Uw adviseurs aan het werk (in een kunstwerk van Jeppe Hein)
Bergman & Van Laake hebben het seizoen weer afgesloten met een traditioneel weekje Basel. De ArtBasel beurs en haar satellietbeurzen Liste en Volta, lijken elk jaar meer en meer bezoekers te trekken, die zich vooral op de previews en V.I.P.-openingen staan te verdringen om naar binnen te mogen. Zelfs Zinedine Zidane, de Franse baltovenaar, had zich even losgemaakt van zijn WK trainingskamp om kunst te komen shoppen. Er was dit jaar voor hem nog een andere reden; de Schotse kunstenaar Douglas Gordon had een film over hem gemaakt, die prompt op de opening van ArtBasel door het Museum of Modern Art in New York werd aangekocht.
Douglas Gordon’s Zidane
Jesus “Bubu” Negron
Op het drukke ArtBaselplein stond een jonge Puertoricaanse kunstenaar met een heel eigen visie op de kunstmarkt. Jesus “Bubu” Negron past een traditioneel Latijns-Amerikaans kansspel enigszins naar de actualiteit aan. Hij had mechanische renpaardjes met een foto van een hedendaagse kunstenaar beplakt en gaf duidelijk twee voor hem wezenlijke elementen in de kunstmarkt weer: geluk en speculatie. Wij blijven ondanks alle hype geloven in een derde element; creatief talent, en dat heeft Negron zonder twijfel. We begonnen ons bezoek met ArtUnlimited, de hal met solopresentaties van kunstenaars die speciaal door een ArtBaselcomité zijn uitgenodigd. Dit is ieder jaar weer een feest, waar de nadruk op kunst ligt in plaats van op commercie.
De Amsterdamse galeriste Annet Gelink toonde zich op Basel een waardig vertegenwoordiger van de actuele kunst, drie van haar kunstenaars waren geselecteerd voor ArtUnlimited; Alicia Framis, Ryan Gander en Carlos Amorales. Deze laatste toonde een prachtige videopresentatie. De Mexicaan Amorales, die een postdoctorale opleiding aan de Amsterdams Rijksacademie heeft doorlopen, toonde een animatie in geheel eigen typografie van Mexicaanse cultusbeelden. “Disney Studios going dark” is het eerste wat in ons opkwam, maar Amorales weet zelfs in een tekenfilm spiritualiteit weer te geven en tot het einde toe vast te houden. Barabara Kruger projecteerde op vier muren een gezin aan tafel. Vreugde was er ver te zoeken want men communiceerde niet,of slechts verwijtend met elkaar. Je kon het gesprek volgen door te luisteren, maar onder de filmbeelden liepen ondertitels van de werkelijke gedachtes van mensen. Waar in het gesprek de schone schijn nog werd opgehouden, bleken de hersenspinselen een stuk onverbloemder, zoals vaak!
Carlos Amorales
Barbara Kruger
Er was allerlei moois te zien op ArtUnlimited, maar we moesten door naar het echte werk; de ArtBasel 37 beurs. Beneden, waar de echte grote spenders als eerste heen renden, viel het enorme aantal tweedeen derderangs Picasso op. We hebben nog nooit op een beurs zoveel middelmatig werk van deze “überschilder” gezien. Traditiegetrouw gaan we in ons Baselverslag niet in op de benedenverdieping, maar één kunstwerk mag niet onbenoemd blijven; Ushering in Banality van Jeff Koons. In de jaren ’80 nog aangekocht door Wim Beeren voor het Stedelijk Museum voor 250.000 gulden (oplage 4) en smadelijk de “Big van Beeren” genoemd, werd nu te koop aangeboden voor 5 miljoen USD!
Jeff Koons
Op de eerste verdieping bij de “jongere” kunst, zijn jaren ’60 en ’70 zijn weer helemaal terug. De Londense galerie Victoria Miro, nooit te beroerd om tijdens ArtBasel met veel bombarie nieuw talent aan de wereld kenbaar te maken, toonde nu een solo van de in 1984 overleden Alice Neel. Sterke portretten die in de verte aan David Hockney doen denken, maar dan allemaal een tandje rauwer.
Wolfgang Tillmans
Alice Neel
Druk wordt er gejaagd op pioniers van conceptuele kunst en Performance Art. Ook kwaliteitsfotografie uit de zeventiger jaren is erg gezocht. Namen als William Eggleston, Gary Winogrand and Joel Meyerowits zijn zeer gezocht. De geoefende kijker doorziet kwaliteit ook zonder dat een foto tot twee meter hoog wordt uitvergroot zoals als tegenwoordig veel het geval is. Niet dat dit laatste geen prachtig werk kan opleveren, denk aan Wolfgang Tillmans, wiens abstracte werk veelvuldig werd getoond bij bluechip galleries als Andrea Rosen en Maureen Paley.
David Thorpe
Bij Meyer Riegger hing dit fraaie landschap van David Thorpe gemaakt met olieverf, hout en leer. Thorpe wisselde de laatste jaren al een paar keer van stijl en is vroeg door Charles Saatchi opgepikt toen hij nog heel grafisch schilderde, maar dit nieuwe schilderij dat voor 70.000 USD werd aangeboden, had wel dertig keer verkocht kunnen worden.
Alexander & Bonin probeerden tekeningen aan de man te brengen van Michael Landy, een van de meest conceptuele kunstenaars van de YBA (Young British Artists) uit de jaren ’80. Er is waarschijnlijk nog geen galerie geweest die goed aan Landy heeft kunnen verdienen. Zijn projecten zijn altijd rigoureus en grootschalig.
Michael Landy
Michael Landy
Zo heeft hij in 2001 onder noemer “Break Down” al (!) zijn bezittingen vernietigd in een shredder. Van schilderijen van kunstbroeder Damien Hirst tot de met de jas die hij van zijn vader kreeg toen hij naar de academie ging. De tekeningen refereren aan een machine van Jean Tinguely uit 1960 die uiteindelijk maar één doel had; zichzelf vernietigen. Landy wil, hoe kan het ook anders, deze machine weer laten herbouwen en het project herhalen. Mitchell-Innes & Nash hadden een klein schilderijtje van Enoc Perez, een kunstenaar die het afgelopen jaar erg in de belangstelling is geweest van de grote verzamelkudde. Niet geheel onterecht, als we naar dit in sobere tonen opgebouwde stilleven kijken.
Enoc Perez
Haluk Akakce
Galerist, een jonge galerie uit Istanbul die zich vanuit de Turkse luwte een plek binnen de kunstwereld aan het veroveren is. Zij toonden o.a.Yesim Akdeniz Graf en Haluk Akakce. Graf had onlangs op ArtAmsterdam een sterke soloshow. Haluk Akakce, bekend geworden vanwege zijn video’s van complexe structuren, maakt het laatste jaar ook weer constructivistische schilderijen. Zijn oorspronkelijke training als architect schemert er in door.
Op het gebied van fotografie kunnen we behalve Wolfgang Tillmans, niet om het Japans talent Hiroshi Sugimoto heen. Zijn galerie uit Tokyo, Koyanagi had hem geëerd met een kleine solo: fantastisch, wat een meester!
Hiroshi Sugimoto
Hiroshi Sugimoto
Hiroshi Sugimoto
Liste 06 Om meer ruimte te creëren voor tien nieuwkomers en de groeiende bezoekersaantallen op te kunnen vangen, was er dit jaar op Liste een extra ruimte gecreëerd door middel van het plaatsen van een tent. Daarin bevond zich naast het Chinese Garden Project (my home is your museum) van Zheng Guogu met de plastic roze bloesembomen, ook de Amsterdamse galerie Martin van Zomeren. Van Zomeren stond voor het eerst op Liste en toonde interessant werk van Wilfredo Prieto en fraaie tekeningen en het prachtige schilderij ‘Beth’ van Cornelius Quabeck (zie foto met de telefonerende galerist.).
Van Zomeren met Quabeck’s ‘Beth’
Zheng Guogu
Raster uit Polen deed wederom goede zaken met hun sterkunstenaar Zbigniew Rogalski. Zijn gemaniëreerde zelfportret was binnen twee minuten na de opening verkocht. Diana Stigter had een solo-expositie met vijf grote tekeningen Iris van Dongen die voor de beurs uit al waren vergeven aan belangrijke verzamelaars. Daarmee gaf ook zij aan dat ze klaar was voor de grote beurs aan de andere kant van de stad. Dit gold ook voor Vilma Gold uit London toonde dit jaar alleen een video van Sacha Hahn. Hahn plaatst zichzelf met de bescheiden titel Bach, Gould & Hahn direct in een rij van groten… Vilma Gold is na jaren goede presentaties nu echt wel klaar op Liste, zeker nu één van hun kunstenaars, Mark Titchner, zojuist terecht is genomineerd voor de prestigieuze Turnerprize.
Sacha Hahn
Juliette Jongma’s stand
Nieuwkomer Juliette Jongma bracht zonder al teveel moeite haar Nederlandse sterspelers aan de man: gouaches van Arjan van Helmond en installaties van Germaine Kruip. De eerste dagen stond ze een nog een beetje in de schaduw van het gedrang bij Raster, maar gaandeweg wisten de liefhebbers haar te vinden. Een andere Nederlandse kunstenaar, Marc Bijl, had zijn beste werk dit jaar bij zijn galerie uit Athene hangen: The Breeder. Bijl had in Berlijn het naambordje van de pas geopende Gagosian gallery, één van de machtigste galerieën ter wereld, in de vernissageweek van de muur gesloopt en zo bleek nu, in een kunstwerk gebruikt!
Mark Bijl
Dat de onvolkomenheden van het rommelige gebouw steeds duidelijker aan het licht komen is tot daar aan toe, maar de fut lijkt er een beetje uit op Liste. Over het algemeen kregen wij de indruk dat de kwaliteit een beetje tanende is. Wellicht dat het concept om maar drie of vier jaar participant te mogen zijn en werk te tonen van kunstenaars onder de 40 jaar, verouderd is. Het is immers in alle opzichten een volwassen beurs geworden die door de grootste verzamelaars en de belangrijkste musea wordt bezocht. Dit kan ten koste gaan van het gewaagde, de durf en het rebelse element dat de jongste kunst zo spannend maakt. Men gaat niet meer zozeer naar Liste om nieuw talent te ontdekken, als wel om jonge gevestigde namen te kopen. De avant-garde functie wordt langzamerhand overgenomen door Volta waar nog wel een soort spontane tegendraadsheid heerste.
Volta II Vanwege het grote succes van de eerste editie van VOLTA was de organisatie dit jaar uitgeweken naar een groter pand in het Baselse havengebied aan de Rijnoever. Deze locatie bleek echter voor veel mensen slecht bereikbaar. Een veel gehoorde klacht betrof dan ook het vervoer van en naar de beurs. Het aanbod bleek echter wederom uitstekend. Onder de noemer ‘Bigger, better Ultra Volta’ werd de nieuwe hal in gebruik genomen. In de voormalige opslagruimte exposeerden 56 galeries. De private view begon om 11 uur ‘s ochtends. Dat bleek geen overbodige luxe want rond het middaguur was het kwik tot grote hoogte gestegen. Ook de ventilator bij Spencer Brownstone Gallery uit New York kon daar weinig aan veranderen. Het maakte deel uit van een kunstwerk van Zilvinas Kempinas. Het apparaat liet, door het verplaatsen van lucht, moeiteloos een stuk geluidstape tegen de muur draaien. Het lint dat telkens van vorm veranderde, leverde in zijn eenvoud een fraai poëtisch beeld op. De hitte in de Voltahal weerhield verzamelaars er niet van om wederom met groot enthousiasme aan te kopen. Store Gallery uit Londen had naast conceptueel- sculpturaal werk van Ryan Gander, ook een serie van zeven schilderijen van de Russisch-Nederlandse schilder Roman Wolgin meegenomen, die in Amsterdam door Diana Stigter wordt vertegenwoordigd. Deze reeks portretten van beroemdheden met de titel Someone Else werd verkocht aan een Nederlandse collectioneur, die daarmee veel grote verzamelaars te snel af was.
Store Gal lery
Jonathan Wateridge
David Risley toonde op de openingsdag slechts één muurvullend werk uit een serie over gecrashte vliegtuigen van Jonathan Wateridge. De met olieverf beschilderde perspex panelen waren voor elkaar geplaatst en vormden een zeer realistisch driedimensionale toneeldecor. Er bleek een enorme wachtlijst voor de werken te zijn. Ook dit schilderij had reeds lang zijn weg naar een nieuwe eigenaar gevonden.
Gert Robijns
De altijd sympathieke Stella Lohaus uit Antwerpen verraste ons met een prachtig werk van Gert Robijns. Met zijn beschilderde luxaflex toonde de kunstenaar zich schatplichtig aan de Belgische traditie van Magritte en Broodthaers waarin suggestie, tegenstrijdigheid en evocatie zich pas in een later stadium aandienen. De gesloten luxaflex bleek in tegenstelling tot zijn eigenlijke functie, een nieuwe wereld voor het oog te ontsluiten. Langzaam maar zeker doemde er een subtiel landschap op. We willen het gedrang rond de Leipziger Dogenhaus Galerie niet onvermeld laten. Zij toonden werk van de jonge kunstenaar Ulf Puder. Binnen tien minuten was de standinhoud en de portfolio verkocht! Er is op dit moment in Amerika niets hotter dan Leipzig. En hoewel Puders schilderijen ook werkelijk aantrekkelijk waren, beginnen wij langzaamaan een beetje genoeg te krijgen van de hype rond deze stad.
Kaikai Kiki
Ulf Puder
Takashi Murakami, de rockster van de Japanse hedendaagse kunst, heeft enkele jaren geleden de galerie Kaikai Kiki opgericht. Een van de doelstellingen was het ondersteunen van jonge kunstenaars (lees: leerlingen). Dat doel is ruimschoots bereikt. Tijdens de opening zat Murakami samen met zijn protegé Rei Sato in de stand tekeningetjes te maken die voor 200 USD het stuk grif werden verkocht. Wij hebben deze sakebeker even aan ons voorbij laten gaan, maar je kunt er gerust Japans brouwsel op innemen dat de werkjes volgend jaar al voor forse bedragen weer van de hand zullen gaan. Als afsluiter van onze Baselweek én het verslag, nog een installatiefoto naar aanleiding van ons bezoek aan de tentoonstelling van Francis Alys en Tacita Dean in het Schaulager Museum. Wat een prachtplek om kunst te tonen, deze twee grote kunstenaars waardig…
Francis Alys in Schaulager
