ArtBasel Uw kunstadviseurs aan het werk

ArtBasel 2013

Uw kunstadviseurs aan het werk   Op  het  Messeplein  stond  dit  jaar  een  charmante  dame  (samen  met  drie  mannelijke  demonstranten  die  een  ondefinieerbaar  kunstbouwsel  voortduwden).  Deze  autonome  schoonheid  ageerde  middels  een  handgeschreven  tekst  op  haar  T­shirt  tegen  het  commerciële  kunstcircus.  Al  snel  werd  het  groepje,  erg  flauw,  door  de  Zwitserse  politie  verwijderd. De volgende dag stond ze  er echter  opnieuw, dit keer alleen. Volhardend type  kortom. Zo hoort dat als je een boodschap wilt overbrengen!    Het  was  even  wennen.  De  vertrouwde  omgeving  van  ArtBasel  met  dat  aardige  dirndl­ barretje op de  hoek was compleet  veranderd. Stonden we  vorig jaar nog met  één been  in  een enorme bouwput, dit jaar was er inmiddels een indrukwekkend bouwwerk van Herzog &  De  Meuron  verrezen.  Met  nog  meer  vierkante  meters  tentoonstellingsruimte.  Het  is  duidelijk dat het gemeentebestuur van Bazel begrijpt dat de kunstbeurs belangrijk is voor de  stad  en  dat  met  de  keuze  voor  dit  architectenduo  niets  aan  het toeval  wordt  overgelaten.  Het  bevestigt  het  idee  dat  ArtBasel  al  vele  jaren  de  beste  beurs  voor  moderne  en  hedendaagse kunst ter wereld is. Dit jaar voert volgens The Art Newspaper de ‘abstractie’ de  boventoon    omdat  “The  years  of  the  loud,  funny  works  are  over,  collectors  want  depth”.  Voor het gemak, en om lichte ergernis voor u en onszelve te voorkomen, hebben we dit jaar  de satelietbeurzen Volta en Scope links laten liggen zodat we ons volledig op het grote werk  konden concentreren.  Liste Liste was weer wat beter dan vorig jaar. De jonge Amsterdamse galerie Jeanine Hofland gaf  acte  de  presence  met  een  bijzonder  solo  project  van  Feiko  Beckers  die  een  performance  deed met zijn vader over schaamte voor je familie (!).      1   

Het liep storm bij Office Baroque uit Antwerpen voor het werk van Aaron Bobrow. Het kan er mee te maken hebben gehad dat Andrea Rosen, een prominente New Yorkse galerie die op ArtBasel staat, inmiddels een behoorlijke positie heeft genomen op Bobrow. Het zal niet lang duren voordat deze jongen ingelijfd gaat worden door deze vermaarde galeriste. Naast Bobrow werd bij Office Baroque goed verkocht uit de rijke galerieportfolio: Michel Auder, een oudere fotograaf/filmer die ten tijde van de beurs een solotentoonstelling had in de Kunsthalle van Bazel, is populair en er is veel vraag naar de bloemschilderijen van Kyle Thurman. Bobrow Werk van Oscar Murillo, die behalve op Liste ook op Art Unlimited een grote installatie toonde, was te zien bij Carlos / Ishikawa. Zijn rommelig­expressionis­ tische schilderijen, vaak groot voorzien van de naam van etenswaren, ogen interessant. We horen al dat kunstspeculanten hier hun geld op inzetten. Kyle Thurman Oscar Murillo Erg goed was de presentatie van enkele grote tekstbladen, een film en een aantal kleine fraaie tekeningen van Rory Pilgrim die voortkomen uit een speciaal Gallerist Programm van De Appel. Behalve de kunstenaar was ook directeur Ann Demeester aanwezig om haar jonge team van “curatoren” bij te staan. Bij Tanya Leighton toonde het jonge Amerikaanse duo Max Pitegoff en Calla Henkel een blauw betegeld Rory Pilgrim muurtje in combinatie met een serie foto’s van stillevens. Niets bijzonders op het eerste gezicht, maar het object, een bankje uit een door hen ontworpen café, heeft iets fris en magisch.

Max Pitegoff en Calla Henkel

Jonathan Viner uit Londen had prettig geprijsde glasobjecten van Elias Hansen meegenomen. Leuke found objects die Hansen tot kunstwerk verhaspelt. Viner benadrukt voor iedereen die het wil horen de vriendschap tussen Hansen en zijn succesloot aan de galeriestam Oscar Tuazon. De heren werken veel samen en Tuazon duwt zo zijn minder beroemde kunstbroeder een beetje mee in de vaart der volkeren. Iedereen kan wel een opstapje gebruiken in de kunstwereld. Talent alleen is niet altijd voldoende voor succes. 2

Designbeurs We  bezochten  dit  jaar  wederom  de  ArtBasel  Miami  Designbeurs,  ondergebracht  in  de  Herzog  en  de  Meuron­aanbouw  van  de  Baseler  Messe.  Een  ruim  opgezette  beurs  met  bijzonder aantrekkelijke objecten. Het is een interessant verzamelgebied want het wordt pas  sinds kort omarmd door de nieuwe verzamelaars uit Azië, Rusland en het Midden­Oosten. In  de prijzen van  de grote  namen zit  de  komende jaren nog wel  rek. Jaloersmakend was een  rode Gerrit Rietveldstoel uit 1924 bij galerie Ulrich Fiedler (€450.000).      Verder  zagen  wij  prachtige  houten  meubelen  van  de  Amerikaanse  Japanner  Nakashima  en,  zeer  indrukwekkend,  een  geheel  huis  uit  1950  van  Prouvé  dat  hij  ontwierp  voor  daklozen,  inclusief  keuken  en  badkamer  in  het  midden  van  de  ruimte.  De  sfeer  van  die periode is nog voelbaar. Het werd gekocht door een  Europese  prive­verzamelaar  die  daarmee  iets  heel    bijzonders in huis (of tuin) haalt. Prouvé     Het  jonge  Amsterdamse  ontwerpers  duo  Drift  was   prominent   vertegenwoordigd   met   hun   

  Gebroeders Haas

reeds  iconische  paardenbloem­ hanglamp  en  van  de  jongere  ontwerpers willen  we ook nog graag  even  de  fraaie  tapijten van de  

  Drift

gebroeders Haas uit Los Angeles benoemen.  

Art Unlimited Het werk van Matt Mullican was met  zijn 24 meter breed  dusdanig prominent gepositioneerd dat er geen ontkomen  aan  was.  Het  grote,  knalgele  schilderij  omvat  al  zijn  belangrijke  thema’s  voor  het  ordenen  van  de  wereld:  de  pictogrammen,  de  Verlichting,  belichaamd  door  de  encyclopedie  van  Diderot  en  d’Alembert,  theater,  dans,  muziek, etc.      Van  Thomas  Demand  zagen  wij  een  intrigerende  film  Pacific Sun  genaamd. De  setting  is  het  interieur  van  een  groot  cruiseschip dat  door de golven van links naar rechts  wordt  geslingerd.  Zoals  altijd  is  het  decor  gebouwd  van  bordkarton.  De  door  de  deining  veroorzaakte  rommel  wordt overtuigend realistisch weergegeven.     3   

  Thomas Demand

     

Een  curieuze  en  veelbekeken  installatie  is Speed Limit van Francois  Curlet  waarin  een  zwart  sportautootje  met  de  achterkant  van  een  begrafenisauto  door  een  kaal  landschap  rijdt  terwijl  de  bestuurder,  die  duidelijk  de  weg  kwijt  is,  zich  tegoed  doet  aan  een  doos  koekjes  bovenop  het  dashboard.  Het  doet  denken aan een slechte versie van de  licht  absurde  films  van  Alex  van  Warmerdam.  Maar  het  trok  vooral  veel  bekijks  omdat  het  voertuig  er    zelf ook stond.

Francois Curlet   Gunther Förg verrast met een zaal met grote schilderijen in diverse kleuren. Deze kunstenaar  heeft een enorme productie en veel van wat    hij naar buiten brengt doet ons niet zo veel.  Teveel  productiewerk  naar  onze  smaak.  Dit  was  echter  een  volstrekt  overtuigende  presentatie.  Het  herstelt  ons  vertrouwen  in  hem volledig.       Als  laatste  highlight  nog  even  de  film  van  Tunga,  een  persoonlijke  lieveling  van  ons.  Night  and  Day  van  Sinatra  is  in  een  loop  gemixt en schalt blikkerig in een ruimte waar    Mullican een  film  wordt   geprojecteerd  van  een  rit   door een oneindige tunnel. Het is misschien een typisch gevalletje van “je had erbij moeten  zijn”, maar de combinatie van beeld en geluid was hypnotiserend.     

 

 

Gunther Förg

Tunga

4   

ArtBasel Op  ArtBasel  bekeken  we  eerst  de  grote  jongens  beneden.  Bij  Blondeau  & Cie.  hing een    zeldzame  ‘ronde’  tekening  van  Piet  Mondriaan uit 1915. Ze vroegen er de lieve  som van 7,8 miljoen US$ voor. Veel te veel  geld  voor  een  dergelijk  blad,  zeker  in  deze  staat.  Die  raken  ze  voor  dat  bedrag  waarschijnlijk niet snel kwijt.    

    Verder  zagen  we  een  bloedmooie  draadsculptuur    van Naum Gabo. 

 

Mondriaan  

Een  maand  geleden  nog  te  bewonderen  bij  Christie’s  Amsterdam  in  de  Sanders  veiling  (opbrengst  €313.500)  en  nu  al  met  de  veel    hogere vraagprijs van €475.000 in Bazel te koop aangeboden bij de  Naum Gabo Londense galerie Hazlitt Holland­Hibbert. Voor het gemak hadden  ze uit dezelfde veiling het sculptuurtje van Barbara Hepworth in de  buurt geplaatst.      In dezelfde stand was elegant werk van Bridget Riley te zien.  Behalve  haar  tekeningen  ook  het  subtiel  ‘bewegende’  schilderij  Clandestine  uit  1973.  Niet  goedkoop  met  700.000  GBP,  maar  dergelijke  kwaliteit  zal  steeds  lastiger  te  vinden  zijn en duurder worden.    Speciale  aandacht  verdient  de  stand  van  kunsthandel  Borzo  uit Amsterdam. In de ‘Feature’ afdeling toonden  zij een solo  van het werk van Jan Schoonhoven, hier te lande welbekend,  maar  internationaal  (nog)  onderbelicht.  De  zo  broodnodige    Bridget Riley exposure  voor  deze  kunstenaar  in  het  buitenland  lijkt  geslaagd te zijn, de reliefs en tekeningen werden goed     verkocht  en  diverse  kranten  waaronder  de  New  York  Times  hebben  er  aandacht  aan  besteed.  Terecht!  Wat  ons  betreft  had  Borzo  een  net  wat  radicalere  opzet  mogen  kiezen.  Desnoods  met  een  paar  fantastische  bruiklenen  die  niet  te  koop  zijn,  maar  wel  indruk  maken.  Als  je  Schoonhoven  positioneert  naast  beroemde  tijdgenoten  als  Piero  Manzoni  en  Lucio  Fontana  dan  blijven  zijn  prijzen  fors  achter  en  is  er  internationaal  zeker wat te winnen   Jan Schoonhoven 5   

  2013  is  het  jaar  van  Matt  Mullican.  Zijn  werk  was  verspreid  over  de  beurs  bij  een  zestal  galeries  te  vinden.  Zijn  inbreng  op  Unlimited  zorgde  voor  veel spin­off  bij  zijn  galeries.    Bij Micheline Swajcer het  werk ‘Evolution of  man’,  een  uitsnede  van  het  reusachtige  ArtUnlimited  schilderij  van  pagina  4  en  bij  Mai 36 was nieuw en ouder werk te zien van  deze  kunstenaar  die  lange  tijd  op  de  Rijksacademie  werkzaam  was.  De  meester  zelf was ook aanwezig. Het is duidelijk dat de  verzamelaar  vandaag  de  dag  niet  meer  lukraak  het  avontuur  van  het  allerjongste  opzoekt:  oudere,  mid­career  en  (overleden)    Mullican onderbelichte   kunstenaars   komen  nu  aan   bod  en  worden  hernieuwd  gewogen  en  overwogen.  Mullican  is  daar  een  goed  voorbeeld  van.  Een  kunstenaar  met  een  zeer  herkenbaar  oeuvre  die  al  jaren  op  het  wereldtoneel  vertegenwoordigd  wordt,  maar  wiens  prijzen  nog  lang  niet  in  de  buurt  komen  van  zijn  leermeester John Baldessari. Verzamelaars voelden dit aan en neusden met gretigheid door  zijn portfolio’s.    Schitterend  was  de  installatie  The invisible clerk van Ciprian Muresan bij galerie Plan B.   Een kunstenaar die we jaren geleden al eens  voor het  voetlicht  brachten met tekeningen.  Het  eigenlijk  kunstwerk  zit  echter  onder  de  statische  beeldengroep  verstopt.  Het  zijn  etsen die onder de sculpturen of onderdelen  daarvan  zijn  geplakt  en  niet  aan  het  publiek  getoond worden.     Enorme  Imi  Knoebel  fans  zijn  we  doorgaans    niet het is vaak wat braaf en formalistisch.   Ciprian Muresan   

Dit  werk Frauenstuck  bij  Vera  Munro  galerie  was  echter  een  schot  in  de  roos.  Simpel,  slechts  bestaand  uit  drie  delen,  helemaal af! Dit is sculptuur van een vrije geest.  

William Leavitt

Ook  raak  was  een  pasteltekening  van  William  Leavitt.  Een  wat  minder  bekende  kunstenaar  die  voort­ komt  uit  de  rijke  Los  Angeles  voedings­bodem  voor  conceptuele  kunst  uit de jaren ´60 en ´70. 

Imi Knoebel

Voor de Aha Erlebnis: in het Stedelijk Museum staat geregeld een installatie van Leavitt op  zaal. Een vrolijk muurtje met schuifdeuren en een tuintje met struiken en tegels.    6   

Bij Spruth Magers hing een prachtige kleine wandsculptuur van Rosemarie Trockel (wel een     grote  favoriet  van  ons).  Ooit  zagen  we  een  vergelijkbaar  werk  in  het  mooie  Dusseldorfse  museum  K21. Het  idee is simpel: een opgevouwen  kartonnen  doos,  in  keramiek  uitgevoerd.  Het  eindresultaat  doet  denken  aan  een  minimalistisch  Donald Judd sculptuur, maar blijft toch erg Trockel.  Met €110.000 misschien niet heel goedkoop, maar  wel heel erg goed!        Jon  Pestoni,  een  jonge Amerikaanse    schilder   die    aan   Rosemarie Trockel een  gestage  opmars  bezig  is  en  wiens  werk  ook  hier  in  Amsterdam te zien was in Nieuw Dakota, werd getoond bij  David  Kordansky.  Zijn  grote  schilderij  Pinned Down  moest  40.000 US$ kosten en was direct verkocht.        Een  iconische  Jon Pestoni draad        met  lampjes  van  wijlen  Felix  Gonzalez­Torres  bij  Andrea  Rosen  is  een  verhaal  apart.  De  galeriehoudster  heeft  het  werk  in  consignatie  mee mogen nemen maar de eigenaar twijfelde  nog hoeveel hij ervoor wilde hebben. Zij dacht      aan  6  miljoen  US$,  hij  dacht  zelf  meer  aan  8  miljoen  US$!  Ondertussen  stond  menig  Gonzalez-Torres Fernanda Gomes verzamelaar er verlekkerd naar te kijken, maar  moest  onverrichter  zake  afdruipen  bij  gebrek  aan  een  vraagprijs.  Een  wachtrij  van  potentiële kopers begon zich te vormen. Een verlicht staaltje marketing denken!       Over dure hebbedingetjes voor de hyperrijken gesproken:  de fine fleur van ArtBasel stond zich te  vergapen aan de  prachtige  glazen  potten  (vessels)  van  Roni  Horn,  een  kunstenares  wier  oeuvre  en  importantie  we  normaal  behoorlijk overschat vinden. Deze  massief glazen  bakken  lijken  met  water  gevuld.  Ondanks  suppoosten  en  waarschuwende  bordjes,  moest  iedereen  zich  er  toch  even  zelf  met  het  vingertje  van  vergewissen  dat  je  naar  helder  glas  zit  te  kijken.  Een  fraai  stukje  vakwerk  van  Schott AG te Mainz (en Roni Horn). Over de prijs zwijgen    we  liever,  maar  de  kans  bestaat  dat  u  het  niet  kunt  Roni Horn  betalen.     7   

         Het werk van Fernanda Gomes zagen we vorig jaar op de Frieze, en nu duikt het bij diverse     galeries  op.  De  niet  zo  piepjonge  Braziliaanse kunstenares is onder meer te  zien bij Luisa Strina. Ze maakt gebruik van  left over materialen die ze vaak op de plek  van de tentoonstellling verzamelt. Een pot  witte  verf  volstaat  dan  om  tot  prachtige  (vaak  kleine)  sculpturen  te  komen  die  ze  verspreid  aan  een  wand  of  op  de  grond  plaatst.  Bij  Strina  was  ook  een  wand  met  mooie  tekeningen  van  de  Colombiaan  Bernardo  Ortiz  te  zien  die  verkocht  werden voor 2.000 US$ per stuk.       Adriana Varejao  Om nog even bij Zuid­Amerika te blijven,   Adriana Varejao was al een ster in kleinere kring, maar nu ze met haar grote “tegelwand” Art  Unlimited opsierde, werd het grote publiek eindelijk wakker. Warme schilderijen met dikke  lagen verf en gips die elegant craqueleert (bij galerie Fortes Vilaça uit Sao Paolo).        Luchtig  maar  conceptueel  interessant  is  het  werk  van  Karin  Sander  bij  Esther  Schipper. Zij verkoopt vooraf gesigneerde  witte canvassen die ze bijvoorbeeld op de  vloer  van  een  tentoonstellingsruimte  plaatst  om  ze  door  bezoekers  te  laten  ‘afmaken’.  Of  ze  laat  haar  werk  door  de  eigenaar  zelf  een  invulling  geven.  Voel  je    dus  vrij om  er  bijvoorbeeld  overheen te  Karin Sander    rijden  met  je  fiets.  Vervolgens  fotografeert  de  kunstenaar de werken, geeft ze een titel en bundelt ze  in  een  catalogus.  Dat  levert  een  rijke  schakering  van  schilderijen  op  die  soms  het  karakter  en  persoon  van  de bezitter treffend weergeeft. Zo liet ‘Nul kunstenaar’  en zelfverkozen natuurmens Herman De Vries zijn werk  door vliegen als ‘landingsbaan’ gebruiken waardoor het  oppervlak subtiel bezaait  raakte  met uitwerpselen van  de  diertjes.  Een  andere  verzamelaar,  een  psychiater,  liet de door hem gekochte doeken maagdelijk wit, het  spreekwoordelijke Blank Canvas…    Ook  oude  bekenden  genoeg  op  de  beurs.  Eindelijk  weer  een  echt  goed  schilderij  van  Jules  de  Balincourt  bij Victoria Miro. Hij lijkt weer om te kunnen gaan met  de druk van de kunstmarkt.    Jules de Balincourt  8   

        Rebecca Quaytman toont op Basel altijd wel een paar mysterieuze werken waar je hebberig  van    wordt.   Dit    jaar    was    het    een    superieur    vijfluik   bij    Miguel    Abreu    Gallery.    

 

      Rebecca Quaytman  Deze kwaliteit in combinatie met een klein maar zorgvuldig opgebouwd oeuvre maakt haar  tot een zeer gezochte kunstenares.    De  maniakale  werkwijze  van  Danh  Vo, we noemden hem vorig jaar ook  al,  maakt  wederom  indruk.  Chantal  Crousel  had  een  prachtig  sculptuur  van  hem  uit  zijn  Statue of Liberty serie. Je koopt als het ware een stuk  (op  ware  grootte)  uit  het  beroemdste beeld van New York. Vo  is  zojuist  bij  Kurimanzutto  in  de  stal  opgenomen,  maar  dichter  bij  huis  is  zijn werk ook te koop bij Buchholz in  Keulen.       Danh Vo    Standard  Galleri  uit  Oslo  wordt  al  twee  jaar  lang  bestookt  door  cliënten  in  verband  met  Tauba  Auerbach.  Een  ietwat  teleurstellende  tentoonstelling  van  haar  in  het  Brusselse  Wiels  doet  wel  wat  af  aan  haar glans. Gelukkig hebben ze bij Standard Galleri een  nieuw talent aan boord: Nina Beier. Deze dame toonde  vorig  jaar  al  een  slapende  hond  op  een  tapijt  op  Art  Unlimited.  Dit  jaar  hingen  er  drie  grote  “schilderijen”  van  haar  in  de  stand,  samengesteld  uit  oude  kleding.  Direct verkocht op de opening.     Nina Beier 

  9   

   

Op dag twee had galerie Hauser & Wirth het op de  opening snel verkochte  werk  van Louise  Bourgeois    verruild    voor    een    levensgroot    sculptuur    van    Berlinde    De    Bruyckere.    Een in ijzer gegoten hert, liggend op een  grote tafel (€350.000). Het beeld met de  wat  geestige titel My deer, van  de toch  zo  serieuze  en  doorgaans  wat  somber  aangelegde  De  Bruyckere is  wonderschoon.  Zelfs  zonder  kop  is  het  geen  naargeestig  of  macaber  beeld,  maar  een  sculptuur  waar  je  naar  blijft  kijken. De dood is natuurlijk een bekend  thema  in  haar  werk  maar  ze  weet  het  altijd  zo  te  verbeelden,  mede  door  de    prachtige  technieken  die  ze  gebruikt,  dat   er   troost   uit   spreekt.   Zelfs   de   Berlinde De Bruyckere  robuuste tafel waarop het dier rust oogt kwetsbaar met die ene, ietwat scheefstaande poot.      Het  zou  ons  niets  verbazen  als  de  schone  demonstrante  op  het  Messeplein  volgend  jaar  opnieuw ArtBasel opluistert met haar queeste ‘What is art and why do we spend 1.000.000  USD on a black canvas?’. In the grand scheme geen slechte vraag toch? We hopen haar terug  te zien!    

 

 

Wordt vervolgd!   

10