Slapeloosheid. Eerlijke koffie Groene thee Granen limiteren? UW NATUURWINKEL, UW PARTNER IN GEZONDHEID!

Infoblad over Gezond Leven 8ste jaargang / nummer 6 / december 2013 Afgiftekantoor: 8500 Kortrijk 1-2 P408659

V.U.: Evolution Media Group, Vlasstraat 17 - 8710 Wielsbeke

Verschijnt 6 x per jaar in februari, april, juni, september, oktober, december

Slapeloosheid Eerlijke koffie Groene thee Granen limiteren? UW NATUURWINKEL, UW PARTNER IN GEZONDHEID!

SUPER VOEDING ^^^ILY[`UIL

Authentieke seitan van Bertyn is eiwitkampioen en een weldaad voor je gezondheid, vitaliteit, slanke lijn en schoonheid Het Japanse ‘seitan’ betekent ‘vervaardigd van eiwitten’. Seitan vindt zijn oorsprong bij de zen-boeddhisten. Authentieke seitan van Bertyn wordt op een traditionele wijze vervaardigd. 100% volwaardige plantaardige eiwitten van Oberkülmer Rotkorn oerspelt of Manitoba oertarwe. Authentieke seitan van Bertyn is daarenboven bron van vezels voor een vlotte darmtransit en het heeft een heerlijke zachte beet. Kies in het koelvak van uw natuurwinkel uit de 10 lekkere smaken. Eenvoudig en snel klaar te maken. Eiwitten voor elke dag, voor iedereen. Eiwitten zijn de voedingsstoffen die gezondheidsdeskundigen, artsen en diëtisten wellicht het minst bestuderen. Eiwitten zijn vergeten voedingsstoffen voor je gezondheid. Authentieke seitan van Bertyn bevat 2x meer eiwitten en beduidend minder kcal uit vet dan vlees, vis of tofu. De authentieke seitan van Bertyn is daarenboven bron van vezels voor een vlotte darmtransit en heeft een heerlijke zachte beet. Vergeet vlees. Kies seitan voor je gezondheid en voor een lagere CO²-afdruk. Besef dat vis geen gezond alternatief is voor vlees vanwege de talrijke toxines. Seitan is supervoeding dankzij betaïne (goed voor hart en bloedvaten) en omdat seitan een bron is van alfa-liponzuur (anti-aging super anti-oxidant). Seitan is een rijkdom aan BCAA aminozuren: dus leve energie, vaarwel vermoeidheid.

Gula Java Matcha en Kotobuki Matcha van Amanprana beloven je focus, innerlijke rust, energie én anti-oxidanten :[PT\SLLYQLJVUJLU[YH[PLin sport, studie, werk, verkeer. De natuurlijke combinatie van het eiwit L-theanine met caffeïne in Gula Java Matcha zorgen voor alertheid, focus en concentratie. .LUPL[[LNLSPQR]HUTLLYPUULYSPQRLY\Z[Zen boedhisten drinken matcha om te mediteren, om tot zichzelf te komen, voor innerlijke rust. Voor zen. )Y\PZ]HUKLLULYNPLDe Gula Java bezorgt je energie uit kokosbloesem. De zoete nectar van de kokosbloesem wordt boven het houtvuur langzaam roerend zoet en boordevol energie. +HNWVY[PLHU[PV_PKHU[LUPURVWAnti-oxidanten helpen veroudering tegengaan en geven het lichaam de kracht om aanvallen van oxidanten af te slaan. Ze verhogen het immuunsysteem, je gezondheid. ORAC geeft de anti-oxidatieve waarde weer van voeding. De actieve anti-oxidanten in Gula Java Matcha zijn een natuurlijke unieke combinatie van 4 catechinen, taninen, chlorofyl en een rijkdom aan mineralen en eiwitten. 4H[JOHTL[.\SH1H]HVMW\\YGula Java is geconcentreerde kokosbloesem nectar die zijn energie langdurig vrijgeeft. Matcha bestaat uit het gemalen blad van de Camellia Sinensis. Amanprana gebruikt alleen jonge, groene blaadjes. Dat is ‘Kotobuki’ kwaliteit. ‘Kotobuki’ betekent in het Japans ‘lang leven’. En dat is niet toevallig Amanprana kwaliteit. Ontdek het hele gamma. 69(*

69(*

SUPER ANTIOXIDANT ZONDER CAFEÏNE +ENERGIE

+ENERGIE

69(* 

69(*

69(*

69(* 

FOCUS

GOED GEVOEL

UITHOUDING

+ENERGIE

69(*   

+ENERGIE

+ENERGIE

69(* 

0% JUNK

SUPER VOEDING PUMV^^^UVISLOV\ZL[R

0% JUNK

AUTHENTIEKE SEITAN Zeg niet seitan tegen de authentieke seitan van Bertyn www.bertyn.be - tel 03 620 26 56

FAIR WORLD PUMV^^^UVISLOV\ZL[R

AMAN PRANA SERENE LEVENSKRACHT

U Verkrijgbaar in je natuurwinkel of thuisgeleverd via www.amanvida.eu U Tel. 03 653 25 41, www.noble-house.tk

inhoud 04 06 08 12 16 22

Het begon met de wasmachine... Artisjok

steun voor lever en galwegen

Moeten we de inname van granen limiteren? Groene thee warm aanbevolen dagelijkse huisdrank

Eerlijke koffie, eerlijke handel Voedingssupplementen en kruiden bij slapeloosheid En verder… q BioGezondKoken q Nieuwtjes q BioGezondInfo q Geert’sHoekje q WijnHoekje

colofoon

18 24 25 25 26

BioGezond is een tweemaandelijks infoblad voor de natuurwinkelklant Abonnement: €13 Buitenland: €28 reknr.: 385-0451160-76 BIC NR: BBRUBEBB ING, Staatsbaan 147, B-9870 Zulte IBAN NR: BE16 3850 4511 6076

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

EINDREDACTIE

Piet Desmyter ADRES

Evolution Media Group Vlasstraat 17 - 8710 Wielsbeke Tel. 056-60 73 33 Fax 056-61 05 83

PUBLICITEIT

Geert De Vuyst GSM 0477-930 255 Mail: [email protected] Peter Verbeke

P. DesmyterÊUÊVlasstraat 17 - 8710 Wielsbeke Advertenties en publiscopiën kunnen zonder enige motivering worden geweigerd. De uitgever wijst elke aansprakelijkheid voor de inhoud van de advertenties af. De inhoud van elke advertentie en publiscopie valt onder de verantwoordelijkheid van de adverteerder.

DECEMBER 2013

BioGezond

3

Het begon met de wasmachine... - Door Koen Vandepopuliere-

©SONETT

In de natuurvoedingswinkel vinden we tal van was- en reinigingsproducten. We lichtten twee producenten uit het ruime gamma. Allebei, zo blijkt, zijn ze begonnen met producten voor de wasmachine, toen die in de jaren ´60 en ´70 van vorige eeuw heel wat milieuproblemen veroorzaakten. Maar ze vertonen ook enkele duidelijke verschillen. Zowel Ecover als Sonett benadrukken het groene karakter van hun gebouwen.

Zo’n vijftig jaar geleden keken steeds meer mensen vreemd op. In beken en rivieren ontstonden grote schuimmassa’s, en veel vissen stierven. De situatie zette enkele mensen aan te onderzoeken wat er aan de hand was. Eén ervan was de Duitse wetenschapper Johannes Schnorr. Hij stelde onder meer vast dat het probleem lag bij de manier waarop was- en reinigingsmiddelen werden gemaakt. Dit inzicht zette hem ertoe aan een nieuw, milieuvriendelijk wasmiddel te creëren, bestemd voor wasmachines. Hij wilde dat alle ingrediënten in dat nieuwe product snel en volledig biodegradabel zouden zijn, dus afbreekbaar in de natuur. Ook ontwikkelde hij het ‘modulaire concept’. Dat betekent dat componenten van het wasproduct worden gesplitst in drie delen: in wasactieve componenten, verzachters en bleekmiddelen. Elk ervan kan de consument apart doseren, dus doelgericht en economisch. Een andere Duitser, Werner Geibel, begon op basis van die inzichten in 1977 de firma Sonett. Net als Johannes was hij geïnspireerd door de antroposofie, een vorm van spiritualiteit die ook in belangrijke mate vorm geeft aan de biodynamische landbouw. Zijn firma, Sonett, pakte in de loop der jaren uit met steeds meer reinigings- en wasmiddelen zoals handzeep, allesreiniger, glasreiniger, intensieve reiniger, afwasmiddel,...

Labels De Duitse firma gebruikt enkel, dus met galzeep als uitzondering, plantaardige en minerale grondstoffen, waaronder natuurlijke essentiële oliën (zoals van lavendel en citroengras), plantaardige oppervlakte-actieve stoffen en citroenzuur dat zo zuiver is dat die ook voor voeding geschikt zou zijn. En biodynamische of biologische landbouw levert de grondstoffen: de kokosnootolie, palmolie, koolzaadolie, olijfolie... Om dat alles te bewijzen, dragen de Sonett-producten enkele labels. Zoals EcoGarantie. “Dat label is de hoogste standaard ter wereld,” benadrukt Beate. Verder dragen de producten het EcoControl-label. Producten daarmee mogen onder meer geen petrochemische ingrediënten bevatten, moeten 100% plantaardig zijn, en de elektriciteit en verwarming van de producten moeten afkomstig zijn van 100% hernieuwbare bronnen. “We gebruiken elektriciteit ontstaan door waterkracht, die komt van een nabijgelegen rivier. Voor verwarming gebruiken we houtpellets, en wat we dan nog nodig hebben, kopen we als groene stroom,” legt Beate uit.

Verdachte ingrediënten Nieuwe generatie In 1992 namen Beate Oberdorfer en haar man, Gerhard Heid, Sonett over. Ze gingen op min of meer dezelfde weg verder. Al voerden ze wel eens een nieuw product in, zoals een vloeibaar wasmiddel; voorheen bood de firma enkel poeders aan als wasproduct. Maar nog steeds hebben de zaakvoerders een zeer uitgesproken mening over wat wel en niet in een wasproduct mag zitten. Zo legt Beate Oberdorfer uit dat Sonett onder meer petrochemische ingrediënten bant, en genetisch gemanipuleerde en dierlijke producten (met galzeep als uitzondering). “We gebruiken ook geen bewaarmiddel. We hebben die niet nodig: onze producten bewaren vlot 3 à 4 jaar,” zegt ze.

4

BioGezond

DECEMBER 2013

Het klinkt allemaal logisch, maar dat is het blijkbaar niet voor alle leveranciers. Zo stelt Beate dat de wet genoegen neemt met 99% afbreekbaarheid om een product toe te laten zich ‘biodegradeerbaar’ te noemen. Maar 1% is dat dan dus níet. Meer nog: ze noemt een bekend merk van reinigings- en wasproducten, vaak verkocht in natuurvoedingswinkels, dat, zegt ze, enzymes bevat die afkomstig zijn van genetisch gemanipuleerde organismen. Overigens werkt zo’n enzyme doorgaans als een soort chemische ‘schaar’ die bijvoorbeeld vetstoffen afbreekt. Beate: “Onze wasmiddelen bevatten er geen. Want als er wel in het wasproduct zitten, blijven een aantal van die enzymes in je kleren. Als je zweet, komen ze op je huid, waar ze nog steeds actief zijn, en zo allergieën veroorzaken.”

Sonett werkt samen met Lehenhoff, waar mensen met een sociale handicap actief zijn.

Gerythmiseerde additieven Beate Oberdorfer wijst nog op een werkwijze waar Sonett veel belang aan hecht. Het gaat over zogenaamde ‘gerymthiseerde additieven’, die in zeer kleine hoeveelheden bij alle Sonettproducten worden gevoegd. Die komen tot stand via bewegingen in een bijzondere mixer. “Elke rotatie neigt naar vernietiging van leven”, zegt Beate. “De acht-vormige beweging echter -de ‘lemniscaat’promoot het leven. Het is met die beweging dat we de gerythmiseerde additieven te maken. Ze zullen het water na het wassen helpen snel en volledig te regenereren. De lemniscaat-beweging in de mixer is er namelijk een die eigen is aan het leven zelf. Vergelijk met de meanders, dus kronkels, waarmee het water in de natuur beweegt.” Een verwante werkwijze bestaat bij bepaalde activiteiten in de biodynamische landbouw, geeft ze nog mee.

Een medewerkster controleert labels.

bij, zoals afwasmiddelen, vloerzeep, handzeep, en nog veel meer. Intussen hebben we een productontwikkelingsmodel ontwikkeld dat uitgaat van 13 criteria. Al onze producten moeten eraan voldoen. Het gaat onder meer over: grondstoffen die hernieuwbaar moeten zijn en zoveel mogelijk lokaal te winnen, die veilig zijn voor mens en milieu, biologisch afbreekbaar zijn, door het gewicht de verpakking niet groter dan nodig maken,... “ Van Oekelen geeft ook een voorbeeld van een product dat Ecover nooit zou gebruiken: “Je hoorde ongetwijfeld de slogan ‘Wast witter dan wit’. Wel, dat gebeurt door optische witmakers. Die zijn petrochemisch, en moeilijk afbreekbaar. Ze hebben geen invloed op het wasresultaat. Eigenlijk blijven residuën ervan op de textiel, zodat, vooral, ze meer UV-licht reflecteren, waardoor ze witter lijken.” Een ander voorbeeld zijn vaatwastabletten. “Daarin zitten wel eens zware metalen, zoals zink om glascorrosie tegen te gaan. Die zijn ongezond. Onze producten bevatten ze niet.”

Stop Climate Change De Sonett-producten hebben ook het label ‘Stop Climate Change’: alle uitstoot van het broeikasgas CO2 wordt gecompenseerd, en zoveel mogelijk verminderd. Tevens gebruikt de firma enkel recycleerbare verpakkingen: van papier, karton, PE,.. en het gebouw heeft een isolatie die het dubbele is van wat gangbaar is, terwijl het is gemaakt van ecologische materialen, en geverfd met natuurverf. Ook is de firma op sociaal vlak actief. “We werken samen met Lehenhoff, waar mensen met een sociale handicap actief zijn. Zij etiketteren onze producten met labels in een taal die in minder landen gesproken wordt, zoals Fins en Zweeds,” klinkt het.

Afwezig De Kempense firma geeft de voorkeur aan ingrediënten die plantaardig zijn of uit planten zijn ontstaan, en aan minerale ingredienten, gaat Van Oekelen verder. “In sommige zijn er nog kleine hoeveelheden petrochemische stoffen aanwezig, zoals bewaarmiddelen, omdat er geen alternatief is, of omdat die te duur zou zijn. Maar we willen dat ook deze binnen enkele jaren afwezig zijn.” Eco-labels hebben de Ecover producten wel niet, volgens Van Oekelen, “behalve dan in landen waar we onder druk van de distributie wel producten aanbieden met label, bijvoorbeeld in Scandinavië, waar de aankopers een Nordic Swan-label eisen.”

Noorderkempen In ons eigen land is er eveneens een belangrijke producent van was- en reinigingsmiddelen: Ecover. En ook zij zijn begonnen bij de vaststelling dat waspoeders het water wel heel erg vervuilden. Maarten Van Oekelen, Woordvoerder bij Ecover: “Het begon in 1979. Een man uit de Noorderkempen heeft toen een fosfaatvrij wasproduct ontwikkeld. Later kwamen daar nog tal van producten

Eco-fabriek Van Oekelen geeft nog mee dat het bij Ecover verder gaat dan enkel producten maken op duurzame manier. “Zo is onze fabriek gemaakt van ecologische of duurzame bouwmaterialen, en hechten we veel belang aan energie-efficiëntie”, besluit hij.

DECEMBER 2013

BioGezond

5

Artisjok steun voor de lever en galwegen Hoewel we kunnen spreken van een gezondheidsbevorderende werking als we de gaar gekookte bladeren van de bloemknop van de artisjok afkluiven of genieten van artisjokharten, wordt in de fytotherapie toch een ander deel van de artisjok ingezet: het blad. Die is namelijk het rijkst aan werkzame inhoudsstoffen. Voorvader kardoen

Betere galaanmaak en - afscheiding

De artisjok is een in het wild niet voorkomende plant: ze ontstond door veredelen van de kardoen, een eetbare distelsoort uit het Middellandse Zeegebied die onder meer door de Grieken en Romeinen als groente werd gekweekt. Door een mutatie ontstond hieruit omstreeks de 15e eeuw de artisjok als cultuurvorm, die tegenwoordig overvloedig wordt verbouwd in Frankrijk en Zuid-Europa en in de USA. Waar in de keuken vooral gebruik wordt gemaakt van de vuistgrote, ongeopende bloemknop, zijn het vooral de bladeren van het eerstejaarsrozet die in de kruidengeneeskunde worden gebruikt.

Cruciaal voor de gunstige werking van artisjok zijn de choleretische (galvormende) en cholagoge (galafdrijvende) eigenschappen: in studies is een duidelijke toename aangetoond van de afscheiding door de lever van gal, het sap dat door zijn emulgerende eigenschappen bijdraagt tot de vertering van vetten. Omdat daarnaast ook de kwaliteit en consistentie van de gal verbetert en de galwegen worden ontkrampt, kan de artisjok ingezet worden: t
bij spijsverteringsmoeilijkheden door een gebrekkige galafscheiding, door slechte beweeglijkheid van de galwegen of na verwijdering van de galblaas t
bij “slecht verdragen van vetten”: vollemaaggevoel, pijn onder de rechter ribbenboog, misselijkheid, braken, winderigheid, opgeblazen buik, vetdiarree t
in preventie van galstenen en bij het verwijderen van galgruis t
ter ondersteuning bij cholecystitis (galblaasontsteking), cholangitis (galwegenaandoening), galkolieken

Werkzame inhoudsstoffen

Het artisjokblad dankt zijn werkzaamheid vooral aan een combinatie van bitterstoffen (vnml. sesquiterpeenlactonen) en fenolzuren (esters van koffiezuur, vaak aangeduid als “cynarine”). Maar ook fenolische alcoholen, flavonoïden, fytosterolen en enzymen spelen hun rol.

Betere leverfunctie

DE VERSE PLANTENEXTRACTEN VAN ladrôme: UW TERECHTE KEUZE! ͻ gemaakt van biologische kruiden, indien mogelijk onmiddellijk verwerkt na de oogst ͻ exact aangemaakt volgens de voorschriŌen van de farmacopee ͻ dragen europees biologisch kwaliteitslabel ͻ op basis van biologische alcohol

Artisjokblad verbetert ook algemeen de leverfunctie, onder meer omdat het de levercellen beschermt tegen toxische stoffen (vooral dankzij cynarine) en omdat de galafscheiding toeneemt en daarmee dus ook de uitscheiding van gifstoffen. Het kan dan ook – eventueel in combinatie met kruiden zoals mariadistel en curcuma ingezet worden bij: t
virale hepatitis (leverontsteking), al dan niet gepaard met geelzucht t
een zwakke leverfunctie t
leverschade en vetlever door alcohol, leverschade door gifstoffen t
niet-alcoholische vetlever (leversteatose) t
constipatie door een zwakke leverfunctie Verlaagt de bloedvetten

vernieuwde verpakking!

Artisjokblad vermindert ook de bloedspiegel van cholesterol en triglyceriden. Enerzijds omdat het de aanmaak van deze bloedvetten in de levercellen afremt, anderzijds omdat er gewoon meer cholesterol (als belangrijk onderdeel van de galzouten) via de gal en vervolgens via de stoelgang wordt afgescheiden. Als we daarbij optellen dat ook de oxidatie van cholesterol tot de “echte slechte” en aan de bloedvatwand verklevende oxycholesterol wordt afgeremd (vooral door het fenolzuur chlorogeenzuur), dan valt te begrijpen dat artisjok ook globaal het proces van atherosclerose afremt. Andere werkingen

ladrôme is sinds jaren ook Uw vertrouwde leverancier van andere bio ŬǁĂůŝƚĞŝƚƐƉƌŽĚƵĐƚĞŶ͗ ďůŽĞƐĞŵĞƐƐĞŶĐĞƐ ǀŽůŐĞŶƐ ƌ͘ ĂĐŚ͕ ĞƐƐĞŶƟģůĞ ŽůŝģŶ͕ŬƌƵŝĚĞŶƐŝƌŽƉĞŶ͕ƉƌŽƉŽůŝƐƉƌŽĚƵĐƚĞŶ͕ĨLJƚŽͲĂƌŽŵĂƟƐĐŚĞĐŽŵƉůĞdžĞŶ͕ ŬƌƵŝĚĞŶŝŶĨƵƐŝĞƐĞŶŚLJĚƌŽůĂƚĞŶ [email protected]

6

BioGezond

www.drome-provencale.com

DECEMBER 2013

Artisjokblad kan, voor de maaltijden ingenomen, door zijn bitterstoffen de afscheiding van spijsverteringsenzymen bevorderen en zodoende de eetlust aanscherpen en de spijsvertering verbeteren. Verder is ook een urinedrijvende werking beschreven, waardoor het steun kan bieden bij oedemen (waterophoping), verminderde nierfunctie, eiwit in de urine en mild verhoogde bloeddruk. Ten slotte is de biologische artisjok een absolute topbron van salvestrolen, bijzondere plantencomponenten die helpen beschermen tegen kanker.

120 YEARS GENIET ELKE DAG VAN GEZONDHEID IN EEN FLESJE ! heerlijk en vol van smaak enkel met kwaliteitsvolle ingrediënten zuiver perssap biologisch

Sonett – uniek Ö K O L O G I S C H

wierook

goud

jik ruikt heerl er lekk en smaakt pittig

myrrhe

laurier

olijfolie

rose ashes

U N I E K : De eigen fabricagemethode van Sonett is zeker „biologisch-dynamisch” te noemen: in een Oloid-menger worden goud, wierook, mirre, laurier, olijfolie en rozenas in een 8-vorm bewogen. Met deze zo ritmisch bewerkte „balsamische toevoegingen“ worden alle Sonett producten verrijkt. Aan de voor het wassen noodzakelijke opheffing van de oppervlaktespanning van het water wordt zo een bewegingsimpuls toegevoegd die het leven bevordert. Bovendien wordt al het proceswater in een wervelketen van twaalf eivormige glazen in vrij stromende, prachtig gevormde wervelingen rondgedraaid. Alle Sonett-producten zijn voor 100 % biologisch afbreekbaar. Vergeleken met andere was- en reinigingsmiddelen zijn ze vrij van petrochemische tensiden, enzymen en andere allergenen. Sonett producten bevatten geen geur-, kleur- en conserveringsstoffen. Alle oliesoorten en etherische oliën zijn voor 100% afkomstig uit gecontroleerd biologische of biologisch-dynamische teelt. Alle Sonett producten worden uiteraard zonder gentechniek, zonder nanotechnologie en zonder dierexperimenten gemaakt. Meer informatie op: www.sonett.eu

Certified by Certisys eco-control.com

www.eden.de Verkrijbaar in elke goede natuurvoedingswinkel Verdeler : BVBA MANNAVITA tel 056439852 [email protected] www.mannavita.be

K O N S E Q U E N T

Reg. by Vegan Soc. stop-climate-change.de

sonett so nett

Moeten wij de inname van granen limiteren? Brood, pasta, muesli, koek, gebak….. graanproducten vallen niet weg te denken uit het westerse dieet en deze voedingsgroep staat dan ook in de basis van de voedingspiramide van de klassieke dieetleer. Toch menen sommige voedingsexperten dat granen helemaal geen basisvoedsel zijn voor de mens en zelfs best vermeden worden. Meer gematigd en ook veel meer haalbaar voor de gemiddelde consument, is de houding om enkel ongeraffineerde, vezelrijke of ‘volkoren’ graanproducten te gebruiken en daarbij het accent te leggen op de oervormen van tarwe en op glutenvrije granen. Enkele argumenten op een rij. Paleodieet Een voedingswijze die vooral in academische kringen aan een opmars bezig is, is het “paleolithische dieet”, kortweg ook paleodieet genoemd. De aanhangers hiervan stellen dat de mens nog maar sinds 10.000 jaar landbouw met granenteelt beoefent en dat zijn DNA (nog) niet aan het gebruik van granen is aangepast. Volgens dit dieet is het genoom van de mens nog volledig afgesteld op het dieet van een “jager-verzamelaar”, waardoor voor hem ideale voedingsmiddelen behoren: fruit, groenten, paddenstoelen, noten, vis en ander zeevoedsel, eieren, gevogelte en vlees van met grassen en kruiden gevoede landdieren. Merk op dat het paleodieet naast graanproducten ook geen zuivel bevat, noch suiker, noch verwerkte vleeswaren of enig andere verwerkte en geraffineerde voedingsmiddelen. Het paleodieet zou trouwens veel beter dan het klassieke westerse dieet de voedingsstoffen aanvoeren, waaraan de moderne mens zo vaak een gebrek vertoont: jodium, vitamine D, zink, selenium en omega-3-vetzuren. Ook zeer interessant is het feit dat dergelijke voeding een geringe impact heeft op de bloedsuikerspiegel: in dit dieet zitten een geen voedingsmiddelen met een hoge glycemische index of – lading, wat onder meer in de preventie en aanpak van diabetes, overgewicht, verhoogde cholesterol- en triglyceridenwaarden, hart- en vaatziekten en sommige kankers zijn bewezen nut heeft.

Hoge glycemische index Graanproducten - zelfs volkoren granen onder de vorm van brood en gebak - hebben inderdaad een vrij hoge glycemische index. Dat wil zeggen dat na het eten ervan de bloedsuikerspiegel vrij snel de hoogte ingaat. Granen bestaan weliswaar uit “complexe” of langketenige koolhydraten, maar die worden zo geconcentreerd aangeboden en doorgaans dermate snel gesplitst, dat de glucosespiegel in het bloed vaak al te snel gaat stijgen. Zelfs bij volkoren graanproducten zoals volkorenbrood en volle rijst, die in vergelijking met de

8

BioGezond

DECEMBER 2013

geraffineerde granen nog vezels bevatten, is dit het geval als er aanzienlijke porties worden genuttigd. Niet alleen is dit minder goed nieuws voor mensen met (pre)diabetes, ook tegen overgewicht is dat niet goed: hoge bloedsuikerspiegels prikkelen de pancreas tot aanmaak van veel insuline, en deze insulinepieken… bevorderen de opslag van glucose onder de vorm van vetten. In het boek “De voedselzandloper” zet auteur Dr Chris Verburgh wel de deur open voor havervlokken. Deze zijn uitzonderlijk rijk aan “oplosbare” vezels, die de opname van koolhydraten in de darm vertragen en zorgen voor een vlakkere glucosecurve in het bloed.

Minder antioxidanten en fytonutriënten Waar ook niet naast kan gekeken worden, is het feit dat granen in vergelijking met die andere belangrijke koolhydratenbronnen (groenten en fruit), een heel stuk minder gezondheidsbevorderende stoffen bevat. Als gelijke hoeveelheden koolhydraten worden ingenomen onder de vorm van groenten en fruit of onder de vorm van koolhydraten, dan zullen in het eerste geval veel meer antioxidanten en fytonutriënten (nuttige stoffen van plantaardige oorsprong aangeboden worden): vitamine C, anthocyanen, quercetine, catechines, lycopeen, luteïne, zeaxanthine….

Geraffineerd: uit den boze! Waarover zeker geen twijfel kan bestaan, is het feit dat de geraffineerde, van vezel en kiem ontdane granen, best helemaal worden gelaten! Deze witmeelproducten worden nochtans massaal door de westerse mens genuttigd onder de vorm van wit brood, gewoon “bruin” brood, witte rijst, witte pasta’s, pizza, lasagne, baguettes, gepofte granen, koekjes, muffins, donuts en veel ander gebak. Door het verlies van de vezels, van de kiem en van het buitenste eiwitlaagje dragen geraffineerde granen dan ook sneller bij tot: £ tandbederf of cariës, want granenvezels helpen het gebit te reinigen

Over gluten en coeliakie Een aantal granen, meer bepaald tarwe, rogge, gerst, kamut en spelt, bevatten gluten. Deze eiwitcomponent, die aan graan zijn kleefeigenschappen verleent en het bakken van samenhangend brood mogelijk maakt, wordt niet door iedereen even goed verdragen. Om te beginnen bestaat er een erfelijke darmaandoening, “coeliakie” of glutenovergevoelige enteropathie, waarbij de darmcellen allergisch reageren op een component van gluten, het gliadine. Van zodra men als kind glutenhoudende granen begint te eten (papjes, brood, koek), dan worden de voor de spijsvertering zo belangrijke darmvlokken in de dunne darm aangetast, waardoor ze afvlakken en glad worden. Vooral klachten zoals diarree, vette en stinkende ontlasting, onvoldoende bijkomen in gewicht, opgezette buik, braken, gebrekkige eetlust en prikkelbaarheid nopen dan tot verder onderzoek. Als de diagnose coeliakie is gesteld (bepalen van antistoffen in het bloed en/of biopsie van dunne darmweefsel), dan moet levenslang glutenvrij gegeten! Nu is de laatste jaren gebleken dat niet bij iedereen met coeliakie op kinderleeftijd de diagnose wordt gesteld. Mildere vormen van coeliakie worden soms pas tijdens de adolescentie of op volwassen leeftijd gediagnosticeerd, als men een achterliggende oorzaak zoekt van onder meer te lang uitblijvende puberteit, onvruchtbaarheid, ondergewicht, onvoldoende lengtegroei, snel optredende osteoporose, vermoeidheid, bloedarmoede…

Glutenintolerantie

spijsverteringsstoornissen, want vezels verplichten ons meer te kauwen, wat via ons zenuwstelsel zorgt voor een betere afscheiding van spijsverteringssappen £ brandend maagzuur, maagwandontsteking en maagzweren, want vezels helpen overmatig maagzuur te “bufferen” £ overeten en dus overgewicht, want vezels binden veel vocht en zorgen door een volumetoename voor een sneller en langduriger verzadigingsgevoel £ diabetes type 2, want vezels houden koolhydraten langer “vast”, met trager de vrijstellen van glucose en oplopen van de bloedsuikerspiegel £ een verhoogde cholesterolspiegel, want vooral oplosbare granenvezels absorberen cholesterol in de darm en voeren deze af via de stoelgang £ darmkanker, want vezels helpen de darm ontgiften van toxische en carcinogene (kankerverwekkende) stoffen £ een verstoorde darmflora, want vezels bevorderen de groei van een goede darmflora met minder kans op winderigheid, diarree, constipatie, voedingsintoleranties, zwakke weerstand…. £ constipatie en harde stoelgang, want vezels vergroten het volume van de darminhoud door water te absorberen en prikkelen op een mechanische manier de darmperistaltiek £ aambeien en divertikels (abnormale darmuitstulpingen), want vezels verlagen de druk in de dikke darm £

Bovendien zorgt het raffineren van granen er ook voor dat een aantal waardevolle nutriënten van het volle graan verloren gaan: £ mineralen: vooral magnesium, zink, calcium en ijzer £ belangrijke vitamines: vooral vitamine E, vitamines B1, B2 en B6, vitamine A £ essentiële vetzuren: vooral het omega-6-vetzuur linolzuur £ plantaardig eiwit

Zonder dat de diagnose van coeliakie kan worden gesteld, zijn er ook vrij veel mensen die - vaak zonder het zelf te weten - niet zo goed gluten verdragen: men spreekt dan van een “glutenintolerantie”. Deze intolerantie vermindert ook de integriteit van het darmslijmvlies (met onder meer een “lekkende darm”) en legt een druk op het immuunsysteem. Een hele waaier van klachten kunnen dan na glutenhoudende maaltijden optreden: vermoeidheid, concentratieproblemen, prikkelbaarheid, hoofdpijn, maagpijn, opgeblazen gevoel, diarree, constipatie, gevoelsverlies en tintelingen. Van glutenintolerantie wordt ook aangenomen dat het een mederol kan spelen in aandoeningen als chronische slijmvliesaandoeningen (vb. sinusitis…), eczema, gewrichtsaandoeningen, ADHD, depressiviteit, premenstrueel syndroom, onvruchtbaarheid, bloedarmoede, snel optredende osteoporose en cariës, schizofrenie, ziekte van Parkinson en multiple sclerose. Er bestaan onder meer bloed- en speekseltests om glutenintolerantie op te sporen en ook via kinesiologisch onderzoek claimen sommige gezondheidswerkers glutenintolerantie te kunnen vaststellen, maar tot op heden bestaan er eigenlijk geen eenduidige, betrouwbare en gevalideerde tests. Daarom loont het vaak de moeite om bij suggestieve klachten een eliminatiedieet te proberen waarbij alle gluten worden gelaten gedurende een maand, te evalueren tot welke verbetering dat eventueel leidt en vervolgens na te gaan wat het herintroduceren van gluten teweegbrengt.

www.veroniquevanmoortel.be tel. 050-38 07 67 orthomoleculair voedingsadvies en -supplementen reiki bachbloesemtherapie aura chakra reading healing

DECEMBER 2013

BioGezond

9

Fytinezuur Ook het feit dat granen in hun zemel fytinezuur bevatten, pleit tegen het overmatig gebruik ervan. Vooral de tarwezemel is rijk aan deze stof die gemakkelijk onoplosbare verbindingen vormt met mineralen zoals calcium, ijzer, zink en magnesium (fytaten), waardoor deze in de darmen dus minder opgenomen worden. Vooral een eenzijdige graanvoeding met veel tarwe kan op die manier leiden tot mineraaltekorten. Op te merken valt dat dit fytinezuur bij het maken van zuurdesembrood of bij het kiemen, onder invloed van het enzym fytase, gesplitst wordt en dus deze negatieve eigenschap verliest.

Gebruik oervormen van tarwe Volgens sommige bronnen is de tarwe, zoals we deze tegenwoordig terugvinden in duizenden voedingsmiddelen, in niets meer te vergelijken met de tarwe van pakweg 100 jaar geleden. In een zoektocht om een zo groot mogelijke opbrengst per hectare te verkrijgen en om het glutengehalte en het waterabsorberend vermogen te verhogen (om meer samenhangend, luchtig gebak en beter rijzend brood te kunnen maken), heeft men in de loop der jaren tarwe almaar gekruist en veredeld. Dat zou ervoor zorgen dat de huidige tarwe niet alleen een ander soort gluten bevat, maar ook meer gluten en koolhydraten zou bevatten dan vroeger. Daarom wordt er aangeraden om meer te kiezen voor de originele, oervormen van tarwe: de verschillende soorten spelt (vooral echte spelt en eenkoorn) en kamut zouden daarom goede alternatieven zijn voor tarwe. Niet alleen hebben deze oergranen een meer evenwichtige samenstelling van hun eiwit, zij bevatten ook meer eiwit, meer essentiële aminozuren, mineralen, vitamines B en slijmstoffen dan de huidige tarwe. Bijkomend voordeel is dat deze granen - in tegenstelling tot tarwe - bij groei op een geschikte bodem, veel gemakkelijker zonder pesticiden en kunstmatige meststoffen kunnen gekweekt worden. Het is zelfs vaak zo dat men intolerant is voor het gluten van tarwe, maar niet voor dat van spelt of kamut.

Glutenvrije granen Als er sprake is van coeliakie of als er op een bepaalde manier is aangetoond dat gluten beter uit het voedingspatroon worden ge-

10

BioGezond

DECEMBER 2013

laten, dan hebben we nog voldoende mogelijkheden om te kiezen voor glutenvrije alternatieven. Botanisch gezien zijn de volgende voedingsbronnen niet allemaal echte granen, maar in elk geval glutenvrije zetmeelbronnen: £ quinoa: dit “heilige graan uit de Andes” of “Peruviaanse rijst” wordt door voedingsspecialisten als het interessantste graantje ter wereld beschouwd. Het is licht verteerbaar, bevat compleet eiwit met een zeer goede balans aan essentiële aminozuren en verslaat qua mineralengehalte alle andere graangewassen. £rijst: vooral volle rijst is een aan te raden en zeer licht verteerbare bron van complexe koolhydraten, die tevens rijk is aan de zenuwsterkende voedingsstoffen magnesium en vitamine B1 en die herstellend werkt op de ingewanden £ boekweit: deze driehoekige vruchtjes bevatten vrij compleet eiwit en worden door hun hoog gehalte aan magnesium en aan het bloedvatversterkende rutine vaak aangeraden als tonicum voor de bloedvaten. Van het glutenvrij meel kunnen gemakkelijk lekkere boekweitpannenkoeken gemaakt worden £gierst: deze ronde korrel met een aangename nootachtige smaak, is een zeer goede bron van silicium of kiezelzuur, waardoor het versterkend werkt op de bindweefsels van haren, nagels, beenderen, slagaderwanden £ maïs: heeft ondersoorten zoals vuursteenmaïs (bron van maisolie, om maïsmeel of cornflakes van te maken), popcorn (om te poffen), wasmaïs (om het zetmeelachtige maïzena van te maken) en zoete maïs (onvolgroeid, als groente, smaakt naar doperwtjes). £haver: gekend als zenuwsterkend graan, dat ook rijk is aan oplosbare slijmstoffen, die zorgen voor een trager oplopende en langer aanhoudende, constante bloedsuikerspiegel. Er moet bij coeliakie wel individueel na gegaan worden of deze graansoort wel wordt verdragen. £ amaranth: licht verteerbaar graantje dat door de Azteken werd gebruikt. Is in tegenstelling tot veel granen, rijker aan lysine en methionine. £teff: dit uit Ethiopië afkomstige, uiterst kleine graantje, bevat wel een soort gluten, maar zonder het voor coeliakie ongunstige gliadine. Is rijker aan lysine dan de meeste granen.

MERK KHORASAN TARWE

, e w r a t ® khorasan e KAMUT n r e d o m n a v r e d u Een voorourum tarwe d smaak, jn zi m o rd ee rd a a Gew zijn grote verteerbaarheid en veelzijdigheid SMAAK

k natuurlij zoet en g i nootacht

BEVAT

, eiwittenn, vetstofferen, aminozuen en vitaminalen miner

Création L’agence Nature - www.agence-nature.fr - photos ©KEE

Licht verteerbaar

MEER

(andere glu

ten)

RIJK AAN selenium, zink en magnesium

kamut.com

www.

[email protected] Tél. +33 (0)6 64 87 72 92

IEF EXCLUS SCH I BIOLOG MO NIET G

q SuperFood

Groene thee warm aanbevolen dagelijkse huisdrank Als er één drank bestaat, waarvan de dagelijkse consumptie ontegensprekelijk bijdraagt tot een betere gezondheid, dan is dat groene thee. Steeds meer epidemiologische - en andere studies tonen aan dat groene thee als topbron van beschermende antioxidanten helpt te beschermen tegen een brede waaier van degeneratieve ziekten. Het dagelijks drinken van enkele koppen per dag of het geregeld gebruik van een goed voedingssupplement is dan ook voor iedereen warm aan te raden. Eerst gekauwd, dan gedronken De theeplant (Camellia sinensis), afkomstig uit de wouden van China, is een groenblijvende struik die vooral wordt verbouwd in de subtropen en tropen en die voor een vlotte oogst doorgaans tot op een hoogte van 1,2 meter wordt gesnoeid. 5000 jaar geleden is de mens ze voor het eerst gaan gebruiken: eerst kauwde men de blaadjes, later is men ze gaan drogen om er ook buiten het seizoen als drank te kunnen van genieten. Vanwege de talrijke gunstige effecten maakte de theeplant een gestage opmars en omstreeks het begin van de jaartelling deed ze haar intrede in de Chinese geneeskunde. De westerse wereld maakt er in de 17e eeuw kennis mee via Nederlandse en Engelse handelaars, die plantages opstartten in India, Ceylon, Java en Sumatra.

Groen, Oolong, zwart Voor een gezondheidsbevorderend effect wordt vooral ‘groene’ thee aangeraden. Hiervoor oogst men jonge scheuten, bestaande uit twee of drie topblaadjes en een groeiknop. Licht stomen (om oxidatie van de polyfenolen tegen te gaan), gevolgd door mechanisch rollen en pletten en door drogen in platte manden - eerst in de zon en nadien in droogkamers - levert groene thee op. Oolong thee dan weer, bestaat uit theeblaadjes die een gedeeltelijke oxidatie (door fermentatie) ondergingen en daardoor minder werkzame polyfenolen bevatten. Voor zwarte thee laat men de theebladeren volkomen oxideren tot een zwarte kleur. Hierdoor bevat zwarte veel minder werkzame catechines (zie verder), maar de gefermenteerde polyfenolen zoals theaflavinen en thearubigeninen kunnen toch op andere vlakken gunstige effecten vervullen, zoals in de preventie van diabetes type 2.

Goed, beter, best Nog een stukje beter dan groene thee is de ‘witte’ thee. Hiervoor worden in principe enkel ongeopende bladknoppen geoogst, vervolgens gestoomd en gedroogd, wat nog meer antioxidanten oplevert. Allerbest is de ‘matcha’ of de vorm van groene thee zoals

12

BioGezond

DECEMBER 2013

ze eeuwen geleden al bij Keizerlijke ceremonieën werd geconsumeerd. Hiervoor worden jonge en heel fijne bladeren uitgezocht, die heel traag worden fijngemalen tot poeder, waardoor je nog meer werkzame polyfenolen ter beschikking hebt. In plaats van daar vervolgens een aftreksel van te maken, wordt dit poeder ongefilterd gemengd door koud of heet water, melk, graandranken, vruchtensappen of zelfs gerechten.

Zeer sterke antioxidanten De heilzame werking van de groene thee is tegenwoordig door de wetenschap gestaafd. Groene thee is rijk aan antioxidanten met een veel groter potentieel dan die in groenten en fruit. Vooral de krachtige catechinen (behorende tot de grote groep van polyfenolen) met voorop EGCG of epigallocatechinegallaat, zijn vele malen krachtiger als antioxidanten dan vitamine C en E. Ze helpen “vrije radicalen”onschadelijk maken, dat zijn de agressieve stoffen die ontstaan in onze stofwisseling, die ook afkomstig zijn uit de voeding en het milieu en die op talrijke manieren schade aan cellen, weefsels en organen kunnen berokkenen. Groene thee wordt als ‘vanger’ van vrije radicalen dan ook aangeraden om te voorkomen: £ vroegtijdige ouderdomsverschijnselen zoals voortijdige veroudering van de huid en – rimpelvorming, leeftijdsgerelateerde afname van het spierweefsel (sarcopenie) en leeftijdsgebonden maculaire degeneratie (netvliesdegeneratie) £ negatieve gevolgen van radioactieve straling, röntgenstraling, radiotherapie en chemotherapie

Minder kans op kanker Door verschillende mechanismen zoals de mutaties in het DNA door vrije radicalen af te remmen, de vorming van carcinogenen (kankerwekkende stoffen) te verminderen, de inactivatie (het onschadelijk maken) van de carcinogenen te bevorderen, de apoptose (geprogrammeerde celdood) in kankercellen in te leiden, de initiatie en promotie van tumoren te vertragen en zowel de groei als de metastasering (uitzaaiing) van kankers af te remmen, mag gesteld

kwaliteit bovenal

< 20 ppm

Green tea PLATINUM

natuurlijk en hoogwaardig groene thee-extract met een veelzijdige toepasbaarheid: ‡ VWHUNDQWLR[LGDQVLQGHEHVFKHUPLQJ  WHJHQYULMHUDGLFDOHQ ‡ KRXGWXZXLWHUOLMNIULVHQMHXJGLJ 1 CAPSULE ‡ KHOSWKHOGHUYDQJHHVWWHEOLMYHQ = 3 à 5 koppen ‡ RQGHUVWHXQWGHFLUFXODWLH groene thee ‡ EHYRUGHUWGHYHWYHUEUDQGLQJ ‡ RQGHUVWHXQWKHWDIVODQNHQ ‡ YHUKRRJWGHZHHUVWDQG

NIEUW t
glutenvrije garnaal- en kaaskroketten (< 20 ppm) t
ambachtelijke bereiding t
per 4 kroketten verpakt (4 x 65 g), diepvries t
overheerlijk t
ideaal als voorgerecht t
idee voor de feesttafel VERKRIJGBAAR IN UW DIEET- EN NATUURWINKEL

NV REVOGAN, Landegemstraat 1, 9031 Drongen T. 09 280 90 60, F 09 282 98 73, www.revogan.be

60 V-caps. €17,95

Green tea Platinum

is gemaakt van biologische groene thee, werd verkregen door waterige extractie (niet door het kunstmatig extractiemiddel ethylacetaat, noch door alcohol), bevat minimaal 60 % van het sterke antioxidans EGCG of Epigallocatechinegallaat en is arm aan cafeïne (0,3 %)

Verkrijgbaar in alle natuurvoedingswinkels Info Mannavita: 056 43 98 52 - [email protected] - www.mannavita.be

NATAOS KEY NUTRITION

worden dat het regelmatig gebruik van groene thee het risico op verschillende kankers verlaagt. Epidemiologische studies tonen dat alvast aan voor: £ mond-, slokdarm-, long-, maag-, dundarm-, pancreas-, colon- , borst-, baarmoederhals-, prostaat- en huidkanker

Beschermt en kikkert de hersenen op

Nigella Oil Superior

Heel interessant is het feit dat groene thee het zenuwweefsel beschermt tegen oxidatieve schade. Zo verlaagt ze onder meer het risico op de ziekte van Alzheimer en de ziekte van Parkinson. Uiteraard mogen we de opwekkende werking van groene thee op de hersenen niet vergeten. Ze verdrijft mentale moeheid, verhoogt de hersenactiviteit en alertheid, bevordert het geheugen en concentratievermogen. Dit ondermeer dankzij de methylxanthines, een groep stoffen waartoe ook cafeïne behoort. Wie bang is voor teveel cafeïne: niet alleen bevat thee bevat een derde tot de helft cafeïne van eenzelfde hoeveelheid koffie, ook vertragen de polyfenolen in thee de absorptie van cafeïne, waardoor er een milder en langer aanhoudend effect is. Groene thee vermindert ondanks de cafeïne zelfs spanningen en verhoogt de stressbestendigheid: omdat er met L-theanine in groene thee ook een rustgevend aminozuur zit.

Vitaliteit & schoonheid

Minder hart- en vaatziekten

Krachtig hulpmiddel uit de natuur Drieduizend jaar geleden wisten de Egyptische farao’s reeds de gezondheidsbevorderende krachten in de natuur naar waarde te schatten. Een van hun algemene middelen was zwarte komijnolie (Nigella Sativa L. olie). Zo heeft men in het graf van de beroemde farao Toetanchamon een flesje van deze olie aangetroffen. Ook de Egyptische koningin Nefertete wist dat zwarte komijnolie bijzonder goed was. De olie zou één van haar geheime middeltjes zijn geweest voor vitaliteit en schoonheid.

Nigella Oil Superior van Nataos wordt via een speciale methode koud geperst. Dankzij deze methode wordt de olie optimaal beschermd tegen oxidatie en behoudt ze al haar nutritionele waarden. Nigella Oil Superior van Nataos is van biologische oorsprong en de fijnste, koudgeperste zwarte komijnolie. Deze olie bevat meer dan 100 bioactieve stoffen met een hoog gehalte aan: • Vitaminen: A, E. • Enzymen en co-enzym Q10. • Vetzuren: linolzuur (omega-6), oliezuur (omega-9), palmitinezuur, linoleenzuur (omega-3), palmitoleïnezuur (omega-7), myristinezuur, margarinezuur, stearinezuur, arachidonzuur, eicoseenzuur, n-eicosaanzuur, lignocerinezuur, erucazuur, beheenzuur. • Etherische oliën met de gewenste actieve stoffen (nigellon, thymoquinone). • Sterolen, alkaloïden, looistoffen, saponinen.

Vraag naar Nigella Oil Superior in de betere natuurvoedingswinkel of apotheek. Meer weten? Bel 052 48 43 00 of surf naar ojibwa.be WWW.NATAOS.COM

14

BioGezond

DECEMBER 2013

Door factoren zoals het beschermen van het vaatwandendotheel tegen vrije radicalen, een mild cholesterol- en triglyceridenverlagend effect, het verminderen van de oxidatie van cholesterol tot de “echte slechte” en kleverige oxycholesterol, een milde bloedverdunnende werking, een matige bloeddrukverlagende werking bij hoge bloeddruk en het verwijden van de kransslagaders van het hart, mag ook gesteld worden groene thee breed helpt te beschermen tegen hart- en vaatziekten. Zo zou het drinken van 3 kopjes groene thee per dag al de kans op een hartinfarct met 50 % verlagen en verder is er minder kans op trombose, hypertensie (hoge bloeddruk) en angor pectoris (hartkramp).

Nog meer gunstige effecten Het regelmatig drinken van groene thee biedt ook nog andere gezondheidsvoordelen: £ ze helpt de bloedsuikerspiegel beter te regelen en vermindert de kans op diabetes type 2 (wat ook zwarte thee doet) £ ze beschermt ook het leverweefsel, waardoor ze de kans vermindert op leverfibrose (overmatige bindweefselvorming) en levercirrhose £ ze bevordert het vetmetabolisme, helpt zo overgewicht te voorkomen en verhoogt het succes van afslankingskuren. Bij de maaltijden gedronken, vermindert ze de opname van koolhydraten, omdat ze koolhydratensplitsende enzymen (amylasen) inactiveert. £ ze bevordert de algemene immuniteit, waardoor men beter bestand is tegen griep en griepachtige infecties, tegen schimmel- en darminfecties £ bij diarree en gastro-enteritis helpt voldoende lang getrokken groene thee door haar tannines (looistoffen) met hun astringerende of “samentrekkende” werking op de slijmvliezen, abnormale afscheidingen en ontstekingsverschijnselen van de darm af te remmen £ ze vermindert de kans op goedaardige prostaatvergroting, op prostatitis (prostaatontsteking) en op mannelijke kaalheid £ ze helpt vroegtijdige cariës te voorkomen

£ ze

van calciumoxalaat. En ten slotte is het vanzelfsprekend dat voor een optimaal gunstig effect groene thee van een biologische kwaliteit te verkiezen is!

Nuttige raadgevingen

Voedingssupplementen

Er wordt aangeraden het drinken van groene thee te beperken tot een maximum van twee koppen door de volgende personen: zwangere en zogende vrouwen, mensen met angsten, met een onregelmatige hartslag of met uitgesproken gevoeligheid voor cafeïne. Drink groene thee niet te sterk en niet te heet, want dat laatste zou op de lange duur de kans op slokdarmkanker verhogen, spijts de algemeen beschermende werking tegen kanker. Groene thee wordt het best gedronken tussen de maaltijden in, omdat ze de opname van ijzer remt (tenzij dat gewenst is, zie hoger), van calcium, vitamine B1 en B12. Overmatig drinken van thee kan door de looistoffen constipatie veroorzaken en omdat thee rijk is aan oxalaten wordt ze best niet gedronken bij de voorgeschiedenis van nierstenen op basis

Wie het klaarmaken en drinken van groene thee te omslachtig vindt, ze gewoonweg niet lust, er in hogere dosis gebruik wil van maken of verzekerd wil zijn van een gegarandeerde hoeveelheid epigallocatechinegalaat, kan een voedingssupplement van groene thee gebruiken. Kies hierbij wel voor een extract van biologische groene thee van de allerbeste kwaliteit: £ dat zeker is verkregen door waterige extractie en niet door alcohol of het toxische ethylacetaat (zoals in de meeste supplementen, waarbij dat niet wordt vermeld!) £ dat gestandaardiseerd is, zodat je een gegarandeerde hoeveelheid van de werkzame stof EGCG aangeleverd krijgt £ dat eventueel arm is aan cafeïne

remt, bij de maaltijden gedronken, de opname van ijzer en kan zo helpen het ijzergehalte te regelen bij ijzerstapelingsziekte of hemochromatose

nieuw &FOHFSBGmOFFSEFDPNCJOBUJFWBODVSSZNFU TUVLKFTNBOHP BGHFXFSLUNFUFFOMJDIUFUPFUT WBOHFNCFSFODBZFOOFQFQFS7JTVFFMWFSMFJEU EJUQSPEVDUNFU[JKOPQWBMMFOEHFMFDVSSZLMFVS

pikant zoetzuur Indiaas fruitig

-JGF'PPE(NC)5BJGVO5PGVQSPEVLUF t XXXUBJGVOUPGVEF

DECEMBER 2013

BioGezond

15

Eerlijke koffie, eerlijke handel - Door Koen Vandepopuliere-

Belgen zijn koffiedrinkers. En koffie komt van een tropische plant. De warme, zwarte drank is dan ook bij uitstek geschikt om er fair trade-pakjes van te kopen, en zo een verschil te maken voor boeren in ontwikkelingslanden. Ze worden geconfronteerd met tal van uitdagingen, zoals een steeds zwakkere positie ten opzichte van steeds machtiger opkopers.

Belgen houden van koffie. Volgens Max Havelaar drinken we er gemiddeld 4 kopjes van per dag, wat jaarlijks 7,3 kg ruwe koffie vergt. Voor alle Belgen samen komt dat neer op 81.030.000 kg per jaar. Daarvoor is jaarlijks minstens 20.258 hectare koffieplanten nodig, wat meer is dan de oppervlakte van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. En om alle koffiedrinkers wereldwijd te bevoorraden, is minstens 1,7 miljoen hectare nodig, wat meer is dan de oppervlakte van het Vlaamse Gewest, het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest en de provincie Henegouwen samen. Koffie is dus een heel belangrijke economische activiteit.

kinderarbeid), op milieuvlak, en op economisch gezonde manier (bvb. dankzij een fair trade-premie). Nu bestaan er verschillende organisaties die actief zijn als fair trade speler. Heel bekend is het merk Oxfam. Wat labels betreft: 90,5 % van de fair trade-producten in België draagt het label van Max Havelaar. Andere labels zijn die van Bio Equitable, Ecocert Fair Trade, ... en tot de fair trade merken behoort onder meer Maya Fair Trade. Barbara Goffin, Market Manager bij Max Havelaar, meldt dat koffie het belangrijkste product is: in 2012 betrof het zo’n 27% van de door Max Havelaar gelabelde waren. Daarna kwamen bananen, en chocolade en cacao.

Tal van spelers

Veel aanbieders, weinig vragers

De koffieplant is een tropisch gewas. Koffie is dan ook een belangrijk exportproduct voor ontwikkelingslanden. Nu zou in 2005 zo’n 0,51 % van de koffie wereldwijd zijn verkocht met een fair tradekeurmerk. Dat is een klein percentage, maar komt toch neer op een relatief groot aantal boeren die zo de kans hebben te werken binnen het fair trade-handelssysteem: dat wil hen de kans geven zich te ontwikkelen op een manier die goed is op sociaal vlak (bvb. geen

Volgens Oxfam is een belangrijk probleem in de landbouw- en voedingssector dat er steeds minder, maar tegelijk machtiger bedrijven dienst doen als schakels tussen producent en consument. Dr. Arne Schollaert, hoofd Politiek Beleid en Ontwikkeling bij Oxfamwereldwinkels, verduidelijkt: “Nagenoeg driekwart van het voedsel in de wereld gaat door een enge hals van nog geen 500 bedrijven, comfortabel genesteld tussen honderden miljoenen kleine produ-

Congolese koffie van Kivu Vele jaren lang stond koffie uit Kivu, in Oost-Congo, hoog aangeschreven. Maar de regio werd de voorbije jaren geteisterd door een wrede oorlog. Gevolg is dat de koffiesector er tot voor kort op sterven na dood was. Intussen, echter, herbeginnen de plaatselijke koffieboeren. Ze worden bij hun nieuw begin gesteund door een samenwerking met onder meer Oxfam, die van hen koopt aan fair trade-voorwaarden en hen bijstaat met organisatieversterking, verduurzaming van de productie- en verwerkingsketen, markttoegang en een Partnerfonds, gespijsd met giften en winsten van wereldwinkels. Eén van de gegadigden is Josephine Semire Buzukanwa. Ze is 24, getrouwd, en heeft twee dochtertjes van 1 en 2 jaar oud. Volgens Oxfam ziet ze de toekomst nu rooskleuriger dan voordien: “ Bij mijn coöperatie kan ik voor een prikje nieuwe koffieplanten krijgen. Ik krijg ook een goede prijs voor mijn oogst. En de koffieteelt brengt me nu meer op dan vroeger.” Jean-Baptiste Defalque, voorzitter van boerencoöperatie Agricole Muungano, gelooft zelfs dat de koffieteelt een uitweg kan betekenen voor de gewapende conflicten waaronder de regio nog steeds lijdt. Vroeger was er voor de soldaten en rebellen namelijk geen andere toekomst dan te vechten, maar vandaag kan een gezonde koffiesector, waarmee ze in hun levensonderhoud kunnen voorzien, hen overtuigen terug te keren naar de landbouw.

16

BioGezond

DECEMBER 2013

Koffie is een belangrijk exportproduct voor ontwikkelingslanden.

Onder meer helpen organisaties zoals Oxfam boeren zich te organiseren in een sterke coöperatie, trachten ze het aantal tussenschakels te verminderen, en willen ze een bijkomende opkoper.

125 miljoen

centen en meer dan zeven miljard consumenten. U kan zich ongetwijfeld een beeld vormen van de machtsverhoudingen... en van: wie hoeveel overhoudt aan die handel.” Hij wijst erop dat deze situatie, met weinig aankopers, er ook één is met weinig vérkopers... zodat ze ook de klant in rijkere landen steeds meer kunnen doen betalen. Schollaert: “Alleen hebt u er geen erg in doordat het goed verpakt is en in kleine beetjes gebeurt. En voor alle duidelijkheid: het blijft toch vooral de achtergestelde producent in het Zuiden die het gelag betaalt.”

Volgens Max Havelaar leven niet alleen 25 miljoen kleinschalige boeren van de koffieteelt, maar verdienen wereldwijd, daar bovenop, nog 100 miljoen mensen, in allerlei sectoren, hun brood met koffie. De manier waarop ons dagelijks bakje troost tot stand is gekomen en verhandeld, maakt dus een verschil voor enorm veel mensen. Toch iets om over na te denken. En terwijl u dat doet, kunt u er voor de gezelligheid gerust een kopje koffie bijnemen. Fair trade, natuurlijk.

Fair trade-alternatief De analyse van Schollaert gaat tevens op voor de koffiesector, klinkt het bij Oxfam. Want ook daar is er een evolutie naar een steeds kleiner aantal, alsmaar grotere bedrijven die koffie opkopen en branden. Meer bepaald controleren nog slechts vier spelers (ECOM, Neumann Gruppe, Louis Dreyfus en Volcafe-ED&F Man) 40 % van de globale handel in koffie. De vijf grootste koffiebranders (Kraft, Nestlé, Procter & Gamble, D.E. Masterblenders 1753 en Tchibo) controleren dan weer de helft van de wereldmarkt en zelfs 85 % van de Europese, luidt het. Maar daar tegenover staat dat dit kleine aantal bedrijven kan kiezen uit een enorme hoeveelheid kleinschalig werkende koffieboeren, verspreid over de halve wereld. Er zijn er ongeveer 25 miljoen, en samen produceren ze ongeveer 80% van de koffie in de wereld: het gevolg is dat het handvol internationale handelaars en koffiebranders alles voor het zeggen hebben, en de prijzen en spelregels bepalen, stelt Oxfam. “Kleine boeren moeten hun koffie verkopen aan tussenhandelaars die voor grote bedrijven werken. Informatie over correcte prijzen en de situatie op de wereldwijde koffiemarkt bereikt de boeren nauwelijks. Dat maakt hen erg afhankelijk van deze opkopers. Maar als ze zich organiseren in een sterke coöperatie kunnen koffieproducenten zich weren tegen deze machtige spelers. Wij helpen hen daarbij”, meldt de fair trade-organisatie. Ook wordt getracht het aantal tussenschakels tussen boer en koffiedrinker te verminderen, op transparante wijze, en willen fair trade-organisaties een bijkomende opkoper zijn voor de boerencoöperatie.

DECEMBER 2013

BioGezond

17

q BioGezond

koken In de aanloop naar de komende feestdagen stellen we u deze maand graag enkele feestelijke, vegetarische gerechten voor. Met een minimum aan keukenwerk zodat u ruim de tijd heeft om de aangename momenten met uw familie of gasten door te brengen. Een heel prettig Kerstfeest en de allerbeste wensen voor het nieuwe jaar 2014. - Ludo Slaets -

BORRELNOOTJES BEREIDING: - Laat de kikkererwten goed uitlekken en dep ze droog - Verwarm de oven voor op 180 graden, stort de kikkererwten in een vuurvaste schotel en schuif een tiental minuutjes in de oven - Doe er dan een eetlepel kokosolie bij, en kruiden naar eigen smaak (Italiaans, Mexicaans, Indisch, …) - Laat nog even bakken tot ze krokant zijn, regelmatig omroeren - Afkoelen op een stukje keukenpapier en eventueel bijkruiden - Schud de pompoenpitten in een droge pan en verwarm tot ze open springen en licht kleuren - Afkoelen en kruiden met grof zeezout - Zelfde bereiding met de zonnebloempitten en kruiden met gomasio

KAASKROKETJES

INGRED

I Ë N TE N :

ten uit blik ze Kikkererw g naar keu mengelin n e id ru K UÊ solie UÊ Koko n poenpitte UÊ Pom zeezout gemalen UÊ Grof ten it ebloemp UÊ Zonn asio UÊ Gom

UÊ

INGREDIËNTEN: UÊ

UÊ UÊ UÊ

200 gr bufflotin ( bio halfharde buffelkaas type camembert) 2 el. witte wijn 1 el. yoghurt 8 gr. arrowroot (pijlwortel – bindmiddel)

UÊ UÊ UÊ UÊ UÊ

Wit speltmeel 2 eiwit Chapelure Kokosolie Peterselie

BEREIDING: - Ontdoe de kaas van zijn schimmelkorst en laat hem smelten in de witte wijn op een zeer zacht vuurtje - Meng de yoghurt eronder en roer nog even door - Los de arrowroot op in een drupje water en roer onder de kaas - Breng terug tot ongeveer 85 graden (tot kaas dikt), stort in een heel licht ingeoliede vorm en laat afkoelen - Stort om, snij in de gewenste vorm en haal even door de bloem, goed afkloppen om overtollige bloem te verwijderen - Klop het eiwit los, wentel de kroketjes er in en vervolgens door de chapelure - Laat nog een uurtje opstijven, afkoelen in de koelkast en vervolgens bakken in ruim kokosolie - Dien op met gefrituurde peterselie 18

BioGezond

DECEMBER 2013

GEVULDE BOEKWEITPANNENKOEK INGREDIËNTEN: UÊ UÊ UÊ UÊ UÊ UÊ UÊ UÊ UÊ UÊ UÊ UÊ UÊ UÊ

150 gr boekweitmeel 150 gr speltmeel rijstmelk 1 ei 1 eigeel groentebouillon 85 gr boschampignons 85 gr fijngehakte ajuin 2 stronken witloof 1 bol buffelmozzarella boter kokosolie zeezout peper van de molen

BEREIDING: -

-

Meng het meel en doe er een lepel groentebouillon bij Roer er rijstmelk onder tot je een deeg bekomt van gewenste dikte Ei en eigeel bijvoegen en kruiden met een beetje peper Laat een halfuurtje rusten en bak dan dunne pannenkoekjes en laat afkoelen Stoof de ui en de fijngesneden boschampignons aan in een klontje boter, kruid met peper en zout Doe er het fijngesneden witloof bij en stoof nog even aan Laat de buffelmozzarella goed uitlekken en dep eventueel droog Snij deze vervolgens in blokjes van ongeveer 1 cm en meng onder het witloof Vul de pannenkoekjes met het mengsel, leg in een vuurvaste schotel, doe er een lepeltje kokosolie bij en zet gedurende een tiental minuten in een op 180 graden voorverwarmde oven Serveer als hoofdschotel met een groenten assortiment, koud of warm en een yoghurt saus (zie eerdere BioGezond)

CHUTNEY VAN VENKEL INGREDIËNTEN: UÊ UÊ UÊ UÊ UÊ UÊ UÊ UÊ UÊ

1 venkel 2 sjalotjes 1 appel 1 sinaasappel 6 el. appelazijn 3 el. agave siroop 1 kl. curcuma 1 kl. Indische kruiden ( of ras-el-hanout) ½ kl. anijszaadjes

BEREIDING: - Snij de venkel, sjalotjes appel en sinaasappel in flinterdunne schijfjes - Bestrooi met de kruiden en de anijszaadjes - Voeg de agave siroop en appelazijn toe en meng alles goed onder elkaar - In bokaal scheppen en goed aanduwen - Best enkele dagen laten rusten in de koelkast voor gebruik Lekker bij kaasschotels, curry’s en stoverijen

DECEMBER 2013

BioGezond

19

De levensfasen van de vrouw en de gemmotherapie …. Cycli en hormonen ŇƵĐƚƵĞƌĞŶ

LJĐůŝnjŝũŶ ƌĞŐĞůŵĂƟŐ

Cycli en hormonen ŇƵĐƚƵĞƌĞŶ

,ŽƌŵŽŶĞŶŐĞŚĂůƚĞƐ njŝũŶůĂĂŐĞŶƐƚĂďŝĞů

Haar hele leven lang, van de puberteit tot de menopauze, wordt de vrouw geconfronteerd met fasen. WƵďĞƌƚĞŝƚ

Bij de overgang naar de adolescentie beginnen de hormonen op een chaotische manier te vermeerderen om te komen tot cyclische variaties op het ritme van de maanvariaties. De menstruatiecyclus van de vrouw omvat bijgevolg gemiddeld 28 dagen. De duidelijkste manifestatie van deze cyclus is de menstruatie, die al dan niet pijnlijk kan zijn. Dit is de reproductieve fase van de vrouw. Eens de eierstokken uitgeput zijn en er geen follikels meer zijn, stopt de vruchtbaarheid van de vrouw. Dan treedt een nieuwe levensfase in: de premenopauze, gevolgd door de menopauze. Een nieuwe cyclus begint. Een tweede adolescentie gaat de nieuwe status van menopauzale vrouw vooraf. Tijdens de reproductieve fase zijn jonge scheuten van framboos en knoppen van wollige sneeuwbal aangewezen om de meest voorkomende problemen van de menstruatiecyclus, namelijk pijnlijke maandstonden, krampen en geïrriteerdheid, te verlichten. Tijdens de (pre)menopauze komen vooral de knoppen van appelboom en jonge scheuten van braam van pas om de daarmee gepaard gaande ongemakken zoals opvliegers, insomnia, osteopenie e.a. te verzachten. De reproductieve fase en de menstruatiecycli :

Framboos, Rubusidaeus L.. De framboos wordt als doeltreffend beschouwd bij problemen van amenorroe en dysmenorroe. De jonge scheuten bevatten een belangrijk alkaloïde, meer bepaald fragarine, die een contractieremmende werking heeft op de baarmoederspier door de kracht en de frequentie van de contractie te verminderen, wat belangrijk is bij pijnlijke maandstonden. Recente onderzoeksresultaten uit de samenwerking tussen het labo Herbalgem en de Universiteit van Luik hebben de aanwezigheid van sporen van genistine, de precursor van genisteïne, wat een welbekend fytohormoon is, kunnen bewijzen. De rol van de darmflora bij de vorming van zeer actieve metabolieten zoals equol, afkomstig van fyto-oestrogenen, is primordiaal. Dit verklaart ook waarom er opmerkelijke verschillen zijn onder de reactie van vrouwen op de knoppen. Wollige sneeuwbal, Viburnum lantana L., maakt deel uit van de caprifoliaceae. De literatuur beschrijft de antispasmodische werking als longdraineur. Hij is minder gekend om zijn gunstige werking op de baarmoederspier. In de fytotherapie is de schors van de wollige sneeuwbal gerenommeerd om haar gynaecologische werking (dysmenorroe) en om haar werking op de zenuwen (als sedativum en spasmolyticum van het bekken en de baarmoeder (uterorelaxerend)). De knop van wollige sneeuwbal wordt door Piterà eveneens vermeld bij risico op miskraam.

20

BioGezond

DECEMBER 2013

sŽŽƌƚƉůĂŶƟŶŐƐĨĂƐĞ

WƌĞŵĞŶŽƉĂƵnjĞ

DĞŶŽƉĂƵnjĞ

De fase van de premenopauze en de menopauze :

Appelboom, Malus domestica L.. De knop van de appelboom oefent vooral een verfrissende werking uit op overvloedige warmte, meer bepaald op opvliegers tijdens de menopauze. Rijk aan quercetine, koffie-, chlorogeen- en feruleenzuur heeft hij een anti-inflammatoire werking; vandaar zijn « verfrissende » werking op buitensporig vuur. Quercetine, een krachtig antioxidant, werkt als vaatwandbeschermer en remt de vorming van vrije radicalen. Meervoudige remedie die kalmerend op het centrale zenuwstelsel werkt. Gecombineerd met vijgenboom en linde is hij toepasbaar bij insomnia, vaak gerelateerd aan de menopauze. Recente opzoekingen (1) hebben de aanwezigheid van luteoline, een inhibitor van aromatase (2), in deze knop kunnen aantonen. Zijn « hormoonachtige» effect staat bijgevolg boven alle twijfel. Deze hormoonachtige werking gaat in de richting van die van « progesteron » (3) en kan aldus zijn gunstige werking op frigiditeit en verlies van libido verklaren. Symbolisch gezien vinden we de appel van Adam en Eva, het symbool van de “zonde”, terug in het gebruik dat Dr. Bach maakt van het elixir van wilde appel. Het is het elixir van de zuivering. Hij heelt morele wonden indien de patiënt reden heeft om te geloven dat vergif werd aangewend en uitgedreven moet worden! (Twaalf genezers)

Braam, Rubusfructicosus L.. De aanwezigheid van braam duidt op verzuring van de bodem. Braamstruiken maken deel uit van de acidofiele beuken- en eikenlaan. Dr. Pol Henry citeerde de braamknop reeds bij ouderdomsosteoporose. Bij de specifieke problematiek van de menopauze heeft de braam een viervoudige werking : a) Tegengewicht voor de fenomenen van hyalinisatiesclerose van de eierstokken. De braam wordt door Piterà beschreven als een grootse geriatrische remedie met antiverouderingspotentieel ! b) Hij werkt stimulerend op de osteoblasten en gaat dus osteoporose tegen. c) Hij heeft een preventieve werking bij arteriële hypertensie die zich vaak net in de menopauze manifesteert. d) Maar hij SENSIBILISEERT de baarmoeder ook voor de werking van rode bosbes ! Al deze remedies zijn te gebruiken als geconcentreerd glycerinemaceraat, alleen of in combinatie met andere knoppen. 1 Résultats de recherche Herbalgem 2013 2 J Agric Food Chem. 2012 Aug 20. , Lu DF, Yang LJ, Wang F, Zhang GL,

Inhibitory Effect of Luteolin on Estrogen Biosynthesis in Human Ovarian Granulosa Cells by Suppression of Aromatase (CYP19). 3 Fernando Piterà, Compendio di gemmoterapie clinica, 2003, Ed. De Ferrari

Voedingssupplementen en kruiden bij slapeloosheid Sommige mensen hoeven zich maar neer te leggen om de slaap te vatten, anderen blijven maar woelen en wakker liggen of ontwaken voortdurend in plaats van door te slapen. Slapeloosheid kan heel vervelend zijn en als ze blijft aanhouden, kan ze aan de basis liggen van vervelende klachten. Welke natuurlijke maatregelen kunnen helpen bij niet al te ernstige vormen van slapeloosheid?

Oorzakelijke en individuele aanpak Wanneer iemand langer dan één maand van slapeloosheid klaagt, wordt in de geneeskunde gesproken van “insomnia” en dringt verder onderzoek zich op. Doorgaans berust de slapeloosheid dan op een onderliggende geestelijke of lichamelijke oorzaak. In dergelijke gevallen bestaan er geen eenvoudige, voor de hand liggende remedies, maar is een individuele, oorzakelijke aanpak nodig! In ongeveer 50 % van de gevallen zou slapeloosheid berusten op een geestelijke ondergrond als depressiviteit, verdriet, stress of angst, en moet daarop ingewerkt worden. In andere gevallen kan ze een symptoom zijn van of berusten op aandoeningen zoals leverziekten, hartziekten, nierziekten, spijsverteringsstoornissen, hypoglycemie (te lage bloedsuikerspiegel), hyperthyreoïdie (verhoogde schildklierwerking), bijnieraandoeningen (te hoge cortisolspiegel), COPD (Chronische longaandoeningen), Slaap apnoe-syndroom (ademstop tijdens de slaap met zuurstofgebrek), CVS (Chronisch vermoeidheidssyndroom, Candida), ME (Myalgische encephalomyelitis), anemie (bloedarmoede), restless legs syndrome (rusteloze benen met eventueel krampen), infectieziekten, de ziekte van Parkinson, astma, arthritis, menopauzale problemen en alle mogelijke vormen van pijn… Als slapeloosheid vrij onschuldig en slechts tijdelijk is kunnen – uiteraard naast een betere slaaphygiëne - onderstaande tips helpen.

Kruiden Kruiden kunnen bijdragen tot een gezonde en natuurlijke slaap. Opvallend is het feit dat niet iedereen hetzelfde reageert op bepaalde kruiden en dat het soms duurt het een tijdje vooraleer je beseft met welk kruid of welke combinatie jij het best wordt geholpen. Ook afwisseling tussen verschillende kruiden kan soms helpen. £ Valeriaan (Valeriana officinalis): aangewezen bij matige slapeloosheid, vooral tengevolge van intellectuele overspanning (na studie, computerwerk, drukke werkdag, lectuur); ook aangewezen bij faalangst en bij zorgen over de volgende dag £ Passiebloem (Passiflora incarnata) verlaagt geestelijke en li-

22

BioGezond

DECEMBER 2013

chamelijke spanning; wordt ook ingezet bij slapeloosheid met onrustige, rusteloze benen, bij slapeloosheid met krampen en slapeloosheid met hartkloppingen £ Citroenmelisse (Melissa officinalis): deze plantaardige “tranquillizer” verlaagt geestelijke en emotionele spanning, en helpt ook bij slapeloosheid door een overbelaste spijsvertering £ Hop (Humulus lupulus): eerder aangewezen bij slapeloosheid door een moeilijke spijsvertering, bij slapeloosheid door angsten en spanning. Hop bevordert vooral het inslapen en wordt vooral gegeven in combinatie met andere planten. £ Slaapmutsje (Eschscholzia californica) en Lindebloesem (Tilia cordata) leiden vooral de slaap in bij inslaapmoeilijkheden £ Meidoorn (Crataegus monogyna/laevigata): versterkt het parasympatische (rustgevende) zenuwstelsel; ook aangewezen bij slapeloosheid met hartkloppingen £ St. Janskruid (Hypericum perforatum): bij slapeloosheid gepaard met neerslachtigheid £ Kamille (Matricaria recutita): kalmeert en versterkt het zenuwstelsel; niet langdurig te gebruiken £ Lavendel (Lavandula vera): bij slapeloosheid door stress of angst £ Bittere oranjeschil (Citrus aurantium): bij matige slaapstoornissen en bij slapeloosheid met hartkloppingen £ Haver (Avena sativa, onrijpe en ontschorste vrucht): vnml. bij slapeloosheid na opwinding £ Mariadistel (Silybum marianum), Paardebloem (Taraxacum officinale), Cynara scolymus (Artisjok), Kurkuma (Curcuma xanthorrhiza), Gefermenteerde knoflook (Allium sativum) en andere leverkruiden als een overbelaste lever aan de basis ligt £ Ginkgo (Ginkgo biloba) en Gefermenteerde knoflook (Allium sativum): als een verminderde hersendoorbloeding (vnml. bij ouderen) aan de basis ligt £ Soja (Glycine max), Zilverkaars (Cimicifuga racemosa), Rode klaver (Trifolium pratense), Hop (Humulus lupulus) en andere fyto-oestrogene planten kunnen bij slapeloosheid in de

£

kwaliteit bovenal

menopauze steun bieden Van bovengenoemde kruiden bestaan er een aantal combinaties die het goed doen: t valeriaan, hop en passiebloem t valeriaan, hop en melisse t valeriaan, slaapmutsje en passiebloem t valeriaan en bittere oranjeschil t slaapmutsje en kamille

Calmiton

Voedingssupplementen Goed gekozen voedingssupplementen kunnen bijdragen tot een natuurlijke slaap. Onder meer door bij te dragen tot een ontspanning houding, door de aanmaak van neurotransmittors (serotonine, GABA, dopamine…) in de hersenen te bevorderen en de functie van andere lichaamsorganen te ondersteunen. £ Magnesium (best onder de vorm van gecheleerde magnesium, zoals magnesiumbisglycinaat): verbetert de inslaaptijd en verbetert de efficiëntie en het herstellend vermogen van de slaap met minder ontwaken en minder te vroeg wakker worden; best ’s middags en ‘s avonds in te nemen. Vervult onder meer een rol in de aanmaak van serotonine, in de intracellulaire communicatie en het regelen van het dag nachtritme; werkt goed in combinatie met melatonine en zink. £ Alfa S1 caseïnedecapeptide: dit bijzonder stukje eiwit (peptide), dat wordt verkregen door enzymatische splitsing van melkeiwit en dat is opgebouwd uit een specifieke sequentie van 10 aminozuren, heeft het vermogen om te binden om de GABA-receptoren in de hersenen en werkt daardoor rustgevend en slaapbevorderend. De rustgevende werking is aangetoond in klinische studies. Geef dit middel minstens 2 weken de tijd om volledig tot zijn recht te komen. Werkt goed in combinatie met melatonine en passiebloem. £ Vitamine B –complex met zeker vitamine B1 (thiamine, rol in GABA-aanmaak), vit B3 (niacine, bevordert de serotonine-aanmaak), vit B5 (panthoteenzuur, vermindert stress), vit B6 (pyridoxalfosfaat, rol in serotonine-en dopamine-aanmaak), inositol (verkort inslaaptijd, bevordert de R.E.M.-slaap), foliumzuur (rol in de serotonine-aanmaak), vit B12 (rol in serotonine-aanmaak, ondersteunt het zenuwstelsel) £ L-Tryptofaan: is een aminozuur dat als precursor tot serotonine kan worden omgezet en zo de inslaaptijd kan verkorten en de slaap intenser kan maken; wordt best 45 min. voor het slapen gaan ingenomen. Maar een stuk beter werkt 5-HTP of 5-hydroxyL-tryptofaan als directe precursor van serotonine; helaas is deze stof als voedingssupplement verboden in België £ Melatonine: bevordert vooral het inslapen. Het is een hormoon dat de mens aanmaakt van zodra het begint te schemeren. Hoewel het als hormoon met een zeer korte halfwaardetijd ongevaarlijk is, is het in België verboden als voedingssupplement. Kan voorgeschreven worden. £ Fosfatidylserine: helpt als te hoge cortisolspiegel een goede nachtrust in de weg staat £ L-Theanine (uit Groene thee): verbetert de kwaliteit van de slaap door de aanmaak van serotonine (en dus van melatonine) te bevorderen; door de productie dopamine te bevorderen (bij slapeloosheid vaak laag niveau van dopamine te zien) £ S-adenosylmethionine: deze bijzondere vorm van methionine helpt bij de productie van neurotransmittors £ Zink, IJzer, Koper en Calcium: mineralen die ook tussenkomen in de aanmaak van serotonine.

draagt bij tot een natuurlijke ontspanning en een gezonde slaap* * met passiebloem, traditioneel aangewend voor een betere stressbestendigheid en een goede nachtrust ‡ EHYDWPHWKHWDOID6FDVHwQHGHFDSHSWLGHWHYHQVHHQ bijzondere eiwitcomponent, verkregen door enzymatisch splitsen van melkeiwit

60 tabl. €23,95

Calmiton

is een natuurlijke combinatie van passiebloemextract, gestandaardiseerd op 2,5 % vitexine, en van een wetenschappelijk onderzocht melkeiwithydrolysaat met het 1,8 % alfa S1-caseïnedecapeptide

Verkrijgbaar in alle natuurvoedingswinkels Info Mannavita: 056 43 98 52 - [email protected] - www.mannavita.be

DECEMBER 2013

BioGezond

23

q Nieuwtjes OVER VOEDING, VOEDINGSSUPPLEMENTEN & KRUIDEN Extra vitamine D voor iedereen? In landen zoals België is de lichaamseigen aanmaak van vitamine D onder invloed van zonlicht onvoldoende om het jaar rond een goede vitamine D-bloedspiegel te vertonen. Ook blijkt dat een voldoende inname van voedingsbronnen van vitamine D zoals vette vis, eieren of zuivelproducten niet gehaald wordt. Zo toonde een studie, uitgevoerd aan het UZ Brussel, dat Belgische kinderen tussen 2,5 en 6,5 amper 80 IU per dag vitamine D binnenkrijgen, terwijl 400 IU nodig is. Waar Kind & Gezin voordien al aanbeval om aan kinderen tot 2 jaar dagelijks 400 IU vitamine D toe te dienen, wordt nu aangeraden om datzelfde te doen vanaf de geboorte tot de leeftijd van 6 jaar en dit zelfs tijdens de zomermaanden1. Maar omdat een Europese studie2 aantoonde dat ook 80 % van de adolescenten een gebrek vertoont aan vitamine D, wordt tegenwoordig door experts gesteld dat eigenlijk op elke leeftijd er minstens 400 IU per dag via een goed voedingssupplement zou moeten toegediend worden. 1. http://www.kindengezin.be. Vitamine D suppletie bij de zuigeling en het jonge kind. Consensustekst 23/4/2013 2. Gonzales-Gross M, et al. Brit J of Nutr 2012 ;107 :755-764.

Kaneel en arginine zinvol bij diabetes type 2 De levensstijlziekte diabetes type 2 is wereldwijd aan een alarmerende opmars bezig. Zo werd in 2012 geschat dat er wereldwijd 371 miljoen mensen aan deze aandoening leden en dat dit aantal zal oplopen tot meer dan 550 miljoen tegen eind 2030. Belangrijker dan medicijnen en voedingssupplementen, zijn de drie hoekstenen in de preventie en de aanpak van deze aandoening: overschakelen op een gezond dieet, afvallen bij overgewicht en meer gaan bewegen. Recent werd nog eens bevestigd dat kaneel kan bijdragen tot een betere controle over de bloedsuikerspiegel: in een meta-analyse van 10 placebogecontroleerde, gerandomiseerde studies met dagelijkse innames van 120 mg tot 6 g kaneel gedurende 4 tot 18 weken, werd aangetoond dat kaneel leidde tot een gemiddelde afname van: de nuchtere bloedglucosespiegel met 24,59 mg/dl, van de totale cholesterolspiegel van 15,6 mg/dl, van de LDL-cholesterolspiegel met 9,42 mg/dl en van de triglyceridenspiegel met 29,59 mg/dl. De HDL-cholesterolspiegel nam gemiddeld toe met 1,66 mg/dl. Verrassend is het feit dat ook door het aminozuur L-arginine een betere glucosespiegel bij (pre)diabetes kan verkregen worden. In 2012 zag men al in een studie bij mensen met glucose-intolerantie en metabool syndroom (voorstadia van type 2 diabetes) dat 6,4 g arginine per dag in vergelijking met placebo weliswaar niet de kans op type 2 diabetes verlaagde, maar wel de kans verdubbelde om weer een normale glucosetolerantie te vertonen. Men zag eveneens een betere insulinegevoeligheid en betere functie van de bètacellen in de pancreas. In een dierenstudie stelde men trouwens vast dat arginine de afscheiding stimuleert van het darmhormoon GLP-1 (glucagon like peptide-1), dat op zijn beurt de insulinesecretie na de maaltijden verhoogt en zo de glucosespiegel minder hoog doet oplopen.. Allen RW, Schwartzman E, Baker WL, Coleman CI, Phung OJ. Cinnamon use in type 2 diabetes: an updated systematic review and meta-analysis. Ann Fam Med. 2013 Sep-Oct;11(5):452-9. doi: 10.1370/afm.1517. Monti LD, Setola E, Lucotti PC, Marrocco-Trischitta MM, Comola M, Galluccio E, Poggi A,

13 24

FEBRUARI 2012 BioGezond BioGezond D E C E M B E R 2 0 1 3

Mammì S, Catapano AL, Comi G, Chiesa R, Bosi E, Piatti PM. Effect of a long-term oral l-arginine supplementation on glucose metabolism: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial.Diabetes Obes Metab. 2012 Oct;14(10):893-900. doi: 10.1111/j.1463-1326.2012.01615.x Clemmensen C, Smajilovic S, Smith EP, Woods SC, Bräuner-Osborne H, Seeley RJ, D’Alessio DA, Ryan KK. Oral L-arginine Stimulates GLP-1 Secretion to Improve Glucose Tolerance in Male Mice. Endocrinology. 2013 Aug 19. [Epub ahead of print]

Suikerverbruik is direct gelinkt aan het risico op diabetes Er wordt al heel lang gesteld dat het gebruik van suiker het risico op diabetes verhoogt. Het verband werd echter vooral indirect gelegd, omdat suiker bijdraagt tot overgewicht, dat op zijn beurt de kans op diabetes verhoogt. Nu is ook het directe verband tussen suiker en het risico op type 2 diabetes gelegd en is het duidelijk dat niet alle calorieën op dezelfde manier mogen afgerekend worden. In een grootschalige studie, waarbij gegevens van 175 landen over het laatste decennium werden bekeken, evalueerden onderzoekers het verband tussen de beschikbaarheid van suiker in alle voedingsmiddelen en het voorkomen van diabetes in een land. Ze gebruikten hierbij nieuwe statistische methodes om andere variabelen die een link met diabetes vertonen uit te sluiten. Het resultaat was dat er ontegensprekelijk een direct verband werd gezien tussen de hoeveelheid suiker die beschikbaar is in de voeding in een land en het voorkomen van diabetes in datzelfde land. Voor elke extra 150 calorieën suiker die een land per dag en per persoon beschikbaar stelde, zag men dat de prevalentie van diabetes in de bevolking met 1 % toenam. Daartegen zag men dat bij een extra aanvoer van 150 calorieën uit andere voedingsbronnen, de prevalentie van diabetes enkel toenam met 0,1 %. Dit directe verband tussen suikerverbruik en het risico op diabetes is nog maar eens een argument voor het feit dat het opleggen van een suikertaks aan de voedingsindustrie veel zinvoller is dan het opleggen van een vettaks. Basu S, Yoffe P, Hills N, Lustig RH (2013) The Relationship of Sugar to Population-Level Diabetes Prevalence: An Econometric Analysis of Repeated Cross-Sectional Data. PLoS ONE 8(2): e57873. doi:10.1371/journal.pone.0057873

Broccoli remt mogelijk artrose af Om ontstekingsverschijnselen in en de afbraak van gewrichtskraakbeen in het proces van artrose (gewrichtsslijtage) af te remmen, worden planten rijk aan antioxidanten en fytonutriënten aangeraden. Zo is bvb. al meermalen bewezen dat de sterk antioxiderende en ontstekingswerende curcuminoïden in curcuma gewrichtsklachten duidelijk verbeteren. Recent hebben onderzoekers ook aangetoond dat er op dat gebied mogelijk heel wat potentieel schuilt in broccoli en andere koolsoorten, rijk aan de fytonutriënt sulforafaan. Eerst werd aangetoond op celculturen dat sulforafaan uit broccoli sleutelenzymen, die bijdragen tot het onstekingsproces in kraakbeen, afremde. Vervolgens werd ook vastgesteld in een studie op muizen dat de dieren op een sulforafaanrijk dieet een stuk minder ontsteking vertoonden in hun gewrichtskraakbeen in vergelijking met de controlegroep op normaal voeder. Het is nog even wachten op bevestigende humane studies, maar het is te verwachten dat bij de mens dezelfde tendens kan waargenomen worden. Ian Clark et al. Sulforaphane represses matrix-degrading proteases and protects cartilage from destruction in vitro and in viv. Arthrits and Rheumatism, 2013.

q BioGezondInfo

Geertt’s hoekje Bessen zoals bosbessen, bramen, frambozen en duindoornbessen en ‘supervruchten’ zoals granaatappel, mangosteen en açai, zijn uiterst rijk aan fytonutriënten of bioactieve plantenstoffen die op diverse manieren onze gezondheid bevorderen. Bovendien zijn het ook topbronnen van beschermende salvestrolen, op voorwaarde dat ze van biologische kwaliteit zijn en de hele vrucht, inclusief de schil wordt ingezet. De biologische VOLLE VRUCHT-bereidingen van EDEN voldoen aan al deze criteria en zijn dan ook een ideale manier om de gezondheid te ondersteunen. Te verkrijgen zijn EDEN Volle Vrucht “DONKERE BESSEN”, EDEN Volle Vrucht “SUPERVRUCHT” en EDEN Volle Vrucht “DUINDOORN”. Zo op te lepelen als een dagelijkse portie fruit, te verwerken in yoghurt of kwark of te gebruiken als ideale basis van een gezond dessert.

Geeft meer energie, is reinigend en zuiverend! Chlorella is het allerkleinste plantje ter wereld en bevat het hoogste percentage chlorofyl (bladgroen) van alle planten die er zijn. Dit groene algje bevat naast chlorofyl meer nuttige voedingsstoffen, zoals vitamines, mineralen, aminozuren, vezels en vetzuren. Bijzonder zijn de hoge gehaltes aan DNA en RNA in Chlorella. Reinigend en zuiverend

De hoge concentratie Chlorofyl is de meest opmerkelijke eigenschap van Chlorella. Chlorofyl is een zeer krachtig antioxidant dat planten hun groene kleur geeft. Het helpt bij het zuiveren van het bloed en het afvoeren van ongunstige stoffen, zoals zware metalen, waardoor tevens het immuunsysteem versterkt wordt. Energie

Naast de weerstand verhogende en reinigende eigenschappen, kan Chlorella prima ingezet worden voor het behoud van een optimale darmwerking. De hoge gehaltes

DNA en RNA in Chlorella geven meer energie, zodat u fit, vitaal en actief blijft. Vitaminebom

Het bijzondere aan de formule van Lucovitaal is de combinatie met Spirulina. Spirulina is een ware vitaminebom en bevat 11 vitamines, 10 mineralen en 18 aminozuren. Tevens bevat het de zo belangrijke omega 3 vetzuren en zit het boordevol anti-oxidanten. Daarnaast is spirulina rijk aan eiwitten: het bevat alle essentiële aminozuren die in onze voeding moeten voorkomen. Het geeft meer energie bij algehele vermoeidheid, voor snel herstel na ziekte en ter ondersteuning bij grote inspanningen. Voor actieve levensgenieters! PK Benelux BVBA, Henri van Heurckstraat 15, 2000 Antwerpen. Meer weten? 0800 - 73183 (gratis/gratuit) www.pkbenelux.com

Ik zorg voor een goede nachtrust.

Ik breng vreugde en ontspanning.

Ik breng energie en vitaliteit.

Ik breng concentratie.

10 ml : CNK 3075-215 20 ml : CNK 2979-508

10 ml : CNK 3075-199 20 ml : CNK 2979-516

10 ml : CNK 3075-181 20 ml : CNK 2979-524

10 ml : CNK 3075-207 20 ml : CNK 2979-532

Surf naar www.go4balance.be en doe de test ! Ontdek welke kruidendruppels jou kunnen helpen. Verkrijgbaar bij uw apotheker en de betere natuurvoedingswinkel. Go4balance - Louizalaan 149/24 - 1050 Brussel - [email protected] - Advieslijn 0477 200 200

DECEMBER 2013

BioGezond

25

q WijnHoekje

Wijntip van de maand

Auteur Antoon DE PAEPE

Liever een Cava? Een waarheid als een koe, Cava is tegenwoordig “in” en wordt zowat het ganse jaar massaal gedronken in onze contreien. Een woordje uitleg. Cava is een Spaanse mousserende wijn, die vooral geproduceerd wordt in de Penedès streek, een wijngebied ten Zuidwesten van Barcelona in Catalonië (Spanje). Wijnen met de kwaliteitsaanduiding ”Cava” bestaan traditioneel uit een mengsel van het sap van drie inheemse druivenrassen: Xarello, Macabeo en Parellada volgens de methode van de tweede gisting van minstens negen maanden op de fles (método tradicional)). Goedkopere soorten worden gemaakt op “Cuve Close” (onder druk in stalen citernes). Cava wordt wel eens “Spaanse Champagne” genoemd, maar dit is eigenlijk fout, aangezien enkel schuimwijn afkomstig uit de Champagnestreek de naam Champagne mag dragen. Een wet en een toezichthoudende commissie waken sinds november 1991 over de constante kwaliteit van de cava. Ondanks dit kwamen er enige tijd geleden enkele schandalen aan het licht waarbij gesjoemeld werd door toevoeging van andere (goedkope) druivensoorten uit andere streken. Bovendien moest dit controleorganisme onlangs ook ingrijpen omdat vele Cava’s van mindere kwaliteit goedkoop op de markt gegooid werden wat schade toebracht aan de reputatie. Goede kwaliteit heeft nu eenmaal zijn prijs!

De zoetheid hangt af van de hoeveelheid suiker in de likeur voor de tweede gisting. Van zeer droog naar zoet zijn er zeven categorieën: £ Brut nature: zonder toevoeging van suiker £ Extra brut: niet meer dan 6 gram per liter £ Brut: 6 tot 15 gram per liter £ Extra seco: 12 tot 20 gram per liter £ Seco: 17 tot 35 gram per liter £ Semi-seco: 33 tot 50 gram per liter £ Dulce: meer dan 50 gram per liter Een paar voorbeelden van “echte” kwaliteit cava’s: De Brut nature van Castell d’Age die Euro 14,99 kost, uiteraard van super kwaliteit, zonder enige toevoeging van suiker en zeer droog. De Reserva Brut van Pares Balta met de naam “Misolfa” die maar Euro 9,95 kost en zowat bij alle liefhebbers van deze drank in de smaak valt, want wel brut maar iets fruitiger (7,3 gr/lit suiker). Proost!! Biodyvino biedt een gamma van 12 verschillende soorten schuimwijnen en Champagnes in de prijsklasse van €7,07 tot €36,34 (zie www.biodyvino.be.)

Biotiek en Vino Mundo bundelen hun krachten en worden BIODYVINO

OPEN

DEU

2 5 .0 5 & 1 5 .0 6.2 0 1 4 .2 1 0 > 1 8 u0 1 4

R

cursussen natuurlijke gezondheidszorg & bewustzijnsverruiming

Het grootste assortiment biologische, biodynamische en Fairtrade wijnen in België!

locatie Abdij van Tongerlo, Vesperzalen Abdijstraat 40, 2260 Tongerlo

Nieuwe website!

opleiding tot gezondheidsconsulent

Vraag gratis de volledige studiegids aan

www.biodyvino.be SPECIALE PROMOTIES

WWW.LEVENSSCHOOL.BE TEL +32 11 60 16 75 [email protected]

26

BioGezond

DECEMBER 2013

Zetel: ZOERSEL Ten Hoflaan 22 - T 03-312 24 38 Magazijn: AARTSELAAR Schelselei 15 C

Vandaag is de beste dag om te beginnen met SUPER RAW FOOD!

Gezond, geen overgewicht & lekker in uw vel Wat is SUPER RAW FOOD? Niet genetisch gemanipuleerd voedsel dat in zijn geheel en onbewerkt niet boven een bepaalde temperatuur gekookt is. Daardoor blijven smaak en nutriënten van alle vitaminen, enzymen, antioxidanten en mineralen die in RAW FOOD aanwezig zijn behouden. Met andere woorden: door RAW FOOD blijft het leven in de voeding zitten en dat is nodig voor het levend lichaam. SUPER RAW FOOD bestaat uit groente, fruit, noten, zaden en kiemen. Eigenlijk alles wat u uit de grond, of van bomen en struiken haalt en zo kan eten. Hierdoor herstelt uw lichaam sneller en krijgt u meer energie. Zorg dat u SUPER RAW FOOD aan uw dieet toevoegt, zodat u elke dag het beste uit uzelf kunt halen.

Chia zaad, krachtig SUPER RAW FOOD: vanwege de rijke samenstelling aan vezels, antioxidanten, eiwitten, vitaminen, mineralen en ALA Omega-3 vetzuur (wat niet in vis voorkomt) kan Chia zeker tot de top superfoods gerekend worden en is het een onmisbaar item in uw keuken. Wat maakt onze Super Raw Food Chia zaad nou eigenlijk zo uniek? Chia zaad bevat van nature:

• 3x meer ijzer dan spinazie • 6x meer calcium dan melk • 8x meer Omega-3 dan zalm

• 15x meer magnesium dan broccoli • 25% meer vezels dan lijnzaad

Klinkt goed, toch? Chia zaad wordt vaak omschreven als een ‘superfood’ omdat het zo ontzettend veel goeds voor uw lijf doet. In 1 theelepel zitten bijvoorbeeld maar liefst 5 gram voedingsvezels! Wat u ook eet, u kunt alles nóg gezonder maken door er een eetlepel Chia zaad aan toe te voegen.

CHIA ZAAD: 500+50 GRAM

€2

00

INTRODUCTIE

KORTING

van 12.95

10

NU

95 .

Ook verkrijgbaar in Lucovitaal Super Raw Food: Hennep zaden en Goji bessen. PK Benelux BVBA, Henri van Heurckstraat 15, 2000 Antwerpen. Meer weten?

0800-73183 (gratis)

www.pkbenelux.com

Deze producten zijn verkrijgbaar in alle natuurwinkels

s s s s

s s s ss s

È:OHUNYP3H»]HU(THUWYHUH LL\^PNLQL\NK69(*ZLY\T =VVYVVNJVU[V\YLUNLaPJO[

s

Kunnen we 100 jaar worden met een eeuwig jonge huid? Kunnen we huid terug verjongen? Shangri-La oogcontour en gezichtsserum voor de eeuwige jeugd kan je helpen. Voor een zichtbaar jongere huid. Rimpels, grauwe huid en pigmentvlekken zijn het gevolg van veroudering. Een uitgezakte huid rond ogen en kaaklijn zijn dat ook. Bij Amanprana vinden we: ‘al wat je niet kan eten, gebruik je niet op de huid’. Waarom? Omdat voldoende bewezen is, dat hetgeen we op de huid aanbrengen, ook in de huid dringt en sommige inhoudsstoffen ook in het hele lichaam terecht komen via de bloedbaan en het lymfesysteem. Daarom is Shangri-La 100% supervoeding. 100% olie-extracten van planten, vruchten en kruiden. Shangri-La bevat 0% chemische stoffen. Shangri-La is speciaal ontwikkeld voor de delicate oogcontouren, zodat je ogen zullen stralen. Shangri-La is een diep werkend serum dat alle huidlagen versterkt door haar kleine moleculaire structuur van de etherische oliën. s Shangri-La is supervoeding. Gladdere gelaatstrekken en een stralende teint is het resultaat. Shangri-La beschermt de huid en gaat veroudering tegen door haar hoge concentratie ORAC eenheden. ORAC eenheden zijn antioxidanten, die de oxidatie (veroudering) van de huid helpen tegen te gaan. Ze helpen de zichtbare schade te herstellen! Shangri-La geeft je huid haar natuurlijke jeugdige expressie terug -/ Ê en verzacht de tekenen van veroudering. - ", Ê6
Shangri-La belooft je een jongere huid.

s

s

,/
Ê-/ -

s º9HaVSP»PZPU:JOLLYVSPL]VVY NSHKZJOLYLU]VLKLULUHM[LYZOH]L aVUKLYPYYP[H[PLZ\P[ZSHNYVKL]SLRRLU “Ik scheerde me met een elektrisch scheerapparaat, maar dat gaf nooit een superglad scheerresultaat. Mijn huid was vaak rood en geïrriteerd. Op een dag begon ik me te scheren met een mesje. Wat een verbetering. Sneller, gladder en minder irritaties”, zegt Bart Maes, oprichter van Amanprana. “Ik zocht natuurlijke scheerzepen en scheercrèmes. Die vond ik eigenlijk niet. Een Bart Maes en Chantal Voets, natuurlijke aftershave zonder alcohol was er Oprichters van Amanprana ook niet. Uiteindelijk kwam ik op het idee om een scheerolie te ontwikkelen, die 100% natuurlijk zou zijn, 100% bio, zonder irritaties of uitslag, super glad zou scheren, de huid zou voeden en als aftershave de huid zou verzachten en parfumeren. De 3 in 1 Scheerolie van Amanprana werd gecreëerd. We ontwikkelden supervoeding voor een super glad scheerresultaat.” Razoli vervangt scheerschuim, gezichtscrème en aftershave. De kokos-, olijf- en rode palmolie in combinatie met de 7 essentiële oliën in de Amanprana Scheerolie zorgen voor een goede verzorging, voeding, bescherming en s zachte parfumering van de huid. Ze hydrateren, herstellen, verstevigen en voeden de huid. Zonder irritaties of uitslag. Je hebt dus geen scheercrème, scheerzeep of aftershave meer nodig. De scheerolie werd ontwikkeld om unisex te gebruiken. Voor het glad scheren van gezicht, lichaam of intieme delen. Vrij van chemicaliën -/ Ê en conserveringsstoffen. Met de 3 in 1

Ê6
", -

scheerolie zie je perfect, waar je scheert.

ss

,/
Ê-/ -

Shangri-La en Razoli van Amanprana behalen 10/10 in de ‘Test voor veilige cosmetica’ van Rita Stiens. Shangri-La en Razoli bevatten geen chemische producten en geen bewaarmiddelen. Rita Stiens, de befaamde journaliste gespecialiseerd in cosmetica, publiceerde “De waarheid over cosmetica”. Shangri-La en Razoli van Amanprana behaalden de hoogste reultaten dankzij hun biologische, actieve en natuurlijke ingrediënten.

SUPER VOEDING PUMV^^^UVISLOV\ZL[R

0% 1 

£ää¯Ê "ÊUÊ£ää¯Ê
/ ÊUÊ£ää¯Ê
/11,ÊUÊ£ää¯

DIERVRIENDELIJKE COSMETICA

‹ Info: Tel. 03 653 25 41, www.noble-house.tk ‹ Verkrijgbaar in je natuurwinkel of thuisgeleverd via www.amanvida.eu

AMAN PRANA SERENE LEVENSKRACHT