Bio-ecologisch bouwen. Stevia. Aloë. Gammalinoleenzuur. Uw natuurwinkel: uw partner in gezondheid! Bio breekt door in de bouw!

V.U.: Evolution Media Group, Vlasstraat 17 - 8710 Wielsbeke

Infoblad over Gezond Leven - 7de jaargang - nummer 6 - december 2011 Afgiftekantoor: 8500 Kortrijk 1-2 P408659 Verschijnt 6 x per jaar in februari, april, juni, september, oktober, december

Bio-ecologisch bouwen Bio breekt door in de bouw!

Stevia gezond en caloriearm zoeten

Aloë nuttige plant

Gammalinoleenzuur het ‘goede’ omega-6-vetzuur

Uw natuurwinkel: uw partner in gezondheid !

Maandelijkse ongemakken? Droge of rijpere huid? Koude handen en voeten?

Voor het vrouwelijk comfort en ter ondersteuning van botten, huid en gewrichten STERK GECONCENTREERDE GLA GLA+EPA® bevat hooggeconcentreerde bernagie-olie met maar liefst 65% GLA (gammalinoleenzuur), en een minimum aan het omega-6 vetzuur linolzuur. Dit maakt GLA+EPA® heel verschillend van gewone GLA-rijke oliën zoals standaard bernagieolie of standaard teunisbloemolie. % linolzuur

% GLA

90

Superkritische, ECOvriendelijke omega-3/6

Hoogst geconcentreerde, superkritische omega-3 GLA 260 mg en EPA 106 mg

Capsule met vertraagde vrijgave Gecertificeerd volgens de EMAS-norm, een Europeese norm voor milieuzorg

80 70 60 50

Geen gebruik van solventen zoals hexaan

40 30 20 10 Standaard teunisbloemolie

Standaard bernagie-olie

GLA+EPA

0

Minami Nutrition gebruikt geen kabeljouw- of krillolie gezien teveel van deze moeten worden opgeofferd om voldoende omega-3 te verkrijgen.

Visolie afkomstig van ansjovis en makreel - erkend als niet bedreigde vissoorten

Inhoud één enkele capsule bevat: GLA 260 mg en EPA 106 mg Capsule met vertraagde vrijgave. Licht verteerbaar. Zonder aroma.

Prijs GLA+EPA : 27,95 € 30 capsules 1 softgel per dag bij de maaltijd.

Meer weten? Bel Minami Nutrition 03 458 79 54 of Mannavita 056 439852 [email protected] www.MarinEPA.be

Inhoud Bio-ecologisch (ver)bouwen pag.

Steeds meer producten zijn bio-ecologisch. Dat geldt ook voor gebouwen. De bouw van dergelijke panden impliceert een bijzondere belangstelling voor het gebruik van materialen die én milieuvriendelijk, én gezond zijn. Het instituut VIBE specialiseert zich reeds 30 jaar in dit vakgebied en geeft haar visie omtrent deze bouwwijze met toekomst.

Gezond en caloriearm zoeten met stevia pag.

Eindelijk is het zover: sinds 12 november heeft de Europese Unie de deur opengezet voor zoetstoffen, geëxtraheerd stevia. Op voorwaarde dat we kiezen voor de beste steviapreparaten, hebben we dus nu een natuurlijk, caloriearm en vooral veilig middel dat suiker kan vervangen en synthetische zoetmiddelen zoals aspartaam en sucralose totaal overbodig maakt.

Wat aloë voor je kan doen

pag.

Omdat ook voedingssupplementen aan de man moeten gebracht worden, durven sommige handige verkopers wel eens de positieve eigenschappen van een plant te overdrijven. Zo kan je vaak al te rooskleurige verhalen horen over de gunstige effecten van de woestijnplant aloë. Een wonderplant is het dus niet, maar deze plant kan ons wel op verschillende terreinen zeer nuttige diensten bewijzen.

pag.

Het belang van de glycemische index (GI) en de glycemische lading (GL)

Naast de eiwitten en vetten, vormen de koolhydraten of suikers de derde grote voedingsgroep in onze voeding. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat kiezen voor koolhydratenbronnen met een lage GI en GL onze gezondheid ten gunste komt en dat voedingsmiddelen met een hoge GI en GL bijdragen tot tal van beschavingsziekten.

en verder BioGezond Koken GLA, het ‘goed’ omega-6-vetzuur Geraffineerde oliën, een lege doos Geerts hoekje Nieuwtjes over voeding Etherische olie in de kijker Bachbloesemtherapie Biologische wijntip van de maand Help, mijn man is depressief ! BioGezond Info

colofoon

BioGezond is een tweemaandelijks infoblad voor de natuurwinkelklant EINDREDACTIE P. Desmyter

Publiciteit: Geert De Vuyst GSM 0477-930 255 Mail: [email protected]

ADRES Evolution Media Group Vlasstraat 17 - 8710 Wielsbeke Tel. 056-60 73 33 Fax 056-61 05 83

Verantwoordelijke uitgever P. Desmyter Vlasstraat 17 - 8710 Wielsbeke

Publiciteit Peter Verbeke Tel. 051-22 02 22 Fax 051-22 66 54

Advertenties en publiscopiën kunnen zonder enige motivering worden geweigerd. De uitgever wijst elke aansprakelijkheid voor de inhoud van de advertenties af. De inhoud van elke advertentie en publiscopie valt onder de verantwoordelijkheid van de adverteerder.

Abonnement: €13 - reknr.: 385-0451160-76

#*0(&;0/%t%&$&.#&33

Bio-ecologisch (ver)bouwen

Bio breekt door in de bouw Steeds meer producten zijn bio-ecologisch. Dat geldt ook voor… gebouwen. De bouw van dergelijke panden

impliceert een bijzondere belangstelling voor het gebruik van materialen die én milieuvriendelijk, én gezond zijn. VIBE, het Vlaams Instituut voor Bio-Ecologisch Bouwen en Wonen, specialiseert zich reeds 30 jaar in dit vakgebied. In een gesprek met BioGezond geven ze hun visie omtrent deze bouwwijze met toekomst. - Koen Vandepopuliere

Een bio-ecologisch gebouw is een energie- en waterzuinig gebouw dat voor het overgrote deel is opgetrokken uit bio-ecologische bouwmaterialen. Er zijn er steeds meer, merkt ook Peter Thoelen, Directeur van de vzw VIBE: het Vlaams Instituut voor Bio-Ecologisch Bouwen en Wonen. “Velen dachten lange tijd dat dergelijke bouwwijze betrekking had op lemen hutten en dergelijke. Maar vandaag is er minder argwaan”, stelt hij vast. “Mensen zijn gaan beseffen dat er heel wat verschijningsvormen zijn: een onopvallend bakstenen huis, een designwoning, één gemaakt op basis van houtskeletbouw, of met strobalen, en nog veel meer. Bovendien kan alles wat wordt gedaan met klassieke materialen, ook met bio-ecologische. Steeds meer aannemers en architecten verdiepen zich trouwens in deze manier van bouwen. Daarvan getuigt onder meer het opmerkelijke succes van het postgraduaat bio-ecologisch bouwen, dat dit jaar voor de tweede keer aan een Vlaamse hogeschool wordt georganiseerd. Tenslotte komen steeds meer mensen bij ons voor raad bij bouwen of verbouwen, al dan niet vergezeld van hun architect.”

.BBSXBBSPN Waarom zou iemand überhaupt aan bio-ecologisch (ver)bouwen beginnen? Het verminderen van het energieverbruik is alvast een voor de hand liggende reden. Volgens Peter Thoelen veroorzaakt het verwarmen van woongebouwen zelfs meer dan 25 % van de CO2-uitstoot in Vlaanderen. Maar: “Vroeger focusten mensen die milieuvriendelijk wilden bouwen zich vooral op dat energetische aspect. Dat is nu aan het veranderen. Ze proberen ook zuinig om te springen met drinkwater, en met de beschikbare ruimte: iets wat in het dichtbevolkte Vlaanderen alleszins belangrijk is. Voorts letten ze erop verantwoorde bouwmaterialen te gebruiken: goed voor het milieu, én voor de gezondheid.” Daarmee komen we bij een tweede reden waarom bio-ecologisch bouwen in de lift zit. Peter Thoelen meldt dat we gemiddeld 85 à 90 % van onze tijd binnen doorbrengen, waarvan ongeveer 70 % in ons eigen huis. En dat verschillende wetenschappelijke rapporten hebben aangetoond dat de vervuiling in steden binnenshuis vaak groter is dan in de stadslucht

Bio-ecologische bouwmaterialen zijn niet alleen milieuvriendelijker, maar ook minder ongezond dan vele andere.

Peter Thoelen

4 # * 0 ( & ; 0 / % t % & $ & . # & 3

Bio-ecologische bouwers hechten ook veel belang .FOTFO [JKO HBBO CFTFGGFO EBU WBO CJPFDPMPHJaan energiegerelateerde aspecten. (foto Buysse) sche woningen heel wat verschijningsvormen bestaan. (foto Luc Vander Elst)

buiten. “Er worden dan ook steeds meer gezondheidsproblemen, zoals allergieën, vastgesteld bij mensen die verblijven in klassieke gebouwen. In Brussel is er in dat verband zelfs de zogenaamde ‘Groene Ambulance’,” klinkt het. Deze is in februari 2000 opgestart door overheidsdienst Leefmilieu Brussel, samen met onder meer het RCIB, de Regionale Cel voor Interventie bij Binnenluchtvervuiling. Als een arts vermoedt dat een gezondheidsprobleem verband houdt met binnenluchtvervuiling in de woning van de patiënt, kan hij een interventie van de Groene Ambulance aanvragen. Er volgt een analyse, die de arts die de cel waarschuwde, aanvult met zijn commentaren.

Focus op ruimte VIBE’s directeur geeft een aantal tips om te komen tot adequaat bio-ecologisch (ver)bouwen. “Wonen in stads- of dorpskernen geniet de voorkeur,” begint hij. “Zo heb je alle voorzieningen bij de hand: scholen, winkels, werken uitgaansgelegenheid,... Wie op het platteland woont, rijdt een groter aantal kilometers met de auto en zal dus meer tijd verliezen, kosten maken, vervuilen,… Het gaat bovendien gepaard met een grotere kost voor de gemeenschap: extra wegen, rioleringen,... Denk ook aan het volgende: alleenstaande huizen verbruiken meer energie dan rijhuizen of appartementen met dezelfde omvang en dezelfde isolatiewaarde! Reden is dat er dan slechts 2 in plaats van 4 warmteverliezende muren zijn; bij rijhuizen verwarmt het ene huis als het ware het andere mee.”

Hergebruik en recyclage Peter raadt aan te streven naar verbouwen en hergebruiken: “Als je kiest voor een verbouwing spaar je namelijk een hele hoop materialen uit: muren, vloeren,... en wellicht haal je uit het bestaande pand ook nog een reeks materialen die je op een leuke manier kan verwerken in je verbouwing. Denk aan oude stenen, originele balken, mooie binnendeuren, gekleurd glas,...”

Alles op z’n tijd Peter geeft de tip meteen goed te doen wat je de eerste 20 jaar niet kan veranderen. “De afwerking van je huis is natuurlijk erg belangrijk: je wil dat het er mooi uitziet”, zegt hij. “Niettemin raad ik aan eerst te investeren in een goede constructie- en ruwbouwfase. Bijvoorbeeld: stel eerder de verf- en tegelfase uit dan de isolatiefase. Eerst alles afwerken en later isoleren kost ook meer tijd en geld dan eerst degelijk isoleren en láter afwerken. Besef tenslotte goed dat je bij een verbouwing allereerst eventuele vochtproblemen moet oplossen: vocht door een lekkend dak, vochtdoorslag doorheen de muur van buiten naar binnen, opstijgend vocht vanuit kelder of grond…”

Energie, natuurlijk Bio-ecologische bouwers hechten ook veel belang aan energiegerelateerde aspecten. Peter Thoelen: “Oriënteer bijvoorbeeld de leefruimtes op het zuid-zuidwesten. Dan vangen die zonlicht op in de tussenseizoenen. Massieve materialen zoals tegelvloeren, stenen muren,… stockeren de bijhorende warmte en geven ze daarna terug af in de ruimte. Op het noorden plan je de niet of minder te verwarmen ruimtes: garage, wc, gangen, berging, slaapkamers,... Zo vormen deze noordelijke zones een ‘buffer’ tussen de koude buitenlucht en de te verwarmen ruimtes in huis.” Voorts is dik isoleren, uiteraard, een van de goedkoopste en beste manieren om energie én dus geld te besparen. Maar goed en luchtdicht isoleren ook gaat samen met goed ventileren, hamert hij.

Het blauwe goud Bespaar zo veel mogelijk op water. Dit kan via eenvoudige technieken, stelt VIBE’s directeur: waterbesparende kranen en douchekoppen, wa-

De gespecialiseerde bio-ecologische handel biedt meer materialen uit nagroeibare grondstoffen dan je zou verwachten. (foto Verstraete)

terzuinige huishoudtoestellen... Gebruik regenwater waar mogelijk: denk aan de tuin, vloeren poetsen, toilet, wasmachine,... En overtollig regenwater laat je best insijpelen in de grond rondom je huis, voer je af naar de gracht, naar een vijver,...

Bouwen… met de juiste materialen! Peter Thoelen benadrukt het belang te werken met de juiste bouwmaterialen. “Een voorbeeld zijn materialen uit ‘nagroeibare’ grondstoffen. Deze kan men kweken op de aarde: het zijn landen bosbouwgrondstoffen”, legt hij uit. “Wanneer deze bovendien afkomstig zijn van rationeel beheerde domeinen, bijvoorbeeld bossen, ontstaat nooit uitputting van grondstoffen. Voorbeelden van zo’n materialen zijn: hout; linoleum; natuurlijke stoffen voor constructie en binnenhuisinrichting zoals katoen, wol, natuurlatex, vlas, hennep, schapenwol, stro...; en natuurverven, die zijn gemaakt van plantaardige oliën of minerale bestanddelen.” Maar behalve nagroeibare, zijn ook vele minerale grondstoffen verantwoord. Denk aan klei, zand, leem, gips, kalk…: ze zijn ruim voorradig of bijna onuitputtelijk. Peter: “De gespecialiseerde bio-ecologische handel biedt meer materialen uit nagroeibare grondstoffen dan je zou verwachten. Bijvoorbeeld isolatiematerialen uit vermalen krantenpapier, hennep, vlas, houtvezels, schapenwol, kurk… Deze materialen zijn niet alleen milieuvriendelijker, maar ook minder ongezond dan vele andere. Tot slot zou ik willen opmerken: laat je bij de keuze voor materialen niet misleiden door het etiket ‘milieuvriendelijk’, ‘ecologisch’ of ‘recycleerbaar’. Tegenwoordig heeft haast elk materiaal wel één of ander milieuvoordeel! Maar een materiaal kan slechts objectief worden beoordeeld op basis van álle milieucriteria: mate van recylage, bijdrage tot uitputting van grondstoffen, aantasting van de natuur, energieverbruik bij productie en transport van het materiaal, onderhoudsgevoeligheid, levensduur, emissies van milieuschadelijke of gevaarlijke stoffen, afval, hinder zoals geur, licht, geluid… bij productie en transport,…” Om mensen toe te laten door het bos de bomen te zien, heeft VIBE dan ook op haar website tal van leveranciers, vaklui, architecten,… opgelijst die goed vertrouwd zijn met het bio-ecologisch gedachtegoed. En wie weet wordt dergelijk bio-ecologisch bouwen op een dag wel de gewoonste zaak ter wereld… #*0(&;0/%t%&$&.#&35

Gezond en caloriearm zoeten

met stevia

&JOEFMJKLJTIFU[PWFSTJOETOPWFNCFSIFFGUEF&VSPQFTF6OJFEFEFVSPQFOHF[FUWPPS[PFUTUPGGFO HFÑY USBIFFSETUFWJB)FU[PFUFQMBOUKFTUFWJB BMFFVXFOJO;VJE"NFSJLBFOBMNFFSEBOKBBSJO+BQBOBMTWFJMJH [PFUNJEEFM BBOHFXFOE XFSE JO &VSPQB BM UF MBOH POEFS JOWMPFE WBO EF TVJLFS FO BTQBSUBBNJOEVTUSJF HF EXBSTCPPNE0QWPPSXBBSEFEBUXFLJF[FOWPPSEFCFTUFTUFWJBQSFQBSBUFO IFCCFOXFEVTOVFFOOBUVVSMJKL DBMPSJFBSNFOWPPSBMWFJMJHNJEEFMEBUTVJLFSLBOWFSWBOHFOFOTZOUIFUJTDIF[PFUNJEEFMFO[PBMTBTQBSUBBNFO TVDSBMPTFUPUBBMPWFSCPEJHNBBLU

Nog even voorstellen Stevia (Stevia rebaudania Bertoni) of “honingkruid” is een Zuid-Amerikaanse, van Paraguay afkomstige plant, die bij voorkeur groeit in een subtropisch klimaat en waarvan gedurende vijf jaar tweemaal per jaar blaadjes kunnen geoogst worden. Stevia wordt omwille van zijn intens zoete smaak al eeuwenlang gebruikt door de Paraguayaanse GuaranayIndianen en is ook al lang in het nabije Brazilië en Uruguay een natuurlijke zoetmaker. In Japan, dat huiverachtig staat tegenover kunstmatige 6 # * 0 ( & ; 0 / % t % & $ & . # & 3

zoetstoffen, werd na sluitende klinische onderzoeken betreffende de veiligheid, stevia in 1977 een toegelaten zoetstof. Ze is er inmiddels sterk ingeburgerd om op een calorievrije manier ondermeer frisdranken, snoep, zoete sojasaus en ingemaakte groenten op smaak te brengen en ze neemt er 40 % van de markt in. Ook in landen als China, Taiwan, Maleisië, Korea en Israël zijn stevia en de extracten eruit al een tijd toegelaten zoetstoffen met een laag caloriegehalte. In de USA mag stevia als een voedingssupplement verhandeld worden. Tot zeer recent dus, werd

D E L I C I O U S LY W I T H S T E V I A E X T R A C T S

Ooit was er, chocolade met suiker... B E L G I A N C H O C O L AT E

et m k it j i l e en u d n ei t o f f u N oets z

E T S

A I V

Assortiment

Stevia is een gezond zoetmiddel del van natuurlijke oorsprong. Het wordt ordt onttrokken aan de stevia-plant, een klein groen plantje waarvan de blaadjes steviolglycosiden bevatten. en. Een zoetmiddel 300 keer zoeter dan gewone suiker. Een klein beetje etje is reeds voldoende om van de authentieke smaak van chocolade ade te genieten !

Ontdek ons volledig assortiment op: www.cavalier.be

stevia In België helemaal verboden. Nu zijn op Europees vlak de “steviolglycosiden”, zijnde de sterk smakende zoete stoffen die in stevia zitten, toegelaten als additief of als voedingssupplement. Het plantje stevia op zich is nog niet toegelaten in voedingsmiddelen.

Zoethoutsmaak vaak ongewenst Uiteraard kan iedereen die het wenst, wel het steviaplantje thuis kweken, waarbij het in de winter binnen moet staan. Maar wie vervolgens gewoon de gedroogde en verpulverde blaadjes van stevia gebruikt, kan wel ontgoocheld zijn. Dit steviapoeder is weliswaar ongeveer 30 à 45 maal zoeter dan suiker, maar heeft geen zuivere suikersmaak: de smaak is wel aangenaam fris zoet, maar heeft veel weg van zoethout. Gelukkig voor de echte zoetekauw, weet men inmiddels dat stevia zijn zoete smaak dankt aan de steviolglycosiden stevioside en rebaudioside A. En deze stoffen kunnen vrij eenvoudig, zonder gebruik van chemische solventen of raffinageprocessen uit de blaadjes geëxtraheerd worden. Dat levert niet alleen intens zoete stoffen op, de zoethoutsmaak is hierdoor bijna volledig weg. Vooral rebaudioside A (als ze voldoende wordt verdund in een drager) heeft bijna een perfecte suikersmaak. Stevioside heeft wat meer bittere nasmaak en doet iets meer aan zoethout denken.

Welke producten te kiezen? Als straks de markt echt open gaat voor stevia, zullen er uiteraard verschillende steviapreparaten opduiken, de ene al beter dan de andere. Het is eigenlijk heel simpel voor de consument die de beste suikersmaak wil en de beste kwaliteit: kies enkel voor stevia-extracten met minimum 97 % rebaudioside A en zonder of met zo weinig mogelijk stevioside. Vervolgens kan je dan je keuze maken uit: - tabletjes met steviolglycosiden: bestaande uit stevia-extract (min. 97 % rebaudioside A) op een basis van wat erythritol, maltodextrine, mannitol of een andere natuurlijke zoetstof en eventueel wat tabletteermiddel als magnesiumstearaat. Die zijn handig om een suikerklontje of aspartaamtabletje te vervangen in een warme drank als thee of koffie - vloeibare vormen van steviolglycosiden (min. 97 % rebaudioside A): met enkele druppeltjes hiervan kan je niet alleen je eigen gezonde frisdrank maken (bvb. in spuitwater met wat citroen), je kan er ook je koffie en thee mee zoeten of je yoghurt, kwark en desserts caloriearm van een zoete smaak voorzien - steviolglycosiden (min. 97 % rebaudioside A) met erythritol: deze combinatie is zeer interessant voor wie een natuurlijk en caloriearm zoetmiddel wil, dat per volume even zoet is als suiker. Dat maakt het gemakkelijker om doseren als je een recept volgt en het gewicht in suiker wil vervangen door hetzelfde gewicht van een natuurlijk en caloriearm middel. Steviolglycosiden met erythritol helpt ook een zekere “body” te verkrijgen (bvb. in gebak), want het zeer zoete rebaudioside A alleen neemt nauwelijks volume in. Erythritol is hierbij trouwens een zeer goede metgezel van steviolglycosiden: dit natuurlijke en zeer caloriearme fermentatieproduct behoort tot de suikeralcoholen, waardoor het de suikerspiegel niet doet oplopen. Er zijn wel een paar zaken waarmee men rekening moet houden: erythritol heeft ook een wat koelende smaak, het is niet zo goed oplosbaar als suiker, waardoor het voor een deel kan uitkristalliseren in gebak, en gevoelige personen kunnen er niet al teveel gebruik van maken, want het kan wat leiden tot opzetting en winderigheid - steviolglycosiden (min. 97 % rebaudioside A) met inuline of fructo-oligosacchariden: laatstgenoemde stoffen zijn mild zoet smakende en natuurlijke stoffen, die niet veel calorieën aanbrengen. Ze hebben het bijkomende voordeel dat ze als zogenaamde “prebiotica” de darmflora gunstig beïnvloeden. De combinatie van stevia 8 # * 0 ( & ; 0 / % t % & $ & . # & 3

Waarom stevia zo interessant is We zouden bijna vergeten waarom steviolglycosiden– vooral het extract met minimum 97 % rebaudioside A – zo interessant zijn en op elk terrein suiker, aspartaam en sucralose naar de achtergrond verwijzen: - steviolglycosiden zijn helemaal veilig en niet toxisch: In België heeft Prof Jan Geuns ruimschoots de veiligheid van steviolglycosiden aangetoond; stevia werd klinisch getest in Japan en wordt er al meer dan 25 jaar zonder negatieve effecten gebruikt en beschouwd als de veiligste calorievrije zoetmaker - de steviolglycosiden (vooral rebaudioside A) zijn tot 300 maal zoeter dan suiker, zodat je er heel weinig van nodig hebt om iets te zoeten - rebaudioside A heeft een zuivere zoete smaak zonder bitterheid, niet zozeer als je het puur op de tong legt, maar als het in een gepaste verdunning gebruikt - rebaudioside A (en stevioside) brengen geen calorieën aan, waardoor ze ondermeer bij overgewicht en voor kinderen een ideale zoetmaker zouden zijn - rebaudioside A (en stevioside) verhogen de bloedsuikerspiegel niet. Met een glycemische index van nagenoeg 0 zijn ze vooral bij diabetes, overgewicht en candida-infecties zeer interessant - rebaudioside A (en stevioside) verdragen – in tegenstelling to aspartaam - verhitting en kunnen zonder gevaar tot 200° Celsius in kook- en bakprocessen gebruikt worden - rebaudioside A (en stevioside) fermenteren of vergisten niet en kunnen aan tal van producten toegevoegd worden - rebaudioside A (en stevioside) leiden niet tot cariës of tandbederf - rebaudioside A (en stevioside) werken niet verslavend - rebaudioside A (en stevioside) zijn – in tegenstelling tot aspartaam - geschikt voor mensen met PKU (fenylketonurie, een ernstige stofwisselingsstoornis) - stevioside heeft een bewezen bloedsuikerverlagend effect bij mensen met diabetes, op voorwaarde dat de pancreas nog in staat is om insuline aan te maken - stevioside is ook veelbelovend in de aanpak van hoge bloeddruk of hypertensie

3FCBVEJPTJEF" heeft een zuivere zoete smaak zonder bitterheid. met inuline of fructo-oligosacchariden kan dus naast suikervervanger ook als voedingssupplement ingezet worden om een verstoorde darmflora weer in balans te brengen. Wel moeten we erbij vertellen dat sommige mensen ook door inuline of fructo-oligosacchariden opgezet en winderig kunnen worden - pure steviolglycosiden in poeder (min. 97 % rebaudioside A): is zeer zoet en moet goed afgemeten worden en in kleine porties worden ingezet

n n n ee en note a v sis en ent p ba o o r e l u n, g form hte c u , een r v ) van % 0 3 aat ( ® substr d r e e t n geferme

H et

GEHEIM

www.regulatbio.be

REGULAT R EGULAT T

De Cascadefermentatie* van Dr. Dr Niedermaier®

HET CONCEPT

kracht www.granaatappelelixir.be

Het succes van uw granaatappelkuur : de synergie van onze 5 producten 7 uur, geen zwarte koffie! Het is onnodig verzurend. Drink een Chi-Café® proactive met een echte koffiesmaak, die hoofdzakelijk acaciavezels bevat. Het is eerst en vooral een prebiotische plantaardige toevoer die de opname door uw darmflora zal stimuleren.

*Cascadefermentatie : Europees patent EP 1153549

REGULAT® METABOLIC

Voor een onmisbare dagelijkse preventie, een nieuwe impuls voor een precisie-instrument: het Menselijke. Gefermenteerd voedingsmiddel dat onze biologische, intracellulaire regulatie bevordert. Biologisch zeer beschikbare nutriënten om de enzymatische processen van ons organisme te activeren.

NEW!

++

Ondersteunt de suikerstofwisseling en de synthese van insuline.

Helpt bij : t de normale bloedsuikerconcentratie, t een normale energie- en eiwitstofwisseling, t een normale functie van het immuunsysteem, de spieren en het bindweefsel, t een versterking van de antyoxydatieve bescherming, t een evenwichtige elektrolyt-balans, t de kwaliteit van de functie van ons bio-elektrische systeem, t vermindert uitputting en vermoeidheid, t vermindert de oxydatieve stress. REGULAT METABOLIC is verrijkt met magnesium + spoorelementen + vitamines B, C, D : t 88% Regulat® Bio om de biologische regulatieprocessen te ondersteunen, t chroom als enzyme-cofactor, verbetert de bloedsuikertolerantie, t zink versterkt de werking van chroom en draagt tot het opslaan van insuline bij, t vitamines B helpen de koolhydraat- en zenuwstofwisseling, t bittere meloen heeft een positief effect op de suikerstofwisseling.

REGULAT® Bio

Cascadefermentatie. Gefermenteerd vloeibaar preparaat op basis van fruiten, noten en groenten. De energie van de Natuur, zijn rustige, zuivere kracht in een geconcentreerde, biologisch zeer beschikbare vorm; REGULAT® ontleent de fundamentele biologische processen van de natuur.

t

vermindert de oxydatieve stress, t bevordert de regulatiecyclussen van het lichaam en de enzymatische stofwisseling, t verbetert de energiestofwisseling van onze mitochondriën, geeft nieuwe levenskracht, dynamiseert, t draagt tot het onderhoud van een goed immuniteitsantwoord bij.

Verkrijgbaar in uw gespecialiseerde verkooppunt EXCLUSIEVE VERDELER :

NATURAMedicatrix UW UITGEVER

www.naturamedicatrix.be

8 uur, een doseerlepel Ontzurende Formule (in poeder) OF 4 tabletten (nieuw !) om de acidose onder controle te houden, uw levenskracht te versterken, uw vermoeidheid te verminderen, met een lepel (10ml) Ré-Energetik. Zo bent u er DUO VITAL : synergie zeker van een perfekt darm-pH en een basisch van 2 producten celmilieu te hebben en dus een geweldige dag door te brengen. Het celzuur stimuleert het ontstekingsproces. Granaatappelpolyfenolen remmen het. De inname van de Ontzurende Formule ‘s morgens versterkt de werking van de 100% gefermenteerde granaatappel-polyfenolen (PROBIOTISCHE L.M. JACOBS GEPATENTEERDE FERMENTATIE). NNUT/PL/979/9 NUT/P Het H DUO VITAL is de associatie van die 2 p Ré-Energétik en Ontzurende OF producten, F Het is heel belangrijk om de door Formule. de fermentatie geproduceerde ammoniak uit d een basische darm uit te scheiden en onze uitscheidingsorganen te draineren. Dit DUO doet wat geen ander product doet ! Het behandelt oorzaken en gevolgen ! Het heeft NUT/PL 979/8 NNUT/PL/As 979/13 geen zin de lever te draineren als de darm voortdurend ammoniak produceert die hem overlaadt! Door de synergie van die twee producten zal de Krebscyclus worden hersteld met een darm waarvan het pH evenwichtig zal zijn, een gezuiverde lever en gezuiverde nieren die bereid zijn om goed te functioneren. U moet ook weten dat dit DUO ( dat u twee keer per dag moet innemen) u zoveel magnesium, kalium en calcium brengt als 1,6 kg vruchten en groenten. De bestanddelen van het DUO VITAL zijn ideaal om het osteoporoserisico tegen te werken, een onvermijdbaar negatief effect van de hormonale behandeling die uw dokter u terecht heeft voorgeschreven. 10.30 uur de praktische voorstellingsvorm van het Elixir van Dr. Jacob’s®, 2 capsules 100% gerfermenteerd GranaProsan ( EG-octrooi ) voor een betere werking van de gefermenteerde granaatappel-polyfenolen en het succes van uw behandeling. 16.30 uur, opnieuw 2 capsules NUT/PL/979/7 100% gefermenteerd GranaProsan (EG-octrooi ) voor een volledige, dagelijkse toevoer van antioxidantien.

39, av. du Centenaire, B-4053 Embourg, Belgique.

02/808.13.51

[email protected] info@ @medicatrix.be

NUT/PL/979/12 NUT/PL NNUT UT/PL UT/PL/979/12 /PL/97 /979/1 /97 9/122 9/1

20.30 uur, na de maaltijd, 5 tabletten ALCALIN DÉ-STRESS, de Ontzurende Formule verrijkt met MELISSE, de AlcaMélisse-B+. Stress veroorzaakt verzuring; melisse is een natuurlijk ontspanningsmiddel dat u helpt een goede nacht door te brengen en uw acidose onder controle te houden.

Dankzij de boeken begrijpen… Bestel bij 04/349.03.03 of download die boeken gratis (PDF) op :

Éditions marco pietteur sprlu, 39, av. du Centenaire B-4053 Embourg, Belgïe.

www.testezeditions.be en www.resurgence.be Gratis op Apple-iBookstore® of Amazonkindle® Granaatappelsap, D J.-P. CURTAY – Voorwoord: P H. JOYEUX t GefermenteerdPapieren boek : 72 bladzijden/3,50€ + verzendingskosten : 2€ À GRATIS t Herstel van ons Zuur-Basen Evenwicht, D P. DAVID Papieren boek : 84 bladzijden/3,50€ + verzendingskosten : 2€ r

PDF

r

r

Adobe

BioGezond koken Nu het seizoen van rust en inkeer weer is aangebroken gaan we aan de slag met wat ons rest aan seizoensgroenten: kolen, wortel- en knolgewassen en een enkel frisgroen blaadje. Het mag ook wat feestelijker met een stukje eendeborst en een heerlijke en gezonde rijsttaart. We zijn klaar voor de feestdagen. — Ludo Slaets

Ingrediënten - 2 bio artisjokken van 450 gr. - 150 gr. gele bio linzen - 1 bio sjalotje - 2 teentjes bio look - Bio olijfolie - Bio pijpajuin

GEVULDE ARTISJOK .&5&&/4"#":0/4"64 10 # * 0 ( & ; 0 / % t % & $ & . # & 3

- Bio korianderblaadjes - Bio peper en zout - Bio bouillon - 2 bio eidooiers - Bio mierikswortelmosterd

Bereiding - Verwijder de buitenste bladeren van de artisjokken, snij de steel af op een 5-tal centimeter en schil deze. - Knip van de overige blaadjes het bovenste deel af en snij de punt van de artisjok . - Gooi vervolgens in ruim kokend, gezouten water waaraan een scheut citroensap is toegevoegd. Zorg ervoor de artisjokken onder blijven, bv met een te klein deksel, en laat 20minuten zacht koken. - Maak ondertussen de vulling door de gele linzen gaar te koken in een geurige bouillon. Afgieten en laten uitlekken. - Stoof het fijngesneden sjalotje met de geperste look aan in een scheutje olijfolie, heel zachtjes, niet laten kleuren. - Mix de linzen fijn in de blender tezamen met sjalotje, de look enkele korianderblaadjes en ½ pijpajuintje. Breng op smaak met peper en zout. - Neem de artisjokken uit het kooknat en laat uitlekken. - Verwijder het hooi binnenin en vul vervolgens op met de linzenpuree. - Stevig dichtbinden met keukenkoord. - Verwarm in een pan een scheut olijfolie, zet de artisjokken er omgekeerd in, met de steel naar boven en schroei even dicht. - Bevochtig vervolgens met een stevige bouillon zodat ze voor ongeveer 1/3 onder staan en zet in een op 180 graden voorverwarmde oven. - Laat 45 minuten garen. - Indien nodig de stelen afdekken met aluminiumfolie om verbranden te voorkomen. - Net voor het opdienen de eigelen op een zacht vuurtje loskloppen met een lepeltje mosterd. - De bouillon waarin de artisjokkenen gegaard zijn zeven en langzaam en onder stevig opkloppen mengen met de eidooiers zodat men een heerlijke sabayon bekomt. - Nappeer over de doorgesneden artisjokken en versier met een blaadje koriander.

Helpt bij droge huid en droge slijmvliezen Ons lichaam wordt beschermd door de huid. En onze huid kan door verschillende omstandigheden droger worden. Ook de slijmvliezen kunnen droger worden naarmate de leeftijd vordert. Vaak merken vrouwen rondom en na de menopauze veranderingen. Membrasin bevat olie uit het vruchtvlees van de duindoornbes. Naast de onverzadigde vetzuren omega-3, -6 en -9 bestaat de olie grotendeels uit de omega-7 vetzuren. Omega -7 vetzuren hebben een positieve invloed op de droge huid en slijmvliezen.

100% natuurlijk voedingssupplement dat helpt van binnenuit.

N I E U W!

Membrasin vloeibaar: Bevat zuivere olijfolie voor milde smaak en duindoornbesolie 100% natuurlijk Gemakkelijk te doseren Eenvoudiger om te mengen

· ·· · Meer weten over Membrasin? Infolijn: 02 502 04 05 www.membrasin.be

Membrasin is verkrijgbaar bij uw gezondheidswinkel

Ingrediënten - ½ liter water - 250 gr. bio aardpeer - ½ liter bio appelazijn - 200 gr. bio raap - 500 gr. bio rietsuiker - 300 gr. bio wortel - 4 bio steranijs - 350 gr. bio pompoen - 1 bio kaneelstokje - 550 gr. bio courget - 1 tl. bio venkelzaadjes - 400 gr. bio knolselder - 6 bio geplette groene - sap van ½ bio citroen kardemonpeulen - 130 gr. bio ui - 1 el. bio zwarte peperbollen - 70 gr. bio grof zeezout sel de Guérande) en(vb. en bevochtigen bevochtigen met met 2 liter 2 liter water. water. - Voeg Voeg er er nunu dede gesneden gesneden selder selder bijbij enen bouillon bouillon naar naar eigen eigen smaak smaak enen laat laat eeneen uurtje uurtje zachtjes zachtjes garen. garen. Bereiding - De - groenten Mix Mix fijnfijn enen zet zet terug terug opop hethet vuur. vuur. en in een mirepoix kuisen, wassen, eventueel schillen - (dobbelsteentjes) Haal Haalhethet binnenste, binnenste,zachte zachte gedeelte gedeelteuituithethet snijden. citroen gras gras enen snij snij ditdit heel heel fijn. fi jn. Snij Snij dunne dunne ringen uituit het het -citroen De gesneden knolselder even laten weken inringen water met citroensap groen groen van van dede prei, prei, doe doe alles bijbij dede soep soep enen laat laat nog nog even even om verkleuring tegen tealles gaan. meekoken. -meekoken. Alles goed mengen met het zeezout en een nachtje koel laten mari- neren gesneden gesneden gerookte gerookte visvis enen dede garnalen garnalen paspas bijbij in De hetDe zout. het opdienen opdienen opop hethet bord bord schikken. -het Dan alles goed spoelen enschikken. laten uitlekken. - Terwijl het water opkoken met de azijn, de suiker en de kruiden. Hou ongeveer 100 gr. suikeralsapart. TIP: TIP: Soep Soep is altijd is altijd lekkerder lekkerder als zijzij eeneen dagdag vooraf vooraf gemaakt gemaakt -is.Giet dit kooknat over de groenten en laat weer een nacht rusten. is. Ook Ook hier hier komt komt de de smaak smaak vanvan hethet citroengras citroengras dan dan beter beter -totAlles opkoken, tot zijn zijn recht. recht. de rest van de suiker erbij en in grondig schoongemaakte steriliseerbokalen gieten. - Minstens 2 weken koel laten rusten alvorens te openen.

Preisoep met citroengras en noordzeevis

WINTERGROENTEN IN;0&5;663 Preisoep met citroengras en noordzeevis

Ingrediënten - 1 bio eigeel - 4 struise bio aardappelen - Verse bio nootmuskaat (liefst bloemig) - 1 tl. bio mosterdzaadjes - 1 kleine bio savooikool - 1 tl. bio venkelzaadjes (groene kool) - Bio melk - 1 bio sjalotje - Bio grof zeezout - Bio boter en bevochtigen met 2 liter water. Bereiding Voeg er nu de gesneden selder bij en bouillon naar eigen de smaak en laat een zachtjes garen. - Schil aardappelen, snijuurtje een aantal keren door en kook in licht Mix fitot jn ze engaar zet terug gezouten water zijn. op het vuur. binnenste, zachte gedeelte het citroen- Afgieten enHaal nog het even opbloemen (drogen) op hetuit vuur. gras en ditmalse heel fi jn. Snijvan dunne ringen uit het groendroogdepvan - Haal eensnij 6-tal blaadjes de savooikool, wassen, de prei, allesverwijderen. bij de soep en laat nog even meekoken. pen en dedoe nerven Deengesneden gerookte en de garnalen pas bij - -De mosterdvenkelzaadjes evenvis opwarmen in een klontje boter, het opdienen bordgesneden schikken.savooikool en het fijngesneden - Vervolgens de op in het reepjes sjalotje toevoegen. Nog even laten stoven. - TIP: Plet ondertussen aardappelen, de eidooier eronder en daarSoep is altijdde lekkerder als zijmeng een dag vooraf gemaakt na de aangestoofde is. Ook hier komt desavooikolen. smaak van het citroengras dan beter tot - zijn Eventueel recht. een beetje smeuïger maken met melk. - Kruiden met vers geraspte muskaatnoot, peper van de molen en voor het serveren even overstrooien met het zeezout.

STOEMP .&54"700*,0012 # * 0 ( & ; 0 / % t % & $ & . # & 3

Ingrediënten - 2 bio eendenborst - 200 gr. bio aardpeer - 1 kleine bio groene kool - 3 stuks bio witloof - Bio rietsuiker

- Bio appelazijn - Bio boter - Bio preischeuten - Bio mosterdzaadjes

Bereiding - Het witloof schoonmaken, de harde kern verwijderen en stomen tot bijna gaar. - Meng 1 deel suiker met 2 delen azijn en 3 delen water en laat dit inkoken. - Leg het witloof hierin zodat het net onder staat en kook verder tot het lof gaar is. - Snij in reepjes en stoof aan in een klontje boter. - Schil de aardpeer, snij in kleine blokjes en stoof aan met een klontje boter. Voeg ongeveer een vierde van de in reepjes gesneden groene kool bij en laat verder stoven. Kruid met peper, zout en mosterdzaadjes. - Was de preischeuten en dep droog. - Kruid de eendenborst, bak mooi bruin aan en laat nog een vijftal minuutjes onder deksel verder garen. - In plakjes snijden en met de groenten op een bord schikken. - Met het ingekookte vocht van het gekarameliseerd witloof lijntjes trekken over het bord.

EENDEBORST .&5""3%1&&3&/4"700* Ingrediënten Deeg: - 250 gr. bio speltmeel - 1 bio eidooier - 125 gr. bio boter - 1 el. bio poedersuiker - ½ dl. ijskoud water

RIJSTTAART .&54*/""4"11&-

Vulling: - ½ liter bio rijstmelk - 75 gr. bio dessertrijst - 1 bio eigeel - 2 bio eiwit - 1 kleine bio vanillestok - 1 el. bio rietsuiker - 1 kleine bio sinaasappel - 1 el. bio poedersuiker

Bereiding - Voor het deeg, de bloem zeven en mengen met de eidooier. - De boter in fijne plakjes snijden en onder de bloem mengen. - De suiker bijvoegen, langzaam mengen met het water en kneden tot een niet plakkerig deeg. - Een uurtje afgedekt laten rusten in de koelkast, uitrollen en in een met bakpapier beklede vorm schikken. - Blind bakken, dwz vullen met gedroogde bonen of peulvruchten en gedurende een kwartiertje op 180 graden in de voorverwarmde oven. - Terwijl de vulling bereiden door de rijstmelk op te koken en vervolgens te mengen met de gewassen rijst. - Langzaam laten garen met het vanillestokje tot het indikt en dan pas de suiker bijvoegen ( aanbranden!). - Haal van het vuur en laat even afkoelen. - Meng dan met het vruchtvlees van de sinaasappel en het eigeel. - Klop het eiwit op met de suiker en spatel voorzichtig onder de rijst. - Even proeven en eventueel naar eigen smaak bijzoeten. - Haal nu de bonen uit je voorgebakken deeg en vul dit deeg met het rijstmengsel. - Nog een dik kwartier in de oven op 180 graden tot mooi gekleurd.

# * 0 ( & ; 0 / % t % & $ & . # & 3 13

Wat aloë voor je kan doen Omdat ook voedingssupplementen aan de man moeten gebracht worden, durven sommige handige verkopers wel eens de positieve eigenschappen van een plant te overdrijven. Zo kan je vaak al te rooskleurige verhalen horen over de gunstige effecten van de woestijnplant aloë. Een wonderplant is het dus niet, maar deze plant kan ons wel op verschillende terreinen zeer nuttige diensten bewijzen. Een overzicht.

Even voorstellen Van de Aloë bestaan twee soorten die vaak ingezet worden: de Aloe vera, ook Barbados aloë of echte aloi, die zijn roots heeft in Noord-Afrika en Arabië, en de Aloe ferox of Kaapse aloi, die afkomstig is van Zuid-Afrika. Beide planten zijn inmiddels wijd verspreid in Mediterrane, subtropische en tropische gebieden en worden intensief geteeld voor commerciele doeleinden. Deze oorspronkelijk echte woestijnplant gedijt het best op zeer goed doorlatende, zandige of rotsige bodems in zonnige tot hete, droge streken bij een minimumtemperatuur van 5° Celsius. Kenmerkend voor de aloë is het feit dat hij door zijn hoeveelheid opgeslagen vocht kan groeien op dorre, arme bodems en lange periodes van droogte kan doorstaan. Qua uitzicht vallen bij deze vetplant vooral de rozetten op van lancetvormige, aan de basis brede (10 à 20 cm) en puntig uitlopende dik vlezige en stijve bladeren (30 à 60 cm lang), met een glad oppervlak maar randen die zijn bezet zijn met kleine, wittige tanden. De kleur van de bladeren kan variëren van grijsgroen over blauwgroen tot heldergroen met soms paarse randen; de jonge bladeren zijn vaak wit gespikkeld. Het grote verschil tussen de Aloe vera en de Aloe ferox is het feit dat eerstgenoemde vooral een zittende plant is (60 à 90 cm groot), terwijl de andere een korte, verhoute stam vertoont (tot 2 à 3 m). Beiden bloeien ze met oranjegele tot oranjerode bloemen in slanke, losse aren (vera) of dichte, borstelachtige bloeiwijzen (ferox).

Verschillende preparaten Van de aloë kunnen in hoofdzaak drie preparaten gebruikt worden: ɱ de “bittere aloë” of latex, dat is het gele sap dat uit de buitenste delen van het blad vloeit als het doorgesneden wordt. Na indampen 14 # * 0 ( & ; 0 / % t % & $ & . # & 3

vormen zich hieruit groenbruine tot donkerbruine, ondoorzichtige, wasachtige, oneffen brokjes. Deze zijn rijk aan de zogenaamde antrachinonen ɲ de “aloë juice” of het “aloë sap”, dat wordt verkregen na het zorgvuldig “fileren” van de bladeren, waarbij de buitenste, anthrachinonenhoudende cellagen worden verwijderd. De overblijvende parenchymateuze, binnenste cellagen, doen zich dan voor als een kleurloze, geurloze, slijmerige, viskeuze en gelachtige pulp. Fijn verwrijven van deze massa levert de vloeibare aloë juice op ɳ de “aloë gel”, die men aanmaakt door het vloeibare aloë sap in te dikken, meestal met gebruik van wat xanthaangom.

De laxerende bittere aloë De bittere aloë is een vrij sterk laxeermiddel. Na inname worden de inactieve antrachinonglycosiden in het terminale deel van de dunne darm en in de dikke darm gesplitst door bacteriële enzymen met vrijstelling van actieve anthronaglyconen. Deze stoffen zorgen niet alleen voor een directe prikkel van de slijmvliezen van de dikke darm met een toename van de peristaltiek, ze verhogen ook de doorlaatbaarheid van de naden tussen de darmepitheelcellen, waardoor deze meer “lekken” en remmen de zogenaamde “natriumpomp” waardoor natrium en water passief terugstromen. De bittere aloë wordt vooral ingezet: - bij incidentele, atone constipatie (zonder aandrang!): enkel in matige dosissen te gebruiken en verdeeld over de gehele dag; de werking treedt gewoonlijk in na 8 à 10 uur - als een zachte ontlasting is gewenst: bij fissura ani (anale kloven), niet gecompliceerde hemorroïden (niet ontstoken aambeien), na operaties aan de anus of de endeldarm

Er wordt aangeraden de bittere aloe enkel kortdurend te gebruiken als laxeermiddel en dit pas als vezels zoals psyllium (vlozaad), lijnzaad en kokosvezels geen effect hebben. Vanwege de prikkelende werking op de darmen en een toename van de bloedtoevoer in naburige organen mag deze bittere aloe niet gebruikt worden: tijdens de zwangerschap en het zogen, bij alle maagdarmziekten, bij spastisch colon, tijdens de menstruatie, bij nieraandoeningen en bij ontstoken aambeien. Niet geven aan kinderen onder de 12 jaar. De bittere aloë heeft nagenoeg dezelfde werking als de sennaplant.

NIEUWE SMAKEN

confituur EXTRA met extra fruit en boordevol smaak

De slijmvliesverzorgende aloe juice Het tot de aloë juice vermalen merg van de aloëbladeren is een sap dat in eerste instantie rijk is aan bijzondere, verzachtende slijmstoffen of mucopolysachariden, zoals acemannaan, glucomannaan en mannosederivaten. Dat zijn verbindingen die voor de mens onverteerbaar zijn, maar die het slijmvlies van de maag en darmen zowel verzachten, versterken, helen als beschermen tegen schadelijke invloeden (zoals overdreven maagzuurafscheiding). De aloë juice, die dus absoluut geen darmprikkelende anthrachinonen mag bevatten van de buitenlagen van het blad, wordt dan ook in eerste instantie ingezet: - in de preventie en aanpak van gastritis (maagwandontsteking), ulcus ventriculi en duodeni (maag- en duodenumzweren) - in de aanpak van enteritis (darmontsteking) en Spastisch colon (Irritable bowel syndrome) - als ondersteunend middel bij chronische darmontstekingen zoBMTEF[JFLUFWBO$SPIOFO$PMJUJTVMDFSPTB Op een tweede plan, omdat ze ook rijk is aan enzymen, aminozuren, mineralen en vitaminen, kan de aloë juice ook helpen bij indigestie of dyspepsie (beladen spijsvertering, opgeblazen gevoel), een moeilijke eiwitvertering en een vervuild darmkanaal. Andere toepassingen zoals het inzetten bij anemie (bloedarmoede), verzwakte immuniteit, verstoorde darmflora, candidiasis, reumatische aandoeningen, vermoeidheid en ouderdomsdiabetes zijn minder wetenschappelijk onderbouwd, maar kunnen soms hun nut hebben.

De aloë gel, topper voor de huid Vanwege de rijkdom aan de bijzondere mucopolysachariden kunnen we in de eerste plaats stellen dat de aloë gel een verzachtend en verzorgend middel is voor de huid. Omdat ze naast de slijmstoffen ook ureum bevat is de gel ook hydraterend of vochtinbrengend. Door de enzymenrijkdom helpt ze dode huidcellen en afgestorven weefsel op te ruimen en door de eerder genoemde slijmstoffen, de mineralen, vitaminen en componenten als mannose-6-fosfaat, acemannaan, sterolen en salicylzuur mag men ook claimen dat de aloë gel de wondgenezing bevordert, de groei stimuleert van jonge bindweefselcellen, ontstekingswerend werkt op de huid en een milde ontsmettende werking heeft. Geen wonder dat men dus aloë de “eerste hulp voor de huid” noemt. Ze kan vooral worden ingezet bij: - een droge en schrale huid, jeukende huid, schilferende huid - zonnebrand en brandwonden van eerste en tweede graad - radiodermitis (wonden door stralingen en radiotherapie) - vroegtijdige veroudering van de huid, rimpelvorming - huidstriemen en littekens In tweede instantie, eventueel verrijkt met een passend kruidenextract, propolis of een essentiële olie kan de aloë gel ook zijn nut hebben bij jeuk van diverse oorsprong, schaafwonden, snijwonden, zweertjes, insectenbeten, eczeem, psoriasis, netelroos, acne, luiereczeem, koortsblaasjes, gordelroos, huidschimmel, atlete foot, ouderdomsvlekken, pigmentvlekken en aambeien.

}ÊÛ>ÊÃÕiÀ âìÀÊÌiÛi}

UÊÓÊiÕÜiÊVwÊÌÕÀiÊâìÀÊÌiÛi}} Û>ÊÃÕiÀÊiÊiÌÊÃÌÕiÃÊvÀÕÌ\Ê Û}ÊiÊ>}«>ÃÃiÛÀÕVÌ UÊLâìÀÊiiÀÊÛ>ÊÃ>> UÊ}iâiÌÊiÌÊìÊÛi}iÊâiÌÃÌvÊ>ÌÌ UÊâiiÀÊ>>}Ê}i>ÌiÊiiÛÕ`}iÊÃÕiÀÃ £Î]nÊ}É£ääÊ}]Ê}iÜiÊVwÊÌÕÕÀÊV>ÊxxÊ}É£ääÊ}®

UÊ}iÃVÌÊÛÀÊ`>LiÌV UÊ}i`ÊÛÀÊìÊÃ>iÊ] ÃiVÌÃÊ£{ÈÊV>É£ääÊ} >ìÀiÊVwÊÌÕÀiÊLiÛ>ÌÌiÊÌÌÊÓÈäÊV>É£ääÊ}®Ê

UÊÀii`ÃÊLiÃÌ>>ìÊÃ>i\Ê>>À`Li] Ê âÜ>ÀÌiÊLiÃ]ÊÀ>L>ÀLiÀ]Ê«ÀÕi]ÊÃ>>Ã

Verkrijgbaar in uw dieet- en natuurwinkel nv REVOGAN ÊUÊ>ì}iÃÌÀ>>ÌÊ£ÊUÊäÎ£Ê`À}i ÌiÊäÉÓnäÊäÊÈäÊUÊv>ÝÊäÉÓnÓÊnÊÇÎÊUÊÜÜÜ°ÀiÛ}>°Li # * 0 ( & ; 0 / % t % & $ & . # & 3 15

Gammalinoleenzuur (GLA), het “goede” omega-6-vetzuur

Een van de grote medeoorzaken van gewrichtsaandoeningen, hart- en vaatziekten, overgewicht, kanker, auto-immuunziekten, diabetes type 2 en andere ziekten met een ontstekingsbasis, is de grote wanverhouding tussen de omega-6-vetzuren en omega-3-vetzuren bij de westerse mens. Daarom moeten we dringend de “goede” omega-3-vetzuren opvoeren in ons dieet en de “slechte” ontstekingsbevorderende omega-6-vetzuren beperken. Toch moeten we opmerken dat er met gammalinoleenzuur (GLA) een “goed”, ontstekingswerend omega-6-vetzuur bestaat dat bij een waaier van aandoeningen zoals artritis, premenstrueel syndroom, eczeem, winterhanden en wintervoeten met succes kan ingezet worden.

Wanverhouding

door omega-6-houdende oliën zoals maïs-, zonnebloem- en sojaolie. Vooral margarines, Wetenschappers zijn het er over eens dat bakvetten, sauzen en mayonaise werden de ideale verhouding tussen omega-6- en agressief opgedrongen aan de consument, omega-3-vetzuren in ons lichaam ergens terwijl daarnaast ook duizenden voedingsligt tussen 1/1 en 4/1. Helaas moeten we middelen deze omega-6-oliën bevatten. vaststellen dat bij een klassiek westers voedingspatroon vaak 20 tot 30 maal meer - aan de andere kant daalde het gebruik omega-6-vetzuren dan omega-3-vetzuren van omega-3-oliën verder door het minder aangevoerd worden. Deze wanverhouding eten van groene groenten, door het minder zorgt voor een grondige verstoring van het gebruiken van de “ouderwetse” en niet zo metabolisme van de essentiële vetzuren in lang houdbare lijnzaadolie en zeker door het Pompoenpitten zijn een bron van alfalinoleenzuur, het het lichaam. Hierbij wordt een overmaat aan minder nuttigen van vis stamvetzuur van de omega-3-vetzuren. de pro-inflammatoire of ontstekingsbevor- bovendien blijkt de vis die tegenwoordig derende stoffen gevormd worden zoals prostaglandines 2, tromboxanen veel wordt gekweekt veel minder EPA en DHA te bevatten en blijkt 2 en leukotriënen 4, die het ontstaan en de ontwikkeling van verschilook het vlees dat wij eten minder EPA en DHA te bevatten door de lende ontstekingsziekten in de hand werken. moderne kweekmethodes (minder gras, meer graan en korrels…)

Hoe kwam het zover?

.FFSPNFHBWFU[VSFO

Men kan zich terecht afvragen hoe het zover kwam dat de omega-6 vetzuren zo sterk de bovenhand kregen in onze voeding. Want ooit benaderde de ideale verhouding omega-6/omega-3 de ideale 1 in het dieet van de mens. - de mens is van een dieet van vis, noten en zaden, groenten, fruit en wild vlees overgestapt naar een dieet waar granen en zaden (bronnen van het omega-6-vetzuur linolzuur) een prominente rol in gingen spelen. - op een bepaald moment begon men in plaats van wild ook gekweekte dieren te eten (die normaal graasden op groene voeding) en gaf men die ook linolzuurhoudende granen als voer - cruciaal is het feit dat men op een bepaald moment totaal onterecht verzadigde vetten is gaan aanzien als boosdoeners. De westerse voedingsindustrie is in de voedingsproductie en -bereiding verzadigde vetten als boter, room en reuzel op grote schaal gaan vervangen

Het is bijgevolg eenvoudig: door bovengenoemde bronnen van omega6-vetzuren te vermijden of te beperken en de omega-3-vetzuren te benadrukken kunnen we geleidelijk de verstoorde balans weer in orde brengen. We hebben hierbij de volgende mogelijkheden: - meer bronnen van alfalinoleenzuur (ALA), het stamvetzuur van de omega-3-vetzuren opnemen in onze voeding: lijnzaadolie, koolzaadolie en perillaolie van eerste koude persing (“extra vierge”), groene groenten (vooral postelein, peterselie, veldsla), walnoten en pompoenpitten - meer bronnen van eicosapentaeenzuur (EPA) en docosahexaeenzuur (DHA) gebruiken: 2 tot 3 porties van wilde, vette vis per week (kies voor onbedreigde vissoorten als makreel, sardines, ansjovis en haring) Om een sterke wanverhouding omega-6/omega-3 weer in orde te brengen, kan het soms wel nodig zijn om naast deze voedingsaanpassingen

16 # * 0 ( & ; 0 / % t % & $ & . # & 3

minstens enige maanden een goed visolie- of algenoliesupplement te gebruiken.

Toch een “goede”omega-6-vetzuur Onze huidige voeding bulkt dus van de omega-6-vetzuren. En dit vooral onder de vorm van linolzuur, de hoofdcomponent van plantaardige oliën zoals maïs-, zonnebloem- , soja-, saffloer-, arachide- en sesamolie. Hoe meer van dit linolzuur, hoe meer ontstekingsprocessen in ons lichaam benadrukt worden. Nu bestaat er wel een omzettingsproduct van linolzuur, gammalinoleenzuur of GLA, dat een goede, ontstekingswerende werking heeft. Het grote probleem is dat veel mensen, ondanks een overmaat aan linolzuur in het lichaam, er toch onvoldoende gammalinoleenzuur uit aanmaken!

Voor wie is GLA bestemd? Het bijzondere gammalinoleenzuur heeft een aantal nuttige werkingen, die heel specifiek kunnen ingezet worden bij: - 1.4 PG QSFNFOTUSVFFM TZOESPPN met ondermeer prikkelbaarheid, gespannen borsten en baarmoederkrampen - 3"PG3FVNBUPÕEFBSUSJUJT, een pijnlijke vorm van gewrichtsontsteking, veroorzaakt door het lichaameigen immuunsysteem dat het kraakbeen aantast. Het duurt wel enige tijd vooraleer GLA (samen met visolie en bvb. curcuma) verlichting kan brengen - Eczeem of atopische dermatitis: GLA kan samen met een gezond dieet en andere natuurlijke maatregelen de huiduitslag, roodheid, jeuk, schilfering en zwelling verminderen. - Winterhanden en -voeten: GLA kan de verkramping van de bloedvaten, die zorgt voor koude en witte vingers en tenen, doen afnemen

Gammalinoleenzuur zonder overmaat linolzuur! Om gammalinoleenzuur aan te vullen grijpen heel wat mensen naar teunisbloemolie, bernagie-olie of zwarte bessenzaadolie. Nu bevatten deze oliën inderdaad een zekere hoeveelheid gammalinoleenzuur (tussen 8 à 25 %), maar ze zijn daarnaast PPL IFFM SJKL BBO IFU iTMFDIUFw MJOPM[VVS TPNT UPU .FU andere woorden: je neemt wel het goede gammalinoleenzuur in, maar je vergroot tegelijk nog de wanverhouding omega-6/ omega-3 in het lichaam! Om die reden is het aangewezen een concentraat van bernagieolie of teunisbloemolie te gebruiken dat rijk is aan GLA, maar arm aan linolzuur! En nog beter is een voedingssupplement dat naast dit concentraat van GLA ook wat visolie bevat, om door het toevoeren van het omega6-vetzuur gammalinoleenzuur niet de wanverhouding omega-6/omega-3 te verergeren.

- Diabetische neuropathie: bij gevorderde diabetes worden de fijne

bloedvaatjes, die de zenuwen bevloeien, minder doorbloed, met als mogelijk gevolgen afname van gevoeligheid, tintelingen en pijn. GLA kan helpen de zenuwfunctie beter te bewaren. - De oudere, droge en gerimpelde huid: GLA kan de huid zachter, minder droog en meer elastisch maken. De therapeutische dosis GLA bij de genoemde aandoeningen bedraagt ËNHQFSEBH.

3U RE LRW LFDLQ P LFU RFDS VXOH V (HQ J HS DW HQ W HHU G HW HFK Q LHNG LHG HS U R E LR W LFDLQ VW DDW VW HOW Z HHU VW DQ G W HE LHG HQ W HJ HQ K HW P DDJ ]X X U Z DDU P HHG H]HW HP DNHQ NU LMJ HQ W LMG HQ VG HVS LMVYHU W HU LQ J 0LFU R HQ FDS VX ODW LHR S W LP DOLVHHU W ]R G HK R HYHHOK HLG S U R E LR W LFDE LMDDQ NR P VW R S G HS OHN Z DDU G H]HK X Q Z HU NP R HW HQ G R HQ G HG DU P Z DQ G

2YH U P H W OXLH G DU P H Q 3U R E HHU 9LYDI OR U H'DU P W U DQ VLW 'DQ N]LMG HS ODQ W HQ VDP HQ VW HOOLQ J K HHI W 9LYDI OR U H7U DQ VLW DFW LHVR S X Z G DU P I X Q FW LH ±(HQ HI I LFLsQ W HZ HU NLQ J R S G HG DU P W U DQ VLW G DQ N]LMG HU DE DU E HU ±9HU VW HU NW G HG DU P I OR U DG DQ N]LMG HI HU P HQ W HQ ±9HU J HP DNNHOLMNW G HVS LMVYHU W HU LQ J G DQ N]LMG HDU W LVMR N

9LYDI ORU H :LQ G H U LJ K H LG 2S J H E OD]H Q J HYRH O 'HVS HFLDOLVW R S K HW J HE LHG YDQ U X VW LJ HG DU P HQ +HW E HW U HI W HHQ FR P S OH[YDQ Q DW X X U OLMNH Z HU NVW R I I HQ J HDFW LYHHU G HS ODQ W DDU G LJ HNR R O U HDFW LYHHU E DU HE LHU J LVW HQ S U R S R OLV

1HHP FR Q W DFW P HW R Q VR S Z Z Z VX S HU G LHW I U R X Z Z Z YLYDI OR U HQ O 7HO 0DLOFR Q W DFW BE HQ HOX [#VX S HU G LHW I U

+HW P HHU G DQ MDDU J HOHG HQ R S J HU LFK W HI DU P DFHX W LVFK HODE R U DW R U LX P YDQ 683(5',(7K HHI W VLQ G VK HW ]HOI G HG R HOK HW R Q W Z LNNHOHQ YHU YDDU G LJ HQ HQ YHU NR S HQ YDQ YR R U Q DP HOLMN E LR OR JLVFK HYR HG LQ JVVXS S OHP HQ W HQ YDQ R S W LP DOHNZ DOLW HLW

# * 0 ( & ; 0 / % t % & $ & . # & 3 17

Geraffineerde oliën,

een lege doos

Bijna iedereen weet tegenwoordig dat geraffineerde suiker op vele manieren de gezondheid ondermijnt en dat geraffineerde granen een groot deel van hun voedingswaarde hebben verloren. Maar heel veel mensen beseffen niet dat de meeste oliën die ze gebruiken of de vetten die in honderden voedingsmiddelen verwerkt zitten, in hetzelfde bedje ziek zijn. Onder invloed van een machtige voedingsindustrie en de reclamemachine die deze inzet, blijft men minderwaardige geraffineerde oliën gebruiken onder de vorm van supermarktoliën, margarines, bakmargarines, mayonaise, slasaus, dressings en ontelbare verwerkte voedingsmiddelen. En dat draagt bij tot vele degeneratieziekten!

Industriële misbaksels

gende bewerking weer uit de olie “gevist” worden, wat helaas niet voor de volle honderd procent lukt Het is cru om het zo te moeten stellen, maar het overgrote deel van de oliën en vetten die in de handel zijn, zijn van een hopeloos minder- - vervolgens ondergaat de ruwe olie nog een helle reeks raffi nagewaardige kwaliteit! Ze zijn geen haar beter dan die andere minderwaarprocessen: neutraliseren bij te alkalische of te zure olie, bleken dige, geraffineerde voedingsmiddelen zoals witte suiker, wit brood en of ontkleuren om steeds een uniforme kleur te verkrijgen van eenwitte rijst. Bijna alle supermarktoliën en in voedingsmiddelen verwerkte zelfde olie (+ eventueel bijkleuren met xantophyl of synthetische vetten zijn goedkope, industriële misbaksels met nauwelijks nog een voedingswaarde, die verkeerde behandelingen ondergingen en verschillende stoffen bevatten die onze gezondheid kunnen ondermijnen! Waar loopt het allemaal verkeerd? - om zoveel mogelijk opbrengst te verkrijgen, worden bij het persen van zaden, noten, kiemen en olijven… zeer hoge temperaturen gebruikt. Hierdoor wordt een deel van de meervoudig onverzadigde vetzuren in deze oliën geoxideerd of erger nog, van hun natuurlijke “cis-vorm” omgezet tot een onnatuurlijke “trans-vorm”. Deze voor het lichaam storende “transvetten”, die tegenwoordig in grote hoeveelheden in oliën, vetten, bakmargarines en bovendien in alle mogelijke verwerkte voedingsstoffen zitten, zijn voor een groot deel medeverantwoordelijk voor aandoeningen als hart- en vaatziekten, gewrichtsaandoeningen, depressiviteit, immuniteitsstoornissen, allergieën, diabetes, onvruchtbaarheid en kanker… - eveneens voor een hoger rendement, wordt er zeer vaak gebruik gemaakt van chemische solventen zoals hexanen voor het beter extraheren van de oliën bij persing. Deze schadelijke chemische Transvetten zijn voor een groot deel medeverantwoordeEen goede olie van nature nuttige beschermende stoffen als lijk voor aandoeningen als hart- en vaatziekten, gewrichtsstoffen moeten verfosfolipiden, fytosterolen, polyfenolen, lipasen, mineralen en aandoeningen, depressiviteit, immuniteitsstoornissen, alvolgens in een volvitamines A, D, E en K. lergieën, diabetes, onvruchtbaarheid en kanker… 18 # * 0 ( & ; 0 / % t % & $ & . # & 3

Extra vierge: het gezonde alternatief

kwaliteit bovenal

BioGezond raadt ten stelligste haar lezers aan om enkel “extra vierge” oliën en vetten te gebruiken. Dit wil zeggen: oliën en vetten die verkregen zijn door een eerste koude persing, zonder blootstelling aan hoge temperaturen, zonder een raffinage te ondergaan, zonder het gebruik van chemische solventen en chemische bewaarmiddelen. Een goede olie moet nog proeven en ruiken naar en de kleur hebben van zijn oorspronkelijke bron. Dan bevat ze ook nog van nature nuttige beschermende stoffen als fosfolipiden, fytosterolen, polyfenolen, lipasen, mineralen en vitamines A, D, E en K. Lees dus zoveel mogelijk de labels en koop je gezonde vetten en oliën in een betrouwbare (natuur)winkel.

bètacaroteen om tot een standaardkleur te komen), desodoriseren met verwijderen van smaak en geur om een zachte en smaakloze standaardolie te verkrijgen, verwijderen van vrije vetzuren om de natuurlijke bittere, wat branderige bijsmaak weg te nemen en verwijderen van wassen en gommen, die anders zorgen voor een natuurlijke troebeling. Het spreekt vanzelf dat bij al deze behandelingen heel wat nuttige stoffen verloren gaan: UÊ mineralen zoals calcium, magnesium, fosfor, ijzer en chroom UÊ fosfolipiden zoals lecithine, die belangrijk zijn voor de vetstofwisseling, voor een goede samenstelling van onze celwanden en voor de prikkeloverdracht in het zenuwstelsel UÊ de vitamine E-familie, sterke antioxidanten in vetstructuren en vaatbeschermers bij uitstek UÊ de carotenoïdenfamilie, eveneens sterke antioxidanten, die ondermeer huid, slijmvliezen en ogen beschermen UÊ polyfenolen, sterke antioxidanten die helpen beschermen tegen vaatziekten en kanker UÊ fytosterolen, stoffen die helpen het cholesterolgehalte beheersen UÊ lipasen, enzymen die de vetvertering ondersteunen - door het verlies van alle voornoemde antioxidanten, worden voor een voldoende houdbaarheid vervolgens chemische bewaarmiddelen aan de geraffineerde oliën toegevoegd. Absoluut niet veilig en hopelijk straks verbonden zijn ondermeer E 320 (BHA, Butylhydroxyanisol) en E 321 (BHT, Butylhydroxytolueen)

Storend hardingsproces Dit is helaas nog niet alles! Geraffineerde olie is heel vloeibaar, terwijl men voor talrijke toepassingen in de voedingsindustrie een halfvloeibare of zelfs een vaste vetstof wenst. Denk maar aan broodsmeersels, chocolade, margarines, braadvetten, snoeprepen en gebak. Daarom worden de onverzadigde vetten onder druk, bij hoge temperaturen en met behulp van een katalysator (vaak nikkel) gehard of gehydrogeneerd, waarbij waterstofatomen aan de dubbele, onverzadigde bindingen worden gekoppeld. Hierbij worden onverzadigde vetten omgezet tot de corresponderende verzadigde vetten met een vastere consistentie. Daar kan men zich al ernstig vragen bij stellen: was het niet zo (volgens de door de margarine-industrie gepropageerde stelling) dat onverzadigde vetten veel “gezonder” zijn dan de “ongezonde” verzadigde vetten? Waarom dan onverzadigde vetten door harding terug omzetten tot verzadigde? Maar wat nog erger is: zeker bij partieel of gedeeltelijk hydrogeneren, ontstaan er opnieuw transvetzuren. Tegenwoordig zorgt men er wel voor dat de meeste margarines niet veel transvetzuren meer bevatten, maar honderden andere vetstoffen en voedingsmiddelen bulken nog van de verfoeilijke transvetten.

Acuton bindt de strijd aan met lichaamsvreemde indringers, waardoor je sneller weer te been bent, sneller vrij kan ademen en de keel tot rust komt

met een hoog gedoseerd extract van de vlierbes, die het binnendringen van vreemde indringers in het lichaam afremt

met Pelargonium sidoïdes, de Zuid-Afrikaanse plant die de duur van een kou vermindert, de luchtwegen verzacht en vrijer helpt te ademen

met de belangrijkste voedingsstoffen voor een sterke weerstand: vitaminen C, D en A en de mineralen selenium en zink

Acuton de complete weerstandsformule die afrekent met een acute winteraanval

56 caps. €19,95

Verkrijgbaar in alle natuurvoedingswinkels en bij de apotheek (CNK 2677-672) Info Mannavita: 056 43 98 52 - [email protected] www.mannavita.be # * 0 ( & ; 0 / % t % & $ & . # & 3 19

Het belang van de glycemische index (GI) en de glycemische lading (GL)

Naast de eiwitten en vetten, vormen de koolhydraten of suikers de derde grote voedingsgroep in onze voeding. Na vertering en opname in de darm doen zij de bloedsuikerspiegel stijgen. De mate waarin ze de bloedsuikerspiegel doen stijgen, kan worden uitgedrukt in de glycemische index (GI) en – nog meer bruikbaar, want verrekend per portie – in de glycemische lading (GL). Deze parameters krijgen steeds meer een groter belang, want wetenschappelijk onderzoek toont aan dat kiezen voor koolhydratenbronnen met een lage GI en GL onze gezondheid ten gunste komt en dat voedingsmiddelen met een hoge GI en GL bijdragen tot tal van beschavingsziekten.

Glycemische index

Vooral vezelrijke en ongeraffineerde koolhydratenbronnen zoals verse groenten hebben een lagere en betere GL.

je k e o h t’s Geer

Tot voor een paar jaar was vitamine D bijna uitsluitend gekend als het vitamine dat via de calciumopname belangrijk was voor sterke botten. Tegenwoordig zijn zoveel bijkomende functies van vitamine D opgehelderd, dat het door sommigen als een “wondervitamine” wordt beschouwd. Ook voor een sterke weerstand, een goede spierwerking, een normale bloeddruk en hartritme en een betere bescherming tegen auto-immuunziekten, diabetes, overgewicht en kanker, is vitamine D van belang. Het slechte nieuws is dat minstens de helft van de Belgen – en dit zeker tijdens de wintermaanden - een gebrek aan vitamine D vertoont en dus alle baat heeft bij een goed voedingssupplement. Een hoogwaardig vitamine D-preparaat is 7JUBNJOF % 1-"5*/6. van Mannavital.

20 # * 0 ( & ; 0 / % t % & $ & . # & 3

De parameter “glycemische index” werd in het leven geroepen om de invloed van een koolhydratenbron op de bloedsuikerspiegel uit te drukken. Hierbij wordt – in een hiervoor uitgerust en erkend onderzoekscentrum – de invloed op de bloedsuikerspiegel van een te testen voedingsmiddel dat 50 g koolhydraten bevat, vergeleken met de invloed van 50 g glucose, dat dienst doet als referentiemiddel en waaraan de waarde 100 wordt toegekend. Over het algemeen stelt men vast dat voedingsmiddelen met koolhydraten die na inname snel worden verteerd en/of snel worden opgenomen in de darm en die bijgevolg de bloedsuikerspiegel snel doen stijgen, een hoge glycemische index hebben (50 of meer). Voorbeelden hiervan zijn gebakken aardappelen (GI: 73 à 98), wit brood (GI: 72), baguette of Frans brood (GI: 95) en geraffineerde suiker of sucrose (GI: 63 à 72). Voedingsmiddelen met koolhydraten die minder snel verteerd of opgenomen worden en na hun inname de bloedsuikerspiegel dus trager doen oplopen, hebben een lage glycemische index (onder de 50). Voorbeelden hiervan zijn volkoren spaghetti (GI: 32 à 49), sojabonen (GI: 15 à 21) en appels (GI: 36 à 40). We zien hierbij dus duidelijk dat geraffineerde koolhydraten, arm aan vezels neigen naar een hoge GI en dat meer natuurlijke, vezelrijke koolhydraten bronnen eerder een lage GI hebben. U kan tabellen van de GI van voedingsmiddelen vinden op betrouwbare internetsites of in een handboek zoals “Suiker en zoetstoffen”.

GI niet altijd even bruikbaar Nu wordt het glucosegehalte in het bloed niet alleen bepaald door de aard van het gebruikte koolhydratenhoudende voedingsmiddel, ook de hoeveelheid van de koolhydraten die je per portie gebruikt, heeft een wezenlijke bijdrage tot de glucosespiegel in het bloed. We kunnen dus begrip opbrengen voor de kritiek, die sommige instanties uiten op het gebruik van de glycemische index: de GI geeft ons wel informatie over de snelheid waarmee de koolhydraten uit een voedingsmiddel worden verteerd en opgenomen in het bloed, maar houdt geen rekening met de hoeveelheid

beschikbare koolhydraten die er precies in een voedingsmiddel zitten. Een concreet voorbeeld: als je 100 g eet van een wit brood met een hoge glycemische index van 72, dan gebruik je wel een voedingsmiddel waarvan de helft of 50 g bestaat uit koolhydraten. Als je daarentegen 100 g watermeloen eet met een identieke, vrij hoge GI van 72, dan gebruik je een voedingsmiddel dat amper 5 g koolhydraten per 100 g koolhydraten bevat. Watermeloen in gelijke porties als wit brood zal dan ook een veel mindere impact op de bloedsuikerspiegel hebben en dat wordt niet weerspiegeld door de GI.

Als we het voorgaande voorbeeld met wit brood en watermeloen nemen, dan is de glycemische lading per portie van 100 g wit brood: 72/100 X 50 = 36 en is de glycemische lading van 100 g watermeloen: 72/100 X 5 = 3,6. De impact van 100 g watermeloen op de bloedsuikerspiegel is dus 10 maal kleiner dan die van 100 g wit brood! Waar voor de GI meestal wordt gesteld dat lager dan 50 een goede waarde is en hoger dan 50 een slechte waarde, bestaan er ook indicatieve waarden voor de glycemische lading van voedingsmiddelen:

(-MBHFSEBOMBBH (-UVTTFOFONFEJVN GL hoger dan 20 = hoog

Glycemische lading of GL: rekening met de portie Daarom werd een begrip geïntroduceerd, dat zowel rekening houdt met de aard van het koolhydratenhoudend voedsel als met de portie van de koolhydraten in een voedingsmiddel: de glycemische lading (GL). De glycemische lading per portie van een voedingsmiddel wordt als volgt berekend:

GL per portie = (MZDFNJTDIFJOEFY9 de beschikbare koolhydraten (g) per portie

Ook van de glycemische lading kan je betrouwbare tabellen aantreffen in referentiewerken.

In de praktijk Het zal er in de praktijk op neerkomen dat vooral vezelrijke en ongeraffineerde koolhydratenbronnen zoals verse groenten, volle granen, peulvruchten en niet al te zoet fruit een lagere en betere GL hebben dan voedingsmiddelen met toegevoegde suiker, witmeelproducten, frisdranken, snoep, heel zoet fruit en verwerkte aardappelproducten.

Belang van een lage GI en lage GL $POTFRVFOULJF[FOWPPSLPPMIZESBUFOCSPOOFONFUFFOMBHF(*FO(- kan op vele lichaamsterreinen een voordeel bieden: - in de preventie en aanpak van overgewicht: kiezen voor lage GI/ GL-voedsel zorgt voor een langere verzadiging en minder hongergevoel. Bovendien, hoe lager de GI en de GL, hoe minder de glucosespiegel in het bloed oploopt, des te minder insuline er door de pancreas aangemaakt wordt, hoe minder suiker door de lichaamscellen zal opgenomen worden om vervolgens omgezet te worden tot vetten. Ten slotte zorgt kiezen voor voedsel met een lage GI/GL voor minder kans op “reactieve hypoglycemie” (zie verder) met trek in suiker en koolhydraten. - in de preventie en aanpak van “insulineresistentie”, het fenomeen dat diabetes type 2 voorafgaat. Hoe lager de GI en de GL van de voeding, hoe minder gemakkelijker de lichaamscellen resistent of weerstandig worden aan insuline en hoe beter ze zich openen onder invloed van insuline om de glucosespiegel binnen normale grenzen te houden - in de preventie van diabetestype 2: als de kans op insulineresistentie vermindert door voeding met een lage GI en GL, zal uiteraard de evolutie naar diabetes type 2 afgeremd worden - bij het onder controle houden van diabetes, zowel type 1 als type 2: hoe lager de GI en GL zijn, hoe minder de bloedsuikerspiegel stijgt of aan schommelingen onderhevig is, hoe minder JOTVMJOF CJKUZQF PGPSBMFCMPFETVJLFSWFSMBHFOEFNJEEFMFO CJK type 2) er vereist zijn en hoe minder verwikkelingen er zijn op termijn - in de preventie van “reactieve” hypoglycemie of een te lage bloedsuikerspiegel, die kan gepaard gaan met beven, zweten, prikkelbaarheid, vermoeidheid en drang naar zoet, en die vaak optreedt als reactie op een voorafgaande hoge bloedsuikerpiek. Hoe lager de GI en de GL, hoe minder kans er is op bloedsuikerpieken en op reactieve hypoglycemie (lage bloedsuikerspiegel) nadien - bij het candidasyndroom: omdat de woekerende candida in zijn

-

-

-

-

-

groei wordt gestimuleerd door een hoge concentratie glucose, heeft men er alle baat bij om de GI en de GL zo veel mogelijk laag te houden in de preventie en aanpak van verhoogde bloedvetten (cholesterol en triglyceriden) en van hart- en vaatziekten (arteriosclerose, angor pectoris…): hoe lager de GI en de GL van de voeding, hoe kleiner omzetting van suikers tot vetten in de lever (minder LDL-cholesterol en triglyceriden, meer HDL-cholesterol), hoe minder snel er “oxidatieve stress” (gebrek aan antioxidanten) in de bloedvaten ontstaat, hoe lager de kans op hart- en vaatziekten in de preventie en aanpak van age related macular degeneration (AGE) of leeftijdsgebonden degeneratie van de gele vlek van het netvlies: AGE is de hoofdoorzaak van slecht zien en blindheid op oudere leeftijd. Nu is aangetoond, dat hoe meer men zich voedt met voedingsmiddelen met een lage GI of GL, hoe minder snel deze aantasting van het netvlies optreedt in de preventie van cataract (grijze staar): voeding, rijk aan producten met een hoge GI, kan de kans op cataract met 77 % verhogen. Kiezen voor voeding met een lage GI en rijk aan carotenoïden, kan de kans op cataract opmerkelijk verlagen. in de preventie van kanker: ondanks het feit dat hier nog meer bewijzen voor nodig zijn, lijkt de keuze voor voeding met een lage GI en GL ook het risico op kanker te verminderen. Epidemiologische lange termijnstudies leggen alleszins al een verband tussen een voeding met een hoge GI/GL en de kans op colonkanker en borstkanker. voor een betere uithouding bij sporters: om zo lang mogelijk een constante bloedsuikerspiegel en dus een continue aanvoer van energie te hebben, zal men bij duursporten voor een wedstrijd of training vooral koolhydratenbronnen kiezen met een lage GI en GL. Zo zal het klassieke bord pasta (en zeker volkorenpasta) inderdaad een lagere GI en GL hebben dan gelijke porties verwerkte aardappelen, wit brood of witte rijst.

# * 0 ( & ; 0 / % t % & $ & . # & 3

/JFVXUKFTPWFSWPFEJOH WPFEJOHTTVQQMFNFOUFOFOLSVJEFO De dikmakers ontmaskerd, de afslankers gehuldigd Bijna iedereen kent de boosdoeners die men best links laat liggen om niet in gewicht bij te komen en weet welke gezonde voedingsmiddelen het gewicht helpen beheersen. Maar eindelijk is er een zeer grote en langlopende studie gepubliceerd, die er zich heeft op toegelegd om de dikmakers op lange termijn te determineren, en dus die voedingsmiddelen aan te wijzen die via overgewicht de kans op degeneratieziekten zoals diabetes type 2, hart- en vaatziekten en kanker bevorderen. Er werd daarnaast ook gepeild naar de producten die als “afslankers” het meest leidden tot gewichtsverlies. Voor deze grote studie werden meer dan 120.000 personen gedurende minstens 12 tot 20 jaar gevolgd. Het betrof 2 groepen verpleegsters en 1 groep mannelijke gezondheidsprofessionals, die elk jaar minstens tweemaal een uitvoerige vragenlijst invulden over hun eetgewoonten en die de evolutie van hun lichaamsgewicht meedeelden. De gemiddelde gewichtstoename voor alle groepen bedroeg per periode van 4 jaar 1,5 kg of 2,4 % van het lichaamsgewicht; de totale gewichtstoename over 20 jaar was gemiddeld 7,6 kg. Uit deze studie blijkt dat de volgende voedingsmiddelen het meest verantwoordelijk waren voor overgewicht (berekend per portie per dag, uitgedrukt in kg gewichtstoename per 4 jaar): 'SJFUFO LHKBBS

$IJQT LH

(FTVJLFSEFGSJTESBOLFO LH

7MFFT LH

#FSFJEFWMFFTXBSFO LH

"BSEBQQFMFOHFLPPLU QVSFFPGJOPWFOCFSFJE LH

%FTTFSUT TOPFQ LH

(FSBGmOFFSEFHSBOFO LH

Uiteraard zeggen deze cijfers niet alles. Een top drie van frieten, chips en frisdranken lijkt vrij logisch, maar bijvoorbeeld vlees als een koolhydratenarme eiwitbron op de 4e plaats kan vragen oproepen. Misschien hebben bereidingswijzen (boter, sauzen) of soorten (vet vlees ipv mager vlees) hierbij ook een impact of gaat het eten van vlees ook gepaard met andere factoren (zoals frieten, witte pasta en rijst), die de hoge notering verklaren. Desserts en snoep staan tegen alle verwachting hier vrij laag genoteerd. Naast deze voedingsmiddelen zag men ook dat andere elementen bijdroegen tot gewichtstoename: "MDPIPMHFCSVJL QFS EBHEPTJT BMDPIPM LH HFXJDIUTUPFOB NFKBBS 4MBBQNJOEFSEBOVVSQFSOBDIUPGNFFSEBOVVSQFSOBDIU 57LJKLFO QFS VVS UFMFWJTJFLJKLFO LH HFXJDIUTUPFOBNF KBBS 4UPQQFONFUSPLFO LHHFXJDIUTUPFOBNFJOEFWPMHFOEF KBBS Aan de andere kant werd van bepaalde voedingsmiddelen vastgesteld dat ze gewichtsverlies in de hand werkten (berekend per portie per dag, uitgedrukt in gewichtsverlies per 4 jaar): :PHIVSU LHKBBS

/PUFO LH

'SVJU LH

22 # * 0 ( & ; 0 / % t % & $ & . # & 3

7PMMFHSBOFO LH

(SPFOUFO LH

Ook hier moeten we de cijfers met enige reserve bekijken. Misschien hebben de yoghurteters ook andere goede eetgewoonten, waardoor yoghurt zo onverwacht hoog scoort. De hoge plaats van noten doet ons dan weer plezier, omdat noten vaak onterecht als dikmakers worden beschouwd. De lagere plaats van groenten ten opzichte van fruit en volle granen is ook opvallend, maar hier kunnen bereidingswijzen en het feit of ze gekookt of rauw zijn een rol spelen. Deze goed uitgevoerde studie staaft in elk geval op een wetenschappelijke manier de adviezen om voor een volwaardige, ongeraffineerde voeding te kiezen met volop fruit, groenten en noten ten nadele van suiker, verwerkte aardappelproducten, bereide vleeswaren en witmeelproducten. Dariush Mozaffarian, M.D., Dr.P.H., Tao Hao, M.P.H., Eric B. Rimm, Sc.D., Walter C. Willett, M.D., Dr.P.H., and Frank B. Hu, M.D., Ph.D. . Changes in Diet and Lifestyle and Long-Term Weight Gain in Women and Men. N Engl J Med 2011; 364:2392-2404.

1VSFDIPDPMBEFWFSNJOEFSUEFLBOTPQIBSUFO vaatziekten en verlaagt LDL-cholesterol Er worden heel wat positieve effecten aan chocolade toegeschreven, zeker als het gaat om pure of donkere chocolade (min. 70 % cacao), rijk aan cacaopolyfenolen en arm aan suiker. Recent werden 2 meta-analyses gepubliceerd, die de resultaten van meerdere goed uitgevoerde studies bundelden en evalueerden. Aan de Universiteit van Cambridge1 werden 9 betrouwbare studies bekeken kwam men tot de conclusie dat de consumptie van chocolade substantieel de kans op hart- en vaatziekten verlaagt. Meer bepaald was de hoogste graad van chocoladeconsumptie gerelateerd met 37 % minder kans op hart- en vaatziekten en 29 % minder kans op beroerte, in vergelijking met de laagste chocoladeconsumptie. Volgens de onderzoekers zorgen de cacaopolyfenolen ervoor dat er een hogere beschikbaarheid is van de stof stikstofoxide (NO), wat niet alleen de bloedvaten ontspant met minder kans op hypertensie, maar ook de vaatwandfunctie en de bloedplaatjesfunctie verbetert, terwijl ook de bloedvetten en de insulineresistentie gunstig worden beïnvloed. Men drukt wel op het feit dat best gekozen wordt voor chocolade met zo weinig mogelijk suiker en vetstoffen. Een andere meta-analyse, uitgevoerd aan de Harvard Medical School van Boston 2 bekeek in detail de resultaten van 10 klinische trials, waarbij het effect van flavanolenrijke chocolade werd nagegaan op de bloedvetten. Men kwam tot de conclusie dat chocolade significant het totale cholesterol- en het LDL-cholesterol-gehalte deed dalen, met respectievelijk 6,23 mg/DL en 5,9 mg/DL. De onderzoekers denken dat de flavanolen zowel de cholesterolabsorptie als de expressie van de LDL-receptoren verminderen. 1 Buitrago-Lopez et al 2011. Chocolate consumption and cardiometabolic disorders: systematic review and meta-analysis. British Medical Journal. Published online 2011 August 29 2 A Tokede, J M Gaziano and L Djoussé. Effects of cocoa products/dark chocolate on serum lipids: a meta-analysis. European Journal of Clinical Nutrition 65, 879886 (August 2011).

Natali

W

NIEU

Biologische poederbereidingen voor desserten

Chef in eigen keuken met GatoBio !

grote zakjes met nieuwe ideeën Breng de lekkere desserten nu ook bij je thuis met het assortiment van GatoBio : biologische poederbereidingen…

Distributie

«petits financiers» frambozenmuffins maanzaadgebakjes met ananas mediterrane gebakjes algengebakjes

Verkrijgbaar in elke goede natuurvoedings- en bio winkel

!$%%"# %$* ( * ! ) *''')

UDO’S CHOICE®

ULTIMATE OIL BLEND

7&3)00(5+&&/&3(*&&/8&&345"/%t7&3#&5&35+&$*3$6-"5*&t7&3#&5&35+&-&&3&/ $0/$&/53"5*&7&3.0(&/t%3""(5#*+505&&/#&5&3&(&.0&%445&..*/(t)06%5+&(&83*$)5&/ 40&1&-t)06%5+&)6*%;"$)5&/+0/(t#&703%&35+&$0/%*5*&&/4103513&45"5*&4

(&;0/%-&7&/.&5%&+6*45&7&55&/

Al jaren een juiste gezondheidskeuze voor gans de familie Dat vetzuren Omega-3 en Omega-6 cruciaal zijn voor onze gezondheid wordt ondertussen door alle gezondheidsspecialisten erkend. Maar ze moeten wél zuiver en in de juiste verhoudingen worden opgenomen. En precies dat maakt Udo’s Choice Ultimate Oil Blend zo uitzonderlijk. Niet alleen was het één van de eerste producten op de markt met Omega-3, Omega-6 en Omega-9 vetzuren, het is ook één van de weinige met plantaardige vetzuren in een optimale (2:1:1) verhouding. Meer nog: de olie is speciaal samengesteld om de goede werking van de aanwezige vetzuren te bevorderen, met veel aandacht voor de aanwezigheid van heilzame secundaire ingrediënten zoals teunisbloemolie, haverkiem- en rijstkiemolie, sojalecithine (zonder GGO) middellange vetzuurketens en natuurlijke vitamine E. De gezondheidsvoordelen van Udo’s Choice Ultimate Oil Blend werden bewezen door wetenschappelijk onderzoek. Daarom, als u kiest voor gezondheid, kies dan voor Udo’s Choice Ultimate Oil Blend.

correct en ecologisch verpakt in niet-reactief, amberkleurig glas en eromheen een lichtwerende kartonnen doos

voor meer info over Ultimate Oil Blend®

0K*CXB]%FSPFDL YOURHEALTH OURMISSION

VERKRIJGBAAR IN DE BETERE NATUURVOEDINGSWINKEL OF APOTHEEK

+32 (0)52 48 43 00 www.gezondevetten.be

Etherische olie in de kijker

3PPNTFLBNJMMF

"OUIFNJTOPCJMJT$IBNBFNFMVNOPCJMF

&UIFSJTDIFPMJÑO[JKOWPPSBMJOUFSFTTBOUBMT[FOBBTUFFOCSFEFXFSL[BBNIFJEPPLVJUTUFLFOEXPSEFOWFSESBHFO&FOPMJF EJFQFSGFDUBBOEJUQSPmFMWPMEPFU JTEFFUIFSJTDIFPMJFWBO3PPNTFLBNJMMF "OUIFNJTOPCJMJT$IBNBFNFMVNOPCJMF

EJFCJKWPPSCFFME[FMGTEF[FFSHFWPFMJHFIVJEOJFUJSSJUFFSUFOHFTDIJLUJTWPPSLJOEFSFO3PPNTFLBNJMMFJTFFOPMJFEJF WPPSBMLBMNFSFOEXFSLUPQIFU[FOVXTUFMTFMFOCJKHFWPMHCJKBBOEPFOJOHFOWBOOFSWFV[FBBSEFOLSBNQFOHSBBHXPSEU JOHF[FU7FSEFSXFUUJHFOPPLEFPOUTUFLJOHTXFSFOEFFOBOUJQBSBTJUBJSFFJHFOTDIBQQFOIFUWPPSTDISJKWFOWBOEF[FPMJF

#PUBOJTDIFBTQFDUFO Roomse kamille is een tot 15 cm hoge, kruipende plant, die afkomstig is van het Middellandse Zeegebied. Ze houdt vooral van de lichte, zandige grond zoals men die in Frankrijk en België vaak aantreft. Kenmerkend voor deze plant zijn de kleine, alleenstaande madeliefjesachtige bloemen met centraal een kegel van gele buisvormige bloempjes en perifeer witte bloemblaadjes. De witgroene, geveerde bladeren verspreiden een appelachtige geur. Er zijn ongeveer 85 kg bloemen of bloeiend kruid nodig om via stoomdistillatie 1 liter van een lichtgele olie met een blauwe tint op te leveren. De geur ervan is zoet, fris en kruidig met een fruitige ondertoon.

#FMBOHSJKLFJOIPVETTUPGGFO Vooral alifatische esters met 36 à 40 % isobutylangelaat, 3,7 % isobutylisobutyraat, 2,8 % isoamylmethyl-2-butyraat, 2,7 % 2-methylbutylmethyl-2-butyraat en 0,9 % butylangelaat; ook ketonen met 10 à 13 % pinocarvone.

#FMBOHSJKLTUFFJHFOTDIBQQFOFOJOEJDBUJFT UPFQBTTJOHFO Roomse kamille is een olie met een sterke kalmerende werking op het centrale zenuwstelsel. We kunnen eraan denken om deze olie in te zetten bij FFO[FOVXTIPDL FFO[XBBSWFSESJFU CJKTUSFTT BOHTU IZQFSBDUJWJ UFJUFOTMBQFMPPTIFJE. Ze is ook ideaal om iemand preoperatief tot rust te brengen en klaar te maken voor anesthesie. - als enkel met Roomse kamille wordt gewerkt, kan men voor deze doelen de olie verstuiven via het geurlampje of er 5 à 10 druppels van in een emulgator aan het badwater toevoegen of ze voldoende verdund in een draagolie druppelsgewijs aanbrengen op de plexus solaris of de wervelkolom. Bij slapeloosheid kan één druppel aanbrengen op de neusvleugels vaak soelaas brengen. - bij PWFSESFWFOFNPUJPOBMJUFJU WFSESJFU BOHTU iUSBDw PQXJOEJOHFOIZ QFSBDUJWJUFJU kan men met de volgende synergie werken: 10 druppels Roomse kamille, 10 druppels Cinnamosma fragrans (Saro), 10 druppels Aniba roseodora (rozenhout) en 20 druppels van een plantaardige olie (bv. abrikozenpitolie): 2 à 3 maal per dag 4 druppels op de plexus solaris aanbrengen en 3 druppels op de binnenkant van de pols, om deze onder de neus te houden en de oliën via een lange en diepe ademhaling te inhaleren. Omdat ze het zenuwstelsel tot rust brengt, kan de etherische olie van 24 # * 0 ( & ; 0 / % t % & $ & . # & 3

Roomse kamille ook ingezet worden bij diverse aandoeningen, als die het gevolg zijn van een onevenwicht in of overspanning van het zenuwstelsel. We denken hierbij aan: - LSBNQFO WBO EF TQJKTWFSUFSJOHTPSHBOFO NBBHLSBNQFO LPMJFLFO TQBTUJTDI DPMPO bvb. 20 druppels Roomse kamille, 30 druppels Mentha X piperita (Pepermunt), 30 druppels Ocimum basilicum ssp. basilicum (Exotische basilicum) en 20 druppels van een plantaardige olie (bv. abrikozenpitolie): 8 à 10 druppels daarvan op de buik aanbrengen 6 à 8 maal per dag volgens noodwendigheid - NBBH[VVS bvb. 20 druppels Roomse kamille, 20 druppels Mentha X piperita (Pepermunt) en 10 druppels Ocimum basilicum ssp. basilicum (Exotische basilicum): 2 druppels van dit mengsel op een stukje brood innemen net na de maaltijd of volgens noodwendigheid - PQTUPUFOWBOFD[FNBFOQTPSJBTJT - QJKOMJKLFNBBOETUPOEFO TQBTNPmMJF - BTUNBPGBEFNIBMJOHTNPFJMJKLIFEFO enkel op advies van een professioneel - NBBHPGEVPEFOVN[XFFS (waartoe ook de ontstekingswerende werking van Roomse kamille bijdraagt): enkel op advies van een professioneel Op de huid is Roomse kamille zowel kalmerend, ontstekingswerend als pijnstillend en ze kan dan ook ingezet worden bij jeuk, eczema, psoriasis, netelroos, ooglidirritatie. Voorbeelden: - CJKFD[FNB 1 druppel Roomse kamille, 1 druppel Helichrysum italicum (Strobloem), 1 druppel Pelargonium X asperum (roosgeranium) en 97 druppels Calendula-olie (goudsbloemolie): 3 maal per dag 4 à 6 druppels van dit mengsel op de letsels aanbrengen - CJKVSUJDBSJB OFUFMSPPT 15 druppels Roomse kamille, 10 druppels Eucalyptus citriodora (Citroeneucalyptus), 5 druppels Mentha X piperita (Pepermunt) en 70 druppels Calendula-olie (Goudsbloemolie): 2 à 6 druppels lokaal aanbrengen, te herhalen volgens noodwendigheid Tenslotte is ook de antiparasitaire werking van Roomse kamille het melden waard. Vooral bij ingewandswormen, waaronder oxyurasis (aarsmaden), kan ze ingezet worden naast bvb. de inname van gemalen pompoenpitten of oregano-olie: ESVQQFMT 3PPNTF LBNJMMF ESVQQFMT .FMBMFVDB BMUFSOJGPMJB 5FB USFF

ESVQQFMT "OJCB SPTFPEPSB 3P[FO IPVU FO ESVQQFMT WBO FFO QMBOUBBSEJHF PMJF CW BCSJLP[FOQJUPMJF NBBMQFSEBHESVQQFMTWBOEF[FTZOFSHJF LJOEFSFOESVQQFMT POEFS EFUPOHBBOCSFOHFOWPPSEFNBBMUJKEFOHFEVSFOEFEBHFOÏONBBMQFS EBHESVQQFMTMPLBBMBBOCSFOHFOPQEFPOEFSCVJLHFEVSFOEFEBHFO

ZUIVER TOT HET EXTREME Alle Omega-3 voordelen die men nodig heeft. Niets van ongewenste onzuiverheden of oxidaties. De superieure kwaliteit van onze visolie hangt af van zijn zuiverheid en integriteit. Nordic Naturals beseft ten volle dat structuur en kwaliteit de werking en efficiëntie van Omega-3 visolie bepalen. Daarom ontwikkelde Nordic Naturals gepatenteerde productieprocessen waardoor we dé referentie werden dankzij onze onberispelijke visoliekwaliteit, en dat al bijna 15 jaar lang. Ons zuurstofvrije productieproces op lage temperatuur garandeert de integriteit van de delicate oliën en elimineert eventuele, schadelijke toxines zoals kwik. Het resultaat: 100% zuiver farmaceutische Omega-3 vetzuren die uw lichaam nodig heeft voor een sterk hart en gezonde hersenen.

EN

C L IN ICA

L LY P R O VEN

VENESS

N

CLI N

EFFECTI

G

E ST

ET • ACT

IO Tot

KU

KLINISCH

IQ U EM

T É • WI R

ET

ES TT

NG

Nordic Naturals-visolie is gegarandeerd vrij van zware metalen (en van meer dan 210 andere toxines). Tests van onafhankelijke instellingen tonen aan dat de waarden 10 keer lager liggen dan de strenge Noorse Medische Norm en Europese Farmacopee. En dat kan van geen andere visolie gezegd worden.

ikker haar:* %d 13 Voor

Na 6 maanden

www.silicea.com

Glanzend haar, stevige huid, sterke vingernagels Kiezelzuur stimuleert de celgroei van binnenuit Kiezelzuur is een opbouwer in ons lichaam. Het stimuleert de opbouw van cellen van binnenuit, waardoor je een stevige huid, sterke vingernagels en gezond, vol en glanzend haar krijgt.* Original silicea Balsem wordt effectief opgenomen door het lichaam. Voor natuurlijke, echte schoonheid van binnenuit.

Al meer dan 50 jaar een succes De nummer 1 in Duitse gezondheidswinkels Miljoenen tevreden klanten

Meer weten? Bel CompleMed 059 27 07 53 PGNBJMJOGP!DPNQMFNFECFtXXXDPNQMFNFECF Exclusief bij de betere dieet- en natuurwinkels

Een klinische studie met 55 vrouwen bevestigt een toename van de haardikte met gemiddeld 13 % na zes maanden regelmatig, oraal gebruik. Verdeler België: MARMA bvba, Esperantolaan 5a, 3300 Tienen, www.marma.be

#BDICMPFTFNUIFSBQJF

$3"#"11-& "QQFM

Laat je de zaken in de juiste verhoudingen zien

4PNNJHFNFOTFOMFHHFOEFMBUXFMIFFMIPPHBMTIFUHBBUPNIVOOFUIFJE SFJOIFJEFOPSEF"MMFTNPFUJOFFO POCFSJTQFMJKLF [VJWFSF TUBBU WFSLFSFO FO [PXFM FFO WVJMUKF PG FFO JOTFDU JO IVO PNHFWJOH BMT FFO QVJTUKF PG XSBUKFPQIFUMJDIBBNWFSWVMUIFOBMNFUBGTDIVX"OEFSFOXJMMFO[PWFFMPSEFFOQFSGFDUJFJOIVOMFWFO EBU[F [JDIWPPSUEVSFOEWFSMJF[FOJOEFUBJMTFOPOCFOVMMJHIFEFOFO[PEFFTTFOUJFOJFUNFFSWBUUFO0NJOEFSHFMJKLF UPFTUBOEFOBMMFTXFFSJOEFKVJTUFWFSIPVEJOHFOUF[JFO POUXJLLFMEF%S#BDIEFCMPFTFNSFNFEJFi$SBCBQQMFw

&FOPWFSESFWFOSFJOIFJETJEFBBM We moeten zeker aan de bloesem van de wilde appel denken bij personen met een overdreven drang naar netheid. Hun afschuw voor allerlei onreinheden en alles wat voor “vuil” doorgaat kan soms ontaarden in een echte schoonmaakwoede. Het huis moet meer dan nodig is, van boven naar beneden gepoetst worden, er mag zeker geen vaat op het aanrecht blijven staan en alles moet onberispelijk proper zijn. Soms is er een huiveringwekkende afkeer voor insecten, bacteriën en virussen. Of is men zo

bang voor een besmetting dat het ondenkbaar is te drinken van het glas van een ander, iemand een kus te geven of van een openbaar toilet gebruik te maken. In negatieve crab apple-toestand voelt iemand zich soms snel uitwendig of innerlijk vies. Dit kan zich uiten in veelvuldig de handen wassen of meermaals douchen per dag. Een paar onschuldige pukkeltjes of een huidaandoening kan hen al vervullen met afschuw voor zichzelf.

#MJOETUBSFOPQEFUBJMT Men mag ook denken aan crab apple bij mensen die zoveel aandacht hebben voor bijzaken en kleinigheden dat ze door de bomen het bos niet meer zien. Door zich obsessief blind te staren op details, is het mogelijk dat ze volkomen van hun stuk zijn of zelfs de slaap laten om een onbenulligheid op het werk of in huis dat niet in orde is. Anderen kunnen zich zodanig verliezen in overmatig ordenen en klasseren, dat het geheel uit het oog wordt verloren.

*OIFUKVJTUFQFSTQFDUJFG Dankzij de remedie op basis van de appelbloesem, laat iemand zich niet meer door kleinigheden ontmoedigen en ziet hij de zaken in de juiste verhoudingen. In plaats van zich nodeloos te concentreren op details en tijd te verliezen in mateloos ordenen, krijgt men meer gevoel voor samenhang van een hogere orde.

8BOOFFSLBONFOOPHBBO$SBCBQQMFEFOLFO -

-

-

-

-

-

26 # * 0 ( & ; 0 / % t % & $ & . # & 3

als men op een overdreven manier bang is voor bedorven voedsel, voor een mogelijke besmetting bij overdreven afkeer of angst voor insecten, bacteriën, virussen als men overdreven aandacht heeft voor bijzaken en onbenulligheden en daarbij de hoofdzaak uit het oog verliest bij een “muggenzifter”, als men zich teveel bezig houdt met details en met onnodig ordenen bij huidaandoeningen als acne, eczema, psoriasis, herpes… als het geestelijke beeld overeenstemt met dat van crab apple; eventueel nagaan of agrimonie daar ook bij past ter ondersteuning van een vastenkuur voor het bestrijden van een kater voor het bestrijden van neveneffekten van chemotherapie, antibiotica, vedovende medicijnen voor het bevorderen van de uitscheiding van gal- en niersteentjes, als het geestelijke beeld overeenstemt met dat van crab apple

#*0-0(*4$)&8*+/5*1

CHÂTEAU LA DORGONNE '3"/,3*+, Toen de Belg Baudouin Parmentier in 1999 een totaal verwaarloosd domein kocht in de Lubéron (Hautes Provence) wist hij dat hij voor een immense opdracht stond. Niet minder dan 8 hectare wijnstokken werden volledig gerooid en opnieuw aangeplant met wijnstokken, meer aangepast aan de grond o.a. Syrah. Dit gebeurde na een grondige studie van de ondergrond met grondstalen die tot 5 meter diepte genomen werden en in samenwerking met een laboratorium gespecialiseerd in biologische micro-analyse. Baudouin had immers van meet af aan besloten uitsluitend biologisch te werken met ook toepassing van methodes uit de biodynamie. Hierbij werd hij bijgestaan door twee autoriteiten in deze teelt nl. Eloi Durbach (van het topdomein de Trevallon) en Claude Bourguignon (bio pionier). Het resultaat was verbazend. De wijnen van “Château La Dorgonne” behoren nu tot de top in de Lubéron regio. Een vijftal jaren geleden werd Baudouin in Frankrijk vervoegd door Nicolas Parmentier, zijn neef, die daarvoor een succesvol bedrijf in Brussel achterliet. Zij kochten dan nog het Domaine de Terres Blanches van Noël Michelin in Les Baux de Provence. Dit domein was in bio en biodynamie sedert 1995. Daarmee beheren zij nu 2 topdomeinen in de Provence/Lubéron.

Een kort overzicht De witte wijnen U $IÉUFBV is een assemblage van 80% Ugni blanc en Rolle met 20% Grenache blanc en Rousanne. De neus vertoont aroma’s van bloemen en meidoorn. In de mond een perfect evenwicht tussen fruit en frisse zuren. In de finale citrustoetsen. Past als aperitief en bij schaalen schelpdieren en verfijnde visgerechten. U &YQSFTTJPO EV 5FSSPJS wordt gemaakt met 80% Grenache blanc en Rousanne samen met 20% Ugni blanc en Rolle. Dit geeft een uitbundig aromatische neus met exotische vruchten. De mond is vet en ruim met voldoende frisheid en aciditeit. De finale is op fruit met witte pel (vooral peer) en vlezig. Uitstekend bij vis met saus en fijn gevogelte. De rode wijnen U $IÉUFBV, samengesteld uit 80% Grenache noir en 20% Syrah. In de neus rood pitfruit en zwarte bessen. In de mond verfijnde zijdeachtige tannine. Een elegante wijn die goed samen gaat met zowel rood als wit vlees, gevogelte en zachte kazen. U &YQSFTTJPO EV 5FSSPJS, een assemblage van 80% Syrah en 20% Grenache noir. Explosieve aroma’s van rood fruit en bloemen, gemengd met fris kreupelhout. Stevige maar fluweelzachte tannine. Kan nu al gedronken worden maar heeft een houdbaarheid van minstens 10 jaar. Een droomwijn bij rood vlees, wild en bereidingen met zwarte truffel. Om van te genieten… Antoon DE PAEPE Invoerder voor België: www.biotiek.be

Bio, ook in uw glas! Het grootste aanbod van biologische wijnen uit : Frankrijk, Italië, Duitsland, Bulgarije, Oostenrijk, Spanje, Portugal, Australië, Argentinië, Chili en Zuid Afrika.

BIOTIEK

Invoerder Groot- en kleinhandel 270 wijnen van 79 biologische en biodynamische wijnbouwers

Degustatiedagen in Zoersel en Galmaarden-Vollezele Vraag vrijblijvend uitnodiging, prijslijst en wegbeschrijving OF kijk voor alle info op

www.biotiek.be Adres ZOERSEL : BIOTIEK Ten Hoflaan 22 2980 Zoersel Tel. 03-312 24 38

Adres Huis Pelsenbroek Langestraat 6 1570 Vollezele Tel. 054-56 91 21

# * 0 ( & ; 0 / % t % & $ & . # & 3

‘Help, mijn man is depressief!’ %Ï[JFLUFWBOEFTUFFFVX bedreigt steeds meer relaties

%FQSFTTJFJTEÏ[JFLUFWBOEFTUFFFVX.BBSOJFUBMMFFOXJFEFQSFTTJFGJT MJKEUPOEFSEJFUPFTUBOE)FFM EJLXJKMTXPSEUPPLEFPNHFWJOHoNFUEFQBSUOFSWPPSPQoNFFHFTMFVSEJOFFOOFHBUJFWFTQJSBBM&FOSFMBUJF XBBSJOÏÏOWBOEFUXFFQBSUOFSTFFOEFQSFTTJFIFFGU LPNUEBOPPLWBBL[XBBSPOEFSESVLUFTUBBO)PFHB je daarmee om? Depressie is geen zeldzaamheid en komt in deze donkere wintermaanden nog meer voor dan in de rest van het jaar. Ongeveer één op tien Belgen krijgen eens in hun leven een depressie. Vrouwen lopen tweemaal meer risico op een depressie dan mannen. Men schat dat depressie jaarlijks de aanleiding is voor meer dan de helft van de 2.100 zelfdodingen en ongeveer 25.000 zelfdodingspogingen in België. De Wereldgezondheidsorganisatie voorspelt dat depressie in 2020 de belangrijkste aandoening in de ontwikkelde landen zal zijn. Nu al is depressie wereldwijd de vierde grootste oorzaak van ziekte en invaliditeit. Paradoxaal genoeg is depressie de meest verspreide, maar wellicht ook de minst erkende, van alle ziektes. Met een totaal van zowat 100 miljoen depressieven in de wereld en met een onrustwekkende waaier aan gevolgen op sociaal en economisch vlak, is depressie terecht één van de voornaamste bekommernissen van de gezondheidsautoriteiten. En naar alle waarschijnlijkheid zal het aantal gevallen nog toenemen. 28 # * 0 ( & ; 0 / % t % & $ & . # & 3

Partner in rouw De Nederlandse klinische psycholoog Huub Buijssen schreef het boek ‘Als je man, dochter, zus... depressief is’. “De naaste omgeving lijdt net zo goed onder een depressie als de patiënt zelf”, stelt hij. “Een depressie is wel even iets anders dan de maandagochtendblues. Bij een dipje voel je je rot, met een zware depressie voel je soms juist niks. En paradoxaal genoeg is deze leegte de allerergste vorm van zielenpijn. Depressie komt uit het Latijn en betekent ‘neerdrukken’, een juiste benaming. Door een zwembad vol water lopen is al zwaar, maar een mens met een depressie waadt door meters stroop. En dan zegt zijn omgeving: ‘Kom op, je moet gewoon willen’. Maar bij de depressieve mens schort het aan het kúnnen willen. Zijn startmotor is stuk.” “Trap niet in die valkuil van adviseren: ‘Doe eens vrolijk, geniet eens’. Zelf zou hij niets liever willen en die adviezen ondermijnen zijn toch al lage zelfvertrouwen. Vermijd het dwingende woordje ‘moeten’: ‘Jij moet

i#PPTXPSEFOIFFGUHFFO[JO Je wordt toch ook niet boos als iemand reuma of een gebroken been heeft?” eens een uurtje naar de sportschool, goed voor je’. Zeg niet: ‘Je bent de laatste tijd zo nors en nukkig’. Zeg: ‘Ik zie dat er iets aan de hand is met je, je lacht minder, bent heel vroeg wakker, klaagt dat je moe bent. Zo ken ik je niet, ik maak me zorgen, is er iets?’ Verlang niet meteen een antwoord, maar kom er enkele dagen later op terug. Toegeven dat je de kar niet meer trekt, is niet gemakkelijk. Mensen met een depressie hebben iemand nodig, maar ze zijn dubbel. Ze willen wel én geen hulp.” En wat met de nefaste gevolgen binnen een relatie? “Als naaste verkeer je ook in rouw. Die man met die depressie is niet jouw man. Hij is veranderd. Dat verdriet mag je met hem delen, maar hem niet verwijten. Hij is niet depressief om jou het leven zuur te maken. Wees kwaad op de ziekte, niet op hem, hij lijdt al genoeg. Hij heeft een ‘radar’ voor jouw irritatie en wordt dan nog somberder, zodat jullie meer en meer uit elkaar komen te staan. Met als gevolg dat er straks mogelijk twee depressieven zijn. Drop je zorgen, angst en wrevel bij derden. Ook al komt daar schaamte bij kijken. Want die man of dochter die zo ongelukkig is, is wel een deel van jou. Maar maak jezelf geen verwijten: ‘Hij heeft alles en is toch depressief, dus moet ik wel tekort geschoten zijn’. Aan jou ligt het niet.”

BIO

VLIERSIROOP

versterkt de weerstand, verzacht de keel en luchtwegen

XQLHNHFRPELQDWLHYDQKHWEHVWHYDQGH vlierbessen met vlierbloesems RQGHUVWHXQWKHWDIZHHUV\VWHHPHQKHOSWRQV ZDSHQHQWHJHQYUHHPGHLQGULQJHUVGDQN]LM KHWKRJHJHKDOWHDDQDQWKRF\DQHQ YHU]DFKWGHVOLMPYOLH]HQYDQGHOXFKWZHJHQ HQKHOSWYULMHUWHDGHPHQGRRUGHQDWXXUOLMNH slijmstoffen ]RQGHUVXLNHURSEDVLVYDQRQJHUDI¿QHHUGH WDUZHVWURRS

Zoek hulp! “Een depressie heb je nooit alleen. Het is een zware belasting voor een relatie of een vriendschap”, beaamt Marian Henderson. Zij schreef als ervaringsdeskundige over het thema het boek ‘De aap op mijn rug – Omgaan met depressies, hoe doe je dat?’ “Er gaat een heel teneergeslagen sfeer uit van iemand die depressief is. In die sfeer is het moeilijk om optimistisch te blijven. Het lukt namelijk niet om de ander op te vrolijken. Als je echt depressief bent, vind je niets meer leuk. Als toeschouwer kan dat heel frustrerend zijn. Vaak is het ook heel moeilijk om nog contact te maken met je depressieve geliefde. Hij is zo in zichzelf gekeerd, dat hij haast niet te bereiken is. Daar kan je je heel eenzaam en moedeloos door voelen. Ik denk dat het als partner heel belangrijk is om je te realiseren dat depressiviteit een ziekte is, net als heel veel andere kwalen. Boos worden heeft geen zin. Je wordt toch ook niet boos als iemand reuma of een gebroken been heeft? Beter kun je proberen om toch begrip en geduld te hebben.” “Als zus, vriendin en zeker als partner van een depressief iemand heb je veel incasseringsvermogen nodig. Ik kan me best voorstellen dat relaties en vriendschappen hierdoor springen. Maar erg blijft het wel, die ander is ziek en kan daar zelf niets aan doen. Vaak is het zo dat iemand zelf niet zo snel in de gaten heeft dat hij of zij (weer) afzakt. Een depressie ontstaat sluipend, je glijdt heel langzaam af. Het kan zijn dat je het als partner eerder in de gaten hebt dan de persoon in kwestie zelf.” “Blijf vooral niet bij de pakken zitten”, besluit ze. “Als je depressief bent, vind ik dat je het aan je omgeving verplicht bent om je best te doen om beter te worden. Het is voor iedereen heel destructief om lang met een depressie te blijven rondlopen. Zoek hulp! Praten met een deskundige is verstandig en ook antidepressiva kunnen goed helpen. Natuurlijk zitten er nadelen aan die medicijnen, maar soms heb je geen keuze. Mensen kunnen zich er erg tegen verzetten en modderen dan gedurende maanden maar wat aan, terwijl ze zich binnen een paar dagen al beter zouden kunnen voelen.” (VD)

hooggeconcentreerd!

BIO

VLIERSIROOP: helpt je beter winterse aanvallen af te slaan!

Verkrijgbaar in alle natuurvoedingswinkels. Info: Mannavita 056 43 98 52 [email protected] - www.mannavita.be

# * 0 ( & ; 0 / % t % & $ & . # & 3 29

BioGezond Info

Nieuw bij Dieximport Dr. Fix Hands Winterhanden Wonder Zalf In de winter hebben veel mensen last van droge en pijnlijke handen. Door de koude, vochtige lucht en de weersinvloeden vertraagt de reactie van de bloedvaten, waardoor er minder zuurstof en voedingsstoffen in het weefsel komen. Zo ontstaat jeuk, kloofjes en scheurtjes op je handen, wat ook wel winterhanden wordt genoemd. Het beste dat u hier tegen kunt doen is zorgen dat u voldoende vocht binnen krijgt, en smeren met een beschermende, voedende zalf of handcrème. Sheabutter en zuivere Calendula extracten geven verlichting en beschermen uw handen direct. Het helpt het vochtgehalte van de huid weer op peil te brengen en voorkomt uitdroging. Uw handen worden in recordtijd in topconditie gebracht. Om het beste resultaat te behalen, brengt u een crème ’s ochtends aan voor bescherming gedurende de dag en ’s nachts om uw handen te laten herstellen. Door met een masserende beweging de crème aan te brengen krijgen uw handen een weldadige behandeling. Zo zijn pijnlijke en geïrriteerde handen snel verleden tijd. PK Benelux BVBA Henri van Heurckstraat 15 2000 Antwerpen Meer weten? 0800 – 73183 (gratis/gratuit) www.pkbenelux.com

Nieuw bij Mannavita Mannavita brengt een aantal eindejaarspromo’s. Bij ladrôme is er de bio geschenkdoos “welzijn & genoegen” , met macadamia olie 100 ml, 1 ess. olie ylang ylang 10 ml, 1 ess. olie zoete sinaasappel 10 ml, 1 sfeerspray kerstmagie 30 ml en 1 boekje ‘etherische oliën’. Er is ook de bio sfeerspray ‘kerstmagie’ 30 ml, samengesteld op basis van 4 bio essentiële oliën. Nieuw bij la binchoise is bio-bier la binchoise “whisky” scott 75 cl, een artisanaal bio-bier gerijpt in bio whisky vaten van scott ; een geslaagd huwelijk als resultaat van brouwmeesterschap. la binchoise organic’ triple 8,5° is nu ook in magnum 1,5 l. Nieuw bij Meneau is de bio gluhwein (11,5%) van 75 cl., een gearomatiseerde kruidendrank op basis van bordeauxwijn, water, ruwe rietsuiker en natuurlijke aroma’s van kruidnagel, kaneel en citroenschil. op het etiket staan de ingrediënten als bio gemeld, maar is er geen logo op producten omdat dit niet voorzien is momenteel voor bio gearomatiseerde wijnen. Nieuw bij Eden is de bio punch zonder alcohol, zonder suiker, gezoet met appeldiksap, in 2 soorten: bio aronia-zwarte bes punch 750 ml, en bio granaatappelpunch 750 ml.

30 # * 0 ( & ; 0 / % t % & $ & . # & 3

$NH 30;&/#055&-5*.&%3&-&"4&WBO"-5*4" is een krachtig vitamine C preparaat in combinatie met rozenbottels. Dit voedingssupplement in vegetarische vorm bevordert de normale werking van het afweersysteem, kan bijdragen in de vermindering van uitputting (bij gebrek aan energie en kracht) en vermoeidheid (fysische en mentale zwakheid) en kan bijdragen tot normale pshychologische functies. Elke tablet bevat 1000mg vitamine C en 25mg rozenbottels als aanvulling. Inhoud: 100 tabletten. $ NH #6''&3&% &45&3*'*&% 5*.&% 3&-&"4& WBO "- 5*4" is een krachtig veresterd vitamine Cpreparaat in combinatie met bioflavonoiden, acerola en rutine. Dit voedingssupplement in vegetarische vorm bevordert de normale werking van het afweersysteem, kan bijdragen in de vermindering van uitputting (bij gebrek aan energie en kracht) en vermoeidheid (fysische en mentale zwakheid) en kan bijdragen tot normale pshychologische functies. Elke tablet bevat 1000mg vitamine C, 500mg citrusbioflavono n, 50mg acerola en 50mg rutine. Inhoud: 90 tabletten.

Feest bij Hagor Feest op tafel

Het einde van het jaar is in zicht. Kerstmis en de jaarwisseling zorgen voor een drukke periode in de winkels. De focus van Hagor ligt op lekker eten, genieten en gezelligheid. Hun actieaanbod werd daarop afgestemd; heerlijke producten voor alle maaltijden en voor bij de koffie. In navolging van de eerder opgenomen Prosecco Frizzante DOC Treviso (artnr. 3003407) werd nu ook een Prosecco Rosé van Lajara opgenomen. Alleen mag deze licht mousserende wijn, door een nieuwe Italiaanse wetgeving, geen Prosecco Rosé meer heten. Vandaar de benaming Rosé Frizzante. Een feestelijke wijn, zeer geschikt voor de eindejaarsdagen. Eerder dit jaar kregen de huiswijnen rood, wit en rosé van Natuvin een nieuwe frissere uitstraling. Nu zijn de zogenaamde Natuvin Landenwijnen aan de beurt. De Natuvin Bouches de Rhône rouge, is de eerste in de rij. In het wijnaanbod vinden we ook nog de biochampagne J. Ardinat, de bio prosecco Pizzolato, de biocava Azimut, en een ganse reeks wijnen van het huis Ycaro. Green&Black’s neemt 3 chocolade-varianten in haar gamma op. Het betreft pure chocolade met gember, pure chocolade met kersen en melkchocolade met caramel. De caramel-variant is een melkchocolade reep met een zachte caramelvulling. De twee andere varianten zijn pure chocoladerepen, met een cacaopercentage van 60%.

NIEUW • VRIJ VERKRIJGBAAR

Professionele siliconentherapie voor de behandeling van littekens Een litteken is iets wat u over-

en vervaagt littekens als gevolg

komt en vaak heeft u geen

van brandwonden, acne, ope-

controle over de vorming van

raties, verwondingen of huid-

een litteken. Een litteken is

infecties. De gel kan zowel op

vaak ontsierend maar kan ook

verse als oudere littekens wor-

klachten met zich meebrengen

den toegepast. Door het gebruik

zoals jeuk, pijn, verdikkingen

van Scarmed® worden littekens

en roodheid.

vlakker, zachter, meer elastisch en minder zichtbaar. Daarnaast

Scarmed® is een medisch hulp-

vermindert Scarmed® roodheid,

middel in de vorm van een

verkleuring, verdikking van de

transparante siliconengel. De

huid en jeuk en verlicht het pijn

gel vermindert littekenvorming

van littekens.

19 gram € 1795

PK Benelux BVBA, Henri van Heurckstraat 15, 2000 Antwerpen. Meer weten?

0800-73183 (gratis)

www.pkbenelux.com

Dit product is verkrijgbaar in alle natuurwinkels

V.U. Hagor NV Remylaan 4C bus 9 3018 Wijgmaal

Deel de geheimen van de natuur Met LunaeTerra haalt u Demeter-producten in huis, geteeld volgens de biologisch-dynamische landbouwprincipes. Onze vruchten zijn gekweekt met een onwrikbaar respect voor het landschap, door middel van een natuurlijk bodembeheer en in symbiose met de biodiversiteit. Wij delen met u de geheimen van de natuur door de allerkrachtigste producten op uw tafel te zetten.

VERRASSEND LEKKER! De vruchtensappen van LunaeTerra, de natuurlijke kracht. Nu in uw Biowinkel.

www.demeter-bd.nl

Bio-ecologisch bouwen. Stevia. Aloë. Gammalinoleenzuur. Uw natuurwinkel: uw partner in gezondheid! Bio breekt door in de bouw!

Recommend Documents