UW NATUURWINKEL, UW PARTNER IN GEZONDHEID!

Infoblad over Gezond Leven 9ste jaargang / nummer 1 / februari 2014 Afgiftekantoor: 8500 Kortrijk 1-2 P408659

V.U.: Evolution Media Group, Vlasstraat 17 - 8710 Wielsbeke

Verschijnt 6 x per jaar in februari, april, juni, september, oktober, december

Ecologisch tuinieren

Soja Diabetes type 2 SHII-TAKE & MAITAKE UW NATUURWINKEL, UW PARTNER IN GEZONDHEID!

Verhoog je energie Versterk je weerstand Je goed voelen is belangrijk, het hele jaar door. Het bepaalt je dag,

Energie

Vitaliteit

het geeft je energie en het maakt je vrolijk. In het najaar en de wintermaanden krijgt je weerstand het zwaarder te verduren en je voelt je vaak minder fit. Je lichaam kan in deze periode vaak wat extra’s gebruiken. Daarbij kan een aanvulling op je voeding welkom zijn.

Spirulina is een gezonde aanvulling op je voeding met vele extra’s. Het algje groeit door de kracht van de zon, bevat maar liefst 96 stoffen voor het lichaam en is 100% natuurlijk. Spirulina verhoogt je weerstand en geeft je extra energie. En je voelt je daardoor gewoon goed, elke dag!

Marcus Rohrer Spirulina is verkrijgbaar in alle natuurvoedingswinkels zie VERKOOPPUNTEN op www.mannavita.be [email protected] - tel 056 439852

Voel je goed met Marcus Rohrer Spirulina®, elke dag!

Immuniteit

inhoud 04 06 10

Ecologisch tuinieren

14 18

Superfood: shii-take en maitake

Colofoon

Soja: pro’s en contra’s Diabetes type 2

Salie En verder… q Nieuwtjes q BioGezondKoken q WijnHoekje

09

q BioGezondInfo q Geert’sHoekje

22

16 20

22

BioGezond is een tweemaandelijks infoblad voor de natuurwinkelklant Abonnement: €13 Buitenland: €28 reknr.: 385-0451160-76 BIC NR: BBRUBEBB ING, Staatsbaan 147, B-9870 Zulte IBAN NR: BE16 3850 4511 6076

EINDREDACTIE

Piet Desmyter ADRES

Evolution Media Group Vlasstraat 17 - 8710 Wielsbeke Tel. 056-60 73 33 Fax 056-61 05 83

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER PUBLICITEIT

Geert De Vuyst GSM 0477-930 255 Mail: [email protected] Peter Verbeke

P. DesmyterÊUÊVlasstraat 17 - 8710 Wielsbeke Advertenties en publiscopiën kunnen zonder enige motivering worden geweigerd. De uitgever wijst elke aansprakelijkheid voor de inhoud van de advertenties af. De inhoud van elke advertentie en publiscopie valt onder de verantwoordelijkheid van de adverteerder.

FEBRUARI 2014

BioGezond

3

Ecologische moestuin: zuiverheid troef Auteur Koen Vandepopuliere

Ultraverse, niet met chemicaliën bespoten groenten uit eigen tuin. Weinig is lekkerder dan dat. Steeds meer mensen beseffen dat: het aantal volkstuinen en hobbyboeren neemt dan ook snel toe. Maar is dat geen huzarenwerk, een ecologische moestuin? Nou, dat valt wel mee. Er zijn tal van truukjes die ziekten en plagen vermijden, en de opbrengst vergroten. We zetten er enkele op een rijtje.

Wie wil nog bestrijdingsmiddelen als je ook zonder dat, heerlijke princessenboontjes krijgt?

Een goed begin is je tuin te bemesten met compost. Die kan je kopen, of zelf maken. Heb je vragen over thuiscomposteren? Neem dan contact op met de compostmeesters, via de gemeentelijke milieudienst.

Groenbemesters Drie typische categorieën groenbemesters zijn vlinderbloemigen (klavers, luzerne,...), kruisbloemigen (zoals gele mosterd) en grassen (raaigras, kanariezaad,...). Zaai ze wanneer in je tuin de vroege aardappelen of groenten zijn geoogst. Ze laten je nog even genieten van mooie, kleurrijke bloemen, houden goede grond ter plaatse en geven onkruid minder ruimte om te groeien. Groenbemesters verhinderen ook dat in de winter teveel stikstof uit de bodem wegspoelt, naar grond- of oppervlaktewater. Eén categorie, de vlinderbloemigen, bindt zelfs (via wortelknolletjes) stikstof uit de lucht, zodat je bodem nog meer voedingsstoffen gaat bevatten. Let wel: categorie ‘kruisbloemigen’ gebruik je beter niet op lichte gronden omdat ze waardplanten zijn voor knolvoet, een koolziekte.

Slakken Voorkom slakken. Doe dit door je tuin netjes te houden: slakken schuilen namelijk graag onder tuinafval. En als je regelmatig hakt, droogt het bovenste laagje van de grond uit. Slakken kunnen zich daarop moeilijker verplaatsen. Strooi ook hindernissen uit, bijvoorbeeld in de zaaibedden: scherp zand, fijne oesterschelpjes, eischalen en sparrennaalden. Dat prikt in de weke buikjes van slakken, waardoor ze er liever wegblijven. Tenslotte houden een aantal planten door hun scherpe geur slakken op afstand: denk aan tomaten, tijm, salie, knoflook, hysop en Oost-Indische kers. Bescherm ook jonge plantjes door er een scherpe plastic rand rond te zetten, bijvoorbeeld een plastic fles of een potje zonder bodem. Andere verticale hindernissen, of gootjes met water, rond een groenteperceel bemoeilijken eveneens de doorgang voor slakken. In de handel worden trouwens plastic schotjes verkocht die je rond een groenteperceel kan plaatsen. Tenslotte nog deze tip: laat kippen en eenden in de moestuin los vóór het zaaien. Ze ruimen namelijk al heel wat slakken op.

4

BioGezond

FEBRUARI 2014

Natuurlijke vijanden Trek natuurlijke vijanden aan: insectenetende vogels, egels, padden, roofinsecten, … Ze houden een beginnende aantasting door insecten (en andere dieren, zoals slakken) in toom door die, bijvoorbeeld, op te eten. Je trekt de vijanden aan met vijf maatregelen. Om te beginnen, gelaagde begroeiing (bomen, struiken, kruidlaag, bodembedekkers, strooisellaag). En met: gedoornde struiken (zijn een vogelschuilplaats), nestkastjes voor insectenetende vogels en enkelvoudige bloemen waar nectar bereikbaar is voor insecten. Sommigen raden zelfs aan een plaag niet meteen te behandelen, zodat die, in een goede ecologische tuin, zijn eigen vijanden aantrekt.

Insecten en woelratten Heel wat planten zijn te kweken onder insectengaas: een soort fijnmazig weefsel, met mazen zo fijn dat er geen insecten doorheen kunnen. Het is bruikbaar bij teelten die soms door vliegende insecten worden belaagd, zoals wortelen, prei of kolen. En woelratten? Die belemmer je de toegang tot de moestuin door een vlierhaag. Die heeft namelijk een dicht en warrig wortelstelsel, waar de ratten zich moeilijker tussen kunnen wringen.

Een rode biet smaakt des te lekkerder als die zelf is geteeld, of bio is, of beide.

‘Volkstuinen’ kenden de jongste jaren een steil succes.

Ras

Combinatieteelt

Kies het juiste ras. Ga er voor een met snelle begingroei zodat onkruid geen kans maakt. En voor een dat goede wortels vormt: dat zorgt dat minder kunstmest nodig is. Het ene ras heeft ook meer weerstand tegen ziektes en insectenvraat dan het andere. Onder meer in dat verband is het een goed idee ‘streekeigen’ rassen te kiezen (geen uit warmere landen, bijvoorbeeld), want ze zijn beter aangepast aan het plaatselijke bodemtype en klimaat, waardoor ze robuuster zijn en meer weerstand bieden tegen ziektes. Let er ook op elk ras in het juiste seizoen te kweken.

Gewassen combineren doe je als je bijvoorbeeld wortel op hetzelfde perceel plant als ui en knoflook. Zo’n combineren heeft veel voordelen. Je hebt dan namelijk verschillende wortelstelsels naast elkaar die alle bodemlagen gebruiken. Tevens lokt dan de ene plant insecten die nuttig zijn voor de buurplant, en jaagt die belagers van een andere weg. Voorbeelden van geschikte combinaties zijn, behalve die wortel met ui en knoflook, ook nog het telen van sla samen met prei, wortel, radijs en kervel; kool met tomaat, boon, knolselder; aardappel met boon, kool, erwt, en tomaat met wortel, kool, prei en selder. En sterk geurende kruidenplanten zoals mierikswortel aan de rand van een groentebed verwarren met hun geur belagers of trekken gunstige insecten aan.

Vruchtwisseling De kans op ziektes en plagen verhoogt, helaas, als je altijd hetzelfde gewas (of een gewas van dezelfde familie) op hetzelfde perceel zet. Bodemcystenaaltjes, bijvoorbeeld, tasten aardappelen aan en overleven lang in de bodem. Elk extra jaar dat je aardappelen op dat perceel zet, schotel je de aaltjes hun favoriete voedsel voor. En de knolvoet die vorig jaar je bloemkool aantastte, houdt ervan als je het jaar erna op hetzelfde perceel dezelfde of een andere kool (boerenkool?) plant, want ook die vindt hij wel lekker. Met onvoldoende vruchtwisseling kweek je als het ware plagen... ! Intussen bestaat wel al heel wat kennis over gewassen die mekaar best niet opvolgen. Zo plant je best geen ui na prei, of omgekeerd. Ze behoren namelijk tot dezelfde familie, en zorgen ervoor dat schimmelziekten jaar na jaar beter gedijen. Erwten en bonen volgen mekaar ook beter niet op (gevaar voor schimmelziekten en aaltjes). Te vermijden zijn ook het laten opvolgen van koolgewassen (gevaar voor knolvoet), wortel en aardappel na mekaar telen (wortelrot en aaltjes), of boon na knolselder of witloof (schimmelziekten). Ook is het geen goed idee witloof te planten het jaar nadat op dat perceel kolen stonden, andijvie, spinazie, sla, knolselder of erwt, want daarvan houden sclerotina en aaltjes. Beter is vruchtwisseling. Als we alle mogelijke ziektes van alle families incalculeren, wacht je best minstens zes jaar. Je kan dat regelen door de moestuin in zes gelijke stukken te verdelen en de gewassen jaarlijks te laten roteren over de percelen.

Verenigingen Enkele verenigingen staan je bij met raad en daad als je verder wil gaan met een ecologische moestuin. Zo is er de vzw Vlaamse Volkstuin-Werk Van De Akker die ernaar streeft mensen te laten tuinieren in hun eigen omgeving (zelfs als ze zelf geen huis met tuin hebben), en hen op te leiden tot milieubewuste tuinders. Ze geeft talloze voordrachten, demonstraties, tentoonstellingen,... en informeert en ondersteunt haar leden via een informatieblad en website. Die vzw telt meer dan 35.000 leden en een 205-tal plaatselijke afdelingen, verspreid over Vlaanderen. Belangrijk is ook Velt (Vereniging voor Ecologisch Leven en Tuinieren). Ze focust op biologisch tuinieren, biologische voeding en ecologisch leven. Velt heeft 100 plaatselijke afdelingen en 13.000 leden. Allebei, Velt en Volkstuin vzw, hebben voldoende kennis om de ecologische moestuin tot een absoluut succes te maken. En dan was tuinieren nog nooit zo ecologisch, gezond, én leuk. En wil je toch je toch biologische groenten zonder eigen moestuin? Dan is er nog altijd de biowinkel, natuurlijk.

Zonder pesticiden, Je wil ecologisch tuinieren? Hierbij alvast enkele webtips.

het kan

20 > 30

Maart 2014 Overal in Wallonië en Brussel

d www.ikgeeflevenaanmijnplaneet.be/uploads/ ongewenste_gasten.pdf: voorkomen en wegwerken van ongewenste gasten, zoals onkruid, mieren en vliegen, in je tuin (of huis)

02 775 75 75

d www.velt.be: Vereniging voor Ecologisch Leven en Tuinieren.

Randanimatie • Debatten • Demonstraties • Conferenties

d www.volkstuin.be: vzw Vlaamse Volkstuin-Werk Van De Akker. De grootste vereniging van tuinliefhebbers in Vlaanderen.

www.weekzonderpesticiden.be

d www.ecologischlogisch.be: uitvoerige informatie omtrent ecologisch tuinieren. Van, onder meer, Velt en Vlaamse Volkstuin.

FEBRUARI 2014

BioGezond

5

visible.be - pictures: thinkstock

d www.zonderisgezonder.be/bestrijdingsgids/ ziekten-en-plagen/in-de-moestuin: pagina's met talloze tips over preventie of bestrijding van ziekten en plagen, zonder pesticiden.

Soja: pro’s en contra’s Sinds jaren wordt de sojaboon in het westen als de topper onder de peulvruchten aangeprezen, geruggensteund door een industrie die er massale hoeveelheden van verwerkt en grote budgetten vrijmaakt voor het promoten van allerlei afgeleide producten. Als we evenwel soja grondig bestuderen en de geschiedenis ervan in het Oosten onder de loep nemen, dan blijkt dat soja zeker geen mirakelvoeding is en dat ze ook niet als hoofdvoeding geschikt is. Bescheiden gebruik als bijvoeding en dit bij voorkeur onder de vorm van gefermenteerde of geprecipiteerde sojaproducten, lijkt hierbij de beste leidraad te zijn. Verder bestaan er een aantal zeer interessante van soja afgeleide voedingssupplementen. Compleet eiwit Soja (Glycine max) draagt bij rijpheid tot 7 cm lange, bruine en hobbelige peulvormige vruchten, die 1 tot 5 sferische zaden bevatten: de sojabonen. Deze zijn doorgaans crèmewit tot lichtgeel van kleur, maar kunnen ook in andere kleurvariëteiten voorkomen zoals groen, rood of zwart. De gele sojaboon is de meest gekende en geteelde. Door haar gemiddeld eiwitgehalte van 38 %, hoger dan de overige peulvruchten, en het feit dat ze alle essentiële aminozuren bevat, weliswaar niet in de goede verhouding, heeft soja op het eerste zicht een streepje voor op de andere peulvruchten.

Pro’s van soja Er bestaan een aantal zinvolle argumenten die het gebruik van soja in het westers voedingspatroon rechtvaardigen. Zo is soja een gemakkelijk te kweken landbouwgewas in een warm en vochtig klimaat. Ze prefereert weliswaar een bodem met zuurtegraad tussen 7 en 7,5 in de zon, maar ze verdraagt ook pH- waarden tussen 6,5 à 8, een nitraatarme bodem en droogte. Bovendien kan soja ongeveer 14 maal zoveel mensen voeden dan ze dat via de veeteelt tot voedsel dient. Dat betekent dus een enorme winst qua energie, water, landbouwgrond en milieubehoud of dus een lagere ecologische voetafdruk. Dat soja gemiddeld 38 % compleet eiwit bevat met alle essentiële aminozuren, zij het niet in de ideale proporties, is ook een veel gebruikt argument. Verder kan het soja-eiwit mogelijk een oplossing zijn voor wie intolerant reageert op het koemelkeiwit en sojadrink voor wie lactose of melksuiker niet goed verteert. In tegenstelling tot vlees, bevat soja nauwelijks verzadigde vetten, geen cholesterol maar wel tal van vezels. Ten slotte bevat de sojaboon weinig zetmeel, zodat ze in dat opzicht ruim mag gebruikt worden door diabetici en mensen met overgewicht.

Contra’s van soja Door wetenschappelijk onderzoek werden een paar “antinutritionele” factoren ontdekt in soja, waardoor deze peulvrucht zeker niet als hoofdvoeding kan worden aangeraden: d Soja bevat namelijk met de Kunitz-inhibitor en de BowmanBirk-inhibitor twee “protease inhibitoren”. Deze stoffen

6

BioGezond

FEBRUARI 2014

remmen heel sterk de werking van trypsine, een sleutelenzym in het menselijke lichaam, dat wordt afgescheiden door de pancreas en dat garant instaat voor de optimale vertering van eiwitten. Dat wil zeggen dat veel sojaproducten gebruiken kan aanleiding geven tot een slechte eiwitvertering, met als mogelijke gevolgen maagdarmlast, onvoldoende eiwitopname en een overwerkte pancreas. Bovendien, in tegenstelling tot veel andere planten die ook protease-inhibitoren bevatten, zijn deze in soja heel sterk bestendig tegen hitte en verwerking. Gelukkig worden de protease-inhibitoren wel voor een groot deel geïnactiveerd door fermentatie en precipitatie, waardoor miso, tempeh, natto en tofu de eiwitvertering niet al te veel belemmeren. d Soja bevat ook heel wat fytaten in zijn vezels, en dit stukken meer dan andere peulvruchten. Fytaten zijn stoffen die heel gemakkelijk mineralen binden zoals ijzer, calcium, zink en magnesium, waardoor deze minder worden opgenomen in de darmen en mineralentekorten kunnen ontstaan. Helaas zijn deze fytaten zeer bestendig aan hitte, verwerking, transport en opslag. De fytaten zouden enkel in miso (voor het grootste deel) , in tempeh (voor de helft) en deels in natto vernietigd zijn. d Soja bevat verder ook heel wat oxalaten, stoffen die, gebonden aan calcium, kunnen uitkristalliseren in de nieren en aanleiding kunnen geven tot nierstenen. Andere gekende bronnen van oxalaten zijn: pinda’s, chocolade, rabarber en spinazie. Omdat soja van al deze voedingsmiddelen het meest wordt geconsumeerd in de westerse voeding, zou ze voor een groot deel kunnen bijdragen tot oxalaatnierstenen. Oxalaten worden niet vernietigd door koken. d Soja bevat eiwitten waarop men intolerant (“allergisch”) kan reageren. Er is wel minder kans op intolerantie op sojaeiwit dan op koemelkeiwit, maar soja staat met ondermeer tarwe, koemelk, eieren en tomaten toch in de top 10 van de voedingsmiddelen waarop men het meest intolerant reageert. d Soja bevat met isoflavonen verbindingen met een milde oestrogene of “fyto-oestrogene” werking. Bij een beschei-

den gebruik van sojaproducten kunnen deze stoffen helpen beschermen tegen een overmaat van oestrogenen in het lichaam of tegen de vreemde “xeno”-oestrogenen uit het milieu (uit plastics, herbiciden, pesticiden, hormoonpreparaten). Of kunnen ze net een tekort aan oestrogenen opvangen bij een manifest gebrek eraan, zoals in de menopauze. Maar als van soja een dagelijks gebruikte hoofdvoeding gemaakt wordt, dan gaat er een overdreven oestrogene prikkel vanuit. Zeker als vanaf een jonge leeftijd soja een hoofdingrediënt van de voeding is, vergroot dit bij meisjes de kans op vroegtijdige puberteit en geslachtelijke rijpheid, later gevolgd door meer kans op onvruchtbaarheid, borstkanker en cyclusproblemen. Bij jongens is er dan weer kans op een te kleine penis en testikels en een te late puberteit. Ook hypofyse-insufficiëntie, leerstoornissen, verminderde visuele onderscheiding en ruimtelijke waarneming, te emotioneel gedrag, astma, immuunstoornissen en prikkelbare darm werden beschreven als gevolgen van een eenzijdige sojavoeding. d Soja bevat ook “goitrogene” substanties: dat zijn stoffen die de schildklierfunctie kunnen afremmen en zo ondermeer de stofwisseling kunnen vertragen, leiden tot constipatie, vermoeidheid en kouwelijkheid. In tegenstelling tot goitrogene substanties in voedingsmiddelen als broccoli, kolen, radijzen, rapen en pinda’s, worden deze stoffen (vooral de saponinen en isoflavonen) in soja niet geneutraliseerd door koken of fermenteren. d Soja bevat de middellange suikers raffinose en stachyose, die door de mens niet worden verteerd in maag en darmen; ze worden verderop in de dikke darm door de darmflora omgezet tot kortketenige vetzuren, wat winderigheid en lichte maagdarmbezwaren kan opleveren. Langdurig koken vermindert evenwel de kans op deze bijwerkingen hoewel soja compleet eiwit bevat, is ze toch zeer arm aan methionine (een zwavelhoudend essentieel aminozuur) en aan cysteïne (een nietessentieel zwavelhoudend aminozuur, dat dient aangemaakt te wor-

Draagt bij tot het

behoud van een normale glucosespiegel1, Draagt bij tot een

normale koolhydratenstofwisseling2 1

met kaneelextract en chroom, die bijdragen tot de instandhouding van normale 1 bloedsuikergehalten 1

2

De bakermat van soja Opmerkelijk is het feit dat soja nooit een basisvoedingsmiddel is geweest in het oosten! Integendeel, tot 2500 jaar geleden werd deze boon zelfs als niet eetbaar of veel te moeilijk verteerbaar beschouwd en werd de plant enkel gebruikt in de landbouw om de grond met stikstof te verrijken voor een latere teelt van rijst, gerst en gierst. Pas rond 200 voor onze tijdrekening ontstonden met chiang en miso door fermentatie verkregen producten, waardoor men soja wel als eetbaar ging beschouwen. Later deden nog andere fermentatieproducten hun intrede: natto omstreeks 1000 n.C in Japan en tempeh rond 1600 n.C in Indonesië. Ondertussen ontstond ook tofu: voor dit voedingsmiddel werden de soja-eiwitten niet gefermenteerd, maar geprecipiteerd of “neergeslagen” in een procédé dat je best kan vergelijken met het neerslaan van melkeiwitten om kaas te maken. Tofu werd vooral gegeten door monniken om het libido in toom te houden en seksuele onthouding een stuk gemakkelijker te maken. Later werden trouwens aangetoond dat tofu rijk is aan de zogenaamde isoflavonen of fyto-oestrogenen, die in hogere hoeveelheden het testosteronniveau kunnen verlagen. Tenzij in perioden van schaarste of honger, is tofu nooit een basisvoedingsmiddel geweest in het oosten en werd het in zeer bescheiden hoeveelheden verbruikt. Sojaolie dan weer, deed zijn intrede in de 13e eeuw, maar werd steeds als minder waardevol ingeschat dan sesamolie en reuzel. Op te merken valt dat sojadrink, sojameel en alle daarvan afgeleide producten, getextureerde soja-eiwitten onder alle mogelijke vormen (sojaburgers, sojaworsten) en soja-eiwitisolaten nooit deel hebben uitgemaakt van het traditionele Aziatische dieet! Kortom: in Azië werden dus bescheiden hoeveelheden van gefermenteerde en geprecipiteerde sojaproducten gegeten en was soja nooit een hoofdvoeding.

2

met zink, dat bijdraagt tot een normaal koolhydratenmetabolisme

180 caps €37,95

60 caps €15,95

Haal meer resultaten uit een betere levensstijl met meer bewegen en een gezond dieet, dankzij DIEBACINN EXTRA Verkrijgbaar in alle natuurvoedingswinkels Info Mannavita: 056 43 98 52 - [email protected] www.mannavita.be

FEBRUARI 2014

BioGezond

7

q Soja: pro’s en contra’s

De beste sojaproducten d

d

d d

d d

d d

den uit methionine): deze twee zwavelhoudende aminozuren zijn zeer belangrijk om hun ontgiftende eigenschappen als basis van het “superantioxidans” gluthation

De mindere sojaproducten Omdat ze de hoger vernoemde antinutritionele factoren bevatten, weinig bijkomende voedingswaarde bieden of sterk zijn bewerkt, zijn er een aantal sojaproducten die niet echt aan te raden zijn: d Sojabonen en sojameel: bevatten verschillende antinutritionele factoren; verteren niet goed d Sojaolie: bevat 7 maal meer omega-6 dan omega-3; meestal een industrieel, sterk geraffineerd en bewerkt product (tenzij ongeraffineerd en van eerste koude persing) d Sojamargarine: afkomstig van geraffineerde olie, die een kunstmatig hardingsproces onderging; bovendien absoluut niet geschikt voor verhitten, bakken en braden d Sojaroom: enkel in bescheiden mate van waarde als ze

8

BioGezond

van een goede kwaliteit is. d Soja-eiwitisolaten of soja-eiwit–concentraten hebben doorgaans veel onnatuurlijke behandelingen ondergaan en bevatten nog veel van de ongunstige antinutritionele factoren. d Getextureerd sojaeiwit (TVP): wordt gemaakt van het voorgaande, waarbij er een omzetting gebeurt van sojaeiwit tot een vezelachtig preparaat, om tot een vleesvervanger te komen met de textuur van vlees. d Sojadesserts, soja-ijs en -puddings: vooral gemaakt van soja-eiwit; bevatten helaas nog veel van de ongunstige antinutritionele factoren d Sojababyvoeding: is vooral door de hoger aangehaalde factoren zoals het hoge gehalte aan fyto-oestrogenen, protease-inhibitoren en oxalaten en door het niet zo ideale eiwitprofiel, zeker niet geschikt als hoofdvoeding. Enkel in beperkte mate en indien verrijkt, HFTDIJLU
BMT
CJKWPFEJOH













t

FEBRUARI 2014

Nuttige voedingssupplementen uit soja d Soja is leverancier van een aantal zeer interessante voedingssupplementen: d Sojalecithine is een bijzondere, uit soja geïsoleerde vetstof, die niet meer de hoger vernoemde antinutritionele factoren bevat. Vooral door het hoge gehalte aan het fosfolipide “fosfatidylcholine”, ondersteunt sojalecithine de leverwerking, de galaanmaak, het vervoer van vetten, het geheugen en concentratievermogen. Bovendien is sojalecithine als emulgator een uitstekende hulp om het aanslibben van cholesterol op de vaatwand te beletten en zo atherosclerose of slagaderverkalking tegen te gaan. d De geïsoleerde soja-isoflavonen genistine, daidzine en glycetine, gedragen zich zoals hoger gesteld als zacht werkende oestrogeencomponenten (“fyto-oestrogenen”) met diverse regulerende werkingen. Op strikte voorwaarde dat ze in de geschikte doseringen worden gebruikt, kunnen ze ingezet worden bij menopauzale of overgangsklachten, ter preventie en aanpak van osteoporose (botontkalking) en ter preventie (niet bij de aanpak!) van kanker van borst, baarmoeder, eierstok, prostaat en dikke darm d Het bijzondere fermentatieproduct natto is uitzonderlijk rijk aan vitamine K2, onder de meest werkzame vorm: meanquinone-7. Van deze vitamine is aangetoond dat ze zowel de verkalking van de vaatwand tegengaat als het neerzetten van kalk in de beenderen bevordert. Een vitamine K2-rijk natto-extract hoort dan ook thuis in een goed supplement tegen osteoporose en tegen hart- en vaatziekten.

q Nieuwtjes OVER VOEDING, VOEDINGSSUPPLEMENTEN & KRUIDEN Gefermenteerde rode rijst met co-enzym Q10: meer dan een cholesterolverlager Als ze door een natuurlijk fermentatieproces wordt verkregen en voldoet aan de nodige kwaliteitseisen, dan is gefermenteerde rode rijst (rode gistrijst) een veilige cholesterolverlager. Een recente Italiaanse studie toonde nu aan dat gefermenteerde rode rijst, die per dagdosis 10 mg monacoline K aanvoert, na 4 weken niet alleen het LDL-cholesterolgehalte met gemiddeld 22 % verlaagt, maar ook de ontsteking van de bloedvaten vermindert. Meer bepaald zag men een daling van 24 % van CRP, een eiwit in het bloed dat een merker is voor chronische ontsteking (voluit: “h-sensitivity C-reactief proteïne”). Ook twee andere factoren in het bloed die wijzen op een ontstekingsproces in de bloedvaten namen respectievelijk met 27 en 28 % af: matrix metalloproteinase 2 (MMP-2) en matrix metalloproteinase 9 ( MMP-9). De eerlijkheid gebiedt wel te zeggen dat het geteste preparaat per dagdosis ook een lage dosis (10 mg) van het sterke antioxidans en vaatbeschermende stof ubiquinone (coenzym Q10) bevatte. Verwacht mag worden dat een voedingssupplement dat naast dezelfde hoeveelheid gefermenteerde rode rijst per dagdosis nog meer co-enzym Q10 aanvoert, in de orde van 100 mg/dag, nog meer het ontstekingsniveau in de bloedvaten verlaagt! Cicero AF, Derosa G, Parini A, Maffioli P, D’Addato S, Reggi A, Giovannini M, Borghi C. Red yeast rice improves lipid pattern, high-sensitivity C-reactiveprotein, and vascular remodeling parameters in moderately hypercholesterolemic Italian subjects. Nutr Res. 2013 Aug;33(8):622-8.

Bosbessen bevorderen de bloedcirculatie Van bosbessen is al een hele tijd geweten dat ze de functie van de ogen ondersteunen, onder gedroogde vorm in te zetten zijn bij diarree en bijdragen tot de bescherming tegen degeneratieve ziekten zoals de ziekte van Alzheimer. In een recente, dubbel blind placebogecontroleerde studie, werd nu heel duidelijk aangetoond dat bosbessen de bloedcirculatie bevorderen. Bij deelnemers die een drankje met bosbessen kregen (in vergelijking met deelnemers die een gelijkaardig drankje kregen zonder bosbessen) zag men vrij snel na inname, en afhankelijk van de hoeveelheid bosbessen, een duidelijke toename van de “flowmediated dilation” (FMD). Dit betekent dat het dynamisch proces van verwijding en vernauwen van de bloedvaten vlotter verloopt, waardoor beter zuurstof en voedingsstoffen naar de weefsels, zoals de hartspier, gevoerd wordt. De gunstige werking van de bosbessen wordt toegeschreven aan de polyfenolen die deze bessen bevatten, en waarvan in deze studie trouwens ook een toename in het bloed werd vastgesteld. Rodriguez-Mateos A, Rendeiro C et al. Intake and time dependence of blueberry flavonoid–induced improvements in vascular function: a randomized, controlled, double-blind, crossover intervention study with mechanistic insights into biological activity. Am J Clin Nutr. 2013; doi: 10.3945/ajcn.113.066639

Pelargonium sidoides, topplant voor de luchtwegen Pelargonium sidoides (Umckaloabo) is een geneeskrachtige plant die in onze streken vrij onbekend is en helaas sterk wordt ondergewaardeerd. Deze geraniumachtige plant met Zuid-Afrikaanse roots heeft nochtans in heel wat onderzoeken zijn werkzaamheid bij diverse luchtwegenaandoeningen bewezen. Nadat in een studie in 2009 al aantoonde dat een extract van de wortel bij acute sinusitis duidelijk de klachten verminderde en de genezingsduur verkortte1, werd in een recente studie aangetoond dat heel wat mensen chronische luchtwegenaandoeningen (COPD, stadium II/ III) ook met deze plant geholpen kunnen worden. Pelargonium sidoides verminderde het aantal luchtwegeninfecties en het ademtekort, waardoor de levenskwaliteit merkbaar toenam en er minder werkdagen verlies werd geleden2. Ook een meta-analyse door de Cohrane Database ondersteunde de gunstige werking van Pelargonium sidoides bij acute luchtwegeninfecties3. 1. Claus Bachert, Andreas Schapowal, Petra Funk, Meinhard Kieser.Treatment of acute rhinosinusitis with the preparation from Pelargonium sidoides EPs 7630: A randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Rhinology, 47, 51-58, 2009 2. Matthys H, Pliskevich DA, Bondarchuk OM, Malek FA, Tribanek M, Kieser M. Randomised, double-blind, placebo-controlled trial of EPs 7630 in adults with COPD. Respir Med. 2013 May;107(5):691-701. 3. Timmer A, Günther J, Motschall E, Rücker G, Antes G, Kern WV. Pelargonium sidoides extract for treating acute respiratory tract infections. Cochrane Database Syst Rev. 2013

Omega-3-vetzuren dragen bij tot behoud van hersenvolume Diverse studies hebben al het belang van een goede aanvoer van de omega-3-vetzuren EPA en DHA benadrukt om tot op hogere leeftijd het geheugen en concentratievermogen te ondersteunen en dementering te helpen voorkomen. In een studie werd nu nagegaan in welke mate de omega-3-index (het gehalte van EPA + DHA in de celmembranen t.o.v. de totale hoeveelheid vetzuren) kon bijdragen tot het behoud van hersenvolume en dus tot het afremmen van de leeftijdsgebonden atrofie (verschrompeling) van de hersenen. Hiervoor werden meer dan duizend postmenopauzale vrouwen gevolgd gedurende 8 jaar. De conclusie luidde: hoe hoger de gemeten EPA- en DHA-waarden in het bloed, des te groter de hersenvolumes. Per percent dat de omega-3-index hoger was, werd een 2,1 cm3 groter hersenvolume vastgesteld. Belangrijk hierbij was dat het grotere hersenvolume ook werd vastgesteld in een welbepaald onderdeel van de hersenen: de hippocampus. De hippocampus is het deel van de hersenen dat een grote rol speelt in het geheugen. Bij de ziekte van Alzheimer begint deze zone al te krimpen, nog voor de symptomen zich manifesteren. Pottala JV, Yaffe K, Robinson JG, Espeland MA, Wallace R, Harris WS. Higher RBC EPA + DHA corresponds with larger total brain and hippocampal volumes: WHIMS-MRI Study. Neurology. 2014 Jan 22. [Epub ahead of print]

FEBRUARI 2014

BioGezond

9

Nuttige kruiden bij insulineresistentie (prediabetes) en diabetes type 2 Auteur Koen Vandepopuliere

Het lijdt geen twijfel dat in de preventie en aanpak van diabetes type 2 veranderingen in levensstijl de allerbelangrijkste maatregelen vormen. Een gezonde voedingswijze aannemen, afvallen bij overgewicht en meer bewegen zijn dan ook primordiaal om bloedglucosespiegel en geglycosyleerde hemoglobine (Hb A1c) beter onder controle of zelfs weer normaal te krijgen. Als aan deze voorwaarden wordt voldaan, mag van een aantal planten supplementaire hulp verwacht worden. We halen de belangrijkste aan.

Door de band genomen is kokerellen met bio duurzamer.

Cinnamomun verum (Kaneel) Waarschijnlijk is kaneel (Cinnamomum verum/zeylanicum) de plant die de meeste hulp kan bieden bij insulineresistentie en diabetes type 2. Nadat de binnenbast van de jonge twijgen al eeuwen in Azië met succes werd ingezet bij diabetes type 2, toonde in 2003 een goed opgezette studie op 60 patiënten dat dagelijks 1 tot 6 gram kaneelpoeder na 40 dagen leidde tot een significante daling van de nuchtere glucosespiegel met 18 à 29 % ten opzichte van placebo. Omdat men in deze studie ook een significante daling zag van totaal cholesterol (12 à 26 %), LDLcholesterol (7 à 27 %) en triglyceriden (23 à 30 %), besloot men dat kaneel bij diabetes type 2 zowel de glucosespiegel helpt te regelen als de kans op hart- en vaatziekten vermindert. Meer bescheiden, maar toch zeer significant, was het resultaat van een dubbelblind studie op 79 diabetici, waarbij het equivalent van 3 g kaneel leidde tot een gemiddelde afname van de nuchtere bloedglucosespiegel met 10,3 % t.o.v. placebo. Wat betreft het effect op HbA1c of geglycosyleerde hemoglobine, een parameter die nog beter de controle over de bloedsuikerspiegel weergeeft, toonde een Britse studie uit 2010 dat 2 gram kaneelpoeder per dag gedurende twaalf weken leidde tot een gemiddelde afname van 8,22 % tot 7,86 % (66,34 mmol/mol tot 62,4 mmol/mol). In deze studie zag men trouwens ook een significante daling van de systolische en diastolische bloeddruk. Nadat ook een aantal studies een te verwaarlozen effect van kaneel suggereerden, toonde een meta-analyse van 2012 (van 6 streng geselecteerde klinische trials met in totaal 415 patiënten) een significante afname van de nuchtere bloedsuikerspiegel van gemiddeld 15 mg/dL en van de HbA1c met 0,09 %.

Waterig extract superieur Onderzoekers die op celculturen de werkzaamheid van kaneelbast nagingen, stootten vooral op een groep van wateroplosbare, oligomere proanthocyaniden van het type A. Vooral het methylhydoxy-

10

BioGezond

FEBRUARI 2014

chalconepolymeer (MHCP) verbetert de werking van insuline en dus de glucoseopname door de cellen door de fosforylering van de insulinereceptor te bevorderen. Verder verhogen de proanthocyaniden type A het aantal proteïnen dat betrokken is bij de signaaloverdracht volgend op de insulineprikkel, alsook de hoeveelheid van het glucosetransporteiwit GLUT-4. Ook constateerde men een grotere opslag van glycogeen en een beter vetmetabolisme. Deze gegevens suggereren dat een waterig extract van kaneelbast (dus zonder de vetoplosbare en potentieel allergene coumarines) een therapeutisch voordeel kan bieden op kaneelpoeder. Dit werd inderdaad bevestigd door een recente, gerandomiseerde, dubbel blind placebogecontroleerde studie. Van 66 patiënten met type 2 diabetes, die allen een bloedsuikerverlagend geneesmiddel (gliclazide) innamen, kreeg één groep een placebo, een tweede groep dagelijks 120 mg van een waterig kaneelextract en een derde groep 360 mg van datzelfde extract. Na drie maanden zag men dat de nuchtere bloedsuikerspiegel in de placebogroep niet was veranderd, terwijl in de tweede groep er een gemiddelde afname was van19 mg/dL en in de derde groep zelfs van 29 mg/dL. Wat betreft het geglycosyleerde hemoglobine of HbA1c, zag men in groep 2 en 3 respectievelijk een afname van 0,67 % en 0,93 %. We moeten hierbij opmerken dat omwille van het werkingsmechanisme met verbetering van de insulinegevoeligheid, er niet met kaneel moet gewacht worden tot er al van manifeste diabetes type 2 sprake is, maar dat er ook al bij insulineresistentie of prediabetes aanzienlijke hulp mag van verwacht worden. Ten slotte mogen kaneelextracten zonder probleem gecombineerd worden met orale bloedsuikerverlagende medicijnen.

Gymnema sylvestre (Gymnema) De bladeren van de in tropisch Azië aangetroffen houtige klimplant Gymnema sylvestre worden al meer dan 2000 jaar – alleen of in combinatie met andere kruiden – ingezet in de Indische Ayurveda om “honingurine” of suiker in de urine te behandelen. Deze plant draagt ook de naam gurmar, wat staat voor “suikervernietiger”: als

men de bladeren ervan kauwt, maken deze gedurende een paar uur de smaakpapillen ongevoelig voor suiker, wat de drang naar suiker en tussendoortjes vermindert. De voornaamste actieve verbinding in Gymnema is het triterpeenzuur gymnemazuur. Wil men op een professionele manier met gymnema werken, dan gebruikt men best op 25 % gymnemazuur gestandaardiseerde preparaten. Andere stoffen die bijdragen tot de bloedsuikerverlagende werking van gymnema zijn de saponinen gymnemasiden 1tot 5, gymnemasine B, C en D, gurmarine en gymnamine. De bloedsuikerverlagende werking van gymnema zou berusten op meerdere elementen: vooral een verminderde opname van glucose in de dunne darm, een verbeterde afscheiding van insuline door de bètacellen van de eilandjes van Langerhans in de pancreas (alleen te zien bij diabetes type 2) en een betere opname van glucose door de lever en de spieren, zijn het aanstippen waard. Zo toonde een dierenstudie aan dat gymnema de opname van suiker en vetten verlaagde, de regeneratie van de bètacellen bevorderde met een betere productie van insuline, alsook de insulinegevoeligheid verbeterde van de lichaamscellen. In celculturen en bij dieren is trouwens aangetoond dat Gymnema bij diabetes type 2 zorgt voor een zekere regeneratie van eilandjes van Langerhans met een betere afscheiding van insuline en een hogere insulinebloedspiegel. Wat betreft bevestigende klinische studies is vooral een studie op 22 type 2 diabetici het melden waard, waarbij gedurende 18 tot 20 maand dagelijks 400 mg van een gymena-extract met 25 % gymnemazuur werd toegediend naast orale antidiabetica. Er was een significante afname van bloedglucosespiegel en geglycosyleerd hemoglobine, waardoor bij het beëindigen van de studie zelfs 5 patiënten de inname van conventionele medicijnen konden stoppen en enkel met het gymenaextract een normale glucosespiegel behielden.

Lagerstroemia speciosa (Banaba) De banaba is een grote boom die inheems is in de vochtige jungle van Zuid-Oost Azië. Hij bloeit met prachtige pluimen van roze tot lila bloemen, maar het zijn de bladeren die al eeuwen in de volksgeneeskunde (vooral op de Filippijnen) onder de vorm van thee worden ingezet bij diabetes. Tot de werkzame componenten behoren een aantal bijzondere ellagitannines (penta-O-galloyl-D-glucopyranose, lagerstroemine, reginine A en flosine B) en corosolzuur. Om op een wetenschappelijke manier met het blad te werken, wordt vooral een extract gebruikt dat is gestandaardiseerd op 1 % corosolzuur. Nadat verschillende weefsel-, dieren- en humane klinische studies met een kleinere opzet al suggereerden dat Lagerstroemia speciosa inderdaad de insulinereceptoren activeert en het glucosetransport bevordert bij diabetes type 2 (waarbij ook lichaamsgewicht en cholesterolspiegel positief wordt beïnvloed), bevestigden een aantal systematische reviews de antidiabetische werking van banaba.

NIEUW

Vit. D

35 μg/ 100g =700% ADH

Slank, gezond en sterke weerstand met eiwitrijke proteïnesteaks van Bertyn met vitamine D voor sterke tanden en beenderen De authentieke Protein Steaks van Bertyn bevatten nauwelijks koolhydraten, zijn vetarm, zijn een bron van vezels voor een goede darmtransit en zitten boordevol volwaardige eiwitten. Dat zijn alle eiwitten die je lichaam nodig heeft. Ideaal voor een slank, gezond en sterk lichaam (past in een koolhydraat-arm dieet). In ons land hebben we niet veel zonne-uren en komen we minder in de zon dan ons lief is, waardoor een natuurlijke bron van vit. D in onze voeding aangewezen is. De chefs van Bertyn voegden de vitamine D-rijke Agaricus paddenstoel toe aan de smaakvolle saus. Resultaat: 100g Protein Steak verzekert je de aanbevolen weekportie vit. D. Voor sterke tanden, beenderen en weerstand. Protein Steak van Bertyn is supervoeding dankzij betaïne, goed voor hart en bloedvaten. Seitan is ook een bron van alfa-liponzuur, anti-aging super antioxidant. In het koelvak van je natuurwinkel. Makkelijk klaar te maken. Lekker en plantaardig.

Aandeel kcal uit eiwitten en vetten Seitan Tofu Kippenwit Hamburger Scampi Zalm

kcal/100g

eiwitten

vetten

118 120 88 272 86 141

83 % 43 % 71 % 30 % 81 % 57 %

1,5 % 48 % 29 % 66 % 12 % 43 %

cholesterol /100 kcal 0 mg 0 mg 31 mg 22 mg 224 mg 27 mg

SUPER VOEDING ^^^ILY[`UIL

Overige kruiden Er zijn nog een aantal andere geneeskrachtige planten, waarvan hulp mag verwacht worden bij prediabetes en type 2 diabetes: dMomordica charantia (Bittermeloen, balsem peer): deze onrijpe, groene en nog zeer bittere, komkommerachtige vrucht wordt al lang als “karela” ingezet als traditionele remedie bij diabetes. In een aantal weefselstudies en dierenstudies werden de bloedgluco-

0% JUNK

AUTHENTIEKE SEITAN Zeg niet seitan tegen de authentieke seitan van Bertyn Meer weten? www.bertyn.be - tel 03 620 26 56

FEBRUARI 2014

BioGezond

11

q rubriek severlagende eigenschappen van bittermeloen of extracten daaruit aangetoond. Ook twee klinische studies op patiënten met diabetes type 2 toonden een gunstig effect op de glucosespiegel aan. dTrigonella foenum graecum (Fenegriek): deze vlinderbloemige plant draagt bij rijpheid tot 8 cm lange, slanke en puntige peulen, waarin geelbruine zaden ingebed zitten. In deze zaden zitten twee belangrijke componenten die helpen de bloedsuikerspiegel beter te regelen bij type 2 diabetici: oplosbare vezels (vooral galactomannaan) en 4-hydroxyleucine. Waar galactomannaan zoals andere voedingsmiddelen met oplosbare vezels (zie ook verder) koolhydraten in de darm langer vasthoudt en zo het oplopen van de glucosespiegel na de maaltijden helpt af te remmen, is 4-hydroxyleucine een aminozuur dat de insulineproductie aanzwengelt en de insulinegevoeligheid verhoogt. In een klinische studie op type 2 diabetici, waarbij gedurende 10 dagen 2 maal 50 g gemalen fenegriekzaad werd gegeven, zag men een significante afname van de nuchtere bloedglucosespiegel, de bloedvetten en de glucose in de urine. Het effect was evenredig met de hoeveelheid ingenomen zaad en wie fenegriek langer gebruikt, kan de dosis geleidelijk afbouwen. Gezien de in te nemen hoeveelheid zaden toch niet te onderschatten is en de smaak ervan vrij sterk en bitter is, werd ook nagegaan of het gebruik van brood, waarin het gemalen zaad verwerkt zit en dit aan een lagere dosis, van nut kan zijn. Dit leverde inderdaad een mild gunstig effect op. dSpirulina/Arthrospira platensis (Spirulina): deze “groene supervoeding” of “functional food”geniet vooral een goede reputatie als natuurlijke aanvulling bij de voeding door de hoge nutriëntendichtheid, als ontgiftende plant door het hoge chlorofylgehalte en als beschermende maatregel in de preventie van diverse degeneratieziekten door een uitzonderlijk hoog gehalte aan antioxidanten. Dat laatste draagt vermoedelijk bij tot de gunstige rol van spirulina bij diabetes, want aangetoond is dat een hogere aanvoer van antioxidanten het ontwikkelen van insulineresistentie helpt af te remmen. In een klinische interventie trial kregen 30 patiënten (na een observatieperiode van 4 maand, waarbij geen veranderingen optraden in de bloedspiegels van glucose en geglycosyleerd hemoglobine) dagelijks 2 g spirulina gedurende 4 maand, waarbij dieet, medicatie en fysieke activiteit niet veranderden. Na 4 maand stelde men zowel een afname vast van de nuchtere bloedsuikerspiegel (gemiddeld van 168 tot 137,7 mg/dL), van bloedsuikerspiegel 2 uur na de maaltijden (gemiddeld van 262 mg/dL tot 209,6 mg/dL) als van het glycosyleerde hemoglobine HbA1c (gemiddeld van 8,8 tot 8,1 % of van 73 tot 65 mmol/mol). Meer dan waarschijnlijk helpt spirulina de bloedsuikerspiegel verlagen door zijn oplosbare vezels, die de opname van glucose vertragen, door bepaalde peptiden in het eiwit die de afscheiding van insuline door de pancreas bevorderen en door de antioxidanten die de insulinegevoeligheid verbeteren. dCamellia sinensis (Groene thee): vooral op basis van zijn antioxiderende polyfenolen, met als belangrijkste component epigallocatechinegallaat of EGCG, kan groene thee hulp bieden bij insulineresistentie en diabetes type 2. In celculturen is aangetoond dat groene thee de werking van insuline ver-

12

BioGezond

FEBRUARI 2014

betert, bij experimenteel opgewekte diabetes bij dieren vermindert ze de insulineresistentie en men zag dat ze de absorptie van glucose in de darm afremt. Groene thee etaleert een antidiabetische werking bij de diabetische rat en verbetert het glucosemetabolisme bij de gezonde volwassene. Wie de antidiabetische effecten wil verkrijgen via het drinken van groene thee wordt aangeraden dagelijks 5 à 6 tassen voldoende lang getrokken thee te drinken (8 à 10 minuten om voldoende catechines te extraheren, eventueel na weggieten van de eerste infusie na enkele minuten) en daar geen melk bij te doen. Bij gebruik van capsules wordt een extract aangeraden verkregen door waterig extractie (niet door alcohol of toxisch ethylacetaat), dat gestandaardiseerd is op epigallocatechinegallaat. dSteviolglycosiden uit Stevia rebaudiana. Sinds november 2011 heeft de European Food Safety Authority (EFSA) de deur opengezet voor het gebruik van de uit Stevia rebaudiana geëxtraheerde steviolglycosiden als tafelzoetstof of als zoetmiddel in een aantal voedingsmiddelen, waarbij de dagelijkse inname van steviolglycosiden de 4 mg per kg lichaamsgewicht per dag niet mag overschrijven. Heel jammer dat de plant zelf verboden blijft, alsook (in principe) voedingssupplementen die een hogere doses stevioside en/of rebaudioside A aanvoeren. Want hoogstwaarschijnlijk kunnen deze laatste stoffen wel degelijk helpen de bloedsuikerspiegel bij type 2 diabetes beter onder controle te houden. Nadat Indianen in Paraguay en Brazilië al eeuwen stevia gebruikten bij diabetes, konden onderzoekers aantonen dat stevioside de secretie van insuline verhoogt door de eilandjes van Langerhans bij muizen. Diezelfde insulinetrope werking werd ook aangetoond van die andere steviolglycoside, rebaudioside A. Een standaard testmaaltijd met 1 g stevioside verlaagde de postprandiale glycemie (bloedsuikerspiegel na de maaltijd) met 18 % ten opzichte van de placebogroep, die 1 g maïszetmeel bij de dezelfde testmaaltijd kreeg. Bij diabetische ratten etaleerde stevioside duidelijk, naast een bloeddrukverlagende werking, bloedsuikerverlagende eigenschappen. dPlanten met oplosbare vezels: zonder dat ze een gunstig effect uitoefenen op het gebied van insulineresistentie ter hoogte van de lichaamscellen of van insulinesecretie door de bètacellen van de pancreas, bestaan er nog een aantal planten die vooral de postprandiale hyperglycemie (het overPlantago afra matig oplopen van de bloedsuikerspiegel na de maaltijd) positief beïnvloeden. Het principe hierbij is dat de oplosbare vezels van deze planten - op voorwaarde dat ze worden ingenomen tijdens of vlak bij de maaltijd - de koolhydraten van de betreffende maaltijd zowel veranderen qua structuur, textuur als viscositeit. Het gevolg hiervan is dat de koolhydraten trager worden vrijgesteld en verteerd in de dunne darm, waardoor de glucosespiegel na de maaltijd dus minder oploopt. Door de afvlakking van de glucosecurve is er trouwens niet alleen minder insuline nodig voor het verwerken van eenzelfde hoeveelheid koolhydraten, door een afname van glucosepieken vermindert ook de bijdrage tot diabetescomplicaties (via de zogeheten “Maillardreactie”) en het gehalte aan geglycosyleerde hemoglobine. Naast de hogervermelde Trigonella foenum graecum (Fenegriek), die haar bloedsuikerverlagende werking voor een deel dankt aan het galactomannaan, staan ook Plantago afra (Psylliumzaad, Vlozaad) en Plantago ovata (Ispaghula, Blonde psyllium) bekend om een dergelijke bloedsuikerverlagende werking. De zaadhulzen hiervan zijn vooral rijk aan mucopolysac-

dEr bestaan nog een hele reeks kruiden, de één al beter wetenschappelijk onderbouwd dan de andere, waarvan een bloedsuikerverlagend effect wordt geclaimd. We denken hierbij ondermeer aan: Allium sativum (Knoflook, vooral gefermenteerde of gerijpte knoflook) en andere leden van de uienfamilie, Grifola frondosa (Maitake, Eikhaas) en andere medicinale paddenstoelen, Panax ginseng (Echte ginseng), Panax quinquefolius (Amerikaanse ginseng) en andere adaptogene kruiden, Vaccinium myrtillus (Blauwe bosbes, blad) en andere bessensoorten, Curcuma longa (Kurkuma), Taraxacum officinale (Paardenbloem) en andere leverkruiden, Saccharomyces cerevisiae (met chroom verrijkte biergist), Polygonum BWJDVMBSF
7BSLFOTHSBT
FO
)FMJBOUIVT
UVCFSPTVT
"BSEQFFS 
t

NATAOS KEY NUTRITION

O-7 SUPERIOR Omega-7 vetzuren verrijkt met biotine1 Biotine draagt bij tot de instandhouding van gezonde slijmvliezen, huid en haar.

1

De meesten onder ons kennen de essentiële vetzuren omega-3 en omega-6 evenals het niet essentiële maar goede omega-9 vetzuur. Een andere groep niet-essentiële vetzuren staat bekend als de omega-7’n. Duindoornbessen zijn in hoofdzaak een bijzonder goede bron van omega-7 vetzuren. Omega-7 van duindoorn bevat ook tientallen fytonutriënten die de huid2 voeden en de gezondheid van de spijsvertering3 en inwendige huid ondersteunen. De bessen bevatten een volledig spectrum vitamine E, zowel tocoferolen als tocotriënolen. Vitamine E4 en de fytosterolen5 in omega-7 worden verondersteld een belangrijke rol te spelen bij de bescherming van de lichaamcellen tegen oxidatieve stress.

Waarom O-7 Superior van Nataos? DE VERSE PLANTENEXTRACTEN VAN ladrôme: UW TERECHTE KEUZE! ͻ gemaakt van biologische kruiden, indien mogelijk onmiddellijk verwerkt na de oogst ͻ exact aangemaakt volgens de voorschriŌen van de farmacopee ͻ dragen europees biologisch kwaliteitslabel ͻ op basis van biologische alcohol vernieuwde verpakking!

• bevat een bijzondere koudgeperste, non GMO, duindoornolie, bekomen door middel van CO2 extractie, waardoor de hoge kwaliteit wordt behouden. • bevat een uitermate hoog gehalte aan omega-7 vetzuren uit maar liefst 1370 mg duindoornolie en 0,224 mg Biotine per 2 capsules. Biotine draagt bij tot de instandhouding van gezonde slijmvliezen, huid en haar.

 O-7 SUPERIOR INTRODUCTIEBON

-€2,5

O-7 superior van Nataos is nu verkrijgbaar in de betere natuurvoedingswinkel of apotheek met €2,50 retour op de normale aankoopprijs van €24,89 voor 60 capsules. Stuur uw origineel aankoopticket met de streepjescode van de verpakking met uw volledige naam, adres en rekeningnr op naar: Ojibwa/De Roeck, Bootdijkstraat 68, 9220 Moerzeke en u krijgt het bedrag van €2,50 op uw rekening gestort. ladrôme is sinds jaren ook Uw vertrouwde leverancier van andere bio ŬǁĂůŝƚĞŝƚƐƉƌŽĚƵĐƚĞŶ͗ ďůŽĞƐĞŵĞƐƐĞŶĐĞƐ ǀŽůŐĞŶƐ ƌ͘ ĂĐŚ͕ ĞƐƐĞŶƟģůĞ ŽůŝģŶ͕ŬƌƵŝĚĞŶƐŝƌŽƉĞŶ͕ƉƌŽƉŽůŝƐƉƌŽĚƵĐƚĞŶ͕ĨLJƚŽͲĂƌŽŵĂƟƐĐŚĞĐŽŵƉůĞdžĞŶ͕ ŬƌƵŝĚĞŶŝŶĨƵƐŝĞƐĞŶŚLJĚƌŽůĂƚĞŶ [email protected]

www.drome-provencale.com

*Deze aanbieding is geldig tot en met 31 maart 2014.

Meer weten? Bel 052 48 43 00 of surf naar ojibwa.be

WWW.NATAOS.COM

FEBRUARI 2014

BioGezond

13

1 EFSA ID 118, 121, 2876, 115 •2 EFSA ID 2068 •3 EFSA ID 2543 •4 EFSA ID 160, 162, 1947 •5 EFSA ID 2067

chariden, die tot 40 maal hun gewicht aan water kunnen opnemen. Er zijn een aantal studies die op basis van de absorberende werking van de vezels niet alleen een bloedglucoseverlagend, maar ook een bloedlipidenverlagend effect aantonen van psylliumzaad. Planten die op dezelfde wijze een bijdrage kunnen leveren tot een betere controle van de bloedglucosespiegel zijn onder meer Sterculia urens (Karayagom), Cyamopsis tetragonolobus (Guargom), Phaseolus vulgaris (Bonenpeulen), Linum usitatissimum (Lijnzaad), Avena sativa (Haverzemelen of de geïsoleerde bètaglucanen eruit), Amorphophallus konjac (Konjac), Althaea officinalis (Heemst) en Hordeum vulgare (Gerstzemelen).

q SuperFood

SHII-TAKE en MAITAKE Lekkere immuunversterkers Sommige eetbare paddenstoelen zijn niet alleen gewoon lekker, ze kunnen ook bijdragen tot een goede gezondheid. Dat geldt vooral voor de uit Azië afkomstige paddenstoelen maitake en shii-take: bij een aangehouden gebruik zijn ze dermate gunstig voor het immuunsysteem, dat ze zelfs onder de vorm van bijzondere extracten worden toegediend in de fytotherapie. Als medicinale paddenstoelen verdienen shii-take en maitake dus zeker om ondergebracht te worden in de galerij van de “super foods”.

Shii-take, delicatesse én geneeskrachtige plant Umami-smaak De lekkere en vlezige shii-take of Japanse champignon (Lentinula edodes) geldt al eeuwen als een delicatesse in de Chinese en Japanse keuken. Van deze goudbruine tot donkerbruine paddenstoel gebruikt men bij voorkeur de platte, viltig vezelige hoed (het “vruchtlichaam”), met een doormeter van 8 à 20 cm. Men verkiest doorgaans zongedroogde paddenstoelen boven verse, omdat door het drogen en het afbreken van eiwitten tot aminozuren een superieure “umami”- smaak ontstaat. Smaak en aroma van deze paddenstoel komen vooral tot hun recht bij het warm bereiden; shii-takes worden dan ook zowel gestoofd, gekookt, gestoomd, als gefrituurd.

Bèta-1,3/1,6-glucanen Naast zijn algemene voedingswaarde, waarbij we zeker de plantaardige vitamine D (D2), de mineralenrijkdom en de aminozuren moeten aanstippen, bevat de shii-take bijzondere, voor de mens onverteerbare koolhydraten: bèta-1,3/1,6-glucanen. Deze vertakte koolhydraten stimuleren het immuunsysteem en doen het efficiënter werken. Meer bepaald zit in shii-take het bèta1,3/1,6glucaan “lentinaan” dat via het lymfeweefsel van de darm (GALT of Gut Associated Lymphoid Tissue) onder meer zorgt voor een betere werking van belangrijke afweercellen, de zogenaamde macrofagen en de natural killer cells. Maar ook componenten als het peptidomannaan KS-2 (bestaande uit mannose en een peptide), het alkaloïde eritadenine en de zwavelhoudende peptiden lenthionine en bis {(methylsulfonyl) methyl}disulfide, dragen bij tot de immuunstimulerende werking.

Meer afweer, minder allergie In de Chinese geneeskunde geldt de shii-take al eeuwen als een voedingsmiddel dat inzetbaar is bij luchtwegeninfecties, bloedsomloopstoornissen, leveraandoeningen en vroegtijdige ouderdomsverschijnselen, dat bovendien de “Qi” of levensenergie aanwakkert bij vermoeidheid en uitputting. Maar tegenwoordig zet men deze paddenstoel niet alleen in als heilzaam voedingsmiddel (90 à 100 g per dag, fijn gesneden, via warme bereidingen), men probeert ook met professionele, gestandaardiseerde extracten de afweer te stimuleren bij: d acute virale infecties, griep, herhaalde verkoudheden d herpes simplex type 1- infecties, hepatitis, postviraal syndroom d immunodeficiëntie (zwakke weerstand)

14

BioGezond

FEBRUARI 2014

d condylamata acuminata (genitale wratten) d HIV-seropositiviteit, preventie van AIDS Door de “immunomodulerende” werking poogt men tevens de kwaliteit van de immuniteit te verbeteren bij allergieën zoals hooikoorts, voedingsallergie en artritis (gewrichtsontsteking). Wie het bij de paddenstoelen zelf wil houden, wordt aangeraden er dagelijks 90 à 100 g van te gebruiken,

Hulp bij kanker Veelbelovend is ook de hulp die mag verwacht worden van shii-take bij kanker. Het is zelfs zo dat de shii-take sinds 1986 in Japanse ziekenhuizen routinematig wordt ingezet bij de behandeling van patiënten met maag, darm- en rectumkanker: ter ondersteuning van chemotherapie en radiotherapie, om het levenscomfort te verbeteren en te zorgen voor een langere overleving. Nadat er vooral gebruik werd gemaakt van een gezuiverd extract van lentinaan dat intraveneus wordt gegeven, hebben tegenwoordig ook orale preparaten in klinische studies hun nut bewezen.

Maitake, ook inzetbaar bij kanker Hoge voedingswaarde Al duizenden jaren wordt de maitake of eikhaas (Grifola frondosa) geprezen in de traditionele Chinese geneeskunde om zijn voedingswaarde en als medicinale plant. Het is een eetbare, lekkere paddenstoel met een mild aroma, die zowel wordt gekookt, gebakken als geroosterd. De maitake heeft een groot vruchtlichaam (15 tot 60 cm doormeter) met een bijzondere bouw: op een centrale, zich vertakkende stam staan in een rozet talrijke, elkaar overlappende, platte, tongvormige kapjes. De kapjes hebben een grijze, grijsbruine tot donkerbruine kleur bovenaan, met een glad tot licht gerimpeld oppervlak.

Immuunmodulerend en –stimulerend Ook van de maitake claimt men dat ze zowel de immuniteit stimuleert als de werking ervan in kwaliteit verbetert. Hoofdverantwoordelijken hiervoor zijn terug de bèta-1,3/1,6-glucanen, in de eikhaas de “D-fractie” genoemd. Maar ook bestanddelen als de “X-fractie”, de “SX-fractie” en alfaglucaan zouden mee de werkzaamheid van deze paddenstoel bepalen. Waar de maitake als supervoedsel in zijn geheel kan worden wordt ingezet, maakt men voor therapeutische doeleinden meestal gebruik van de Maitake“D-fractie” (“Grifron– D”), een gestandaardiseerd en gezuiverd extract van de bèta-1,3/1,6glucanen.

Dit middel is inzetbaar bij: d immuundeficiëntie (zwakke weerstand) d infecties, verkoudheden, griep, herpes d HIV/AIDS: om de CD-4 cellen in aantal te handhaven, infecties te beperken d chronisch vermoeidheidssyndroom

Glutenvrij SamMills the corn master

Kanker afremmen Verder kent men vooral anticarcinogene (remt het ontstaan van kanker af) en antitumorale (remt de groei van de kanker, remt de verspreiding van kanker via metastasen) eigenschappen toe aan deze plant, met volgende toepassingen: d preventie van kanker bij hoog risicopatiënten d aanvullende kankertherapie, vooral bij borst-, long- en leverkanker: voor betere resultaten van chemo- en radiotherapie, voor minder nevenwerkingen als nausea (misselijkheid), anorexie (gebrekkige eetlust), leucopenie (daling witte bloedcellen), haarverlies… d Kaposi-sarcoma bij AIDS

Hoge bloeddruk en diabetes type 2 De eikhaas zou ook nog op twee andere terreinen met succes kunnen ingezet worden als ondersteunend voedingsmiddel of onder de vorm van een extract. Er gaat namelijk een bewezen bloeddrukverlagende werking uit van deze paddenstoel, die bij milde tot matige hypertensie (hoge bloeddruk) kan ingezet worden. Ook merkt men een niet onbelangrijke bloedglucoseverlagende werking bij diabetes type 2. Voor deze laatste indicatie moet het wel gaan om preparaten EJF
EF
i9GSBDUJFw
FO
EF
i49GSBDUJFw
CFWBUUFO
t

NIEUW

11 nieuwe glutenvrije en tarwevrije producten (< 20 ppm) 5 soorten pasta en pastasaus: glutenvrij, lactosevrij, bron van vezels, zonder soja en zonder eieren 3 x ontbijtgranen: glutenvrij, bron van vezels en zonder eieren 2 bars: glutenvrij, bron van vezels en zonder eieren zeer lekker van smaak

VERKRIJGBAAR IN UW DIEET- EN NATUURWINKEL

NV REVOGAN, Landegemstraat 1, 9031 Drongen T. 09 280 90 60, F 09 282 98 73, www.revogan.be

FEBRUARI 2014

BioGezond

15

q BioGezond

koken Auteur Ludo Slaets

GECONFIJTE CITROENEN Ingrediënten UÊ 5 citroenen UÊ Grof zeezout (Sel de Guérande)

Kruiden UÊ 1 tl. venkelzaadjes UÊ 2 laurierblaadjes UÊ 3 geplette groene kardemon peulen

UÊ 1 steranijs UÊ 5 jeneverbessen UÊ 3 kruidnagelen UÊ 10-tal zwarte peperbolletjes UÊ 2 takjes verse koriander UÊ 5 el. citroen- of limoensap UÊ 5 el. azijn UÊ 10 el. zonnebloemolie

Bereiding -

De citroenen grondig schoon schrobben, inwrijven met zout en 12 uren laten trekken. In uitgekookte steriliseerbokaal schikken en stevig aanduwen. 50 gr. zout mengen met de kruiden en over de citroenen verdelen. Vervolgens het citroensap, azijn en olie over de citroenen uitgieten en verder aanvullen met water tot de bokaal vol is. - Minstens 14 dagen laten staan op koele plaats.

Ingrediënten UÊ 1 ajuin UÊ 2 teentjes look UÊ 1 cm gember UÊ 1 el. venkelzaadjes UÊ ½ komkommer UÊ 200 gr. kikkererwten (blik)

UÊ 2 el. cashewnoten UÊ Rode palmolie UÊ 2 el. groene curry pasta UÊ 250 ml. kokosmelk UÊ Koriander

Bereiding - Snij de ui en de gember fijn, pers er de look bij, strooi er de venkel zaadjes over en stoof aan in de rode palmolie, zonder te laten kleuren. - Voeg de curry pasta en de kokosmelk toe. - Spoel de kikkererwten even af onder stromend water, laat uitlekken - en voeg bij de curry. - Breng heel kort aan de kook, voeg er de in kleine blokjes gesneden komkommer bij en de lichtjes gebakken cashewnoten. - Proef en eventueel bijkruiden met currypasta, peper en zout. - Serveer met verse, gehakte koriander

16

BioGezond

FEBRUARI 2014

CURRY VAN KIKKERERWTEN

Ingrediënten UÊ 200 gr. groene quinoa – peterselie pasta UÊ 1 rode biet UÊ 1 koolrabi UÊ 1 butternut pompoen of 2 dikke wortelen UÊ 250 ml. tomatensaus

Bereiding - Snij de groenten in lange spaghetti-achtige slierten (spiroli) - Kook de spaghetti tot bijna gaar (al dente) - Stoom de groenten kort zodat ze knapperig blijven. - Schik de 4 kleuren spaghetti op een bord en serveer met saus naar keuze

Ingrediënten UÊ ¼ pompoen UÊ ¼ liter appelazijn UÊ 150 gr. rietsuiker UÊ 3 kruidnagel UÊ 4 gr. pijpkaneel UÊ ¼ citroenschil UÊ 1cm gember

Bereiding - Schil de pompoen en snij hem in kleine blokjes. - Laat een nachtje trekken in de azijn. - Giet door een zeef, vang de azijn op en kook deze samen met de suiker op tot een dunne stroop. - Kook hierin de pompoen tot deze doorschijnend wordt. - Doe er de kruiden en citroenschil bij en vul in goed schoongemaakte potten. - Potten voor slechts 4/5 vullen, laten afkoelen en dan pas sluiten. - Koel bewaren. - 4 dagen kamertemperatuur (zon) - 3 weken koelkast (4 °): lekker zoet, licht zuur, knapperig geserveerd met toastjes speltbrood met mozarella (warm), oregano en rozemarijn.

POMPOEN IN ZOET-ZUUR FEBRUARI 2014

BioGezond

17

“Waarom zou een mens sterven als hij salie in zijn tuin heeft?”, durfde men ooit te stellen. Salie of echte salie (Salvia officinalis) werd namelijk in het verleden door zijn veelzijdige inzetbaarheid als een heilig kruid beschouwd. Hoewel we de echte waarde ervan tegenwoordig beter kunnen inschatten, is ze nog steeds één van de belangrijkste keuken-, medicinale – en sierplanten, die menigeen goede diensten kan bewijzen.

Alom geprezen in de oudheid Echte salie is een aromatische, struikachtige plant met heel karakteristieke, langwerpig-elliptische, dikke en viltachtige bladeren die bovenaan grijsgroen (soms paars aangelopen) en onderaan wollig wit zijn. Salie groeide oorspronkelijk op de zonnige hellingen van het Middellandse Zeegebied, waaruit ze zich verspreidde over Midden- en Zuid-Europa en vervolgens over bijna de hele wereld. Salie werd in de Oudheid - lang voor er sprake was van antibiotica en andere medicijnen - als een panacee (wondermiddel) beschouwd voor tal van kwalen zoals luchtwegeninfecties, spijsverteringsstoornissen, allerlei vrouwenkwalen en geheugenzwakte.

Werkzame inhoudsstoffen Salie dankt zijn werkzaamheid in de eerste plaats aan zijn essentiële olie met vooral ketonen (alfa- en bètathuyon, kamfer), 1,8 cineol, linalol, borneol en bornylacetaat. Maar ook de diterpene bitterstoffen (picrosalvine), triterpenen, fenolzuren (rozemarijnzuur), flavonoïden (derivaten van apigenine en luteoline) en looistoffen dragen bij tot de brede werking van salie.

Topper voor de slijmvliezen Salie heeft in de eerste plaats een uitstekende reputatie bij de verzorging van ontstoken tandvlees, mond- en keelslijmvliezen, keelamandelen, stembanden, maag- en darmslijmvliezen. Dit dankt ze vooral aan de ketonen en de looistoffen, die samen zowel een “astringerende” als een antiseptische werking uitoefenen. In het eerste geval wordt door een “samentrekkende” werking vooral de ontsteking van de slijmvliezen getemperd, met tegelijk een afremmen van overmatige secreties. Wat betreft de ontsmettende werking krijgen doet ook 1,8 cineol nog een duit in het zakje, een verbinding die tevens slijmen helpt op te lossen. Het vers plantenextract van salie wordt trouwens niet alleen vaak oraal ingenomen, het wordt ook verdund ingezet om te gorgelen of spoelen bij keelpijn, tandvleesontsteking, aften of heesheid.

Betere spijsvertering Tot de indicaties van salie behoren ook een gebrekkige eetlust, moeilijke spijsvertering en zwakke leverfunctie. Dit dankt salie aan de bitterstoffen die de afscheiding van spijsverteringssappen bevorderen. Maar omdat de thyonen, kamfer en apigeninederivaten ook

18

BioGezond

FEBRUARI 2014

krampwerend en windverdrijvend werken, kan salie ook ingezet worden bij winderigheid, opgezette buik, krampen en kolieken van maag en darmen. Niet toevallig zit salie vaak in de kruidenmengelingen die zware en vette spijzen beter verteerbaar helpen maken.

“Vrouwenkruid” De Oude Egyptenaren gebruikten salie al om de vruchtbaarheid van vrouwen te verbeteren en om diverse vrouwenklachten te verlichten. Niet onlogisch want salie heeft onder meer: d een “fyto-oestrogene” werking (door de ketonen): dat wil zeggen dat salie bij een teveel aan oestrogenen deze hormonen helpt af te remmen en bij een gebrek aan oestrogenen een extra prikkel kan geven. Door deze regulerende werking op het hormonale evenwicht kan ze daarom bij de vruchtbare vrouw ingezet worden bij verminderde vruchtbaarheid, uitblijven van de menstruatie en een gebrekkig libido. Bij de rijpere vrouw dan weer helpt ze bij onregelmatig bloedverlies rond de menopauze en bij menopauzale klachten zoals warmteopwellingen, vaginale droogte en nachtzweten (zie ook laatste paragraaf) d een “emmenagoge” of menstruatiebevorderende werking (door de ketonen, thyonen, kamfer en bornylacetaat) bij menstruatiekrampen, premenstrueel syndroom en uitblijvende menstruaties d een “anagalactogoge” of zogremmende werking: voor het stoppen van de borstvoeding of om abnormale afscheiding van moedermelk en melkstuwing af te remmen d een “oxytocische” werking: om de arbeid te bevorderen bij het uitblijven van een bevalling of bij een moeilijke bevalling

Zweetremmend Het aanstippen waard is ten slotte ook de zweetremmende werking van salie: vooral rozemarijnzuur, maar ook de thyonen en ketonen werken centraal kalmerend op het warmteregulerend centrum. Niet alleen kan dat van pas komen bij het hoger vermelde overmatige (nachtelijke) zweten tijdens de overgang, salie kan ook van pas komen bij algemene overdreven transpiratie, bij klamme handen en zweetvoeten, bij overdreven transpiratie door hyperthyreoïdie (overmatige schildklierwerking), door koortsende infectieziekten (bv. bij chronische virale infecties…) en van psychosomatische oorsprong (“nerveus” zweten).
t

Ik zorg voor een goede nachtrust.

Ik breng vreugde en ontspanning.

Ik breng energie en vitaliteit.

Ik breng concentratie.

10 ml : CNK 3075-215 20 ml : CNK 2979-508

10 ml : CNK 3075-199 20 ml : CNK 2979-516

10 ml : CNK 3075-181 20 ml : CNK 2979-524

10 ml : CNK 3075-207 20 ml : CNK 2979-532

Surf naar www.go4balance.be en doe de test ! Ontdek welke kruidendruppels jou kunnen helpen. Verkrijgbaar bij uw apotheker en de betere natuurvoedingswinkel. Go4balance - Louizalaan 149/24 - 1050 Brussel - [email protected] - Advieslijn 0477 200 200

Gecertificeerde biologische ingrediënten

®

Saffloerolie

Nieuw !

Geproduceerd met de gekende passie van een familiaal bedrijf

t The Bridge ge-

bruikt saffloerolie, rijk aan vitamine K en onverzadigde vetten in zijn producten.

t

The Bridge werd opgericht door Margherita en Ernesto Negro in 1994

t

The Bridge gebruikt bronwater van uitstekend kwaliteit, afkomstig uit het Natuurpark “Monte Lessini” Ons bedrijf gebruikt hernieuwbare energie

www.thebridgesrl.com The Bridge is verkrijgbaar in elke goede natuurvoedingswinkel distributeur: BVBA MANNAVITA - Wevelgem - info: Tel 056439852 - [email protected] - www.mannavita.be

met bronwater

q WijnHoekje

Wijntip van de maand

Auteur Antoon DE PAEPE

Misverstanden over

aperitieven

Het woord aperitief komt van het Latijnse ‘aperire’, wat ‘openen’ betekent. Dat een aperitief eetlust wekkend is, mogen we als een legende beschouwen. Vermijd zeker zoete smaken, omdat ze de eetlust volledig afremmen en de smaak verzwakken. Het gebruik van aperitieven verwijst veeleer naar aspecten van vriendschap, gezelligheid, genegenheid, het samen genieten. Een aperitief dient als beginpunt, om de ‘affectie’ tussen de gasten te openen en soms louter als tijdvulling tussen het aankomen en het aan tafel gaan. Het aperitief moet echter wel je smaakpapillen wakker schudden en de gastronomische aandacht trekken. Tot de klassieke aperitieven behoren de Champagne en andere schuimwijnen bv. Cava, bij voorkeur brut. Een zeer goed aperitief is de witte wijn, die ook verder aan tafel zal gedronken worden. Cocktaildranken, die vaak ook als aperitief worden aangeboden mogen niet te zoet zijn, want dan remmen ze de eet lust. Andere aanbevelenswaardige aperitieven zijn droge sherry (Xères-Jerez) en Pineau de Charentes. Port daarentegen raden wij aan als een dessertwijn. Denk er ook aan, dat je het aperitief altijd goed koel opdient. Als laatste in de rij komen de kant en klare in de handel verkochte kruidenwijnen, zoals Martini en Campari (die overigens niet Bio zijn). Hoewel ze traditioneel bij ons zijn ingeburgerd, zijn ze als aperitief toch minder aan te raden. Ook sommige biersoorten komen in aanmerking om als aperitief te

worden gedronken. De gouden regel blijft: vermijd gealcoholiseerde dranken van meer dan 24 graden. Zij verzwakken sterk de ‘gastronomische’ papil. Enkele voorbeelden van geschikte aperitieven: £Champagne Yves Ruffin Premier Crû Brut £Blanquette en Crémant de Limoux van Bernard Delmas £Crémant de Loire van Clos Château Gaillard £Cave Misolfa van Pares Balta en Cava Castel d’Age uit Penedes £Prosecco Le Spinee uit Veneto £Pineau de Charentes in wit en rosé uit Bordeaux £Fino dry, Sherry uit Montella Moriles £En eerder als afsluiter Porto Tawny uit de Douro U vindt al deze aperitieven en nog veel meer op: www.biodyvino.be Op uw gezondheid!

Biotiek en Vino Mundo bundelen hun krachten en worden BIODYVINO

OPEN

DEU

2 5 .0 5 & 1 5 .0 6.2 0 1 4 .2 1 0 > 1 8 u0 1 4

R

cursussen natuurlijke gezondheidszorg & bewustzijnsverruiming

Het grootste assortiment biologische, biodynamische en Fairtrade wijnen in België!

locatie Abdij van Tongerlo, Vesperzalen Abdijstraat 40, 2260 Tongerlo

Nieuwe website!

opleiding tot gezondheidsconsulent

Vraag gratis de volledige studiegids aan

www.biodyvino.be SPECIALE PROMOTIES

WWW.LEVENSSCHOOL.BE TEL +32 11 60 16 75 [email protected]

20

BioGezond

FEBRUARI 2014

Zetel: ZOERSEL Ten Hoflaan 22 - T 03-312 24 38 Magazijn: AARTSELAAR Schelselei 15 C

De gemmotherapie ter hulp van de beenderen, gewrichten en spieren Vanuit zuiver fysiologisch opzicht kunnen de gewrichten gedefinieerd worden als een simpel knooppunt tussen twee beenderen, bestaande uit kraakbeen, waarbij de chondrocyten instaan voor de aanmaak ervan. Maar wij kunnen de gewrichten ook bekijken vanuit een meer psychische invalshoek waarbij men het lichaam eerder als een zetel, een vergaarbak en vertaler van onze emoties.

Gewrichten, beenderen, spieren, … problemen en interpretaties: Wanneer het locomotorische apparaat lijdt … functioneert niets meer. Onder de talrijke aantastingen van het osteoarticulaire systeem citeren wij volgende problemen: d Fibromyalgie: het gaat om een pathologie die zich uit in veralgemeende en verspreide spier- en gewrichtspijnen, gekoppeld aan een belangrijke fysische en psychische vermoeidheid. De trigger van de pijnen is nooit alleen maar de uitdrukking van de kilte van de gevoelens die de persoon ondergaat. d Algodystrofie: pijnlijk syndroom geassocieerd met trofische problemen die zich situeren in een gewricht van de ledematen. Vaak treedt osteoporose op in de koude fase. Dit syndroom kan gekoppeld worden aan een schuld- en minderwaardigheidsgevoel. d Rusteloze benen: dit syndroom vertaalt zich in spierkrampen bij rust of rechtstaand. De spier symboliseert het actievermogen maar ook de kracht. Dit syndroom kan bijgevolg de uiting zijn van een gevoel van onmacht, zwakte of gebrek aan middelen om een taak of opdracht uit te voeren.

Gewrichten, beenderen, spieren … de knoppen: De literatuur citeert meerdere knoppen die doeltreffend zijn bij osteoarticulaire problemen waaronder: d Wijnstok (Vitis vinifera L.): Wijnstok vertraagt en stopt articulaire misvormingen want hij remt de vorming van osteofyten. De zielstoestand die geassocieerd wordt met het elixir van Wijnstok wordt beschreven als dominant, zeer wilskrachtig en onbuigzaam. Vandaar zijn plaats bij verharding van het lichaam zoals de ziekte van Forestier. Een observatiestudie uitgevoerd door Herbalgem bij 45 patiënten heeft ook zijn doeltreffendheid kunnen aantonen bij fibromyalgie, in associatie met berk, zwarte bosbes en den. d Den (Pinus montana Mill.): De dennenknop is een ware regenerator van de beenderen en het kraakbeen dankzij zijn stimulerende werking op de chondrocyten. Omdat hij aldus de slijtage en de afbraak van kraakbeen bestrijdt, is hij nuttig om de wervelkolom te versterken. Op emotioneel vlak beval Dr. Bach de den aan voor hen die zich onophoudelijk bekritiseren. Hij richt zich op de gevoelens van schuld, verwijt en mislukking. d Maretak (Viscum album L.): De maretak is specifiek aanwezig in de Griekse mythologie wanneer Aeneas een maretak draagt die hem toelaat af te dalen in de onderwereld om er zijn vader Anchises te ontmoeten. Men moet weten dat de zoektocht van de vader in verband kan worden gebracht met een innerlijke zoektocht, het zoeken van ons middelpunt, van onze kracht, van ons innerlijke licht. Daardoor begrijpt men beter dat de maretak doeltreffend kan werken op het syndroom van de rusteloze benen. Bibliografische referenties: Ph. Andrianne, Traité de gemmothérapie, la thérapeutique par les bourgeons, 2011 - Claudine Corti, Dictionnaire symbolique des maladies osseuses et articulaires, Ed. Quintessence, 2008 - Studie Herbalgem, Fibromyalgie, 2006

FEBRUARI 2014

BioGezond

21

q BioGezondInfo NIEUW BIJ MANNAVITA

Geert’s Hoekje

Nieuw bij Granovita is het vegane kaasbeleg, dat zowel koud als warm te gebruiken is. Gegratineerd, in slechts 6 à 8 minuten. Vegaan, lactosevrij, glutenvrij, gistvrij en biologisch. In drie smaken: kaasNatuur, Kaas paprika, en kaas tomaten/kruiden. Nieuw is ook ALANA, een milde make-up reiniger voor ogen, lippen en gezicht met kamille, vit. E en meer dan 10 carotenen. Met Alana haal je make-up en onzuiverheden heel gemakkelijk en effectief van je ogen en gezicht, zonder hard te hoeven wrijven. Mascara, lippenstift, foundation, zelfs wanneer ze waterproof zijn. Ook talg en andere onzuiverheden laten zich makkelijk verwijderen. Alana is hypoallergeen, 100 % biologisch en bevat geen chemicalien, geen alcohol en geen water. Hierdoor reinigt ze zonder je poriën te verstoppen of je ogen of huid te irriteren. Dagelijks reinigen is de eerste stap in het goed verzorgen van de huid; de tweede stap is het herstel van het natuurlijke olielaagje van de huid. Alana bevat voedende oliën met carotenen en vitamine E. De essentiële olie van Roomse kamille kalmeert, beschermt en verzorgt de huid op een subtiele en optimale manier.

Voor een optimaal effect moet een mineraalsupplement aan 3 voorwaarden voldoen: het mineraal moet goed opgenomen worden, het mag de spijsvertering niet belasten en mag de opname van andere mineralen niet afremmen. Aan deze drie voorwaarden doen de drie nieuwe mineralensupplementen van Mannavital: IJZER PLATINUM, ZINK PLATINUM en JODIUM PLATINUM. Het bijzondere aan deze mineralen is dat ze door een binding met het aminozuur glycine (in geval van ijzer en zink) of door een binding met fosfatidylcholine uit lecithine (in geval van jodium) gegarandeerd goed worden opgenomen en daarbij geen belasting betekenen voor maag en darmen. Bovendien wordt de opname van andere mineralen niet afgeremd, wat wel het geval is bij het gebruik van mineralen onder de vorm van zouten zoals ijzerfumaraat, ijzeraspartaat, zinkoxide, zinkcitraat en natriumjodaat.

met de rijke smaak van Rooibos Speciaal voor de theeliefhebber is een overheerlijke superfruits thee ontwikkeld op basis van Rooibos met Goji en Granaatappel. Niet alleen een heerlijk drankje in de winter maar ook lekker in de zomer als ijsthee. Door de rijke smaak van Rooibos kunnen theeliefhebbers hun hart ophalen. Een heerlijke fruitthee om dagelijks te drinken. Rooibos is rijk aan mineralen, het bevat Calcium, Koper, IJzer, Magnesium, Kalium, Zink en Mangaan. Bovendien is het rijk aan Vitamine C. Rooibos bevat veel antioxidanten. Dit zijn stoffen die oxidanten (ook wel vrije radicalen genoemd) neutraliseren. Vrije radicalen zijn elektrisch geladen deeltjes die schadelijk zijn voor het lichaam. Ze ontstaan in het lichaam tijdens het verouderingsproces en door stress, maar kunnen ook van buitenaf het lichaam binnendringen via bepaalde stoffen in onder andere voeding, medicijnen en alcohol of door milieuverontreiniging. Rooibosthee bevat 50 keer zoveel antioxidanten als groene thee.

22

BioGezond

FEBRUARI 2014

Rooibosthee is cafeïnevrij en dus een prima alternatief voor zwarte thee of koffie in de avond. De drank wordt van oudsher gebruikt als rustgevend middel voor lichaam en geest en heeft een kalmerende werking op het zenuwstelsel. Het is dan ook bevorderend voor de nachtrust. Lucovitaal Super Raw Fruits Thee bevat tevens Goji en Granaatappel, bevatten een hoog gehalte Vitamine C. PK Benelux BVBA, Henri van Heurckstraat 15, 2000 Antwerpen Meer weten? 0800 – 73183 (gratis/gratuit) www.pkbenelux.com

David Wolfe, gezondheidsgoeroe Auteur van:

Superfoods Food of the future!

Vandaag is de beste dag om te beginnen met

SUPER RAW FOOD!

Super Raw Food is niet genetisch gemanipuleerd, in zijn geheel en onbewerkt niet boven een bepaalde temperatuur gekookte voeding. De smaak en nutriënten van alle vitaminen, enzymen, antioxidanten en mineralen die in Super Raw Food aanwezig zijn blijven behouden. Door Super Raw Food blijft het leven in de voeding!

Dé trend op voedingsgebied: Heel België aan de Chia!

De “Happy Berries” Een heerlijke, gezonde snack!

Chia zaden komen van de Salvia hispanica, een plant die van oorsprong uit de centrale vallei van Mexico komt. Chia zaden waren een belangrijk onderdeel van het dieet van de Azteken en de Maya cultuur. Het werd door de Azteken als waardevoller dan goud geacht en soldaten gebruikten het als overlevingsrantsoen.

Goji is een Aziatische bes die van oorsprong in de Himalaya groeit. Lucovitaal Super Raw Food Goji biedt deze gedroogde bessen (Lycium barbarum) in hoge kwaliteit. Deze bes is heerlijk smeuïg en zacht, zoals een Goji bes hoort te smaken! Je kunt goji bessen als snack eten of in allerlei recepten gebruiken (bv. smoothies, sappen en trail mix), net zoals andere gedroogde vruchten.

Tegenwoordig winnen Chia zaden steeds meer aan populariteit als superfood. Chia zaden zijn rijk aan Omega 3 vetzuren. Daarnaast bevat Chia zaad Omega 6 vetzuren, is het een bron van eiwitten en boordevol voedingsvezels. Lucovitaal Super Raw Food Chia biedt deze kleine, hele organische zaden in pure vorm.

Ook kun je van Goji bessen thee trekken of jam maken. Het dagelijks consumeren van een kleine handvol (5 tot 25 gram) Goji bessen is goed voor een positieve levenshouding. In China worden Goji bessen daarom ook wel “Happy Berries” genoemd.

Meng 1 eetlepel Chia zaad door je smoothie of je soep

KO RT I N G S CO U P O N

€ko2rtin00g!

Lucovitaal® Super Raw Food Chia zaden 500 gr. +50 gr. gratis!

€1295

€1095

Maak heerlijke huisgemaakte jam met Goji Bessen!

KO RT I N G S CO U P O N

€ko1rtin00g!

PK Benelux BVBA, Henri van Heurckstraat 15, 2000 Antwerpen. Meer weten?

Lucovitaal® Super Raw Food Goji bessen 250 gram

€795

€695

0800-73183 (gratis)

www.pkbenelux.com

Deze producten zijn verkrijgbaar in alle natuurwinkels

69(* 69(* 

Mmmm!

V Chantal Voets, ontwikkelde de ORAC-botanico mix met veel liefde.

ORAC botanico-mix: eerste smaakvolle super kruidenmix die aan je gezondheid denkt. Voor een stralend uiterlijk .LTHRRLSPQRLRY\PKLUTP_ TL[MSL\YKLZLSaLL^PLYLUZ\THR “Deze supermix van 9 kruiden met de hoogste waarde aan antioxidanten, 4 mineraalrijke zeewieren, levenskrachtig zeezout Khoisan fleur de sel en de krachtige sumakbes, biedt je een smaakbom “Zeewier, kruiden en zeezout met minder zout.” zegt Chantal Voets, chef vormen een rijke bron van medeoprichter van mineralen, op een natuurlijke en Amanprana. “Je kruidt en gemakkelijk opneembare al je gerechten in een handomdraai. Zonder manier. In balans en in de nadenken, krijg je een juiste verhouding, perfect smakend gerecht.” meer smaak, geur zoals we ze nodig hebben.” Zoveel en gezondheid dan met - Paul Bergner de eenzijdige peper en Professor in klinische voeding zout gewoonte. In een en kruidengeneeskunde. Auteur zachte of pikante versie van het boek ‘Healing Minerals’. (chili). Vijzel of vermaal je de ORAC botanico-mix voor meer smaak en geur. Verwerk je de mix rijkelijk in soepen, sausen, vinaigrettes, verse sappen, smoothies, fruitsalades en desserts. Of gebruik je de botanico-mix als bouillon of fond. Boordevol natuurlijke antioxidanten, 80 mineralen, spoorelementen en 1000 microvoedingstoffen. Met een ontzurende en reinigende werking voor een gezond lichaam en stralend uiterlijk. .LaVUK]HUIPUULUTVVP]HUI\P[LU Voedingstekorten, verzuring en oxidanten doen ons verouderen. Met de ORAC botanico-mix bieden we een natuurlijke remedie tegen veroudering en zorgen we voor een stralende expressie. Als we het lichaam en de geest gezond voeden, is een mooie huid het zichtbare resultaat. En krijg je een lichaam dat zich beter verdedigt tegen invloeden van buitenaf. De ORAC botanico-mix bevat de 9 kruiden met de hoogste ORAC waarden, alsook de Turkse sumakbes, met de allerhoogste ORAC waarde van alle fruit (ORAC 312000). ORAC geeft de hoeveelheid antioxidanten in voeding weer. Met antioxidanten ga je het verouderingsproces van je lichaam en je huid tegen. Met de ORAC botanico-mix zijn jij en je huid gewapend.

5H[\\YSPQRLIVVZ[HHUTPULYHSLU LU2OVPZHUMSL\YKLZLS Ons lichaam, geest en huid hebben minstens 31 mineralen en spoorelementen (mineralen die we in kleinere hoeveelheden nodig hebben), nodig. Je lichaam maakt deze niet zelf aan. Je kan ze niet door medicijnen vervangen. Bovendien bevat onze voeding vandaag veel minder mineralen en spoorelementen door intensieve landbouw en aquacultuur. Mineralen zijn gangmakers van enzymatische processen in ons lichaam. Ze zorgen voor structurele elementen, voor bindweefsels, beenderen, nagels en tanden. Ze bevorderen communicatie tussen onze miljarden cellen. De ORAC botanico-mix levert je alle mineralen. Khoisan fleur de sel is een uniek niet-gemalen zeezout afkomstig van de Westkust van Zuid-Afrika. Daar waar de schoonheid van de Zuid-Afrikaanse flora samenkomt met de zuurstofrijke en krachtige Zuid-Atlantische oceaan. Zeezout in zijn meest pure vorm, natuurlijk gefilterd. Via een 2000 meter dikke barrière van kalksteen, kwartszand, klei- en schelpbedden volgt het Atlantisch zeezout zijn weg naar een zoutmeer waar het levenskracht, zonne-energie en regeneratievermogen krijgt. Zijn Boviswaarde ligt tussen 16600 en 24700. Beduidend hoger dan Himalaya zout. Het wordt met de hand geoogst, gedroogd en gevitaliseerd in de zon. Uitgeroepen tot één van de 5 beste zouten ter wereld. Het geeft finesse aan al je gerechten, schenkt gezondheid en levensenergie. Het heeft een zachte, ronde en harmonische smaak met een frequentiepatroon dat je doet leven. In de botanico-mix zit zijn kracht in zijn ontzurend vermogen, elektrische geleiding voor een goede communicatie tussen de lichaamscellen. De ORAC botanico-mix is de eerste kruidenmix die van binnenuit aan je gezondheid en uitstraling werkt. Geniet ervan. Als baby of 100-jarige.

0% JUNK

AMAN PRANA

SUPER VOEDING PUMV^^^UVISLOV\ZL[R

SERENE LEVENSKRACHT

‹ Verkrijgbaar in je natuurvoedingswinkel of thuis geleverd via www.amanvida.eu ‹ Info: Tel 03 653 25 41 ‹ www.noble-house.tk