V RIL

HELDEN 22 A P / V RIL 2012

HÉROS

www.erfgoeddag.be programme Région de Bruxelles-Capitale programma Brusselse Hoofdstedelijke Gewest

OVERZICHTSKAART BRUSSELS-GEWEST ANTWERPEN via BOOM

Grimbergen

Vilvoorde

2

Meise

A1

BRUSSEL

MECHELEN

7

broek

MERCHTEM

BRUXELLES

m

RIN

G

W

i lle

Hamme StrombeekBever 2

Koningslo

l

5

can a

em

GENT

Jette Ganshoren

na Ka

Laken

1

7

Helmet

St.-St Wolu

Sint-JansMolenbeek -Saint-Jean

G

RIN

6

13 Br u

5

14

x

s le el

1

St.-LambrechtsWoluwe-St-Lambert

BRUXELLES

Ch

Etterbeek

4

St.-Gillis St-Gilles

na l

18

Ca

Elsene

ssel

Oudergem Auderghem

Vorst

- Br u

St.-PietersWoluwe -St-Pierre

Forest ZONIËNWOUD

Ukkel

17

FORÊT

RIN

G

Uccle

DE

NAMEN-NAMUR

Charleroi

St-Josse

Gare Centrale

Ixelles

16

Kanaal

20

19

St.-Joost

BRUSSELCentraal station

ro i-

ar le

15

LENNIK

3

Gare du Nord

Zuidstation Gare du Midi

Anderlecht Neerpede

LEUVEN LUIK-LIÈGE

Schaarbeek

Koekelberg

-Sainte-Agathe

NINOVE

2 A2

Evere

2 Noordstation

Sint-AgathaBerchem

KleinBijgaarden

W

01

Basilique

1

15a

Diegem

Basiliek

21

12

n va al

4

Haren

ille br oe k

1

10

n

Neder-OverHeembeek

9

G

RIN

G

8 RIN

HAACHT

7a

12

de

Wemmel

Machelen Machelen

6

Het Voor

SOIGNES

Watermaal-Bosvoorde

Zuun

Ruisbroek

18

Watermael-Boitsfort

Drogenbos 0

km

2

© CARTO uitgeverij, Brussel BERGEN-MONS / CHARLEROI

W

Voorwoord

M

eer dan 50 Brusselse archieven, erfgoedinstellingen, musea en andere organisaties tonen het duidelijk aan : Brussel koestert zijn helden.

Eeuwenoude helden als Sint-Guido worden van onder het stof gehaald, maar ook helden uit de voorbije decennia krijgen aandacht : van voetbalhelden tot filosofen, van film helden tot lokale volkshelden… ze passeren tijdens Erfgoeddag allemaal de revue. Maar het hoeven niet allemaal bekende helden te zijn. Ambachtslui in de ateliers van de Munt, bewoners van het Klein Kasteeltje,… krijgen op deze Erfgoeddag ook een heldenstatus. Maar er worden ook kritische vragen gesteld bij het heldendom : wat maakt iemand tot held ? Wie zijn die sokkelbouwers ? Het thema is natuurlijk ook zeer dankbaar om met kinderen en jongeren aan de slag te gaan. Tal van musea en andere organisaties leggen de kinderen in de watten met leuke zoektochten, heldenparcours,… Studenten van de Sint-Lukashogeschool geven jonge, nog onbekende professionele kunstenaars uit verschillende disciplines een heldenstatus en portretteren ze vanuit hun eigen invalshoek. De Brusselse erfgoedsector vult het thema op een zeer vernieuwende en verrassende manier in met filmvoorstellingen, rondleidingen, kinderactiviteiten, tentoonstellingen en een ruim aanbod aan wandelingen. Graag tot op Erfgoeddag !

Staatssecretaris Bruno De Lille Collegelid Vlaamse Gemeenschapscommissie bevoegd voor Cultuur, Jeugd en Sport

Erfgoeddag – zondag 22 april 2012

p. 1

Tijdslijn van de activiteiten tijdens Erfgoeddag 9 u

10 u 11u 12 u 13 u 14 u 15 u 16 u 17u 18u 19u

9 u

10 u 11 u 12 u 13 u 14 u 15 u 16 u 17 u 18 u 19u

1 De sokkelbouwers Wandeling om 11u (duur : 3u) 2 In het spoor van de havenarbeiders Wandeling van 11u tot 13u 3 Helden : belangrijk, maar nu stilaan vergeten Wandeling om 10u30 en om 13u45 (duur : 2u) 4 Anneessens & co Wandeling van 15u30 tot 17u30 5 Helden van de Belgische revolutie Wandeling van 9u tot 11u 6 Statuomanie in de 19e eeuw, een les voor het volk Wandeling van 10u30 tot 12u30 7 Statuomanie in de 19e eeuw, een les voor het volk Wandeling van 12u tot 14u 8 Brussel, helden en literatuur, de benedenstad Wandeling van 11u30 tot 13u30 9 Brussel, helden en literatuur, de bovenstad Wandeling van 13u30 tot 15u30 10 De avonturen van onze striphelden Wandeling van 13u45 tot 16u45 11 Op zoek naar heldinnen in Brussel Doorlopend tussen 10u en 18u 12 Gevelgrote helden (1) Wandeling van 10u30 tot 12u30 13 Gevelgrote helden (2) Wandeling om 14u en om 16u (duur : 2u) 14 Cardijn, held van de armen Wandeling om 14u (duur : 2u) 15 Bij ons zegt men… Chez nous on dit… Doorlopend tussen 10u30 en 17u Begeleide wandeling om 14u (duur : 2u) 16 Schaarbeek ten tijde van Pogge Wandelingen om 10u30 [NL], 11u30 [FR], 12u30 [NL] en 13u30 [FR] (duur : 2u) 17 Helden sterven staande Wandeling om 13u30 (duur : 2u) 18 Helden Fietstocht om 14u (duur : 3u) 19 Helden op het kerkhof van Brussel Wandeling om 14u (duur : 2u) 20 Algemeen Rijksarchief Doorlopend open tussen 10u en 18u 21 Archief en Museum voor het Vlaams Leven in Brussel (AMVB) Doorlopend open tussen 10u en 18u - Finissage om 17u Rondleidingen om 10u30 en 14u30 (duur : 1u) 22 ARGOS Centre for Art & Media Vier films - Doorlopend tussen 13u en 16u 23 Belvue Museum Doorlopend tussen 10u en 18u 24 BIP Brussels Info Place Doorlopend tussen 10u en 18u 25 Bozar Rondleiding voor volwassenen om 10u en 14u [NL + FR] (duur : 1u30) Rondleiding voor families om 10u en 14u [NL + FR] (duur : 1u30) 26 Cinematek Filmvoorstelling om 14u, 15u, 16u en 17u 27 Citizenne Workshop van 13u30 tot 16u 28 Het Goudblommeke in papier Expo doorlopend van 11u tot 23u Rondleiding om 14u en 16u 29 International Police Association Brabant Doorlopend tussen 10 en 18u 30 Klein Kasteeltje Doorlopend open van 10u tot 16u Rondleiding om 10u, 11u, 13u, 14u, 15u en 16u

reservatie verplicht

p. 2

geschikt voor gezinnen met kinderen


Tijdslijn van de activiteiten tijdens Erfgoeddag 9 u

10 u 11u 12 u 13 u 14 u 15 u 16 u 17u 18u 19u

9 u

10 u 11 u 12 u 13 u 14 u 15 u 16 u 17 u 18 u 19u

31 Koninklijke Bibliotheek van België Doorlopend tussen 10u en 17u Rondleiding om 10u30, 11u30, 13u30 en 14u30 [NL], 11u, 14u en 15u [FR] 32 Koninklijke Muntschouwburg Film om 11u (duur : 0u30) Rondleiding in de ateliers [NL+ FR] (duur : 1u) 33 Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis Tentoonstelling en zoektocht doorlopend van 10u tot 18u 34 Koninklijke Vlaamse Academie van België Rondleiding om 10u, 12u, 14u en 16u 35 La Fonderie Rondleiding om 10u en 14u 36 Marc Sleen museum Doorlopend tussen 11 en 13u en tussen 14 en 18u Rondleiding om 11u, 15u en 16u 37 Museum der Letteren en Manuscripten Doorlopend tussen 10 en 18u Rondleiding om 10u en 15u [NL + FR] Workshop doorlopend tussen 13u en 17u 38 Museum van de Nationale Bank van Brussel Doorlopend van 10u tot 18u Rondleiding om 10u30, 14u en 16u 39 Museum van de Stad Brussel / Broodhuis Doorlopend van 10u tot 18u Rondleiding om 11u, 14u en 16u 40 Sint Lukashogeschool Doorlopend van 10u tot 17u 41 Tram 66 – Sociale fotografie Brussel Doorlopend van 10u tot 17u 42 VOS Brussel Doorlopend tussen 11u en 17u Vernissage om 11u 43 Epitaaf - Museum voor de Grafkunst Doorlopend tussen 10u en 18u Rondleiding om 11u, 14u en 15u30 44 De vrienden van Pogge Doorlopend tussen 10u en 18u Optocht om 15u (duur : 3u) 45 Flagey Doorlopend tussen 10u en 15u Rondleiding om 10u30 en 13u30 [NL + FR] 46 Kindermuseum Doorlopend tussen 13u30 en 18u 47 Museum voor Schone Kunsten van Elsene Doorlopend open tussen 10u en 17u Rondleiding om 14u Zoektocht doorlopend tusen 10u en 17u 48 VUB en VSAD Doorlopend tussen 10u en 16u 49 Begijnhof Anderlecht Doorlopend tussen 10u en 12u en tussen 14u en 17u Rondleiding om 14u 50 Bethlehem Veeweide Theatervoorstelling om 11u en om 15u 51 Luizenmolen Doorlopend open tussen 10u en 18u 52 Maurice Carême Museum Rondleiding om 10u, 15u en 17u [NL + FR] (duur : 1u30) 53 Dienst Cultuur Molenbeek Doorlopend tussen 14 en 17u Rondleiding om 14u 54 Brussels museum van de Molen en de Voeding Doorlopend tussen 13u en 17u30

reservatie verplicht

geschikt voor gezinnen met kinderen


p. 3

Cultureel erfgoed op Erfgoeddag… een woordje uitleg

E

rfgoed staat voor alles wat we overerven van vorige generaties en wat we de moeite waard vinden om te bewaren.

Erfgoed wordt onderverdeeld in onroerend erfgoed (gebouwen en monumenten) en cultureel erfgoed. Cultureel erfgoed omvat materiële getuigen uit het verleden zoals eeuwenoude manuscripten, gebruiksvoorwerpen, foto’s,… maar ook immaterieel erfgoed zoals verhalen, tradities, dialecten, feesten… Tijdens Erfgoeddag belichten we een onderdeel van het cultureel erfgoed, namelijk het roerend en immaterieel erfgoed. Op Erfgoeddag krijgen musea, archieven, lokale verenigingen, maar ook erfgoededucatieve organisaties, particulieren, gemeenten, … kortom alle erfgoedbewaarders de kans om hun erfgoed kenbaar te maken aan een ruim geïnteresseerd publiek. In het najaar staat het onroerend erfgoed centraal tijdens de Open Monumentendagen.

p. 4


Patrimoine culturel et Erfgoeddag… un mot d’explication

L

e patrimoine culturel recouvre, sous des formes diverses, l’héritage précieux que nous ont légué nos prédécesseurs : récits, légendes, monuments, œuvres d’art,… Il est présent dans des domaines aussi variés que l’industrie, l’histoire des civilisations, l’art ou la science,… Le patrimoine culturel doit sa sauvegarde à un travail incessant de mémoire et de réappropriation. Les choses n’existent pas en dehors du tissu des récits qui les entoure. Dans notre société, cet héritage prend tout sons sens au contact des générations actuelles qui, en le découvrant, se forment une idée du mode de vie de leurs aïeux. L’Erfgoeddag (Journée du Patrimoine) est l’occasion, pour tous ceux qui contribuent à préserver le patrimoine (musées, archives, associations locales mais aussi communes, particuliers, bénévoles,…), de dévoiler celui-ci à un large public d’intéressés. Cet événement met en lumière une partie du patrimoine culturel, en l’occurrence le patrimoine mobilier et immatériel. Par patrimoine mobilier, on entend les objets d’usage courant, mais aussi les collections d’objets d’art, les documents, les tableaux,… Quant au patrimoine immatériel, il est de l’ordre de l’intangible : contes, légendes, vieilles chansons populaires, traditions, ‘traces du passé’. Le patrimoine immobilier (monuments, bâtiments,…) est, pour sa part, mis à l’honneur chaque automne durant les Journées du Patrimoine.


p. 5

Wat vind je in deze brochure ? Het programma is opgedeeld in twee delen : • Het eerste deel geeft informatie over 18 wandelingen en 1 fietstocht. • Het tweede deel bestaat uit activiteiten van de deelnemende Brusselse organisaties. Deze activiteiten worden gerangschikt per postcode. De wandelingen en activiteiten gaan door in 7 Brusselse gemeenten : Brussel 1, Laken 2, Schaarbeek 3, Elsene 4, Anderlecht 5, Sint-Jans-Molenbeek 6 en Evere 7 . Deze gemeenten worden aangeduid op de overzichtskaart helemaal vooraan. Per gemeente worden de deelnemende organisaties alfabetisch gerangschikt en krijgen een nummer. Deze nummers vind je terug op één van de plattegronden die in de brochure werden opgenomen. De tijdslijn op de pagina’s 2 en 3 van de brochure duidt aan wanneer de activiteiten doorgaan. Voor meer informatie over de activiteit kun je terecht op het telefoonnummer of het e-mailadres dat bij de organisatie vermeld staat. Voor een aantal activiteiten moet je vooraf reserveren omdat de beschikbare plaatsen beperkt zijn. Dit wordt aangeduid met teken . Je reserveert je plaats via het telefoonnummer of via het e-mailadres dat bij de reservatiegegevens vermeld staat. Een

duidt aan dat de activiteit focust op gezinnen met kinderen (-12 jaar).

Openbaar vervoer Brussel tijdens Erfgoeddag op een gemakkelijke en comfortabele manier ontdekken met het openbaar vervoer ? De MIVB heeft daarvoor een MOBIB dagkaart. Dit vervoerbewijs is geldig op het volledige MIVB-net (behalve op het vak ‘NAVO-Brussels Airport’ van de lijnen 11 en 21), voor een onbeperkt aantal ritten gedurende de volledige dag. Prijs : 6,00€.

p. 6


Que trouverez-vous dans cette brochure ? Le programme est subdivisé en deux parties : • La première partie est un descriptif de 18 promenades à pied et d’une promenade à vélo. • La seconde partie détaille les activités proposées par les organisations bruxelloises participantes. Ces activités sont classées par code postal. Les promenades et activités se dérouleront dans sept communes bruxelloises : BruxellesVille , Laeken 2, Schaerbeek 3, Ixelles 4, Anderlecht 5, Molenbeek-Saint-Jean 6 et Evere 7. Ces communes sont indiquées sur un plan de la Région bruxelloise (au début de la brochure). Les organisations participantes sont classées par commune et par ordre alphabétique. Chacune d’entre elles porte un numéro, qui figure sur l’un des plans inclus dans le programme. Sur les pages 2 et 3 de la brochure se trouve un horaire récapitulatif de l’ensemble des activités. Pour de plus amples informations concernant l’une ou l’autre activité, adressezvous directement à l’organisateur, via le numéro de téléphone ou l’adresse électronique indiqués. Il est indispensable de réserver vos places pour certaines activités dont le bon déroulement implique un nombre limité de participants. Celles-ci sont signalées par le signe . Les réservations se font via le numéro de téléphone ou l’adresse électronique indiqués en regard de l’activité. Une

signifie que l’activité est spécialement destinée aux familles avec enfants (-12 jaar).

Transports en commun Pour découvrir Bruxelles facilement et confortablement à l’occasion de l’Erfgoeddag, choisissez les transports en commun. La STIB propose la carte MOBIB d’un jour, qui offre un accès illimité à tout le réseau de la STIB (à l’exception du tronçon ‘OTAN-Brussels Airport’ des lignes 11 et 12). Prix : 6,00 €.


p. 7

De missie van de Erfgoedcel Brussel / VGC

B

russel is een gelaagde stad met veel culturen, talen, wijken en gemeenschappen. Met haar erfgoedbeleid wil de VGC het vaak verrassende cultureel erfgoed in Brussel in al haar diversiteit op een creatieve, vernieuwende en kwaliteitsvolle manier aan een ruim publiek tonen.

Brussel heeft baat bij een sterk erfgoedveld. Daarom komt het erfgoedconvenant tegemoet aan de noden en behoeften van het Brussels erfgoedveld door expertise-uitwisseling en kennisdeling. Dit erfgoedveld wordt ondersteund en gestimuleerd tot meer lef : durven experimenteren, durven over de muurtjes kijken. Zonder daarbij de zorg voor het erfgoed uit het oog te verliezen. Door haar gemeenschapsvormend karakter is dit erfgoed de motor voor sector- en taaloverschrijdende kruisbestuiving. Tegelijkertijd vormt de openheid naar en aandacht voor het erfgoed van andere gemeenschappen de basis voor een interculturele dialoog. Door het Brussels cultureel erfgoed te valoriseren en te presenteren, wil de VGC de toekomst ervan waarborgen. De leefbaarheid in en van ons kleurrijke Brussel zal er wel bij varen !

p. 8


Wandelingen & fietstocht

Promenades & ballade à vélo

WANDELINGEN 1000 BRUSSEL

1 rondleiding De Sokkelbouwers.................................... Het heldendom verandert. Elk tijdsgewricht kent haar nieuwe helden. De helden die er al zijn, krijgen telkens weer een andere betekenis. Godfried van Bouillon werd op zijn paard gezet als één van de eerste Belgen, werd vervolgens een vroom verdediger van het christendom en is vandaag een wrede veroveraar. Karel van Lotharingen was in 1780 een wilde weldoener, nu helemaal vergeten…

Info Brukselbinnenstebuiten Afspraak : Trappen kerk, Koningsplein, 1000 Brussel Rendez-vous : Escalier de l’église, Place Royale, 1000

visite guidée

Les bâtisseurs de piédestaux L’héroïsme évolue avec les époques. Chaque période voit naître de nouveaux héros et considère les héros existants à travers un autre prisme. Ainsi, Godefroid de Bouillon a été érigé sur son cheval comme l’un des premiers Belges, pour devenir ensuite un pieux défenseur de la chrétienté et être considéré aujourd’hui comme un conquérant cruel. Charles de Lorraine, vu comme un bienfaiteur en 1780, a complètement sombré dans l’oubli…

Bruxelles om 11u (duur : 3 u) eindigt op de Vismarkt [NL] à 11h (durée : 3h) fin du parcours au Marché aux Poissons [NL] +32 2 218 38 78 [email protected] kaart Brussel-Stad p. 40-41 / carte Bruxelles-Ville p.40-41

p. 10


1000 BRUXELLES PROMENADES À PIED

In het spoor van de havenarbeiders....................... 2

Deze wandeling neemt je mee langs de oude helden van de Zenne en de havenbuurt. Aan de hand van straatnamen, gebouwen en andere geheugenplekken nodigt ze je uit om niet alleen de rivier op te sporen, maar ook het verhaal van het kanaal, de oude en nieuwe haven van Brussel en zijn arbeiders te ontdekken. Het traject geeft je een goed beeld van deze vergeten helden !

Info Coördinatie Zenne / Coordination Senne Afspraak : onder

Sur les traces des ouvriers portuaires Cette promenade vous entraîne à la découverte des anciens héros de la Senne et du quartier du port. Derrière les noms de rues, les bâtiments et autres lieux de mémoire, nous vous invitons à découvrir non seulement la rivière, mais aussi l’histoire du canal, de l’ancien et du nouveau port de Bruxelles, et de ses ouvriers. Le trajet permet de se faire une bonne image de ces héros oubliés ! Erfgoeddag – zondag 22 april 2012

het afdak – Havenlaan – Becokaai – rechtover de KBC, 1000 Brussel [NL] Rendez-vous : Bassin Béco, sous l’auvent qui se trouve en face du bâtiment de la KBC, Avenue du Port, 1000 Bruxelles om 11u [NL+FR] / à 11h [NL+FR] +32 2 206 12 07 [email protected] [email protected] max. 20 plaatsen, reservatie nodig max. 20 participants, réservation indispensable geheel toegankelijk / entièrement accessible

kaart Brussel-Stad p. 40-41 / carte Bruxelles-Ville p.40-41

p. 11


3 Helden : belangrijk, maar nu stilaan vergeten�� We gaan op zoek naar materiële sporen bij bijzondere mannen en vrouwen. We staan stil bij heiligen en koningen. We zoeken naar JeanBaptiste van Helmont die de heksen verdedigde, gaan langs het herdenkteken voor de oorlogsduiven en eindigen bij de gesneuvelden van de Septemberdagen op het Martelaarsplein.

Les héros, des personnages importants mais peu à peu oubliés Cette promenade glane les souvenirs et les traces matérielles d’hommes et de femmes hors du commun. Nous nous attardons auprès des saints et des rois. Nous partons à la recherche de Jean-Baptiste van Helmont, protecteur des sorcières, passons par le monument aux pigeons-soldats et terminons notre parcours place des Martyrs, devant le monument aux héros de la révolution de 1830.

Info Culturama vzw Afspraak : Lokettenzaal Centraal Station, 1000 Brussel / Rendez-vous : Salle des guichets de la Gare

centrale, Carrefour de l’Europe 2, 1000 Bruxelles om 10u30 en 13u45 [NL] / à 10h30 et à 13h45 [NL] +32 2 569 27 74 [email protected] www.culturamavzw.be reservatie nodig / réservation indispensable niet toegankelijk / non accessible

© erf-goed


p. 12



Anneessens en co............................................... 4 .

© ebru

Hij had de moed om de vrijheden van de gilden te verdedigen. Zij predikte de socialistische revolutie. Hij kwam de Franse revolutie tegemoet en zelfs kermiskramers offerden hun leven voor de vrijheid… Over wie gaat het ? Verneem in onze wandeling wie onze helden en heldinnen zijn.

Anneessens & co Il fut le courageux défenseur des droits des corporations. Elle prônait la révolution socialiste. Il alla au devant de la Révolution française et les forains eux-mêmes sacrifièrent leur vie pour la liberté… Qui sont-ils ? Cette promenade vous invite à découvrir nos héros et héroïnes.

Info Klare Lijn Afspraak : standbeeld Anneessens, Anneessensplein,

1000 Brussel / Rendez-vous : statue Anneessens, place Anneessens, 1000 Bruxelles om 15u30 [NL] / à 15h30 [NL] +32 493 50 40 60 [email protected] max. 20 plaatsen, reservatie nodig max. 20 participants, réservation indispensable gedeeltelijk toegankelijk /partiellement accessible kaart Brussel-Stad p. 40-41 / carte Bruxelles-Ville p.40-41


p. 13


5 Helden van de Belgische Revolutie......................... Wie kwam er op straat en vocht voor de Belgische onafhankelijkheid ? En wie ging met de eer en de verdiensten lopen ? Een wandeling gebaseerd op minder bekend werk van Maurice Bologne en Maurits Josson. Een wandeling langs de plaatsen waar 'het' gebeurde en langs diverse geheugenplekken brengt inzicht in wat er zich werkelijk afspeelde in die hete zomer van 1830.

Private Ryan’. De nombreux héros gisent dans le cimetière d’Ixelles. Nous découvrons leur histoire et interrogeons leur héroïsme.

Info masereelfonds ism Klare Lijn Afspraak : Congreskolom, Koningsstraat, 1000

Héros de la Révolution belge Un vaillant défenseur des forts de Liège à côté d’un héros virtuel qui dupa les Espagnols. Un Néerlandais qui adapta sa célèbre marque de voitures pour partir en guerre, à côté d’une histoire à la ‘Saving

p. 14

Brussel / Rendez-vous : Colonne du Congrès, Rue Royale, 1000 Bruxelles om 9u [NL] / à 9h [NL] +32 2 502 38 80 [email protected]




Statuomanie in de 19e eeuw, een les voor het volk.... 6 Het jonge, welvarende België blaakte van zelfvertrouwen en wou zijn burgers een gevoel van nationale eenheid en trots bijbrengen. De regering organiseerde wedstrijden voor jonge beeldhouwers die als opdracht hadden een nationale biografie in steen en brons te ‘schrijven’. Het beeld was het psychologische instrument bij uitstek om de identiteit van de burger vorm te geven. Vandaag reconstrueren we deze geschiedenis.

La statuomanie au 19ème siècle, une leçon pour le peuple La Belgique jeune et prospère était pleine d’assurance et voulait éveiller un sentiment d’unité nationale et de fierté auprès de ses citoyens. Le gouvernement organisa des concours pour les jeunes sculpteurs, qui étaient chargés d’’inscrire’ Erfgoeddag – zondag 22 april 2012

la biographie nationale dans la pierre et le bronze. La statue était l’instrument psychologique par excellence pour forger l’identité du citoyen. Nous reconstituons cette histoire.

Info masereelfonds ism Klare Lijn Afspraak : BOZAR, Ravensteinstraat, 1000 Brussel /

Rendez-vous : BOZAR, rue Ravenstein 23, 1000 Bruxelles om 10u30 [NL] / à 10h30 [NL] +32 2 502 38 80 www.masereelfonds.be [email protected] max. 25 plaatsen, reservatie nodig / max. 25 participants, réservation indispensable niet toegankelijk / non accessible kaart Brussel-Stad p. 40-41 / carte Bruxelles-Ville p.40-41

p. 15


7 Statuomanie in de 19e eeuw, een les voor het volk........................................... Het jonge, welvarende België blaakte van zelfvertrouwen en wou zijn burgers een gevoel van nationale eenheid en trots bijbrengen. De regering organiseerde wedstrijden voor jonge beeldhouwers die als opdracht hadden een nationale biografie in steen en brons te ‘schrijven’. Het beeld was het psychologische instrument bij uitstek om de identiteit van de burger vorm te geven. Vandaag reconstrueren we deze geschiedenis.

La statuomanie au 19ème siècle, une leçon pour le peuple Le Royaume jeune et prospère était plein d’assurance et voulait éveiller un sentiment d’unité nationale et de fierté auprès de ses citoyens. Le gouvernement organisa des concours pour les jeunes sculpteurs, qui étaient chargés d’’inscrire’ la biographie nationale dans la pierre et le bronze. La statue était l’instrument psychologique par excellence pour forger l’identité du citoyen. Nous reconstituons cette passionnante histoire !

Info masereelfonds ism Klare Lijn Afspraak : ingang

Magrittemuseum, Koningsplein, 1000 Brussel / Rendez-vous : entrée musée Magritte, Place Royale 1, 1000 Bruxelles om 12u [NL] / à 12h [NL] +32 2 502 38 80 www.masereelfonds.be [email protected] max. 25 plaatsen, reservatie nodig / max. 25 participants, réservation indispensable niet toegankelijk / non accessible


p. 16



Brussel, helden en literatuur – De benedenstad...... 8 Wat is het verband tussen helden en literatuur ? Een standbeeld voor Ferrer stond in de buurt van de Katelijnekerk. Van de Woestijne berichtte er over. Aan de Beurs vinden we resten van het Recolettenklooster, waar hertog Jan begraven werd. Bij het stadhuis stond het beeld van 't Serclaes – waarover Conscience schreef. Victor Hugo woonde vlakbij. Wat verder het beeld voor Gabrielle Petit, inspiratie voor David Van Reybroucks ‘Slagschaduw’.

Bruxelles, héros et littérature – Le bas de la ville Quel rapport existe-t-il entre les héros et la littérature ? Une statue de Ferrer, qui se trouvait dans le quartier de l’église Sainte-Catherine, est évoquée par Van de Woestijne. Les vestiges du couvent des Récollets, où le duc Jean Ier fut inhumé, se trouvent près de la Bourse. La statue de ‘t Serclaes, près de la Grand Place, est décrite par Conscience. Victor Hugo vivait à quelques pas de là. Un peu plus loin, la statue de Gabrielle Petit a inspiré le roman ‘Slagschaduw’ de David Van Reybrouck.

Info masereelfonds ism Klare Lijn Afspraak : De

Markten, Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel / Rendez-vous : De Markten, Place du vieux marché aux grains 5, 1000 Bruxelles om 11u30 [NL] / à 11h30 [NL] +32 2 502 38 80 [email protected] max. 25 plaatsen, reservatie nodig / max. 25 participants, réservation indispensable niet toegankelijk / non accessible



p. 17


9 Brussel, helden en literatuur – De bovenstad.......... Bij het Warandepark ligt de literatuur voor het oprapen. De schrijver van 'Treasure Island' wandelde door het park. Thackery situeerde hier zijn Vanity Fair. Byron en Scott logeerden in hetzelfde huis, James Cooper logeerde in het Bellevue-hotel. Via het standbeeld van Leopold II wandelen we richting Zavel. We vertellen over het Eedverbond der Edelen, over Verlaine, over Goethe en over Yourcenar.

Bruxelles, héros et littérature – Le haut de la ville La littérature est omniprésente aux alentours du Parc de Bruxelles. L’auteur de ‘Treasure Island’ s’y promenait. Thackery y situa l’action de son Vanity Fair. Byron en Scott logèrent dans la même maison et James Cooper résida à l’hôtel Bellevue.

p. 18

Nous poursuivons notre promenade vers le Sablon, en passant par la statue de Léopold II. Nous évoquons le Compromis des Nobles, Verlaine, Goethe et Yourcenar.

Info masereelfonds ism Klare Lijn Afspraak : Parktheater, Wetstraat, 1000

Brussel Rendez-vous : Théâtre Royal du Parc, rue de la Loi 3, 1000 Bruxelles om 13u30 [NL] / à 13h30 [NL] +32 2 502 38 80 [email protected] max. 25 plaatsen, reservatie nodig / max. 25 participants, réservation indispensable niet toegankelijk / non accessible




De avonturen van onze striphelden........................ 10 Wat dacht je van een wandeling door een afwisselend beeldverhaal van muurschilderingen ? Muurschilderkunst is nog grotendeels miskend, maar in Brussel, de hoofdstad van het beeldverhaal, is ze springlevend. Zij past in het alledaagse leven en maakt de grootstad een stuk menselijker. Een wandeling o.l.v. een gids voert je langs een parcours met bekende striphelden uit de Belgisch-Franse school.

Les aventures de nos héros de bandes dessinées Que diriez-vous d’une promenade dans l’univers varié des fresques murales dédiées à la bande dessinée ? L’art de la peinture murale est encore largement méconnu, mais il est bien vivant à Bruxelles, capitale de la bande dessinée. Il fait partie de la vie quotidienne et rend la ville un peu plus humaine. Un guide vous entraîne à la découverte des héros célèbres de l’école franco-belge de bande dessinée.

Info Pasar Loppem Afspraak : VisitBrussels Onthaalbureau – Stadhuis,

Grote Markt, 1000 Brussel / Rendez-vous : VisitBrussels, Bureau d’accueil – Hôtel de Ville, Grand Place, 1000 Bruxelles om 13u45 (duur : 3u) [NL] à 13h45 (durée : 3h) [NL] +32 50 82 51 90 [email protected] reservatie nodig, max. 20 plaatsen réservation indispensable, max. 20 participants kaart Brussel-Stad p. 40-41 / carte Bruxelles-Ville p.40-41


p. 19


11 Op zoek naar heldinnen in Brussel........................ Helden zijn per definitie mannelijk. Maar hoe komt dat ? Op Erfgoeddag willen we breken met deze traditie om enkel mannen op een voetstuk te plaatsen. Ga met ons mee op tocht door Brussel, op zoek naar Grote Vrouwen en Sterke Dames. Van Jeanneke Pis, over Lucia de Brouckère tot en met Madam Pheip. Voor ons is de roepnaam van deze editie dus niet ‘Helden’, maar ‘Heldinnen’ !

À la recherche des héroïnes dans Bruxelles Pourquoi les héros sont-ils, par définition, masculins ? Nous profitons de l’Erfgoeddag pour rompre avec cette tradition qui place uniquement les hommes sur un piédestal. Nous vous invitons à une promenade dans Bruxelles, à la recherche des Grandes Dames et des Femmes Fortes. De Jeanneke Pis à Lucia de Brouckère en passant par Madame Pheip, Bébelle. Nous plaçons résolument cette édition sous le thème des ‘Héroïnes’ plutôt que des ‘Héros’ !

Info Socio-Culturele Vereniging van Liberale Vrouwen Association socioculturelle des femmes libérales Afspraak : Heldinnencafé, Melsensstraat

34, 1000 Brussel / Rendez-vous : Café des héroïnes, rue Melsens 34, 1000 Bruxelles doorlopend tussen 10u en 18u [NL] ouvert sans interruption de 10h à 18h [NL]


p. 20



Gevelgrote helden (1)............................................ 12 Helden verdienen een beeld, een standbeeld. Talrijk zijn de beelden in de stad van strijders, kunstenaars, academici,… Hun heldhaftigheid beleven ze in de virtuele wereld van het stripverhaal. Ze prijken muurgroot op gevels in Brussel. Stap mee in de avonturen van Kuifje, Rik Ringers, Asterix, Nero, Lucky Luke en vele anderen. Moedig deze helden aan in volle actie op hun stripmuur.

Des héros grands comme des façades (1) Les héros sont toujours éternisés par une image ou une statue, qui foisonnent dans la ville des combattants, des artistes, des académiciens… Ils vivent leur héroïsme dans le monde virtuel de la bande dessinée et trônent sur des pans entiers de façades bruxelloises. Entrez dans les aventures de Tintin, Ric Hochet, Astérix, Néron, Lucky Luke et tant d’autres. Encouragez ces héros en pleine action sur leur mur BD.

Info vtbKultuurgidsen Guides culture du VTB Afspraak : Startlocatie wordt meegedeeld bij reservatie / Rendez-vous : Le lieu de départ sera commu-

niqué au moment de la réservation om 10u30 [NL] / à 10h30 [NL] +32 3 224 10 52 [email protected] max. 40 plaatsen, reservatie nodig max. 40 participants, réservation indispensable niet toegankelijk / non accessible kaart Brussel-Stad p. 40-41 / carte Bruxelles-Ville p.40-41


p. 21


13 Gevelgrote helden (2)........................................... Voor veel 'Marolliens' is overleven een dagelijkse opdracht. Maar je stapt in de Marollen ook in de wereld van vele striphelden. We nemen je mee in grote verhalen of schelmenstreken van onder andere Kwik en Flupke, Bollie en Billie, Jojo, de Beverpatrouille,… Ontdek de avonturen van deze helden op de grote stripmuren verspreid over de Marollen.

Des héros grands comme des façades (2) De nombreux ‘Marolliens’ doivent assurer leur survie au quotidien. Mais le quartier des Marolles est aussi peuplé de héros de bandes dessinées. Nous vous entraînons dans les aventures extraordinaires ou les tours pendables de Quick et Flupke, Boule et Bill, Jojo, La patrouille des castors et bien d’autres. Découvrez les histoires de ces héros sur les murs BD disséminés un peu partout dans les Marolles.

Info vtbKultuurgidsen Afspraak : Startlocatie wordt meegedeeld bij reservatie / Rendez-vous : Le lieu de départ sera

communiqué au moment de la réservation om 14u en 16u [NL] / à 14h et 16h [NL] +32 3 224 10 52 [email protected] max. 40 plaatsen, reservatie nodig, max. 40 participants, réservation indispensable niet toegankelijk / non accessible kaart Brussel-Stad p. 40-41 / carte Bruxelles-Ville p.40-41

p. 22


1020 LAEKEN PROMENADES À PIED

Cardijn, held van de armen................................... 14 Cardijn is een van de vele voorname en betekenisvolle figuren, helden zo je wil, die begraven liggen op het kerkhof van Laken. Hoe worden helden uitgebeeld ? Hoe heroïsch is hun nalatenschap ? Welke symbolen en andere codes op de graven verwijzen naar heldendom ? Liggen er helden begraven in de unieke grafgalerijen ? En ken je het verhaal over de Franse 'Poilu Inconnu' al ?

Cardijn, héros des pauvres Cardijn est l’une des nombreuses figures marquantes et significatives, héroïques en quelque sorte, qui sont enterrées au cimetière de Laeken. Comment les héros étaient-ils représentés ? À quel point leur héritage est-il héroïque ? Quels sont les symboles et autres codes présents sur les tombes qui font référence à l’héroïsme ? Des héros sont-ils enterrés dans les galeries funéraires, uniques en leur genre ? Connaissez-vous l’histoire du ‘Poilu inconnu’ français ? Erfgoeddag – zondag 22 april 2012

Info Tochten van hoop Afspraak : Parking Brico, E. Bockstaellaan 209, 1020 Laken / Rendez-vous : Parking du Brico, boulevard Emile Bockstael 209, 1020 Laeken

om 14u [NL] / à 14h [NL] +32 2 496 79 36 24 [email protected] max. 25 plaatsen, reservatie nodig max. 25 participants, réservation indispensable kaart Laken p. 55 / carte Laeken p.55

p. 23

WANDELINGEN 1030 SCHAARBEEK

15 Bij ons zegt men................................................ In Schaarbeek kan je het erfgoed horen, letterlijk dan. Doorheen de vele talen die in dit deel van Brussel gesproken worden, vind je sporen van de verschillende migratiegolven die de buurt veranderd hebben. Tijdens deze tocht gaan we op zoek naar verhalen en uitdrukkingen van en over helden van vroeger en nu, en welke bijdragen zij geleverd hebben aan ‘de grote stad’.

Info Constant vzw i.s.m. Gemeente Schaarbeek en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Afspraak : Constant

variable, Gallaitstraat 80, 1030 Schaarbeek / Rendez-vous : Constant variable, rue Gallait 80, 1030 Schaerbeek

Chez nous on dit… À Schaerbeek, il est littéralement possible d’écouter le patrimoine. Les nombreuses langues parlées dans cette partie de Bruxelles sont le reflet des flux migratoires successif qui ont façonné le quartier. Durant cette promenade, nous nous intéressons aux récits et aux expressions qui font référence aux héros d’hier et d’aujourd’hui, et leur contribution à la ‘grande ville’.

p. 24

d oorlopend tussen 10u30 en 17u, begeleide wandeling om 14u [NL] / ouvert sans interruption de 10h30 à 17h, visite guidée à 14h [NL]

+32 498 49 30 18 [email protected] max. 20 plaatsen, reservatie nodig max. 20 participants, réservation indispensable kaart Schaarbeek p. 57 / carte Schaerbeek p.57


1030 SCHAERBEEK PROMENADES À PIED

De Vrienden van Pogge......................................... 16 De buurtwandelingen brengen je terug naar het 19e-eeuwse Schaarbeek, ten tijde van Pogge. Schaarbeek als landelijke en zelfstandige dorpskern werd geconfronteerd met de snel oprukkende verstedelijking. Welke figuren spelen in dit verhaal de hoofdrol ? Ontdek het op Erfgoeddag !

Les Amis de Pogge Ces promenades de quartier vous replongent dans le Schaerbeek du 19ème siècle, à l’époque de Pogge. Schaerbeek, noyau villageois champêtre et autonome, est alors confronté à une urbanisation rapide. À l’occasion de l’Erfgoeddag, venez faire connaissance avec les principaux protagonistes de cette histoire.

Info Constant vzw i.s.m. Les Chemins de Traverse asbl en vzw Korei Afspraak : café ‘Les Trois Rois’, Haachtsesteenweg 371,

1030 Schaarbeek / Rendez-vous : ‘Les Trois Rois’, chaussée de Haecht 371, 1030 Schaerbeek om 10u30 en 12u30 [NL], om 11u30 en 13u30 [FR] à 10h30 et 12h30 [NL] à 11h30 et 13h30 [FR] +32 497 28 46 53 [email protected] max. 20 plaatsen, reservatie nodig max. 20 participants, réservation indispensable geheel toegankelijk / entièrement accessible kaart Schaarbeek p. 57 / carte Schaerbeek p.57


p. 25

WANDELINGEN 1050 ELSENE

17 Helden sterven staande...................................... Een heldhaftige verdediger van de forten van Luik naast een virtuele held die de Spanjaard voor het lapje hield. Een Nederlander die zijn beroemde auto's aanpaste om ten strijde te trekken naast een verhaal à la 'Saving Private Ryan'. Op het kerkhof van Elsene liggen talloze helden. We brengen vandaag hun geschiedenis en stellen vragen bij hun heldendom.

Les héros meurent debout Un vaillant défenseur des forts de Liège à côté d’un héros virtuel qui dupa les Espagnols. Un Néerlandais qui adapta sa célèbre marque de voitures pour partir en guerre, à côté d’une histoire à la ‘Saving Private Ryan’. De nombreux héros gisent dans le cimetière d’Ixelles. Nous découvrons leur histoire et interrogeons leur héroïsme.

Info Klare Lijn Afspraak : Kerkhof

van Elsene, Boondaalsesteenweg 478, 1050 Elsene / Rendez-vous : Cimetière d’Ixelles, chaussée de Boondael 478, 1050 Ixelles om 13u30 [NL] / à 13h30 [NL] +32 493 50 40 60 [email protected] max. 20 plaatsen, reservatie nodig max. 20 participants, réservation indispensable geheel toegankelijk / entièrement accessible

kaart Elsene p. 60-61 / carte Ixelles p. 60-61

p. 26


1050 IXELLES PROMENADES À PIED

fietstocht

Helden....................................................... 18

We hadden natuurlijk één held kunnen kiezen of één thema, maar Brussel kent vele helden. Deze fietstocht doet allerhande 'geheugenplekken' aan, met bijzondere aandacht voor straatnamen, gedenktekens en pleinen die verwijzen naar Brusselse helden. Allemaal hebben ze hun stempel gedrukt op de hoofdstad van Europa. Vanaf het Jubelpark fietsen we naar het centrum, door tot aan het kanaal en terug naar het Fietsershuis.

vélotour

Héros

Nous aurions naturellement pu choisir un héros ou un thème, particulier, mais il y a tellement de héros à Bruxelles. Ce vélotour passe par toutes sortes de ‘lieux de mémoire’ et s’attarde tout particulièrement sur les noms de rues, les monuments commémoratifs et les places qui renvoient à des héros bruxellois qui ont tous marqué la capitale de l’Europe. Nous partons du parc du Cinquantenaire et passons par le centre pour rejoindre le canal, pour revenir à la Maison des cyclistes.

Info Pro Velo Afspraak : het

Fietsershuis, Londenstraat 15, 1050 Elsene / Rendez-vous : La Maison des cyclistes, rue de Londres 15, 1050 Ixelles om 14u [NL] / à 14h [NL] +32 2 502 86 41 [email protected] max. 20 plaatsen, reservatie nodig max. 20 participants, réservation indispensable niet toegankelijk / non accessible



p. 27

WANDELINGEN 1140 EVERE

19 rondleiding Helden op het kerkhof van Brussel.............. Tijdens deze wandeling nemen we je mee langs de vele ‘Brusselse helden’ die op deze enorme begraafplaats van 38 ha begraven liggen. Onder hen de Brusselse burgemeesters Jules Anspach, Charles de Brouckère en Karel Buls. Bovendien is er een groot militair kerkhof met Engelse, Duitse en Belgische soldaten. Aan helden en heroïsche geschiedenissen dus geen gebrek !

Info Davidsfonds

Les héros du cimetière de Bruxelles visite guidée

Cette promenade vous entraîne à la découverte des nombreux ‘héros bruxellois’ qui sont enterrés dans cet immense cimetière de 38 hectares, dont les bourgmestres bruxellois Jules Anspach, Charles de Brouckère et Charles Buls. Elle s’attarde aussi sur les espaces dédiés aux soldats anglais, belges et allemands. Les héros et les récits héroïques ne manquent pas dans ce lieu !

Afspraak : Kerkhof

van Brussel, Brussellaan, 1140 Evere / Rendez-vous : Cimetière de Bruxelles, avenue du Cimetière de Bruxelles, 1140 Evere om 14u [NL] / à 14h [NL] +32 2 512 89 43 [email protected] max. 20 plaatsen, reservatie nodig max. 20 participants, réservation indispensable gedeeltelijk toegankelijk /partiellement accessible


p. 28


Programma Programme

HOOFDPROGRAMMA BRUSSEL-STAD

20 Algemeen Rijksarchief............................................ tentoonstelling : GOAAAL ! Een eeuw Belgisch voetbal De Belgische Voetbalbond heeft zijn historisch archief – bijna 400 meter of vier voetbalvelden ! – aan het Rijksarchief geschonken. In de tentoonstelling 'GOAAAL !' krijg je een kleurrijke impressie mee van dit schitterend voetbalarchief : duizenden foto’s, films en affiches ; grote reeksen clubdossiers, alles over de Rode Duivels,… Verwacht geen puur theoretisch discours of een klassiek chronologisch verhaal. Voetbal draait om emotie en passie, om spel en sfeer, om samenhorigheid en vijandschap, om symboliek en ideologie, om geld en macht, en om… HELDEN !

terrains de football ! – aux Archives de l’État. L’exposition ‘GOAAL’ donne une image colorée de ces formidables archives du foot : photos, films et affiches par milliers ; grandes séries de dossiers sur les clubs, tout sur les Diable Rouges… ne vous attendez pas à un discours théorique pur ou à un récit chronologique classique. Le football est affaire d’émotion et de passion, de jeu et d’ambiance, de solidarité et d’hostilité, de symbolique et d’idéologie, d’argent et de pouvoir, et de… HÉROS !

Info Ruisbroekstraat 2-12, 1000 Brussel rue de Ruysbroeck 2-12, 1000 Bruxelles

Archives générales du Royaume exposition : GOAAAL ! Un siècle de football belge La Fédération belge de Football a fait don de ses archives – pas loin de 400 mètres, soit quatre p. 30

doorlopend open tussen 10u en 18u, loopt nog tot 20 september 2012 ouvert sans interruption de 10h à 18h, à voir jusqu’au 20 septembre 2012 geheel toegankelijk / entièrement accessible kaart Brussel-Stad p. 40-41 / carte Bruxelles-Ville p.40-41


PROGRAMME BRUXELLES-VILLE

Archief en Museum.............................................. 21 voor het Vlaams Leven te Brussel tentoonstelling : FLAMBOYANT – Leopold FLAM, markante Vlaamse filosoof en held i.s.m. U.V.V. , VUB en Korei vzw

Als wijsgeer en historicus heeft Leopold Flam een grote rol gespeeld in het Vlaams Cultureel leven te Brussel en generaties studenten, schrijvers, denkers, politici,… beïnvloed. Eén van zijn thema's was de kracht van het individu. Hij schreef over helden en genieën, maar ook over antihelden. Flam was zelf een held, een verzetsman en overlevende van Buchenwald.

Archives et musée de la vie flamande à Bruxelles exposition : flamboyant – Léopold FLAM, philosophe flamand marquant et héros en collaboration avec l’U.V.V., la VUB et Korei asbl

Philosophe et historien, Léopold Flam a marqué la vie culturelle flamande de Bruxelles et influencé des générations d’étudiants, d’écrivains, de penseurs et de politiciens. Il s’est beaucoup intéressé au thème de la force de l’individu et a écrit sur les héros et les génies, mais aussi sur les antihéros. Flam lui-même était un héros, un résistant et un rescapé de Buchenwald.

Info Arduinkaai 28, 1000 Brussel Quai aux Pierres de Tailles 28, 1000 Bruxelles doorlopend open tussen 10u en 18u, rondleidingen om 10u30 en 14u30 (duur 1u) [NL] , finissage om 17u / ouvert sans interruption de 10h à 18h, visites guidées à 10h30 et à 14h30 (durée 1h) [NL], finissage à 17h niet toegankelijk / non accessible kaart Brussel-Stad p. 40-41 / carte Bruxelles-Ville p.40-41


p. 31


22 ARGOS Centre for Art & Media................................. filmvoorstelling : Helden uit de schaduw Vier films uit de Argos-collectie belichten vier (anti)helden : een portret van de bekende Vlaamse kunstenaar Panamarenko, een deconstructie van het heroïsche mensbeeld in de naziperiode, een dubbele ontmoeting met een B-filmregisseur uit de jaren zeventig en soms hilarische belevenissen van een zeer ondernemende business woman in de kunsten.

ARGOS Centre for Art & Media film : Les héros de l’ombre Quatre films issus de la collection d’Argos mettent en avant quatre (anti)héros : un portrait du célèbre artiste flamand Panamarenko, une rétrospective du travail d’un photographe paysagiste des années ‘40 trop vite oublié, une double rencontre avec un réalisateur de séries B des années ‘70 et les aventures parfois hilarantes d’une business woman très entreprenante dans la sphère artistique.

Info Werfstraat 13, 1000 Brussel rue du Chantier 13, 1000 Bruxelles doorlopend open tussen 13u en 16u ouvert sans interruption de 13h à 16h FILMS • 13.00 Claudio Pazienza Panamarenko : Portrait en son absence – 27’, 1997 • 14.00 Gorik Lindemans Erna Lendvai-Dircksen. Flandern. Das Germanische Volksgesicht, 46’, 1990 Kathleen Vermeir Cadavre Exquis, Brusselle, part I, 42’, 2003-2004 Kathleen Vermeir & Ronny Heiremans Cadavre Exquis, 11’, 2004 • 15.00

• 16.00 Sven Augustijnen

Une femme entreprenante, 72’, 2004 gedeeltelijk toegankelijk /partiellement accessible kaart Brussel-Stad p. 40-41 / carte Bruxelles-Ville p.40-41

p. 32



BELvue museum.................................................. 23 zoektocht : Grote en kleine helden uit onze geschiedenis i.s.m. Erfgoedcel Brussel / VGC

De Belgische geschiedenis is rijk aan helden. Gekende helden, zoals Hendrik Geeraert en Karel Cogge, die de ijzervlakte lieten overstromen in WO I en zo de opmars van de Duitsers stopten. Ongekende helden, zoals de Rode Kruisvrijwilligers die tijdens WO II hun leven riskeerden om gewonde soldaten te verzorgen. Kleine helden, zoals de kinderen die begin 20e eeuw betoogden voor kortere werkdagen. En nog vele anderen… Kom spelenderwijze (opnieuw) kennismaken met de grote en kleine helden die de Belgische geschiedenis hebben vorm geven !

Musée BELvue Promenade-découverte : Petits et grands héros de notre histoire en collaboration avec l’Erfgoedcel Brussel / VGC

L’histoire de la Belgique foisonne de héros. Certains sont connus, tels Henri Geeraert et Karel Cogge qui, lors de la Première Guerre Mondiale, stoppèrent la progression des Allemands en inondant la plaine de l’Yser. D’autres le sont moins, comme les volontaires de la Croix Rouge qui risquèrent leur vie pour soigner de simples soldats durant la Seconde Guerre Mondiale. D’autres encore sont de petits héros, comme ces enfants qui manifestèrent au début du 20ème siècle en faveur du raccourcissement des journées de travail. Et tant d’autres encore… Venez (re)découvrir, de manière ludique, ces héros grands et petits qui ont façonné l’histoire de la Belgique !


Info Paleizenplein 7, 1000 Brussel Place des Palais 7, 1000 Bruxelles doorlopend open tussen 10u en 18u [NL + FR] ouvert sans interruption de 10h à 18h [NL + FR] geheel toegankelijk / entièrement accessible d eze activiteit werd speciaal voor gezinnen en kinderen (-12 jaar) ontwikkeld / une activité spécialement destinée aux enfants (-12 ans) kaart Brussel-Stad p. 40-41 / carte Bruxelles-Ville p.40-41

p. 33


24 BIP Brussels Info Place.......................................... quiz : Ben jij de volgende Brusselse held ? Een held ? Dat wil jij toch ook 'ns worden, nee ? In het BIP kan je tijdens de Erfgoeddag de nieuwste Brusselse held worden. Zoek Brusselse helden in de tentoonstelling 'Experience Brussels' in het BIP. Allemaal gevonden ? Dan wordt je door een fotograaf in een superheldkostuum gefotografeerd ! En op het einde vertrek je met een rugzakje vol verrassingen en een drankje !

BIP Brussels Info Place quiz : Seras-tu le prochain héros bruxellois ? Toi aussi, tu rêves d’être un jour un héros ? Rendez-vous au BIP le jour de l’Erfgoeddag, et tu deviendras le nouveau héros bruxellois. Si tu réussis à retrouver tous les héros bruxellois présents dans l’exposition ‘Experience Brussels’ au BIP, tu seras photographié dans un costume de super héros ! Et pour finir, tu recevras un sac à dos plein de surprises, ainsi qu’une boisson !

Info Koningsstraat 2-4, 1000 Brussel Rue Royale 2-4, 1000 Bruxelles doorlopend open tussen 10u en 18u, los van de speciale Erfgoeddagactiviteit, is de vaste collectie gratis doorlopend te bezoeken ouvert sans interruption de 10h à 18h, indépendamment de l’activité organisée dans le cadre de l’Erfgoeddag, la collection permanente est accessible gratuitement toute la journée geheel toegankelijk / entièrement accessible d eze activiteit werd speciaal voor gezinnen en kinderen (-12 jaar) ontwikkeld / une activité spécialement destinée aux enfants (-12 ans) kaart Brussel-Stad p. 40-41 / carte Bruxelles-Ville p.40-41

p. 34



BOZAR................................................................. 25 rondleidingen en ontdekkingstochten voor families : Helden in het Paleis Victor Horta was zijn tijd een eeuw vooruit. Toen hij in 1919 de opdracht kreeg om een kunstencentrum op te richten slaagde hij in zijn aartsmoeilijke opdracht met brille. Victor Horta, een held ? Vast wel in de ogen van vele kunsten architectuurliefhebbers. Aan de hand van fragmenten uit zijn memoires, anekdotes en spelletjes ontdekken we ‘zijn’ Paleis voor Schone Kunsten. Het spreekt voor zich dat de vele kunstenaars die het Paleis mocht ontvangen tot op vandaag natuurlijk ook de heldenstatus verdienen !

visites guidée et parcours découverte en famille : Les héros du Palais Victor Horta était en avance d’un siècle sur son temps. En 1919, lorsqu’il se vit confier la tâche extrêmement difficile de créer un nouveau centre d’art, il s’acquitta de celle-ci avec brio. Victor Horta est-il un héros ? Sans aucun doute aux yeux de nombreux amateurs d’art et d’architecture. Nous dévoilons ‘son’ Palais des Beaux-Arts à l’aide d’extraits de ses mémoires, des anecdotes et des jeux. Il est évident que les nombreux artistes que le Palais a accueillis jusqu’à présent sont également considérés comme des héros ! Erfgoeddag – zondag 22 april 2012

Info Paleis voor Schone Kunsten, Ravensteinstraat 23, 1000 Brussel / Palais des Beaux-Arts, Rue Ravenstein 23, 1000 Bruxelles rondleiding voor volwassenen om 10u en om 14u (zowel in het Nederlands als het Frans, duur 1u15), rondleiding voor families om 10u en om 14u (zowel in het Nederlands als in het Frans, duur 1u30) – Afspraak : info desk ingang Ravensteinstraat 23 visite guidée destinée aux adultes à 10h et à 14h (en français et en néerlandais, durée 1h15), visite guidée destinée aux familles à 10h et à 14h (en français et en néerlandais, durée 1h30) – Afspraak : info desk entrée rue Ravenstein 23 max. 20-15 plaatsen, reservatie nodig (enkel via mail) / max. 20- 15 participants, réservation indispensable (uniquement par courriel) niet toegankelijk / non accessible [email protected] kaart Brussel-Stad p. 40-41 / carte Bruxelles-Ville p.40-41

p. 35


26 Cinematek........................................................... filmvoorstelling : Huilen van het lachen : de vergeten antihelden van de stille filmkomedie i.s.m. Vlaamse Dienst voor Filmcultuur

De antiheld was alomtegenwoordig in de Amerikaanse stille filmkomedies van de jaren 1920. Charlie Chaplin is het bekendste voorbeeld, maar hij is slechts het topje van de ijsberg. Al St. John, Monty Banks en Jimmy Aubrey zijn enkele voorbeelden van die tientallen 'vergeten komieken' die op deze heldhaftige Erfgoeddag het (her)ontdekken meer dan waard zijn.

Info Baron Hortastraat 9, 1000 Brussel rue Baron Horta 9, 1000 Bruxelles doorlopend open tussen 14u en 18u filmvoorstelling om 14u, 15u, 16u en 17u, los van de speciale Erfgoeddagactiviteit, is de vaste collectie gratis doorlopend te bezoeken ouvert sans interruption de 14h à 18h, film à 14h, 15h, 16h et 17h, indépendamment de l’activité organisée dans le cadre de l’Erfgoeddag, la collection permanente est accessible gratuitement toute la journée geheel toegankelijk / entièrement accessible kaart Brussel-Stad p. 40-41 / carte Bruxelles-Ville p.40-41

p. 36

Cinematek film : Pleurer de rire : les antihéros oubliés des comédies muettes En collaboration avec le Vlaamse Dienst voor Filmcultuur

Les antihéros sont omniprésents dans les films américains muets des années ‘20. Charlie Chaplin en est l’exemple le plus connu, mais il représente seulement le sommet de l’iceberg. Al St. John, Monty Banks et Jimmy Aubrey sont des exemples parmi d’autres de ces dizaines de ‘comiques oubliés’ qui valent certainement la peine d’être (re) découverts à l’occasion de cet Ergoeddag dédié aux héros. Indépendamment de l’activité organisée à cette occasion, la collection permanente est accessible gratuitement toute la journée.



Citizenne / Vormingplus Brussel............................. 27 workshop :

atelier : Words that changed the world

Words that changed the world

Nous semblons être aujourd’hui à la merci des banques, de l’Europe, des crises. Sans aucune influence. Il suffit pourtant d’un seul individu pour faire basculer tout un système. Nelson Mandela est l’un de ceux-là. L’auteure sud-africaine Shilemeza Prins analyse sa personnalité et son impact à l’époque. Nous examinons ensemble en quoi son histoire peut nous inspirer aujourd’hui.

We lijken vandaag een speelbal van banken, van Europa, van crisissen. Zonder enige impact. Toch volstaat één individu om een heel systeem omver te werpen. Denk maar aan Nelson Mandela. De Zuid-Afrikaanse Shilemeza Prins zoomt in op zijn persoonlijkheid en zijn impact toen. Samen bekijken we hoe zijn verhaal ons vandaag kan inspireren.

Info Steenkoolkaai 9, 1000 Brussel Quai au Bois à brûler 9, 1000 Bruxelles van 13u30 tot 16u de 13h30 à 16h +32 2 203 08 00 [email protected] r eservatie nodig réservation nécessaire geheel toegankelijk entièrement accessible kaart Brussel-Stad p. 40-41 carte Bruxelles-Ville p.40-41


p. 37


28 Het Goudblommeke in Papier................................. rondleiding : Geert van Bruaene, een vergeten held ? In ‘Geert van Bruaene, een vergeten held’, spitsen we ons toe op een figuur die in de Brusselse kunstwereld altijd in de marge heeft gestaan. Hetzij als acteur, galerijhouder, kunstverkoper en caféhouder. Een generatie kunstenaars tussen 1926 en 1960 is schatplichtig aan hem, waaronder Magritte, Marïen, Goemans, ELT Messens, Boon, Claus, Walravens, A. De Bontridder, J. Dubuffet en Wout Hoeboer.

tentoonstelling : Geert van Bruaene, een held ? i.s.m. cvba ‘ t Goudblommeke in Papier

Als galerijhouder en kunst(ver)koper is Van Bruaene de ‘held’ geweest van de eerste generatie van Brusselse surrealisten als Magritte, Scutenaire, ELT Messens en Marïen. Later knoopt hij aan met het tijdschrift van ‘Tijd en Mens’ (met Claus, Boon, Walravens en A. De Bontridder).

Info Goudblommeke in Papier, Cellebroersstraat 55, 1000 Brussel / La Fleur en Papier Doré, rue des Alexiens 55, 1000 Bruxelles rondleiding om 14u en om 16u, tentoonstelling doorlopend tussen 11u en 23u / visite guidée à 14h et à 16h, exposition ouvert sans interruption de 11h à 23h max. 25 plaatsen, reservatie nodig max. 25 participants, réservation indispensable +32 474 901 747 [email protected] gedeeltelijk toegankelijk /partiellement accessible

La Fleur en Papier Doré visite guidée : Gérard van Bruaene, un héros méconnu ? L’exposition ‘Gérard van Bruaene, un héros méconnu’, se penche sur une personnalité qui est toujours restée en marge du monde de l’art, que ce soit en tant qu’acteur, galeriste, marchand d’art ou tenancier de café. Une génération d’artistes entre 1926 et 1960 lui sont redevables, dont Magritte, Marïen, Goemans, ELT Mesens, Boon, Claus, Walravens, A. De Bontridder, J. Dubuffet et Wout Hoeboer.

exposition : Gérard van Bruaene, un héros ? En collaboration avec La Fleur en Papier Doré StCRL

En tant que galeriste, acheteur et marchand d’art, Van Bruaene fut le ‘héros’ de la première génération des surréalistes bruxellois dont faisaient notamment partie Magritte, Scutenaire, ELT Mesens et Marïen. Plus tard, il lança la revue ‘Tijd en Mens’ (avec Claus, Boon, Walravens et A. De Bontridder).


p. 38



International Police Association Brabant................. 29 tentoonstelling : Politiehelden van vroeger en van vandaag i.s.m. Museum van de geïntegreerde politie

Op Erfgoeddag brengen we het verhaal van de politieagent als held. Als 'arm der wet' heeft hij specifieke opdrachten én heeft de wetgever hem het (uitzonderlijk, dat spreekt voor zich) gebruik van geweld geautoriseerd. Wat betekent dat precies ? En hoe ging dat er in het verleden aan toe ? In deze fototentoonstelling gaan we terug in de tijd en geven we tekst en uitleg bij deze vaststellingen.

exposition : Policiers héroïques d’hier et d’aujourd’hui En collaboration avec le Musée de la police intégrée

Info Eredienststraat 15, 1000 Brussel rue des Cultes 15, 1000 Bruxelles doorlopend open tussen 10u en 18u ouvert sans interruption de 10h à 18h

À l’occasion de l’Erfgoeddag, nous brossons le tableau du policier-héros. En tant que ‘bras de la justice’, celui-ci assume des missions spécifiques et est autorisé par le législateur à faire usage de la violence (à titre exceptionnel, bien entendu). Qu’est-ce que cela signifie précisément ? Comment cela se passait-il autrefois ? Cette exposition de photos vous invite à remonter le temps. Des textes et des explications illustrent ces constatations.



p. 39

ten

da

ue

aa

t

Bd.

str

RT

Leo

e nt Rue d -str. o Mexic

’In

ou

uc

Adolp

he

pol

Lava

n

zic

hte

llée

rst

t

ue

H. R

Rue du Maroquin Marokijnstraat

yck

ma

ns

du

rs

Ko Houil olm leu ijng rs rav e

aat

30

uenghien

len

on

rc h

Ba

S St.- t-And An ré drie s

-straat

Petit Ru e d Château eW -st itte raa de t Ha e

Rue Locq

xm Di de a n la ard lev u i d e u Bo k s m Di

F H o orêt R. de u t h d’H la o Klein u l s t b uthul o s s st Kasteeltje traa t

Kaaitheater

ud

e

rd B

leva

Bou

Quai du Batelage Schipperijkaai

na l Ru e du Ca

Vaa rts tra at

Hospice Rue du Pachéco Gr oo tg odGrand Hospice sh ui ss tra R at

Cité du Sureau Vlierwijk

KVS

Imp. Van Hoeter -gang

Arduinkaai

Hooikaai

Grootgodshuis

21

We ntier rfka ai Quai au Foin

22

B IJZER -plein oule

Quai aux Pierres de Taille

27

Ar Booc g

ons

y -s Rue tr. Voo du Fau rsta bou dss rg traa t

aat

-str

ola

Nic

Sim

Rue

Rue

ard S im

R. d Volk . Peup sstr le aat

n

WTC II

ar la a

WTC III

on B o li v

Ru aud Frèr e ou var e-Or d d IJZER in B ban ’An -s ver / YSE oudew Co Rue Min. van de tr. s A R mm de ijnla s Vlaamse n erç twe an ant rps Gemeenschap s elaa R. n d Ko We . C h a op ANTWERPSEPOORT rfs ntie lie Qu den tra r PORTE D’ANVERS at Cha ai du str

Place de l’ YSER

Square SAINCTELETTE -square

2

de Qua Ru la Vo i imin irie gsk aai

u le v

Belgacom

Galaxy

GARE DU NORD

NOORDSTATION

Ma

the

rd

We ldad isance ighe id

Ru e d uP o nt

Ne

uf

National

R. StRoc St.-Roc husstrh . Théâtre

42

us -st raa t Ru A. ed Bertu e Kru s lot isv C aar rois ten ade str aat s Ave nue aat JACQMAIN B o l du Bo Pl. Ch. Rogier StRue St-Jean we u La r k l levard St.-Jan Nep Népomucène K. Rogierpl. St.-La zare aan omucenus zaru straat s Rue ROGIER Bo Éche ll ule Ladd es VGC va ers

Ru eG .

R. de sC K o o lb harbonnie rs ra n d e rs s tr Phoenix a a t Pl. du Nord Noordpl. Boreal Hendrik Bien Conscience fa

str

aa

City 2

du

Jar

din

Bo

tan

iqu

Rue Allard -str.

Place St-Lazare Rue d St.-Lazarus- Rivie e la Riv iè rplein stra re at

e

Dup

d e la Weid P r a ir ie estraa t

Rue

Rue ont

Rue Broed de la Frat er ersch apstranité at

Q tr e c u a tr e c h h ts tr t aat St.-Jan en St.-Niklaas SS. Jean et Nicolas

Rue de Kwa

ont

s

Rue

S a in S in t-tFran F c is c r a n ç o is R. G uss o ta a t Goddefroid frie de dv in an Bou Chem r Bou illo Fe Square de illo n ns t Victoria Regina Spoorweg r.

Rue

Dup

traa de la t H u ts Chaum tr a a ière t des H u lp S e c o u r s s tr a at d e l’ Berg Ascens o p s tr io n aat

Rue

Rue

-plantsoen

Av.

tor

Jardin

ia K r u Regin

Vic

Kruidtuin

1

Botanique

Kru id Le B t u in ota s t r a niq ue a t

Gesù

de l Ru

e

Rue

T

Rue L. Le page str.

Rue du Vie ux

Imp. du Wekke Reveil rgang

den b

ra

Va n

Rue

11

Infirmerie Fermerij

Pla Za ce du te ple rdag S in -

eL Lu iège ik

Ou d Ma e G rc

R K as ta. d . M a r r o nnier

A

32

e

Ru

a

ai

n stra -stden at raa t Rue Gro du Gr ots erm anden Ser ts m t r aa ent Y. JRue Ru e du osp t Re a m pa s rt traa de s M oi t nes Pa p en -

enn e-

R

Ad

d

va r

he

ol p

Co Du lombie ive nko r t

uv

e

E

ÈR

CK

OU

BR

Rue

Ru Zw e de art la V e L iev ierge evr N H Ru ou oire a llene des ws tr. Ha str lles aat

ns p

ac

h

laa n

8

Pont d .l Karpe . Carpe rbru g

Rue ea

ue Ne

Ni

e

uw -

An Œille jeli ts ere n

ux H erb Warm es Pota oesb gère erg s

Sq. des Blindés Pantsertroepensq.

Gree pstr aat

DE

R Kle ue d e rko es F pe ripi rss ers tra at

Im p. Pa du C ard he v ga ng al

Im Ge p.

e

Ru

Ro Ro ses zen

Ru e d Z i l ’Arge v e r nt str aat

R Le ue Lé op old opold str aat

36

uM R u e e ibo d J. e Ber de Br o m gey ouc ck hov s t r a a -str en t aat o

R

R Da ue d mb u D ord am str ier aat Rue d K an o u Can o n s tra n at

s

ai

ar

M

du

a

38

héc

Qu

du

t l ei a m tra m ks So aa V e n am va -D uw

a

at

e

5

Rue de e ss la Pre

rch

ra

R tro d. l. . u wh Fid es e éli red Dom idsg té ikh inic . ere ain ns s tr.


tst

du ale Roi rij

ie ra t a B aa e l tstr d e ou Ru M

er

gn

rt

a ns

B

Rue u ea J. Plat -str.

de

he

ne oire t n-

Bd

e Ru S t. -

m

t

Da

t

ai

An

e oin

aa

er l

laan

c o-

Pac

ekst

Bro

La re ur e ns n t st r.

g

t

we

on

een

Ru

est

an

es riqu

-l a

ae

enk

Ba

Cigogne Ooievaars

aai

ss

Bi

str

R. d. l. Ba nq ue

ste Bak

Bd

Rue d’Alost Aalststr.

ns

outk

nk str aa t

ms Vl a a

tra at

Clé Sleutel

ndh

ps

o ch

s

B aux

du r s e Pe t

t

n o ci at io e l’ A ss in g R u e d V er en ig

traa

29

sh

gss

Rue Van Orley -str.

onin

phem Rue d’O

R Rue Van ue de R derm iv li o -str. eulen Arca Quartdengebo ier d uw es A rcad es

i

Bra

ale

Qua

à

r

Roy

Qu

rès Cyp es r Cip

Rue

ois

uB ai a

le Brû

Kon in

t

gss tra

tr.

St.-Jan Ru a Porte de idt ed St-Jean Ni u i n - l a a n Schaerbeek Rue el eu laa wB l e a B la Schaarbeeksepoort Brialm n k er n c R ue br ij s his KRUIDTUIN Av B e . d. tra ser R ug VLAAMSEPOORT Inno Cir du R. d. Marché Fin . d. g i Bé BOTANIQUE . Gali a i C e t c is g jn u lée PORTE DE FLANDRE Ru tère Ru u s - i r q Fin aux Porcs h o in as -laa e de Fla nd Rue ue Tour ancieto Finisterrae Lil ing Fin Va e Ru f s age n re des F ren r Varkensis s e d n t te l’ S e t Rue du Bou r. de inan e rra Finistère Om r. markt r Ro c e Congres d e le v m . s ul s R E ea tr. R s v lst ue -str egan Rolstra u Pl. du ard An u Pay and R R e at S a ivolis str at g L B is Béguinage ue aux t.to us tr aa a R s c u t at in de e hof Ch Jé s Begijnhof S e f Zwa des Hir la ou lier de ezu ST.-KATELIJNE Mi t-M ond x luw S Da Rue m J eup at Kool st r a a st R. du Pène Za abl Pa c h i c h No aam STEd t u P stra Begijnhofkerk enstraa elles ve ve on du ssag i e l s s e l N Schootstr.Slola Ser e e d er t lpu ni CATHERINE No e Égl. du Béguinage Ru opuli tra tstra rure è r r t P d a t Place des N e at do oor Place rin amedi Square org dMartyrs Bellonahuis Ma Ga Place des an De Brouckère R. Jacques Brel g ien ond Co l. du Martelaars- Rue R. La Bellone Ru Barricades d Ch eeh mm -square du ed Z -plein Au es A Ha plein e BarricadenZ r e ce nd gu ug an s S Ho els plein Pl. du s d u a tijn st ub str ble n ga P St.-Katelijne lon opstraat io s St.-KatelijneVés ler Nouveau Marché en ins aa s e l i eersil ut ng ij H Rue str t Ste-Catherine Ves ale plein ol eli R. Rue aux Grains str aliu . év ent Rue Gou du de . s R d Place K v w reu es B du l’É Nieuwe Graanmarkt Voo erneme Om Ste-Catherine pele oite vêq Fo rlop nst ux ue ig Be nt Provis Muntcentrum ssé a Mels Rue ins raa ux ens-s es wind o tra t Ru ar Congreszuil t Lou traat straa ire Cult tr. e du Chr. e S La u x G ark Kome des p Pl. du Congrès S Centre Monnaie u t st s -s s u o t r Ru en R. a edia Com R St. de nst Ka te-C Congresplein e Wag Pl. d. l. Prind. Pr Wolv u e di e nte édie hé n m tel ath Vr R inc R R e n a s Monnaie Esplanadegebouw n u e Pl. de la o i r stra s en e ngra e du ue jne eri E ra at Q. de l’Esplanade cht L De st s Colonne Con Liberté str n e Munt a M Mu r. grès Vrijheidsplein . du Congrès on nt R. Rue s Mo Vesaliusgebouw Ru Konind. l. R naie au Rue ier Vésale Gr nQuartier tr. Cong e d ginn eine x P du tag nn ers s d R é o e ress .d try el e ts ou M O r l’ O iss kop traa ’É c str. Staa . Monit ato ra ch Kon. l e t a rc Nationale tsbla eur Po ver u ye rri Circus s hé be r i ë s dss Ru r Sc de Bank rg tr. Vi Ru e hild -s briq On Cirque Kie e Sto d’As A. e tra a k raat n ues t n rsst uize a g Kart t n O ke aps rm sau a Ce Gal. Li Royal Banque nm en -st rts Pl. de str. Mo ntr du t ux str Fabr de um Ce aat m a t raa R. ieks ark rtre Ga g n Nationale isstr Ru Rue ne s at Co stra Cha Prinl. des nkru t St.-Niklaasalerij tre R la Bourse Beu d. l. B Rue t ae ed at eig .d d u Bois S a des IJzere t nColle llégiale rcl Prin ces es R u e o udstr uv ns Beurspl. rsst our u St-Nicolas Ru e Fer - ’A aa Se Va

ms str t.

ir T oek o

l’A ven

St .-M ari VL as AA tr. ND FL ER AN E len DR N -s E

de

Vo e o rsp la Pr oed osp érit str é aat

Da rim on rec hts

Ha

ub

h

sC

Place Sainctelette -plein

E Wa space llon inte ie-B rna rux t. elle s

raa

ce 2 m. 7 S Fra epte nç mb aise re -str

ist. Esp Com a

Min

d I I-la a

Op

t aa str St.-Jan-Baptist stoi St-Jean-Baptiste ers r ur R. o eli st A t i z en du eC Ru s khu e eke d er n Fierens W e Ru

iba

aat

rts tr

R

ur

œ

Ch

rt

ou

uc

ba

Ri

at

tra

Ko o

rs

el

t

aa

ai

P

ue de

de

K

arb B o o nn ule a Nie vard Ka ges Chien Vert de uw Groene Hond Nie naa l po upo o C r tlaa rt ha n rl Bo ul eroi

9e

ne

ka

en

l

ijn

oo lm

se

us

-B r

9e

du

eva rd

Lig

n

Ba

ai

Qu

s de

o s

he

én ic

ai

en

ka

ai

Qu

ssi n

k

-do

Bé c

Q

de

uP or Bé t H ave co -k nla aa an i

Av e Qu nue ai d

aa

iel

Lin

R. P de a sse Pas s n d ale chen str dae aa le stra t at

Opp em

B

de s

W

de ai Qu

Ak -str.

Rue Marcq

C

Rue B l F leu oe rs Bo S p a d e l’ Ép m a u a e r n l g eva stra n Ru rs tr a e at rd Pelike du B É aanPélica t m Rue o ile ul de la straaan Bruid Jac t e s- Fiancé qm straa e ain t

o u le va

-la R an S i nu e S a t Pie intter sst Pier raa re t

Ru

d e Ln je b o o m straat ae

uai du H a Com nd e l s m e rc kaa e i

Q. aux Ba Qua i au Schu rques B C it e o n nstr ois de kaai u ti c T im on me Qua rh i à o utka Steenla Houille Q ai koolka uai à la ai Chaux Kalkka ai

Av

en u

ed e

l’H

ille b W ro i lle eck bro ekk

aai Fro

ense

Lak

C Kon

éli Bra po ndw rt ntis e p i c er e t straa ux

Rue

ax

R. Pak du Ma huis gas in Rue str. Van Gave r -str.

ken

in Kon é

rc h

ed u

Fro nt

Rue Hoe de l’A kstr ng aat le

s pse

n P o m H pie eli rs ha isp ve ies str nla aat a la Flè Pijls che traa t

de

R.

an

eg tee nw Nort h Ga rd d te u R oi A

Gra Ferraf de aris

lb e r t II

wer

Ant

rs

nve d’A

ée

hau ss

stra

rkt

Rue

uP

rt II - la

A lb e in g

le v Bou

at

gst itgan

Vooru du Pro grè

Rue d

Ma

du

l se

M

Rue

de B r

Rue

s

gstr.

itgan

rogrè s Vo oru

Pa Ch ssag doo . Rog e rga ierng

s

Gin

est e

Ru e

Ma

at

an -l a

e ech

a

sM

ue d As es Ce str aat ndre

line

raat

Ma de

an

str

rusla Pa Doossage 4 rg a n 4 g 44

Laza

ed

Rue t

ab a n -str .

ot rsch d ’A e B s

t raa tst t

an

rab

des Rue Plan te

at

e V er

Ru

Engelsestr.

de

. eks tr

St.-

at

Iep erla an

Pac

L in

traa tens Plan L

in n é

at n s tr a

Gr o la

G ro e

e

Vert

Rue Ru e

nés tra

te

P te R Secou. d. rs Kl. H ulpst r.

ts Pos te

Pos

i

Be

Ru -str e Mus aat in

Ru

e R. Anglaise ss

au aa t

str inpel

ale

de Rue rance é l’Esppstraat Hoo

is rto ou tr. e C iss Ru urto Pte e. Co Kt

n ique

Rue Roy

s

Rue

at

tr a a t

ra

st

st

ings

p. 40

ns

Kon

e Ul

Bd. d’Ypres

d

at Po M.

e

e

ra ed

azar

sé

st ie on m tr ar -s

St-L

us

el Ru ’H el

Bd.

ot a e B

Ch a

ey Rue

Ru

de la Rue Sta Comèt

ed

1000 Brussel-Centrum Druk

st r.

R. d. l. Tribune -str.

ce d. L Pla Leuve plei

ag

e x Ru vau . e tr P. D -s

aai

Rue Sain St. -Kr is

et ul Bo at du stra e l Ru oge K

ue

r

str

str a

t

rl e

d ’A

ZUID MIDI

de la stitution wetplein

ge

aa t

ds tr

lan

t

aa

nd str

sla

R ’Ar . de g str onn aa e t

Ru

is

a aC

rto

el ed Ru Rue de n Woeringe -str.

Rue

se

rn

e

at

Palais du Midi

la e de Fo nta ine

Ru

e

R Sa ue l-

Ru

-s Bas tra se at

R F. .

in-

Ro g

t

aa

an

es Rue d

ri j

v st r oir aa t

Lac -str aille .

Rue

hil

ipp

ed

J an Praet -str. g

gv a w al l

Be

tra rse at

r es

S te

Ru Bou urs e -st H. M rse raa t aus

R ue de s Pi er

AB

d. l . C

n

R Ra ue d ds e la tra at

de

Ru e

eC

ha

m p agn e -str.

en

es

ed

at

r d’O o of Têtelden h Gu

e

des

line Ursu

s

ed

ain t-G his

Ru u M iro

lain

ucin

Cap Ka cijn

pu

Ru e Vo des R sse e nst nard raa s t

ter

Sis

s

vat

Sp

i

HôpitalSt.-Pierre

lei ns

ra

l in e e ell

s

Bd

hé

a ux He r

s Bo

g

n

nse

nta

Gal. St.-Hubert

Place d’Espagne Spanjeplein

e gn

g

A tra ren T at be r

-s

Mo t la r a a de g s t R ue Be r St.-Hubertus-

37

ale uch rij ers Bee nho u

Wo

e er

ur

eo Duiv ns en

at

R

ue

t

aa

str

ts -

Palais de Justice

Justitiepaleis

35

Place Poelaert -plein

Ru Lo e k

des

aat il de Parvis W Ste-Gudule St.-Goedelevoorplein Place Ste-Gudule St.-Goedelepl.

e eg iale

K ol

onië n s

Kathedraal Cathédrale Tr e u r e n b erg

Bo

dd ule

r va

Place J. Jacobs -plein

at

eW

ate

R

on

a -la

r d’O

o rlo

at

3

31

20

Palais du Congres

a -st rke r. n

40

23

7 1

p

R Plac d .M e Place du H e la on MIM Musée ofb Cou tagn Place Royale Museum- Mu erg r e sé Koningsplein I plein eM m Bo

24

Bozar

6 25 26

t r.

des

Place LOUISE LOUIZA -plein

Av

LOUIZA LOUISE

en

Bo

Carmes

d u e Karmelieten

el

ois aT

on

ard

d

a eW

Rond-Point R. Cliquet r -plein d ’ O

v ule

Egmonttuin Parc d’Egmont

P Yo ass -d urce . M oo n . rg ar .

Palais d’Egmont

ite in str Cr a e

Ka p

ter

Gu

loo

Prins Albertkazerne Caserne Conservatorium Prince Albert Conservatoire Egmontpaleis

Pl. du Petit Sablon Kleine Zavel

e ud Ba ls Eze

Rue

Ru e de L ou

is P alei

Loi

lein

9

n

e Ru

du

r e rg Be

rd He

t

200 m e

aa str ers

Guldenvliesgalerijen

Gal. d’Ixelles Elsensegal.

k n in

li jk

ssée

Naamsepoortgalerij

Chau

de W av

re

e Ru R u St.- e StBo Bo nif ni aa fac ss e tr.

rt be Al at ce ra in tst

weg

Vlaams Parlement

se-

stra

Rue Zin -stra ner at

at

R Lam ue berm -stra ont BELLIARD at

Palais des Académies

34

Paleis der Academiën

Pl. du Champ R. du Champ de Mars NAAMSEPOORT de Mars PORTE DE NAMUR Marsveldplein Sq. du Bastion Bolwerksq. Galerie de la Porte de Namur

laa

ven

Wet

Parkschouwburg Théâtre du Parc

Place du TRÔNE TROON -plein an tla n ge e la er R n de ek e kw laa Ru om nt xni ge Bo ar Ré M du ue en Bd Av

zenp

Parc de Bruxelles Pala

v a in

Leu

Parlement Pl. de la Nation d e l NatiepleinPalais de la Nation a

Warande

PAR PAR K C

Cartografie : CARTO uitgeverij, Brussel Tel. 02-268 03 45 www.carto.be 0

es

a

tte ine ng Re peli Pip

tr

Galeries de la Toison d’Or

vli

an

n lde

-la

es

l’ ix d d. la Cro R. Rue de

Paleis der Natie

rg . us -g end d. e ille an ae Musea voor Schone um Pa t g l la Kunsten de t r a a . s Koninklijk Paleis R ro Musées des t e S Beaux-Arts Palais Royal St.-Jacob-opnn . A Place du Rekenhof e- tr Koudenberg St as Grand Cour des R. -Ann ques St-Jacques-sur. Sablon Comptes Jac sg. St Coudenberg Pte . t b d Grote Imp. S Jaco rue es im Min te St.Minst. Buitenl. K en- Zavel Rue Bodenb iem Zaken roek WEU Min str. OLV Ru e Br ed ero str. UEO Aff. Étrangères de -st raa ten Zavel t s rme e Ca str. èr s ND au ni t i t npi traa é Sablon P ijs te t

s ne Au t ix t r a a sS s de e l l e n e Ru Z e s n

Qu

la r s Koninklijke z ePl. d. l. Bibliotheek

Justice Bibliothèque Gerechtsplein Royale

i Ke

R. d Tem. Tem pels ple traa t Rue Ch. Ru Kr e Ch Hanssens is t r is in R. a s t in e Miniemen -str. d. tra l. P at R. ort Ro e R Minimes B de l’Arbre de ou oom po ge str. ort Ru

yn an

ra lst

l’E

mp

Ru Ro e de ll - s t e b ee r. k

e . d

R. Kan d. Chan Cit delaars deliers - st Roné raat sm -wijkans

Chapelle Kapellemarkt

Sq. Breughel- Z e wa de l’Ancien ard l’É str pée Breughela a t de-Oudesq. aa t O.L R. N Gr .V. .D. Ascenseur atie va d. Poelaert str n Gr âc -lift . e

Escrimeurs Schermers

Eventail Waaier

rc

Po Pe ivre pe r

39

Place Em. ND de la RueVandervelde J. -plein Stevens Chapelle Pig -str.

St -E H. sprit Ge es t

-plein

Kapelle Pl. de la

p Ka l le pe OLV ter

aat

at

28

ra

n s tr

-s t

Ru eN On otresSeig Hee neur rstr aat

at

str

st

Ru Abr e des iko Abr zeb ico oom tier str.

St.-Pietersziekenhuis

l ay

F

R. du R. ies C Kard ard. M lon . Me e Co rcie rcier rst Marché r u l . ’In R Ch . B l’Agora s f r rij u I a au Bois R.Br K tte e n Pu -gal. ni t asse fa nte e d Carref. de M a nt I e l’Europe CENTRAALHoutmarkt Brouweurs au Rue e I sa x rs sa be ba Mon STATION be lle Europard tag at lla W a ra ne du Par ra - kruispunt c ndeb eries e rg t t Ga tr. GARE Pu l R e e av rie CENTRALE noy R u oe e s e n -g Manneken H qu t ale ste Du -straa Pis st rij in ue R ra Pl. St-Jean R at St ue Brussels uiv de Pl. de St.-Janss e Parlement rs So Rue Saint M plein l’Albertine Rue str ls -Jean o R C h Bruxellois Ku nt d Ga . d Sint-Jan aa HortaBaron ê ne sstr. Albertinan e t sth e l Pl. d. l. Vieille -str. plein Kunstbergstbe s Ar uis ’Hô Halle aux Blés rg ts str pita Mont des Arts aa l Oud Korenhuis Te Rue t Congrespaleis r an

Ru e Va du F lks au Ru tra co e d at n eW

tr.

Gis

ens

rsu

A K rba sc ruisblétrie hu o rs tte og rs -

eg Jardin e Rompu l Gebrokenhof

ir

co

l. R. d.

Grandla de e Place R. ollin tr. Stadhuis C vels u Hôtel de Grote He Ville . Buls lsstr. Markt Gal. d.

10

Ru Bo e au ter Be str ur aa re t

Ru e Ce de l le s V b r A l e st iller o e x raa srs ien t st s Ru r a a Pl. de ed ’A c t Dinant

des Kapellekerk U Rou Place Wallons e Walenplein Chapelle

eS

Ru

siè re

st

gittines at es Bri ra -st Rue d rigittinenst B r.

Rue

rd ra

rou s wb Car roe me rss s tr. R. des Mo i Mu neau ss x str en.

Place du Sin Mont-de-Piété tBerg-van-BarmhartigheidsRu plein

Ra

sstr .

an

rem

Pie

a Secours R Oli rdin de ue ve de ten s ar L s G M ievev rand -

Ch a Ja sse ge ur rs

Rouppeplein

rW ey

de

eP

Ch R. d. Re evreu e e u rsKapucijnenbokst il Ta n n r. R. Capucins Zuinde l’E Place du igh con eid om R. Jeu de Balle He de l’H sstra ie cto ec at lite toli rstr tre Vossenplein aat

e uv

str

.v

Ru

Place Rouppe

To Do urn or ai nik

e

Place du tw g.Fontainas R u e -plein R. d. Bogar ds

Pl. d. l. Querelle Ne R u Krakeel- Qu e e d plein Kr erell rr W e ake e T as u L el se a

la -st ert r.

nte

Fo

Ru e

Zuidpaleis

4

Anneessens

t -plein traa ms ege Bod St.-Antonius St-Antoine m e egh V t r. Bod old ië s ue er A r t e s s

d

u to au eV

em

h reg

Cu

ou R lon s

es F

de

aa

nder le ch ts es

A c ht Ru ed Z inn e e ik- So er- L o ig Gi of str nies st aa u D raat t Da am m Place

aat

r

est

ms

e reg

Ku

Rijke Klaren Riches Claires

Ru

st Pl. St-Géry -str. St.-Gorikspl.

e Rue des Rich n Lo l l e e s C S t. ld la ir e v e S Rijkeklarenstraat e s te en ix J Tein Ar ni et s tu p ng on Verv riers n n K ol e rkt Écli s ers a rbo n ma en s p Va Ecli e st ue S Bo ra Bij ecou n Ru du st rs at Lo . Bijstand Bon ands m J twg

es

hts rlec nde

A cht

n

IER

NN

ze

Ka

d

ar

lev

Bo u

ve n

ue

de

ns i s Ru Ru tra te e at s H e A d S u r i Ste r ish es M Gie osoir nt-Th -Th ou ere érè ter de énag sia se ns str es str aa . t

Bl a

aa

41

ev

o o rt la

R

R Plu. d. l. im Plu st m

rle

Place du

P P otie ba otten rs kk ers

rn e

st

ra

at

m

eL e

ric

St

al

in

gr a

d

Ma u

ag

ss

ae

Bl

ers

MO

A

R Vie. d. rg es

Ma

an

-la

ier

an

-la

d

an

raa e tra Or t r at Br fèvr a a t o e t d eu s G Ch r s o a Bo udTo isier rd s nn uu sm eli St re o Ra Char e m pe rs K elen de den uip rs Sc oneu ntier h

es ed sli e la P ev h en ila dh nth eid ro ss pie

R B lo u e d e em s F is t leu e r

s

ter

wl

Van Ru de e -str rhaeg aat en

Hu

ide

vet

eu

NS

SE

eV an

eT e

Ru

rre -N

stra at

on n

de M nMu ouc gg he s t r en ron . s

ES

NE

AN

Ru

lm

He

Ru e

e

ma k

H o oo rs s o g rstee Timm n

ers

n

Ni

rand e Île

e la G

t -s

on

M

du

eu v

-

t

Ro Rue -st upp raa e t

ed e -st Nan raa cy t

R

t

s

Ru ed

v

ule

Bo

tra a

i

id

id

Zu d

an

wl

eu

Ni

Ru

s

ae

Bl

Ru e

de

lie

LE

e Go S t - G ri k é r y ss tr.

s t veg err a ers at

at

ra

st

Bl a

es

e

ut ue Ha

A

t Eiland

Groo

h ac

An

tr.

ots

Go

at

st

ra nçon Poi

ed u Ru

R Vi . d. Vis sitan ita din nd es ine ns tra a

Ru

e

Bl

ae ra ts

rra

n

ard

ch

é

au

Ch

t Pr ie m s tra a

Go R. d utt . l. ièr e

e

R.

de l

st og Ho

a aC h

s-

an ce

nw

ue

H al le p

ke

yen

e

Mid

i

im

z

BE BO URS UR SE

Ru

l’É

de

Rue

f

oo

St

de s Ro Ros

Va l

aa

str

Rue

Bl ae

gHoo

t te

Hau

es

in M s

es êtr r. Pr sst d. ter R. ries P

se

Zu id la

nt

iem

Min

eA T apo waalf- pôtres stele n

sp

Zuid

st

Ru zendaes l de e Vil ler s

tr.

R

arita str. nesse -

du

Ta

str.

d

ens t

x

de

Sam

ine

tu v e

bo P ru te Kte e au . B Beu ote rr rst e r. C Vle et P hair e Bro s-enain od -

de de s nm Cha a k e peli rss e r s t r.

R. de -st Din raa an t t

at R. d. Sam l. arita

raa t

Min

des

Rue

e

Ru

r

t

ue d Sp es oo r-

ime s

st

at

au Ma R Hu x P rché Pe . d’U ide eau Eén rso ne nm x m nn

d

lar

e Ru Ru

n

n

ma Ép ke ero rs n str a

straat

Minie men

- st ra

Rue Lebeau

tra

-s

la

de a

e

nc

ge

tA l

Er

aa t ol W

es ai n L

t

an e Ga a ss Ko l. de rkt tr. nin la g inn Rein ega e lerij G Ko aler nin i gs

e

W

Ré i

ne s La ux

a

sc h

ge n

Re

at

tra ol s

es

Bd de l’I

e

nt

Ca

Ka

ee

rs t

ee

st

er

nt

Co

Gal. Bortier -gal.

at

rg

be en ud

t

aa

tr

ps s

Ru e K a d es rm P e l et ie

Crespel Rue Capitaine

Ru e y évo

de M o

de S ta s

s a rt

s tr a at

str a

au

tra a

M Ma arquis rkie s de Rue Par s Par och oiss iaa iens nss tr.

l rin

ize Ke

i ce m p ér at r

P Kt te. e . B r. d. ee Bo nh u ou che we rs rs st r.

Ha Ha reng rin s g

Ge ho ntil m Jo me nk er s

Rue R

K at

Dou

La

rt

e r Ru . l. P d

e eK

ssa

Fran - s tr c a r t aat

R So ue E lva . y

s

R Vi ue lla -s Her tra m at osa

s

tra

Rue d ’É E d in b d im b o u rg u rg st ra at

o E. S

g s s tr

H e r to

ale

Rue Roy

at stra

ings

Kon

oya le

Ru Ther e Thérésie esian enstranne at

Ru

ss

id i du M le va rd

e in

d e H al P o rt e

ier

Rue

Wav

erse

La

s t ee n

St.-Bonifatius

St-Boniface

Rue

MONTOYER

du L uxe

e e d de Ru planaat ris Pa s a l’E -str de Marsv eldstr. R.

Rue Bouré -str.

weg

ng

ve

t ra illo at n

Le e J. R Rue de l’Ath éné Bo ue Athe neu mst raat -s u

e

erf d C at ran tstra u G her d e e t as Ru Gro Br at re tra at ss Qu a Br ue re

rap

ste

Ru

sD

se

e nw

g t

de

la

e d e la

e Ru

en

de

aat

Nape ls s tr de N a p le Rue

tr.

aat

an

Ru Parle e d. Parle ment m straatents-

at stra

-

togs Her

Ru e Du ca le

lva ys

A ve n u

e-

B ou

ed

r

ntie gle Len t De -straa

s er ali ev aat Ch tr s ss de der e d Ru Ri

Vr

R.

les

ix

t e on r. Ru Dup -st J.

Els

Pa

a le

Duc Rue rd d uR

Bou

le v a

A R

e atr n Qu mo sy s A heemen r er ie mes V ind Hom k unes ans Six Je sjonkm Ze

at

an e r Ru Moe n r. Va -st

t

xel

ra

Z u id la

aa

d’I

st

Erfgoeddag – zondag 22 april 2012 ége nt

e Ru bel e Fro str

ed Ru

ven ue

ur atteeu Rue W -str.

str

ée

ie eV gu on

R

rd Ve

e n t la

e Ru la de

Reg

e

a

Arts

nd ga

E

’A Bo

des

rie de an Bu a t la t r a e s t d raa Rue h u i s -st Was el us am C e Ru

ed du e aat Ru str k Ei

RÔN

Ru

s Olive hof

rd

N/T

ts ve Na at es tra e d pens u R Ra

ba

TRO O

R

m

ns blo Sa tr. des vels R. Za Rue pens Cop -str.

rn

Rue d’A lsa ceue Lor rain e de Elz as- Lot har ing ens traa t Du

n

Lo

lier sca at a . l’E R. d Trapstr é

Ke

C hauss

R L ue

ue

tee te le t V io t r a a t s

me

ttes la de oleti e Ru V

Com

p es e d Ze s o mig l’A aat d. tr R. runts V

s

du

te Rueuff e r t t a h a ots t r a p

e hé ag arc rom s - t F Kaa rk a m

Rue

r.

e mm n Ho rétie sten- ns Ch Ker eke nn ma

uP

pin

Pl. Lo

at

st

rkt

r e d sb Ru Rui

k ec ro at sb ra uy kst R e e o

Fil

s

tra

Ru Pla ma

e le in ad e eg la M t e e n w de s Rue aen l a d M ag

e eck l. d ro Ga uysb ekR bro ij is r Ru gale

R

d ue

e s Ru orne tr. H s de orne Ho

-s

a as

t

am

’Eg

bli n

be r sG

aa

Na

. str

t r.

r B o or B tr. rss we

R

Rue

de N a m u r

at

t-

ns

tra

at

-s

.M

m . xu str Lo de ums

Ravens t ein-s tr ue ed

n mo

ul

R. d

h de la C anceller Ruensel a rijs tr a a ie t Ka Ru

d t on raa e L nst e d de Ru Lon

An o

ge

t aa tr e ns rôn o o T Tr d u e Ru

T

ouvain nsein

straat

Pr

kpersli

nt-Christophe at sto ffe lss tra

Jardin aux Fleurs Rue Plétinck Rue x Anneessens Bloemenhoft -str. eplein -s tr a a t ld in ’K ve Rue T e rt

1000 Bruxelles-Centre

Ch

vel

rzo

o Vo

d

ers

an ala e uiz uis Lo e Lo u en Av Ru

p. 41

e

rg

an

an


30 Het Klein Kasteeltje............................................... rondleiding : Een plek met geschiedenis Het Klein Kasteeltje organiseert een geanimeerde rondleiding : helden van weleer en van vandaag nemen je mee naar uitzonderlijke plekken in het gebouw en doorheen de verhalen van exmilitairen die vanaf 1852 hier gebaseerd waren, personeelsleden van het eerste uur die met weinig middelen in de winter van 1986 de allereerste asielopvang van ons land organiseerden én asielzoekers zelf.

tentoonstelling : Klein Kasteeltje vroeger en nu Het Klein Kasteeltje werd tussen 1848 en 1852 opgericht voor militaire einddoelen. Sinds 1986 doet het echter dienst als opvangcentrum voor asielzoekers. Doorheen de jaren onderging het gebouw verschillende structurele veranderingen en bood het onderdak aan verschillende doelgroepen. Deze 'veranderingen' zullen belicht worden in een tentoonstelling 'vroeger en nu'.

Le Petit-Château visite guidée : Un lieu plein d’histoire Le Petit-Château organise une visite guidée animée : héros d’autrefois et d’aujourd’hui vous entraînent à la découverte de recoins exceptionnels du bâtiment. Ils retracent l’histoire des anciens militaires basés ici dès 1852 et celle des membres du personnel de la première heure qui, durant l’hiver 1986, organisèrent avec des moyens limités le tout premier accueil de demandeurs d’asile de notre pays. Ils racontent aussi l’histoire des demandeurs d’asile eux-mêmes.

exposition : Le Petit-Château jadis et aujourd’hui Erigé entre 1848 et 1852 à des fins militaires, le Petit-Château accueille les demandeurs d’asile depuis 1986. Le bâtiment a subi plusieurs transformations structurelles au cours des années et hébergé divers groupes cibles. L’exposition ‘Jadis et aujourd’hui’ illustre ces ‘changements’.

Info Negende Linielaan 27, 1000 Brussel Boulevard du Neuvième de Ligne 27, 1000 Bruxelles doorlopend open tussen 10u en 18u, rondleiding om 10u, 11u, 13u, 14u, 15u en 16u ouvert sans interruption de 10h à 18h visite guidée à 10h, 11h, 13h, 14h, 15h et 16h niet toegankelijk / non accessible kaart Brussel-Stad p. 40-41 / carte Bruxelles-Ville p.40-41

p. 42



Koninklijke Bibliotheek van België.......................... 31 rondleiding : Heldenvertelling Erfgoeddag in de Koninklijke Bibliotheek wordt een bijzondere dag. Een gids neemt je mee naar enkele (on)bekende plaatsen in de Bibliotheek. De kapel, de keuken, de kelder van de boekentoren,… Op ieder plekje laten we een held(in) opnieuw tot onze verbeelding spreken. Welke helden ? Wat dacht je van de Gelaarsde Kat, Serge Reding en de gravin van Artesië ? Of Pieter De Buysser, schrijver-acteur. Die komt een van de helden uit zijn nieuwe voorstelling 'Book Burning' voorstellen. Klinkt dit jou allemaal onbekend in de oren ? Niet meer na de heldenvertelling in de Koninklijke Bibliotheek !

Bibliothèque Royale de Belgique visite guidée : Le récit héroïque L’Erfgoeddag est un jour hors du commun à la Bibiliothèque Royale. Un guide vous entraîne vers les recoins (in)connus de la Bibliothèque. La chapelle, la cuisine, la cave de la Tour des livres… Dans chaque lieu, nous laissons un héros (une héroïne) captiver notre imagination. Quels héros ? Erfgoeddag – zondag 22 april 2012

Que dites-vous du Chat botté, de Serge Redding et de la comtesse d’Artésie ? Ou encore de Pieter De Buysser, écrivain et acteur ? Ce dernier viendra présenter l’un des héros de son nouveau spectacle, ‘Book Burning’. Tout cela n’aura plus de secrets pour vous après le récit des héros de la Bibliothèque Royale !

Info Gutenberg Ingang van de Koninklijke Bibliotheek, Kunstberg, 1000 Brussel / entrée Gutenberg de la Bibliothèque Royale, Mont des Arts, 1000 Bruxelles doorlopend open tussen 10u en 17u, rondleiding om 10u30, 11u30, 13u30 en 14u30 (NL), om 11u, 14u en 15u (FR) ouvert sans interruption de 10h à 17h, visite guidée à 10h30, 11h30, 13h30 et 14h30 (NL), à 11h, 14h et 15h (FR) max. 15 plaatsen, reservatie nodig , max. 15 participants, réservation indispensable +32 2 519 53 72 [email protected] gedeeltelijk toegankelijk /partiellement accessible kaart Brussel-Stad p. 40-41 / carte Bruxelles-Ville p.40-41

p. 43


32 Koninklijke Muntschouwburg................................... filmvoorstelling en rondleiding : Helden in de coulissen i.s.m. Het Cultureel Erfgoedforum en Maria Tarantino

De film en rondleiding focussen op de bedrijvigheid achter de façade van een markant gebouw in Brussel : de Koninklijke Muntschouwburg. Meer dan honderd mensen werken voor en achter de schermen aan één gemeenschappelijk doel : een geslaagde voorstelling. De ateliers van de Munt vormen als het ware een kleine, op zichzelf staande stad. De documentaire en rondleidingen laten ons kennismaken met oude ambachten en nieuwe technieken, met de sfeer en collegialiteit achter de schermen, met kostuums en decors,… De helden staan deze keer niet op de bühne, maar achter de coulissen. Een eerbetoon aan hun werk !

La Monnaie film et visite guidée : Les héros en coulisses En collaboration avec le Cultureel Erfgoedforum et Maria Tarantino

Info Leopoldstraat 23, 1000 Brussel rue Léopold 23, 1000 Bruxelles om 11u (duur ca. 30 min.), aansluitend rondleiding in de ateliers (duur 1u) [NL + FR] à 11h (durée environ 30 min.), suivie de la visite guidée des ateliers (durée 1h) [FR + NL] reservatie nodig (voor 20/04) réservation indispensable (avant 20/04) +32 2 563 05 82 [email protected] niet toegankelijk / non accessible Deze activiteit focust op cultureel-erfgoedzorg Cette activité met en lumière la protection du patrimoine culturel

Le film et la visite guidée mettent l’accent sur l’activité qui règne derrière la façade d’un immeuble marquant de Bruxelles : le Théâtre Royal de la Monnaie. Plus d’une centaine de personnes travaillent devant et derrière les coulisses à un même objectif : la réussite d’un spectacle. Les ateliers de La Monnaie fonctionnent un peu comme une petite ville indépendante. Le documentaire et la visite guidée nous entraînent à la découverte d’anciens métiers et de nouvelles techniques, de l’atmosphère de collégialité qui règne derrière les rideaux, parmi les costumes et les décors,… Cette fois, les héros n’occupent pas le devant de la scène, mais l’arrière des coulisses. Cette visite rend hommage à leur travail !


p. 44



Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis...................................... 33

zoektocht : Superhelden ? De jeugdige bezoekers verwennen we met een heroïsche kinderzoektocht ! Verspreid over verschillende zalen kom je als deelnemers alles te weten over enkele Belgische helden. Als je de opdrachten tot een goed einde brengt, word je straks misschien de superheld. tentoonstelling : Heroisch erfgoed in het Legermuseum De helden van het Museum blinken hun medailles op voor Erfgoeddag ! Ze staan te popelen om hun levensverhaal te vertellen en je te overtuigen van hun heroïsche daden. Oordeel zelf en stem voor je favoriete held. In het museum en op de stembrief vind je twaalf uiteenlopende helden uit onze militaire geschiedenis terug, elk met een typische kwaliteit. Of kies je liever voor een notoire antiheld ?

Musée Royal de l’Armée et d’Histoire Militaire jeu-parcours : Superhéros ? Nos jeunes visiteurs sont gâtés, puisque nous avons préparé un jeu-parcours héroïque à leur intention ! Les participants découvrent, de salle


en salle, l’histoire de quelques-uns de nos héros nationaux. Si tu mènes ta mission à bien, tu deviendras peut-être le superhéros du jour !

exposition : Héritage héroïque au Musée de l’Armée Les héros du musée astiquent leurs médailles pour l’Erfgoeddag ! Ils trépignent d’impatience à l’idée de vous raconter leur vie et de vous convaincre de leurs exploits héroïques. Jugezen vous-même et votez pour votre héros favori. Vous découvrirez dans le musée et sur le bulletin de vote douze héros de notre histoire militaire, très différents les uns des autres et qui se distinguent chacun par une qualité particulière. Ou préférez-vous voter pour un antihéros notoire ?

Info Jubelpark 3, 1000 Brussel Parc du Cinquantenaire 3, 1000 Bruxelles doorlopend open tussen 10u en 18u, deze activiteit loopt nog door tot 24 juni / ouvert sans interruption de 10h à 18h, à voir jusqu’au 24 juin d eze activiteit werd speciaal voor gezinnen en kinderen (-12 jaar) ontwikkeld / activité spécialement destinée aux familles avec enfants (-12 ans) kaart Elsene p. 60-61 / carte Ixelles p.60-61

p. 45


34 Koninklijke Vlaamse Academie van België�� voor Wetenschappen en Kunsten rondleiding : Helden in de Academie i.s.m. VIGES (Vlaams Instituut voor Geschiedenis)

Ontdek de vele helden van het Paleis der Academiën ! We diepen heroïsche geschiedenissen, grootse verwezenlijkingen enz. op aan de hand van onze collectie beelden, bustes, attributen en penningen. Zo licht Hans Rombaut een aantal belangrijke figuren uit de Belgische geschiedenis toe, alsook de functies die deze plek vervult en vervuld heeft. Het Paleis is vandaag uitzonderlijk geopend. Een buitenkans !

Académie royale flamande en Belgique pour les Sciences et les Arts visite guidée : Les héros de l’Académie En collaboration avec VIGES

Découvrez les nombreux héros du Palais des Académies ! Nous exhumons des récits héroïques de notre collection d’images, de bustes, d’emblèmes et de médailles. Hans Rombaut présente quelques figures marquantes de l’histoire de la Belgique et révèle les fonctions liées à ce lieu, hier et aujourd’hui. Profitez de l’ouverture exceptionnelle du Palais des Académies pour l’occasion !

Info Hertogstraat 1, 1000 Brussel rue Ducale 1, 1000 Bruxelles om 10u30 en 16u (NL), om 12u en 14u30 (FR) à 12h et 14h30 (FR), à 10h30 et 16h (NL) max. 40 plaatsen, reservatie nodig / max. 40 participants, réservation indispensable +32 2 550 23 59 [email protected] geheel toegankelijk / entièrement accessible

© erf-goed.be


p. 46



La Fonderie – Brussels Museum............................ 35 voor Arbeid en Industrie rondleiding : Bronzen beelden De monumentale bronzen beelden die onze lanen en pleinen sieren zijn uitzonderlijk waardevolle kunstwerken. Deze monumenten werden niet enkel om hun artistieke uitstraling besteld. Ze waren ook bedoeld om patriottistische gevoelens op te wekken. Het jonge België moest nog een eigen identiteit en een nationaal gevoel ontwikkelen.

La Fonderie – Musée bruxellois de l’Industrie et du Travail visite guidée : Statues de bronze Les statues de bronze monumentales qui ornent nos places et nos avenues sont des œuvres d’art d’une valeur exceptionnelle. Elles furent commandées en raison non seulement de leur rayonnement artistique, mais aussi de leur capacité à éveiller des sentiment patriotiques au sein de la population. La jeune Belgique devait encore construire sa propre identité et son sentiment national.

Info Voor de trappen van het Justitiepaleis, Poelaertplein, 1000 Brussel / Devant les escaliers du Palais de Justice, place Poelaert, 1000 Bruxelles rondleiding om 10u en 14u visite guidée à 10h et 14h kaart Brussel-Stad p. 40-41 / carte Bruxelles-Ville p.40-41


p. 47


36 Marc Sleen Museum.............................................. rondleiding : Nero : held of antiheld ? Hoewel stripverhalen en helden bij elkaar horen als peper en zout, is Nero eerder een uitzondering op de regel. De personages van Marc Sleen zijn zeker niet zo heldhaftig en ernstig als klassieke helden als Kuifje, Lucky Luke of Jommeke. Net daarom is Nero uitgegroeid tot een van de grappigste stripreeksen die er bestaat. In het Marc Sleen Museum kan er dus zeker gelachen worden !

Musée Marc Sleen visite guidée : Néron : héros ou antihéros ? Néron est une exception à la règle qui veut que bande dessinée et héros soient indissociables l’un de l’autre. Les personnages de Marc Sleen ne sont pas aussi sérieux et courageux que des héros classiques comme Tintin, Lucky Luke ou

p. 48

Gil et Jo. C’est précisément pour cela que Néron est devenu l’une des séries BD les plus drôles qui existent. Au musée Marc Sleen, le rire est au rendez-vous !

Info Zandstraat 33-35, 1000 Brussel Rue des sables 33-35, 1000 Bruxelles open tussen 11u en 13u en tussen 14u en 18u, rondleiding om 11u, 15u en 16u ouvert de 11h à 13h et de 14h à 18h, visite guidée à 11h, 15h et 16h max. 3x20 plaatsen, reservatie nodig max. 3x20 participants, réservation indispensable +32 2 219 19 80 [email protected] gedeeltelijk toegankelijk /partiellement accessible kaart Brussel-Stad p. 40-41 / carte Bruxelles-Ville p.40-41



Museum der Letteren en Manuscripten................... 37

workshop : Kruip eens in de pen van een held Met behulp van pluim en inkt maak je kennis met verschillende schrijfstijlen van vroeger. Schrijf je eigen heldenbrief en creëer een unieke heldenhandtekening.

tentoonstelling : Papier hier Intieme brieven en manuscripten geven je een uitzonderlijke kijk op het heldenleven. Hoe hield Keizer Karel de macht over zijn immense rijk ? Wat vonden helden als Einstein en Freud van elkaar ? Voelden kunstenaars als ToulouseLautrec zich wel een held ? En hoe creëerde Hergé zijn held Kuifje ? De antwoorden liggen verscholen in unieke documenten. Een gids neemt je mee op ontdekking.

Musée des lettres et manuscrits atelier : Glisse-toi dans la plume d’un héros Teste différents styles graphiques d’autrefois, à l’aide d’une plume et d’un encrier. Ecris ta propre lettre héroïque et crée une signature de héros unique au monde. atelier : Le papier de nos jours Lettres intimes et manuscrits offrent un angle de vue exceptionnel sur la vie des héros. Comment Charles Quint gardait-il la mainmise sur son immense royaume ? Quelle opinion des héros comme Einstein et Freud avaient-ils l’un de l’autre ? Un artiste comme Toulouse-Lautrec se considérait-il comme un héros ? Comment Hergé créa-t-il Tintin, son héros ? Un guide vous entraîne à la découverte de documents uniques, dans lesquels se nichent les réponses à toutes ces questions.


Info Koningsgalerij, 1000 Brussel Galerie du Roi 1, 1000 Bruxelles workshop doorlopend open tussen 13u en 17u, museum doorlopend open tussen 10u en 18u, rondleiding om 10u en 15u (duur 1u, in het Nederlands en in het Frans) / ouvert sans interruption de 13h à 17h, musée ouvert sans interruption de 10h à 18h, visite guidée à 10h et 15h (durée 1h, en NL et en FR) reservatie nodig voor workshop en rondleiding, max. 25 plaatsen / réservation indispensable pour l'atelier et la visite guidée, max. 25 participants +32 2 514 71 87 [email protected] d eze activiteit werd speciaal voor gezinnen en kinderen (-12 jaar) ontwikkeld / activité spécialement destinée aux familles avec enfants (-12 ans) niet toegankelijk / non accessible kaart Brussel-Stad p. 40-41 / carte Bruxelles-Ville p.40-41

p. 49


38 Museum van de Nationale Bank............................... zoektocht : wie wordt de held van het museum ? We gaan op zoek naar de helden van het NBBmuseum ! Op een toffe manier ondernemen gezinnen met kinderen in de voormalige burelen van de Nationale Bank een ontdekkingstocht in de wereld van het geld. Aan de hand van een vragenbundel worden jong en oud aan het werk gezet. Er is voor elk wat wils : doe-opdrachten voor de jongsten en een uitdagende prijsvraag voor de volwassenen.

rondleiding : helden van goud, zilver en… papier Wat heeft de Nieuwpoortse schipper Hendrik Geeraert gemeen met de Brusselse feministe Marie Popelin ? En wat is de link tussen de bijna 500-jarige cartograaf Gerard Mercator en de Griekse held Atlas ? Ooit waren ze meer dan welkom in onze portemonnee. Kom uw geheugen opfrissen in het Museum van de Nationale Bank van België en ontdek dat het verschil tussen geld en held meer dan één letter is.

Info Wildewoudstraat 10, 1000 Brussel rue du Bois Sauvage 10, 1000 Bruxelles doorlopend open tussen 10u en 18u, rondleiding om 10u30, 14u en 16u ouvert sans interruption de 10h à 18h, visite guidée à 10h30, 14h et 16h d eze activiteit werd speciaal voor gezinnen en kinderen (-12 jaar) ontwikkeld / activité spécialement destinée aux familles avec enfants (-12 ans) reservatie nodig, max. 3 x 25 plaatsen / réser vation indispensable, max. 3 x 25 participants +32 2 221 22 06 [email protected]

Musée de la Banque Nationale jeu-parcours : Qui sera le héros du musée ? Nous partons à la recherche des héros du Musée de la Banque Nationale ! Les familles avec enfants se lancent dans une exploration ludique du monde de l’argent, dans les anciens bureaux de la Banque Nationale. Petits et grands sont mis à contribution et doivent répondre à un questionnaire. Un jeu-parcours qui convient à tous les âges : les enfants doivent remplir des missions concrètes et les adultes participent à un concours plein de défis.

visite guidée : héros d’or, d’argent et… de papier Qu’ont en commun le batelier nieuportois Hendrik Geeraert et la féministe bruxelloise Marie Popelin ? Quel est le lien entre le cartographe Gérard Mercator, dont on fêtera bientôt le 500ième anniversaire, et le héros grec Atlas ? Tous ont été les bienvenus, à un moment donné, dans notre portefeuille. Venez vous rafraîchir la mémoire au Musée de la Banque Nationale de Belgique, et découvrez le lien étroit qu’entretiennent les héros et l’argent.


p. 50



Museum van de Stad Brussel – Broodhuis.............. 39 rondleiding : van Manneken-Pis tot Frans Anneessens Van Manneken-Pis tot Frans Anneessens en van Sint-Michiel tot Karel Buls. Deze reële, historische of fictieve personages waren op een of andere manier belangrijk voor onze hoofdstad en kregen daardoor de status van held. Samen met een gids ga je in het museum op zoek naar portretten en voorstellingen van deze personages die er sinds jaar en dag bewaard worden. Na Erfgoeddag zal je ze toch net iets anders bekijken !

Musée de la Ville de Bruxelles – Maison du Roi visite guidée : De Manneken-Pis à François Anneessen De Manneken-Pis à François Anneessens et de Saint-Michel à Charles Buls. Ces personnages réels, historiques ou fictifs ont, d’une manière ou d’une autre, joué un rôle important pour notre capitale, ce qui leur a valu le statut de héros. Un guide vous entraîne à la recherche de portraits et de représentations de ces personnages qui sont conservés depuis longtemps dans le musée et que vous regarderez certainement d’un autre œil après l’Erfgoeddag !

Info Grote Markt, 1000 Brussel / Grand Place, 1000 Bruxelles doorlopend open tussen 10u en 18u – rondleiding om 11u, 14u en 16u – los van de speciale Erfgoeddagactiviteit, is de vaste collectie gratis doorlopend te bezoeken / ouvert sans interruption de 10h à 18h – visite guidée à 11h, 14h et 16h – indépendamment de l’activité organisée dans le cadre de l’Erfgoeddag, la collection permanente est accessible gratuitement toute la journée niet toegankelijk / non accessible kaart Brussel-Stad p. 40-41 / carte Bruxelles-Ville p.40-41


p. 51


40 Sint-Lukashogeschool Brussel............................... tentoonstelling : Helden i.s.m. Erfgoedcel Brussel

Helden en heroïek roepen vragen op. Wat is een held ? En wat maakt een held tot een echte held ? Zijn kunstenaars per definitie helden, of bedienen ze zich louter van het discours en de looks van helden ? Wie bepaalt dat ? Onze tweedejaars studenten fotografie trekken op onderzoek en brengen een fotografisch verslag uit, met aandacht voor verhalen en bijzondere heldenlocaties in de hoofdstad.

Info Coudenberg, voormalig Paleis van Brussel Ingang Villa Hermosastraat 5, 1000 Brussel Coudenberg, ancien Palais de Bruxelles entrée via la rue Villa Hermosa 5, 1000 Bruxelles

Sint-Lukas Bruxelles exposition : Héros en collaboration avec l’Erfgoedcel Brussel

Les héros et l’héroïsme suscitent des interrogations. Qu’est-ce qu’un héros ? Qu’est-ce qui fait l’étoffe d’un vrai héros ? Les artistes sont-ils des héros par définition, ou s’occupent-ils uniquement du discours et de l’apparence des héros ? Qui décide de cela ? Nos étudiants de deuxième année en photographie mènent l’enquête et rédigent un rapport photographique qui s’attarde sur les récits et les lieux de notre capitale qui témoignent de faits héroïques.

doorlopend open tussen 10u en 17u ouvert sans interruption de 10h à 17h kaart Brussel-Stad p. 40-41 / carte Bruxelles-Ville p.40-41

p. 52



Tram 66 – Sociale Fotografie Brussel........................ 41 tentoonstelling : De sociale strijd en haar helden Met foto's brengen we het verhaal van de sociale rechtvaardigheid en haar helden : abbé Pierre in de kapel van La Poudrière, Jan Vermeire bij Poverrello, Cardijn in de kapel Rerum Novarum, het socialistische volkshuis in de Marollen en het archief van de communistische partij in de Kazernestraat. Na je bezoek aan de tentoonstelling kun je de bijhorende wandeling doen.

Info Kapel Rerum Novarum Cardijn, Pletinckxstraat 19, 1000 Brussel / Chapelle Rerum Novarum Cardijn, Rue Pletinckx 19, 1000 Bruxelles

Tram 66 Atelier de Photographie sociale exposition : La lutte sociale et ses héros Les photographies racontent l’histoire de la justice sociale et de ses héros : l’abbé Pierre dans la chapelle de La Poudrière, Jan Vermeire à Poverello, Cardijn dans la chapelle Rerum Novarum, le bâtiment socialiste de la Maison du Peuple dans les Marolles et les archives du parti communiste rue des Casernes. Après votre visite de l’exposition, nous vous invitons à participer à une promenade sur le même thème.

doorlopend open tussen 11u en 17u, ouvert sans interruption de 11h à 17h gedeeltelijk toegankelijk / partiellement accessible kaart Brussel-Stad p. 40-41 / carte Bruxelles-Ville p.40-41


p. 53


42 VOS Brussel.......................................................... tentoonstelling : De ware helden ? Met de vraag 'Ware helden ?' willen we vandaag focussen op enkele belangrijke figuren uit de (wereld) geschiedenis die een bijzondere betekenis hebben (gehad). VOS Brussel brengt een aantal bekende, pacifistische helden onder de aandacht : Marie Curie, Henri Dunant, Mahatma Gandhi, M.L. King. We laten je ook kennismaken met verzetshelden uit WOII, zoals Martin Niemöller en Dietrich Bonhoeffer.

Info Emile Jacqmainlaan 124, 1000 Brussel boulevard Emile Jacqmain 124, 1000 Bruxelles doorlopend open tussen 11u en 17u, vernissage om 11u / ouvert sans interruption de 11h à 17h, vernissage à 11h

VOS Bruxelles exposition : Qui sont les véritables héros ? ‘Qui sont les véritables héros ?’. À travers cette question, nous mettons en lumière quelques personnages majeurs de l’histoire (mondiale) qui ont (eu) une signification particulière. VOS Bruxelles s’intéresse à quelques héros connus et pacifiques : Marie Curie, Henri Dunant, Mahatma Gandhi, M.L. King. Nous vous invitons aussi à découvrir des figures héroïques de la résistance durant la Deuxième Guerre Mondiale, comme Martin Niemöller et Dietrich Bonhoeffer.

niet toegankelijk / non accessible kaart Brussel-Stad p. 40-41 / carte Bruxelles-Ville p.40-41

p. 54


1020 Laken Laeken M

plein

rklaan Pa

jk li

k n

ni Ko

Pa r kl a a n

klijk Konin

ob in

se

rd

ui

oo

erets traat du P rogr ès

Rue

Gau ch

g

we

en

ste

se-

werp

Ant

oe

nd

ree

f

All

ée

ote

-do k

Ve rt

e

Po du ue en

nV erg Gr

Paleizens

ssi

Av an

tra

e

nla

at

in

ue i-s R su a M

Re

ve

kh

lv W

rt

Square J. De Troozsquare

la

Ha

er

Vi

aan

l -l

ae

de M oors le s tra ad e t

st

ck

Bo

E.

nk

e

n Ju Du Bl belf br d. ee uc du st qlaa Ju laa n n b ilé Schelde st raat Rue de l’E Bo sc aut ule va rd

ze

.d

© CARTO uitgeverij, Brussel

en

Av

Thurn & Taxis Tour & Taxis

te

Pont de Lakenbrug

n

Place A. Poesjkin -plein

s

raa 43 t O.-L.-Vrouwvoorplein 14 r Parvis -st old I Notre-R Rue Leop Place R u e Ma Dame . Stép E. Bockstael r ie ha -C -plein Halte nie hr i s t i Koningschap ne Place - Royauté J.B. Willems M ar ia-plein Ch r is tin Place as de la Maison Rouge tr Roodhuisplein

laa

ea

d I -st

ne

Av .J

Royal

pol

Leo

Rue

Bo

Bl d De . D e N a S met eyer-laan

Domaine

gin

aat Esseghemstre m Rue Essegh

Koninklijk Paleis Château Royal

nin


n

Koninklijk

Ko

n

i

Be en lgi ue ca -la a

at

or

Belgica A v

tra

d Mé

Pannenhuis

aa

Domein

yal rc Ro Av e n u e d u Pa e ainte-Ann

e Ru

an

es

des Rue Ar tistes traat arss a n ste Kun

kstael Bld. E. Boc

-la

nhuys Panne

nd

Bockstael Rue Steyls

Laken

du Rue

-l a a n

r la Wa O. Av.

n laa

at

R

r Vri è R u e De

el-

t ra

Japanse Toren Tour Japonaise

s ier

aat oristr

sta

I-s

s te s Wo e

ix po ire-laan M s

Ave nue. d es

ck

ld

at isstra enhu Pann

Le

o op

n

Bo

Steylsstraat Rond-Point du Pannenhuisplein

C h a rl e

R

ue

Rue lva-straat E. De

ve n u e ers- A Ontmijn laan

Rue J. Lahaeystraat

Halte Woeste

a

Med

Prins Leopoldsquare Ru Prince Ch. Re ama Léopold e str. kersGasstraat

Jette

r

i al

a

d

De

N

Parc de Laeken

E.

r va ule

De et Sm

Witte Acac

rêve S adreef D Sint-Ann

an -la er op ro

St Stuyvenbergh

an r-la ye ae

J. Sobieskilaan

de

Brugmann

Rue E. Wauters-s traat

lstraat R u e du Heys el

a ub Ho

Houba Brugmann

Park van Laken

Avenue

ue en Av

J.B. Dep airela an

He ize

ch

du rd va ire ule na Bo ente C

e Bo

la

Ba

BoAve uc nu ho e ut

ou

tla

an

a

n

2

Ve rs ai lle

12

lla

ri d

stfee uw n E e l aa

Voetba

P a g o d e n laa n Halte De Wand-Dikke Linde an De Wand-Gros Tilleul Amerikaans- Av en theater Tilleul u e d . du Gros V an P r a e Av eM an ela Place Dikkelind a d r id tl Louis Steensad

Atomium

A

Heizel Heysel

p. 55

HOOFDPROGRAMMA LAKEN

43 Museum voor Grafkunst – Epitaaf............................. tentoonstelling : De (vergeten) helden van 1830 i.s.m. Vrijwilligers Brussel 1830

Epitaaf focust vandaag op (de herdenking van) de Belgische onafhankelijkheidsstrijd. Rond de gipsen reliëfs die model stonden voor het monument ter ere van de helden van het Martelarenplein zetten we een tentoonstelling op. Diverse stukken in de collectie van Epitaaf die verband houden met dit thema worden voorgesteld en gekaderd (waaronder oude grafplaten uit de Koninklijke Crypte en het model grafmonument Coghen).

Musée de l’art funéraire – Epitaaf exposition : Les héros (oubliés) de 1830 En collaboration avec les Volontaires de Bruxelles 1830

Epitaaf se penche sur (la commémoration de) la lutte pour l’indépendance. L’exposip. 56

tion s’organise autour des reliefs en plâtre qui servirent de modèle au monument à la gloire des héros de la place des Martyrs. Des pièces issues de la collection d’Epitaaf qui illustrent ce thème sont exposées et commentées (entre autres les pierres tombales de la crypte royale et le modèle du monument funéraire du comte Coghen).

Info Grafbeeldhouwersatelier Ernest Salu, Onze-Lieve-Vrouwvoorplein 16, 1020 Laken Atelier du sculpteur Ernest Salu, Parvis de l’église Notre-Dame de Laeken 16, 1020 Laeken doorlopend open tussen 10u en 18u, rondleiding om 10u30 en 14u (NL), om 11u30 en 15u (FR) ouvert sans interruption de 10h à 18h, visite guidée à 11h30 et 15h (FR), à 10h30 et 14h (NL) gedeeltelijk toegankelijk /partiellement accessible kaart Laken p. 55 / carte Laeken p. 55


1030 SCHAARBEEK SCHAERBEEK

3

Koninklijk Koninklijk Paleis Château Royal

V

or vo l i Station - Gare Schaarbeek

Ch a

nw eg

ee

st se et lm He

n

-laa

rt

aan

Be

Halte Crossing

Bd

Josaphatpark

ane

ea

-la

an

La

.

al

sch

ote -d oe

be r mo n t l

-laa

s ui

z

gier

Lam

Gr

n

H

t

Av. R Albe oi r t II

at

aa

n er t I I - la ag n

a str

ce

r-l

-str.

ht aac

.A Av

e Ro

Lo

eg nw

tee

ses

on

St.-Josse

Koninginneplein Place d.l.Reine

Vo lt a i r e - l a a n

St.-Joost

at

nue

stra

Ave nu

Ru Seue tin

Av e

ont-

Place de Houffalizeplein n u e e Av d -l a a n

Rog

ier

Laudestraat

de Rue - str. salem

lais

Dup

44

Rue E.

weg teen tses h c a Ha

Jeru

es Pa Rue d

Rue

16

ler Vog

traat Paleizens

Gare du Nord

Rue

Schaerbeek

n -laa

e

Noordstation

raat

La

i re

in

ierst

ls st ra at

Av L. Benue er t r a n

Halte LiedtsLiedts plein

Rog

ev D ar d

ta

Re

Schaarbeek

la a n

rm

la

Gemeentehuis Maison 15 Haltecommunale Place Rubens Rue s-straatCollignonn plein e b u R

en-

be

e

po

ilee sV leu ge

l He de ée s us

Helmet

Heilige Familie Sainten Famille a a l Halte erold Helmet em aer

Rue Fra - Av en ue Vol de R ikin s A u straat

Pa v i l j oens traa t R u e d u Pav illon

Place Gaucheretplein

rt

Ve r h

m

.d tr

ul

g. . Eu Place Av E.Verboeckhovenplein

Av

ue i-s R su a M

m il e

an

Bo

Square J. De Troozsquare

t aa

a

oi

la

Pont de Lakenbrug

l

te e on Ru aum at Ch -stra

am H

tr

pl

Av. E

t

n

as

on

on

laa

tin

Bruxelles

M

Place Princesse Elisabeth an la

r-

rt

ne

r is

Brussel

. Av

i is

ua .H Av

gin

Ch

La mberm

nin

nie p té

ka

.R

.G Av

Prinses Elisabethplein

Pont Teichmannbrug

nd ok Cha ree ussé Ko f e d ’A Albe ning A All nve r ntw r t IIerps s ée laan eVe ste r te Rue en Gau we cher g -stra et at Vo o r Gau u it g a Aars cher Vi chots ngst etstr lv raat aat tr aat oo Ru R W ue d ed rd u Rue er Prog eB d ’Aer rès k se rab s h chot an u s ti str aa t Va nd Ru er e Ru lin e d str enGa aa l l t ait Kon -st . St. raa Mar t iast Haa r. R chts .Roy este ale enw Ste. Ru eg Mar e F Jo ie . J. sa C h Na aus ph vez s at ée d -s t r st eH aat ra aec at ht Rue Josaph at-straat Pri nce Rue J.Brand -str. s s e Prin E l i ses Ave n sab eth ue -la Pa u an l De

Ko

n ze

ch ba n en -laa d o

nd

i

si

an

ra

ai

ua

U

la

e ds

an

Q

s de

s ne

o

Lin

nw

eg

ha

ée

Pont Van Praetbrug

V

n ra e eF Ru atol An

e te

C

s us

d

l-la

Royal

de

e

nu

e Av

il

vo

e rd

v il

e n ob a en - l a .Z e Av amm Gr

e

V

Domaine

rd

e

Domein

m

be

rm

Parc Josaphat

ont

e n h o wer- l a a n . Eis Gen Av. Place des e Ro gier Bienfaiteurs

n

Ave nu

Weldoenersplein

Rog

ierla

an



p. 57


44 De vrienden van Pogge vzw................................... défilé : ‘Alles es just’ In de sporen van Pogge i.s.m. Espace Vogler en de Erfgoedcel Brussel

We brengen hulde aan de volksheld van Schaarbeek : Pogge ! We houden een feestelijke optocht in de Poggewijk met de Vrienden van Pogge, Fansifar, Les Mignonnettes du Quartier Bruegel en de reus Julo I. Afsluiten doen we op het Colignonplein met een concert. Kom meevieren !

tentoonstelling i.s.m. Espace Vogler, Léon Verreydt, La Maison des Arts, Les Chemins de Traverse asbl, Klare Lijn vzw en Dienst Nederlandse Cultuur Schaarbeek

'Alles es just' treedt in de sporen van Pogge, een 19e-eeuwse Schaarbeekse volksfiguur. In de volkscafés beslechtte hij menig burenruzie met zijn beroemd geworden slagzin 'Alles es just'. Volledig naar de geest van Pogge, bieden we je een tentoonstellingscircuit aan op verschillende locaties, met startpunt in het café ‘Les Trois Rois’. Langs het parcours is er een wijkfeest met muziekoptredens, buurtwandelingen en een optocht met de Vrienden van Pogge, majoretten en fanfares.

Info Poggewijk, Houffalizeplein – Colignonplein, 1030 Schaarbeek / Quartier Pogge, place de Houffalize – place Collignon, 1030 Schaerbeek doorlopend open tussen 15u en 18u, ouvert sans interruption de 10h à 18h d eze activiteit werd speciaal voor gezinnen en kinderen (-12 jaar) ontwikkeld / activité spécialement destinée aux familles avec enfants (-12 ans) geheel toegankelijk / entièrement accessible kaart Schaarbeek p. 57 / carte Schaerbeek p. 57

p. 58

Les amis de Pogge asbl défilé : ‘Alles es just’ Sur les traces de Pogge i.s.m. Espace Vogler et l’Erfgoedcel Brussel

Nous rendons hommage au héros populaire de Schaerbeek : Pogge ! Un défilé festif déambulera dans le quartier Pogge avec les Amis de Pogge, Fansifar, les Mignonnettes du Quartier Bruegel et le Géant Julio Ier. Le défilé se clôture sur la place Colignon avec un concert ! Venez faire la fête avec nous !

exposition En collaboration avec l’Espace Vogler, Léon Verreydt, La Maison des Arts, Les Chemins de Traverse asbl, Klare Lijn vzw et le Service de la culture néerlandophone de la commune de Schaerbeek

‘Alles es just’ part sur les traces de Pogge, une figure populaire du Schaerbeek du 19ème siècle. Celui-ci est parvenu à désamorcer maints conflits de voisinage dans les cafés populaires grâce à sa devise devenue célèbre : ‘Alles is just’. Dans l’esprit de Pogge, nous vous proposons une exposition sous forme de circuit passant par plusieurs lieux et en commençant au café ‘Les Trois Rois’. Une fête de quartier est prévue le long du parcours, avec des mini-concerts, des promenades guidées, un défilé avec les Amis de Pogge, des majorettes et des fanfares.

Info café ‘Les Trois Rois’, zwembad Neptunium en Espace Vogler – 1030 Schaarbeek café ‘Les Trois Rois’, piscine Neptunium et Espace Vogler, 1030 Schaerbeek doorlopend open tussen 10u en 18u, loopt nog tot 6 mei 2012 / ouvert sans interruption de 10h à 18h, à voir jusqu’au 6 mai 2012 kaart Schaarbeek p. 57 / carte Schaerbeek p. 57


PROGRAMME SCHAERBEEK

Flagey vzw............................................................ 45

tentoonstelling : Flagey, held van de ether i.s.m. Korei en Architecture Archive – Sint-Lukasarchief vzw

Flagey zou zonder de tussenkomst van het SintLukasarchief vast niet meer bestaan. De zorg om het behoud en de ontsluiting van de 'kroonjuwelen' van stedenbouwkundig en architecturaal roerend erfgoed, vormt immers de motor voor het behoud, de restauratie, de renovatie en de herontwikkeling van dit erfgoed. Vandaag tonen we je deze archiefpareltjes op een heel bijzondere locatie.

tectural mobilier constituent en effet le moteur de la conservation, la restauration, la rénovation et la réhabilitation de cet héritage. Nous vous dévoilons aujourd’hui ces perles architecturales dans un lieu hors du commun.

Info Belvédèrestraat 27/5, 1050 Elsene Rue du Belvédère 27/5, 1050 Ixelles

exposition : Flagey, le héros des ondes

doorlopend open tussen 10u en 15u, rondleiding om 10u30 en 13u30 (NL en FR) ouvert sans interruption de 10h à 15 h, visite guidée à 10h30 et 13h30 (NL et FR)

En collaboration avec Korei et Architecture Archive – Sint-Lukasarchief asbl

reservatie nodig, max. 25 plaatsen réservation indispensable, max. 25 participants

Sans l’intervention des archives Sint-Lukas, Flagey n’existerait certainement plus. L’attention apportée à la conservation ainsi que l’ouverture de ‘joyaux’ architecturaux et du patrimoine archi-

[email protected]


geheel toegankelijk / entièrement accessible kaart Elsene p. 60-61 / carte Ixelles p. 60-61

p. 59

h ar arl e l es de

1050 elsene ixelles

tr

nstr

at

A a r le

stra

d ’A r lo n Tr ie r -

Rue Froissart-str .

k

n

ni

Ko

at

tra

ray -s

eG

t

Ru

r a t r. ss e

s

se

rd

G. Rue B str iot.

K

W

er

kh

lv

Vi

ui

A. Laba rre

oo

lijk onink

Ch V l eaus u r gsée a t sde e s Vle t e e urg n w at eg

e

g

we

Gau ch

erets traat Rue du P rogr ès

en

All

se-

Ant

werp

f

ree

ste

ée

Ve rt

-do k

ote

nd

oe

Gr

Bo

ul

e d u S P Jor t.- o r t iss t r.

nV erg

ssi

Ba

an

nla

s

Paleizens

rloo

ve

d

RuK r u e d is e st la

Rue

Lou

Chaussée de Vleurgat Av s e st e e n w e e n V leu r g a t g u

st

ck

Bo

ue

E.

en


ae

l -l

aan

r o is e

C h a r le

gin

Av

Wate

gm ann n Ju -la D an ub Bl belf ru d. ee cq du st - la l a Ju a an bi n Schelde st raat l é Rue de Bo l’Esc aut ule va rd

nin

an

straat

nhuys Panne

Bru

Ko

la

du Rue

ea

za

Rue Washington-

steen

weg

St

re

ui

oi

Lo

ct

an

Av .J

se

Vi

r t-la

nue

ui

la

at isstra enhu Pann

kstael Bld. E. Boc

de

Albe

Ave

Lo

ue

Rue lva-straat E. De

R

-B e st rna ra r at du

t

-l a a n

nu e

J. LRue eje str une.

aa

s te s Wo e

Av e

Ixelles

Ha

s Chau s. d e C h a r le

Bo

tr

e e C h a rl

Elsene

D ro lp Bé u e Rue do an Co .d A la la e Em we de v. eg eu nu A w Ni ue ve en A Av e en . te om str dr es ot ls po qu n ip Pa aa aa l’h d nl J. e on oo .d ray-laan Bo e Av Kr . Du t e in n Ru e Wé ry- str aa .É h. d v a C Re la la an ba e e n s d ’I xe ll e s .d tr. R g a at A v ittes str eW an Etan l e - l a a n A. D enl a ul de n s p o r a n Ga Gul Vi j v e r s ev De n ls en e n . laa A v eE n ue G ise ne

ss

ue en Av n laa el-

ng

sta

ni

ck

Bo

an

roi

la

E.

Ixelles

R J. ue Va n st Vo ra ls at em Ru e M alib ran -st raa

-

Pa r kl a a n

a

za

in


li

-s

bl in

de

e

Ru

ob in

Avenue

ui

rw

ve n u ers- A Ontmijn laan

aat Esseghemstre m Rue EsseSgh t.- R Be ue rn ar

t

t aa tr e n s ôn o o Tr Tr u .d Av eg n w es e e ell s t ’Ix se e d e n sé al l s us E h ar c R o y u PC a A d v e e n u nne A ew e g ef Drêve Saint nad erel l es ri Sint-Ann x do es Mé ns sé e se us Ru El ha aat oristr C Med

Lo

an -la er op ro

St

Du

de

Elsene

Laken

Brus

jk

Pa

e aa ôn t r Tr n s u o . d Tr otr. s s e Av en dr nd Lon Lo de R.

rklaan


a ub Ho

ve

p. 60

Rue

t-

s fee uw n E e l aa

ue en Av

O

Jette Sint-Gillis

Saint-Gilles

aat

ijve l’Ind rhei ustr dss ie traa t

H R .d uid es eveTan N H Ru ie u str. tternse o - urs e T wla o e rr n d Ru g e -N st e ra eu Bl ve ae at sst o Ru r a ut e a t la HeH a an ize u t e BoAve uc nu ho e ut Re ge nt sc ha ps Rue E. Wauters-s st traat ra R at u Ré e d J. Sobieskige e l laan nc a e

12

r

ns s

a

Brussel

2

ek eg rb e e n w t te C h . d ’ E e st e r- b ee k s Et t e

A

Bd. du R ege ntKun stla an A laan v. de Ar ts s R. N de

We Albertinatst r. plein Place de Warande Square M C Maalbeek l’Albertine P a gFrère-Orbano d e n laa n Rue K ad de Ve rs ai lle Parc Ber r de l Place Halte Heizel r u . oe Bruxelles square i n P a L e d a Koningsr a leiz la RouppeDe Wand-Dikke Linde oi Heysel izersla mpe Atomium plein Pl. d enpleina n De Wand-Gros Tilleul Place plein . Pala Place Ke e l’EGrote is Schum Av AmerikaansRu d Royale Voetba Zavel R. M B d. en e B plein lla theater onto Place du elli lleul u e n Ti s y ro n e G a P de r-st V a Grand Sablon . du Paleis Troonr r Av d Koninklijk a an r ela aat Ma et Troon s Place Dikkelind d r id Palais Royal plein R. d Bruxe -la t r a a t Louis SteensPlace u L u an xem Rue Be plein Kleine du Trône h b llia Japanse Toren c urgBruxelles e Park van s t r. Tour Zavel Parc Japonaise Place Bo Place du Naamse Poort du Luxembourg LéopoldH a a u r Laken e t y d s t s l R ue el Petit Sablon -plein J.B. oPorte de Namur park Dep rlo airela Egmontate an tuin W Europees Parc r Koninklijk Ho e Vossen18 ’O Parlement Place d’Egmont rd d Wav plein Justitiend a Jourdaners Européen o v s Den â Met Houba e ei l paleis plein R. Domein To ou Place du BrugmannPalais de ste . l. Louiza- B en Jeu .d e de W Justice é v s w R s plein avre eg C h a u de Balle Parc de n Place A laa Brugmann Louise e e o Laeken Witte tr t s ijk t rlo Acac ep aa ier kl a n ate i al in tra Sc rstr laa r-laan W a on nss u s e d t Place K n ri lie ye s R e t e e Fern. at R. ep Stuyvenbergh nv ae d’ Stefania- PAve nue. d e Place S c tra uc I lde ts iad CocqeN plein u R.Blyckaerts c D Hallepoort G Place plein a d u u V Koninklijk et Halte Paleisplein Porte de Hal Château Royal Stéphanie Vi e d Sm Blyckaerts u De R Prins d Domaine r t va a ix Leopold47 ule r aCro square Ru Royal t Prince Ch. Re a a Phi a r mae t Léopold Rue res è i r str. kersV R u e De Gasstraat urs des Rue Ar tistes Place t aat s tr a j s s i r a Eugène aar tr we B sten Rue Flagey- rou d es -s Kun Les bro uss art-stra at plein B ue45 qz R rec r édè at fa Rue R u eB e l v s t r a eBockstael du D J. Lahaeystraat I e d -st Rue e Steyls Steylsstraat raa 43 pol Ru rens Ru r t Rond-Point du t n W Leo Bo traa e e at O.-L.-VrouwPannenhuist s . er r t Kasteleinsplein voorplein s Wa 14 lo r Ru Parvis os -st plein t e eeLr e- opold I es G. au R udu Place nk Notre-R eM c A m Rud e l ’ l e i dPlace te Chatelain Dame . Stép a Ru ze i A Ma en Bockstael ng r ie Ru erik qE. h a u s G. Sto -C e nie Rue e -plein e tw aa du stra Halte V cqstr. hr i s J. ns ra a e g A i c l t I a I i n XII a s W s m t Ié r ie s t r HaltePlace b o t i n eKoningschap Place str. ld n a o c Royauté a p a e Woeste J.B. Willems o t M i A.DelporteT n e a e L Place ria plein Gevangenis -plein -C Albert hr e Leemansist 46 s- . Ch Ru Pont de Place in plein Prison s au as o e- r t r de la Maison Rouge b ss rge s t e su s t r t r u LakenM n u ée Roodhuisplein B e ns brug Te m Ruegdm e ter d x i e ur po Pannenhuis Bo Square A n ire-laan W an M Place a G eC J. De Troozl a s - n te de h rd A. Poesjkin re laa square r an Abbaaya t e l’ l t a l r o u u a e o s tr ev -plein Abdij Rue d ij .W en epo O v Place d . A .L Ab Ter Kameren Av Ch. GrauxAbbaye de la Place L G. BrugmannCambre aat plein r t s A Gen. plein nst r. E. v e n Ru-eB. Coly P a tt o n e re s De u Ster r epl ei n J. n str. -a e t laa Mo e a a r enue Pl ac e n tl P e v -l a a n n de l ’ Etoi l e r a A è t la e i n D l a re us ThurnGuy & Taxis Ave e Mo Place . C la nue rkatm r ala Cambre E e T Moliè Belgica A n e - se r e- la a n Tourd’Arezzo & Taxis Av. a n d -l a a R uBdu i d Be ven Guido Van Arezzo Legr as lgi ue M plein t ca traa s e r e d n i k r -la Rue Va n d e Ter Kamerenbos an Bois de la Cambre © CARTO uitgeverij, Brussel R. d Ce es A l str lebr lexie


1050 elsene ixelles

33

ssel

nu Av e

Jubelpark

Oud

elles

Tervuurse- Mérode poort Porte de T Tervueren des se r v u r e

Parc du Ne Cinquantenaire

ard-str aat

e eG

org

nri

-la

4

an

St.-LambrechtsWoluwe an la

es

-Saint-Lamberts l l e i qu

ce man-Schuman ein

He

ev

ro

sa n celaan Legermuseum Musée de l’Armée

B

e la Ren ais

an k-la itloc Wh rand rd B leva Bou

Av. d

erlaymont

n

es

Bld.

n

aa

t-l

id

s

hm

lle

ve

Ni

de

au

ve

se

rê

td

’O

D

f

Ch

an

ee

n

aa

gl

an

lz

n

d d.

Bl

aa

ge

nl

n

oo

aa

an

N

fla

ijv

m

l we

Av .d

u

se

io Tr

eu Ni

Kr

-laan bon Le ile m -E iël br

dr

Ga

e

ne

ell uv

on

el

ur

No

ue Aven

ue en Av

u

Pl

io Tr

ei

aa

e ph

m

nl

n

en

an -la co

Av

Bé

e

la

.d

de

Bd

ue

la

ai

ne

ne

laa

té

he

xck an Co la

n

s

l

l’é

ae

e at e d tra Ru

on

ers

ur

pl

Co

m Zo

lp

Ixelles

Vo

at tra -s ne

Sc

er

is

Ha

Elsene

r-la

a n sa

S

SintPieters- Woluwe

ou

-straat

De

Etterbeek

uli -So n en an a ns -la l-la e H in ar ue M Ave n Le e nu

n

u alo J.M

e Av pin n alo aa .G -l .A Av

laa mse erge ghem Oud’Auder Av. d

e

Ru

Kazernenlaan Av. Av. des Casernes de laJach Ch tlaa ass n e

A

Sint t-Michel -Mic hiel sla

S

n

a at a re

at u n s tr a Deke Ad e n e ie R ua te r D e e Dek P Ha è re D Rue P de a a t rans t r a Ga g el a e de H Rur o t n G d. laa .E l t Av i b a u Th

elaa

an

ems

slaa

Av .d

erg

e D i . nlaa Av.d v. Av aullo Maarschalk s A n e Av.d e t G F .Ner el Terv Montgomerysquare s- ranken Kamerenstraat vien iër -str. Ru C uere HeTer s Gall n n e R. du Cornet r togs n Montgomery lte an Fra d. Merode laa traat Hoornstraat e ncs K -la Place at R.du D Av e e g St.-Pietersplein Van Meyeluc enw nue nd. i e k e Square Maréchal t T Rue Place at s e ers d plein t r s A v e a R. Gen. Leman-stra r r u a St.-Pierre d u s t r a Montgomery - l a t r tr te e s s e n i G s a a Square an tiqu t n la int-P po S i es t Leopold IIa R. LCh. St-Pierre ta . d e L.H o uis Hap-str. v Square De Halte L.Hap Ch W au av Place duHalte ss ers RinsdellePlace des ée es Thieffry -Saint-Pierre plein t Acacias de ee ue e -plein en Ca W nw Koning Av lius -la av eg Overwinnaarplein Ju re Place du Halte lst t Roi Vainqueur Atlantische Oceaan Bem e traa q-s c Atlantique u Ba Halte Jachtpe hilip La Chasse s a ire ta on W l av Vo s er se de st ue ee Pétillon L en - nw Av rd h t n eg Halte a c a aa e Av. G ev Arsenaal n t m lo r c ul Bern en. Arsenal B o aa ch F e sl i -laan heim L u d . l . e n n er i . g r i Av A é n n Ch ill a a w a j a i us -la rijl de e Vr sé es ite ue leri e qu Ru ven ava c d a A C e .J W la av en G re d r .W a v e l yt u sm V.U.B. Bo an 48 Wa -s tra ve rse at ste en n we a Hankar g -la s e u q c a J Ch n. au C ssé ha e d Delta us eW d e d s r av r s I a n va le v ée u e o lid Ju B de es l r Bo e eu on t i In d ra n va . F laa lid .A en Av la n an o o r K Beaulieu n aa o l l i t é 17 h o i ve r s c s n g e l’U H o . de Av © CARTO uitgeverij, Brussel

rviër

Buy

Boo

n

nd

l-l a a


p. 61

HOOFDPROGRAMMA ELSENE

46 Kindermuseum.................................................... spektakel : Vertel me je verhalen Het Kindermuseum rolt de rode loper uit en verwelkomt jong en oud op dit grote verhalenfeest ! Dit evenement wil met verhalen en herinneringen de band aanhalen tussen de verschillende generaties. We zorgen voor vertellers, animatie, spektakels, sprookjes, jongleurs, orkestmuziek en fanfares ! Daar zitten uiteraard ook heel wat helden tussen. Kom en vertel jouw verhalen !

Info Burgemeestersstraat 15, 1050 Elsene rue du Bourgmestre 15, 1050 Bruxelles doorlopend open tussen 13u en 18u30, ouvert sans interruption de 13h à 18h30 d eze activiteit werd speciaal voor gezinnen en kinderen (-12 jaar) ontwikkeld / activité spécialement destinée aux familles avec enfants (-12 ans) geheel toegankelijk / entièrement accessible

Musée des Enfants


spectacle : Raconte-moi tes histoires Le Musée des Enfants déroule le tapis rouge et convie les petits et les grands à une grande fête des histoires ! Cet événement a pour objectif de renforcer le lien entre les générations à travers les souvenirs et les récits. Nous nous occupons des conteurs, de l’animation, des spectacles, des contes, des jongleurs, de la musique d’orchestre et des fanfares qui, cela va sans dire, comptent beaucoup de héros en leur sein ! Rejoins-nous pour raconter tes histoires !

p. 62


PROGRAMME IXELLES

Museum voor Schone Kunsten van Elsene................. 47

Ontdek de permanente collectie van het museum aan de hand van een zoektocht, waarin jij de held bent ! En vergeet niet : al je keuzes zullen een belangrijke rol spelen in het verloop van je parcours ! Zet je zintuigen dus best op scherp !

rondleiding : De helden van het Museum Zonder schenkers was er geen Museum van Elsene geweest ! Dat geldt overigens ook voor heel wat andere musea van schone kunsten. Vandaag brengen we een hommage aan onze helden ! Je kan ook zelf je steentje bijdragen. Verruim je blik op de permanente collectie en waar ze vandaan komt. De rondleiding neemt je mee doorheen schenkingen van vroeger en nu.

Info Jean Van Volsemstraat 71, 1050 Elsene rue Jean Van Volsem 71, 1050 Ixelles doorlopend open tussen 10u en 17u, rondleiding om 14u, los van de speciale Erfgoeddagactiviteit, is de vaste collectie gratis doorlopend te bezoeken / ouvert sans interruption de 10h à 17h, visite guidée à 14h, indépendamment de l’activité organisée dans le cadre de l’Erfgoeddag, la collection permanente est accessible gratuitement toute la journée reservatie nodig voor de rondleiding, max. 20 plaatsen / réservation indispensable pour la visite guidée, max. 20 participants

© H. de Toulouse-Lautrec, Ambassadeurs. Aristide Bruant, 1892 (c) Museum van Elsene-foto Mixed Media

zoektocht : Een museum waarvan jij de held bent !

Musée des Beaux-Arts d’Ixelles parcours : Un musée dont tu es le héros ! Découvre la collection permanente du musée grâce à un jeu-parcours dont tu es le héros ! Tous tes choix joueront un rôle déterminant dans le déroulement de ton parcours ! Tu as donc intérêt à bien aiguiser tous tes sens !

+32 2 515 64 21

visite guidée : Les héros du musée

[email protected]

Le musée d’Ixelles et tant d’autres musées des beaux-arts n’auraient jamais existé sans leurs donateurs ! Nous rendons aujourd’hui hommage à nos héros ! Tu peux aussi y participer. Ouvre ton regard sur la collection permanente et sur sa provenance. Cette visite guidée vous emmène à travers des donations d’aujourd’hui et d’autrefois.

d eze activiteit werd speciaal voor gezinnen en kinderen (-12 jaar) ontwikkeld / activité spécialement destinée aux familles avec enfants (-12 ans) geheel toegankelijk / entièrement accessible kaart Elsene p. 60-61 / carte Ixelles p. 60-61


p. 63

HOOFDPROGRAMMA ELSENE

48 VUB en VSAD...................................................... tentoonstelling : Over humanisme, helden en broederschap In 1856 richtten Vlaamse studenten aan de ULB een studentenvereniging op. Ze hadden heel wat politieke en humanistische idealen. Hun helden waren hun grote voorbeelden : professoren, politici en historische figuren. Deze tentoonstelling schetst de ontwikkeling van de Vlaamse studenten in Brussel tot aan WOI, met historische foto’s en krantenknipsels.

VUB et VSAD exposition : humanisme, héros et fraternité En 1856, des étudiants flamands de l’ULB pleins d’idéaux politiques et humanistes créent une

p. 64

association d’étudiants. Leurs héros sont leurs modèles : des professeurs, des politiciens et des personnages historiques. Cette exposition illustre la présence des étudiants flamands à Bruxelles jusqu’à la Première guerre mondiale, à travers des photos d’époque et des coupures de journaux.

Info Restaurant VUB Campus Oefenplein, Pleinlaan 2, 1050 Elsene Restaurant de la VUB – Campus de la Plaine des manoeuvres, Boulevard de la Plaine 2, 1050 Ixelles doorlopend open tussen 10u en 16u, ouvert sans interruption de 10h à 16h gedeeltelijk toegankelijk /partiellement accessible kaart Elsene p. 60-61 / carte Ixelles p. 60-61


R. E m

s on

M

de

e sé us ha

C

le

va

rd

In

l

Klein Eiland

La Petite Île

an

ité

Bo ule va rd P aep s em

nijsstra

at

d

Sint-De

d

ee Tw l d . B

is

de

Br d m Ar

en

n

Bl

Audi

-D

ma

an i te i t s l a

R ue S t

Hu

rie

um

an

st

’H

mla

du

en

el

se

g

tion

Zen e


Ve e w Q u a i e id e k a a de V eew i eyd

G

COOVI-CERIA

ap

B

ing ss Gar tation ed eF orm a

ne Sen

ne

G.

COOVI (CERIA)

B

g er

Vor m

R. de sR

Me

tee

lck

nw

ma

ns

eg

laa

n

N

Va A v. n La M. er -H - la . an

Be

RI

an

16

Minister Wautersplein

rge

ns

es

Het Rad La Roue

La Roue

Anderlecht

B o u l e v ar d I n d u s t r i e l

u

ha

C

Het Rad

de

in

tr

t -straa

Rue du Chapelain

an

s

at court-stra

50

Place de la Roue Radplein

k

Ru J.B r oe eren

de Veew eyde

P. A Ja v. la ns an on -

Wal Rue

Pa

Rue ympathiet S -straa de la

i n aa nn eb Le i k se d e n n t Le Rou

se

ue

C Ka ana na l C se al ha st Ch rle ee In a r nw o rle i du eg r oi Br st - B ux ri el e ru lle aa ss s n el

-laan unod

Av. G o

Av. Stassart -laan

ye sa

.Y

.E Av

t e del raa Rut.Lie st L

n

aa

el ay

Ys

ue old en i-S Av Ro u d

Avenu Lim bouerg -laan

Veew eide stra at Ru e

n

a -la

Av .T .

ux

r ta

Meirplein at

E.

Nellie MAv. elba-laa n

R Aumalle t a - s tr. tra s eat al a r t e m u R me -s u A E ra s d’ e Ru ys

oce ssio n

t aa old an R -S -la g Halte Halte in Debussy Kon Veeweide Place Veeweyde a n Verdit-la r plein e b Lam an heo T a s -l ard n rd l ev o na Bou M n Re a la s e ed rs èm e R.B H. Delee ar é u yc tr. C s st k- s-s ce Bizet r. eda s e

d ue

Bu

49

point Parc Astrid Rond du Meir

52

C.

n u is -l a a Halte Sint-Guido Saint-Guidon at StR.St- Dapperheidsstra ge Guidostr. Guidon plein ayez ps illa or .d.V Rue W Pl. de la D Proces R sie -straat R.d.l. Vaillance Kapelaanstraat Pr

e .B Av

R. Henristr.

r

ee

eN

at

tra

e-s

d pe

n

m

-s

ou

de

ir

m ha

t aa

B

ar

Du p B o u lev a rd S .

Itterbeekseue d’ laan laan n a a l ck Itt e r be ekse ee rb e V Square Eg.Rombaux -square Astridpark Av e n

ta

s tr ie la

Po

A. Willemyns Rue -straat

at

aan

du

Indu

ue

Bro eck

D u p u is -l

-s t r a

R

5

Bld. M. Herbette-laan

uvres de Do t Rue rstraa Dove

Westland Shopping Center

B ld . . S y lv a in

yns

Bld. F. Paulsen -laan

an la e ik ièg at Lu L tra n de -s rg va c e s be in r i n Pr . P d Bl

R u e A d o lp h e W i ll em

Mededingingsstraat Rue de la B o u l Competition e v a r d M . Groeninckx-De May -laan

1070 ANDERLECHT


p. 65

HOOFDPROGRAMMA ANDERLECHT

49 Begijnhof Anderlecht........................................... rondleiding : Op pelgrimstocht met Guido i.s.m. Nederlandstalige Bibliotheek, Korei vzw, Muntpunt, Erasmushuis Anderlecht, SBB en Erfgoedcel Brussel

De Sint-Guidoschool, de Sint-Guidokerk, metrostation Sint-Guido, Sint-Guidostraat… Maar wie is dat eigenlijk, die Sint-Guido die we zo vaak in Anderlecht tegenkomen ? Al spelend gaan we op zoek naar onze Anderlechtse held ! Een spel met zeven etappes die we als pelgrim afleggen. Bij elke etappe hoort een hoofdstuk uit het leven van Sint-Guido dat gekoppeld is aan een kernwoord en een opdracht. Onderweg verzamelen we bewijzen in het stempelboekje, deze tonen aan dat we een specifieke plek bezocht hebben. Ga je mee op pelgrimstocht ?

Info Kapelaanstraat 8, 1070 Anderlecht rue du Chapelain 8, 1070 Anderlecht Begijnhof is open tussen 10u en 12u en tussen 14u en 17u, rondleiding om 14u. Het nabijgelegen Erasmusmuseum is doorlopend open tussen 10u en 18u Le béguinage est ouvert sans interruption de 10h à 12h et de 14h à 17h. Visite guidée à 14h. Le musée d’Érasme, qui se trouve juste à côté, est ouvert sans interruption de 10h à 18h reservatie nodig, max. 15 plaatsen réservation indispensable, max. 15 participants [email protected] niet toegankelijk / non accessible kaart Anderlecht p. 65 / carte Anderlecht p. 65

p. 66

Béguinage d’Anderlecht visite guidée : En pèlerinage avec Guidon en collaboration avec la Bibliothèque flamande, l’asbl Korei, Muntpunt, la Maison d’Érasme à Anderlecht, la SBB et l’Erfgoedcel Brussel

L’école Saint-Guidon, l’église Saint-Guidon, la station de métro Saint-Guidon, la rue Saint-Guidon… Mais au fait, qui est ce Saint-Guidon que l’on rencontre à chaque coin de rue d’Anderlecht ? Nous partons de manière ludique à la découverte de notre héros anderlechtois !Un jeu en sept étapes, que nous parcourons dans la peau d’un pèlerin. À chaque étape correspond un chapitre de la vie de Saint-Guidon, qui est associé à un mot-clé et une mission. Chemin faisant, nous collectionnons les cachets, qui prouvent que nous avons visité un lieu particulier. Envie de participer au pèlerinage ?


PROGRAMME ANDERLECHT

vzw Bethlehem Veeweide ....................................... 50 theatervoorstelling : Nellie uit de goot gered Uit de begintijd van deze kerk zijn spannende verhalen bewaard. Zo wordt verteld van de bekering van Nellie, die als dronkemansvrouw bekend stond. Haar man verdronk in de sloot en zelf werd ze wonderbaarlijk bekeerd door een van de eerste dominees. Het verhaal laat zo sprekend de tijd zien waarin onze wortels liggen, dat we het uitspelen. Een kort poppenspel met twee personen.

Bethlehem Veeweide asbl pièce de théâtre : Nellie sauvée du ruisseau Des récits passionnants, qui datent des débuts de cette église, ont été conservés. On raconte ainsi l’histoire de la conversion de Nellie, alcoolique notoire. Son mari se noya dans le fossé et elle fut miraculeusement convertie par l’un des premiers pasteurs. Cette histoire traduit nos racines de manière si parlante que nous avons décidé de la mettre en scène. Un court spectacle de marionnettes à deux personnages.

exposition : Le protestantisme bruxellois en images

tentoonstelling : Protestantisme van Brussel in beeld Met foto's, teksten en afbeeldingen laten we zien hoe en wanneer het protestantisme in Brussel is begonnen in de 16e eeuw. Heel kort schetsen we de ontwikkelingen, en het latere ontstaan van de Bethlehemkerk. We staan ook stil bij de huidige protestantse Kerk in België. Ook de andere protestantse kerken in Brussel tonen we. De belangrijkste namen van de vroegere stichters en leiders komen aan bod.

Photos, textes et images illustrent la naissance du protestantisme à Bruxelles au 16ème siècle. Nous en esquissons brièvement les développements, ainsi que l’apparition ultérieure de l’église de Bethléem. Nous nous attardons également sur la situation actuelle de l’église protestante en Belgique, ainsi que sur les autres églises protestantes de Bruxelles. Nous évoquons les noms des premiers fondateurs et des dirigeants les plus importants.

Info Walcourtstraat 103, 1070 Anderlecht rue de Walcourt 103, 1070 Anderlecht doorlopend open tussen 10u en 18u, theatervoorstelling om 11u en 15u ouvert sans interruption de 10h à 18h, pièce de théâtre à 11h et à 15h d eze activiteit werd speciaal voor gezinnen en kinderen (-12 jaar) ontwikkeld / activité spécialement destinée aux familles avec enfants (-12 ans) geheel toegankelijk / entièrement accessible kaart Anderlecht p. 65 / carte Anderlecht p. 65


p. 67

HOOFDPROGRAMMA ANDERLECHT

51 Luizenmolen...................................................... rondleiding : De molenaar als held gezien In vroegere tijden was de molenaar, net als de burgemeester, de notaris en de schoolmeester een VIP in zijn dorp. In de 19e eeuw werd een molenaar zelfs burgemeester van de gemeente Anderlecht, hetgeen toen een uitzonderlijke gebeurtenis was. Windmolens dienden in oorlogstijd als observatiepunten tegen de vijand. Er zijn ook verhalen van molenaars in het verzet. Je ziet het, molenaars en helden zijn vier handen op één buik !

Luizenmolen Anderlecht visite guidée : Le meunier vu comme un héros Autrefois, le meunier était considéré comme une personnalité très importante du village, au même titre que le bourgmestre, le notaire et le maître d’école. Au 19ème siècle, un meunier exerça même la fonction de bourgmestre, fait exceptionnel pour l’époque. En temps de guerre, les moulins à vent servaient de postes d’observation des troupes ennemies. Certains meuniers se sont également engagés dans la résistance. Comme vous pouvez le constater, meuniers et héros sont comme deux doigts de la main !

Info Vlindersstraat, 1070 Anderlecht rue des Papillons, 1070 Anderlecht doorlopend open tussen 10u en 18u, ouvert sans interruption de 10h à 18h niet toegankelijk / non accessible kaart Anderlecht p. 65 / carte Anderlecht p. 65

p. 68


PROGRAMME ANDERLECHT

Maurice Carême Museum....................................... 52 rondleiding : Wat is een held ? Het beeld van de held is sterk aanwezig in het werk van dichter Maurice Carême. Wat is, voor de dichter van ‘Moeder’, de impact van oude, historische of hedendaagse helden ? Hun (on) waarheden van gisteren blijven ook vandaag nog overeind, zo stelt hij. Voor de dichter zijn helden existentiële figuren en ook fenomenen : de mens, het kind, het hart, de vrijheid, de tijd, het leven en de dood.

Musée Maurice Carême visite guidée : Qu’est-ce qu’un héros ? L’image du héros est très présente dans l’oeuvre de Maurice Carême. Quel est l’impact de ces héros anciens, historiques ou contemporains sur l’auteur de ‘Mère’ ? Pour le poète, leurs (contre) vérités d’hier subsistent encore aujourd’hui. À ses yeux, les héros sont des figures existentielles et des phénomènes : l’homme, l’enfant, le cœur, la liberté, le temps, la vie et la mort.

Info Nellie Melbalaan 14, 1070 Anderlecht avenue Nellie Melba 14, 1070 Anderlecht om 10u, 15u en 17u (FR, duur 1u30) à 10h, 15h et 17h (FR , durée 1h30) reservatie nodig, réservation indispensable +32 2 521 67 75 [email protected] niet toegankelijk / non accessible kaart Anderlecht p. 65 / carte Anderlecht p. 65


p. 69

1080 Molenbeek P ic a rd

aat

rt Po du

ouv ier

ue

eB

Av A éc Qu ken oai kaa do de i sP k én ich es

i

nB

ssi

ai d u H a Com nd e l s m e rc kaa e i

de

Ch

Sq. des Blindés Pantsertroepensq.

Cité du Sureau Vlierwijk

-str. Rue Marcq

R. Pa de P sse as nd sch ale en str da Opp e m s aat ele traa t

ule

o rtla rt an

Bo

ell

es

var

d

du

9e

l

aa

aa

an 9e

ar ai Lig lero ne i-

ka

en

ijn

Ko

Ka n

Chien Vert Groene Hond

n bre cht s

poo

Ophe Rue d’

©CARTO uitgeverij, Brussel

Q. aux Ba Qua i au Schu rques Con Bois d itenk s e aai Timm truction Quai à erho la Hou utka ille ai Steenk Quai à oolkaa la Cha i ux Kalkka ai

nd

Qu

Ga

Ca a i d e na s C h l C arb Bo ha o n n ule rle v a roi a g e s Nie rd de uw -B Nie up rux

e ed

Rue d Comte u de

sé

Flandre

Graaf Vlaan van deren straat Ru Vo e de l ors a P poe ros d- pér i str té Da aat r i mo Ha u

at

R col Wa ue d e ter u N S pa ive sst au c h o raa ols t tra

l’É

us

n w e g VLAAMSEPOORT

PORTE DE FLANDRE

p. 70

olm

ns

H. Ryc km a

Do ye Adr n/Dek iae en ns

Ru

e

de

Rue

Merch

eM

ed

Ch é

Cha

G ents estee

Ie pe rla an

ie er rij nd ete Fo Gi

erc hte m

Engelsestr.

k

-str rman e sRue . Ru du P Pas resb Ru torijst ytère St. e St-J raat Parvis Rue du Maroquin -Jo os St-Jean-Baptiste zef eph Marokijnstraat Ko Houi stra olm lleu Ru St.-Jan-Baptista t eB ijng rs s R voorplein .d rav -str onnev e ers F Ru aat ie l’A H o orêt R. de eD v u t h d’H e e la F n acteu -st Ge i r u l s outh r B raa nef Toe riefd t b o u ls t rage t fe kom r s str Klein R. s aat de str tKasteeltje . la R Pe Gem.huis ue S Petit rle Mais. comm. teChâteau Ma Ru Pa MolenbeekG rie rel e e R de str AA Place St ed . W Ba .-M Communale C F VA rc R u Rue éma r. -st itte ho OM N ari in ast Gemeente- Ru raa de n V C as e V TE LAA H t t du inem r. ae DE N Stplein an C len St An DE de F . d . rm LA RE -An ré u tr ael ND N dri Rue Locq e d -s es en RE uenghien Ru rado -st -straat r. P

Qu

Fierens

laa n

ers r eli st A t i z en u s de erkh W

l

t

Kaaitheater

Square SAINCTELETTE -square Place de l’ YSER IJZER e -plein d u xm i D de a n rd a va i d e l e l u u Bo k s m Di

Br us se

raa

t

r

-st

aa

ou

s toi

Place Sainctelette -plein

Lin ie

Ch

traat

-k

nla ve

co

Bé

Ha

ai ist

du

e

Ru

t

Qu

at

ra

st

or

œ

ur

Ko

aat

str

urt

co au Rib de urt co

eC

en

t ur co

Ru

t traa tss aer mm Mo

rts

-str

rts ou uc ba

de

e

rd

ae

og

bo

en

nd Va e Ru

na en eJ Ru

au

Ru

raa

Esp . Com ace 27 Sm. Fr epte anç mb aise llée re s

r. ek s t Be au se R. Anglaise

Rib

is

du

rst

Bd. d’Ypres

mae

Ru

tra rd og en nd

Ru e -st P.-V. raa t

Va

ed eR iba u

at

t

ra

-s tra a

st at

rt

el tra

hte

is rto ou tr. e C iss Ru urto Pte e. Co Kt

Ru

/De ke n

ey

at

R.

M

tra

Mo m

n

Ru e -s phe tra lee at r

Va

ss

Do yen

t

ss

zic

Min

Lava

St.-Jan-Baptist St-Jean-Baptiste

raa

en

he

-st

Ul

er

.

el

Adolp

t

ey

rs PieR ue

at

raa

ard

M s

Op

n

de Rue rance é l’Esppstraat Hoo

a str

nst

en

d I I-la a

OUR T

rai

n

t

Lor

e P ic

Va

AUC

ni E. L Rue ae

Le

Ul

da

Ru

e

ten

n

Ru

t

’In

traa

el

rai

e

aa

ens

pol

RIB

ve

ie

temsestwg

Lor

Tour & Taxis

Ru

str

hel

s ier

Ho

g

at

s-

stic

ier

tw

R

P ue

len

der

in

es

tra

m

eL e

e nt Rue d -str. o Mexic

Leo

rd

ts

s ers

ha

ed

II

ie

Ru

eU

Va n

Ja

Je

nts tta g ba an om ersg s C ijd de Str

D

es c

Ru

53

bo

en

u

p.

Pi

d

ae

hel

laan

e

es

stic

feest

ha Le de aat u ea tr uz -s

Im

Ru

d L éop old

Ru

at

der

Jubel

o eH

var

Ru

6

Thurn & Taxis

aat

Ba

Va n

du Jubilé

ule

str

Ri

.

Bo

ard

at

Pic

Square des Libérateurs Bevrijderssquare Ju A lie ve n H nu da -la ans e nt an se ns Op obs Ru Jac zic e M ht -st . Zw e rr. aab St.-Remigius St-Remi St.-Remigius e s t r St-Remi rth u aa ’O t e l aat e d str Ru -

tra

Rue

Bd

Rue


PROGRAMME MOLENBEEK

Dienst Cultuur....................................................... 53 rondleiding : Helden in de Maritieme wijk, Sint-Jans-Molenbeek i.s.m. Heemkundige kring Molenbecca en CCM

In de Maritieme wijk zijn enkele straten naar verzetshelden genoemd. Zoals G. Petit, F. Mus, E. Van Cauwenberghe… Centraal in de wijk ligt ook het Bevrijdersplein. Tijdens onze wandeling door de wijk staan we stil bij deze helden. Wie waren ze ? Wat deden ze ? En zijn er nog andere helden in de Maritieme wijk ? Na de rondleiding brengt een verhelderende tentoonstelling deze helden in beeld.

Info CCM, Vandenboogaerdestraat 93, 1080 Sint-JansMolenbeek / Centre communautaire Maritime (CCM), Rue Vandenboogaerde 93, 1080 MolenbeekSaint-Jean

Service de la Culture visite guidée : Les héros du quartier Maritime de Molenbeek-Saint-Jean En collaboration avec le Heemkundige kring Molenbecca et le Centre communautaire Maritime (CCM)

Certaines rues du quartier Maritime portent le nom de héros de la résistance comme G. Petit, F. Mus et E. Van Cauwenberghe. Le square des Libérateurs occupe également une place centrale dans le quartier. Nous nous arrêtons devant ces héros au cours de notre promenade dans le quartier. Qui étaient-ils ? Qu’ont-ils fait ? Le quartier Maritime compte-t-il encore d’autres héros ? Après la visite guidée, une exposition explicative invite à découvrir ces héros en images.

tentoonstelling doorlopend open tussen 14u en 17u, rondleiding om 14u (NL/FR te reserveren), getuigenis om 15u30, lancering verkiezingscampagne ‘Grootste Inwoner van de Maritieme wijk’ om 16u exposition ouverte sans interruption de 14h à 17h, visite guidée à 14h (NL/FR sous réservation), témoignage à 15h30, lancement de la campagne électorale ‘Le plus grand habitant du Quartier Maritime’ à 16h reservatie nodig / réservation indispensable +32 2 412 06 32 [email protected] niet toegankelijk / non accessible kaart Molenbeek p. 70 / carte Molenbeek p. 70


p. 71

1140 evere M

27

ekos ter-s traat

Pa

jk

li

k

n

ni

Ko

Av en ue Av Léo C o e n u pold n s e ob III in tan tP er me k laa en

Pa r kl a a n

klijk

n

laa

n

III-

op

Le

Konin

J.

dst r i j d ers laa

Av. H .

rklaan

Ed .D

J. Sobieski- Ru laane

Avenue

an

He ize

e -l a a n

et

ien c

rd

Co

Bo

al

rd et

ije tijd

la

ed

leu

Ru

Ou

Bo

H.

n

nc

laa

Roy

des Rue Ar tistes t

straa RueA.D aars e sten stra Boec Av. isirusn at k- V d es Lo Kan r sla

kstael Bld. E. Boc

Til

e

et

rc u Pa

n laa

du

nu

rd

Rue E. Wauters-s traat

Bo

A

el-

sta

ck

old

BoAve uc nu ho e ut

an

ou

tla

J.

Med

Bo

. R-sutre lva-straat E. De

Rue

venue d a et nte-Aann rêve Sai s t r adreef D m ri Sint-Ann oo do nb Mé E e ue R aat oristr

a

E.

t straa Linde

Bo

g

ent inc

an -la er

ul Tille


12

twe

t.- V .S

op k ro erc St n P aat . Va -str de eW

Ru

du Rue

ve n u ers- A Ontmijn laan

r

Haren

R tr. ss tiu


a ub Ho

t

traa

Jette

la

ou

en inc .-V St

t-

Evere

ri d

H

s fee uw n E e l aa

a

ue en Av

des

Lin

ek

ad

Atomium

A

P a g o d e n laa n Ve rs ai lle Halte De Wand-Dikke Linde an De Wand-Gros Tilleul eg w Amerikaans- Av Voetba en e e lla n theater st St.-Vincentiusplein ul u e n Gros Tille s e V an P r a de Place St.-Vincent an Av. du ht Ma et Place Dikkelindela c Oud kerkhof d r id -la Louis Steensaa van Evere an H plein s -s tr a a t t n a h b o Japanse Toren ct r o S e Park van eBo u Tour Japonaise R Anc. Cim. Laken l lstraat R u e du Heys el D’Evere J.B n. te mo t Depaire t a la a an ch ae Koninklijk eH d Halte Houba e Vredeplein é Linde-Tilleul ss Domein Pl. de la Paix at Brugmann au tra R ue t s- s Ch lme Ed.Stucken e H Parc de de eBrugmann g Windmolenstraat Witte we Laeken s n Rue du Moulin à Vent eAeca ier an st aci al a l -la htse r R 54 n ce ye c Halte Stuyvenbergh Ave nue. d es ae Haa ien nc Hoedemaeckers Place de Helmet eN o D C AKoninklijk Paleis Helmetplein et ve Château Royal nu Sm Square e Square e ps J. Dl’Acceuil de m Prins d a S.Hoedemaeckerst Domaine ht ar Onthaalaa Ch plantsoen str es aeclev squareLeopoldNieuw kerkhof e l du e d eH u square Ru d V e Royal R van Evere Prince Ch. Re ssé at u a a a r Nouveau Cim. mae t Léopold Ch Kerkhof van de res D’Evere è i r str. kersV Stad Brussel R u e De Ga Gtra . Kat uess urth R. J. Wauters-straat R

Heizel Heysel

s

se

rd

ui

kh

lv

Vi

er

W

erets traat du P rogr ès

Gau ch

Rue

g

we

en

ste

se-

werp

Ant

oe

nd

ree

f

All

ée

ote

-do k

Ve rt

e

Po

du

ue

en

Ba

ssi

Av

oo

es

K Av. erkhof du C van ime Bru tière sse de Bllaan ruxe ll

rt

Rue

an

nV erg Gr

aan

st

ck

Bo

old

l -l

ae

an

III-la

E.

op

Le


Av e

n

Av e n u e L é o p o l d I I I

nue emstraamt EssCegh . Gseghe RuehEs il

Av e

la a n

le

Paleizens

tra ue i-s R su a 0 ME4

e

nla

at

in

ve

Re

Bou

Ha

la

n Ju Du B bel br uc aan l d . d f e e qs u laa Ju tlaa n bil n Schelde é st at ra Rue de l’E Bo sc aut ule va rd

e

ea

.d

an

Av .J

Av

z a l-

n

n

Cha

laa

aa

at

ue en n Av icero n aa C

ne

rsl

n

-la

tra

s Thurn &oTaxis elep nTaxis e Tour & v iE

rol ce

Ci

gin

nue

ue

nin

n

er

laa

bi

p. 72

niq

Ko

laa

eg

Place Be en Gen.Meiser r Hen lgi ue va i nHalte -plein u caL o Meiser d e -la R u eV.R.T. ée an uss © CARTO uitgeverij, Brussel © CARTO uitgeverij, Brussel R.T.B.F. Cha

n

eU

jde

e-

i s-

am

enw

br

tri

sm

mi

h Wa

.C

en

te ses

’ar

ds

pti

a

E

v Leu

el

Ou

l’o

er

ue

laa

de

en

en

Belgica A v

ier-

Evere

e-

nhuys Panne

G

Av

Rog

d I -st

ol eop

nu Ave

du Rue

ue

-l a a n

nue

s ien nc nts s A tta de ba ue om en C Av

Schaarbeek Laken

s te s Wo e

Av e

Bockstael Rue Steyls

at isstra enhu Pann

e e C h a rl

Av e

l

Steylsstraat a Rond-Point - l a du Pannenhuiset u q i splein

an

Cimetière de la Ville de Bruxelles raa 43 n t L at m e O.-L.-Vrouwtra nte e msZave t voorplein e 14 t r n Parvis -st ve de old I t -l a a n 19 ZaRue Halte nk Notre-R Rue Leop Place R u e an . St Ma Kerkh. Brusselz e n Dame é u E. Bockstael r ie ph.aD Cim. Bruxelles u -l C n d -plein at Halte . H ie Av. Friou h r i s t ra Av t i n Koningschap an Place I-s Halte e ld iulila o r Royauté F p Woeste J.B. Willems o Ma Le ria -plein a a n -C t-l hr n muoe ist na R nt u Pont de Place D in eg as ry Lakende la Maison Rouge atAv n nw e tr H tee en brug Roodhuisplein s e s ix e ven poan Pannenhuis nu L e u Square ire-Square ve la an A M Place a J. De Troozl Prévost s dA. PoesjkinHalte square an DelaunayFrans Courtens ar l ain -plein square O. W ouv . eL d Av e é uss C ha

Rue J. Lahaeystraat


PROGRAMME EVERE

Brussels Museum van de Molen en Voeding............... 54 zoektocht : Held van de molen Moleke en Meleke, de twee helden van de molen, hebben het erg druk in hun heldenbestaan. Zij kunnen dus alle hulp gebruiken. Ga met deze twee ongewone helden op zoektocht naar een stukje verloren 'snoeperfgoed' en word zo ook voor één dag held van de molen. Neem daarenboven nog een fijne verrassing mee naar huis !

Musée bruxellois du Moulin et de l’Alimentation parcours-découverte : Héros du moulin Moleke et Meleke, les deux héros du moulin, mènent une vie de héros très occupés et ont bien besoin de ton aide. Avec ces deux personnages hors du commun, pars à la recherche d’un morceau de ‘patrimoine gourmand’ perdu et transforme-toi en héros du moulin d’un jour. Tu emporteras en prime une belle surprise à la maison !


Info Windmolenstraat 21, 1140 Evere Rue du Moulin à Vent 21, 1140 Evere doorlopend open tussen 13u en 17u30, los van de speciale Erfgoeddagactiviteit, is de vaste collectie gratis doorlopend te bezoeken ouvert sans interruption de 10h à 18h, indépendamment de l’activité organisée dans le cadre de l’Erfgoeddag, la collection permanente est accessible gratuitement toute la journée d eze activiteit werd speciaal voor gezinnen en kinderen (-12 jaar) ontwikkeld / activité spécialement destinée aux familles avec enfants (-12 ans) gedeeltelijk toegankelijk /partiellement accessible kaart Evere p. 72 / carte Evere p. 72

p. 73

Speciale vermeldingen en clusters

B

ij elke editie van Erfgoeddag zijn er organisaties die een buitengewone inspanning leveren. Dat blijkt uit de omschrijving van de activiteit, de partnerschappen die ze afsluiten, de uitdieping van het thema, het experimentele karakter van de activiteit, hoe ze de gemeenschap betrekken bij de uitwerking, enz. Om deze organisaties in de kijker te plaatsen, zijn er de speciale vermeldingen. Deze selectie gebeurde door het kwaliteitscomité van de Erfgoeddag. Ze krijgen extra visibiliteit in de nationale Erfgoeddagbrochure. De organisaties die in Brussel een speciale vermelding krijgen zijn :

• tentoonstelling ‘GOAAAAL ! Een eeuw Belgisch voetbal’ in het Algemeen Rijksarchief (20); • rondleiding ‘Heldenvertelling’ in de Koninklijke bibliotheek van België (31) ; • rondleiding en filmvoorstelling ‘Helden in de coulissen’ in de Koninklijke Muntschouwburg (32) ; • ‘De vrienden van Pogge’ met het totaalevenement : optocht, tentoonstelling en wande

ling : ‘Alles es just – In de sporen van Pogge’ (44) ; • ‘Op pelgrimstocht met Guido’ in het Begijnhof van Anderlecht (49). De brochure toont aan dat verschillende activiteiten geconcentreerd liggen of thematisch mooi bij elkaar aansluiten. Zo heb je heel wat activiteiten geconcentreerd aan het Koningsplein. Waarom na een wandeling ‘Sokkelbouwers’ (1) niet even uitrusten in de filmzaal van Cinematek voor de antiheld in oude films (26) ? Voor de literatuurliefhebbers is de combinatie tussen de wandeling ‘Brussel, helden en literatuur’ (8+9), de tentoonstelling ‘Papier hier’ in het nieuwe Museum der Letteren en Manuscripten (37) en de rondleiding in het Goudblommeke in Papier rond de legendarische figuur van Geert van Bruaene zeer geschikt (28). Waarom niet eens de vijfhoek verlaten en genieten van Elsene met o.a. een bezoek aan Flagey (45) met een prachtige tentoonstelling van het Sint-Lukasarchief rond de redding van de pakketboot (zoals Flagey wel eens werd genoemd) en andere archiefpareltjes. Om nadien verder te gaan naar de prachtige collectie in het Museum voor Schone Kunsten in Elsene (47). Ook voor de stripfanaten zijn een bezoek aan het Marc Sleenmuseum (36) en een wandeling rond gevelgrote helden (12+13) een aanrader. p. 74


Kinderen en helden

I

edereen heeft wel een held… iemand waar je naar opkijkt of een held uit een boek of een film. Sneeuwwitjes held was ongetwijfeld de prins op het witte paard… Ben je zelf al in de huid gekropen van een held – een ridder bijvoorbeeld in een middeleeuws kasteel ? Wie is jouw held ? Je juf, omdat ze zo lief is ? Misschien je opa, die goed kan knutselen ? Of misschien de beresterke Jerom uit Suske en Wiske ? Kom het allemaal ontdekken … Dit jaar heeft de Erfgoeddag in Brussel een brede waaier aan kinderactiviteiten voor jou in petto : 1. wandeling : ‘Op pelgrimstocht met Sint-Guido’ in Anderlecht (49) ; 2. theater : ‘Nellie uit de goot gered’ in vzw Bethlehem Veeweide (50) ; 3. zoektocht : ‘Grote en kleine helden uit onze geschiedenis’ in BELvuemuseum (23) ; 4. activiteit : ‘Ben jij de volgende Brusselse held ?’ bij BIP (24) ; 5. rondleiding : ‘Helden in het paleis’ in BOZAR (25) ; 6. verhalenparcours : ‘Heldenvertelling’ in de Koninklijke Bibliotheek van België (31) ; 7. ‘Nero : held of antiheld ?’ in het Marc Sleen Museum (36) ; 8. workshop : ‘Kruip eens in de pen van een held’ in het Museum der Letteren en Manuscripten (37) ; 9. ‘Vertel me je heldenverhaal’ in het Kindermuseum (46) ; 10. ‘Held van de molen’ in de Molen van Evere (54) ; 11. optocht ‘Alles es just. In de sporen van Pogge’ in Schaarbeek (44) ; 12. opdrachtenparcours : ‘Een museum waarvan jij de held bent’ in het Museum van Elsene (47) ; 13. zoektocht ‘Wie wordt de held in het museum ?’ in het Museum van de Nationale bank (38) ; 14. zoektocht naar ‘Superhelden’ in het Legermuseum (33).


p. 75

Tips voor wie Nederlands oefent

D

e Erfgoedcel Brussel en het Huis van het Nederlands hebben voor de ‘Bijt in Brussel’-agenda een fijne selectie gemaakt uit het aanbod van de Erfgoeddag in Brussel.

wandeling (nr. 15) Bij ons zegt men… Chez nous on dit Je wandelt met een hoofdtelefoon en MP3-speler door Schaarbeek. Onderweg vertellen bewoners over woorden die ze kennen uit hun cultuur. Je komt stap na stap dichter bij klanken die je hoort op de stoep of achter openstaande deuren, maar die je niet meteen kunt herkennen.

workshop (nr. 27) Words that changed the World – Citizenne We lijken vandaag een speelbal van banken en crisissen. Zonder enige impact. Toch kan één individu een systeem veranderen. Denk maar aan Nelson Mandela. We bekijken samen hoe zijn verhaal ons kan inspireren.

tentoonstelling GOAAAAL ! Een eeuw Belgisch voetbal (nr. 20) We tonen honderd jaar Belgisch voetbal met duizenden foto’s en films, clubdossiers, alles over de Rode Duivels,… een must voor elke voetballiefhebber.

doe - activiteit met kinderen (nr. 49) Sint-Guido De Sint-Guidoschool, de Sint-Guidokerk, metrostation Sint-Guido, Sint-Guidostraat… Wie is dat eigenlijk, die Sint-Guido die we zo vaak in Anderlecht tegenkomen ? Al spelend gaan we op zoek naar onze Anderlechtse held. Ga je mee ?

p. 76


doe - activiteit met kinderen (nr. 24) BIP : Ben jij de volgende Brusselse held ? Een held ? Dat wil jij toch ook eens worden, nee ? In het BIP kun je tijdens de Erfgoeddag de nieuwste Brusselse held worden. Zoek helden in de tentoonstelling “Experience Brussels”. Allemaal gevonden ? Dan word je door een fotograaf in een superhelden kostuum gefotografeerd ! En op het einde vertrek je met een rugzakje vol verrassingen en een drankje.

Helden en jongeren

H

elden en heroïek roepen vragen op. Wat is een held en wat maakt een held tot een echte held ? Zijn kunstenaars per definitie helden of bedienen ze zich louter van het discours en de looks van helden ? Tweedejaarsstudenten fotografie van de Sint-Lukashogeschool gaan op zoek naar jonge, onbekende kunstenaars uit verschillende kunstdisciplines en geven hen een heldenrol. Er wordt een relatie opgebouwd tussen de stedelijke dynamiek en de ‘nieuwe helden’, jonge mensen die zich onderscheiden, in het publieke forum treden en tevens een eigenzinnige referentie zijn naar de helden uit het collectief, maatschappelijk geheugen. De tentoonstelling is het resultaat van 15 studenten die ‘hun’ kunstenaar op een eigenzinnige en persoonlijke manier in beeld brengen. De tentoonstelling is open van 22 april tot en met 6 mei Locatie : Coudenberg, voormalig paleis van Brussel Ingang : via Villa Hermosastraat 5, 1000 Brussel (straatje rechts van het Muziekinstrumentemuseum)


p. 77

Broodje Brussel

B

roodje Brussel lokt pendelaars tijdens de middagpauze de stad in met een uitgebreid menu van verschillende activiteiten. Concerten, stadsverkenningen, museumrondleidingen, lezingen,… er valt een pak te beleven tussen 12 en 14u in Brussel ! Naar aanleiding van Erfgoeddag biedt Broodje Brussel boeiende erfgoedactiviteiten aan.

16 april 12 :30 >13 :30 wandeling

Sint-Guido van Anderlecht Korei vzw

Sint-Guido of Sinte-Wijen gaat terug op een onduidelijk historisch personage dat in de 10e eeuw als pelgrim door Europa wil zwerven, tegen de toenmalige tijdsgeest in. Na zijn dood wordt hij begraven in de schaduw van de Anderlechtse Sint-Pieterskerk. Afspraak : Sint-Pieter en Sint-Guidokerk, Dapperheidsplein, Anderlecht Reserveren verplicht : 0800 13 700

18 april 12 :30 >13 :30 wandeling Heiligen

kleuren het Brusselse straatbeeld

Vroeger hadden heiligen een zeer concrete functie. Men vond ze daar waar ze het meest nodig waren : Sint-Rochus in de vervuilde wijken, Sint-Niklaas te midden van de markten, Sint-Jacob en Sint-Guido op de pelgrimsroutes en Sint-Michiel op de stadhuistoren. Als patroons van de gil-

p. 78

den speelden ze een sociaal economische rol avant-la-lettre. Straatnamen, kerken en beelden van heiligen vertellen ons de geschiedenis van de stad. Afspraak : Onze-Lieve-Vrouw-van-de-Zavelkerk, ingang Regentschapsstraat Reserveren verplicht : 0800 13 700

19 april of 24 april 12 :15 >13 :45 rondleiding en filmvoorstelling

Helden in de coulissen i.s.m. het Cultureel Erfgoedforum en Maria Tarantino

De film en rondleiding focussen op de bedrijvigheid achter de façade van een markant gebouw in Brussel : de Koninklijke Muntschouwburg. Meer dan honderd mensen werken voor en achter de schermen aan één gemeenschappelijk doel : een geslaagde voorstelling. We maken kennis met oude ambachten en nieuwe technieken, met de sfeer en collegialiteit achter de schermen, met kostuums en decors,… Afspraak : Ateliers van de Munt, Leopoldstraat 23, Brussel Reserveren verplicht : 0800 13 700


20 april 12 :15 – 13 :45 wandeling Helden

op sokkels

Helden zijn heldhaftig. Hun moed en zelfopoffering geldt als gedragsmodel. Maar waren onze helden ook echt heldhaftig ? Wanneer wordt zo’n figuur uit het vergeten verleden naar boven gehaald en op een voetstuk gezet ? Wie kan plots die opgesmukte heldendaden gebruiken ? Voor welke politieke en religieuze karren worden onze helden gespannen ? Brukselbinnenstebuiten gidst u over de bouwers van de sokkels waarop onze helden staan. Afspraak : Centraal Station, Europakruispunt 2 Reserveren verplicht : 0800 13 700

26 april 12 :30 – 13 :30 wandeling

sinds 1997 gesloten café ‘Les Trois Rois’, is met zijn authentiek bewaard interieur en ontelbare objecten verwijzend naar de figuur Pogge, het ideale begin- en eindpunt van het tentoonstellingsparcours. Afspraak : café ‘Les 3 Rois’, Haachtsesteenweg 371, Schaarbeek

27 april 12 :30 – 13 :30 tentoonstelling GOAAAL !

Een eeuw Belgisch voetbal De Belgische Voetbalbond heeft zijn historisch archief – bijna 400 meter of vier voetbalvelden ! – aan het Rijksarchief geschonken. In de tentoonstelling ‘GOAAAL !’ krijg je een kleurrijke impressie mee van dit schitterend voetbalarchief : duizenden foto’s, films en affiches ; grote reeksen clubdossiers, alles over de Rode Duivels,…

Schaarbeek ten tijde van Pogge

Afspraak : Algemeen Rijksarchief, Ruisbroekstraat 2, Brussel

i.s.m. vzw Korei

Reserveren verplicht : 0800 13 700

Het tentoonstellingsparcours brengt je terug naar het 19e-eeuwse Schaarbeek, ten tijde van de volksfiguur Pogge. In de volkscafés beslechtte hij menig burenruzie met zijn beroemd geworden slagzin ‘Alles es just’. Elke locatie belicht één of meerdere aspecten van het Schaarbeekse volksleven : de figuur Pogge, de Schaarbeekse volkscafés, de carnavaleske optochten,… Het


Op 4 mei is er nog een rondleiding in de fototentoonstelling van de Sint-Lukashogeschool in de Coudenberg. Op 7 mei sluiten we de Broodje Brusselreeks rond Erfgoeddag af met een bezoek aan Flagey. Alle info vind je ook op : www.broodjebrussel.be

p. 79

Sokkelbouwers

O

ver de bompa’s en oma’s van elk van ons ; niets dan goeds. Maar over onze eigen papa en mama hebben we toch wel enkele bedenkingen. Hoe nabijer en hoe dagelijkser de ervaring, hoe moeilijker de idealisering. Dit mechanisme ontdekken we pas nadat we zelf als ouder van onze sokkel donderen, of nadat we als bompa of oma op een verhoogje worden getild. Vedettencultus en heldendom is blijkbaar makkelijker weggelegd voor hen die beperkt gekend zijn, of waarbij de afstand tot de feiten zodanig groot wordt dat vertekening nog weinig weerstand oproept. Velen menen een spoor na te laten door de geschiedenis te corrigeren. Weinigen zijn bekwaam om geschiedenis te schrijven door aan de toekomst te bouwen. Geschiedenis vertelt veel ; is het niet over wat er gebeurd is, dan toch minstens over wat we er zo graag van maken. De publicatie ‘De Sokkelbouwers’ is een samenwerking tussen de Erfgoedcel Brussel en de gidsenorganisatie Brukselbinnenstebuiten. Deze publicatie kan gratis aangevraagd worden bij de Erfgoedcel Brussel : [email protected] of op 02 563 05 82.

Ook nog op Erfgoeddag Opening Deens filmfestival AEOA De bekende acteur en directeur van het ‘Deens Cultural Institute’ wil bij de opening van het festival het thema ‘Helden (in Deense filmen)’ toelichten. Voorbeelden van films die tijdens Erfgoeddag getoond worden : • Valhalla : een ‘fantasy’ film met held Mads Mikkelsen • Dansen med Regitze : een drama met een vrouw als held Locatie : STYX, Gewijdeboomstraat 72, 1050 Elsene Filmvoorstelling om 14u, 16u, 18u en 20u. Reservatie nodig : [email protected] of +32 2 230 73 26

p. 80


Colofon Deze publicatie is een initiatief van de Erfgoedcel Brussel van de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC). Organisatie De Erfgoedcel Brussel in samenwerking met alle deelnemende organisaties, musea en gidsenverenigingen, zonder wie de Erfgoeddag niet mogelijk is. Brochure Vormgeving : Wim Didelez Coverbeeld : Wendy Guns (Gramma) Foto’s : deelnemende organisaties, Erfgoedcel Brussel, Philippe Debroe en Tijl Vereenooghe (www.erf-goed.be) Vertalingen : Wim Didelez. Enkel de activiteiten en de praktische informatie werden naar het Frans vertaald. Drukwerk : Roularta printing Verantwoordelijke uitgever : Eric Verrept, E. Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel Depotnummer : D/2012/7025/19 De samenstellers zijn niet verantwoordelijk voor mogelijke wijzigingen in het programma, noch voor eventueel aangerekende toegangsprijzen. Erfgoeddag is een initiatief van Faro, Vlaams Steunpunt voor Cultureel Erfgoed vzw, in samenwerking met de erfgoedgemeenschappen in Vlaanderen en Brussel. Erfgoeddag krijgt de volle steun van de Vlaamse overheid.

Onze Partners en Sponsors

Meer info over de Erfgoeddag ? Plus d’info sur le Erfgoeddag ? Voor alle informatie en aanvraag van het Brusselprogramma, kan je terecht bij :

Het programmaboekje is ook beschikbaar in alle gemeenschapscentra en bibliotheken van Brussel en bij de deelnemende Brusselse organisaties.

Erfgoedcel Brussel / VGC [email protected] www.erfgoedbrussel.be 02 208 02 32

Op 22 april kan je de brochure vinden bij :

Je kan het programma ook aanvragen bij : Uit in Brussel [email protected] www.uitinbrussel.be 0800 13 700

Visit Flanders Grasmarkt 61 1000 Brussel BIP-Brussel Info Plein Koningsstraat 2-4 1000 Brussel

V RIL

Recommend Documents