren en de leden van de Raad van Bestuur en de leden van de Raad van Commissarissen kwijting te verlenen voor het blijkens de jaarrekening en het verslag door de Raad van Bestuur gevoerde beleid respectievelijk voor het door onze Raad uitgeoefende toezicht. Bij goedkeuring van de jaarrekening en de in het jaarverslag opgenomen voorgestelde winstbestemming wordt € 56,4 miljoen aan dividend uitgekeerd en € 50,2 miljoen aan de reserves toegevoegd. Houders van gewone aandelen zullen een dividend van € 1,83 per aandeel van € 1,– ontvangen. De overige aandeelhouders ontvangen het statutaire dividend als vermeld op pagina 85 van dit jaarverslag. Samenstelling van de Raad van Commissarissen

In april 2003 maakte mr. J. de Vroe kenbaar, in samenhang met de opzegging van de kernaandeelhoudersovereenkomst door nib Capital nv, terug te treden als commissaris. De heer De Vroe heeft gedurende bijna twee jaar deel uitgemaakt van de Raad. In die periode heeft hij actief deelgenomen aan het overleg. Ook was hij lid van de Krediet- en Risicocommissie. Zijn inbreng hebben wij zeer gewaardeerd. Besloten is de vacature, die ontstaan is door het aftreden van de heer De Vroe, niet in te vullen. Daarmee bestaat de Raad uit acht personen. In 2003 waren drs. M.W. Dekker en mr. C.W. de Monchy aftredend volgens rooster. Beiden werden herbenoemd. De benoemingen zijn in overeenstemming met de profielschets die is opgemaakt met betrekking tot de samenstelling van de Raad. De Ondernemingsraad en de Algemene Vergadering van Aandeelhouders hebben tegen de voorgenomen herbenoemingen geen bezwaar gemaakt. In de vergadering van 12 mei 2004 zal drs. A.A. Anbeek van der Meijden aftreden als lid van onze Raad; hij is niet herkiesbaar. Dan zullen ook prof. dr. B. de Vries en de heer H.J. Bierma volgens rooster aftreden; beiden zijn herkiesbaar. Met de Ondernemingsraad is reeds overleg gepleegd omtrent de herbenoeming van beide heren. De heer De Vries, die indertijd op voordracht van de Ondernemingsraad is benoemd, is door de Ondernemingsraad voor herbenoeming voorgedragen, terwijl de Ondernemingsraad reeds heeft uit-


gesproken tegen het voornemen de heer Bierma te herbenoemen geen bezwaar aan te tekenen. De Raad is voornemens de heer De Vries na het aftreden van de heer Anbeek van der Meijden te benoemen tot vice-voorzitter van de Raad van Commisssarissen (als voorbereiding op zijn taak als voorzitter vanaf 2005). De Raad beraadt zich nog over de vervulling van de vacature die zal ontstaan door het vertrek van de heer Anbeek van der Meijden. Samenstelling van de Raad van Bestuur

Gedurende het verslagjaar heeft de Raad zich gebogen over de opvolging van mr. H.J. Baeten, voorzitter van de Raad van Bestuur, die in mei 2004 zijn functie wegens het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd zal neerleggen. De Selectie- en Remuneratiecommissie, bestaande uit de heren Anbeek van der Meijden en Langman, heeft daartoe overleg gepleegd met de Raad van Bestuur en heeft de Ondernemingsraad en de directeuren gehoord. Op basis daarvan is een profiel opgesteld dat leidraad is geweest voor de selectie. Nadat de Raad het voornemen had uitgesproken drs. F.G.H. Deckers te benoemen tot lid van de Raad van Bestuur, is op 22 oktober 2003 een Buitengewone Vergadering van Aandeelhouders gehouden. Daarbij werd het voornemen tot benoeming van de heer Deckers aan de aandeelhouders en certificaathouders kenbaar gemaakt. Tijdens die vergadering is ook informatie verschaft over de arbeidsvoorwaarden van de heer Deckers. De heer Baeten zal terugtreden na de aandeelhoudersvergadering van 12 mei 2004. De heer Deckers zal met gelijke datum tot Voorzitter van de Raad van Bestuur worden benoemd. Vergaderingen

De Raad van Commissarissen heeft in de verslagperiode vijfmaal plenair vergaderd in aanwezigheid van de Raad van Bestuur. Daarvan zijn er vier te beschouwen als reguliere vergaderingen gewijd aan ontwikkelingen binnen de bank. In de vijfde vergadering, die in februari wordt gehouden, wordt steeds aandacht besteed aan bijzondere onderwerpen. In het verslagjaar hebben de algemeen directeur van Van Lanschot België en de directie van Van Lanschot Assurantiën in die extra vergadering een presentatie verzorgd. Ook werd toen door de externe accountant aandacht gegeven aan de ontwikkelingen op het gebied van de jaarverslaglegging. In de overige vergaderingen werden de jaarcijfers en de tussentijdse cijfers, het bedrijfsplan inclusief de strategie en de doelstellingen van de bank en de budgetten behandeld. De externe accountant woonde die vergaderingen bij waarin de jaarrekening, het accountantsrapport en de management letter en de halfjaarcijfers aan de orde waren. De Raad schonk in het verslagjaar ook aandacht aan de ontwikkelingen op de financiële markten, risicobeheer en de efectendienstverlening. Onderwerpen van overleg waren daarnaast de organisatiestructuur, de ontwikkelingen op het gebied van de informatievoorziening en het aandelenoptieplan. Verder werd kennisgenomen van het jaarlijkse ratingrapport van de bank en de verslagen van de gesprekken met De Nederlandsche Bank nv en de Autoriteit Financiële


Markten. Ook kwam in verband met de wijzigingen in de samenstelling van de Raad van Bestuur de taakverdeling binnen de Raad van Bestuur aan de orde, zulks in het licht van het feit dat in 2003 de Raad van Bestuur uit drie leden bestond. Tot slot heeft de Raad overleg gepleegd met de Raad van Bestuur over de Nederlandse Corporate Governance Code. De wijze waarop Van Lanschot daarmee zal omgaan is in eerste aanleg besproken. Buiten tegenwoordigheid van de Raad van Bestuur werd gesproken over het functioneren van de Raad van Commissarissen. Voorts werd, deels in tegenwoordigheid van de Voorzitter van de Raad van Bestuur, gesproken over het functioneren van de Raad van Bestuur. Commissies uit de Raad van Commissarissen

De Audit- & Compliancecommissie, bestaande uit de heren Anbeek van der Meijden, Bierma en De Monchy, en de Krediet- en Risicocommissie, bestaande uit de heren Anbeek van der Meijden, Peeters en De Vries kwamen in het verslagjaar beide driemaal in vergadering bijeen. Bij deze vergaderingen is telkens een delegatie uit de Raad van Bestuur aanwezig. De vergaderingen van de Audit- & Compliancecommissie worden ook bijgewoond door de externe accountant, door de directeur van Group Audit & Compliance en diens plaatsvervanger en, als diens werkterrein aan de orde is, door de Group Compliance Ohcer. De Audit- & Compliancecommissie boog zich ter voorbereiding op de vergadering van de voltallige Raad over de jaar- en halfjaarcijfers en besprak de accountantsrapporten, de management letter, de interne financiële rapportages alsmede de ontwikkelingen op verslaggevingsgebied. Daarnaast werden de periodieke controlerapporten van Group Audit & Compliance alsmede de rapportages van de Group Compliance Ohcer besproken. Ook heeft de Audit- & Compliancecommissie eenmaal buiten tegenwoordigheid van ondernemingsfunctionarissen overleg gepleegd met de externe accountant en over diens functioneren. De Krediet- en Risicocommissie besprak het kredietbeleid en nam onder meer de risico’s die worden gelopen uit hoofde van verleende kredieten in ogenschouw. Daarnaast behandelde deze commissie als vaste onderwerpen de ingenomen posities op de kapitaalmarkt, de banklimieten, de risicorapportages en de voorzieningen. Tevens werd een presentatie bijgewoond over de verdere verfijning van Operational Risk Management. De Audit- & Compliancecommissie is in het verslagjaar niet van samenstelling gewijzigd. Bij de Krediet- en Risicocommissie trad wel een verandering op, aangezien de heer De Vroe in mei 2003 als lid van deze commissie werd opgevolgd door de heer De Vries. De Selectie- en Remuneratiecommissie, die vast bestaat uit de Voorzitter en de Vice-voorzitter van onze Raad, heeft zich intensief bezig gehouden met het aantrekken van een nieuw lid en beoogd Voorzitter van de Raad van Bestuur en vervolgens met de honorering die de heer Deckers is geboden. Ook vond weer de jaarlijkse bespreking over het functioneren van de zittende leden van de Raad van Bestuur plaats. Ten aanzien van de beloning van de leden van de Raad van Bestuur wordt een evenwichtig


pakket nagestreefd dat zich kan meten met de beloningspakketten van ondernemingen met een vergelijkbare grootte en marktpositie. De beloning bestaat uit een basissalaris plus een tantième gekoppeld aan het driejaargemiddelde van de ontwikkeling van de winst per aandeel exclusief buitengewone baten en lasten. Het tantième beloopt maximaal 50% van het basissalaris. Daarnaast wordt jaarlijks bezien of en in welke mate aan de leden van de Raad van Bestuur opties worden toegekend. In het kader van de Corporate Governance Code zal in het beloningssysteem vermoedelijk wijziging komen. Voor het overige omvatten de arbeidsvoorwaarden van de Raad van Bestuur het in het bankwezen gebruikelijke pakket secundaire arbeidsvoorwaarden, zoals een pensioenvoorziening op basis van eindloon waarvan de premie door de bank wordt gedragen, een auto met chaufeur, een onkostenvergoeding van € 5.160,– op jaarbasis en de voor alle personeelsleden geldende kortingen op bankproducten en ziektekostenverzekering. Tot nu toe kende Van Lanschot geen aandelenplan. Daarop is ten behoeve van de heer Deckers een uitzondering gemaakt, zulks om hem compensatie te bieden voor de rechten die hij prijsgaf bij zijn vorige werkgever. Hem is een pakket certificaten van gewone aandelen Van Lanschot toegekend onder voorwaarde dat er een bepaalde ontwikkeling van de groei van de winst per gewoon aandeel in de komende jaren wordt gerealiseerd. Overige Activiteiten

De leden van de Raad namen zoals gebruikelijk bij toerbeurt deel aan de Overlegvergaderingen met de Ondernemingsraad. In het afgelopen jaar is er op een prettige en constructieve wijze overleg gepleegd met de Ondernemingsraad. Tot slot

De Raad van Commissarissen spreekt ten slotte zijn waardering uit voor de Raad van Bestuur en de medewerkers die ondanks de moeilijke en competitieve markt met hun inzet weer een stijging van de resultaten hebben kunnen realiseren. Daarmee heeft Van Lanschot getoond een krachtige en flexibele organisatie te zijn, die in staat is hogere opbrengsten te genereren en kosten terug te dringen. Raad van Commissarissen

H. Langman Voorzitter A.A. Anbeek van der Meijden Vice-voorzitter W.E. de Vin B. de Vries H.J. Bierma M.W. Dekker Th.J. Peeters C.W. de Monchy


’s-Hertogenbosch, 18 maart 2004



Van Lanschot heeft ook in 2003 een goed resultaat behaald. Met een stijging van de nettowinst met 9,3% tot € 106,7 miljoen en van de winst per gewoon aandeel van 9,9% tot € 3,66 toont de bank in staat te zijn ook onder moeilijke marktomstandigheden de opgaande

lijn vast te houden. De baten stegen in het verslagjaar met 0,1% tot € 378,3 miljoen; de lasten namen met 4,3% af tot € 232,4 miljoen. Het rendement op eigen vermogen kwam uit op 16,1 %. Het balanstotaal steeg met € 290 miljoen tot € 11,6 miljard. Het bewaard vermogen nam in 2003 toe van € 12,9 miljard tot € 13,7 miljard; het in beheer gegeven vermogen van € 4,7 miljard tot € 5,2 miljard.

Het jaar 2003 werd gekenmerkt door een stagnerende economie. Het onzekere klimaat heeft veelal tot een afwachtende houding bij beleggers en investeerders geleid. In de financiële dienstverlening heeft dit – ingegeven door een relatief laag activiteitenniveau – aanleiding gegeven tot een verheviging van prijsconcurrentie. Op het gebied van woningfinancieringen leidden deze ontwikkeling en het relatief lage renteniveau op de kapitaalmarkt tot veel oversluitingen en bij zakelijke deposito’s en spaargelden tot erosie van de marge. Van Lanschot onderscheidt zich in de markt door haar focus op kwalitatief hoogwaardige dienstverlening gecombineerd met persoonlijke service en maatwerk. Het integrale advies toegespitst op de voor onze cliënten relevante aandachtsgebieden vormt de kern van de dienstverlening en de basis van het productaanbod. Alleen door uit te gaan van een goede inventarisatie van wensen en behoeften kunnen de belangen van de cliënt - en in het verlengde daarvan ook die van de bank - het beste worden gediend. In het verslagjaar heeft Van Lanschot de door haar ontwikkelde adviesconcepten als KroonWonen en KroonVermogen (voor de particuliere markt) en KroonZaken (voor de zakelijke markt) verder ontwikkeld. Onder meer is de aanbieding van het advies via adviesrapporten verder verbeterd en is weer veel aandacht gegeven aan opleiding en training van onze medewerkers met als doel een zo goed mogelijke bediening van cliënten te waarborgen. De terughoudendheid bij particulieren en bedrijven was ook merkbaar uit een teruglopende trend om van bank te veranderen. Desondanks werd zowel bij Private Banking als bij Business Banking een groei van het aantal relaties gerealiseerd, zij het in beperktere mate dan voorheen. Bij de particulieren deed de groei zich vooral voor in het topsegment en in het zakelijk bedrijf bij de familiebedrijven. Op het gebied van beleggingsadvisering speelde Van Lanschot in op het heersende klimaat door veel aandacht te geven aan het inperken van risico’s via spreiding van de beleggingen en door het aanbieden van diverse vormen van gegarandeerde beleggingen, terwijl ook de voorlichting en informatievoorziening omtrent rendement en risico met gehele of gedeeltelijke inleggarantie van efectenbeleggingen verder zijn verbeterd.


In duizenden euro’s

Resultaten

2003

2002

220.830

214.713

2,8%

– 121

6.130

– 102,0%

86

15.498

– 99,4%

– 2.281

– 841

– 171,2%

Aandelen beleggingsportefeuille

8.421

925

810,4%

Opbrengsten uit efecten en deelnemingen

6.105

21.712

– 71,9%

Assurantieprovisies

18.952

20.293

– 6,6%

Buitenlandprovisies

2.164

1.903

13,7%

Efectenprovisies

93.648

89.993

4,1%

Provisies kas- en betalingsverkeer

13.126

11.797

11,3%

7.345

8.737

– 15,9%

135.235

132.723

1,9%

Koersresultaten efecten

3.773

2.138

76,5%

Koersresultaten valuta

4.577

4.962

– 7,8%

Overige resultaten uit resultaat financiële transacties

7.809

1.656

371,6%

16.159

8.756

84,5%

Totaal baten

378.329

377.904

0,1%

Personeelskosten

Rente Deelnemingen met invloed Deelnemingen zonder invloed Resultaat participaties

Overige provisies Provisie

Resultaat uit financiële transacties

138.180

143.265

– 3,5%

Andere beheerskosten

62.736

68.024

– 7,8%

Afschrijvingen

16.334

16.347

– 0,1%

Bedrijfslasten

217.250

227.636

– 4,6%

15.133

15.205

– 0,5%

Totaal lasten

232.383

242.841

– 4,3%


145.946

135.063

8,1%

Waardeveranderingen van vorderingen


Mutatie

Batenverdeling naar business line

26,9%

Zakelijk Particulier Instituten

55,7%

Overige

7,3% 10,1%

Het beleid van Van Lanschot was ook in 2003 gericht op stringente kostenbewaking, evenwel zonder de kwaliteit van de dienstverlening daaronder te laten lijden. Dit doel werd onder meer bereikt door een verbeterde structurering van het bedrijf. Door alle commerciële activiteiten gericht op de particuliere en zakelijke markt in één business unit onder te brengen en door een meer ehciënte inrichting van de overige organisatie zijn aanmerkelijke besparingen gerealiseerd, waardoor er meer ruimte is ontstaan om te investeren in de toekomst. Het leidt er ook toe dat de kwaliteiten van de medewerkers beter worden ingezet ten behoeve van de cliënt. r e sultaten

De baten namen in 2003 met € 0,4 miljoen toe van € 377,9 miljoen tot € 378,3 miljoen. Het renteresultaat groeide met € 6,1 miljoen of 2,8% van € 214,7 tot € 220,8 miljoen, een gevolg van de voortgaande groei van de kredietportefeuille. De provisies namen met € 2,5 miljoen of 1,9% toe tot € 135,2 miljoen. De (buitenlandse) betalingsverkeer- en

efectenprovisies toonden een stijging; daarentegen trad een daling op bij de assurantieprovisies en overige provisies. De efectenprovisies stegen met 4% dankzij de voorzichtige terugkeer van de particuliere belegger. De assurantieprovisies daalden omdat op het gebied van levensverzekeringen is gekozen voor doorlopende provisies in plaats van eenmalige afsluitprovisies. In vergelijking met 2002 daalden de opbrengsten uit efecten en deelnemingen fors. Echter, in dat verslagjaar werden aanzienlijke winsten gerealiseerd bij het afstoten van minderheidsbelangen. Het resultaat uit financiële transacties nam toe van € 8,8 miljoen tot € 16,2 miljoen.




2003

2002

Binnenland

132.076

126.037

4,8%

Buitenland

13.870

9.026

53,7%

145.946

135.063

8,1%

Totaal

Mutatie

De lasten daalden in het verslagjaar met € 10,5 miljoen tot € 232,4 miljoen. De daling deed zich over de gehele linie voor. De personeelskosten daalden met € 5,1 miljoen tot € 138,2 miljoen, een gevolg van de daling van de gemiddelde personeelsbezetting, berekend

op basis van volledige arbeidsplaatsen, van 1.853 tot 1.770. De vermindering van het aantal medewerkers is via natuurlijk verloop gerealiseerd. De andere beheerskosten daalden door strikte kostenbewaking met € 5,3 miljoen tot € 62,7 miljoen. De afname van de kosten werd voornamelijk gerealiseerd op het gebied van marketing en informatievoorziening. De afschrijvingen bleven met € 16,3 miljoen op het niveau van 2002. Aan waardeveranderingen van vorderingen werd € 15,1 miljoen ten laste van het resultaat gebracht. Dit is 0,5% minder dan in 2002 en vertegenwoordigt 20 basispunten van de gemiddelde naar risico gewogen activa. Dit buitengewoon lage percentage, in een jaar gekenmerkt door een recessie, onderstreept het gedegen kredietbeleid van Van Lanschot. De belastingen over het bedrijfsresultaat zijn over 2003 uitgekomen op € 39,3 miljoen, tegen € 37,5 miljoen in het vorige verslagjaar. De belastingdruk is daarmee gedaald van 27,8% tot

26,9%. Met het realiseren van een nettowinst van € 106,7 miljoen heeft Van Lanschot een mijlpaal bereikt: voor het eerst in haar geschiedenis is een nettowinst uit gewone bedrijfsuitoefening van meer dan € 100 miljoen behaald. di v idend

Na betaling van het preferent dividend resteert er een aan gewone aandeelhouders toekomende winst van € 103,3 miljoen. Op basis van het gemiddeld aantal uitstaande gewone aandelen (met ingang van 2003 worden daarin op basis van gewijzigde regelgeving niet meer de ter afdekking van het optieschema ingekochte certificaten van aandelen meegenomen) bedraagt de winst per gewoon aandeel € 3,66. De winst per aandeel in 2002 bedroeg € 3,25; volgens de nieuwe rekenmethodiek (uitsluitend ter vergelijking) zou dit € 3,33 zijn geweest. Gezien de ruime solvabiliteitspositie van Van Lanschot is besloten

– gelijk over 2002 – een uitkeringspercentage te hanteren van 50%. Bij goedkeuring van de jaarrekening zal het dividend over 2003 uitkomen op € 1,83. Het dividend zal in de vorm van contanten beschikbaar worden gesteld.


In miljoenen euro’s

Ontwikkeling eigen vermogen

2003

2002

2001

634,8

606,4

547,6

0,5

0,1

0,4

– 0,1

– 10,2

– 12,3

– 0,2

– 14,1

4,6

– 0,2

0,0

4,6

Van Lanschot nv Stand 1 januari Uitoefening optierechten Afdekking openstaande optiepositie Herwaardering aandelen en deelnemingen Herwaardering onroerende zaken Goodwill

0,5

– 2,6

– 2,0

Dividend

– 46,0

– 39,0

– 33,9

Resultaat lopend boekjaar

106,7

97.6

100,8

Preferent dividend

– 3,4

– 3,4

– 3,4

Stand 31 december

692,6

634,8

606,4

2003

2002

2001

2000

1999

Kernvermogen (Tier 1)

670.709

617.170

578.710

524.774

394.860

Aanvullend vermogen (Tier 2)

299.575

323.066

277.177

191.066

185.214

– 97

– 631

– 649

– 577

– 551

970.187

939.605

855.238

715.263

579.523

597.727

572.225

514.431

445.717

353.887

17.331

17.892

16.504

18.569

17.028

9.424

3.947

9.608

18.615

2.956

624.482

594.064

540.543

482.901

373.871

12,6

12,7

12,7

11,9

12,4

8,7

8,4

8,6

8,7

8,5

In duizenden euro’s (geconsolideerde cijfers)

Solvabiliteit

Aftrekposten Totaal toetsingsvermogen Vermogensvereiste: Kredietrisico Kredietrisico buiten de balans Marktrisico

bis-ratio totaal vermogen (%) bis-ratio kernvermogen (%)


ba l a ns

Het balanstotaal groeide in 2003 met € 290 miljoen of 2,6% tot € 11,6 miljard. De kredietverlening aan particulieren nam toe met € 391 miljoen. Daarvan kwam € 299 miljoen voor rekening van de groei van de hypothekenportefeuille. De post aandelen nam in het verslagjaar af van € 379,4 miljoen tot € 231,5 miljoen door verkopen uit de aandelenportefeuille en door lagere long optieposities van cliënten. Door de verkoop van aandelen is de gevoeligheid van het resultaat van de bank voor het beursklimaat verminderd. De toevertrouwde middelen namen met € 141,7 miljoen af. De daling deed zich bijna geheel voor bij de spaargelden en is een direct en logisch gevolg van de hoge tarieven die de concurrentie aanbiedt in het kader van internetsparen. De groei van de balans werd grotendeels gefinancierd met schuldpapier dat werd uitgegeven onder het in begin 2003 gearrangeerde Euro Medium Term Note-programma van € 2,5 miljard. Hierdoor namen de schuldbewijzen toe van € 860,2 tot € 1.345,2 miljoen. Door inhouding van de winst van 2002 en het behaalde resultaat over 2003 nam het eigen vermogen toe tot € 692,6 miljoen tegen € 634,8 ultimo 2002. Doordat het Fonds voor algemene bankrisico’s gelijk bleef en de achtergestelde schulden € 7,7 miljoen afnamen nam het aansprakelijk vermogen per saldo toe met € 50,1 miljoen tot € 1.080,9 miljoen. fi na nciël e r atio’s

– De ehciency ratio verbeterde in het verslag jaar van 60,2% tot 57,4%. – Het rendement op eigen vermogen voor winstverdeling beliep over 2003 16,1% tegen 15,7% in 2002 . – Door de versterking van het eigen vermogen en de beperkte groei van de balans steeg de bis Tier 1 ratio van 8,4% tot 8,7%. De naar risico gewogen activa namen in het verslagjaar toe van € 7.385 miljoen tot € 7.805 miljoen (+ € 420 miljoen of 5,7%). In samenhang daarmee daalde de bis-ratio voor het totale vermogen van 12,7% tot 12,6%. Met deze kapitaalsratio’s voldoet Van Lanschot ruimschoots aan de gestelde normen. Bij de publicatie van de halfjaarcijfers 2003 is aangegeven dat Van Lanschot de doelstellingen op middellange termijn voor het rendement op het eigen vermogen en de groei van de winst per gewoon aandeel opnieuw onder de loep zou nemen. Verschillende overwegingen speelden daarbij een rol. Zo is de definitie van het rendement op het eigen vermogen in het verslagjaar veranderd als gevolg van het feit dat de balans voortaan vóór winstverdeling dient te worden gepresenteerd. Daarnaast valt te verwachten dat de te rapporteren bedrijfsresultaten met de invoering van de International Financial Reporting Standards (ifrs) volatieler zullen worden en bevindt het rendement op het eigen vermogen bij de bank zich reeds op een relatief hoog plateau. Daarom is besloten de middellangetermijndoelstelling voor het rendement op het eigen vermogen voortaan te stellen op gemiddeld 15% (was ten minste 15%) en die voor de groei van de winst per gewoon aandeel op gemiddeld 10% (was ten minste 12%).


Sinds het laatste kwartaal van 2003 zijn er enige aanwijzingen voor een voorzichtig herstel van de economie in de Eurozone. Hoewel de gunstige economische ontwikkelingen in de Verenigde Staten en Azië lijken aan te houden, blijft de vraag of de koers van de Euro ten opzichte van de dollar een aantrekken van de economie in Europa in de weg zal staan. In Nederland en België zijn nog weinig tekenen dat de bedrijfsinvesteringen aantrekken. Ook de indexen van consumenten- en ondernemersvertrouwen geven nog weinig aanleiding voor optimisme over 2004. De afhankelijkheid van export brengt extra kwetsbaarheid met zich. Wij rekenen daarom op een zeer bescheiden groei voor dit jaar. Zolang de investeringen niet aantrekken, zal de vraag naar kredieten achterblijven. Gegeven de liquiditeit bij de banken verwachten wij dat enige groei in volume voor kredieten gecompenseerd zal worden door verdere margedruk en dat de druk op de marges op spaargelden zal doorzetten. Als gevolg van beide ontwikkelingen zal het renteresultaat slechts in zeer geringe mate stijgen. Voor het efectenbedrijf zijn de vooruitzichten verbeterd. Dankzij het herstel op de aandelenbeurzen begint het vertrouwen bij beleggers geleidelijk terug te keren, vooruitlopend op het herstel van de economie. Wij verwachten daarom een groei van het aantal transacties ten opzichte van 2003, navenant hogere efectenprovisies en bewaarlonen. Ook in 2004 zullen wij de kosten strikt bewaken, hetgeen zal resulteren in een beperkte lastenstijging. Het gedegen kredietbeleid gedurende de recessie van de laatste jaren is de kwaliteit van onze kredietportefeuille ten goede gekomen. Dit doet ons hopen dat waardeveranderingen van vorderingen niet hoger zullen zijn dan in 2003. Op basis van het vorenstaande gaan wij ervan uit dat – onvoorziene omstandigheden voorbehouden – de nettowinst en de winst per gewoon aandeel over het lopende jaar verder kunnen stijgen.


Van Lanschot nv is een naamloze vennootschap opgericht naar Nederlands Recht. Het geplaatste kapitaal bestaat uit Gewone Aandelen A, Gewone Aandelen B en preferente aandelen A. Gewone Aandelen A kunnen slechts worden verkregen door natuurlijke personen, mits de verkrijger daarmee niet meer aandelen verkrijgt dan 1% van het geplaatste kapitaal. Van deze bepaling kan de Raad van Bestuur onthehng verlenen mits de overdracht plaatsvindt aan een administratiekantoor of de overdracht (of uitgifte) plaatsvindt in het kader van een fusie, overname of splitsing. Voor de overdracht van de Gewone Aandelen B en de preferente aandelen is de toestemming van de Raad van Commissarissen en van de Raad van Bestuur vereist. Houders van Gewone Aandelen B kunnen het verzoek doen hun aandelen te converteren in (certificaten van) Gewone Aandelen A. De Statuten vermelden ten aanzien daarvan dat de Raad van Bestuur – onder goedkeuring van de Raad van Commissarissen – aan de honorering van een dergelijk verzoek voorwaarden kan verbinden. In overleg met de Raad van Commissarissen is besloten dat aan een conversieverzoek medewerking zal worden verleend onder de voorwaarde dat de conversie in minimaal drie jaarlijkse tranches zal plaatsvinden. Voor alle uitstaande Gewone Aandelen A zijn certificaten uitgegeven; deze zijn genoteerd aan de beurs van Euronext Amsterdam. Thans voorzien de statuten van het administratiekantoor er niet in dat aan certificaathouders een volmacht kan worden gegeven. De uitstaande Preferente Aandelen A zijn ten dele gecertificeerd. Die certificaten worden alle gehouden door het beleggingsfonds Ducatus nv. Ook voor deze certificaten geldt dat thans niet de mogelijkheid bestaat dat het administratiekantoor een stemvolmacht geeft. Verder is in deze van belang dat de statuten van Van Lanschot nv de mogelijkheid bieden tot uitgifte van preferente aandelen C; dit zijn zogenaamde beschermingsprefs. Met de Stichting Preferente aandelen C Van Lanschot is een calloptieovereenkomst gesloten waardoor deze stichting het recht heeft verkregen preferente aandelen C te nemen tot maximaal 50% van het geplaatste kapitaal. Van Lanschot nv wordt bestuurd door een Raad van Bestuur die tegelijkertijd de Raad van Bestuur vormt van F. van Lanschot Bankiers nv. Het toezicht berust bij de Raad van Commissarissen. Van Lanschot nv is een structuurvennootschap; derhalve wordt de Raad van Bestuur benoemd door de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen voorziet zelve in vervulling van vacatures in die Raad. Daarbij geldt dat twee aandeelhouders op basis van de met hen gesloten aandeelhoudersovereenkomst het recht hebben een commissaris voor te dragen.


Van Lanschot nv staat onder toezicht van De Nederlandsche Bank nv en van de Autoriteit Financiële Markten. Conform de door deze toezichthouders uitgevaardigde regelingen, de voorschriften van Euronext Amsterdam en de weten regelgeving gelden binnen Van Lanschot instructies, regelingen en procedurevoorschriften die erop zijn gericht te waarborgen dat Van Lanschot het bankbedrijf op een integere en correcte wijze uitoefent. Tevens is zorggedragen voor een adequaat risicobeheer. Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen zijn van oordeel dat de interne risicobeheersings- en controlesystemen efectief en toereikend zijn. Vanzelfsprekend is de nieuwe Corporate Governance Code van de Commissie Tabaksblat onderwerp van uitgebreide discussies geweest. Nader overleg – zowel intern als met adviseurs – zal in het thans lopende jaar plaatsvinden. In grote lijnen onderschrijft Van Lanschot de gedane aanbevelingen. Wel zal mogelijk worden afgeweken op de volgende punten: – De leden van de Raad van Commissarissen en van de Raad van Bestuur worden benoemd conform de huidige wettelijke regeling uit hoofde van het structuurregime. Van Lanschot zal ook in de toekomst de vigerende wetgeving op dit gebied volgen. – De leden van de Raad van Bestuur zijn en worden benoemd voor onbepaalde tijd. Zeker zolang het in de wet verankerde arbeidsrechtelijke kader ten aanzien van leden van de Raad van Bestuur niet is gewijzigd, zal Van Lanschot daarin geen wijziging aanbrengen. – Thans heeft Van Lanschot twee op voordracht van een aandeelhouder benoemde commissarissen. Een van hen is directeur van La Dou du Midi bv die meer dan 10% van de aandelen houdt. Van Lanschot ziet thans geen aanleiding om wijziging te brengen in deze situatie. – Thans is de Voorzitter van de Raad van Commissarissen ook voorzitter van de Selectie- en Remuneratiecommissie. In het nu lopende jaar zal Corporate Governance nog regelmatig aan de orde komen. De statuten van Van Lanschot nv en van de administratiekantoren, de administratievoorwaarden en de reglementen zullen worden bezien. Het onderwerp komt ook aan de orde in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders in mei 2004. Het definitieve standpunt met betrekking tot de aanbevelingen uit de Corporate Governance Code zal in het jaarverslag 2004 worden uiteengezet.


pa rticul ier e r el atie s In de private banking-markt richt Van Lanschot zich op particulieren die zich naar inkomen en/of vermogen onderscheiden. Bij de dienstverlening zijn integraal advies, persoonlijke aandacht en uitvoering op kwalitatief hoog niveau de belangrijkste uitgangspunten.

Het aantal particuliere relaties is in het verslagjaar verder toegenomen. Het groeitempo lag weliswaar lager dan dat van voorgaande jaren, maar gegeven de moeilijke marktomstandigheden (recessie, stagnerende huizenmarkt en nieuwe dieptepunten op de aandelenbeurzen) stemt dit tot grote tevredenheid. Zeker omdat een deel van de cliëntenaanwas tot het topsegment van de markt behoort: directeur-grootaandeelhouders en personen uit de hoogste vermogens- en inkomenscategorieën. Daarnaast is de bank succesvol geweest in de acquisitie van jonge cliënten; deze beschikken weliswaar nog niet over een hoog inkomen of vermogen, maar hebben wel de potentie de komende jaren door te groeien. De (dreiging van de) oorlog in Irak, de uitbraak van de ziekte sars en nieuwe beursschandalen leidden ertoe dat aandelenkoersen in het eerste kwartaal van het verslagjaar wereldwijd terugvielen tot de laagste niveaus in jaren. Dit had tot gevolg dat onze relaties op efectengebied zeker in de eerste helft van het verslagjaar een grote terughoudendheid betrachtten. Het forse koersherstel dat zich later in het jaar manifesteerde zorgde ervoor dat de beleggingsinteresse geleidelijk weer wat aantrok, maar voorzichtigheid bleef vooralsnog de boventoon voeren. Dit vertaalde zich in een grote interesse in gegarandeerde beleggingsproducten en in vastrentende waarden. Zo werd voor € 202 miljoen ingeschreven op door de bank uitgebrachte Index Garantie Contracten, waarbij beleggen op de internationale aandelenmarkten gepaard gaat met een inleggarantie van naar keuze 80% of 100%. Ook de uitgifte van zogenoemde Airbags, waarbij voor 100% wordt geprofiteerd van een stijging van de beursindex en de eventuele daling van de index geheel of gedeeltelijk wordt gecompenseerd, ondervond veel belangstelling. Na de introductie in 2002 van de aex Airbag werden in het verslagjaar een Airbag Eurozone, Airbag usa top 30 en een Airbag China uitgegeven, met een totale inschrijving van € 73 miljoen. Zeer succesvol was daarnaast de introductie van het Van Lanschot Euro Credit Fund, een beleggingsfonds dat in bedrijfsobligaties belegt: met een inschrijving van € 222 miljoen was dit de grootste fondsintroductie in de geschiedenis van de bank. De nadruk op risicobeheersing via gespreid beleggen heeft er ook toe geleid dat de bank haar adviesconcept Fund Support, waarbij voor relaties een selectie wordt gemaakt van beleggingsfondsen op basis van kengetallen als track record, sharp ratio en Morningstar rating, in het verslagjaar verder heeft uitgebouwd. Voorts bood de bank haar relaties in het verslagjaar een aantal geselecteerde hedgefund-producten aan van externe aanbieders, waarop voor ruim € 47 miljoen werd ingeschreven.


Ontwikkeling actief /passief particulieren In miljarden euro’s

6,5 6,0 5,5 5,0 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 Actief

0,5

Passief

0,0

1999

2000

2001

2002

2003

Het door particulieren in bewaring gegeven vermogen nam in totaal met 8,7% toe tot € 9,8 miljard. Daarvan werd € 1,7 miljard beheerd, 7,3% meer dan in 2002. Het bij onze

beleggingsfondsen ondergebrachte vermogen nam met 27,5% tot € 1,3 miljard flink toe, hetgeen met name te danken was aan de grote belangstelling voor het op de markt gebrachte Euro Credit Fund. De markt voor beleggingsfondsen is sterk in beweging. Beleggers krijgen steeds meer aandacht voor breedbeleggende fondsen, waar de beleggingsrisico’s meer gespreid zijn; dit gaat ten koste van de belangstelling voor sector- en landenfondsen. De regelgeving voor beleggingsfondsen neemt overigens enorm toe. Nadeel hiervan is dat de administratieve lasten stijgen; voordeel voor de cliënt is dat de kostentransparantie en risico-informatie sterk worden vergroot, onder meer door de verplichte rapportage van de Total Expense Ratio. Een belangrijke cliëntengroep voor de bank vormen verenigingen en stichtingen. De toezichtseisen die aan de bestuurders daarvan worden gesteld worden steeds zwaarder, waardoor zij minder tijd overhouden om zich aan de goede doelen zelf te wijden. Om deze bestuurders bij het uitoefenen van hun taak behulpzaam te zijn heeft de bank tegen het einde van het verslagjaar Van Lanschot Charitas geïntroduceerd, een integraal, samenhangend en onderscheidend dienstenpakket dat speciaal is toegesneden op de behoeftes van verenigingen en stichtingen. Niet alleen richt Van Lanschot Charitas zich op het beheer van het vermogen, maar ook kunnen verenigingen en stichtingen gebruikmaken van de volgende diensten: uitvoering van het betalingsverkeer, risicoanalyses van de beleggingsportefeuille, verzekering van de bestuurdersaansprakelijkheid, bijhouden van de financiële


administratie en facilitaire dienstverlening zoals de beschikbaarstelling van vergaderruimte en secretariële ondersteuning. Door middel van een uitgebreide inventarisatie van de huidige situatie en van de eisen en wensen van de betrokken instelling wordt een adviesrapport samengesteld met als doel te komen tot een zo goed mogelijke afstemming van het dienstenpakket op de wensen van de cliënt. De concurrentie op het gebied van creditgelden was in het verslagjaar ongekend hevig. Voor de bank was dit aanleiding een tweetal nieuwe spaarrekeningen te introduceren, Van Lanschot Rendementssparen en de KroonVermogenrekening, die beide gekenmerkt worden door maximale opnamevrijheid in combinatie met een hoog rentepercentage. Daardoor bleven de door particulieren toevertrouwde middelen op een gelijk niveau van € 3,6 miljard. Van Lanschot is bewust niet meegegaan met het aanbieden van stunttarieven

in de spaarmarkt. De woninghypothekenportefeuille nam met 6,2% toe tot € 5,1 miljard. Deze stijging stemt tot tevredenheid, zeker gezien de ontwikkelingen op de huizenmarkt, waar met name in het voor de bank belangrijke topsegment huizen minder gemakkelijk van de hand gingen dan in eerdere jaren. De een jaar eerder geïntroduceerde Van Lanschot Garantierentehypotheek droeg in belangrijke mate aan de verdere hypothekengroei bij. De Garantierentehypotheek kent een variabele rente, die echter begrensd wordt door een maximale rente gedurende de rentetypische looptijd. Aan het eind van het verslagjaar bestond de totale hypotheekportefeuille van de bank voor 16,5% uit deze nieuwe hypotheekvorm. In aanvulling op de enkele jaren geleden op de markt gebrachte Buitenlandhypotheek, die is toegesneden op de financiering van tweede woningen in het buitenland, introduceerde de bank in het verslagjaar ‘Kroon Wonen in Frankrijk’. Dit concept richt zich specifiek op relaties die een huis in Frankrijk zoeken voor eerste bewoning. Ook voor enkele andere Europese landen zullen wij dit concept in 2004 introduceren. Op assurantiegebied wil de bank zich eveneens blijven onderscheiden met diensten en producten die zijn toegesneden op de behoeftes van de top van de particuliere markt. Zo introduceerde Van Lanschot Assurantiën in het verslagjaar Van Lanschot Summum, een schadeverzekeringsconcept dat wordt gekenmerkt door hoge verzekerde bedragen, lage eigen risico’s en een brede dekking. Ook voor Legal Lifestyle, een op vermogende particulieren gerichte overlijdensrisicoverzekering, bestond wederom veel belangstelling. Van Lanschot België, dat over 2002 nog een klein verlies leed, wist in het verslagjaar een, zij het nog bescheiden, positief resultaat te realiseren. Deze gunstige ontwikkeling was vooral het gevolg van een flinke groei van het relatiebestand, die voor een groot deel werd gerealiseerd in het topsegment van de markt. Met name in de tweede helft van het verslag-


jaar was men commercieel zeer succesvol. Voor het eerst is het aandeel van de Belgische relaties in het cliëntenbestand nu groter dan dat van de ‘Nederbelgen’. Ook laatstgenoemde categorie van cliënten toonde na enkele jaren van stabilisatie echter weer een groei, onder meer door de komst van Nederlanders die, gebruikmakend van het fiscale keuzerecht, zich in België vestigen omwille van de aantrekkelijke vastgoedprijzen. De strategische beslissing van de bank, eind 2002, om de doelgroepcriteria in België te verbreden en om de dienstverlening uit te breiden met onder meer hypotheekverlening, wierp daarbij haar vruchten af. Het of balance bewaard vermogen steeg met 18,0%, terwijl ook de kredietportefeuille een gezonde groei liet zien. Niet alleen de opbrengstenkant maar ook de kostenzijde van de bank ontwikkelde zich in het verslagjaar in België gunstig. De personeelskosten waren lager als gevolg van de een jaar eerder doorgevoerde reductie in het personeelsbestand; daarnaast kwamen de ICTuitgaven lager uit door synergievoordelen tussen de Nederlandse en de Belgische organisatie. Onze International Private Banking-activiteiten ontwikkelden zich naar tevredenheid. Van Lanschot Zwitserland had, ondanks een voortgaande groei van het relatiebestand, nog het meeste last van de terughoudende opstelling van beleggers. Dit werd echter meer dan gecompenseerd door winststijgingen bij Van Lanschot Luxemburg en Van Lanschot Curaçao. Van Lanschot Luxemburg slaagde erin veel garantieproducten af te zetten en ook de introductie van een nieuw obligatiefonds, de Vintage Bond Portfolio, was een groot succes. Van Lanschot Curaçao profiteerde niet alleen van de lagere dollarkoers, die drukkend werkte op de kosten, maar ook van een flinke instroom van nieuw vermogen.


z a k el ij k e r el atie s In de zakelijke markt richt Van Lanschot zich op het midden- en grootbedrijf en meer in het bijzonder op het familiebedrijf, dat door de vele raakvlakken met private banking bij uitstek een natuurlijke doelgroep vormt. Een duurzame en voor beide partijen profijtelijke relatie vormt het uitgangspunt bij de dienstverlening aan de ondernemer, waarbij de bank zich onderscheidt door het bieden van integraal advies en maatwerkoplossingen.

De Nederlandse economie is in het verslagjaar voor het eerst in twintig jaar gekrompen. De bedrijfsinvesteringen namen fors af en ook de export stond, mede door de snel duurder wordende euro, onder grote druk. Zelfs de particuliere consumptie vertoonde een daling. In de loop van het jaar trok de wereldhandel onder invloed van een stevig conjunctuurherstel in de Verenigde Staten en Azië duidelijk aan. Voor het segment van de bedrijvensector waarop Van Lanschot zich hoofdzakelijk richt, de middelgrote (familie)bedrijven, was dit echter nog niet goed merkbaar, daar deze bedrijven veelal georiënteerd zijn op Nederland en de direct omringende landen. De moeilijke conjuncturele omstandigheden hadden duidelijk invloed op het zakelijke bedrijf van de bank. De zakelijke kredietverlening nam met 2,1% af tot € 2,5miljard. De kwaliteit van onze kredietportefeuille bleef onverminderd goed. Het aantal zakelijke doelgroeprelaties groeide bescheiden. Dit neemt overigens niet weg dat de bank in het verslagjaar veel interesse ondervond van ondernemerszijde voor de door haar georganiseerde zakelijke activiteiten. Op basis daarvan mag verwacht worden dat zich een versnelling in de aanwas van zakelijke relaties zal voordoen zodra de Nederlandse conjunctuur een beter beeld laat zien. Eén van de bedoelde zakelijke activiteiten was het TrendMeter-café. Al bijna tien jaar participeert de bank in een samenwerkingsverband met de naam ‘TrendMeter’, dat elk halfjaar de ontwikkelingen in het middenbedrijf in beeld brengt aan de hand van een onderzoek onder directeuren van middelgrote bedrijven. In het verslagjaar is begonnen met het organiseren van regionale bijeenkomsten, TrendMeter-café genaamd, waarbij ondernemers in een informele sfeer met elkaar van gedachten kunnen wisselen over de uitkomsten van deze onderzoeken, onder leiding van een deskundig panel. Een ander initiatief betrof het houden van ochtendsessies waarbij ondernemers door experts op het gebied van de sociale zekerheid werden bijgepraat over de jongste, voor hen relevante ontwikkelingen op dit terrein. Ook hiervoor bestond grote belangstelling. De Opvolgersacademie, een opleiding die in samenwerking met het Opleidingsinstituut ‘De Baak’ is opgezet voor kinderen die hun ouders in het bedrijf zullen opvolgen, heeft inmiddels geresulteerd in een succesvolle afronding van de eerste leergang; in de tweede helft van 2003 is een nieuwe leergang van start gegaan. Daarnaast is het concept ‘KroonZaken’ ontwikkeld, gericht op het geven van een integraal


Ontwikkeling zakelijk actief/passief In miljarden euro’s

4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 Actief

0,5

Passief

0,0

1999

2000

2001

2002

2003

advies op zowel zakelijk als privégebied. Zeker bij familiebedrijven zijn deze gebieden immers meestal nauw met elkaar verweven en KroonZaken biedt de ondernemer de zekerheid dat hij bij het nemen van zakelijke beslissingen niet alleen zicht heeft op alle financiële, maar ook op de niet-financiële consequenties. De treasury-afdeling kende een sterke groei van het aantal op de valutamarkt actieve zakelijke doelgroeprelaties. Desalniettemin nam het door de afdeling uit valutahandel behaalde resultaat af, hetgeen het gevolg was van minder omzet in niet-euro gerelateerde efectentransacties. De trend onder relaties om rente- en valutarisico’s af te dekken door middel van derivaten zette in het verslagjaar onverminderd door. Zo ondervonden producten die bescherming bieden tegen een rentestijging veel vraag van cliënten die willen blijven profiteren van de huidige historisch lage renteniveaus. Van Lanschot Assurantiën kende een behoorlijke groei van het aantal relaties, zowel in de particuliere als de zakelijke sfeer. Krimpende werknemersbestanden bij bedrijven en fiscale ontwikkelingen leidden echter tot terugboekingen van provisie op oude polissen, waardoor omzet en resultaat in 2003 lager waren dan het jaar daarvoor. De fusie- en overnamemarkt bevond zich in het verslagjaar op een dieptepunt: het aantal transacties op dit terrein lag ongeveer de helft lager dan in de topjaren 1999 en 2000. Ook bij onze corporate finance-afdeling was deze ontwikkeling voelbaar, waardoor de behaalde provisies onder het niveau van 2002 lagen. Vanwege de slechte economische omstandigheden werd op participatiegebied ook een terughoudend beleid gevoerd. Structureel bezien schatten wij de situatie overigens gunstiger in, daar de komende jaren een toenemende behoefte valt te verwachten aan onze op familiebedrijven toegesneden corporate finance-expertise, gegeven de vele opvolgingsvraagstukken waarmee bedrijven zullen worden geconfronteerd.


i nstitu tionel e r el atie s De dienstverlening van Van Lanschot aan institutionele relaties concentreert zich op vermogensbeheer, efectenadvisering en -bemiddeling, bewaarneming en treasuryactiviteiten. De benadering van cliënten is gericht op een langdurige relatie en wordt ondersteund door gedegen research.

Aan het begin van het verslagjaar stonden de aandelenbeurzen wereldwijd onder zware druk als gevolg van zorgen over Irak, sars en nieuwe beursschandalen, maar later trad een flink herstel in. Op de Amsterdamse beurs wist de aex-index voor het eerst sinds drie jaar het jaar met winst af te sluiten, zij het dat de koersstijging met 4,6% het laagst was van alle westerse beurzen. De sterke koersdaling van de dollar die zich in 2003 voordeed speelde Amsterdam in het verslagjaar danig parten. Het zakenvolume van ons institutionele efectenbedrijf weerspiegelde het beeld van de beurskoersen: was in het eerste halfjaar nog sprake van een terugval, in de tweede helft trad een herstel in. Beter dan de aandelenhandel verging het de handel in obligaties: instituten legden een toenemende belangstelling aan de dag voor vastrentende waarden, in het bijzonder voor bedrijfsobligaties. esn, het European Securities Network waarin Van Lanschot participeert en dat zich richt op research, sales en orderuitvoering, is in het verslagjaar verder uitgebouwd. Dankzij de toetreding van een Finse bank is nu ook de noordelijke regio in het internationale samenwerkingsverband vertegenwoordigd. Inmiddels is over vele honderden Europese ondernemingen gedegen research beschikbaar. Voordeel van de internationale samenwerking is dat elke partner diepgaand onderzoek kan verrichten naar de lokale bedrijven, waardoor binnen het netwerk niet alleen over de ‘blue chip’-ondernemingen veel kennis aanwezig is, maar ook over de zogenoemde ‘small caps’. Steeds meer worden deze ondernemingen ook belicht in themastudies, die zowel bedrijfsspecifiek als sectoroverstijgend kunnen zijn. Ook bij de institutionele relaties van de afdeling vermogensbeheer stond in het verslagjaar onder invloed van de aanvankelijk nog verder wegzakkende aandelenkoersen risicobeheersing centraal. Het contact met onze cliënten werd daartoe verder geïntensiveerd. Met succes werden enkele speciaal voor instituten ontwikkelde Beleggingspools geïntroduceerd. Deze bieden cliënten de mogelijkheid om op een zeer kostenehciënte wijze, en met aanzienlijke administratieve besparingen, hun vermogensbeheer vorm te geven.


Ontwikkeling bewaard vermogen In miljarden euro’s

11 10 9 8 7 6 5 4 3 Beleggingsfondsen

2

Instituten

1

Particulieren

0

1999

2000

2001

2002

2003

Ontwikkeling beheerd vermogen In miljarden euro’s

3,0 2,5 2,0 1,5 Beleggingsfondsen

1,0

Instituten

0,5

Particulieren

0,0

1999


2000

2001

2002

2003

va n l a nscho t i n ter n Risicobeheer

Van Lanschot hecht sterk aan een laag risicoprofiel. Het beleid van de bank is gericht op een voortdurende, zorgvuldige bewaking en beheersing van de risico’s die het bankbedrijf met zich brengt. Het risicobeheer stoelt op centrale beleidsvorming en strak toezicht op de uitvoering daarvan, op centraal èn gedecentraliseerd niveau. Om een goede beheersing van de risico’s te bewerkstelligen wordt bij opleiding van en via informatievoorziening aan de medewerkers veel aandacht besteed aan het op peil houden van de kennis van en het bedacht zijn op mogelijke risico’s die de bedrijfsactiviteiten van de bank met zich brengen. Adequate beheersmaatregelen en rapportagesystemen, waaronder begrepen het hanteren van passende limieten en de bewaking hiervan met behulp van betrouwbare informatiesystemen, zijn dan ook wezenlijke onderdelen van risicobeheersing. Risicobeheer is een continu proces waarbij de kwaliteit en inzet van de medewerkers van groot belang blijven. Beleid en systemen worden voortdurend aangepast aan veranderende (markt)omstandigheden. Kredietbeheer Het kredietacceptatiebeleid van Van Lanschot richt zich op handhaving van

een goede kwaliteit van de kredietportefeuille. De bevoegdheid om kredieten en kredietcontinuaties goed te keuren is tot een bescheiden niveau, en met inachtneming van strikte acceptatienormen, gedelegeerd aan de kantoordirecties, die daarbij worden ondersteund door regionale kredietfunctionarissen. De fiatteringsbevoegdheid voor alle kredieten groter dan € 3 miljoen berust bij de Centrale Kredietcommissie, waarvan de Raad van Bestuur deel uitmaakt. Deze commissie ziet ook toe op een evenwichtige spreiding van de uitzettingen. Bij de bewaking van de kwaliteit van de zakelijke kredietportefeuille wordt voorts gebruikgemaakt van een kredietclassificatiesysteem waarbij de kredieten op basis van solvabiliteit, rentabiliteit en zekerheidspositie worden ingedeeld in een vijftal risicocategorieën. Voor kredieten in de hoogste risicocategorie worden voorzieningen getrofen die periodiek op hun toereikendheid worden getoetst. De verminderde bedrijvigheid in Nederland in het verslagjaar heeft uiteraard haar invloed gehad op de kwaliteit van onze kredietportefeuille. Toch kan de risicograad van de portefeuille nog steeds laag worden genoemd. De lage risicograad van de uitzettingen vloeit voort uit het feit dat meer dan de helft van onze kredietportefeuille uit woninghypotheken bestaat, terwijl exposures buiten de Benelux beperkt zijn. Balansbeheer De verantwoordelijkheid voor het balansbeheer ligt bij de Asset- & Liability-

commissie, waarin naast specialisten en betrokken directeuren ook de leden van de Raad van Bestuur zitting hebben. Zij stelt de richtlijnen en normen vast voor de beheersing van rente-, markten liquiditeitsrisico’s en houdt toezicht op de naleving hiervan. Door het instellen van procedures en limieten wordt gestreefd naar een beperking van de invloed van voornoemde risico’s op het resultaat van de bank.



Voorzieningen kredieten

2003

%

2002

%

Totaal kredieten private sector

9.015.531

8.677.468

Kredieten waarover geen rente wordt verantwoord

7.655

0,08

5.429

0,06

Totaal voorzien op kredieten 70.936

0,8

61.611

0,7

Toename voorziening

9.325

15,1

13.651

28,5

Afgeboekte kredieten

6.162

0,07

478

0,01

Gevormde voorziening

15.487

0,17

14.129

0,16

private sector

Ook is deze commissie verantwoordelijk voor het beleid ten aanzien van de balansstructuur, de vermogensratio’s en de funding, alsmede de uitvoering van de in dat verband genomen beslissingen. De subcommissie Financiële Markten, die elke twee weken bij elkaar komt, bespreekt de ontwikkelingen op de financiële markten en de mogelijke invloed daarvan op de activiteiten van de bank. De meting van het renterisico, het efect van fluctuaties in de marktrente, geschiedt met behulp van een aantal methoden waaronder gap-analyse, duration-analyse en scenarioanalyse. Deze drie methoden samen geven een goed inzicht in het renterisico van de bank. Op basis hiervan vindt sturing plaats door aanpassingen in de vastrentende portefeuille en het aantrekken van middelen met de gewenste rentetypische looptijd. Daarnaast worden in het kader van balansbeheer afgeleide producten, zoals renteswaps, ingezet om de renterisico’s te verminderen. Voortdurend wordt aan de hand van rentesimulatiemodellen bepaald wat de invloed van rentewijzigingen is op het resultaat van de bank. Bij een rentesimulatie op basis van de posities van 31 december 2003 blijkt, dat een rentewijziging van 1% – neerwaarts dan wel opwaarts – gedurende een jaar slechts een efect van nog geen 2% heeft op het renteresultaat. Marktrisico’s Marktrisico heeft betrekking op de onzekerheid over de waardeontwikkeling

van de eigen posities van de bank als gevolg van veranderingen op de financiële markten. Gegeven het nagestreefde lage risicoprofiel zijn het aangaan van transacties en de toegestane posities voor eigen rekening sterk gelimiteerd. Handelsportefeuilles worden voornamelijk aangehouden voor het noodzakelijke marktonderhoud en de dienstverlening aan cliënten. Voor een continu inzicht in de risico’s wordt onder andere gebruikgemaakt van Value-atRisk (VaR), stresstesting en worst-case scenario’s. Bij VaR wordt, met hantering van een zekere kansberekening, het potentiële verlies op de handelsposities (inclusief derivaten-


posities) geschat dat zich overnight kan voordoen bij ongunstige marktbewegingen. De stresstesten, die dagelijks uitgevoerd worden, geven informatie over de waardeontwikkeling van portefeuilles onder extreme marktomstandigheden en zijn daarmee een aanvulling op de VaR-berekening. Operationele risico’s Operationeel risico is de kans op verliezen die het gevolg zijn van

ontoereikende of gebrekkige interne processen en systemen, van ontoereikend of gebrekkig menselijk handelen, dan wel van externe gebeurtenissen en fraudes. In dit kader wordt gedacht aan verliezen door storingen in de systemen voor informatievoorziening, transactieverwerking en verevening of de niet-adequate werking van procedures alsmede frauduleuze en/of onbevoegde handelingen van medewerkers of derden. Van Lanschot tracht operationele risico’s zo klein mogelijk te houden door middel van een intern controlesysteem waarvan een de gehele bank dekkende set van procedures en instructies de basis vormt. Voor de systemen die van belang zijn voor de informatievoorziening en gegevensverwerking en -opslag zijn back-up- en uitwijkfaciliteiten geregeld. In het kader van de toekomstige regelgeving uit hoofde van Bazel ii en ter uitvoering van voorschriften opgenomen in de Regeling Organisatie en Beheersing van De Nederlandsche Bank heeft Van Lanschot in 2003 een raamwerk opgezet voor de beheersing van operationele risico’s. In dit kader is onder andere een strategie geformuleerd, een centrale operationele risicobeheerfunctie ingericht en zijn systemen en technieken gekozen voor de beheersing van operationele risico’s. Met name worden Risk Self Assessments georganiseerd om met de medewerkers uit de praktijk operationele risico’s te identificeren en te kwantificeren. Tevens is een verliesdatabase ingericht, waarmee het mogelijk is om schades als gevolg van operationele risico’s vast te leggen. De ontwikkelingen op dit gebied vinden plaats onder verantwoordelijkheid van de Operational Risk Managementcommissie, waarin onder anderen de leden van de Raad van Bestuur zitting hebben. Juridische risico’s Van Lanschot streeft ernaar juridische risico’s zoveel mogelijk te beperken

door zorg te dragen voor deugdelijke juridische documentatie en standaardovereenkomsten en adequate procedures en voorschriften ten behoeve van alle diensten en activiteiten. Indien dit nodig wordt geacht worden externe juridische adviseurs ingeschakeld. Het risico van geschillen met cliënten tracht de bank tegen te gaan door te waarborgen dat cliënten in het kader van haar dienstverlening goed voorgelicht en geïnformeerd worden, onder meer via brochures en via periodieke rapportages, alsmede door adequate training van haar medewerkers. Bovendien laat de bank de documentatie rond haar producten toetsen door juristen en fiscalisten. Boven alles staat echter de gedachte dat we willen handelen in het belang van onze cliënten. Deze houding leidt tot een belangrijke reductie van het aantal mogelijke incidenten.


Compliance Van Lanschot hecht sterk aan haar reputatie van solide en integer bankiershuis.

In de ‘Gedragscode’ van het Compliance Handboek zijn de waarden en normen vastgelegd waaraan alle bij de organisatie betrokkenen zich dienen te houden. De Group Compliance Ohcer waakt, samen met de voor de buitenlandse vestigingen benoemde Local Compliance Ohcers, over de integriteit van de Van Lanschot-organisatie en de daarbij betrokken personen. In dit verband wordt regelmatig contact onderhouden met de Autoriteit Financiële Markten, Euronext en De Nederlandsche Bank. De Group Compliance Ohcer rapporteert rechtstreeks aan de voorzitter van de Raad van Bestuur en brengt driemaal per jaar verslag uit aan de Audit- & Compliancecommissie van de Raad van Commissarissen. Deze rapportagelijn bevestigt het belang dat Van Lanschot stelt aan het interne toezicht en de werkzaamheden van de Group Compliance Ohcer. Betrokkenheid van de Raad van Commissarissen Ook de Raad van Commissarissen beschouwt

risicobeheersing en compliance als belangrijke aandachtsgebieden. De uit zijn midden samengestelde Krediet- en Risicocommissie en de Audit- & Compliancecommissie bespreken regelmatig het door Van Lanschot gevoerde beleid en doen terzake aanbevelingen. Informatievoorziening

In het verslagjaar werd ondanks de maatregelen die zijn genomen ter beheersing van de kosten, weer een flink aantal automatiseringsprojecten aangepakt. Om de dienstverlening aan onze relaties te verbeteren is de functionaliteit van Online Betalen uitgebreid met de mogelijkheid tot het verrichten van buitenlandse overboekingen. Verdere aanvullingen, specifiek ten behoeve van de zakelijke markt, zijn onderhanden. Om de continuïteit van de voor de bank bedrijfskritische processen zo goed mogelijk te kunnen garanderen zijn uitwijkvoorzieningen bij calamiteiten gerealiseerd. Geïnvesteerd is ook in de financiële verslaglegging door de implementatie van een nieuw grootboeksysteem, alsmede in systemen ten behoeve van de rapportages aan de toezichthouders. Daarnaast is bij de treasury-afdeling een nieuwe versie geïmplementeerd van het transactieinvoer- en administratiepakket. Dankzij dit nieuwe pakket, dat geheel voldoet aan de nieuwe standaarden van Swift, kunnen voortaan alle binnen de afdeling verhandelde geld-, kapitaalen valutamarktproducten geautomatiseerd worden geadministreerd. Bij Van Lanschot Assurantiën zijn alle dossiers gedigitaliseerd en zijn de diverse automatiseringssystemen geconverteerd tot één systeem. Sociaal beleid

Het een jaar eerder ingezette beleid om, uit oogpunt van kostenbeheersing, terughoudendheid te betrachten bij de vervulling van vacatures en waar mogelijk een reductie van het


personeelsbestand te bewerkstelligen, is in het verslagjaar gecontinueerd. Dit resulteerde in een verdere daling van het aantal medewerkers (inclusief dochterondernemingen) van 1.973 tot 1.883. Gerekend in volledige arbeidsplaatsen betrof het een daling van 1.815 naar 1.724. De gemiddelde personeelsbezetting, gerekend in volledige arbeidsplaatsen, bedroeg in 2003 1.770, tegen 1.853 een jaar eerder. Voor meer gegevens over het personeelsbestand wordt verwezen naar het afzonderlijk verschijnende Sociaal Jaarverslag. In het verslagjaar werd nadrukkelijk gestuurd op de kwaliteiten van de medewerkers, met als doel de efectiviteit van hun niet geringe inzet verder te verhogen en hun verdere ontwikkeling te stimuleren. Competentiemanagement wordt daarbij ook ingezet als onderdeel van het personeelsbeleid. In samenhang daarmee nam het aantal door de bank verzorgde opleidingsdagen toe. Gedurende het jaar is onderzoek gedaan naar een mogelijke outsourcing van de back ohceactiviteiten van het efectenbedrijf. Besloten werd nog niet tot outsourcing over te gaan, daar bij externe aanbieders niet het serviceniveau kon worden verkregen dat de bank wenselijk acht voor haar cliënten. Intussen zijn enige ehciency-verhogende maatregelen genomen die het kostenniveau van de afdeling Operations Efectenbedrijf duurzaam verlagen. De bank schenkt veel aandacht aan het tegengaan van ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid. Met een ziekteverzuim van slechts 4,1% kan dit beleid succesvol worden genoemd; dit is onder meer een gevolg van het feit dat de bank haar managers een grotere verantwoordelijkheid heeft gegeven om samen met de zieke werknemer te zorgen dat deze weer snel op de werkplek kan terugkeren. Ultimo 2002 kwam de dekkingsgraad voor het pensioenfonds van de bank uit op 108%, hetgeen inhield dat het fondsvermogen toereikend was om aan de toekomstige verplichtingen te voldoen. Echter, naast een verplichte algemene reserve van 5% van de voorziening pensioenverplichtingen dienen fondsen ook een reserve voor beleggingen aan te houden ter dekking van de eventuele risico’s die samenhangen met het beleggingsbeleid, de specifieke samenstelling van de portefeuille en marktontwikkelingen. Het pensioenfonds van de bank beschikte eind 2003 nog niet geheel over de benodigde bufers. Door het pensioenfondsbestuur is bij de Pensioen- en Verzekeringskamer een plan ingediend ter aanvulling van de bufers via een verhoging van de pensioenpremie, te realiseren in een beperkt aantal jaren. De Pensioen- en Verzekeringskamer heeft met dit plan ingestemd. In het verslagjaar is de dekkingsgraad van het pensioenfonds van de bank opgelopen tot 110%. In het verslagjaar zijn talrijke belangrijke aspecten van de bedrijfsvoering met de Ondernemingsraad besproken. Het overleg daarover vond plaats op een open en constructieve wijze.


Tot slot

Met tevredenheid kan worden vastgesteld dat de bank het resultaat in 2003 ondanks een economische recessie, een stagnerende huizenmarkt en een terughoudende opstelling van beleggers wederom wist te verhogen. Dit onderschrijft de kracht van onze organisatie, die dankzij een grote inzet van haar medewerkers – waarvoor wij hen zeer erkentelijk zijn – flexibel weet in te spelen op zich wijzigende marktomstandigheden. Raad van Bestuur

H.J. Baeten F.G.H. Deckers C.N. van der Spek P.R. Zwart


’s-Hertogenbosch, 18 maart 2004


Bedragen in duizenden euro’s (voor resultaatbestemming)

Activa

2003

Kasmiddelen Bankiers

1 [ toel ichti ng]

2

Kredieten: 3 – Kredieten aan de overheid – Kredieten aan de private sector

Rentedragende waardepapieren Aandelen

4

6

Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen Overige activa

8

Overlopende activa

Totaal activa


9

58.428

37.154

1.128.281

1.081.702

22.050 9.015.531

5

Deelnemingen

2002

7

19.142 8.677.468 9.037.581

8.696.610

642.113

672.805

231.540

379.370

91.619

95.690

177.877

176.567

62.286

24.244

148.641

124.722

11.578.366

11.288.864

Passiva

Bankiers

2003

10

802.679

Toevertrouwde middelen: 11 – Spaargelden – Overige toevertrouwde middelen

Schuldbewijzen

12

Overige schulden

13

Overlopende passiva Voorzieningen

2002

14

15

Fonds voor algemene bankrisico’s Achtergestelde schulden

17

Eigen vermogen/groepsvermogen Aansprakelijk groepsvermogen Totaal passiva

Voorwaardelijke schulden

19

Onherroepelijke faciliteiten


16

20

18

1.963.930 5.942.315

850.631

2.102.865 5.945.043 7.906.245

8.047.908

1.345.197

860.227

188.773

269.676

237.089

213.548

17.453

16.072

10.497.436

10.258.062

48.110

48.110

340.263

347.914

692.557

634.778

1.080.930

1.030.802

11.578.366

11.288.864

325.447

337.838

640.335

498.247

965.782

836.085

over het boekjaar 2003 Bedragen in duizenden euro’s

Rentebaten 21 [ toel ichti ng] Rentelasten 22

2003

2002

642.278 421.448

644.006 429.293

Rente Opbrengsten uit efecten en deelnemingen

23

220.830

214.713

6.105

21.712

143.676 8.441

Provisiebaten Provisielasten 24

145.030 12.307 135.235

132.723

16.159

8.756

Overig inkomen

157.499

163.191

Totaal baten

378.329

377.904

Provisie


25

138.180 62.736

Personeelskosten Andere beheerskosten 26

143.265 68.024 200.916

211.289

16.334

16.347

217.250

227.636

15.133

15.205

Totaal lasten

232.383

242.841


145.946

135.063

29

39.282

37.487

Bedrijfsresultaat na belastingen

106.664

97.576

Nettowinst

106.664

97.576

Winst per gewoon aandeel in euro’s

3,66

3,33

Verwaterde winst per gewoon aandeel in euro’s

3,66

3,33

Dividend per gewoon aandeel in euro’s

1,83

1,63

Personeels- en andere beheerskosten Afschrijvingen

27

Bedrijfslasten Waardeveranderingen van vorderingen

Belastingen bedrijfsresultaat


28

Bedragen in duizenden euro’s

2003

2002

Kasstroom uit operationele activiteiten Nettowinst

106.664

97.576

16.334 15.133 1.381 12.140

16.347 15.205 – 6.686 17.341

Aanpassingen voor: Afschrijvingen Waardeveranderingen van vorderingen Mutaties in voorzieningen Overige mutaties overlopende posten

151.652

Kasstroom uit bedrijfsoperaties Mutatie efecten handelsportefeuille Mutatie bankiers, niet terstond opeisbaar Mutatie kredieten Mutatie toevertrouwde middelen

– 65.466 123.392 – 356.104 – 141.663

139.783 – 14.822 – 7.099 – 669.758 403.343

Overige mutaties uit operationele activiteiten

– 439.841

– 288.336

Totale kasstroom uit operationele activiteiten

– 288.189

– 148.553

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen en aankopen

– beleggingsportefeuille – overige deelnemingen – materiële vaste activa

– 353.561 3.788 – 18.099

– 150.277 – 13.410 – 27.405

466.086 283 455

418.536 37.272 3.723

Desinvesteringen, aflossingen en verkopen

– beleggingsportefeuille – overige deelnemingen – materiële vaste activa

98.952

Totale kasstroom uit investeringsactiviteiten

268.439

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Plaatsing aandelenkapitaal Overige mutaties eigen vermogen Ontvangsten uit achtergestelde leningen Aflossingen achtergestelde leningen Ontvangsten uit schuldbewijzen Aflossingen schuldbewijzen Betaald dividend

– 486 623 – 8.274 485.000 – 30 – 49.371

75 – 26.783 72.995 – 7.911 – – 75.470 – 42.440

Totale kasstroom uit financieringsactiviteiten

428.434

– 79.534

Netto kasstroom

239.197

40.352

Liquide middelen per 1 januari Liquide middelen per 31 december

528.492 767.689

488.140 528.492

Mutatie liquide middelen

239.197

40.352


a l gemeen

De jaarrekening is opgemaakt in overeenstemming met de bepalingen voor de jaarrekening van banken, opgenomen in Afdeling 14 van Titel 9 boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. De toelichting heeft betrekking op zowel de vennootschappelijke als de geconsolideerde balans en winsten verliesrekening, tenzij anders is aangegeven. De vennootschappelijke winsten verliesrekening is opgesteld met inachtneming van Artikel 402 van Titel 9 boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. In de toelichting zijn, voor zover van toepassing, de overeenkomstige bedragen van het voorgaand jaar vermeld. grondsl agen voor consol idatie

De geconsolideerde jaarrekening van Van Lanschot nv bevat volgens de integrale consolidatiemethode de financiële gegevens van Van Lanschot nv en de tot haar groep behorende maatschappijen, die met haar een organisatorische en economische eenheid vormen. grondsl agen voor opna me va n fi na nciël e i nstru men ten i n de ba l a ns

Een financieel actief of financieel passief wordt in de balans opgenomen vanaf het tijdstip dat de vennootschap recht heeft op de voordelen respectievelijk gebonden is aan de verplichtingen voortkomend uit de contractuele bepalingen van het financieel instrument. Vanaf het tijdstip dat niet meer wordt voldaan aan deze voorwaarden wordt een financieel instrument niet meer in de balans opgenomen. Financiële activa en passiva worden per saldo in de balans opgenomen indien Van Lanschot nv op grond van wettelijke of contractuele bepalingen over de bevoegdheid beschikt en de intentie heeft deze activa en passiva gesaldeerd of simultaan af te wikkelen. grondsl agen voor wa a r der i ng Algemeen

De activa en passiva worden, tenzij hierna anders vermeld, gewaardeerd tegen de nominale waarde. Vreemde valuta

De vorderingen en schulden in vreemde valuta en de hiermee samenhangende termijncontracten worden omgerekend naar euro’s tegen de contante koers per de balansdatum. De bij genoemde termijncontracten behorende swapresultaten, zijnde het verschil tussen de waarde omgerekend naar termijnkoers en naar contante koers op de transactiedatum, worden in de winsten verliesrekening opgenomen onder Rente naarmate de looptijd van de contracten verstrijkt. De overige termijncontracten in vreemde valuta worden omgerekend tegen de op de balansdatum geldende, dan wel hiervan afgeleide, marktnoteringen voor de resterende looptijd. Omrekeningsverschillen worden in de winsten verliesrekening


opgenomen onder Resultaat uit financiële transacties. Deelnemingen in groepsmaatschappijen luidende in vreemde valuta worden gewaardeerd tegen de contante koers per balansdatum. De hieruit voortvloeiende valutakoersverschillen worden, voor zover het koersrisico niet is ingedekt, in het eigen vermogen verwerkt. Derivaten

Derivaten aangegaan ter dekking van risico’s verbonden aan activa of passiva worden gewaardeerd overeenkomstig de grondslagen voor waardering en resultaatbepaling die gelden voor de desbetrefende post. De overige financiële instrumenten worden gewaardeerd tegen de marktwaarde of mogelijke opbrengstwaarde per balansdatum. De hieruit resulterende koers- en waardeverschillen worden in de winsten verliesrekening opgenomen onder Resultaat uit financiële transacties. Voor derivaten in vreemde valuta wordt verwezen naar de toelichting onder Vreemde valuta. Bankiers en kredieten

De waardering van de vorderingen vermeld onder deze balanshoofden geschiedt tegen nominale waarde onder aftrek van de noodzakelijk geachte waardeverminderingen. De waardecorrecties voor oninbaarheid van vorderingen worden per post bepaald, waarbij rekening wordt gehouden met de waarde van de verstrekte zekerheden. Indien twijfel bestaat over de terugbetaling van kredieten wordt de rente in de winsten verliesrekening verantwoord op het moment van ontvangst. Beleggings- en handelsportefeuille

De beleggingsportefeuille omvat alle rentedragende waardepapieren alsmede aandelen en andere niet-rentedragende waardepapieren, die beleidsmatig als vaste activa zijn aangemerkt en in principe bestemd zijn voor de bedrijfsuitoefening. De handelsportefeuille omvat alle rentedragende waardepapieren alsmede aandelen en andere niet-rentedragende waardepapieren, die beleidsmatig niet als vaste activa zijn aangemerkt en in principe zijn bestemd voor het behalen van transactieresultaten. Overdrachten tussen de portefeuilles geschieden tegen marktwaarde. De resultaten bij overdrachten worden overeenkomstig die bij verkopen verantwoord. Rentedragende waardepapieren

De waardering van de tot de beleggingsportefeuille behorende rentedragende waardepapieren geschiedt tegen de aflossingswaarde onder aftrek van de waardeverminderingen wegens verminderde volwaardigheid. Het verschil tussen de aflossingswaarde en verkrijgingswaarde van deze fondsen wordt opgenomen onder Overlopende activa c.q. Overlopende passiva. Dit verschil wordt ten gunste of ten laste van de winsten verlies-


rekening gebracht naarmate de looptijd van deze waardepapieren verstrijkt en verantwoord onder Rentebaten. Bij verkopen van rentedragende waardepapieren in het kader van ruiltransacties worden de per saldo positieve verschillen toegerekend aan de verslagperioden overeenkomstig de gemiddeld resterende looptijd van de portefeuille en als rente verantwoord; de per saldo negatieve verschillen worden direct in de winsten verliesrekening verwerkt. Rentedragende waardepapieren bestemd voor de handel zijn gewaardeerd op basis van de laatstbekende marktwaarde dan wel de reeds overeengekomen verkoopkoers. Ingekochte eigen banken spaarbrieven, bestemd voor de wederverkoop, worden tegen kostprijs of lagere marktwaarde verantwoord. Tot de handelsportefeuille behorende baisse-posities worden gewaardeerd tegen marktwaarde en zijn opgenomen onder Overige schulden. Aandelen

De waardering van de tot de beleggingsportefeuille behorende aandelen en andere nietrentedragende waardepapieren geschiedt tegen marktwaarde. De uit deze waardering voortvloeiende waardemutaties worden over een daartoe bestemde herwaarderingsreserve geleid. Voor zover deze herwaarderingsreserve onvoldoende is om negatieve waardemutaties op te vangen, worden deze ten laste van de winsten verliesrekening gebracht onder het hoofd Waardeveranderingen van financiële vaste activa. Ontvangen dividenden alsmede gerealiseerde waardemutaties worden ten gunste of ten laste van de winsten verliesrekening gebracht onder het hoofd Opbrengsten uit efecten en deelnemingen. Aandelen behorende tot de handelsportefeuille worden gewaardeerd tegen marktwaarde dan wel de reeds overeengekomen verkoopwaarde. De uit de waardering voortvloeiende waardeverschillen worden in de winsten verliesrekening als Resultaat uit financiële transacties verantwoord. Tot de handelsportefeuille behorende baisseposities worden

gewaardeerd tegen marktwaarde en opgenomen onder Overige schulden. De kapitaalbelangen die worden gehouden in het kader van investment bankingactiviteiten (participaties) worden gewaardeerd tegen kostprijs dan wel lagere marktwaarde. Voor beursgenoteerde participaties geldt dat waardering naar lagere marktwaarde plaatsvindt indien de beurswaarde in totaliteit lager is dan de kostprijs. De uit deze waardering voortvloeiende waardemutaties worden in de winst-en verliesrekening als Opbrengsten uit efecten en deelnemingen verantwoord. Deelnemingen

De deelnemingen, op wier zakelijke en financiële beleid invloed van betekenis wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op de grondslag van de netto vermogenswaarde, bepaald volgens de grondslagen van deze jaarrekening. Op basis hiervan wordt tevens het aandeel in de resultaten van deze deelnemingen in de geconsolideerde winsten verliesrekening verantwoord onder Opbrengsten uit efecten en deelnemingen.


Van deelnemingen die voor het eerst overeenkomstig de hiervoor weergegeven grondslagen worden gewaardeerd, wordt het verschil, indien de verkrijgingsprijs c.q. boekwaarde hoger is, ten laste van de Overige reserves gebracht. Is de verkrijgingsprijs lager, dan wordt het verschil toegevoegd aan de Herwaarderingsreserve. De deelnemingen op wier zakelijke en financiële beleid geen invloed van betekenis wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd tegen geschatte opbrengstwaarde. De hieruit voortvloeiende waardemutaties worden rechtstreeks in het eigen vermogen verwerkt onder Herwaarderingsreserve. Voor zover deze Herwaarderingsreserve onvoldoende is om negatieve

waardemutaties op te vangen, wordt het tekort ten laste van de winsten verliesrekening gebracht onder het hoofd Waardeveranderingen van financiële vaste activa. De van deze vennootschappen ontvangen dividenden worden in de geconsolideerde winsten verliesrekening onder Opbrengsten uit efecten en deelnemingen verantwoord. Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen

De onroerende zaken voor eigen gebruik worden gewaardeerd tegen actuele waarde, afgeleid van de vervangingswaarde. Deze waarde wordt ontleend aan taxaties, verricht door externe deskundigen, welke taxaties zodanig plaatsvinden, dat in een periode van tien jaren alle gebouwen ten minste eenmaal worden getaxeerd. In de interimperiode wordt de actuele waarde aangepast door middel van indexering, waarbij ten hoogste 50% van de stijging van het bouwindexcijfer in aanmerking wordt genomen; een daling van het bouw-indexcijfer wordt voor 100% verwerkt. Waardeaanpassingen op grond van bovenstaande grondslagen worden ten gunste of ten laste van de herwaarderingsreserve gebracht, rekeninghoudend met latente belasting. De jaarlijks ten laste van de winsten verliesrekening te brengen afschrijving op onroerende zaken voor eigen gebruik beloopt 2,5% van bovengenoemde actuele waarde exclusief grond, verbouwingen en installaties. De jaarlijkse lineaire afschrijving op verbouwingen en installaties beloopt 6,67%. Kosten van verbouwingen worden, voor zover zij leiden tot een verbetering van continuïteit en functionaliteit, geactiveerd. Onroerende zaken in aanbouw worden gewaardeerd tegen bestede kosten, zonder afschrijving. De onroerende zaken niet voor eigen gebruik worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs minus afschrijving dan wel tegen vermoedelijke opbrengstwaarde bij verkoop indien deze lager is. De jaarlijkse lineaire afschrijving beloopt 2,5% voor nieuwbouw en 4% voor bestaande gebouwen. De onroerende zaken verkregen uit afwikkeling van vorderingen worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs of lagere opbrengstwaarde. De inventaris, waaronder computerinstallaties, wordt gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs minus afschrijvingen. Afhankelijk van de economische levensduur wordt de inventaris lineair afgeschreven in drie tot tien jaar. Indien daartoe aanleiding bestaat, wordt tot versnelde afschrijving overgegaan.


Schuldbewijzen

De onder dit balanshoofd gerubriceerde door ons uitgegeven (genoteerde) spaarbrieven worden opgenomen voor hun nominale waarde vermeerderd met de opgelopen rente. De overige rentedragende waardepapieren worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Voorzieningen voor pensioenen

De pensioenaanspraken van de medewerkers in Nederland en van hen die zijn uitgezonden naar het buitenland zijn ondergebracht bij de Stichting Pensioenfonds F. van Lanschot. Jaarlijks worden de betaalde premies ten laste van het resultaat gebracht. Deze premies worden gesteld op het bedrag dat dit fonds nodig heeft voor het op peil houden van de premiereserve ter dekking van aangegane verplichtingen. Voor de niet bij derden ondergebrachte regelingen wordt een voorziening gevormd op basis van actuariële berekeningen. Hierbij wordt een rekenrente gehanteerd van 3%. De ten laste van het resultaat komende jaarlijkse dotatie aan deze voorziening wordt bepaald op basis van verkregen aanspraken. Voorziening latente belastingverplichtingen

De voorziening latente belastingverplichtingen heeft betrekking op belastingverplichtingen die in de toekomst kunnen ontstaan als gevolg van het verschil tussen de balanswaarde en de fiscale waardering van bepaalde activa en passiva. Actieve belastinglatenties worden slechts in aanmerking genomen indien realisatie naar verwachting te zijner tijd kan plaatsvinden. Kortlopende belastinglatenties worden gewaardeerd op nominale waarde; de langer lopende verschillen op contante waarde. Overige voorzieningen

De overige voorzieningen worden opgenomen tegen de nominale waarde. Fonds voor algemene bankrisico’s

Het Fonds voor algemene bankrisico’s (far) is gevormd ter dekking van de algemene, niet specifieke, risico’s die aan het bankbedrijf zijn verbonden, zoals fraudes, nationalisaties en uitzonderlijke tegenslagen van grote omvang betrekking hebbende op kredietverlening en rente- en valutaposities. Daar het far niet is bestemd voor voorzienbare risico’s per balansdatum, wordt aan het Fonds meer het karakter toegekend van een reserve dan van een voorziening. grondsl agen voor r e sulta atbepa l i ng Algemeen

In deze paragraaf worden de grondslagen voor resultaatbepaling toegelicht voor zover niet behandeld onder Grondslagen voor waardering.


Baten

De baten worden toegerekend aan het boekjaar waarop zij betrekking hebben respectievelijk waarin de dienst is verleend, met uitzondering van de waardeverschillen van de op marktwaarde gewaardeerde handelsposities, die direct ten gunste of ten laste van het resultaat worden gebracht. Rente en provisie uit hoofde van kredietverlening ten aanzien waarvan twijfel bestaat ter zake van de inbaarheid worden niet als resultaat verantwoord. Dit geldt eveneens voor rente en provisie inzake vorderingen waarop in verband met het landenrisico een waardevermindering is toegepast. In het laatste geval wordt slechts als resultaat genomen hetgeen betrekking heeft op de hoofdsom na waardevermindering. De resultaten die voortvloeien uit de verkoop van de tot de beleggingsportefeuille behorende rentedragende waardepapieren worden aan de Rentebaten toegerekend over de gewogen gemiddelde resterende looptijd van die portefeuille. Indien en voor zover hierdoor een actiefsaldo zou ontstaan, zal dit saldo direct als negatieve Rentebaten in de winsten verliesrekening worden verwerkt. Lasten

De lasten worden toegerekend aan het boekjaar waarop zij betrekking hebben. Belastingen

De belastingen worden, rekeninghoudend met vrijgestelde winstbestanddelen en aftrekposten, berekend op basis van geldende tarieven over het resultaat voor belastingen. k asstroomov er zicht

Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Dit overzicht geeft inzicht in de herkomst van de liquide middelen en de wijze waarop deze middelen zijn aangewend. De kasstromen worden gesplitst naar die uit de operationele, investeringsen financieringsactiviteiten. Onder de liquide middelen zijn opgenomen de kasvoorraden alsmede het saldo van de direct opvraagbare tegoeden bij andere banken en tegoeden bij de centrale banken. Mutaties uit hoofde van valuta-omrekeningsverschillen worden, voor zover van wezenlijk belang, geëlimineerd.



Activa

2003

1

Kasmiddelen

2002

58.428

37.154

1.128.281

1.081.702

9.037.581

8.696.610

2.489.446 6.526.085

2.542.686 6.134.782

9.015.531

8.677.468

96.275 5.561.672 45.934 324.667 2.986.983

103.795 5.181.568 19.670 223.176 3.149.259

9.015.531

8.677.468

24.847

39.013

16.588

16.359

Onder deze post zijn opgenomen alle wettige betaalmiddelen alsmede onmiddellijk opeisbare tegoeden bij de centrale banken in de landen waarin de bank is gevestigd.

2

Bankiers Deze post omvat alle vorderingen op kredietinstellingen die onder overheidstoezicht op het bankwezen staan alsmede op centrale banken, die niet zijn opgenomen onder kasmiddelen en voor zover niet belichaamd in rentedragende waardepapieren.

3

Kredieten Hieronder zijn begrepen alle vorderingen, voor zover geen vorderingen op kredietinstellingen en voor zover niet belichaamd in rentedragende waardepapieren. De kredieten aan de private sector zijn als volgt onder te verdelen: Zakelijke kredieten en marktbedrijf Kredieten aan particulieren

Naar zekerheden zijn de kredieten aan de private sector als volgt onder te verdelen: Garantie van overheden Hypothecaire dekking Garantie van kredietinstellingen Efectendekking Overige zekerheden en blanco kredieten

Het totaal van de uitstaande leningen en voorschotten aan bestuurders bedraagt € 3,3 miljoen (2002: € 3,3 miljoen). Voor een specificatie wordt verwezen naar pagina 75 van dit verslag. In de post Kredieten zijn begrepen vorderingen op: Deelnemingen en participanten en buiten de groep staande verbonden maatschappijen Onder de kredieten is aan achtergestelde vorderingen begrepen:


2003

Activa

4

Rentedragende waardepapieren

2002

642.113

672.805

439.452 202.661

470.075 202.730

642.113

672.805

495.021 147.092

598.200 74.605

642.113

672.805

Hieronder zijn opgenomen door publiekrechtelijke lichamen en door anderen geëmitteerde beursgenoteerde obligaties met een vaste of van de rentestand afhankelijke rente en andere beursgenoteerde rentedragende waardepapieren. Van deze balanspost is geëmitteerd door: Publiekrechtelijke lichamen Anderen

Deze post is onder te verdelen in: Beleggingsportefeuille Handelsportefeuille

Van de obligaties en andere vastrentende waardepapieren is in 2004 € 396,9 miljoen opeisbaar (2003: € 112,3 miljoen). Het verschil tussen de verkrijgingsprijs en de op marktwaarde gewaardeerde handelsportefeuille bedraagt € 0,1 miljoen positief (2002: € 0,3 miljoen). Het verloop van de beleggingsportefeuille is als volgt: Balanswaarde per 1 januari Aankopen Verkopen Lossingen Overige mutaties Balanswaarde per 31 december

598.200 338.733 – 329.274 – 110.678 – 1.960 495.021

Het per balansdatum nog niet geamortiseerde verschil tussen de op aflossingswaarde gewaardeerde waardepapieren behorende tot de beleggingsportefeuille en de verkrijgingsprijs hiervan bedraagt € 3,4 miljoen (2002: € 0,8 miljoen) en is opgenomen onder overlopende passiva. Dit bedrag zal gedurende de resterende looptijd van de desbetrefende fondsen worden geamortiseerd. De achtergestelde rentedragende waardepapieren bedragen: In de handelsportefeuille zijn begrepen niet-achtergestelde rentedragende waardepapieren, uitgegeven door groepsmaatschappijen tot een bedrag van € 13,1 miljoen (2002: € 30,3 miljoen).


17.984

27.951

2003

Activa

2002

In de post Rentedragende waardepapieren zijn begrepen waardepapieren uitgegeven door: Deelnemingen en participanten en buiten de groep staande verbonden maatschappijen

5

Aandelen

1.588

1.588

231.540

379.370

64.025 116.595

69.256 127.731

180.620

196.987

139.821 40.799

149.167 47.820

180.620

196.987

Hieronder zijn opgenomen door anderen dan deelnemingen geëmitteerde aandelen en niet-rentedragende waardepapieren, waaronder begrepen opties. In deze balanspost is begrepen € 50,9 miljoen (2002: € 182,4 miljoen) ter zake van door de

bank voor rekening en risico van cliënten gehouden opties en aandelen. De samenhangende passiefpost is opgenomen onder de overige schulden. De hierna volgende specificaties worden gegeven na eliminering van genoemde optiebedragen en betrefen derhalve € 180,6 miljoen (2002: € 197,0 miljoen). De samenstelling luidt als volgt: Ter beurze genoteerd Niet ter beurze genoteerd

Deze balanspost is te verdelen in: Beleggingsportefeuille Handelsportefeuille

Het verloop van de beleggingsportefeuille is als volgt:

Herwaardering

149.167 18.080 – 26.134 – 1.292

Balanswaarde per 31 december

139.821

Balanswaarde per 1 januari Aankopen Verkopen

De cumulatieve herwaardering van de aandelen opgenomen in de beleggingsportefeuille bedraagt € 3,3 miljoen negatief (2002: € 7,5 miljoen negatief). Het verschil tussen de verkrijgingsprijs en de op marktwaarde gewaardeerde handelsportefeuille bedraagt € 1,2 miljoen negatief (2002: € 9,5 miljoen negatief).


2003

Activa

6

Deelnemingen

2002

91.619

95.690

80.853 10.766

83.872 11.818

91.619

95.690

Deze post omvat belangen in vennootschappen, niet zijnde kredietinstellingen. De samenstelling luidt als volgt: Ter beurze genoteerd Niet ter beurze genoteerd

Het verloop is als volgt:

Waardeaanpassingen

95.690 1.093 – 283 – 4.881


91.619

Balanswaarde per 1 januari Aankopen en bijstortingen Verkopen en terugbetalingen

– 1.921

– 979

Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen

177.877

176.567

Terreinen en gebouwen in eigen gebruik

138.668 18.047 21.162

139.906 12.105 24.556

177.877

176.567

De cumulatieve herwaardering bedraagt

7

Terreinen en gebouwen niet in eigen gebruik Overige

Het verloop is als volgt: Terreinen en gebouwen in eigen gebruik:

Afschrijvingen

139.906 6.803 – 453 – 7.588


138.668

Balanswaarde per 1 januari Investeringen Desinvesteringen

Cumulatieve afschrijvingen Cumulatieve herwaarderingen

40.047 22.025

33.977 22.492

Terreinen en gebouwen niet in eigen gebruik:

Afschrijvingen

12.105 6.064 – 122


18.047

Balanswaarde per 1 januari Investeringen

Cumulatieve afschrijvingen


1.125

1.003

2003

Activa

2002

Overige:

Afschrijvingen

24.556 5.232 –2 – 8.624


21.162

Balanswaarde per 1 januari Investeringen Desinvesteringen

Cumulatieve afschrijvingen

54.646

50.722

Overige activa

62.286

24.244

148.641

124.722

8

Onder deze post zijn onder meer begrepen de edele metalen alsmede de niet onder andere activa te rubriceren posten. Hieronder zijn eveneens opgenomen de latente belastingvorderingen ten bedrage van € 19,1 miljoen (2002: € 19,6 miljoen). De nominale waarde van deze latenties bedraagt € 21,2 miljoen (2002: € 21,7 miljoen).

9

Overlopende activa Hieronder zijn opgenomen de vooruitbetaalde bedragen voor kosten die ten laste van volgende periode(n) komen, de nog te ontvangen nog niet gefactureerde bedragen, zoals overlopende rente, alsmede het saldo actief van valutatermijncontracten en van overige op marktwaarde gewaardeerde of-balance sheet instrumenten. Het langlopende deel van de overlopende activa bedraagt € 0,1 miljoen (2002: € 4,1 miljoen).



Passiva

2003

10

Bankiers

2002

802.679

850.631

22.000

21.000

7.906.245

8.047.908

1.963.930 2.735.541 3.206.774

2.102.865 2.876.384 3.068.659

7.906.245

8.047.908

36.877

1.463

1.345.197

860.227

671.847 188.350 480.000 5.000

671.847 188.380 – –

1.345.197

860.227

Hieronder zijn opgenomen de niet-achtergestelde schulden aan kredietinstellingen voor zover niet belichaamd in schuldbewijzen. In de post Bankiers zijn begrepen schulden aan: Deelnemingen en participanten en buiten de groep staande verbonden maatschappijen

11

Toevertrouwde middelen Onder dit hoofd zijn opgenomen alle niet-achtergestelde schulden niet zijnde schulden aan kredietinstellingen en voor zover niet belichaamd in schuldbewijzen. De samenstelling luidt: Spaargelden Deposito’s Overige toevertrouwde middelen

In de toevertrouwde middelen zijn begrepen schulden aan: Deelnemingen en participanten en buiten de groep staande verbonden maatschappijen

12

Schuldbewijzen Hieronder zijn opgenomen obligaties en andere geëmitteerde verhandelbare schuldbewijzen met een vaste of van de rentestand afhankelijke rente, zoals depositocertificaten en eigen accepten, voor zover niet achtergesteld. Van de schuldbewijzen is in 2004 € 0,1 miljoen opeisbaar (2003: € 0,2 miljoen). Het gemiddeld gewogen rentepercentage is 4,58% (2002: 5,69%). De samenstelling is als volgt: Obligatieleningen en notes Bank- en spaarbrieven Floating Rate Notes Medium Term Notes


Passiva

2003

2002

Overige schulden

188.773

269.676

237.089

213.548

17.453

16.072

7.116 7.732 2.605

7.117 6.734 2.221

17.453

16.072

13

Deze balanspost omvat onder meer € 50,9 miljoen (2002: € 182,4 miljoen) inzake de long-optieposities van cliënten en € 43,8 miljoen (2002: € 9,9 miljoen) inzake de baisse-positie

efecten.

14

Overlopende passiva Hieronder zijn opgenomen de vooruitontvangen bedragen voor baten die ten gunste van de volgende periode(n) komen en nog te betalen bedragen zoals overlopende rente, alsmede het per saldo passief van valutatermijncontracten en van overige op marktwaarde gewaardeerde of-balance sheet instrumenten. Tevens is in deze post € 33,1 miljoen (2002: € 29,0 miljoen) begrepen inzake vooruitontvangen optiepremie uit hoofde van specifieke hypotheekproducten. Het bedrag aan overlopende passiva > 1 jaar beloopt € 56,4 miljoen (2002 € 41,6 miljoen).

15

Voorzieningen Hieronder zijn begrepen voorzieningen voor: Pensioenen Latente belastingverplichtingen Overige

De nominale waarde van de voorziening voor latente belastingverplichtingen bedraagt € 12,9 miljoen (2002: € 11,5 miljoen) en heeft grotendeels betrekking op onroerende zaken. Pensioenen Stand per 1 januari Onttrekking Rentebijschrijving Toevoeging Stand per 31 december

7.117 – 2.750 152 2.597 7.116

Latente belastingverplichtingen

Toevoeging

6.734 –3 1.001

Stand per 31 december

7.732

Stand per 1 januari Onttrekking


2003

Passiva

2002

Overige

Toevoeging

2.221 – 15 399

Stand per 31 december

2.605

Stand per 1 januari Onttrekking

De voorzieningen voor pensioenen en latente belastingen hebben een overwegend langlopend karakter.

16

Fonds voor algemene bankrisico’s

48.110

48.110

340.263

347.914

42.885 162.551

42.262 164.750

134.827

140.902

340.263

347.914

3.177

4.651

692.557

634.778

De omvang van het fonds ultimo 2003 van € 48,1 miljoen impliceert een bruto draagvlak van € 73,5 miljoen rekening houdend met de fiscale behandeling van deze post.

17

Achtergestelde schulden In deze balanspost zijn opgenomen: 7,75% kapitaalbankbrieven 1995-2005, aflosbaar op 1 mei 2005. 5,75% kapitaalbankbrieven 2001-2011, aflosbaar op 8 april 2011. Voorts is hieronder verantwoord een 60-tal leningen tegen een gemiddeld rentepercentage van 6,45%.

De kapitaalbankbrieven en overige leningen zijn achtergesteld ten opzichte van de overige huidige en toekomstige schulden. Zij zijn onderling gelijk in rang. Vervroegde aflossing is niet toegestaan. Het gemiddeld percentage van alle achtergestelde schulden bedraagt 6,29%. In het saldo zijn begrepen schulden aan participanten: De rentelast op de achtergestelde schulden in het boekjaar bedraagt € 21,8 miljoen (2002: € 21,4 miljoen).

18

Eigen vermogen/Groepsvermogen Voor een specificatie en het verloop van het groepsvermogen wordt verwezen naar de toelichting op de vennootschappelijke balans.



Buiten de balanstelling opgenomen en niet uit de balans blijkende verplichtingen en risico’s

2003

2002

Voorwaardelijke schulden

325.447

337.838

280.408 39.676 5.363

285.548 45.512 6.778

325.447

337.838

640.335

498.247

52.988

25.011

19

Hieronder zijn alle verplichtingen opgenomen die voortvloeien uit transacties waarbij de bank zich garant heeft gesteld voor een derde. De voorwaardelijke schulden zijn ingedeeld naar schulden uit hoofde van: Garanties en dergelijke Onherroepelijke accreditieven Overige

Ten behoeve van een aantal groepsmaatschappijen zijn garanties afgegeven voor een bedrag van € 109,4 miljoen (2002: € 111,7 miljoen).

20

Onherroepelijke faciliteiten Dit betreft het geheel van verplichtingen uit hoofde van onherroepelijke toezeggingen die kunnen leiden tot een kredietrisico. Per balansdatum staan verplichtingen uit cessie en retrocessie open voor € 3,3 miljoen (2002: € 1,7 miljoen).

Andere voorwaardelijke schulden Naast de onder de balans vermelde voorwaardelijke schulden zijn er niet-gekwantificeerde garanties afgegeven ten behoeve van enkele deelnemingen en enkele interbancaire organen en instellingen.

Investeringsverplichtingen De investeringen in onroerende zaken en bedrijfsmiddelen voor 2004 worden geraamd op € 15,9 miljoen. Per balansdatum zijn hiervoor tot een bedrag van € 5,5 miljoen verplichtingen aangegaan (2002: € 0,4 miljoen).

Verbonden activa Dit betreft rentedragende waardepapieren die niet ter vrije beschikking staan in verband met zekerheidsstelling voor onder de passiva opgenomen Bankiers.



2003

2002

Ingeleende en uitgeleende waardepapieren

767.344

438.362

Dit betreft ingeleende waardepapieren € 391,0 miljoen (2002: € 222,0 miljoen) en uitgeleende waardepapieren € 376,3 miljoen (2002: € 216,4 miljoen).

Huurverplichtingen Uit langlopende lease- en huurovereenkomsten vloeien verplichtingen voort ten bedrage van € 13,4 miljoen (2002: € 10,3 miljoen). De verplichtingen hebben betrekking op de

periode tot en met 2011, waarvan € 3,4 miljoen op 2004. De verplichtingen die betrekking hebben op de periode vanaf 2009 bedragen € 1,0 miljoen.

Valutarisico’s De som van de tegenwaarde in euro’s van de activa in vreemde valuta bedraagt € 1.099 miljoen (2002: € 1.852 miljoen) en van de passiva in vreemde valuta € 1.099 miljoen (2002: € 1.849 miljoen).

Beheer- en bemiddelingsactiviteiten De bank verricht werkzaamheden op het terrein van beheer en bemiddeling voor derden.

Lopende procedures Er is thans een beperkt aantal procedures tegen Van Lanschot aanhangig. Op grond van de thans beschikbare informatie en gesterkt door de adviezen van de betrokken juridische adviseurs is de Raad van Bestuur van mening dat niet te verwachten valt dat de uitkomst van die procedures van wezenlijk nadelige invloed zal zijn op de vermogenspositie van Van Lanschot nv.



Derivaten Onder derivaten worden begrepen financiële instrumenten belichaamd in contracten waarvan de waarde afhankelijk is van één of meer onderliggende waarden, referentieprijzen of indices. De aan derivaten gerelateerde hoofdsommen worden niet in de balans opgenomen omdat sprake is van rechten en verplichtingen uit één en dezelfde overeenkomst waarvan de hoofdsommen uitsluitend fungeren als rekeneenheden. Transacties in derivaten worden afgesloten in het kader van de dienstverlening aan cliënten en ter afdekking van het eigen rente- en valutarisico. Ter afdekking van het renterisico worden met name interest rate swaps en forward rate agreements gebruikt. Het valutarisico bij de bank is gering. De in het navolgende overzicht genoemde valutacontracten betrefen hoofdzakelijk transacties ten behoeve van cliënten. De in het overzicht weergegeven gecontracteerde bedragen weerspiegelen de mate waarin de bank op de desbetrefende markten actief is. De gecontracteerde bedragen geven echter geen indicatie van de omvang van de kasstromen en het aan de transacties in derivaten verbonden markten kredietrisico.



2003

2002

2.996.675 38.600

11.104.720 26.000

3.035.275

11.130.720

1.657.642 –

2.340.601 –

1.657.642

2.340.601

671.761 12.227

490.661 14.336

683.988

504.997

171.698 53.274 183.703

158.010 54.343 113.505

408.675

325.858

34.908 14.026 37.009

33.311 16.335 23.886

85.943

73.532

Notional amounts Rentecontracten otc Beurs

Valutacontracten otc Beurs

Overige contracten otc Beurs

Bij de bepaling van het voor de solvabiliteitstoetsing vereiste vermogen wordt met het kredietrisico van derivaten rekening gehouden. Voor de solvabiliteitstoetsing is door de Bank for International Settlements een toetsingsnorm ontwikkeld (bis-ratio). Een indicatie van de omvang van het kredietrisico wordt verkregen door de gewogen en ongewogen kredietequivalenten. Bij de gewogen kredietequivalenten vindt weging plaats met het tegenpartij-risicopercentage volgens de bissolvabiliteitsberekening. Bij de ongewogen kredietequivalenten ontbreekt deze weging.

Kredietequivalenten Ongewogen Rentecontracten Valutacontracten Overige contracten

Gewogen Rentecontracten Valutacontracten Overige contracten



Notional amounts

Positieve vervangings-

Looptijdenoverzicht derivaten 2003

≤ 1 jr

> 1 - ≤ 5 jr

> 5 jr

Totaal

waarde

Rentecontracten otc: Swaps Forwards Opties

179.474 18.701 119.146

1.043.926 – 289.706

988.322 – 357.400

2.211.722 18.701 766.252

115.367 17 29.574

38.600

–

–

38.600

–

– 1.201.313 374.461

– 41.868 –

40.000 – –

40.000 1.243.181 374.461

4.514 34.151 5.807

21.733 12.227

367.926 –

282.102 –

671.761 12.227

124.882 209

1.965.655

1.743.426

1.667.824

5.376.905

314.521

Beurs: Futures Valutacontracten otc: Swaps Forwards Opties Overige contracten otc Beurs Totaal derivaten



Boekwaarde

Reële waarde

2003

2003

Reële waarde van activa en passiva Dit overzicht geeft een indicatie van de reële waarde van financiële instrumenten. Voor de bepaling van deze reële waarde is, voor zover aanwezig, uitgegaan van beursnoteringen. In de gevallen waarbij geen notering voorhanden was, is een schatting gemaakt van de reële waarde door het contant maken van toekomstige kasstromen. Deze methodiek gaat uit van een aantal veronderstellingen zoals onder andere de disconteringsvoet en een bepaald verloop van de portefeuille met bijhorende kasstromen. Hierdoor wordt de uitkomst subjectief. De benaderde reële waarde die financiële instellingen presenteren zijn dan ook door het gebruik van verschillende waarderingsmethodieken en veronderstellingen niet onderling vergelijkbaar.

Activa Kasmiddelen Bankiers Kredieten Rentedragende waardepapieren * Aandelen Deelnemingen Derivaten Totaal financiële instrumenten actief

58.428 1.128.281 9.037.581 638.753 231.540 91.619 123.564

58.428 1.139.770 8.996.437 644.166 231.540 88.757 314.312

11.309.766

11.473.410

802.679 7.906.245 1.345.197 188.773 340.263 92

819.369 7.878.722 1.407.205 188.773 368.271 198.738

10.583.249

10.861.078

Passiva Bankiers Toevertrouwde middelen Schuldbewijzen Overige schulden Achtergestelde schulden Derivaten Totaal financiële instrumenten passief

* Het verschil met de balanspost in de jaarrekening wordt veroorzaakt door de nog niet geamortiseerde (dis-)agio’s.



Direct

≤ 3 mnd

3 mnd ≤ 1 jr

1 jr ≤ 5 jr

> 5 jr

opeisbaar

Looptijdenoverzicht 2003 Geconsolideerd Bankiers uitgezette gelden Kredieten Totaal uitgezette gelden

Bankiers opgenomen gelden Spaargelden Overige toevertrouwde middelen Schuldbewijzen Achtergestelde schulden Totaal opgenomen gelden

775.251 1.045.788

9.698 689.667

25.753 180.819

251.293 481.340

66.286 6.639.967

1.821.039

699.365

206.572

732.633

6.706.253

65.990 672.015 2.696.223 143 –

378.752 512.160 2.380.812 – 5.501

71.887 90.021 322.445 – 1.090

116.092 491.571 258.740 1.110.054 91.683

169.958 198.163 284.095 235.000 241.989

3.434.371

3.277.225

485.443

2.068.140

1.129.205

Variabel

≤ 3 mnd

3 mnd ≤ 1 jr

1 jr ≤ 5 jr

> 5 jr

775.251 1.045.788 –

33.451 4.555.155 751.461

2.000 627.985 231.077

251.293 2.045.537 903.769

66.286 763.116 404.115

1.821.039

5.340.067

861.062

3.200.599

1.233.517

65.990 672.015 2.696.223 143 – –

523.752 607.843 2.193.097 460.000 5.502 1.181.005

71.887 89.690 337.043 20.000 1.089 335.068

31.092 363.519 327.333 710.054 91.683 143.847

109.958 230.863 388.619 155.000 241.989 625.188

3.434.371

4.971.199

854.777

1.667.528

1.751.617

In dit overzicht zijn opgenomen de resterende looptijden van de oorspronkelijk met de tegenpartij gesloten contracten. De rentetypische looptijden van veel contracten bij de uitgezette gelden zijn als gevolg van overeengekomen tussentijdse renteherziening aanzienlijk korter. Daarnaast wordt door middel van renteswaps het renterisico als gevolg van de looptijdverschillen (mismatch) binnen de door ons als aanvaardbaar gestelde normen gebracht.

Rentetypische vervalkalender Geconsolideerd Bankiers uitgezette gelden Kredieten Swaps/Fra’s Totaal uitgezette gelden

Bankiers opgenomen gelden Spaargelden Overige toevertrouwde middelen Schuldbewijzen Achtergestelde schulden Swaps/Fra’s Totaal opgenomen gelden


winsten verliesrekening Bedragen in duizenden euro’s

Baten

2003

2002

Rentebaten

642.278

644.006

39.941

47.825

421.448

429.293

6.105

21.712

8.152

6.239

– 2.012

– 6.155

– 121

6.130

86

15.498

6.105

21.712

135.235

132.723

93.648 13.126 18.952 9.509

89.993 11.797 20.293 10.640

135.235

132.723

21

Hieronder zijn begrepen opbrengsten voortvloeiend uit het uitlenen van gelden en daarmee samenhangende transacties en hiermee verbandhoudende provisies en andere baten die het karakter hebben van rente. De rente en soortgelijke baten uit rentedragende waardepapieren bedragen

22

Rentelasten Hieronder zijn opgenomen de kosten voortvloeiend uit het lenen van gelden en daarmee samenhangende transacties alsmede provisielasten die het karakter hebben van rente.

23

Opbrengsten uit efecten en deelnemingen De opbrengsten zijn verkregen uit: Aandelen en andere niet-vastrentende waardepapieren Waardeveranderingen aandelen beleggingsportefeuille en participaties Op netto vermogenswaarde gewaardeerde deelnemingen Niet op netto vermogenswaarde gewaardeerde deelnemingen

24

Provisie Hieronder worden opgenomen de vergoedingen van voor derden verrichte bancaire diensten voor zover deze niet het karakter van rente hebben. De bedragen die aan derden zijn vergoed worden als provisielasten verantwoord. De specificatie van deze post is als volgt: Efecten Kas- en betalingsverkeer Assurantiën Overige


Baten

2003

2002


16.159

8.756

3.773 4.577 7.809

2.138 4.962 1.656

16.159

8.756

25

Hieronder zijn verantwoord de al dan niet gerealiseerde waardeverschillen op waardepapieren die geen financiële vaste activa zijn, valutakoersverschillen en koersverschillen uit hoofde van de handel in overige financiële instrumenten. Onder resultaat handel efecten zijn tevens verantwoord de resultaten uit de financiële instrumenten samenhangend met de handelsportefeuille efecten. De samenstelling luidt: Resultaat handel efecten Resultaat handel valuta Overige resultaten

Binnenland

Buitenland

2003

Binnenland

Buitenland

2002

Bedrijfsresultaat binnen- en buitenland


203.443 6.080 110.784 15.095

17.387 25 24.451 1.064

199.283 21.711 108.926 7.623

15.430 1 23.797 1.133

Totaal baten

3 35.402

42.927

337. 543

40. 36 1

Personeels- en andere beheerskosten Waardeveranderingen van vorderingen

173.973 14.420 14.933

26.943 1.914 200

181.579 14.764 15.163

29.710 1.583 42

Totaal lasten

20 3.326

29.057

2 1 1.506

31.335


1 3 2 .076 36.694

13.870 2.588

126.037 35.303

9.026 2.184

95.382

11.282

90.734

6.842

Rente Opbrengsten uit efecten en deelnemingen Provisie

Afschrijvingen

Belastingen bedrijfsresultaat Bedrijfsresultaat na belastingen


Lasten

2003

2002

Personeels- en andere beheerskosten

200.916

211.289

138.180 62.736

143.265 68.024

200.916

211.289

104.574 15.001 12.314 6.291

100.627 20.793 15.070 6.775

138.180

143.265

1.584 186

1.656 197

1.770

1.853

16.334

16.347

26

Hieronder zijn opgenomen: Personeelskosten Andere beheerskosten

De personeelskosten bestaan uit: Lonen en salarissen Pensioen- en vut-lasten Overige sociale lasten Andere personeelskosten

Het gemiddeld aantal personeelsleden in 2003 was 1.928 (2002: 1.999). Omgerekend in full-time equivalenten bedroeg het gemiddeld aantal personeelsleden 1.770 (2002: 1.853), onderverdeeld als volgt: In Nederland Buiten Nederland

Bezoldiging Bestuurders en Commissarissen De bezoldiging (inclusief pensioenlasten) van de bestuurders bedroeg over 2003 € 1.818.000 (2002: € 2.235.000). De vergoeding aan voormalige bestuurders ad € 175.000 (2002: € 156.000) vindt plaats uit daartoe gevormde (pensioen-)voorzieningen.

De bezoldiging van de commissarissen bedroeg over 2003 € 202.000 (2002: € 223.000).

De bezoldiging van de individuele leden van de Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen wordt vermeld op pagina 74 tot en met 76 van dit verslag.

27

Afschrijvingen Voor een specificatie van deze post wordt verwezen naar de mutatieoverzichten van de onroerende zaken en bedrijfsmiddelen.


Lasten

2003

2002

Waardeveranderingen van vorderingen

15.133

15.205

39.282

37.487

34,5% – 1,6% – 7,3% 1,3%

34,5% – 0,7% – 6,6% 0,6%

26,9%

27,8%

28

Deze post omvat het saldo van de noodzakelijk geachte waardeverminderingen van vorderingen op kredietinstellingen en cliënten alsmede de vrijval van dergelijke waardeverminderingen.

29

Belastingen Deze post betreft de op het boekjaar drukkende belastingen over het in de winsten verliesrekening verantwoorde resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening. Bij de bepaling van het belastingbedrag is rekening gehouden met bestaande belastingfaciliteiten. In het bijzonder vanwege de deelnemingsvrijstelling wijkt de belastingdruk af van het nominaal belastingpercentage. Nominale belastingdruk Nederland Efect buitenlandse groepsmaatschappijen Efect vrijgestelde inkomsten Nederland Overige Efectieve belastingdruk


Lasten

Personeelsopties Aan medewerkers en leden van de Raad van Bestuur wordt periodiek de gelegenheid geboden aandelenopties te verkrijgen. De uitoefenprijs van de opties is gelijk aan het gemiddelde van de notering van de certificaten van aandelen Van Lanschot nv aan Euronext Amsterdam op de dag waarop de optierechten worden toegekend. De looptijd van de opties wordt jaarlijks vastgesteld door de Raad van Commissarissen. Uitoefening van de opties is alleen mogelijk in de open periodes na publicatie van de (half-)jaarcijfers. Onder bepaalde voorwaarden is het tevens mogelijk op de expiratiedatum opties uit te oefenen. Opties

Gemiddelde uitoefenprijs

Afgelopen en vervallen opties

783.701 35.200 219.067 – 20.120 – 80.033

43,83 30,14 31,58 25,65 46,15

Stand 31 december 2003

937.815

40,64

Stand 1 januari 2003 Opties verleend aan Raad van Bestuur Opties verleend aan medewerkers Uitgeoefende opties

De levering van Certificaten van Aandelen in verband met de in 2003 uitgeoefende opties vond plaats uit door de vennootschap eerder ingekochte certificaten.


Lasten

Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen

Bezoldiging Raad van Bestuur (in duizenden euro’s) Onderstaande tabel geeft een overzicht van de bezoldiging van de individuele leden van de Raad van Bestuur. Het tantième is afhankelijk van het driejaarsgemiddelde van de ontwikkeling van de netto winst per gewoon aandeel exclusief buitengewone baten en lasten en bedraagt maximaal 50% van het toegekende vaste jaarsalaris. Salaris

Pensioen-

Tantième

premie

Markt-

Totaal

waarde opties 1

F.G.H. Deckers

439 245 230 –

63 232 152 –

219 123 115 –

61 39 39 –

782 639 536 1.000 2

Totaal

914

447

457

139

2.957

H.J. Baeten C.N. van der Spek P.R. Zwart

1

De marktwaarde is de reële waarde op uitgiftedatum berekend volgens

2

Aan de heer F.G.H. Deckers is onder voorwaarden een pakket van

de Black & Scholes methode. 25.000 certificaten van gewone aandelen Van Lanschot toegekend. Deze certificaten vertegenwoordigen thans een waarde van € 1 miljoen. De belangrijkste voorwaarde is dat de winst per aandeel over 2006 tenminste 25% hoger uitkomt dan die over 2003. Daarnaast is met de heer Deckers een basissalaris overeengekomen van € 500.000 plus een tantième.


Lasten

Naast genoemde bezoldiging worden als onderdeel van het totale beloningspakket van de leden van de Raad van Bestuur opties op certificaten van aandelen Van Lanschot toegekend. Stand

Toegekende

Uitgeoefende

Stand

31 | 12 | 2002

opties

opties

31 | 12 | 2003

P.R. Zwart

36.500 30.400 31.200

15.600 9.800 9.800

– – –

52.100 40.200 41.000

Totaal

98.100

35.200

–

133.300

Saldo

Aflossing

Rente

Overige bepalingen

31 | 12 | 2003

2003

H.J. Baeten C.N. van der Spek

Naast de opties op certificaten van aandelen Van Lanschot zijn de leden van de Raad van Bestuur in het bezit van certificaten van aandelen Van Lanschot. Stand 31 | 12 | 2003

H.J. Baeten C.N. van der Spek P.R. Zwart Totaal

56.000 77.724 52.946 186.670

Leningen, voorschotten en garanties (in duizenden euro’s) Per 31 december 2003 zijn de volgende kredieten verstrekt aan de leden van de Raad van Bestuur:

(hypotheek, efectenkrediet etc.)

H.J. Baeten C.N. van der Spek

P.R. Zwart

218 687 545 136 491

– – – – –

4,73% 5,10% 4,75% 5,00% 4,67%

290 908

– –

5,50%

Hypotheek

variabel

Hypotheek

3.275

–

Hypotheek cta’s Van Lanschot Hypotheek Hypotheek cta’s Van Lanschot/ opties

Op balansdatum zijn ten behoeve van de leden van de Raad van Bestuur geen garanties afgegeven.


Lasten

Bezoldiging Raad van Commissarissen (in duizenden euro’s) Onderstaand overzicht bevat informatie over de bezoldiging van de individuele leden van de Raad van Commissarissen. Deze vergoeding is niet afhankelijk van de resultaten van de vennootschap. De commissarissen ontvangen geen andere beloning in de vorm van geld, opties op of (certificaten van) aandelen Van Lanschot. Honorarium

H. Langman A.A. Anbeek van der Meijden W.E. de Vin B. de Vries H.J. Bierma M.W. Dekker Th.J. Peeters C.W. de Monchy Totaal Aan geen der commissarissen zijn leningen of voorschotten verleend noch zijn ten behoeve van commissarissen garanties gesteld. Geen van de commissarissen heeft in het verleden een dienstverband gehad met de vennootschap.


35 29 23 23 23 23 23 23 202

per 31 december 2003 Bedragen in duizenden euro’s (voor resultaatbestemming)

Activa

Bankiers

2003

a

Deelnemingen in groepsmaatschappijen Overige activa

b

c

Totaal activa

2002

439

1.545

695.532

636.634

2

19

695.973

638.198

3.405

3.405

11

15

3.416

3.420

Passiva

d

Overige schulden

Overlopende passiva

Geplaatst kapitaal Agioreserve

e

f

g

Herwaarderingsreserve Overige reserves

i

h

33.972

33.972

40.202

40.202

18.423

18.588

599.960

542.016

Eigen vermogen

692.557

634.778

Totaal passiva

695.973

638.198


over het boekjaar 2003 Bedragen in duizenden euro’s

2003

Resultaat deelnemingen na belastingen Overig resultaat Netto winst


2002

106.658

97.605

6

– 29

106.664

97.576

balans Bedragen in duizenden euro’s

Activa

2003

a

2002

439

1.545

695.532

636.634

Resultaat lopend boekjaar

636.634 – – 47.800 493 42 – 208 – 287 106.658

616.704 – 7.315 – 53.700 – 2.553 – 13.915 3 – 195 97.605


695.532

636.634

2

19

Bankiers Onder deze post is opgenomen de direct opvraagbare vordering op groepsmaatschappijen.

b

Deelnemingen in groepsmaatschappijen De geconsolideerde deelneming, F. van Lanschot Bankiers nv, wordt op basis van de netto vermogenswaarde gewaardeerd. Het aandeel in het resultaat van deze deelneming wordt onder Resultaat deelnemingen in de vennootschappelijke winsten verliesrekening verantwoord. Het verloop is als volgt: Balanswaarde per 1 januari Definitieve winstbestemming 2001 Dividend 2002/2001 Goodwill Waardeaanpassing minderheidsdeelnemingen Waardeaanpassing onroerende zaken Waardeaanpassing meerderheidsdeelnemingen

c

Overige activa Onder deze post zijn opgenomen de niet onder andere balanshoofden te rubriceren posten, zoals te vorderen resultaten uit deelnemingen en te vorderen vennootschapsbelasting.


Passiva

2003

d

Overige schulden

2002

3.405

3.405

11

15

33.972

33.972

Onder deze post zijn opgenomen de niet onder andere balanshoofden te rubriceren posten, zoals te betalen dividenden.

e

Overlopende passiva Hieronder zijn opgenomen de nog te betalen bedragen voor kosten die ten laste van het boekjaar komen.

f

Geplaatst kapitaal Het maatschappelijk kapitaal bestaat uit 135.000.000 aandelen à € 1 nominaal. Hiervan zijn geplaatst en volgestort 28.972.009 gewone en 5.000.000 preferente aandelen. Uit hoofde van de per 31 december 2003 uitstaande optierechten kan het aantal gewone aandelen met 937.815 ofwel 3,2% van het aantal ultimo 2003 uitstaande aandelen toenemen. Ter afdekking van de openstaande optiepositie zijn door de vennootschap 760.369 certificaten van aandelen gekocht. De verkrijgingsprijs van deze certificaten van aandelen is in mindering gebracht op de Overige reserves. Uitoefenperiode

Aantallen

Gemiddelde

tot en met

opties

uitoefenprijs

2005 2006 2007 2008 2009 2010

201.007 223.819 234.113 13.073 11.190 254.613

€

€

44,30 47,86 39,74 42,46 48,17 31,80

937.815

€

40,64

€ € € €

In het verslagjaar zijn 254.267 optierechten toegekend met een gemiddelde uitoefenprijs van € 31,38. De bestuurders hielden ultimo 2003 in totaal 186.670 certificaten van aandelen in de vennootschap. Daarnaast houden zij optierechten rechtgevend op de verkrijging van 133.300 certificaten van aandelen in de vennootschap tegen een gemiddelde uitoefenprijs van € 39,96 en een looptijd tot uiterlijk maart 2010. Nadere informatie over het aandelenoptieplan voor personeel en Raad van Bestuur wordt vermeld op pagina 10 van dit verslag.


2003

Passiva

g

2002

40.202

40.202

Conversie stock-dividenden

40.202 –

40.277 – 75

Balans per 31 december

40.202

40.202

18.423

18.588

2.231 16.192

2.188 16.400

18.423

18.588

Herwaardering onroerende zaken

18.588 43 – 208

32.499 – 13.914 3


18.423

18.588

599.960

542.016

Preferent dividend 2003/2002

542.016 – 45.966 – 71 516 – 287 493 106.664 – 3.405

499.676 – 39.034 – 10.175 126 – 195 – 2.553 97.576 – 3.405


599.960

542.016

Agioreserve Het verloop is als volgt: Balans per 1 januari

De agioreserve is fiscaal erkend.

h

Herwaarderingsreserve De herwaarderingsreserve kan als volgt worden gespecificeerd: Reserve deelnemingen Reserve onroerende zaken

Het verloop van de herwaarderingsreserve is als volgt: Balans per 1 januari Herwaardering deelnemingen

i

Overige reserves Het verloop is als volgt: Balans per 1 januari Dividend 2002/2001 Inkoop aandelen in verband met optierechten Uitoefening opties Herwaardering deelnemingen Goodwill Winst 2003/2002

De goodwill betreft met name een correctie op de betaalde goodwill bij Van Lanschot Assurantiën bv en de verwerving van deelnemingen door F. van Lanschot België nv.


en participaties

i n de consol idatie be trok k en m a atsch a ppij en

Onder weglating van de namen van vennootschappen van relatief ondergeschikte betekenis, worden de volgende vennootschappen geconsolideerd: F. van Lanschot Bankiers nv te ’s-Hertogenbosch (100%) * Efima Hypotheken bv te Alkmaar (100%) * Family Ohce bv te ’s-Hertogenbosch (100%) F. van Lanschot Bankiers (België) nv te Antwerpen, België (100%) F. van Lanschot Bankiers (Luxembourg) sa te Mamer, Luxemburg (100%) F. van Lanschot Bankiers (Schweiz) ag te Zürich, Zwitserland (100%) F. van Lanschot Beheer bv te ’s-Hertogenbosch (100%) F. van Lanschot International Trust Company bv te Rotterdam (100%) F. van Lanschot Overseas nv te Curaçao, Nederlandse Antillen (100%) F. van Lanschot Participaties bv te ’s-Hertogenbosch (100%) * F. van Lanschot Trust Company Ltd te Jersey (100%) Van Lanschot Assurantiën bv te ’s-Hertogenbosch (100%) * Van Lanschot Asset Management bv te ’s-Hertogenbosch (100%) * nie t i n de consol idatie be trok k en m a atsch a ppij en

Eveneens onder weglating van die vennootschappen die van relatief ondergeschikte betekenis zijn, zijn onder Deelnemingen opgenomen: Currency Options bv te Amsterdam (22,5%) Ducatus nv te ’s-Hertogenbosch (24,4%) Loevestein Beheer bv te ’s-Hertogenbosch (50%)

* Voor deze vennootschappen is door Van Lanschot nv een verklaring van hoofdelijke aansprakelijkheid overeenkomstig artikel 403 boek 2 bw afgegeven.



Opdracht

Wij hebben de jaarrekening 2003 van Van Lanschot nv te ’s-Hertogenbosch gecontroleerd. De jaarrekening is opgesteld onder verantwoordelijkheid van de leiding van de vennootschap. Het is hierbij onze verantwoordelijkheid een accountantsverklaring inzake de jaarrekening te verstrekken. Werkzaamheden

Onze controle is verricht overeenkomstig in Nederland algemeen aanvaarde richtlijnen met betrekking tot controle-opdrachten. Volgens deze richtlijnen dient onze controle zodanig te worden gepland en uitgevoerd, dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen onjuistheden van materieel belang bevat. Een controle omvat onder meer een onderzoek door middel van deelwaarnemingen van informatie ter onderbouwing van de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. Tevens omvat onze controle een beoordeling van de grondslagen voor financiële verslaggeving die bij het opmaken van de jaarrekening zijn toegepast en van belangrijke schattingen die de leiding van de vennootschap daarbij heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat onze controle een deugdelijke grondslag vormt voor ons oordeel. Oordeel

Wij zijn van oordeel dat de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de grootte en de samenstelling van het vermogen op 31 december 2003 en van het resultaat over 2003 in overeenstemming met in Nederland algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving en voldoet aan de wettelijke bepalingen inzake de jaarrekening zoals opgenomen in Titel 9 bw 2. Ernst & Young Accountants


Eindhoven, 18 maart 2004


2003

2002

Statutaire bepaling inzake de winstverdeling De winstverdeling vindt plaats overeenkomstig artikel 32 van de statuten. Voor de thans uitstaande preferente en gewone aandelen is deze als volgt: – Aan de houders van preferente aandelen A wordt een dividend voldaan van € 0,68 per aandeel ofwel 7,5% over € 9,08 (artikel 32 lid 3.a). Dit dividend zal per 1 januari 2005 en vervolgens iedere tien jaar worden herzien op basis van het alsdan geldende efectieve rendement op staatsleningen met een resterende looptijd van negen tot tien jaar, eventueel verhoogd of verlaagd met maximaal een half procent ( 1/2%) indien de dan geldende marktomstandigheden daartoe aanleiding geven. – Vervolgens wordt door de Raad van Bestuur onder goedkeuring van de Raad van Commissarissen vastgesteld welk deel van de na uitkering op de preferente aandelen A overblijvende winst wordt gereserveerd (artikel 32 lid 5). – Het na uitkering op de preferente aandelen A en de reservering overblijvende deel van de winst wordt als dividend op de gewone aandelen A en B uitgekeerd (artikel 32 lid 6). – De Raad van Bestuur kan besluiten dat een uitkering op gewone aandelen A en B geheel of ten dele plaatsvindt niet in geld, doch in aandelen of certificaten daarvan. Het daartoe strekkende besluit is onderworpen aan de goedkeuring van de Raad van Commissarissen (artikel 32 lid 11). Bij goedkeuring van de jaarrekening luidt de winstbestemming als volgt (in duizenden euro’s): Preferent dividend Dividend gewone aandelen Toevoeging aan de reserves

Van de voorgestelde winstbestemming is het preferent dividend in de gepresenteerde cijfers verwerkt. Het voorgestelde dividend op de gewone aandelen is niet in de gepresenteerde cijfers verwerkt.


3.405 53.019 50.240

3.405 47.224 46.947

106.664

97.576

Rapport aan Certificaathouders Ter voldoening aan het bepaalde in artikel 12 van de voor-

waarden van administratie van gewone aandelen A Van Lanschot d.d. 28 juni 1999 brengen wij onderstaand verslag uit. Het bestuur is in het verslagjaar tweemaal bijeen geweest. Het bestuur is bijeengekomen teneinde het beleid van de vennootschap te bespreken en de wijze van het uitoefenen van het stemrecht op de door de Stichting gehouden aandelen in de vennootschap in de jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders te bepalen. De Stichting heeft in 2003 extern advies ingewonnen in verband met wijziging van de statuten. De voorzitter van het bestuur heeft de Algemene Vergadering van Aandeelhouders d.d. 8 mei jl. bijgewoond en aldaar het stemrecht uitgeoefend. De Stichting vertegenwoordigde aldaar 48 % van de uitgebrachte stemmen. Op de Buitengewone Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 22 oktober 2003 werden geen onderwerpen ter stemming gebracht. Bij akte, verleden op 22 mei 2003, zijn de statuten van de Stichting gewijzigd. Statutair kent de Stichting vier bestuurders A en één bestuurder B. Het bestuur beraadt zich nog over de invulling van de vacature voor een bestuurslid A. Bestuursleden A worden benoemd door het bestuur van de Stichting en zijn onafhankelijk van de vennootschap. De bestuursleden B worden benoemd door de Raad van Commissarissen van de vennootschap, na overleg met de Raad van Bestuur van de vennootschap. Het bestuur is thans als volgt samengesteld: Ir. A.P.H. van Baardewijk, bestuurslid A Voorzitter Mr. O.L.O. de Witt Wijnen, bestuurslid A Vice-voorzitter J.D.R.A. Bax, bestuurslid A Drs. M.W. Dekker, bestuurslid B De voorzitter van het bestuur heeft over 2003 van de Stichting een vergoeding ad € 6.806,70 exclusief btw ontvangen; de bestuursleden ontvangen een vergoeding van € 4.537,80 exclusief btw. De overige kosten van de Stichting, met name samenhangend

met de administratie, hebben in 2003 bijna € 12.500,– bedragen. In 2003 is het aantal in administratie genomen aandelen ongewijzigd gebleven, zodat per 31 december 2003 9.708.695 gewone aandelen A van nominaal € 1,– in administratie zijn waartegenover voor een gelijk nominaal bedrag aan certificaten is uitgegeven.


De werkzaamheden van administratieve aard verbonden aan de administratie van de aandelen worden verricht door nv Algemeen Nederlands Trustkantoor ant te Amsterdam (Herengracht 420, 1017 bz). Het Bestuur ’s-Hertogenbosch, februari 2004 Informatie van de bestuurders

De heer Van Baardewijk was voorzitter van de Raad van Bestuur van Koninklijke Volker Wessels Stevin nv. De heer De Witt Wijnen is oud-compagnon van Nauta Dutilh nv De heer Bax was voorzitter van de Raad van Bestuur van ihc Caland nv De heer Dekker is lid van de Raad van Commissarissen van de vennootschap. Onafhankelijkheidsverklaring

Het bestuur van de Stichting Administratiekantoor van gewone aandelen A Van Lanschot en de Raad van Bestuur van Van Lanschot nv verklaren hiermede dat naar hun gezamenlijk oordeel voldaan is aan de ten aanzien van de onafhankelijkheid van de bestuurders van de Stichting Administratiekantoor van gewone aandelen A Van Lanschot gestelde eisen als bedoeld in bijlage X bij het fondsenreglement van Euronext Amsterdam nv te Amsterdam. Stichting Administratiekantoor van

Van Lanschot nv

Gewone aandelen A Van Lanschot

Raad van Bestuur

Het Bestuur ’s-Hertogenbosch, februari 2004


De Stichting Preferente aandelen C Van Lanschot, gevestigd te ’s-Hertogenbosch, werd opgericht op 28 december 1999. Tussen de Stichting en Van Lanschot nv is een call optie-overeenkomst gesloten waarbij de Stichting het recht heeft verkregen preferente aandelen C te nemen tot maximaal 50% van het voor de uitoefening van de optie geplaatste kapitaal van Van Lanschot nv. Bij het nemen van de preferente aandelen C dient daarop ten minste 25% van het nominale bedrag te worden gestort. De samenstelling van het bestuur van de Stichting is als volgt: Mr. A.A.M. Deterink, bestuurslid A Voorzitter Dr. J.V.H. Pennings, bestuurslid A Vice-voorzitter F.H.J. Boons ra, bestuurslid A Drs. P.J.J.M. Swinkels, bestuurslid A Mr. C.W. de Monchy, bestuurslid B Het bestuur van de Stichting bestaat uit 4 bestuursleden A en een bestuurslid B. Bestuursleden A worden benoemd door het bestuur van de stichting zelf. Het bestuurlid B wordt benoemd door de Raad van Commissarissen van de vennootschap, na overleg met de Raad van Bestuur. Het bestuur van de Stichting is in 2003 eenmaal in vergadering bijeengekomen. Naast de gang van zaken bij de vennootschap in het jaar 2002 en de eerste helft van 2003 is gesproken over de handhaving van de zelfstandigheid van Van Lanschot in het licht van de ontwikkelingen in de bancaire sector. De voorzitter van het bestuur heeft over 2003 van de Stichting een vergoeding ad € 5.899,14 exclusief btw ontvangen; de bestuursleden ontvangen een vergoeding van € 4.537,80 exclusief btw. De overige kosten van de Stichting , met name samenhangend

met een standby-kredietfacilteit, hebben in 2003 bijna € 65.000,– bedragen. Het Bestuur ’s-Hertogenbosch, februari 2004


Informatie over de bestuurders

De heer Deterink is advocaat en als partner verbonden aan het Advocatenkantoor Holland Van Gijzen. De heer Pennings is oud-voorzitter van de Raad van Bestuur van Océ nv. De heer Boons is oud-president Raad van Bestuur Vado Beheer bv. De heer Swinkels is Voorzitter Raad van Bestuur Bavaria nv. De heer De Monchy is commissaris van de vennootschap. Onafhankelijkheidsverklaring

Het Bestuur van de Stichting Preferente aandelen C Van Lanschot en de Raad van Bestuur van Van Lanschot nv verklaren hiermede dat naar hun gezamenlijk oordeel is voldaan aan de ten aanzien van de onafhankelijkheid van de bestuurders van de Stichting Preferente aandelen C Van Lanschot gestelde eisen als bedoeld in bijlage X van het fondsenreglement van Euronext Exchanges nv te Amsterdam. Stichting Preferente aandelen C Van Lanschot

Van Lanschot nv

Het Bestuur

Raad van Bestuur

’s-Hertogenbosch, februari 2004


Per 18 maart 2004

l eden r a a d va n commissa r issen

Drs. M.W. Dekker (1938) Nationaliteit: Nederlandse

Mr. drs. H. Langman (1931) Voorzitter

Benoemd per 1 juni 1995

Nationaliteit: Nederlandse

Oud-directievoorzitter NPM Capital nv


Overige commissariaten: Koninklijke Boskalis

Oud-lid Raad van Bestuur abn

Westminster nv, IHC Holland nv, Fugro nv,

Oud-minister van Economische Zaken

Fine Ace bv, Arklow Shipping Ltd., Dutch

Overige commissariaten: Hal Holding nv

Flower Group bv, JSI International bv, Solvus Resource Group nv, nv Algemeen Nederlands

Drs. A.A. Anbeek van der Meijden (1935)

Trustkantoor ANT, Belron sa Luxemburg,

Vice-voorzitter

Van Wijnen Holding nv


Overige bestuursfuncties: Bestuurslid

Benoemd per 31 mei 1979

Stichting Continuïteit ICT

Oud-vice-voorzitter Raad van Bestuur Delta Lloyd nv

Prof. dr. Th.J. Peeters (1937)

Overige commissariaten: Hoksbergen

Nationaliteit: Belgische

Holding bv, Schoeman Groep bv, Agis


Holding nv, SFB Holding nv, SFB Verzeke-

Vice-voorzitter Hoge Raad van Financiën,

ringen nv, NMC-Nijsse International bv,

Erebestuurder KBC Bankverzekeringsholding

Vereniging Koninklijk Instituut voor de

en Erevoorzitter Fidea

Tropen

Overige commissariaten: Concentra nv,

Mr. W.E. de Vin (1935)

Uitgeverij nv, Oleon nv en Partena

De Eik nv, Egemin nv, Heijmans nv, Lannoo Nationaliteit: Nederlandse Benoemd per 12 september 1991

Mr. C.W. de Monchy (1950)

Oud-notaris bij De Brauw Blackstone


Westbroek

Benoemd per 10 december 1998

Overige functies: Voorzitter bestuur Stichting

Advocaat en notaris

Continuïteit KBW, Voorzitter bestuur

Oud-bestuurslid De Brauw Blackstone

Stichting Vopak, Voorzitter bestuur Stichting

Westbroek nv

Univar, Bestuurder Stichting Ahold

Overige functies: diverse bestuursfuncties

Continuïteit, Voorzitter bestuur Stichting

in Rotterdam

Continuïteit ICT en commissaris Box Consultants bv Prof. dr. B. de Vries (1938) Nationaliteit: Nederlandse Benoemd per 1 mei 1995 Oud-minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Oud-voorzitter Bestuur ABP Overige commissariaten: Imtech nv, Eneco nv, Quest International Nederland bv, United Services Group nv H.J. Bierma (1939) Nationaliteit: Nederlandse Benoemd per 1 juni 1995 Landbouwer Overige functies: Lid Bestuur Achmea Overige commissariaten: Presidentcommissaris Friesland Bank nv


dir ec teu r en Kantoren, Private & Business Banking Mr. C.W.J. van der Linden

Directievoorzitter Directeur Kantoren, Private & Business Banking

Drs. A. Boogaarts mba

Directeur Marketing

Mr. P.W.A. van Galen

Directeur Kantoren, Private & Business Banking

Organisatie & Informatie Drs. P.G.M. van den Heuvel mmo

Directievoorzitter Directeur hrm Directeur Processen & Toepassingen a.i.

A.P. Bruijnooge mba

Directeur Facility & it Services

Drs. Ch.H.A. Kuijpers

Directeur Service Center Operations

Risicobeheer C.M. den Engelsen ra

Directievoorzitter Directeur Financial Control & Risk Management

Drs. J.J.M. Jacobs mfe

Directeur Kredietbeheer

Drs. P.J. Vogelzang

Directeur Corporate Finance

Verkoop & Ontwikkeling Professioneel Drs. H.J.J. Debrauwer

Directeur Institutioneel Efectenbedrijf

Drs. F.G.A. Mahieu rba

Directeur Vermogensbeheer & Research

P.J.J. van Schijndel

Directeur Treasury

Group Audit & Compliance Drs. J. Remijn ra

Directeur

F. van Lanschot Bankiers België nv F. Depickere

Gedelegeerd bestuurder en voorzitter Directiecomité


l eden va n de onder nemi ngsr a a d De heer R.C. Labadie Voorzitter Mw. C.A.M. Bicane-Doomernik Vice-voorzitter Mw. A. Vaes-Hauwert Secretaris De heer mr. H.W.H. Dubbeldam De heer mr. R. Heikens De heer B. Koetsier De heer drs. P.R. Hietink De heer J.F.R. Keuben De heer M.F.J. Kleinrouweler De heer P.Th.W. van Helvoort De heer drs. J.A. Sanders De heer J.C.M. Janssen Mw A.A.V. van Rossum De heer R.H.M. van Rijen De heer M. Mozes


F. van Lanschot Bankiers nv

F. van Lanschot Bankiers

Van Lanschot Fibeko bv

Hooge Steenweg 29

(Schweiz) ag

Prins Bernhardlaan 12

5211 jn ’s-Hertogenbosch

Mittelstrasse 10

1942 aa Beverwijk

Telefoon (073) 548 35 48

8008 Zürich

Telefoon (0251) 27 62 76

Fax (073) 548 36 48

Zwitserland

Fax (0251) 27 62 78

(kantorennet: zie kantoren

Telefoon +41 1 381 90 09

Directie: A.J. Brand

Nederland)

Fax +41 1 383 17 87 Directie: J. van Beest,

Van Lanschot


commercieel directeur

Verzekeringen nv

België nv

A. Frei, directeur

Kolonel Dusartplein 20

Albert Building

3500 Hasselt

Coveliersstraat 15

3, Quai du Mont Blanc

België

2600 Antwerpen

1201 Genève

Telefoon +32 11 22 69 94

België

Zwitserland

Fax +32 11 22 10 56

Telefoon +32 3 286 78 00

Telefoon +41 22 731 61 11

Directie: F. Heyninck

Fax +32 3 281 07 94

Fax +41 22 731 61 64

(kantorennet: zie kantoren

Family Ohce bv Van Lanschot Asia Ltd.

Eerste Straatje van Best 5a

Bank of China Tower

5211 xh ’s-Hertogenbosch

Directiecomité:

Level 30

Telefoon (073) 548 36 31

F. Depickere, gedelegeerd

1 Garden Road

Fax (073) 548 36 29

bestuurder, voorzitter directie-

Central Hong Kong

Directie: mr. W.P. Valk mfe

comité

Telefoon +852 2251 1897

M.G.L. Pieters fb mfp

E. Habets, gedelegeerd

Fax +852 2251 1894

bestuurder, lid directiecomité

Directie: E.J. Kampman

België)

F. Laureyssens, gedelegeerd bestuurder, lid directiecomité

Management bv Van Lanschot Assurantiën bv

Hooge Steenweg 29

Stationsplein 93



5211 bm ’s-Hertogenbosch

Telefoon (073) 548 83 72

(Curaçao) nv

Telefoon (073) 692 46 92

Fax (073) 548 88 62

Schottegatweg Oost 32

Fax (073) 692 47 00

Directie: drs. F.G.A. Mahieu

Willemstad, Curaçao

Directie: mr. A.A.T. Beljaars

drs. P.M.M. Zijlmans

Nederlandse Antillen

mba rmia

Telefoon +599 9 737 10 11

F. van Lanschot Trust

Fax +599 9 737 10 86

Van Lanschot Rosenthal

Company bv

Directie: P.A.C.M. Bless

Assurantiën bv

Westblaak 204

A.J. Aikema ra

Randstad 23-i

3012 kn Rotterdam

1314 bn Almere

Telefoon (010) 402 25 00


Telefoon (036) 548 27 45

Fax (010) 402 25 01

(Luxembourg) sa

Fax (036) 548 27 31

Directie: drs. L.J. Bevelander

106, Route d’Arlon

Directie: A.M. van Leeuwen

8210 Mamer


Van Lanschot Asset


Luxemburg

Van Lanschot Van Harskamp

Company (Jersey) Ltd.

Telefoon +352 3 19 91 11

Assurantiën bv

Postbus 621

Fax +352 3 19 91 12 22

Eendrachtsweg 24

Le Gallais Chambers

Directie:

3012 lb Rotterdam

54, Bath Street

H.A. Faber, gedelegeerd

Telefoon (010) 402 25 65

St. Helier, Jersey je4 8yd

bestuurder

Fax (010) 402 25 66

Telefoon +44 1534 63 18 81

drs. P.J.H. Hermse ra,

Directie:

Fax +44 1534 63 18 82

directeur

mr. M.P. Schreuder rmia

Directie: drs. L.J. Bevelander


F. van Lanschot

Company (Luxembourg) sa

Participaties bv

106, Route d’Arlon

Hooge Steenweg 29

8210 Mamer


Luxemburg

Telefoon (073) 548 32 02

Telefoon +352 3 19 91 11

Fax (073) 548 30 26

Fax +352 3 19 91 13 11

Directie: drs. P.J. Vogelzang

Directie: mw. C.A.M. Peuteman F. van Lanschot Beheer bv Hooge Steenweg 29 5211 jn ’s-Hertogenbosch Telefoon (073) 548 85 39 Fax (073) 548 88 62 Directie: drs. F.G.A. Mahieu drs. P.M.M. Zijlmans F. van Lanschot Management bv Hooge Steenweg 29 5211 jn ’s-Hertogenbosch Telefoon (073) 548 32 02 Fax (073) 548 30 26 Directie: drs. P.J. Vogelzang F. van Lanschot Management Company nv Schottegatweg Oost 32 Willemstad, Curaçao Nederlandse Antillen Telefoon +599 9 737 10 11 Fax +599 9 737 10 87 Directie: P.A.C.M. Bless A.J. Aikema ra Adjunct-directrice: mw. J.F. Vrede F. van Lanschot (Aruba) Management Company nv Beatrixstraat 38 Oranjestad, Aruba Nederlandse Antillen Telefoon + 297 5 83 15 85 Fax + 297 5 83 15 83 Directie: mw. mr. M.G.M. Schwengle


Alkmaar

Breda

Groningen

Verdronkenoord 28

Burg. Kerstenslaan 16

Ubbo Emmiussingel 112-114

1811 be Alkmaar

4837 bm Breda

9711 bk Groningen

Telefoon (072) 527 42 42

Telefoon (076) 526 61 23

Telefoon (050) 369 24 00

Fax (072) 527 42 00

Fax (076) 514 02 54

Fax (050) 313 50 43

Directie: mr. E.J. van Nass

Directie: W.Th. van Ewijk

Directie a.i.: F.P. Mulder

Almere

Den Haag

Haarlem

Randstad 23-1

Lange Voorhout 30-32

Florapark 9

1314 bn Almere

2514 ee Den Haag

2012 hk Haarlem

Telefoon (036) 548 27 00

Telefoon (070) 361 16 11

Telefoon (023) 515 58 55

Fax (036) 548 27 27

Fax (070) 364 77 48

Fax (023) 534 02 24

Directie: H.M.A. van Lierop

Directie: mw. mr. T.L. Nagel

Directie: H.B. Jonker

Amersfoort

Dordrecht

Stadsring 109

Oranjepark 1

Heerlen

(tot 1 mei 2004)

3811 hp Amersfoort

3311 lp Dordrecht

Villa Zomerweelde

Telefoon (033) 422 53 00

Telefoon (078) 632 14 14

Valkenburgerweg 167

Fax (033) 465 10 66

Fax (078) 632 14 15

6419 at Heerlen

Directie:

Directie: R.M. Nekkers mba

Telefoon (045) 400 45 00

mr. A.F.A.M. Lensvelt

Fax (045) 400 45 65 Eindhoven

Directie:

Amstelveen

Parklaan 52

drs. J.J. Ammerdorfer

Amsterdamseweg 511

5613 bh Eindhoven

1181 bs Amstelveen

Telefoon (040) 265 71 00

’s-Hertogenbosch

Telefoon (020) 545 54 56

Fax (040) 244 39 15

Hooge Steenweg 29

Fax (020) 545 54 50

Directie:


Directie: mr. B.L.J.M. Noy

mr. G.P.J. van der Veen mba

Telefoon (073) 548 35 48

Amsterdam

Enschede

Concertgebouwplein 20

Hogelandsingel 9

1071 ln Amsterdam

7512 ga Enschede

Hilversum

Telefoon (020) 570 50 00

Telefoon (053) 480 11 11

’s-Gravelandseweg 51

Fax (020) 570 51 01

Fax (053) 430 73 60

1217 eh Hilversum

Directie a.i.: J.J.J. Meeuwissen

Directie: H. Koning

Telefoon (035) 625 66 66

Apeldoorn

Goes

Deventerstraat 39

Nieuwstraat 2-6

7311 lv Apeldoorn

4461 cg Goes

Leiden

Telefoon (055) 582 55 82

Telefoon (0113) 22 43 43

Rijnsburgerweg 80

Fax (055) 578 55 81

Fax (0113) 22 43 40

2333 ad Leiden

Directie: mr. P.E. Veth

Directie: W.Th. van Ewijk

Telefoon (071) 524 41 44

Arnhem

Gouda

Directie: H.B. Jonker

Velperweg 148

Westhaven 52

(vanaf 1 mei 2004)

6824 hn Arnhem

2801 pm Gouda

Telefoon (026) 384 64 44

Telefoon (0182) 58 75 87

Maastricht

Fax (026) 364 50 97

Fax (0182) 58 05 87

Prins Bisschopsingel 1

Directie: F.P. Mulder

Directie:

6212 aa Maastricht

mw. mr. E.Y. van de Belt

Telefoon (043) 350 76 00

Fax (073) 548 36 48 Directie: J.J.F. Mannaerts mba

Fax (035) 623 17 78 Directie: J.J.J. Meeuwissen

Fax (071) 523 08 29

Fax (043) 325 24 05 Directie: drs. L.J. Urlings


Nijmegen

Wassenaar

Oranjesingel 2

Lange Kerkdam 3

6511 ns Nijmegen

2242 bn Wassenaar

Telefoon (024) 329 73 29

Telefoon (070) 512 40 40

Fax (024) 322 41 05

Fax (070) 511 96 59

Directie: mr. F.W. Ooms

Directie: drs. M.J.R. Slingenberg

Roosendaal Molenstraat 8

Zeist

4701 js Roosendaal

Driebergseweg 1

Telefoon (0165) 53 12 00

3708 ja Zeist

Fax (0165) 56 14 78

Telefoon (030) 693 44 44

Directie: drs. L.W.J. Mertens

Fax (030) 693 44 40 Directie: drs. H.J. Agterberg

Rotterdam Westersingel 74

Zoetermeer

3015 lb Rotterdam

J.L. van Rijweg 121

Telefoon (010) 440 20 20

2713 hz Zoetermeer

Fax (010) 440 20 90

Telefoon (079) 371 65 65

Directie: mr. E.T. de Boer

Fax (079) 321 92 92 Directie: drs. L.H. Sanders

Tilburg Bredaseweg 443

Zwolle

5036 na Tilburg

Stationsweg 2

Telefoon (013) 465 60 60

8011 cz Zwolle

Fax (013) 465 60 70

Telefoon (038) 425 49 49

Directie:

Fax (038) 421 68 65

mr. H.A.H.A.M. Franken

Directie: G.J. Massier

Utrecht Maliebaan 22 3581 cp Utrecht Telefoon (030) 236 13 11 Fax (030) 231 65 67 Directie: mr. J. Ouwehand Venlo Wilhelminapark 40 5911 ee Venlo Telefoon (077) 321 69 00 Fax (077) 352 41 40 Directie: mr. J.H.T.M. Scheepers Waalwijk Mr. van Coothstraat 33 5141 ep Waalwijk Telefoon (0416) 67 21 11 Fax (0416) 33 02 32 Directie: G.A.M. Verhoeven


Antwerpen

Lanaken

Albert Building

Maaseikersteenweg 130

Coveliersstraat 15

3620 Lanaken

2600 Antwerpen

België

België

Telefoon +32 89 71 03 00

Telefoon +32 3 286 78 00

Fax +32 89 71 49 50

Fax +32 3 281 07 94

Directie: J.P. Broekhuysen

(hoofdzetel) Turnhout Jan Van Rijswijcklaan 4

Steenweg op Antwerpen 26

2018 Antwerpen

2300 Turnhout

België

België

Telefoon +32 3 244 12 00

Telefoon +32 14 44 36 50

Fax +32 3 248 48 44

Fax +32 14 44 36 60

Directie:

Directie: P. Cranshof

mr. A.C. Nolst Trenité Brussel Tervurenlaan 219 1150 Brussel België Telefoon +32 2 531 14 00 Fax +32 2 733 10 79 Directie: R. Spiliers Gent Maurice Maeterlinckstraat 8 9000 Gent België Telefoon +32 9 244 73 20 Fax +32 9 222 50 79 Directie: P. Weekers Hasselt Kolonel Dusartplein 20 3500 Hasselt België Telefoon +32 11 85 89 30 Fax +32 11 21 52 63 Directie: J. Coenegrachts Kortrijk Beverlaai 14 8500 Kortrijk België Telefoon +32 56 24 50 50 Fax +32 56 25 23 34 Directie: G. Callewaert




Voor dit jaarverslag zijn twee kantoren van F. van Lanschot Bankiers gefotografeerd, te weten Amsterdam en Brussel. Van een viertal relaties van de bank is eveneens het bedrijfspand in beeld gebracht:

– Handelsonderneming Haans in Tilburg Haans is een internationaal opererende handelsorganisatie in (buiten)meubelen, lifestyle- en decoratieve verpakkingsartikelen. Vanuit het hoofdkantoor in Tilburg wordt de groothandel, retail en business to business markt met originele producten bediend.

– Makelaardij Sinke Komejan in Middelburg

Concept en ontwerp

una (Amsterdam) designers Hans Bockting, Veerle Vreeke Thematekst Meghan Ferrill, Amsterdam Nelleke van Maaren, Amsterdam (vertaling) Fotografie Dieter Schütte, Rotterdam Lithografie Colorset, Amsterdam Zetwerk en druk

Sinke Komejan is een vooruitstrevend makelaarskantoor dat

Rosbeek, Nuth

actief is in Zeeland en West-Brabant. Opgericht in 1967 en

Alle tekst van het jaarverslag is op aanwijzingen van una

door de jaren heen uitgegroeid tot een breed georiënteerd

gezet uit de fvl Fleischmann. Het verslag is gedrukt op

makelaarskantoor, actief in de bemiddeling van woningen in

115 grams Munken Book 1.3. De omslagen zijn vervaardigd

de bestaande bouw evenals het begeleiden van (grootschalige)

uit 240 en 170 grams Bioset.

nieuwbouwprojecten, het uitvoeren van taxaties, vastgoedmanagement en bedrijfsmakelaardij. Daarnaast is Sinke Komejan actief als hypotheektussenpersoon en heeft een eigen assurantieafdeling.

– Strengholt in Naarden Strengholt – opgericht in 1928 – is een toonaangevend internationaal opererend multimediabedrijf en houdt zich bezig met tal van activiteiten op uitgevers- en audiovisueel gebied, waaronder diverse muziek- en boekenuitgeverijen, platenmaatschappijen, muziek en tv/video-producties en uitgifte van internationale bladmuziekuitgaven.

– Teslin Capital Management in Maarsbergen Teslin Capital Management bv voert het beheer over de participatiemaatschappijen Darlin nv en Todlin nv, die als actief aandeelhouder een gespreide portefeuille houden van substantiële belangen in kleine en middelgrote ondernemingen die genoteerd staan aan Euronext Amsterdam.


Bindwerk Binderij Hexspoor, Boxtel


03jaarverslag van lanschot nv

Recommend Documents