Gevarenzones bij veganisme en vegetarisme. Met bio in bad Ongeraffineerde rode palmolie, UW NATUURWINKEL, UW PARTNER IN GEZONDHEID!

Infoblad over Gezond Leven 8ste jaargang / nummer 5 / oktober 2013 Afgiftekantoor: 8500 Kortrijk 1-2 P408659

V.U.: Evolution Media Group, Vlasstraat 17 - 8710 Wielsbeke

Verschijnt 6 x per jaar in februari, april, juni, september, oktober, december

Gevarenzones bij veganisme en vegetarisme Met bio in bad Ongeraffineerde rode palmolie, ‘bom’ van natuurlijke vitaminen A en E

UW NATUURWINKEL, UW PARTNER IN GEZONDHEID!

inhoud 04 08 10 15 17 22

Streng vegetarisme en veganisme De nutritionele gevarenzones

Met bio in bad Ongeraffineerde rode palmolie, ‘bom’ van natuurlijke vitaminen A en E

Bio-kiemen Klein, maar reuzegezond

Griep (influenza) De passiebloem En verder… q BioGezondKoken q WijnHoekje q BioGezondInfo q Geert’sHoekje

colofoon

24 28 30 30

BioGezond

2012

is een tweemaandelijks infoblad voor de natuurwinkelklant Abonnement: €13 Buitenland: €28 reknr.: 385-0451160-76 BIC NR: BBRUBEBB ING, Staatsbaan 147, B-9870 Zulte IBAN NR: BE16 3850 4511 6076

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

EINDREDACTIE

Piet Desmyter ADRES

Evolution Media Group Vlasstraat 17 - 8710 Wielsbeke Tel. 056-60 73 33 Fax 056-61 05 83

PUBLICITEIT

Geert De Vuyst GSM 0477-930 255 Mail: [email protected] Peter Verbeke

P. DesmyterÊUÊVlasstraat 17 - 8710 Wielsbeke Advertenties en publiscopiën kunnen zonder enige motivering worden geweigerd. De uitgever wijst elke aansprakelijkheid voor de inhoud van de advertenties af. De inhoud van elke advertentie en publiscopie valt onder de verantwoordelijkheid van de adverteerder.

OKTOBER 2013

BioGezond

3

De nutritionele gevarenzones bij streng vegetarisme en veganisme Het staat als een paal boven water dat de hoofdmoot van onze voeding plantaardig moet zijn. Groenten en fruit, noten en zaden, volle granen, peulvruchten, kiemen en algen, het liefst allen van biologische en ongeraffineerde kwaliteit, vormen dan ook de absolute basis voor een goede gezondheid. Sommigen gaan daarin nog een stap verder en sluiten om ethische -, filosofische -, religieuze - of gezondheidsredenen dierlijke voeding (bijna) helemaal uit. Helaas kunnen veganisme en streng vegetarisme, uiteraard naast niet onbelangrijke gezondheidsvoordelen, ook gevaren voor de gezondheid inhouden! Een overzicht van de mogelijke nutritionele gevarenzones. Het staat als een paal boven water dat de hoofdmoot van onze voeding plantaardig moet zijn.

Vitamine B12 Vitamine B12, een vitamine die essentieel is in het lichaam voor een vlotte celdeling en een goede functie van het zenuwstelsel, is eigenlijk bijna uitsluitend in dierlijk voedsel te vinden. In plantaardig voedsel zitten heel vaak ‘corrinoïden’ met een gelijkaardige structuur, maar zonder eigenlijke vitamine B12-werking (vb. tempeh). Tot op heden is spirulina de enige plantaardige bron waarin met zekerheid humaan actieve vitamine B12 (methylcobalamine) is aangetoond, maar dan weer niet in die mate dat ze als enige voedingsbron zou kunnen fungeren. Gelukkig beschikken sommige strenge vegetariërs en veganisten over een darmflora die voldoende actieve vitamine B12 aanmaakt, maar die vormen eerder uitzondering op de regel. Het kan jaren duren vooraleer een vitamine B12-gebrek zich manifesteert (begin doorgaans na 3 à 4 jaar), maar ze kan wel onaangename tot ernstige gevolgen hebben: d bloedarrmoed de, meer bepaald ‘pernicieuze anemie’ met als mogelijke symptomen duizeligheid, bleekheid, kortademigheid, hartkloppingen, vermoeidheid… d meer kaans op zwakke weersstand door een gebrek aan witte bloedcellen d meer kaans op p een baby met spina bifida of ‘open ruggetje’ bij zwangere vrouwen d meer kans op neurologische symptomen: d vergeettachtiigheid, verward denken tot seniele dementie d lusteloo osheid, nervositeit, depressiviteit d gevoelssstoornissen (voosheid, gevoelloosheid), tintelingen in vingers en tenen, coördinatieverlies, spierzwakte d de ziektte van n Alzheimer d meer kaans op p atherosclerose e en hart- en vaatziekten: vegetariërs hebben vaak een veel hoger gehalte aan het vrije radicaal

4

BioGezond

OKTOBER 2013

homocysteïne, een vrij radicaal dat de vaatwand ontsteekt d ‘atrofiscche gastritis’ van de maag (met te weinig afscheiding van intrinsieke factor, nodig voor de opname van vit B12) d mondsllijmvlliesbeschadiging g, rode en gladde ontstoken tong, constipatie d meer kans op verminderde vrruchtbaarheid bij de man

Essentiële aminozuren Essentiële aminozuren zijn aminozuren die het lichaam niet zelf kan aanmaken uit andere aminozuren en die bijgevolg door de voeding moeten aangeleverd worden. Essentiële aminozuren zijn belangrijk voor de aanmaak van duizenden eiwitten in het lichaam, die zowel op structureel als op functioneel niveau een rol vervullen. In tegenstelling tot dierlijke eiwitten, mankeren plantaardige eiwitbronnen (met uitzondering van biergist, spirulina, chlorella en in mindere mate soja) altijd één of meerdere essentiële aminozuren. Door verstandig combineren van plantaardig voedsel – waarbij in dezelfde dag zowel peulvruchten, noten, zaden als volle granen worden gegeten - zullen misschien wel alle essentiële aminozuren aangeleverd worden, maar dit zelden in een goede verhouding. Zo kunnen tekorten optreden van methionine, lysine, fenylalanine en tryptofaan en zelfs van het niet-essentieel aminozuur cysteïne. Dergelijke tekorten kunnen in bepaalde gevallen het immuunsysteem verzwakken, de leverontgifting in het gedrang brengen, de sterkte en volume van het spierstelsel negatief beïnvloeden en de kwaliteit van enzymen verminderen.

Taurine, L-carnitine en creatine Streng vegetarisme kan ook leiden tot tekorten van de aan aminozuren verwante stoffen taurine, L-carnitine en creatine. Taurine is ondermeer belangrijk voor een goede samenstelling en optimale consistentie van de gal, met minder kans op vorming van galstenen.

Zorg voor voldoende zeewier in de voeding, want dat zijn de allerrijkste jodiumbronnen!

Taurine is ook van belang voor een goede hartwerking en een normale bloeddruk. L-carnitine dan weer, is een transportmolecule voor vetzuren, die mee instaat voor een goede vetstofwisseling en vetverbranding. Zo is L-carnitine belangrijk voor een optimale energievoorziening van de hartspier, die naast glucose ook heel wat vetzuren verbrandt. Van creatine is aangetoond dat het niet alleen de spierwerking ondersteunt bij korte, krachtige inspanningen, het bevordert ook de werking van het geheugen.

Vitamine D In een klimaat als het onze is de blootstelling aan de zon bij de meesten onvoldoende om het jaar door een goede bloedspiegel van vitamine D te verkrijgen. Daarom zijn aanvoer via de voeding en in veel gevallen ook voedingssupplementen tijdens herfst en winter onontbeerlijk. Nu zijn de voedingsbronnen van vitamine D vooral dierlijk: vette vis, boter en melkproducten. Nadat bij kinderen op een veganistisch dieet al vaker melding werd gemaakt van problemen met de botontwikkeling (rachitis of Engelse ziekte), werd enkele jaren geleden ook aangetoond dat vegetariërs en veganisten respectievelijk een botdichtheid hebben die 4 % en 6 % lager is dan omnivoren. Vermits inmiddels duidelijk is geworden dat vitamine D naast zijn belang voor botten en tanden, ook een niet onbelangrijke rol vervult op het vlak van spierwerking, weerstand, bescherming tegen auto-immuunziekten en kanker, is het voor vegetariërs en veganisten aangewezen om de bloedspiegel aan vitamine D op te volgen (liefst > 50 of zelfs 80 nmol/L) en bij gebrek supplementen te nemen. Er is één uitweg: paddenstoelen blijken een goede plantaardige bron te zijn van werkzame vitamine D.

Selenium Omdat West-Europese landbouwbodems door eenzijdige teeltechnieken, het gebruik van kunstmest en de neerslag van zure regens, vaak uitzonderlijk arm zijn aan selenium, bestaat er bij streng vegetarisme de kans dat er te weinig selenium wordt aangevoerd. Nochtans is dit sporenelement zeer belangrijk voor de immuniteit, de bescherming tegen kwaadaardige cellen, de schildklierfunctie en de voortplanting. Tekorten kunnen dan bijdragen tot het ontstaan van degeneratieziekten (kanker, reumatoïde artritis, ziekte van Alzheimer, MS, hart- en vaatziekten), allergie, verminderde weerstand, mannelijke en vrouwelijke onvruchtbaarheid en verminderde schildklierfunctie. Gelukkig zijn noten en in het bijzonder paranoten of brazilnoten een goede bron van selenium.

IJzer Dierlijke bronnen van tweewaardig positief en ‘haemgebonden’ ijzer zoals vlees, gevogelte, eieren, lever en vis, zijn gemiddeld 3 tot

Paddenstoelen blijken een goede plantaardige bron te zijn van werkzame vitamine D.

5 maal beter opneembaar dan plantaardige ijzerbronnen van driewaardig positief ijzer zoals groene groenten, zaden, peulvruchten en granen. In eerstgenoemde plantaardige bron bevordert gelukkig vitamine C een betere opname van ijzer, terwijl in die laatste twee fytinezuur zorgt voor een mindere opname van ijzer. Als daarnaast bij de maaltijden koffie of thee (bronnen van tannines) wordt gedronken en er ook veel fytinerijke volle granen (uitzondering: volkoren desembrood) worden gegeten, dan wordt er nog minder ijzer uit de voeding opgenomen. Bloedarmoede door ijzergebrek (ferriprieve anemie) komt dan ook vaak voor na 7 à 8 jaren van een streng vegetarische levenswijze, in het bijzonder bij menstruerende vrouwen. Spirulina en ‘broken cell wall’ chlorella zijn vooral hier de aanraders als men geen dierlijke ijzerbronnen wil consumeren.

Jodium Het sporenelement jodium wordt heel sterk onderschat (zie BIO GEZOND 2/2013). Niet alleen is het cruciaal voor de geestelijke ontwikkeling van kinderen, ook de schildklierfunctie en de algemene stofwisseling is ervan afhankelijk. Jodium zou ook een zeer belangrijke rol vervullen in de preventie van borstkanker. Jodium zit onder meer in ongeraffineerd zeezout, maar gezien het advies om minder zout te eten de laatste decennia door velen werd opgevolgd, heerst er wereldwijd een jodiumtekort onder de bevolking. Zo zou jodiumgebrek onder de Amerikanen op 30 jaar tijd vertienvoudigd zijn. Het in veel landen verplicht gebruik van gejodeerd zout door bakkers, lost deze situatie onvoldoende op, gezien er steeds minder brood en meer ontbijtgranen worden gegeten. Vermits vis en schaaldieren rijke jodiumbronnen zijn, vertonen ongeveer 25 % van de vegetariërs en liefst 80 % van de veganisten een jodiumtekort met bijgevolg meer kans op een trage schildklierfunctie (met mogelijk sufheid, apathie, kouwelijkheid, spierzwakte, overgewicht…) en mogelijk ook op borstkanker. Gelukkig kan door veganisten en strenge vegetariërs hierop geanticipeerd worden door te zorgen voor voldoende zeewier in de voeding, want dat zijn de allerrijkste jodiumbronnen!

Zink Het mineraal zink is amper aanwezig in groenten en fruit en is minder prominent aanwezig in granen. Noten, zaden, pitten en peulen zijn geen slechte voedingsbronnen, maar het hoge gehalte fytinezuur in plantaardige voeding kan de opname van zink verminderen. Zink is heel belangrijk voor de groei, de immuniteit, de antioxidantenstatus, de voortplanting en de huid en tekorten kunnen zich uiten in: sneller infecties en allergieën; huidsymptomen (slecht genezende wonden, sneller huiduitslag, acne), verslaving aan zoet, eetlustgebrek, dwangmatig eetgedrag (anorexia, boule-

OKTOBER 2013

BioGezond

5

Omega-3-vetzuren (DHA)

mie), witte vlekjes op de nagels, meer kans op onvruchtbaarheid, prostaathypertrofie, seksuele immaturiteit, gestoorde glucosetolerantie, diabetes en hypoglycemie… Met noten (amandelen!), zaden (sesam!), groene bladgroenten, peulvruchten en koolsoorten bestaan er veel goede plantaardige calciumleveranciers.

Bij een vegetarische levenswijze met voldoende groene groenten, lijnzaad(olie) en walnoten, is er meer dan voldoende aanvoer van het stamvetzuur van de omega-3-vetzuren: alfalinoleenzuur (ALA). In principe kan dit ALA vervolgens in het lichaam omgezet worden tot de zogenaamde ‘visolievetzuren’ eicosapentaeenzuur (EPA) en docosahexaeenzuur (DHA). Maar dit gebeurt – zeker als men een dagje ouder wordt - maar met mondjesmaat: respectievelijk met 8 tot 20 % en met 0,5 tot 9 %. Hoewel ALA op zichzelf al ontstekingsremmende en bloedcirculatie bevorderende effecten vertoont, kunnen vegetariërs niet zelden een gebrek vertonen aan EPA en vooral aan DHA, vetzuren die cruciaal zijn voor hart- en bloedvaten, de geestelijke instelling, het geheugen en cognitief functioneren, het afremmen van ontstekingsreacties (gewrichten, longen), de immuniteit, de vruchtbaarheid en, de huid. Zwavel

Vitamine A Een verstandige plantaardige voeding met veel groenten en fruit bevat een overvloed aan carotenen, pigmenten die bijdragen tot gezonde slijmvliezen, een gave huid, een sterke weerstand en goed functionerende ogen. Maar ze mankeert wel retinol, de dierlijke vorm van vitamine A. Tot enige jaren geleden werd aangenomen dat het plantaardige bètacaroteen vlot in de lever werd omgezet tot retinol, maar dat blijkt voor velen niet zo evident te zijn. Een gebrek aan retinol kan zich uit in: huidproblemen, (abnormale verhoorning en eelt, droogte, schilferen, trager genezen), slijmvliesproblemen (zoals chronische problemen van de sinussen en de luchtwegen), zwakke weerstand, nachtblindheid, gevoeligheid voor zonnebrand…..

Zwavel is zeer belangrijk voor de lichaamsontgifting, voor alle bindweefselstructuren, voor sterke haren en nagels, gezond kraakbeen, sterke botten en een goede weerstand. De sterkst geconcentreerde voedingsbronnen van zwavel zijn dierlijk: vlees, orgaanvlees, gevogelte, vis, eieren en zuivelproducten. Een strikt plantaardige voeding zou daarom kunnen mogelijk bijdragen tot sneller optreden van gewrichtsklachten, spier- en peesblessures, trager herstel van blessures, verminderde immuniteit en allergieën. Gelukkig kan zwavelgebrek in de meeste gevallen voorkomen worden als ruimschoots gebruik wordt gemaakt van de uienfamilie (knoflook, ui, prei) en de koolsoorten (broccoli, spruiten, boerenkool..).

Uw bed op uw “bodymaat” met onze unieke LI-LA ondersteuning • Nadruk op perfecte LI-LA verhouding ( lineaire-laterale ondersteuning in elke lighouding )

• De beste natuurlijke grondstoffen ter wereld 100% bio-gecertifieerd

Bedden, lattenbodemsystemen en matrassen op uw maat en lighouding aangepast zowel voor jong en oud.

Kom deze vrijblijvend uittesten in één van onze showrooms.

• Unieke relatieve lattenondersteuning: zachte en harde ondersteuning in diverse zones

• Ontwerp en confectie door een team van

www.greensleep.com

gespecialiseerde vaklui te Lauwe

Perfecte ergonomische ondersteuning

Druk wegnemend Linker- en rechterkant volledig aanpasbaar

Verbeterde slaapkwaliteit

Naturally the world’s best beds

6

BioGezond

Ergodôme - Sint-Janslaan 19 - 8500 Kortrijk - 056/311 266 Abka Beddenbedrijf - Lauwestraat 43 - 8560 Wevelgem - 056/40 16 70 Six Sense - Surmont de Volsbergestraat 3 - 8900 Ieper - 0497/32 67 51 Bioshop Mordan - Christinastraat 69 - 8400 Oostende - 059/50 52 45 Cocquyt Meubelen - Prins Leopoldstraat 14 - 8310 Sint-Kruis - 050/35 49 84 Liparos - Meileveld 39 - 9620 Zottegem - 09/360 12 54 Bioshop Pimpernel - Antwerpsesteenweg 450 - 9040 St. Amandsberg 09/228 54 22

OKTOBER 2013

Bio Home - Vaartkom 41 - 3000 Leuven - 016/23 71 24 Bioshop De Pimpernel - Patersstraat 88 - 2300 Turnhout - 014/41 77 76 't Biokruidenierke Hasselt - St.-Truidersteenweg 22 - 3500 Hasselt - 011/22 63 91 Hét Natuurhuis - Eethuisstraat 128-140 - 2170 Merksem - 03/645 50 42 Hét Natuurhuis - Otto Veniusstraat 29 - 2000 Antwerpen - 03/233 23 56 Nirwana - De Bruynlaan 127 - 2610 Wilrijk - 03/820 98 36 Vagora - Jules Moretuslei 412 - 2610 Wilrijk - 03/825 03 47

Verzadigde vetten Al te vaak worden verzadigde vetten in het verdomhoekje gestopt als zijnde grote boosdoeners en de oorzaak van hart- en vaatziekten. Dat laatste is pertinent onwaar (zie artikel over ongeraffineerde rode palmolie elders in BIO GEZOND); bovendien hebben we verzadigde vetten absoluut nodig hebben voor een goede gezondheid (uiteraard in balans met de onverzadigde vetten) en zijn ze zeer stabiel bij verhitting. Verder zijn het meestal de industrieel bewerkte, geraffineerde, geharde en verhitte poly-onverzadigde plantaardige vetten, die onze gezondheid schaden, want die leveren ons boosdoeners als peroxiden en transvetten. Dierlijk voedsel is bij uitstek de bron van verzadigde vetten. Maar de interessantste verzadigde vetzuren, de korteketen ‘medium chain’ triglyceriden zitten wel in een plantaardige olie: ongeraffineerde kokosolie. Ook ongeraffineerde rode palmolie bevat, naast mono-onverzadigde vetzuren, voor de helft verzadigde vetten.

NATAOS KEY NUTRITION

Calcium Vooral wanneer bij streng vegetarisme heel veel volkoren graanproducten worden gebruikt, kan door de overmaat aan fytinezuur de opname van calcium in het gedrang komen. Maar verder wordt al te vaak en totaal onterecht zuivel als de enige echte calciumbron naar voor geschoven, want met noten (amandelen!), zaden (sesam!), groene bladgroenten, peulvruchten en koolsoorten bestaan er veel goede plantaardige calciumleveranciers.

Co-enzym Q10 Co-enzym Q10 speelt een belangrijke rol in de energiestofwisseling, in de werking van skeletspieren en de hartspier en in de antioxidante bescherming van organen zoals hersenen, lever, nieren, hart en pancreas. Vooral vegetariërs die vetarm eten, kunnen een gevaar lopen op gebrek aan co-enzym Q10, want naast vette vis (makreel, zalm, sardines) en rundvlees, komt co-enzym vooral voor in ongeraffineerde oliën, zaden (sesam), noten en pinda’s.

Besluit Wie geen gevaren wil lopen op potentiële tekorten van de hierboven opgesomde nutriënten, kan overwegen om in beperkte mate toch wat dierlijke voeding van een goede kwaliteit tot zich te nemen. We denken hierbij aan biologische gefermenteerde melkproducten zoals yoghurt, kefir en kwark (veeleer dan aan melk en kaas), aan vette vis (2 maal per week), aan biologische eieren en eventueel aan biologisch gevogelte. Indien daar geen sprake van kan zijn, dan kunnen aan het individuele geval aangepaste voedingssupplementen overwogen worden. Als ook deze absoluut van plantaardige oorsprong moeten zijn, dan heeft men ter beschikking: d spirulin na en n chlorella met gebroken celwanden: vanwege de essentiële aminozuren, het goed opneembare ijzer en de bio-actieve vitamine B12 d seleniu um ve errijkte biergistt als bron van goed opneembare selenomethionine d algeno olie als bron van het omega-3-vetzuur DHA d co-enzzym Q10: ubiquinone en ubiquinol uit plantaardige fermentatie (al zit laatstgenoemde wel in een gelatinecapsule) d MSM (methylsulfonylmethaan) uit bomen als bron van zwavel d vitamin ne D uit paddenstoelen d vitamin ne B -complex uit quinoakiemen d jodium m uit kelptabletten

Nigella Oil Superior Vitaliteit & schoonheid Krachtig hulpmiddel uit de natuur Drieduizend jaar geleden wisten de Egyptische farao’s reeds de gezondheidsbevorderende krachten in de natuur naar waarde te schatten. Een van hun algemene middelen was zwarte komijnolie (Nigella Sativa L. olie). Zo heeft men in het graf van de beroemde farao Toetanchamon een flesje van deze olie aangetroffen. Ook de Egyptische koningin Nefertete wist dat zwarte komijnolie bijzonder goed was. De olie zou één van haar geheime middeltjes zijn geweest voor vitaliteit en schoonheid.

Nigella Oil Superior van Nataos wordt via een speciale methode koud geperst. Dankzij deze methode wordt de olie optimaal beschermd tegen oxidatie en behoudt ze al haar nutritionele waarden. Nigella Oil Superior van Nataos is van biologische oorsprong en de fijnste, koudgeperste zwarte komijnolie. Deze olie bevat meer dan 100 bioactieve stoffen met een hoog gehalte aan: • Vitaminen: A, E. • Enzymen en co-enzym Q10. • Vetzuren: linolzuur (omega-6), oliezuur (omega-9), palmitinezuur, linoleenzuur (omega-3), palmitoleïnezuur (omega-7), myristinezuur, margarinezuur, stearinezuur, arachidonzuur, eicoseenzuur, n-eicosaanzuur, lignocerinezuur, erucazuur, beheenzuur. • Etherische oliën met de gewenste actieve stoffen (nigellon, thymoquinone). • Sterolen, alkaloïden, looistoffen, saponinen.

Vraag naar Nigella Oil Superior in de betere natuurvoedingswinkel of apotheek. Meer weten? Bel 052 48 43 00 of surf naar ojibwa.be WWW.NATAOS.COM

OKTOBER 2013

BioGezond

7

Met bio in bad - Door Koen Vandepopuliere-

De gemiddelde Belg neemt minstens enkele keren per week een douche of bad. Dat vergt veel water maar ook veel... bad- en doucheproducten. Al te vaak bevatten ze heel wat petrochemische componenten, die slecht zijn voor mens en milieu. Ze geven een onnatuurlijke geur af, en sommige ingrediënten zijn zelfs getest op proefdieren. In de biowinkel bevinden zich evenwel producten die het over een compleet andere boeg gooien. De ingrediënten voor cosmetica moeten gezond en milieuvriendelijk zijn, vindt Richard Ceulemans. (foto Biotop)

Het nemen van bad of douche kan een waar genot zijn. Zeker bij gebruik van die natuurlijke badolie met eucalyptus, dat fruitige en pH-neutrale badschuim, de douchegel met lavendelextracten, de douchecrème met etherische oliën uit rozen, de voedende lavendelscrub,... Achter die producten staan soms ook opvallend interessante mensen.

Mens en milieu Richard Ceulemans en zijn vrouw, Elisabeth Horn, werden een jaar geleden zaakvoerders van Biotop. Ze hebben het bedrijf overgenomen van een man die toen met pensioen was gegaan. Het koppel gelooft rotsvast in hun nieuwe project. “Het leek ons een mooie kans om onze normen en waarden concreet te maken”, zegt Ceulemans. “We gebruiken allemaal reinigingsproducten en vervuilen er honderden liter water per week mee. Dat terwijl met water alle leven gaat en staat. Ik denk evenwel dat we, door andere producten te gebruiken, en ze op een andere manier te produceren, met z’n allen een steentje kunnen bijdragen aan een betere planeet.” Maar het gaat voor hem, zegt hij, evenzeer over het welzijn voor mensen als over het verantwoord omgaan met de planeet. Zo moeten cosmetica, zoals bad- en doucheproducten, gezond zijn, meldt hij.

Van bij tot Afrika Dergelijke doelstellingen uiten zich ook bij een firma als De Traay. Haar Marketing Manager Carine Heidendal-van Loon meldt bijvoorbeeld dat die een ‘Bijentuin’ heeft aangelegd. De hoeveelheid bijen daalt namelijk snel, wereldwijd; met het initiatief wil de firma daar een tegengewichtje aan bieden. Ook doet ze mee met de ‘Bio10daagse’, en met het ‘Duurzame Weken’-initiatief van de Nederlandse biosupermarktketen Ekoplaza. Een ander voorbeeld is Pranarôm, gesticht door Dominique Baudoux, een Belgische apotheker en aromatoloog. Voor hen werkt onder meer Julien Kaibeck: hij werkt voor hen als trainer, en verschijnt op de televisiezenders RTBF en France3, waar hij heel wat kijkers lokt. “Pranarôm beschikt in het Afrikaanse land Madagascar over een landbouwgebied

8

BioGezond

OKTOBER 2013

waar het biologische, aromatische planten kweekt, en er etherische oliën uit destilleert die het gebruikt in zijn producten. Het voorbije jaar heeft Pranarôm er ongeveer 50 jobs gecreëerd. Ook leverde het bedrijf er sociale diensten. Voorbeelden daarvan zijn: bieden van de mogelijkheid om de zes maanden, gratis, Belgische gynaecologen te raadplegen; leveren van medisch materieel, en steun aan een voetbalclub voor kinderen in de buurt.”

Extra criteria Eén van de sterktes van producten in biowinkels is dat ze, bovenop de wettelijke criteria, voldoen aan nog tal van bijkomende criteria. Dat ze daaraan voldoen, bewijzen ze door een keurmerk met goede naam. Neem de bad- en doucheproducten van firma De Traay. Zij hebben een zogenaamd ‘BDIH’-keurmerk, zegt Heidendalvan Loon. Onder meer, legt ze uit, garandeert dit dat plantaardige grondstoffen erin zoveel mogelijk afkomstig zijn uit gecertificeerde biologische teelt, en dat de leverancier de grondstoffen erin niet op dieren heeft getest of liet testen. Ook toont het label aan dat zich daarin bepaalde stoffen niet bevinden: organisch synthetische kleurstoffen, synthetische geurstoffen, parrafine,...Voorts zijn enkel ‘natuuridentieke’ conserveringsmiddelen toegelaten.

Diverse keurmerken Er zijn heel wat soorten keurmerken, steeds (maar elk met eigen accenten) strevend naar een product dat beter is voor mens en milieu. Zo zweert BioTop bij Ecogarantie. En over deze van Pranarôm zegt Kaibeck: “Zijn badoliën dragen het keurmerk ‘Cosmebio’ én dat van ‘Ecocert’. Dat zijn de meest voorkomende keurmerken in Frankrijk, het leidende land in de markt van bio-cosmetica. Deze producten zijn geformuleerd op basis van essentiële, plantaardige oliën, zodat ze zeer zijn geschikt voor een ‘aromatisch bad’.”

Plantaardige oliën In degelijke bio-gecertificeerde bad- en doucheproducten komen synthetische geurstoffen niet voor, meldt Richard Ceulemans. In plaats daarvan zijn er de essentiële, plantaardige oliën. Dat zijn vluchtige oliën, gewonnen uit planten. Bijvoorbeeld uit hun bloemen. Zo’n stoffen worden ook wel ‘aromatische’ of ‘etherische’

Pranarôm beschikt in Madagascar over een landbouwgebied. Uit bioplanten daarvan afkomstig, wint de firma oliën die ze gebruikt in haar producten. (Foto Pranarôm)

oliën genoemd. Pranarôm, dat is gespecialiseerd in aromatherapie, besteedt zelfs buitengewoon veel aandacht aan die ingrediënten. Ze hebben er nog een bijkomende certificatie voor: ‘CGEO’. Kaibeck: “Dat staat voor: ‘Chemisch Gedefinieerde Etherische Olie’. Het is een bewijs van kwaliteit : een CGEO-olie is 100% puur, natuurlijk, en bevat geen toegevoegde producten.” Etherische oliën komen trouwens ook voor in andere bad- en doucheproducten in de biowinkel, waaronder in die van De Traay.

Beter voor de huid? Carine Heidendal-van Loon merkt dat “velen vinden dat onze bad- en doucheproducten minder irriterend zijn, en dat hun huid minder droog wordt.” Ook Richard Ceulemans stelt vast dat het regelmatig gebeurt dat mensen met een droge huid hun probleem opgelost zien door bepaalde bad- en doucheproducten in de biowinkel te kopen, in plaats van de gangbare uit de supermarkt. “Bovendien werken onze bad- en doucheproducten minstens even goed als de gangbare. In deze zin: ze zijn geschikt voor de ganse familie, elk huidtype, en de kans is kleiner dat ze allergische reacties uitlokken. Veel mensen stellen het ook op prijs dat rond hen, na bad of douche, niet de reuk van synthetische geurstoffen blijft hangen. Vaak is dat een onaangename geur: bijvoorbeeld iets wat aan een roos zou moeten doen denken, maar daar in feite ver vanaf staat. In de plaats daarvan genieten ze tijdens het wassen van de geur van natuurlijke, etherische oliën.”

De Traay begon met honing. Zijn cosmeticalijn duidt het in dezelfde trant aan als: ‘Bee natural cosmetics’. En: hij begon een bijentuin. (foto De Traay)

iets duurder. Oorzaak zijn de kwalitatieve ingrediënten en de hoge concentratie aan essentiële oliën.” Ceulemans voegt eraan toe: “In de regel zijn de prijzen iets hoger dan ‘conventionele’. De redenen zijn divers. Om te beginnen zijn er de natuurlijke ingrediënten, die meer kosten dan petrochemische. Etherische oliën, bijvoorbeeld, kosten doorgaans veel dan synthetische parfums. Tweehonderd keer meer, bijvoorbeeld, of nog een veelvoud daarvan. Ook zijn we geen megabedrijf, zodat we geen reusachtige hoeveelheden- zoals 50 ton per keer- kunnen bestellen; heel grote bedrijven die dat wel kunnen, hebben de kans ingrediënten aan verlaagde prijzen in te kopen.” Heidendal zegt daarover: “Ik ken de prijzen in België niet, dus ik kan er geen uitspraak over doen. Maar ik weet wel dat we in Nederland in het natuurcosmetica-segment toegankelijk zijn qua prijs vergeleken met andere merken.”

Aromatherapie-specialist Kaibeck voegt eraan toe: “De badoliën van Pranarôm zijn opvallend goed geformuleerd, waardoor je niet alleen geniet van de geur, maar ook van de interactie van de aromatische molecules met je huid. En: omdat ze een opvallend hoge concentratie essentiële oliën bevatten, zijn ze bijzonder geschikt voor baden met een therapeutisch doel. In feite hebben ze verschillende effecten: ze verschaffen plezier én dragen bij tot welzijn op basis van aromatherapie.” Wel kunnen geur en textuur van baden doucheproducten uit de winkel anders zijn dan elders, meldt Heidendal; daardoor kan het in het begin even wennen zijn. En Ceulemans meldt dat een klein aantal mensen allergisch is voor sommige etherische oliën.

En de prijs... Bad- en doucheproducten uit de biowinkel moeten dus aan meer vereisten voldoen, en zijn natuurlijker dan de gangbare (‘niet-bio/eco’) types. Dat ze even laag zijn geprijsd als deze op basis van petrochemische en andere ingrediënten, lijkt dan ook weinig waarschijnlijk. Kaibeck bevestigt: “De producten van Pranarôm zijn

elitecoiff.be hethaar.com

OKTOBER 2013

BioGezond

9

q SuperFood

Ongeraffineerde rode palmolie, ‘bom’ van natuurlijke vitaminen A en E Verkregen door eerste, koude persing, ongeraffineerd, als mengsel van verzadigde vetten en mono-onverzadigde vetten bakbestendig en tenslotte uiterst rijk aan de natuurlijke families van vitamine A en vitamine E... elementen genoeg om ongeraffineerde rode palmolie op te nemen in de galerij van de ‘superfoods’, zeker als ze van biologische kwaliteit is. Helaas doen producenten van poly-onverzadigde vetten, met in hun zog een aantal wetenschappers, er alles aan om alle soorten palmolie in een slecht daglicht te plaatsen. De feiten op een rijtje. gewoon een bevestiging van de observatie dat bepaalde volkeren met een zeer hoog verbruik aan verzadigde vetzuren zoals de Filippijnen, Polynesiërs en Masaï, zeer weinig hart- en vaatziekten vertonen, en dat de USA, waar het meest poly-onverzadigde vetten worden gebruikt, het hoogst scoort wat betreft hart- en vaatziekten. Verzadigde vetten zijn dus niet de boosdoeners waar ze zo lang voor gehouden werden! Als men daarentegen in de ‘American Journal of Clinical Nutrition’ via een andere meta-analyse naar een andere relatie keek, dan luidde het besluit de oorzaak van cardiovasculaire ziekten veeleer verband houdt met de ‘snelle’ koolhydraten, die vooral bestaan uit suiker, suikerhoudende voedingsmiddelen en de van hun vezel beroofde witmeelproducten 2.

Evenwicht tussen omega-6 en omega-3 zoek

Verzadigde vetten zijn niet de boosdoeners Ongelooflijk toch hoe de voedingsindustrie, zelf producent van bij extreme hitte geperste, geraffineerde en geharde oliën, van margarines en andere hoogbewerkte bereidingen, valse argumenten blijft spuien en wetenschappelijke studies blijft negeren om haar producten op basis van poly-onverzadigde vetzuren aan de man te brengen! Ze blijft - hierin helaas gevolgd door veel medische professionals en diëtisten - maar volharden dat verzadigde vetten zoals kokosolie, palmolie en boter de grote boosdoeners zijn en dat haar eigen producten, met poly-onverzadigde vetten uit vooral soja-, maïs- , zonnebloem- en arachideolie, het gezonde alternatief vormen. Nochtans heeft de wetenschap deze ‘grootste wetenschappelijke leugen van onze tijd’ al helemaal weerlegd! In het befaamde ‘American Journal of Clinical Nutrition’ concludeerde men uit een grote meta-analyse, die de resultaten bundelt van goed uitgevoerde studies, dat er geen relatie is tussen het gebruik van verzadigde vetten en het optreden van hart- en vaatziekten 1! Dit is trouwens

10

BioGezond

OKTOBER 2013

Het klopt natuurlijk wel dat de vetten in onze voeding niet uitsluitend verzadigde vetten mogen zijn en dat er zeker ook voldoende onverzadigde vetzuren moeten aangevoerd worden. Want die laatste groep moet ons ‘essentiële vetzuren’ van het omega-3-type (alfalinoleenzuur, eicosapentaeenzuur, docosahexaeenzuur) en het omega-6-type (linolzuur, gammalinoleenzuur) aanleveren en liefst ook, hoewel ze niet essentieel zijn, mono-onverzadigde vetzuren van het omega-9-type (oleïnezuur in vnml. olijfolie, noten en zaden). Maar wat is er gebeurd? Na het in de ban slaan van de verzadigde vetten, heeft de voedingsindustrie ons de laatste 50 jaar vooral eenzijdig poly-onverzadigde vetzuren van het omega-6-type (vooral linolzuur) opgedrongen onder de vorm van maïsolie, zonnebloemolie, sojaolie en arachideolie (en duizenden producten die ze bevatten), en werden de omega-3-vetzuren en de omega9-vetzuren naar de achtergrond verdrongen. Hierdoor is in het lichaam van de westerse mens een disbalans ontstaan tussen de omega-3-vetzuren en omega-6-vetzuren, wat zorgt voor een ‘proinflammatoire’ of ontstekingsbevorderende toestand, die degeneratieziekten bevordert zoals gewrichtsaandoeningen, zenuwziekten, diabetes, auto-immuunziekten en cardiovasculaire ziekten. Tekenend in verband met laatstgenoemde ziekten is de conclusie van een grote meta-analyse die naging in welke mate het vervangen

Oerbossen staan onder druk om er plantages van palmbomen op te zetten.

van verzadigde vetten door het sterk gehypte omega-6-vetzuur nu echt zinvol was. De conclusie luidde: het vervangen van verzadigde vetten door het omega-6-vetzuur linolzuur verhoogt significant de sterfte door alle oorzaken, de sterfte door kransslagaderziekten en de algemene sterfte door hart- en vaatziekten 3.

naise, dressings, koek, gebak…). Hierbij ontstaan ‘transvetzuren’, lichaamsvreemde gedrochten die op verschillende manieren bijdragen tot ontstekingsreacties in het lichaam. Zo bevorderen transvetzuren cardiovasculaire ziekten (4,5,6,7) (meer vaatwandontsteking, lagere ‘goede’ HDL-cholesterol, hogere ‘slechte’ LDL-cholesterol….), onvruchtbaarheid (8), overgewicht (9,10,11,12), bepaalde kankers (prostaat 13,14) en (borst 15,16!), diabetes (17,18), de ziekte van Alzheimer (19,20), leverfunctiestoornissen (21), depressiviteit (22,23,24), agressiviteit ….

Transvetzuren en geoxideerde vetzuren

‘Witte’ palmolie als alternatief

Trouwens, niet alleen de eenzijdige aanvoer van omega-6-vetzuren en dus het creëren van een ondergrond voor chronische ontstekingen, heeft die tak van de voedingsindustrie op haar geweten. Ook vier standaardbewerkingen die ze uitvoert met de poly-onverzadigde vetzuren hebben zo hun gevolgen: d het persen van de oliën bij extreem hoge temperaturen en het aanprijzen van producten zoals margarines en oliën om te verhitten (bakken, braden): poly-onverzadigde vetzuren hebben meerdere dubbele bindingen en zijn eigenlijk niet geschikt om te verhitten, want daardoor worden geoxideerde vetzuren en dus potentieel gevaarlijke vrije radicalen gevormd d voor het extractieproces worden synthetische solventen (oplosmiddelen) gebruikt: die toxische hexanen moeten er nadien weer ‘uitgevist’ worden d het raffineren in diverse stappen (ontgommen, ontzuren, ontkleuren, ontgeuren…), zorgt ervoor dat oliën hun natuurlijk antioxidanten (carotenen, tocoferolen, lycopeen, alfaliponzuur, co-enzym Q10…) en andere nuttige stoffen (lecithines) er bij inschieten d maar het ergst is misschien wel het kunstmatige hardings- of hydrogeneringsproces, bedoeld om van de vloeibare oliën vastere vetbereidingen te maken (nodig als ingrediënt voor duizenden verwerkte producten zoals broodsmeersels, margarines, mayo-

Met recht en reden heeft de wetgever in bepaalde landen zoals Canada en in sommige staten van de USA beslist dat elke producent van vethoudende voedingsmiddelen het gehalte aan transvetzuren moet declareren op zijn label, zodat de consument de echte waarde ervan zou kunnen inschatten (iets wat eigenlijk overal zou moeten gebeuren). Hierdoor kwamen bepaalde bedrijven die hun producten voorheen als ‘gezond’ promootten, in wel erg nauwe schoentjes te staan, want hun voedingsmiddelen barstten gewoon van de ongezonde transvetzuren, afkomstig van geharde oliën! Daarom zijn veel producenten van chocopasta, chocolade, sauzen, margarines, koekjes, gebak, chips enz… overgeschakeld op palmolie, de olie uit de vrucht van vooral de oliepalm (Elaeis guinensis): dit vet heeft van nature een halfvaste consistentie omdat het ongeveer voor 40 à 50 % bestaat uit plantaardig verzadigd vet en voor 35 à 40 % uit mono-onverzadigd vet (oleïnezuur) bestaat. Palmolie heeft dan ook twee grote voordelen: je hebt geen hardingsproces meer nodig dat transvetzuren genereert, en het is een vet dat veel bakbestendiger is dan de poly-onverzadigde vetzuren, waardoor bij verhitten veel minder of geen geoxideerde vetzuren ontstaan. Er zijn helaas ook twee belangrijke schaduwzijden aan de palmolie van de reguliere voedingsindustrie verbonden: het gaat om geraffineerde, witte palmolie (die niet de gezondheidsvoordelen heeft van de ongeraffineerde, zie verder) en de massale vraag naar dit product vormt een

Witte palmolie (voedingsindustrie)

Rode palmolie (natuurwinkel)

Geraffineerd: meestal ontgeurd en gebleekt

Ongeraffineerd: 100 % extra vierge

Arm aan vitaminen en antioxidanten

Heel rijk aan vit A (breed spectrum carotenen) en vit E (tocotriënolen en tocoferolen)

Zelden BIO-kwaliteit

BIO-certificaat

Zelden duurzaam en vaak bedreiging voor het milieu

Verkregen mits duurzaam regenwoudbeheer

Zelden fair trade (eerlijke handelspraktijken)

Fair trade, afkomstig van kleine plantages van zelfstandige boeren, sociaal verantwoord

Geschikt voor éénmalig bakken en braden wegens het vetprofiel

Geschikt voor éénmalig bakken en braden wegens het vetprofiel

OKTOBER 2013

BioGezond

11

De vrucht van een palmboom is een vitaminebom, mits correcte verwerking.

bedreiging voor het milieu. Onder meer in Azië is men op grote schaal en roekeloos oerbossen en jungle gaan kappen om er plantages van palmbomen op te zetten en om goedkope palmolie te kunnen aanleveren. Hierdoor worden de habitat van wilde dieren (zoals die van de orang-oetang in Indonesië) en de biodiversiteit van planten ernstig bedreigd. Ook worden niet zelden bij de lokale bevolking basisregels qua eerlijke vergoeding, kinderarbeid en landrechten geschonden. Daarom zou inderdaad enkel ‘duurzame’ en door een eerlijk samenwerkingsverband verkregen (en daardoor uiteraard duurdere) palmolie mogen toegelaten worden, waarvan bewezen is dat ze op geen enkele manier het milieu bedreigt. Maar voor alle duidelijkheid: witte palmolie is niet slecht voor de gezondheid omdat het een bron is van verzadigde vetzuren (zie eerste paragraaf), als er tegelijk op gelet wordt dat er via het dieet ook voldoende essentiële poly-onverzadigde vetzuren worden aangevoerd. Wel is ze zoals de geraffineerde oliën en vetten op basis van polyonverzadigde vetzuren voor het grootste deel ontdaan van haar antioxidanten. Nog deze opmerking: palmolie is niet hetzelfde als palmpitolie, de olie die uit de pit van dezelfde vrucht wordt gehaald en die voor meer dan 80 % bestaat uit verzadigde vetten.

Ongeraffineerde rode palmolie, duurzaam en fair trade De ongeraffineerde rode palmolie die wordt aangeboden in de natuurwinkel, draagt een BIO-label en wordt verkregen door een eerste, koude persing van de vruchten van de rode oliepalm en kan men dus ‘extra vierge’ noemen. Deze ongeraffineerde rode palmolie is absoluut te verkiezen boven de witte en geraffineerde palmolie, die vaak zelfs een bijproduct is van de farmaceutische industrie, nadat uit de originele rode palmolie nutriënten als carotenen,

12

BioGezond

OKTOBER 2013

vitamine E en co-enzym Q10 werden gehaald. Verder is het een ethisch verantwoorde olie, omdat de producent alle mogelijke engagementen aangaat qua natuurbehoud, de lokale bevolking eerlijk vergoedt voor zijn producten en een deel van de opbrengst investeert in lokale infrastructuur, scholing en gezondheidszorg.

Echte supervoeding Er zijn verschillende redenen waarom we extra vierge rode palmolie als een superfood mogen beschouwen: d ze bevat een uiterst breed spectrum aan gemakkelijk opneembare carotenoïden, waaronder alfa- en bètacaroteen, luteïne, zeaxanthine, lycopeen: ze is per gewichtseenheid 10 à 15 maal rijker aan carotenen dan wortelen en 50 maal meer dan tomaten d ze bevat van de vitamine E-familie zowel de tocoferolen (30 %, met de alfa-, bèta-, gamma- als deltavorm) als de tocotriënolen (70 %) en biedt dus veel meer dan alleen het als voedingssupplement veel gebruikte en geïsoleerde d-alfa-tocoferol d ze is dus door de complete A- en E-familie een echte antioxidantenbron, die ons helpt beschermen tegen talrijke welvaartsziekten, die door vrije radicalen worden veroorzaakt: hart- en vaatziekten, kanker, ziekte van Alzheimer, artritis, ouderdomsverschijnselen, diabetes, afname van het gezichtsvermogen, aandoeningen van de huid… d ze verbetert de immuniteit en beschermt de slijmvliezen van luchtwegen en darmen d ze is door haar combinatie van 40 à 50 % verzadigde en 35 à 40 % mono-onverzadigde vetten (met amper 11 % poly-onverzadigde vetzuren) geschikt voor éénmalige verhitting zoals bakken wokken en frituren d ze geeft een lekkere, authentieke smaak aan je gerechten

Heerlijk bakken en wokken met duurzame en gezonde Amanprana rode palm olie vol vitamine E & carotenen .LaVUK! Wortels bevatten bètacaroteen. Rode palmolie ook. Eigenlijk bevat Red Palm 10 maal meer carotenen dan worteltjes. Tomaten bevatten lycopeen-carotenen. Red Palm ook. In Red Palm zitten eigenlijk 30 maal meer carotenen dan in tomaten. Red Palm is bovendien zeer rijk aan vitamine E (7 soorten). Rode palm is de rijkste bron aan tocotriënolen, een specifieke vitamine E die de veroudering van de ogen en de huid door de zon tot 30x beter voorkomt dan andere vitamine E. Vitamine E en carotenen zijn natuurlijke antioxidanten die lichaam, geest en huid helpen beschermen tegen veroudering.

Foto: Bertie Winkel

+\\YaHHT  L[PZJO! Amanprana introduceert de eerste duurzame en ethische rode palmolie. Red het regenwoud en de biodiversiteit in Colombia. Amanprana steunt via World Land Trust de Colombiaanse milieuorganisatie ProAves. Die beschermt de habitat van vogels en amfibieën die met uitsterven bedreigd zijn. Haar doel is Colombia’s natuurlijke rijkdommen en biodiversiteit in tact te houden door wildkap en ontbossing te stoppen. Onder het peterschap van Sir David Attenborough zet World Land Trust (WLT) zich in om het regenwoud en haar 10 miljoen planten en dieren te beschermen. Je aankoop van Amanprana rode palmolie helpt WLT om stukken regenwoud aan te kopen. Per liter Red Palm wordt er 1 boom gered. Rode palmolie van Amanprana is afkomstig van families van kleinRode palmolie voor een duurzaam regenwoud en faire mensenrechten schalige Colombiaanse palmtelers in de regio van Magdalena en Bolivar. Zij ontvingen mede dankzij de vraag van Amanprana een bio certificaat. De kleinschalige ‘Allianties voor de Vrede’ staan model voor de economische ontwikkeling van arme gemeenschappen. Kwaliteit en duurzaamheid gaan hand in hand. De Allianties krijgen een premie voor bio, onderwijs, gezondheid en duurzaamheid. Het palmfruit komt van kleinschalige allianties naar Daabon die het perst volgens de regels van de kunst. Kortom: Iedereen gelukkig: jij, de telers en Amanprana.

DUURZAAM

3LRRLY! Red Palm geeft de typische Afrikaanse en Latijns-Amerikaanse smaak en mooie goudkleuring aan je gerechten: Moambe, rijst, gestoofde uitjes, aardappelen en spiegeleitjes. Tip: rode palmolie met spinazie is supervoedsel voor de ogen. 100% natuurlijk, 100% bio, 100% traceerbaar, gezond en lekker. Productinfo: tel. 03 653 25 41, www.noble-house.tk. Verkrijgbaar in natuurwinkels of thuisgeleverd via www.amanvida.eu

+9 6A

BESCHOUWT RODE PALM OLIE ALS DE MIRAKEL VOEDING VAN 2013

SUPER VOEDING PUMV^^^UVISLOV\ZL[R

0% JUNK

AMAN PRANA SERENE LEVENSKRACHT

1. Meta-analysis of prospective cohort studies evaluating the association of saturated fat with cardiovascular disease. Patty W Siri-Tarino, Qi Sun, Frank B Hu, Ronald M Krauss. Am J Clin Nutr 2010; 91(3): 535 – 46 2. Saturated fat, carbohydrate, and cardiovascular disease. Patty W SiriTarino, Qi Sun, Frank B Hu, Ronald M Krauss. Am J Clin Nutr 2010; 91(3): 502 – 9. 3. Use of dietary linoleic acid for secondary prevention of coronary heart disease and death: evaluation of recovered data from the Sydney Diet Heart Study and updated meta-analysis. BMJ 2013;346:e8707 4. Trans Fat Task Force (June 2006). TRANSforming the Food Supply (Appendix 9iii). Retrieved 2007-01-09. (Consultation on the health implications of alternatives to trans fatty acids: Summary of Responses from Experts) 5. Willett W, Ascherio, A (1994). “Trans Fatty Acids: Are the Effects Only Marginal?”. Circulation 84 (5): 722–724. 6. Zaloga GP, Harvey KA, Stillwell W, Siddiqui R (2006). “Trans Fatty Acids and Coronary Heart Disease”. Nutrition in Clinical Practice 21 (5): 505–512. 7. Mozaffarian D, Katan MB, Ascherio A, Stampfer MJ, Willett WC (2006). “Trans fatty acids and cardiovascular disease”. N. Engl. J. Med. 354 (15): 1601–13 8. Chavarro Jorge E, Rich-Edwards Janet W, Rosner Bernard A and Willett Walter C (2007-01). “Dietary fatty acid intakes and the risk of ovulatory infertility”. American Journal of Clinical Nutrition 85 (1): 231–237. 9. Gosline, Anna (2006-06-12). “Why fast foods are bad, even in moderation”. New Scientist. Retrieved 2007-01-09 10. “Six years of fast-food fats supersizes monkeys”. New Scientist (2556): 21. 2006-06-17. 11. Kavanagh, K; Jones, KL; Sawyer, J; Kelley, K; Carr, JJ; Wagner, JD; Rudel, LL (2007-07-15). “Trans fat diet induces abdominal obesity and changes in insulin sensitivity in monkeys”. Obesity (Silver Spring). 15 (7): 1675–84. 12. Thompson Tommy G. “Trans Fat Press Conference”.[dead link], US Secretary of health and human services 13. Jorge, Chavarro; Meir Stampfer, Hannia Campos, Tobias Kurth, Walter Willett & Jing Ma (2006-04-01). “A prospective study of blood trans fatty acid levels and risk of prostate cancer”. Proc. Amer. Assoc. Cancer Res. (American Association for Cancer Research) 47 (1): 943. Retrieved 2007-01-09.

14

BioGezond

OKTOBER 2013

14. Brasky, T. M.; Till, C.; White, E.; Neuhouser, M. L.; Song, X.; Goodman, P.; Thompson, I. M.; King, I. B.; Albanes, D.; Kristal, A. R. (2011). “Serum Phospholipid Fatty Acids and Prostate Cancer Risk: Results from the Prostate Cancer Prevention Trial”. American Journal of Epidemiology 173 (12): 1429–1439. 15. “Breast cancer: a role for trans fatty acids?”. World Health Organization (Press release). 2008-04-11. 16. Chajès V, A. Thiébaut CM, Rotival M, Gauthier E, Maillard V; BoutronRuault MC, Joulin V, Lenoir GM, Clavel-Chapelon F (2008). “Association between serum trans-monounsaturated fatty acids and breast cancer risk in the E3N-EPIC Study”. Am. J. Epidemiol 167 (11): 1312–20. 17. Trans Fat Task Force (June 2006). TRANSforming the Food Supply (Appendix 9iii). Retrieved 2007-01-09. (Consultation on the health implications of alternatives to trans fatty acids: Summary of Responses from Experts) 18. Hu FB, van Dam RM, Liu S (2001). “Diet and risk of Type II diabetes: the role of types of fat and carbohydrate”. Diabetologia 44 (7): 805–817. 19. Morris MC, Evans DA, Bienias JL, Tangney CC, Bennett DA, Aggarwal N, Schneider J, Wilson RS (2003). “Dietary fats and the risk of incident Alzheimer disease”. Arch Neurol 60 (2): 194–200. 20. Granholm, A. C.; Bimonte-Nelson, H. A.; Moore, A. B.; Nelson, M. E.; Freeman, L. R.; Sambamurti, K. (2008). “Effects of a saturated fat and high cholesterol diet on memory and hippocampal morphology in the middle-aged rat”. Journal of Alzheimer’s disease : JAD 14 (2): 133–145 21. Mahfouz M (1981). “Effect of dietary trans fatty acids on the delta 5, delta 6 and delta 9 desaturases of rat liver microsomes in vivo”. Acta biologica et medica germanica 40 (12): 1699–1705. PMID 7345825. 22. Roan, Shari (2011-01-28). “Trans fats and saturated fats could contribute to depression”. Sydney Morning Herald. Retrieved 8 February 2011. 23. Phivilay, A.; Julien, C., Tremblay, Berthiaume, L. (2009). “High dietary consumption of trans fatty acids decreases brain docosahexaenoic acid but does not alter amyloid- and tau pathologies in the 3xTg-AD model of Alzheimer’s disease”. Journal of Neuroscience 159 (1): 296–307. 24. McNamara, Robert, K.; Chang-Gyu Han, Ronald Jandacek, Therese Rider, Patrick Tso, Kevin E. Stanford, Neil M. Richtand (2007). “Selective Deficits in the Omega-3 Fatty Acid Docosahexaenoic Acid in the Postmortem Orbitofrontal Cortex of Patients with Major Depressive Disorder”. Biological Psychiatry 62 (1): 17–24.

Bio-kiemen Klein, maar reuzegezond - Door Koen Vandepopuliere-

De meeste mensen hebben wel eens sojascheuten geproefd. Deze ontkiemde bonen zijn lekker en licht verteerbaar. En ons terecht geprezen Belgische bier? Dat zou er niet zijn geweest zonder ontkiemde granen. Maar kiemen zijn niet alleen lekker: ze zijn ook buitengewoon gezond...

‘Cressen’ groeien niet op water, maar op vaste bodem. Een voorbeeld is tuinkers. (eigen foto)

warme gerechten (zoals bij wokken), in soepen en omeletten. Of verwerk ze in cocktailhapjes, zoals wat kiemen gerold in een plakje kaas, waarop een prikker komt met augurk of ananas.

Raar maar waar: sojascheuten zijn géén scheuten van soja. Het zijn namelijk ontkiemde ‘mungbonen’. Ze zijn reeds heel lang bekend bij Aziaten, die ze wokken of in loempia’s verwerken. De scheuten zijn lekker: een subtiel kruidige, nootachtige smaak. Maar ze zijn ook voedzaam, want rijk aan onder meer vitamines uit de B-groep, zoals vitamine B17. Voorts bevatten ze veel vitamine C en ijzer. Ook in het Westen, echter, spelen enkele soorten kiemen een ontzettend belangrijke rol. Neem mout, een belangrijke grondstof van bier en jenever. Dat is graan dat is ontkiemd en daarna gedroogd.

Proteïnes

Legio zaden

Voedingsvezels

Biologen zien zaden ruimer dan wat we er in in het dagdagelijke taalgebruik onder verstaan. Ze rekenen namelijk ook bonen, granen, erwten, pitten, enzovoorts tot de zaden. Nu groeit het inzicht dat veel ervan opvallend lekker en voedzaam zijn. De vraag ernaar groeit dan ook. Daardoor zijn in de handel intussen zakjes te krijgen met kiemkrachtige alfalfazaden, azukibonen, broccolizaden, erwten, linzen, radijszaad, tarwegraszaad, tuinkerszaad, en nog veel meer. Op de achterkant staat vaak uitgelegd hoe je ze thuis kiemt. Veel is daarvoor niet nodig: een weckpot of schoteltje met watten of, voor wie dit wenst, een in de natuurvoedingswinkel gekochte kiempot of -toren. Als je de zaden niet zelf wil laten kiemen, kan je er ook kopen die reeds zijn gekiemd op industriële of ambachtelijke wijze. Doorgaans zijn ze te vinden in het rek in de buurt van de sojakiemen.

Andere wetenschappers gingen na wat gebeurt met het vezelgehalte in ontkiemde gerst. Ze merkten dat het toenam van 3,75% in ongekiemd gerstzaad, tot 6% in gerstkiemen van vijf dagen oud. Een ander onderzoek, dat vertrok van ongekiemd gerstzaad met 5,6 % vezels, toonde aan dat het gehalte na vijf dagen was opgelopen tot 9,7 %, en na zeven zelfs tot 14,1 %.

Bio, natuurlijk Best gebruik je zaad van biologische oorsprong. In dat geval is namelijk tijdens de teelt ervan geen gebruik gemaakt van chemische bestrijdingsmiddelen of kunstmest. Ook is zo’n zaad niet behandeld met ontsmettingspoeder.

...lekker! Kiemen kan je eten op veel verschillende manieren. Gebruik ze in salades, als broodbeleg, garnering, of als laatste toevoeging in

Kiemen zijn niet enkel lekker, maar ook opvallend gezond. Zo gingen wetenschappers na of er een toename was aan proteïnes. Ze gebruikten daarvoor ongekiemd gerstzaad. In de droge gerstekorrel, merkten ze, bevonden zich 12,7 % proteïnes. Na vijf dagen was het al 13,9% en na zeven 15,5 % . Nu bestaan proteïnes uit aminozuren. Gebleken is dat de veranderende stofwisseling in de zaden bij het kiemen, tot gevolg heeft dat de hoeveelheid en aard van die aminozuren verbetert. Zo constateerden de onderzoekers een toename van de hoeveelheid lysine, ‘essentieel’ aminozuur.

Essentiële vetzuren Het gehalte ‘essentiële vetzuren’ neemt eveneens toe bij het kiemen. Reden zou zijn dat het kiemproces ervoor zorgt dat de activiteit toeneemt van ‘lipase’ (een stof die bepaalde biochemische reactie bevordert).

Vitaminegehalte Er is behoorlijk wat onderzoek verricht naar de impact van het kiemen op het vitaminegehalte van granen. Uit de resultaten blijkt dat dit verhoogt, vooral voor dat de vitamines uit de B-groep. Maar ook andere rijken aan, zoals vitamine E, C, en een stof waaruit vitamine A ontstaat. In sommige zaden loopt het vitaminegehalte zelfs op tot twintigmaal de oorspronkelijke hoeveelheid. Bij mungboonkiemen, bijvoorbeeld, neemt tijdens het kiemen het gehalte aan vitamine B1 toe met 285 %, dat van vitamine B2 met 515 %, en dat van vitamine B3 met 256 %. Uiteindelijk kan het vitaminegehalte in kiemen, vergeleken met volwassen planten, tot 30 keer hoger

OKTOBER 2013

BioGezond

15

De spruitgroente (ontkiemde zaden) van luzerne noemen we ook wel ‘Alafalfa’. (eigen foto)

zijn. Maar let wel: vitamines bederven snel. Dus: hoe verser je de kiemen eet, hoe meer je er binnenkrijgt.

Mineralen Als zaden kiemen, vinden biochemische processen plaats die ervoor zorgen dat mineralen beter opgenomen worden in het menselijk lichaam.

De Aziaten weten al heel lang wat goed is... sojascheuten, bijvoorbeeld. (eigen foto)

zoals calcium, ijzer en magnesium. Zo is daarvan minder beschikbaar in het lichaam van de persoon die ze consumeert. Tegelijk mag gezegd dat het kiemproces de hoeveelheid van dergelijke antinutriënten zou verminderen, zodat ze veel minder voorkomen in kiemen dan in ongekiemde zaden. Wie hygiënisch handelt, vindt in kiemen dan ook vooral bijzonder smaak, én nutriënten.

KAMUT, het ‘khorasantarwe’-merk En toch... Hygiënisch werken is een noodzaak voor héél veel levensmiddelen. Ook voor scheuten. Anders kan er namelijk een ongezonde hoeveelheid bacterieën op groeien. Het liep erg mis in juni 2011, toen kiemen in een bedrijf besmet waren geraakt met een bepaalde variant van de E.coli-bacterie. Normaal gezien is dat micro-organisme alomtegenwoordig in onze leefomgeving, en behoorlijk onschadelijk; helaas was die variant een uitzondering. Het leidde tot een saga die wekenlang in de journaals was te volgen, ook in België. Voorts bevatten sommige zaden zogenaamde ‘antinutritionele factoren’. Zoals fytinezuur: het koppelt zich aan nuttige metaalionen

Kiembroden De Essenen waren een Joods volk dat leefde in Israël tussen de tweede eeuw voor, en de eerste na Christus. Aan hen is een ‘Vredesevangelie’ toegeschreven, waarin Jezus het recept geeft voor een brood, gemaakt op basis van kiemen. Het is tot vandaag bekend onder de naam ‘Essenenbrood’. Om zo’n Essenenbrood te maken, malen bakkers van vandaag tarwekiemen, eventueel met toevoeging van een beetje water. Soms kneden ze het bekomen deeg gedurende tien minuten. Van het mengsel maken ze platte broden. Om ze minder kleverig te maken, bedekken ze deze soms met lijn- of sesamzaad. Vervolgens vindt het bakken plaats, bij lage temperatuur: sommigen doen dit bij 40°C, anderen aan 50°C, 70°C, 90°C, of zelfs aan 120, of 180°C. Hoe hoger de temperatuur, hoe meer enzymes en vitamines worden vernietigd, wat uiteraard jammer is. Maar intussen zijn er ook andere manieren om kiembrood te maken. Bijvoorbeeld door eveneens gebruik te maken van kiemen van andere granen (rogge, spelt, kamut,...). En:

16

BioGezond

OKTOBER 2013

Gekiemde granen bevatten heel wat heilzame componenten. Denk maar aan tarwegras (gemaakt van tarwescheuten) en kiembrood. Maar in opmars is alleszins, en zeker niet enkel in kader van kiemen: de ‘khorasan-tarwe’. Die bevat veel eiwitten en mineralen zoals selenium, zink en magnesium. Toch hebben weinigen van dit graan gehoord. ‘KAMUT’, echter, zal bij meer mensen een belletje doen rinkelen. KAMUT is een handelsmerk gebruikt voor de verkoop van khorasantarwe met gegarandeerde eigenschappen: biologisch, authentiek, met hoge zuiverheid en gegarandeerd gehalte nutriënten. Intussen maken producenten er broden van, pasta’s, granendranken, tarwegrasdrank, ze verwerken ze in ontbijtgranen, en nog veel meer. Een verleden met toekomst, dus.

door alsnog gewone bloem onder het kiemdeeg te mengen. Bijvoorbeeld: 70% roggekiemen, 30 % speltbloem. Samen met wat gist. Er zijn er ook die gekiemde kempzaden in het deeg mengen, of gekiemde gerst, haver, linzen, soja,... Voorts zijn er bakkers die er nog wat olie in mengen (zoals saffloer- of zonnebloemolie), honing, zout,.... Voorbeelden van wat mogelijk is, zien we onder meer aan het gamma kiembroden (allemaal 400g) van de bioleveranciers Terrasana en Vajra. Beiden verkopen gekiemd tarwe-, spelt- en roggebrood. Ze bieden ze zowel aan zónder (‘naturel’), als mét toevoegingen: dan betreft het zuidvruchten, amandelen, lijnzaad, zonnebloempitten, rozijnen, hennep, gember, wortelen, dadels,... Slotsom is dus dat de bereiding van zowel Essenen- als andere kiembroden mogelijk is zonder zout, gist, toegevoegde vetten of broodverbeteraars, wat ze interessant maakt voor mensen die een dieet zonder zout moeten volgen, en voor zij die allergisch zijn aan gist. Maar ook voor alle anderen. Uiteraard.

MERK KHORASAN TARWE

, e w r a t ® khorasan e KAMUT n r e d o m n a v r e d u Een voorourum tarwe d smaak, jn zi m o rd ee rd a a Gew zijn grote verteerbaarheid en veelzijdigheid SMAAK

k natuurlij zoet en g i nootacht

BEVAT

, eiwittenn, vetstofferen, aminozuen en vitaminalen miner

Création L’agence Nature - www.agence-nature.fr - photos ©KEE

Licht verteerbaar

MEER

(andere glu

ten)

RIJK AAN selenium, zink en magnesium

kamut.com

www.

[email protected] Tél. +33 (0)6 64 87 72 92

IEF EXCLUS SCH I BIOLOG MO NIET G

Kruiden en voedingssupplementen bij

Griep (influenza) Net zoals elk jaar zullen deze herfst en winter weer heel wat mensen een tijdje het bed moeten houden omdat ze ten prooi zijn gevallen van een griepvirus. Ook op griep gelijkende zware verkoudheden kunnen ons gedurende enkele dagen minder doen functioneren of zelfs buiten strijd stellen. Wat is een griep precies en wat zijn de natuurlijke maatregelen die we kunnen nemen?

Echte griep of influenza is een besmettelijke virale infectie, die zich vooral voordoet vanaf half november tot april.

Echte griep Echte griep of influeenza is een besmettelijke virale infectie, die zich vooral voordoet vanaf half november tot april, en die soms epidemische afmetingen kan aannemen. Echte griep wordt vooral veroorzaakt door de myxovirussen influenza A, influenza B (veel minder door influenza C), waarvan verschillende subtypes bestaan en waarvan door mutaties elk jaar steeds nieuwe varianten ontstaan. Vooral het antigenetisch minder stabiele influenza A-virus geeft vaak aanleiding tot nieuwe virussen die epidemieën kunnen veroorzaken. Het influenzavirus wordt door een zieke persoon verspreid via minuscule, besmette ‘microdruppeltjes’, die door hoesten en niezen snel in de lucht verspreid worden en die vervolgens met de slijmvliezen van iemand anders in contact kunnen komen. Wanneer de weerstand van deze persoon niet sterk genoeg is of als men nog geen infectie met het betreffende virus doormaakte (en men er dus niet immuun tegen is), dan kunnen de griepsymptomen zich voordoen.

Grippale aandoeningen In bredere zin spreekt men ook van ‘griep’ of een ‘grippale infectie’bij elke zware verkoudheid met hoog oplopende koorts, zelfs als het niet gaat om een infectie door een influenzavirus. Er bestaan namelijk nog meer dan 200 verschillende andere respiratoire virussen die ook de symptomen van een griep kunnen veroorzaken. Voor de natuurlijke preventie of aanpak van griep of grippale infecties maakt het trouwens niet uit welk virus de veroorzaker is. In essentie komt het er vooral op neer van de lichaamseigen weerstand te versterken.

Symptomen Ongeveer 24 à 72 uur na de besmetting (incubatieperiode) met het griepvirus beginnen de klachten. Doorgaans is er een vrij brutale aanvang met na het opkomen van koude rillingen binnen de 2 à 3 uur hoge koorts tot ongeveer 39,5°, waarbij men het afwisselend

18

BioGezond

OKTOBER 2013

veel te warm heeft en dan weer bibbert van de kou en waarbij het gelaat doorgaans gloeiend warm en rood is. De koorts kan gepaard gaan met o.a.: een algemeen gevoel van onwel zijn, een uitgeput of geradbraakt gevoel, veralgemeende spierpijnen (vooral in de rug en de benen), pijnen in de botten en/of de gewrichten, kloppende hoofdpijn met pijn achter de ogen, verlies van eetlust, waterige en rooddoorlopen ogen. Er zijn ook tekenen van slijmvliesontsteking van de luchtwegen zoals een droge keelpijn, een branderig gevoel op de borst, hoest en neusloop. De meeste mensen voelen zich ziek genoeg om het bed te houden. Hoewel de koorts tot 5 dagen kan aanhouden, neemt ze doorgaans af na 2 à 3 dagen en verminderen de begeleidende symptomen snel. De tekenen van slijmvliesontsteking in de luchtwegen houden wel meestal tot 10 dagen of langer aan en het kan 6 à 10 wegen duren vooraleer de luchtwegen helemaal vrij zijn. Bij sommigen mensen kan het gevoel van malaise (algemeen onwel zijn) en de vermoeidheid tot weken duren.

Mogelijke complicaties Griep is een ‘zelf-limiterende’ ziekte en is zelden gevaarlijk bij gezonde kinderen en gezonde volwassenen onder de zestig, op voorwaarde dat ze behoorlijk wordt behandeld! Als een griep niet goed wordt uitgeziekt of in zeldzame andere gevallen, waarbij de immuniteit al te laag is, kunnen er complicaties optreden zoals een sinusitis, een otitis (middenoorontsteking), een zware bronchitis tot zelfs een longontsteking. Dergelijke infecties worden dan veroorzaakt door bacteriën, die ‘profiteren’ van de verzwakte ondergrond door de griep. Uiterst zeldzaam zijn de virale longontsteking door het griepvirus zelf, ontsteking van de hersenen (encephalitis), spieren (myositis) of hartspier (myocarditis). Het Reye-syndroom is een zeer ernstige complicatie die kan optreden bij kinderen met influenza B, vooral als ze aspirines gebruikt hebben. Er moet zeker een arts geconsulteerd worden bij chronische zieken (lever-, nier- en longpatiënten), bij ouderen boven de 65, bij diabetici, bij aandoeningen van het immuunsysteem, bij zwangere vrouwen en baby’s.

Reguliere behandeling De algemene behandeling van griep in de reguliere geneeskunde is vooral symptomatisch, waarbij koortswerende, pijnstillende,

Absolute topper is de vlierbes (Sambucus nigra), van oudsher aanzien als een effectieve remedie voor koorts, verkoudheden, virale infecties en griep

slijmvliesontzwellende en hoestremmende medicijnen op de voorgrond staan. Er bestaan ook antivirale middelen (tamiflu), voorbehouden voor hoogrisicopatiënten met een verzwakte gezondheid. Uiteraard bestaat er ook de mogelijkheid om te vaccineren tegen de griep, een maatregel die in eerste instantie was bedoeld om risicopatiënten te beschermen tegen de mogelijke griepcomplicaties, maar die nu onder druk van de farmaceutische industrie aan zoveel mogelijk personen wordt opgedrongen. We hebben hier niet de ruimte om daar dieper op in te gaan, maar de echt efficiëntie ervan is geenszins bewezen.

Vlierbes, de absolute topper Er kan heel wat verwacht worden van kruiden voor het bevorderen van herstel bij griep. Absolute topper hierbij is de vlierbes (Sambucus nigra), van oudsher aanzien als een effectieve remedie voor koorts, verkoudheden, virale infecties en griep. Bij virale infecties door griepvirussen van het type influenza A en B en bij herpesinfecties komt de beschermende werking van vlierbes erop neer komen dat ze zorgt voor het afremmen van het hemagglutinine, de stof in de eiwitmantel van een virus, waarmee het zich hecht aan de gastheercel en vervolgens binnendringt. Daarnaast werd ook aangetoond dat de vlierbes dankzij haar bijzondere anthocyanen een immunomodulerende werking heeft, waarbij de monocyten (welbepaalde witte bloedcelen) sneller migreren naar de infectiehaard en geactiveerd worden in hun fagocyterende of ‘opetende’ werking1. Maar vooral in twee klinische studies werd de werking van een bijzondere vliersiroop bij griep aangetoond. In de eerste studie op patiënten met een bevestigde influenza B-griep, werd bij 93 % van de met de vlierbessensiroop behandelde groep (4 eetlepels per dag) een significante verbetering gezien binnen de 2 dagen, terwijl in de placebogroep bij 92 % pas na zes dagen een verbetering werd vastgesteld2. In een tweede klinische studie op patiënten met een bevestigde influenza A- of B-griep, was er een duidelijke verbetering in de vlierbessengroep na gemiddeld 3 à 4 dagen, tegenover 7 à 8 dagen in de placebogroep3. Op voorwaarde dat men een goede vliersiroop (zonder suiker!) of een waardevol vlierbesextract inzet, met per dagdosis minstens 370 mg tot 557 mg anthocyanen, kan dit als belangrijkste hulpmiddel naar voor geschoven worden.

Pelargonium sidoides bij luchtwegenaandoeningen Alhoewel ze in onze contreien nog steeds relatief onbekend is, is van de geraniumachtige plant Pelargonium sidoides aangetoond dat

Acuton bindt de strijd aan met koning winter ͻ met een hoog gedoseerd extract van de vlierbes, die verkoudheden verlicht en de keel verzacht

ͻ met Pelargonium sidoïdes, die zorgt voor meer ademhalingscomfort

ͻ met de mineralen selenium en zink en de vitaminen C, D en A die bijdragen tot de normale werking van het immuunsysteem

56 caps €19,95

Acuton natuurlijke eerste hulp bij een acute winteraanval

Verkrijgbaar in alle natuurvoedingswinkels en bij de apotheek (CNK 2677-672) Info Mannavita: 056 43 98 52 - [email protected] www.mannavita.be

OKTOBER 2013

BioGezond

19

In bredere zin spreekt men ook van ‘griep’ of een ‘grippale infectie’ bij elke zware verkoudheid met hoog oplopende koorts,

ze één van de meest waardevolle kruiden is ter verlichting van de luchtwegenklachten bij griep, grippale infecties, bronchitis, sinusitis en rhinitis (neusverkoudheid). Nadat in Zuid-Afrika een afkooksel van de wortel van Pelargonium sidoides of Umckaloabo, al eeuwen gold als een effectieve remedie bij tal van luchtwegeninfecties, is ondertussen de antivirale, antibacteriële en slijmvliesbeschermende werking ervan aangetoond. De antivirale werking wordt vooral toegeschreven aan het feit dat macrofagen door Pelargonium sidoides interferonen produceren, die zorgen voor het stimuleren van de ‘natural killer cells’, welke door virussen geïnfecteerde cellen herkennen en vernietigen. De antibacteriële werking steunt vooral op een verhoogde productie van het antibacteriële stikstofoxide (NO) en van cytokinen, alsook op een toename van de fagocytose. Ter hoogte van de slijmvliezen stelde men een verminderde aanhechting vast van bepaalde bacteriën en een verbeterde slagfrequentie van de trilharen om vocht, met daarin gevangen micro-organismen richting keelholte te drijven. In heel wat klinische onderzoeken werd de werkzaamheid van een bijzonder vloeibaar extract van Pelargonium sidoides aangetoond bij ondermeer rhinosinusitis (neus- en bijholteontsteking), bronchitis, tonsillofaryngitis (amandelontsteking en keelpijn). Een meta-analyse van diverse klinische studies bevestigde de effectiviteit van Pelargonium sidoides bij luchtwegenaandoeningen4. Ook een review uit 2008 concludeerde dat Pelargonium sidoides acute bronchitis bij kinderen en volwassenen en sinusitis en verkoudheid bij volwassenen kan verlichten5. De werkzaamheid van Pelargonium sidoides wordt vooral toegeschreven aan de bioflavonoïden galluszuur en methylgalluszuur en aan de coumarineverbinding umckalin.

Andere planten Uiteraard bestaan nog heel wat planten die hulp kunnen bieden bij griep en griepachtige infecties: d Ginseng (Pan nax ginseng): vooral gekend om zijn aansterkende werking in ongunstige omstandigheden, is van deze wortel ook aangetoond dat ze sneller helpt griep te overwinnen d Rode zonneh hoed of Echinace ea (Echina acea pu urpurea): bevordert de werking van de rechtstreeks celdodende ‘natural killer cells’ en stimuleert de fagocyterende of ‘opetende’ capaciteit van de macrofagen. Vermindert hierdoor de duur en de ernst van een grippale infectie met minstens één derde. In te nemen onder de vorm van tinctuur bij de eerste symptomen (bv. de eerste vier uur om het uur 25 druppels in wat water en voor een goede opname zolang mogelijk in de mond houden). d Katsklauw (U Uncarria tomento osa): heeft een algemeen immuunstimulerende werking en kan een griepaanval ‘couperen’ of de duur en ernst ervan verminderen. Kies voor de actieve, POA-rijke (pentacyclusche oxidindole alkaloïden) vorm van katsklauw!

20

BioGezond

OKTOBER 2013

Vlierbloesem (Sambucus nigra): infusies werken zweetbevorderend en helpen zo sneller de koorts zijn werk doen in de strijd tegen het virus

d Andrographiis pan niculata (Ka almegh): verhoogt vooral het fagocyterende vermogen van de witte bloedcellen d Vlierbloesem m (Sam mbucus nig gra) en Lin ndebloesem (Tillia corrdata): de infusies daarvan werken zweetbevorderend en helpen zo sneller de koorts zijn werk doen in de strijd tegen het virus d Echte tijm (T Thymu us vulgaris)) en Salie (Salvia a officinallis) verhogen de weerstand van de slijmvliezen d Gember (Zin ngiber officinale e, verse wortel) en Kanee el (Cinnamomum verum m): kunnen via een infusie vaak vrij snel de slijmvliesklachten verlichten en het algemeen gevoel van malaise verminderen d Echte guldenroed de (Solidag go virgaurrea) bevordert de uitscheiding van toxische stoffen via de nieren en normaliseert de slijmproductie in neus en keel

Waardevolle preventie Uiteraard kunnen we ons ook preventief beter beschermen tegen griep door met kruiden het immuunsysteem is een hogere graad van paraatheid te brengen. De belangrijkste kruiden hierbij zijn: d Planten met bèta 1,3/1,6-glucanen, die via het lymfeweefsel van de darm het immuunsysteem prikkelen: vooral biergisteextractt (Saccharomy yces cerevisiae) en de medicinale paddenstoelen Maitake (Griffola frondosa), shii-take (L Lentinu ula edode es), reishi (Ganoderrma lu ucidum) d Gefermenteeerde knoflook (A Allium sativum):: verhoogt de al-

gemene immuniteit met een betere functie van de ‘natural killers cells’ en de fagocyterende witte bloedcellen d Astragalus memb branaceus (Astragalu us): uitstekende immunomodulator ter preventie van infecties zoals griep, doch niet geschikt voor de acute, koortsende fase van een griep d De reeds hoger vernoemde Kaatsklauw en Echiinacea. Voor die laatste geldt: inname in de maanden met een ‘r’ in de naam en dit gedurende 3 weken, waarna men 1 week stopt ofwel gedurende 5 dagen per week en niet in het weekend

Voedingsupplementen Er bestaan met ondermeer vitamine C, zink en selenium, verschillende voedingssupplementen, waarvan in studies aangetoond is dat ze de ernst en duur van infecties verminderen. Maar uiteraard is het beter als we via een synergie van meerdere nutriënten ondersteuning bieden bij griep. d Vitamine C, best vergezeld van bioflaveenoïdeen (bvb. een natuurlijke acerolakers-, rozenbottel- of camu camu-extract): versterkt de bindweefselbarrière, die door virussen moet overwonnen worden en heeft rechtstreeks antivirale eigenschappen, waarbij de adhesie en de vermenigvuldiging van virussen wordt

Rode zonnehoed of Echinacea purpurea : vermindert de duur en de ernst van een grippale infectie met minstens één derde.

geremd. Stimuleert verder de deling van B- en T- witte bloedcellen, de productie van interferon door geïnfecteerde cellen, de fagocytaire activiteit van macrofagen en de productie van de complementfactor C3, dat op zijn beurt de B-cellen aanzet tot meer productie van antilichamen. De inname van meer dan 1 g vitamine C per dag kan de duur van een griep met 28 % verkorten. d Selenium: verhoogt de hoeveelheid T-lymfocyten en stimuleert de natural killer cells in hun activiteit, waarbij ondermeer vreemde indringers beter herkend worden. Bevordert ook de aanmaak van antilichamen door de B-lymfocyten en is een belangrijke cofactor in glutathionperoxidase, het levensbelangrijke antioxidante enzym, dat ook mee de activiteit van de Tcellen bepaalt en dat essentieel is voor het fagocyterend vermogen van de macrofagen. Kies zeker voor een organische vorm van selenium, zoals seleniumgist. d Zink: is essentieel voor een goede functie van de thymusklier, die een centrale rol vervult in de immuniteit. Bevordert de uitrijping van de T-cellen in de thymus (samen met selenium) en verbetert de functie van deze immuuncellen. Door zink kunnen macrofagen beter vreemde indringers, dode cellen en celdebris opruimen. De aanbevolen dagdosis bedraagt 10 à 25 mg. Best in te nemen via een goed opneembare vorm zoals zinkgluconaat of nog beter zinkbisglycinaat. d Carotenoïdeen en vitamine A: onder meer in de celwanden van de slijmvliezen is vitamine A nodig voor meer weerstand tegen het binnendringen van virussen. Speeksel, zweet en tranen hebben vitamine A nodig om een beschermende antibacteriële substantie te produceren. Verder verhoogt bètacaroteen door een invloed op de thymus het aantal actieve T-lymfocyten, alsook de natural killer cells. Sommige artsen werken met een zeer hoge ‘stootdosis’< van vitamine A bij griep en luchtwegeninfecties. d Vitamine D33: in een groot Amerikaans onderzoek bij 19.000 adolescenten en volwassenen stelde men vast dat de personen met de laagste spiegel vitamine D in het bloed 40 % meer kans maakten op een luchtwegeninfectie dan degenen met een hogere vitamine D-bloedspiegel. Zorgen voor een goede vitamine D-bloedspiegel helpt griep en luchtwegeninfecties voorkomen. d Vitamine E (onder de van gemengde tocoferolen): weerstandsverhogend d Propolis: dit door de bijen uit harsen aangemaakt geelbruine tot roodbruine product, heeft onmiskenbare weerstandsverhogende en slijmvliesbeschermende eigenschappen, vooral toegeschreven aan de bioflavonoïden. Interessant in synergie met echinacea en vitamine C. d L-Lysine: aminozuur dat de verdediging tegen virussen verbetert d N-acetylcystteïne (NAC): dit aminozuur bevordert niet alleen

de werking van de lymfocyten en heeft daardoor een antiviraal effect; het is ook een natuurlijke manier om taaie slijmen meer vloeibaar te maken en om verwikkelingen ter hoogte van de luchtwegen te voorkomen d Stuifmeelpo ollen en koningiinnenbrij: verhogen de immuniteit door hun rijkdom aan essentiële nutriënten; hebben vooral een preventieve waarde d Een goed daarmflorapreparaaat (met hu umane e stamme en van n lactobacillen n en bifidobacte eriën): verhoogt de afweer

Aromatherapie Met de essentiële oliën van het duo Ravintsara en Eucalyptus radiata bestaat een ideale combinatie om op een veilige manier via de huid een uitgesproken antivirale en slijmvliesverzorgende werking te bekomen. Orale inname enkel onder begeleiding van een ervaren fytotherapeut! Via huid: d Van een mengsel van gelijke delen Ravin ntsara (Cinnam momum m alyptus rad diata: 8 druppels in wat camphora CT T cine eol) en Euca draagolie op borst en bovenrug inwrijven, 5 à 6 maal per dag, gedurende 3 dagen d Of van een mengsel Ravintsara (Cinnam momum m camphora CT T alyptu us radiata, Laurier (La aurus nobilis) en Niacineol), Euca ouli (Melaleu uca quinquenerv via CT cin neol) in de verhouding 2/2/1/1: 6 à 8 druppels in wat draagolie op de borst en bovenrug inwrijven, 5 à 6 maal per dag, gedurende 2 à 3 dagen Orale inname (enkel onder begeleiding!) d Ravintsara (C Cinna amomum camphora CT cin neol): een hoofdmiddel bij een virale infectie, 2 à 3 druppels in wat honing of plantaardige olie, 3 maal per dag innemen d Witte tijm (T Thymus vulgariss CT thuyanol), Eucalyptu us radiatia en Kruid dnage el (Eugenia caryophylllus) in een verhouding 5/4/1: 2 à 4 druppels in honing of plantaardige honing, 3 maal per dag d Oregano (Origan num compa actum Be entham m of Orig ganum m heracleoticum CT T carvacrol)

Inhalatie: om de zwelling en de ontsteking van de slijmvliezen te verminderen: Eucaalyptus glo obulus (bij kinderen de zachtere Eucalyptus radiatta nemen) en/of Echte e tijm (Thymus vulgaove den n ris) en/of Nia aouli (Melaleuca quinquenervia) en/of Gro (Pinus sylvesstris): in totaal zes druppels in een kommetje heet water, stomen onder een handdoek

1. Barak V, Birkenfeld S, Halperin T, Kalickman I. The effect of herbal remedies on the production of human inflammatory and anti-inflammatory cytokines. Isr Med Assoc J 2002;4:919-22. 2. Zakay-Rones Z, Varsano N, Zlotnik M. Inhibition of several strains of inluenza in vitro and reduction of the symptoms by an elderberry extract (Sambucus nigra L.) during an outbreak of influenza B in Panama. J Altern Complement Med 1995;1:361-9. 3. Zakay-Rones Z, Thorn E, Wollan T, Waldstein J. Randomized study of the efficacy of oral elderberry extract in the treatment of Influenza A and B virus infections. J Int Med Res 2004;32:132-40. 4 Agbabiaka TB, Guo R, Ernst E. Pelargonium sidoides for acute bronchitis: A systematic review and meta-analysis. Phytomedicine 2008;15(5):378-85. 5. Timer A, Günther J, Rücker G, Motschall E, Antes G, Kern WV. Pelargonium sidoides extract for acute respiratory tract infections. Cochrane Database Syst Rev 2008;16(3):CD006323.

OKTOBER 2013

BioGezond

21

De passiebloem verlicht gevoelens van stress en angst We mogen de impact van geestelijke stress of angstgevoelens niet onderschatten: deze negatieve sensaties zijn niet alleen zeer vervelend, ze kunnen ook leiden tot rusteloosheid en slapeloosheid of aan de basis liggen van maagdarmklachten, huidsymptomen, hoofdpijn en andere psychosomatische klachten. Gelukkig kan een hydro-alcoholische tinctuur ons helpen te ontspannen zonder gevaar op sufheid of afhankelijkheid: de passiebloem. Mild kalmerend

De passiebloem is in de eerste plaats een mild sedatief (rustgevend) middel dat een overdreven spanning in het orthosympatisch zenuwstelsel tempert. Ze dankt deze werking vooral aan haar flavonoïden (voorop chrysine), die de activiteit van de zogenaamde GABA-receptoren in de hersenen moduleren door op dezelfde plaats te binden als benzodiazepines (zoals oxazepam), maar wel door op een andere manier in te werken. De passiebloem helpt hierdoor vooral klachten te verlichten zoals overactiviteit, zenuwachtigheid, jachtigheid, stress en rusteloosheid. De persoon die het best reageert op behandeling met passiebloem is vaak de hypernerveuze, op zijn stoel heen en weer schuivende patiënt. Passiebloem is dan ook geschikt voor gebruik bij ADHD (hyperactieve kinderen), weliswaar

op voorschrift van een arts. Verder kan ze ook van nut zijn voor zenuwstoornissen en prikkelbaarheid tijdens de menopauze. Tenslotte kan er vaak verlichting gevonden worden bij de zogenaamde neurovegetatieve klachten (zonder echte lichamelijke ondergrond): nerveuze hartkloppingen, hoge bloeddruk door stress, spanningshoofdpijn en migraine door stress, maagdarmklachten en spastisch colon door nerveuze spanning. Beter inslapen

Uiteraard kan een plantenextract dat het stressniveau verlaagt in veel gevallen ook helpen in te slapen en beter door te slapen. Bij milde slaapstoornissen, vooral door overspanning en tijdens de menopauze en zeker wanneer men last heeft van ‘rusteloze benen’, moet zeker eens nagegaan worden wat de passiebloem kan betekenen. Minder angst

DE VERSE PLANTENEXTRACTEN VAN ladrôme: UW TERECHTE KEUZE! ͻ gemaakt van biologische kruiden, indien mogelijk onmiddellijk verwerkt na de oogst ͻ exact aangemaakt volgens de voorschriŌen van de farmacopee ͻ dragen europees biologisch kwaliteitslabel ͻ op basis van biologische alcohol vernieuwde verpakking!

Zeer interessant is ook de anxiolytische (angstwerende) werking die de passiebloem kan uitoefenen. Die werking treedt wat trager in dan die van de benzodiazepines, maar bereikt doorgaans na een tijd hetzelfde niveau. Indien toegediend in de passende hoeveelheid, kan passiflora dan ook van nut zijn bij algemene angstverschijnselen, emotionele angsten, beklemd gevoel, overdreven bezorgdheid en paniekaanvallen. Veilig in gebruik

Passiebloemtinctuur is zeer veilig in gebruik. Er zijn geen gewenningsverschijnselen, noch afhankelijkheid of verslavingsverschijnselen te vrezen en er is geen toxiciteit bij de aangewezen doseringen. Heel zelden worden duizeligheid, zwaktegevoel en misselijkheid aangegeven. Bestuur geen wagen of machines als hoge doseringen worden gebruikt en gebruik dit middel alleen op voorschrift als ook kalmeermiddelen, slaapmiddelen, angstwerende of antipsychotische medicijnen worden ingenomen. Andere toepassingsgebieden d Krampen van de gladde spieren: darmkrampen, galkolieken, spastisch colon, menstruatiekrampen, krampen van de urinewegen en ‘hartkramp’ d Overmatig libido (geslachtsdrift)

ladrôme is sinds jaren ook Uw vertrouwde leverancier van andere bio ŬǁĂůŝƚĞŝƚƐƉƌŽĚƵĐƚĞŶ͗ ďůŽĞƐĞŵĞƐƐĞŶĐĞƐ ǀŽůŐĞŶƐ ƌ͘ ĂĐŚ͕ ĞƐƐĞŶƟģůĞ ŽůŝģŶ͕ŬƌƵŝĚĞŶƐŝƌŽƉĞŶ͕ƉƌŽƉŽůŝƐƉƌŽĚƵĐƚĞŶ͕ĨLJƚŽͲĂƌŽŵĂƟƐĐŚĞĐŽŵƉůĞdžĞŶ͕ ŬƌƵŝĚĞŶŝŶĨƵƐŝĞƐĞŶŚLJĚƌŽůĂƚĞŶ [email protected]

22

BioGezond

www.drome-provencale.com

OKTOBER 2013

Toediening

De aangewezen gemiddelde dagdosis bedraagt het equivalent van 4 à 8 g kruid. Voor een rustgevende werking wordt 3 maal daags 25 à 40 druppels aangeraden. Om angsten te dempen gebruikt men best 3 maal daags 45 druppels. Om de slaap te bevorderen 40 druppels tot één theelepel tinctuur ’s avonds.

Vandaag is de beste dag om te beginnen met SUPER RAW FOOD!

Gezond, geen overgewicht & lekker in uw vel Wat is SUPER RAW FOOD? Niet genetisch gemanipuleerd voedsel dat in zijn geheel en onbewerkt niet boven een bepaalde temperatuur gekookt is. Daardoor blijven smaak en nutriënten van alle vitaminen, enzymen, antioxidanten en mineralen die in RAW FOOD aanwezig zijn behouden. Met andere woorden: door RAW FOOD blijft het leven in de voeding zitten en dat is nodig voor het levend lichaam. SUPER RAW FOOD bestaat uit groente, fruit, noten, zaden en kiemen. Eigenlijk alles wat u uit de grond, of van bomen en struiken haalt en zo kan eten. Hierdoor herstelt uw lichaam sneller en krijgt u meer energie. Zorg dat u SUPER RAW FOOD aan uw dieet toevoegt, zodat u elke dag het beste uit uzelf kunt halen.

Chia zaad, krachtig SUPER RAW FOOD: vanwege de rijke samenstelling aan vezels, antioxidanten, eiwitten, vitaminen, mineralen en ALA Omega-3 vetzuur (wat niet in vis voorkomt) kan Chia zeker tot de top superfoods gerekend worden en is het een onmisbaar item in uw keuken.

Wat maakt onze Super Raw Food Chia zaad nou eigenlijk zo uniek? Chia zaad bevat van nature:

t

t

t

t

t



Y
NFFS
JK[FS
EBO
TQJOB[JF Y
NFFS
DBMDJVN
EBO
NFML Y
NFFS
0NFHB
EBO
[BMN Y
NFFS
NBHOFTJVN
EBO
CSPDDPMJ 
NFFS
WF[FMT
EBO
MJKO[BBE

Klinkt goed, toch? Chia zaad wordt vaak omschreven als een ‘superfood’ omdat het zo ontzettend veel goeds voor uw lijf doet. In 1 theelepel zitten bijvoorbeeld maar liefst 5 gram voedingsvezels! Wat u ook eet, u kunt alles nóg gezonder maken door er een eetlepel Chia zaad aan toe te voegen.

Ook verkrijgbaar in Lucovitaal Super Raw Food:

)FOOFQ
[BEFO en Goji bessen.

CHIA ZAAD: 500+50 GRAM

€2

00

INTRODUCTIE

KORTING

van 12.95

10

NU

95 .

PK Benelux BVBA, Henri van Heurckstraat 15, 2000 Antwerpen. Meer weten?

0800-73183 (gratis)

www.pkbenelux.com

Deze producten zijn verkrijgbaar in alle natuurwinkels

q BioGezond

koken

OOSTERSE POMPOENSOEP

Ingrediënten UÊ UÊ UÊ UÊ UÊ UÊ UÊ UÊ

1 ui 1 wit van prei 2 broccolistengels 1 courget 2 teentjes look 2 cm geschilde en geraspte gember 1 stengel citroengras 1 butternut pompoen

Bereiding - Schil de ui, broccolistengels en courget en snij in blokjes. - Stoof zachtjes aan met de prei, de look en de gember in een bodempje kokosolie, zonder te laten kleuren. - Bevochtig met 1 ½ liter bouillon, voeg het citroengras toe en laat op laag vuur sudderen. - Snij de pompoen half door, verwijder de pitten en leg omgekeerd in een bakplaat. Giet er wat water bij en schuif gedurende een 20-tal minuten in een op 180 graden voorverwarmde oven. - Als de pompoen gaar is, het vruchtvlees uitlepelen en fijn prakken. - Verwijder het citroengras en mix de soep. - Meng met de kokosmelk en het pompoenvlees, nog even opkoken en serveren. Garneer eventueel met koriander en geroosterde pompoenpitjes.

24

BioGezond

OKTOBER 2013

Ingrediënten UÊ UÊ UÊ UÊ UÊ UÊ UÊ UÊ

5 eieren 200 gr. lichte rietsuiker 75 gr. kastanjebloem 125 gr. speltbloem 8 gr. bakpoeder 1el. speculaaskruiden kabocha pompoen, de kleine groengestreepte pompoenpitten

Bereiding

- Snij de pompoen half door, verwijder de zaden en laat 1 ½ uur drogen in de oven op 100 graden. - Lepel het vruchtvlees eruit en laat afkoelen. - Klop de eieren met de suiker tot een luchtig schuim. - Spatel er de gezeefde bloem, het bakpoeder en de kruiden onder. - 200 gr. pompoenvlees fijn pletten met een vork en vervolgens voorzichtig mengen onder het beslag. Bestrooi met pompoenpitten. - Stort in een beboterde en bebloemde vorm en bak gedurende een 45-tal minuten op 180 graden.

POMPOENCAKE

Ingrediënten UÊ UÊ UÊ UÊ UÊ UÊ UÊ

100 gr. boter 50 gr. lichte rietsuiker 1 ei 100 gr. gezeefde speltbloem 4 gr. bakpoeder 100 gr. pompoenvlees pompoenpitten

Bereiding -

Kies liefst voor een kabocha pompoen, de kleine groen gestreepte. Snij deze half door en verwijder de pitten. Laat de pompoen 1 ½ uur drogen in de oven op 100 graden. Lepel het vruchtvlees eruit en laat afkoelen. Klop de boter met de suiker en het ei tot een schuimige massa Spatel er de bloem en het bakpoeder onder en vervolgens het geplette en droge pompoenvlees. - Schep het beslag op plasticfolie of bakpapier en rol op. - Laat een nachtje rusten in de koelkast, - In schijven snijden van ½ cm, bestrooien met pompoenpitten en afbakken in een op 210 graden voorverwarmde oven gedurende 12 minuten. Laat afkoelen op een rooster.

POMPOENKOEKJES OKTOBER 2013

BioGezond

25

q BioGezond

koken Ingrediënten UÊ UÊ UÊ

UÊ UÊ UÊ UÊ UÊ UÊ UÊ UÊ UÊ

HALLOWEENPASTA

2 teentjes look olijfolie 350 gr. vruchtvlees butternut of hokkaïdo pompoen groentebouillon ½ kl. kaneelpoeder ½ kl. nootmuskaat ½ tl. piment (d’espelette) ½ tl gemberpoeder verse rozemarijn peper himalaya- of zeezout 300 gr. pasta (penne of fusilli houden beter smaak vast

Bereiding - Snij de look fijn en stoof aan in een flinke scheut olijfolie. - Snij de pompoen in blokjes en stoof mee aan. - Kruiden toevoegen en bevochtigen met een bodempje bouillon. - Laat een kwartiertje gaarsudderen. - Kook de pasta, 1 minuut minder dan aangegeven op de verpakking. - Meng de pasta onder de saus, nog even opwarmen en afsmaken met peper van de molen en eventueel wat zout. - Dien op in halve, uitgeholde kleine pompoentjes die een uurtje gegaard hebben in de oven op 100 gr. - Garneer met rozemarijn.

Health in harmony with Nature

13524 BEL 20130918

NIEUW

GEBRUIKERSGIDS VAN ORTIS PRODUCTEN Een beknopt overzicht van natuurlijke antwoorden op uw dagelijkse ongemakken

Verkrijgbaar in uw biowinkel of op www.ortis.com

26

BioGezond

OKTOBER 2013

GO4BALANCE phytotherapy

Ik breng rust ten tijden van stress en zorg voor een goede nachtrust. 10 ml : CNK 3075-215 - 20 ml : CNK 2979-508

Ik breng vreugde en ontspanning wanneer het even niet meezit. 10 ml : CNK 3075-199 - 20 ml : CNK 2979-516

Ik breng energie en vitaliteit.

10 ml : CNK 3075-181 - 20 ml : CNK 2979-524

NIEUW

Ik breng concentratie en zet aan tot structuur. 10 ml : CNK 3075-207 - 20 ml : CNK 2979-532

Meer weten? Vraag raad aan uw apotheker, arts of therapeut.

Dynamische medewerkers gevraagd www.go4balance.be [email protected] Valterra - Louizalaan 149/24 - 1050 Brussel

t
UPL\^LNS\[LU]YPQLWYVK\J[LU#WWT t
+LKPLW]YPLZWYVK\J[LUaPQUSHJ[VZL]YPQLU[HY^L]YPQ t
)PQaVUKLYSLRRLY]HUZTHHR t
)YVKLUWPZ[VSL[ZPUKP]PK\LLS]LYWHR[JYHJRLYZ UV[LUYLWLUZ[YVVW^HMLSZMYPRHKLSSLU]SLLZRYVRL[[LU 4L_PJHUV»ZRPWU\NNL[ZLUSVLTWPH»Z =,92901.)((905<>+0,,;,55(;<<9>052,3

5=9,=6.(53HUKLNLTZ[YHH[ +YVUNLU ;  -  ^^^YL]VNHUIL

q WijnHoekje Auteur Antoon DE PAEPE

Mas de Janiny, Languedoc De wijncultuur in de Franse Languedoc is zo’n 2000 jaar geleden begonnen in de buurt van Narbonne. De streek kenmerkt zich door min of meer traditionele terroir wijnen die veelal rood zijn. Deze landwijn wordt gemaakt om te voldoen aan de eisen van de moderne consument die hogere eisen stelt aan kwaliteit, maar ook toegankelijke wijnen wil. Begin 1980 namen Thierry en Pascal JULLIEN het familiedomein over en ze schakelden onmiddellijk over op de bio teelt. Het echte ‘terroir’, de natuur, de gezondheid en de pure smaak in de wijnen waren hun prerogatieven. Met een grote variëteit aan druiven zoals Grenache, Sauvignon blanc, Vermentino, Syrah, Carignan, CabernetSauvignon kunnen zij een diversiteit aan wijnen assembleren. Hun domein telt 95 Ha gelegen in de Languedoc aan de rand van de ‘garrigue’ (kruidig struikgewas). Daardoor zijn hun wijnen ook doordrongen van die kruidige toetsen en mits pluk van de druiven

op volle rijpheid maken zij fruitig kruidige wijnen die aangenaam en vlot wegdrinken. Geen gebruik van chemische gisten, bijgevoegde tannine, activering van de gisting, nee, alle chemie is gebannen. Ook de doses sulfiet worden strikt minimaal gehouden. De natuur primeert!

Enkele van hun wijnen: Le Temps des Gitans

Bestaat zowel in rood als wit. De rode is gemaakt met 100% Carignan, de witte met Grenache blanc, Sauvignon en Vermentino. Het etiket wijst er reeds op dat dit een vrolijke wijn is lekker fris fruitig die perfect is als dagdagelijkse allround wijn. Le Blason

Een assemblage van Grenache, Syrah, Cinsault en Carignan maakt deze rode wijn harmonisch geassembleerd en vlot drinkbaar, zacht en toch tikje kruidig.

Les Soeurs de Janiny

Deze rode wijn is gemaakt met 100% Syrah, een druif die perfect de kruidige toetsen (vooral tijm en rozemarijn) weerspiegelt waarbij zich ook rijpe frambozen en bosbessen voegen. Dit geeft een mond vullende wijn. Werd met GOUD bekroond op de ‘Millésime bio’ in Montpellier waar enkele duizenden wijnen geproefd worden door 150 deskundige proevers van over heel de wereld. Le Père

Een 100% Cabernet Sauvignon kan niet anders dan een stevige wijn geven, wel zacht wegdrinkend en niet agressief. Won GOUD op de ‘Concours Signature bio’

Wijnhuis: www.masdejaniny.com Invoerder: www.biodyvino.be

Biotiek en Vino Mundo bundelen hun krachten en worden BIODYVINO

Het grootste assortiment biologische, biodynamische en Fairtrade wijnen in België! Nieuwe website!

www.biodyvino.be SPECIALE PROMOTIES

Zetel: ZOERSEL Ten Hoflaan 22 - T 03-312 24 38 Magazijn: AARTSELAAR Schelselei 15 C

28

BioGezond

OKTOBER 2013

Curcuma : van poeder tot sap Curcuma/kurkuma (curcuma longa) of geelwortel is een oranjegele specerij. De curcumawortel kan met zijn gele curcuminoïden een belangrijke ontstekingswerende werking uitoefenen en tegelijk een belangrijke antioxiderende bescherming bieden. Tal van ziekten worden veroorzaakt door een chronisch ontstekingsproces : denk aan gewrichtsklachten bij artrose en arthritis, hart- en vaatziekten en inflammatoire darmziekten. Curcuma laat toe op een veilige manier inflammaties te bedwingen : de curcumawortel is namelijk een natuurlijke remmer van de COX2-ontstekingsweg. In een eerdere editie van BioGezond kwamen de toepassingen en werkingsprincipes van curcuma uitgebreid aan bod (BioGezond editie februari 2013). Curcuma vind je in verschillende vormen : van de verse wortel, over curcumasap en -poeder tot curcumapreparaten. Bij curcumasap wordt de opneembaarheid van de curcuminoïden gegarandeerd door de natuurlijke aanwezigheid van essentiële olie. Bij curcumapreparaten worden de curcuminoïden gecombineerd met fosfatidylcholine uit lecithine, met een extract uit zwarte peper (piperine), of met ar-turmeron, een component uit de essentiële olie van curcuma. Het curcumasap van Natuval bijvoorbeeld, in België verdeeld door DITRA/SANVITA, is een geperst puur sap van verse curcuma wortelstokken uit biologische landbouw. De essentiële olie aanwezig in verse curcuma activeert de absorptie van curcumine in het lichaam voor een maximale doeltreffendheid. Daardoor worden de actieve bestanddelen van de geelwortel vlugger en beter opgenomen door het lichaam dan bij inname van curcuma in poedervorm. De innovatieve en gepatenteerde extractietechniek laat toe de vaste en vluchtige fytonutriënten te capteren en te behouden.

9

9 9 9 9 9

OKTOBER 2013

BioGezond

29

q BioGezondInfo

Bij het opduiken van de eerste koude dagen … komen de knoppen u te hulp Veelal volgen dan de eerste rillingen. Bacteriën, virussen en andere kiemen bereiden zich voor om zich een nieuw habitat toe te eigenen: ons lichaam. De mogelijke plaatsen om zich comfortabel te nestelen zijn talrijk : keel, neus, bronchiën, longen. De gemmotherapie biedt verscheidene oplossingen om het lichaam te beschermen. £ Hondsroos, rosa canina L., zal perfect zijn rol van waakhond

vervullen. Het is de remedie van de gelokaliseerde herhaalde ontsteking zoals otitis en amygdalitis (Dr. Pol Henry, 1982). Hij stimuleert de immunitaire defensiemechanismen en is bijgevolg een goed antiviraal middel! Hij beschermt vooral de slijmvliezen en verzorgt de herhaalde ontstekingen ervan. Het is de typische remedie van « altijd zieke » kinderen. (Ph. Andrianne, 2011). We kunnen hem catalogeren bij de belangrijkste remedies in de neus-keel-oorzone. £ Walnoot, Corylusavellana L., eerder polyvalente remedie. Hij draineert de longen. (Ph. Andrianne, 2011). Hij werkt tegelijkertijd op de elasticiteit van de weefsels waaruit ze bestaan en zorgt voor een goede toevoeging van zuurstof. De walnootknop zal echter vooral op de circulatoire stasis werken zoals de pulmonaire stases (Dr. Pol Henry, 1982). £ Wollige sneeuwbal, Viburnum lantana L.. Tegelijk soepel en taai is de wollige sneeuwbal, en vooral zijn knoppen, een echt antispasmodicum, zowel pulmonair als urogenitaal. De wollige sneeuwbalknoppen zijn rijk aan calcium en magnesium, twee sleutelmineralen in het mechanisme van de spiercontractie. Zij bevatten ook aanzienlijk wat salicylaten die hen interessante eigenschappen verlenen bij inflammatoire problemen. £ Haagbeuk, Carpinusbetulus L.. Sinusitis of het gevoel zich verloren te voelen (Bernard TIHON). De sinussen staan in relatie tot het « ruiken », zowel in de fysiologische betekenis (de reukzin: de geuren ruiken) als in de symbolische betekenis (gevoelen, de gevolgen ondervinden van, zich gevoeld, geaccepteerd en geliefd voelen). De haagbeukknop heeft een specifieke werking op de sinusslijmvliezen. Daarom is hij vooral aanbevolen bij sinusitis, zelfs chronische. Al deze remedies dienen gebruikt te worden onder de vorm van geconcentreerde glycerinemaceraten, alleen of in associatie met andere knoppen.

30

BioGezond

OKTOBER 2012

Pigmentvlekken, ouderdomsvlekken of sproeten? Overal op het lichaam kunnen pigmentvlekken, sproeten en, naarmate de leeftijd vordert, ouderdomsvlekken worden aangetroffen. Deze huideffecten zijn niet schadelijk voor de gezondheid, maar kunnen wel een gevoel van schaamte of frustratie geven. De receptuur van Sur Plus Age Spot & Pigment Whitener is verbeterd door de toevoeging van een uniek ingrediënt; Citrus unshiu. Citrus unshiu bevordert het lichter worden van de huid en het verminderen van ouderdomsvlekken. Klinische studie heeft aangetoond dat Citrus unshiu de intensiteit van ouderdomsvlekken met 28% laat afnemen. Naast dit nieuwe werkzame ingrediënt bevat Sur Plus Age Spot & Pigment Whitener ook de oude vertrouwde ingrediënten zoals lactic acid (melkzuur) en sodium ascorbyl phosphate (vitamine C). Uit diverse studies is gebleken dat lactid acid en sodium ascorbyl phosphate een hoog oplossend effect op pigmentvlekken hebben. Het verhoogde blekings-effect van de combinatie in vergelijking tot de werking van deze stoffen apart wordt veroorzaakt door de twee verschillende mechanismen waarmee beide stoffen de vorming van pigmentvlekken beïnvloeden. De combinatie beïnvloedt de onderdrukking hiervan en versterkt de blekende werking. Voor hoge bescherming is een UVA en UVB filter toegevoegd met SPF 30. Dit serum werkt direct vocht inbrengend en huidverzachtend. www.veroniquevanmoortel.be PK Benelux BVBA, Henri van Heurckstraat 15, 2000 Antwerpen. Meer weten? 0800 - 73183 (gratis/gratuit) www.pkbenelux.com

Geert’s hoekje

tel. 050-38 07 67 orthomoleculair voedingsadvies en -supplementen reiki bachbloesemtherapie aura chakra reading healing meditatiecursus: “het pad van de Ziel”

Via het milieu, verkeer, industrie, bewerkte voeding en het eigen metabolisme wordt ons lichaam dagelijks overstelpt met vrije radicalen. Om onze cellen te beschermen tegen deze agressieve stoffen, is de inname van voldoende antioxidanten cruciaal. Een basisantioxidantencomplex dat ons daarbij kan helpen is SELENIUM + Vit A,C,E All natural met co-enzym Q10 van Mannavital, dat enkel natuurlijke ingrediënten bevat. Centraal staat de organische, goed opneembare seleniumgist. Die is aangevuld met een acerolakersconcentraat (met natuurlijke vit C), natuurlijke vit A (rode palmolieconcentraat) en natuurlijke vit E (zonnebloemolieconcentraat). Belangrijk is ook de toegevoegde co-enzym Q10, omdat dit antioxidans een belangrijke synergie vertoont met selenium.

Gezond ouder worden is een keuze. U en uw partner willen toch optimaal van het leven genieten, niet? Zoals er grote verschillen bestaan in gezond ouder worden, bestaan er ook grote verschillen in omega-3 supplementen.

MarinEPA® GOLD 1100 mg omega-3 per capsule + EXTRA VITAMINE D Ondersteun uw actieve levensstijl, sportprestaties of een klimmende leeftijd met minstens 1 g zuivere omega-3 per dag. MarinEPA Gold draagt bij tot

MarinEPA® GOLD + Vitamine D 30 capsules – 1 maanddosis

Superkritische, ECOvriendelijke omega-3

Hoogst geconcentreerde, superkritische omega-3 1100 mg omega-3 1005 mg EPA/DHA per capsule

een normale hartwerking, bij een dagelijkse inname van 1 capsule de instandhouding van een normaal gezichtsvermogen en de normale hersenfunctie bij een dagelijkse inname van 1 capsule het behoud van normale triglyceridengehalten in het bloed bij een dagelijkse inname van 2 capsules

Gecertificeerd volgens de EMAS-norm, een Europeese norm voor milieuzorg

het behoud van de normale bloeddruk bij een dagelijkse inname van 3 capsules Waarom kiezen voedingsspecialisten voor Minami Nutrition?

Geen gebruik van solventen zoals hexaan

90 tot 95% omega-3 Zware metalen, PCB’s en pesticiden beneden de detectielimiet EMAS-Certificaat (Eco-Management and Audit Scheme) Eco-vriendelijke, superkritische extractie en zuivering (lage temperatuur en geen gebruik van solventen)

Visolie afkomstig van ansjovis en makreel - erkend als niet bedreigde vissoorten

Wetenschappelijk bewezen supplementen

De ene visolie is de andere niet

MarinEPA visolie

Minami Nutrition verwerkt in haar supplementen geen visolie die afkomstig is van kabeljauw of krill, omdat er van deze vissoorten tèveel vis moet opgeofferd worden om voldoende omega-3 te verkrijgen.

Verkrijgbaar in elke goede natuurvoedings- en kruidenwinkel (adressen op www.mannavita.be) Info: 056 439852 - [email protected]

1100 mg Visolie OMEGA-3 van andere merken 300 mg OMEGA-3

Capsule van 1200 mg

Capsule van 1000 mg