ODE AAN Het verzameld werk van Humo

ODE AAN

Het verzameld werk van Humo

KAMA & SEELE

In memoriam Luc De Vos (1962-2014)

Vriendschapsode voor Luc Luc De Vos, een zanger en tekstschrijver die poëzie kon puren uit aardse bagger, overleed op zaterdag 29 november aan acuut orgaanfalen. Herman Brusselmans, hoofdman der Vlaamse lett’ren, schreef deze ode aan zijn overleden kompaan.

Herman Brusselmans

4 / HUMO

LUCDEVOS

Hij was in de verste verte Niet de minste minnestreel van Vlaanderen Sterker nog, hij kwam van Wippelgem En sloeg de Vlaamse muziek aan spaanderen En stapelde die op tot een monument Een reus in z’n eigen zelfgemaakte binnenste Een ster binnen en buiten het grenzeloze Gent Ik kende hem in flarden en ik kende hem in stukken We waren limbodansers en we moesten bukken Voor drank en meisjes en vluchtende woorden En voor het onheil van een weglopend bestaan Waar waren de plaatsen en ruimtes en oorden Die ons zonder struikelen konden ontgaan? Struikelen deden we toch, we waren struikelaars Soms laaghangend haar, soms een kuif in ons gemoed Ik ben nog zonder zonden, maar hij heeft geboet Ik lijk een blijvende vlam, hij een uitgedoofde kaars Uitdoving werd pas later dan in deze tijden verwacht Voor wie wankelt, komt de val weleens zacht Ofwel keihard, met onbedachte resultaten Een lichaam in de Kasteelstraat, waar het ligt In het zicht van ontelbare gebogen bewonderaars Vrienden, kameraden, drinkebroers, oude maten Op hen drukt nu iets wat voorbij is, iets heel zwaars Een periode zonder recht op een einde is afgesloten Een vos gaat elders op zoek naar z’n streken Een god met een kleine letter heeft hem teruggefloten Een Mia, een piranha, een winter is vergeefs gebleken Hij deed de afwas, hij speelde gitaar, hij had een zoon Hij liep over straat, een aap met hoed op gaf een teken En uit niets bleek afgunst, uit niets bleek een kans op hoon Hij glimlachte, zweeg, ging weg, en dacht zijn gedachten Hij keerde terug, z’n brein geleid door sommige hogere machten Oké, hij was een kind van vroegere mensen en vroegere jaren Dat hij eeuwig oud leek, leek in hem een jonge jongen te baren Die zwalkte, schreeuwde, huilde, danste en de dans ontsprong Die herkenbaar was tot onder z’n soms zo vale huid En als hij naar je gunsten of naar je liefde dong Dan keerde hij ze later in misschien wel een tienvoud uit Ik was een vriend maar wist niet of hij verlangde naar de dood Ik hoorde z’n stem en wist niet of die bestond uit pijn of nood Achteraf gezien zijn we hem ooit kwijt gaan raken En waren alle sporen bijster, en was hij op een zaterdag verdwenen Aan wat hij naliet kan geen levende ziel verzaken En laten wij, voor één keer, een liedje lang gewoonweg wenen Of huilen, of een traan laten, of een krop verbijten in de keel Ja, verdomd aan toe, laten we treuren, langdurig en heel veel ‘Luc De Vos is dood’ Kan men dat werkelijk menen? Jazeker, hij ging weg, hij nam de plaat en poetste de benen Missen we hem? We missen hem zeer. We missen hem zeerder dan zeer En evenmin als ooit, wijzelf, keert hij ooit nog weer Behalve mogelijk in, boven ons, de donkergrijze lucht Hij verliet ons terecht met een brul, en niet met een zucht HUMO / 5 

03 Kama & Seele 04 Herman Brusselmans 07 Sommaire 09 In memoriam 11

(12-04-1990)

Rock Rally

12

(20-12-1990)

Gorky à Gogo

16

(15-08-1991)

‘Lieve, kleine piranha’: een diepteonderzoek

21

(27-02-1992)

Cd-review ‘Gorky’

22

(21-01-1993)

De Wonderjaren van Luc De Vos

27 (16-12-1993)

7

Cd-review: ‘Hij leeft’

28

(06-01-1994)

De 7 Hoofdzonden van Luc De Vos

34

(30-04-1996)

Die ochtend in de krantenwinkel

39

(16-04-1996)

Cd-review ‘Monstertje’

40

(17-03-1998)

Het monstertje in Luc De Vos

45

(03-03-1998)

Cd-review ‘Ik ben aanwezig’

46

(22-02-2000)

Luc De Vos preekt de passie

51

(04-04-2000)

Cd-review ‘Eindelijk vakantie’

52

(28-05-2002)

Boulet in ‘t diepst van zijn gedachten

59

(13-04-2004)

Cd-review ‘Plan B’

60

(06-04-2004)

Het evangelie volgens Luc

68

(26-07-2005)

De 10 platen die zijn leven veranderden

72

(10-01-2006)

Luc De Vos, zonder uitzondering

77

(11-03-2008)

Cd-review ‘Voor rijpere jeugd’

78

(12-04-2011)

Luc De Vos in ’t diepst van zijn gedachten

83

(19-04-2011)

Cd-review ‘Research & Development’

84

(31-10-2012)

De 5 decennia van Luc De Vos

88

(16-07-2013)

Club 27

IN MEMORIAM

Luc De Vos (1962-2014)

Het eerste wat ik in mijn paperassen vind, is wellicht de belangrijkste brief uit je leven. Hij werd verstuurd op 10 januari 1990 vanuit Brussel, en draagt als korte boodschap: ‘Geachte, gefeliciteerd: u wordt toegelaten tot de Rock Rally-preselecties. Met vriendelijke groeten, Guy Mortier.’

JELLE VERMEERSCH

Je woonde toen nog bij je moeder in Wippelgem en had vrienden noch lief noch job. Je enige bezit was een zoveelste groep die je het gevoel gaf dat het eindelijk zou lukken. Het móést ook deze keer, want in 1984, 1986 en 1988 had Humo niet geantwoord. Na een half leven van isolement werd je op de mensheid losgelaten. Dat was er volgens het ooggetuigenverslag aan te merken. Gorky won brons in 1990 ‘omdat zanger Luc De Vos de krankzinnigste ogen van deze Rock Rally had en omdat diezelfde waanzin ook in zijn gitaar zat. Gorky is 50.000 frank (1.250 euro) rijker en mag zich bij dezen ontdekt weten’. Dat schreef Frank Vander linden, toen journalist bij Humo. En daar ging de raket. Nooit eerder opende een artiest zijn carrière met een ‘Greatest Hits’. ‘Gorky’ (1992) was dwingend, voldragen, jaloezieverwekkend en ook nog eens succesvol. Frank schreef deze keer: ‘De hele plaat is fucking hell.’ Hij gaf zijn job op en begon De Mens. Ik herinner me zeer helder de plaatvoorstelling. Op een warme voorjaarsavond, in het ondertussen verdwenen café De Voorhuid op de Beestenmarkt in Gent. Het halve journaille had de uitnodiging maar vluchtig gelezen en stond natuurlijk aan de Vooruit. Het zette een huisstijl. Want welke malloot verandert zijn groepsnaam nu van Gorky in Gorki? Ik moet elke keer weer de juiste schrijfwijze opzoeken. Eergisteren nog voor een stuk dat nu in Humo staat. Het gaat over de MIA’s, de Music Industry Awards. De passage luidt: ‘De MIA’s zijn een knipoog naar ‘Mia’ van Gorki. De naamgevers vielen helaas nog niet in de prijzen. Daarop is het wellicht wachten tot de Lifetime Achievement Award voor Luc De Vos in 2030.’ Die Lifetime Achievement Award zul je tijdens de uitreiking van de nieuwe prijzen op 8 januari 2015 al krijgen. Helaas. Jan Delvaux

9

11

12-04-1990 »» Humo 2588

GORKY À GOGO

‘Mijn enige grote liefde is mijn moeder’ Poëzie was het niet. Maar toen Gorky ons voor de eerste keer met ‘Anja’ confronteerde, dachten we meteen: ‘Dit is een hit. Onze dag is goed.’

20-12-1990

Frank Vander linden

‘Zonder hoop en zonder eten Stuurde jij me weer naar bed Want ik ben stout en de stoute kind’ren Die moeten altijd vroeg naar bed Anja! Die laatste dans Die moet je mij nog schenken Anja! Die laatste dans Die moet je mij nog schenken Zie de maan schijnt door de bomen De brave mensen gaan naar de zee Ik zie ze rijden op hun brommers Ze hebben lol en ik mag niet mee Anja! Die laatste dans Die moet je mij nog schenken Anja! Die laatste dans Die moet je mij nog schenken’ We bevonden ons nota bene in Aalst, in de Meuleschettestraat, in zaal ’t Kapelleke, zonder twijfel de meest sfeerloze zaal die we in Humo’s Rock Rally ’90 op onze weg vonden. We waren Aalst binnengereden, hadden lang naar een parkeerplaats gezocht, waren per ongeluk op een kermis beland waar niemand zich scheen te amuseren, hadden een restaurant gezocht, maar alleen maar trieste frietkoten gevonden. Aalst – elke andere dag van het jaar ongetwijfeld een schitterende

20-12-1990 »» Humo 2624

stad – kon ons die avond vijfdubbel gestolen worden. Zaal ’t Kapelleke kon platbranden, we zouden niet blussen, maar féésten. Maar ‘Anja’ was sterker dan Aalst. En ‘Anja’ bleef bij ons, tot in de halve finale, tot in de finale, tot op het erepodium. Gorky werd derde in Humo’s Rock Rally ’90. **** Maanden later. ‘Anja’ zit op alle radio’s en Luc De Vos op ons kantoor. De zanger van Gorky: een vriendelijke jongeman met gloeiende ogen. HUMO Er ligt een dik halfjaar tussen de Rock Rally-finale en deze single. We begonnen al te wanhopen. Luc De Vos (28) «Ik niet. Ik wist dat we ooit nog wel een plaat zouden maken, maar ik was niet zo gebrand op Grote Contracten. Grote Contracten zetten je onder druk.» HUMO Wat is dat, ‘druk’? De Vos «Mensen die je thuis opbellen enzo (glimlacht). Ik word graag met rust gelaten.» HUMO Wie muziek maakt, wil toch net het omgekeerde? De Vos «Ik weet het, ik weet het. Ik treed graag op, maar ik wil bijvoorbeeld niet elke avond met de Juiste

12

Mensen op café gaan zitten. Ik blijf liever thuis.» HUMO Je bent niet ambitieus? De Vos «Toch wel, maar toch ook een beetje bang voor wat er allemaal kan gebeuren. Ik ben bijvoorbeeld heel bang van Nederland: twee-drie keer per week in de auto naar Nederland rijden, dat is niet zo prettig. In Vlaanderen wil ik wel de top bereiken. Het niveau van Arno, zoiets.» HUMO Wat doe je als je thuis zit? De Vos «Gitaar spelen. Lezen. Tv kijken. Vooral naar ‘De vrolijke dokters van St. Swithin’s’: daar blijf ik ’s maandags altijd voor thuis en daarom vond ik het nogal jammer dat onze opnamen voor ‘Tien om te zien’ ook op maandagavonden gebeuren. Ik heb dat tegen Jos Van Oosterwijk gezegd en die zei dat hij dat goed begreep. »Momenteel mag ik elke dag uitslapen, maar vanaf januari heb ik weer werk, bij Tupperware, op de reclameafdeling. Ik heb twee jaar voor vertaler gestudeerd, maar na de kandidaturen ben ik gestopt. »Ik maak mijn nummers meestal ’s avonds, terwijl mijn moeder televisie kijkt. Dan trek ik mij terug in de badkamer. Daar kan ik naar hartenlust schreeuwen. Zo hard mogelijk roepen en alle uiteinden van de menselijke stem verkennen: dat is mijn manier van componeren.» HUMO Vindt je moeder dat niet erg? De Vos «Neen. Vroeger wel: ze vond mijn muziek gewoon zot. Maar nu ze mij een paar keer op de radio heeft gehoord, is ze aan het bijdraaien.» HUMO Maakt ze zich geen zorgen over je toekomst? De Vos «Ja. Dat voorál. Maar ik heb een uitstekende relatie met mijn moeder. Eigenlijk gaan al mijn nummers over haar. Mijn moeder is mijn enige grote liefde.» HUMO Woon je in de stad of op het platteland? De Vos «Ik woon in Evergem bij Gent. Dat was vroeger het platteland, maar de stad rukt op en alles gaat naar de vaantjes. Evergem is nu een walgelijke middenstandersgemeente, een onderdeel van de CVP-staat. Ik woon gráág bij mijn moeder, maar over Evergem kan ik niet veel goeds vertellen. Vroeger had je er een dorpsplein met bomen en een kiosk, nu hebben ze daar parkeerplaatsen van gemaakt. Dat zegt genoeg. Geef mij maar Gent. Daar is cultuur, sfeer, literatuur, architectuur! Dat inspireert mij. En niet alleen mij, want de twee andere leden van Gorky schrijven óók teksten. Ik ben niet De Leider van Gorky. Integendeel, ik krijg constant op mijn donder. Geert en Wout zijn stréng voor mij, en ze hebben gelijk: ik heb dat nodig, ik ben slordig. Maar bon, ik wou dus zeggen dat de Gentse mentaliteit mij bevalt. De mentaliteit van Walter De Buck.» HUMO Qué? De Vos «Opstandig zijn, maar ook poëtisch. Ik ben een bewonderaar van Walter De Buck en die hele Gentse geitewollensokkensien. De sfeer van de Gentse Feesten! Op mijn vijftiende ben ik voor het eerst naar de Gentse Feesten gegaan en ik ben direct de hele nacht gebleven. Voor mij zijn de Gentse Feesten het toppunt van... hippiesfeer. Maar dan in de goede betekenis van het woord.» HUMO ‘Het einde is nabij’, de b-kant van ‘Anja’, is bijna een folksong. 13

De Vos «Ik heb altijd al een akoestisch nummer willen opnemen. Ik hou van rock, ik hou van ‘Lodger’ van David Bowie, maar ik hou ook van folk en kleinkunst. Ik ben een gitaarfanaat, ik hoor graag instrumentale gitaarfolk, van Pierre Bensusan enzo. Of ik luister naar Donovan: die heeft práchtige nummers geschreven. Rory Galagher! The Dubliners! De Gentse Feesten, hè (lacht). Ik ben opgegroeid met kleinkunst en Boudewijn de Groot, omdat mijn broers en mijn zuster veel ouder zijn dan ik. Die draaiden niets anders.» HUMO Foute boel. De Vos «Ik weet ook wel dat er veel bullshit tussenzat. Maar ook párels.» HUMO De beginregels van ‘Het einde is nabij’ zijn vrij merkwaardig: ‘In Brugge is het leven zuur/ De mensen zijn arm en de drank zo duur/Je hoort alleen platen van Elisa Waut/De kolen staan nat en de nacht is koud’. Bedoel je steenkolen of bloemkolen? De Vos «Steenkolen. Hoewel, ik heb mij nu al afgevraagd: hoe kunnen steenkolen nat worden? In een vochtige kelder, misschien, in de oorlog. (Denkt na) Ik moet zeggen: twee weken geleden heb ik Els Helewaut ontmoet en ze was heel vriendelijk, ze had dat liedje waarschijnlijk nog niet gehoord. Ik hoop dat ze niet boos wordt en ik wil hier en nu officieel verklaren dat ik haar een fantastisch mens vind en haar muziek ook zeer goed vind. Ik had gewoon een woord nodig dat op ‘koud’ rijmde. Mijn nummers zijn vaak gewoon losse zinnen, hè. Ze zijn grappig bedoeld, maar hebben natuurlijk altijd een bittere ondertoon.» HUMO Waarom ‘natuurlijk’? De Vos «Omdat ik vind dat élk nummer een bittere ondertoon moet hebben.» HUMO Waarom ‘moet’? De Vos «Dat moet... voor mij persoonlijk. Ik kán geen nummers schrijven waarin niet minstens één woord naar iets ergs verwijst.» HUMO Zegt dat iets over je persoonlijkheid? De Vos «Ik denk het wel. Maar ik denk ook dat het typisch is voor Oostvlaamse popartiesten.» HUMO Ah? De Vos «Ja, bijvoorbeeld Bart Van den Bossche van Ze Noiz . Die bewonder ik, die kan bitterheid nog beter weergeven dan ik. Bij hem is het soms één en al ellende. Dat vind ik wijs. Ik wil hier nu niet de poète maudit uithangen, maar... Iemand die een gitaar vastpakt, die kan je toch niet normáál noemen? Zangers zijn per definitie ontevreden. Zelfs Clouseau klinkt vaak bitter. (Zingt) ‘Ik sta heel alleen!’ Héél bitter.» HUMO Voelde je meteen dat ‘Anja’ een hit was? De Vos «Ik wist dat, ja. Ik vond het zelf meteen één van de moiste nummers aler tijden. We hebben er nog zo’n paar: ‘Geef al je geld aan de arme kinderen’, een heel klassiek nummer met een goeie tekst. En ‘Ik word oud’. Als we de kans krijgen die op een behoorlijke manier op te nemen, worden dat klassiekers. Want dat opnemen is een probleem. Live heb je alles zelf in de hand. In de studio heb je als beginnende groep in het beste geval zo’n 10 procent controle over wat je doet.» HUMO Ik moet je feliciteren: ik heb je verleden week op ‘Tien om te zien’ gezien en het was 20-12-1990 »» Humo 2624

20-12-1990

GORKY À GOGO

de slechtste playback die ik ooit heb mogen aanschouwen. De Vos «Ja, hè (lacht). Maar ik bedoelde dat niet als statement ofzo. Ik wil het kunnen. ‘Tien om te zien’ was oké: je arriveert, je speelt, je vertrekt, het valt allemaal wel mee. Je moet daar wel niet naartoe gaan met de idee er met iemand een Betekenisvolle Relatie aan te gaan. Er lopen misschien een paar snelle wijven rond, maar vrouwen om iets mee op te bouwen... neen.» HUMO Morgen mag je naar de VTM-Super 50. Bij Francesca Vanthielen. De Vos «Ja, die heb ik ook al gezien, maar die vind ik niet zo denderend.» HUMO Ze is jouw type niet? De Vos «Neen. Ik hou meer van vrouwen tussen de veertig en de vijftig.» HUMO Hoe zijn de reacties op ‘Anja’? De Vos «Dat is toch wel iets speciaals. Ik krijg veel reacties van zestienjarigen, die de tekst uit het hoofd leren en zeggen dat ze zich erin herkennen. En ik herken mezelf in hén. Als ik op zaterdagavond in een jeugdhuis kom, krijg ik tranen in mijn ogen als ik die jongens en meisjes zich zie amuseren. Ook omdat ze zich nog weinig vragen stellen.» HUMO Beween je niet je eigen verloren jeugd? De Vos «Dat óók natuurlijk. Maar ik vind het gewoon fantastisch om die mensen te zien meestampen op iets van AC/DC. Ze zijn gelukkig, dat zie ik, dat ontroert mij. Als zíj dan zeggen dat ‘Anja’ een knappe plaat is, dan betékent dat iets voor mij. Ik heb gehoord dat diezelfde mensen ook ‘Arme Joe’ van Noordkaap aan de borst drukken. Dat is ook een ambiancenummer met een bittere grondtoon. Dat zijn de beste liedjes, denk ik.» HUMO ‘Zonder hoop en zonder eten/Stuurde jij me weer naar bed’: ‘Anja’ is de ultieme frustratiesong. De Vos «Vind je? Dat ‘zonder hoop en zonder eten’ staat daar niet per toeval, hè. Ik probeer altijd iets... metaforisch in balans te brengen met iets concreets: tegenover elke pathetische uitspraak zet ik een banaliteit (hoest, schrikt van zijn eigen analyse). Dat is euh... de kern van mijn ironie.» HUMO Ik dacht dat je songs voor 100 procent autobiografisch waren? De Vos «Voorlopig niet, maar ooit wil ik het proberen: ik vond het fantastisch hoe Raymond met ‘Je veux de l’amour’ hélemaal tot op het bot van zijn eigen biografie ging. Maar misschien ben ik wel bang om zo ver te gaan.» HUMO Je hebt al één stap voor op de concurrentie: je verbergt je niet achter het Engels. De Vos «Dat klopt, ja. Het is veiliger, ook gemakkelijker in het Engels als je zingt: ‘My baby left me, I’m depressed and I want to kill myself’, dan klinkt dat nogal vrijblijvend. Maar zing maar eens: ‘Ik ben depressief en vannacht wil ik sterven.’» HUMO Dat zou een práchtige songtitel zijn. De Vos «Ik zal hem onthouden. ‘Ik ben depressief en vannacht wil ik sterven’: het moet wél gênant zijn om met zoiets op de repetitie uit te pakken. Daarom ben ik blij dat ook Wout en Geert teksten schrijven. Oók teksten met een sarcastische ondertoon, maar lolli20-12-1990 »» Humo 2624

ger. Maar je hebt gelijk: het Engels is vaak een middel om je op de vlakte te houden. In het Nederlands ga je automatisch over diepere onderwerpen zingen.» HUMO Walter Grootaers heeft ooit ‘Layla’ geschreven, over het feit dat hij als gescheiden vader zijn dochter maar één keer per week van school mocht afhalen. Dat klinkt een stuk authentieker dan volwassen mannen die nog altijd over ‘sweet sixteen’ zingen. De Vos «Volledig akkoord. Ik draag die tekst altijd bij mij.» HUMO Hoezo? De Vos «Ik heb hem in mijn portefeuille zitten (toont een beduimeld stuk papier en leest voor:) ‘Layla... ik zie je graag/En niet alleen vandaag’. Dat vind ik één van de beste teksten die ooit zijn geschreven. Ik heb hier ook nog een tekst van Tröckener Kecks zitten, een nummer dat we coveren: ‘Hoop doet leven’, over een meisje dat in een rolstoel zit en naar de bioscoop gaat en een affiche van ‘Purple Rain’ van Prince meeneemt. Heel mooi lied. »Soms, als ik zing, geneer ik me te pletter. Vooral als ik akoestisch speel. Ik denk: ‘Wat sta ik hier nu eigenlijk te doen?’ Ik hoor die hoge stem en ik vind dat pijnlijk. Ik kan mij dan inbeelden dat mensen zeggen: ‘Wat heeft die jongen? Hij kan niet zingen, hij kan er beter mee stoppen!’» HUMO Niet doen.

14

JELLE VERMEERSCH

15

20-12-1990 »» Humo XXXX

‘LIEVE, KLEINE PIRANHA’: EEN DIEPTEONDERZOEK

Gorky: ‘Hoe zotter, hoe beter. Het moet plezierig blijven, hè’ Met Gorky’s ‘Lieve kleine piranha’ wordt in elk landelijk jeugdhonk massaal meegeleefd: rieken, dorsvlegels, strobundels en de meest aerodynamische boerendochters vliegen door de lucht, terwijl de jeugd luidkeels zingt: ‘En de kraakvis die je kraakt / die leeft diep in de zee / Hij kan je nu niet kraken / Jank niet meer’. De kraakvis in kwestie is een citaat van Haddock uit ‘De schat van Scharlaken Rackham’, een avontuur van Kuifje. Dát schept een Vlaams bandje van belang.

15-08-1991

Rudy Vandendaele

Als je dan toch een referentiekader vandoen hebt, dan deel je Gorky in bij Nederlandse groepen als The Scene en Tröckener Kecks: zij hebben hun zangstijl te danken aan de heer Luns tijdens een wat uit de hand gelopen cocktailparty; of als je het minder mondain wil bekijken: een zangstijl waarmee je tegen sluitingstijd uitstekend om bier kunt roepen. Die Nederlandse groepjes zijn één en al rock ‘n’ roll, ze bersten haast van de emootsie, maar wat ze niet hebben is humor. Gorky wel. Op de radio vroeg iemand onlangs of Luc De Vos een dorpsidioot was. Daar stond hij even versteld van, terwijl Wout De Schutter en Geert Bonne onbewogen toekeken. Luc De Vos «Ja, dorpsidioot. Het is nochtans niet waar. Ik weet in ieder geval niet waarom men mij zo noemt. Ben ik dáárom misschien een zonderling? Nee toch?» Wout De Schutter «Volgens mij niet, nee.» De Vos «Zie je wel! Ik heb het altijd geweten. Natuurlijk: onze teksten zijn nogal raar. Ik hou van boude uitspraken, dingen waarvan iemand schrikt. En sedert het publiek weet dat ik nog bij mijn moeder woon, ben ik min of meer verdacht. Ze vinden het raar dat ik zo’n huiselijk figuur ben.» De Schutter «Ik ben een béétje huiselijk.» Geert Bonne «Ik ook een béétje.» De Schutter «Die levensstijl van de rock ’n’ roll kan ons niet schelen. Een rockimago interesseert ons geen fluit. We doen wat we willen doen, we komen over zoals we willen overkomen.» De Vos «We shall overcome.» Bonne «Ik ben geen speciale leren jekker gaan kopen.» 15-08-1991 »» Humo 2658

De Schutter «Eigenlijk willen we overkomen als drie sympathieke kerels die een beetje muziek maken.» HUMO Sympathiek. De Schutter «Jaja, líéfst sympathiek (lacht). Maar we gaan daar nu ook weer geen moeite voor doen, hè?» HUMO In Vlaanderen betekent sympathiek vaak: vooral niemand voor het hoofd stoten, niemand hinderen. De Schutter «Wij hinderen dan ook niemand.» De Vos «Wij haten niet, terwijl in de Belgische popwereld zowat iederéén elkaar haat.» De Schutter «Daar doen we dus ook al niet aan mee.» De Vos «In ieder geval niet fanatiek. Ik haat Blue Blot, dat is alles.» HUMO Het is een begin. De Vos «Shit, als we die gast ooit tegenkomen, hebben we boel. Die zanger heet officieel Luc ­Renneboog, maar hij laat zich Luke Walter Jr. noemen. In de showbusiness. Dat vind ik nu komisch, zie. Maar pas op: ieder zijn goesting, hè?» HUMO Daar moeten we, ijs en weder dienende, van uitgaan. De Vos «En er moet mij nóg iets van het hart – het mag ook een beetje pittig zijn, hè? Ik haat ook ‘Happy Doing Nothing’, de nieuwe single van Pitti Polak, en wel om de volgende redenen – dju, waarom wás dat nu ook weer? Ha, ik weet het: dat nummer is een samenraapsel van ‘Sweet Home Alabama’ van Lynyrd Skynyrd en ‘I Need You’ van Paul Carrack, dat oorspronkelijk van Nick Lowe is. Ze zingt ook fouten tegen het Engels: ‘You can’t have all what there is to see’ moet zijn: ‘You can’t have all there is to see’.» HUMO Het blijft steenkolenengels.

De Vos «Hoe komt het dat Jo Bogaert, de grote Amerikaanse producer, daar niet op let? Voilà, dat was nu werkelijk het enige dat ik haat. Het moest mij eens van het hart.» HUMO Heb je je in je leven dan nooit ergens tegen willen afzetten? De Vos «Eigenlijk niet.» De Schutter «Ik kan niet tegen groepjes die één single hebben gemaakt en meteen de dikkenek gaan uithangen. Dat gebeurt vaak: één plaatje, en hup, dikkenek!» HUMO Heeft iemand jullie die rare teksten ooit uit het hoofd proberen te praten? Zo van: ‘Hildáááááááááááááá’, dát is het helemaal, jongens, neem dáár eens een voorbeeld aan. De Vos «Ha, neen! Men heeft ons daar juist in aangemoedigd.» De Schutter «Die teksten zijn stilaan het handelsmerk van de groep.» De Vos «Er zit altijd wel een bedoeling achter zo’n tekst, wat men ook mag beweren.» Bonne «Het dagelijkse leven, maar een beetje vervormd.» De Schutter «Zelfs de Grote Onderwerpen zitten er in.» HUMO Bijvoorbeeld? De Schutter «De maatschappij en zo. Maar zonder slogans, hè. ‘t Moet een beetje plezierig blijven. Als je de betekenis van onze nummers niet wil horen, dan hoor je ze ook niet.» HUMO ‘De oorlog is voorbij en de schapen zijn geteld’: daar kan ik maar niet genoeg van krijgen. De Vos «Dat heb ik twee dagen voor de opnames nog uit mijn duim moeten zuigen. Het liedje was te kort, en Firmin van Virgin – een echte professional – zei dat er nog een stukje bij moest. Maar goed, dat zinnetje heb ik naar aanleiding van de Humoserie ‘Kinderen over de Golfoorlog’ geschreven. Al die kinderen die zo bang waren: daar schrok ik van. Zelf was ik niet

17

bang, maar toen ik die interviews las, dacht ik: ‘Arme kindjes!’ Ze hadden er verdomme nachtmerries over. Met de schapen bedoel ik natuurlijk oorlogsslachtoffers. Dit voor de geïnteresseerde leek.» HUMO ‘Bartje staat te kijken voor het raam / Hij denkt aan Mia’. Bartje? Mia? De Vos «Bartje is ‘Bartje’ van Anne de Vries. Neenee, ’t is niet waar. Het verkleinwoord Bartje leek me beter dan Bart, Johan of John: het maakt hem nog wat zieliger. ’t Is net als ‘Anja’ een kind, of een kinderlijk figuur. Ik ben Bartje, en Mia is een uit allerlei meisjes samengesteld meisje.» HUMO Waarom identificeer je je graag met kinderen? De Vos «Over kinderen zingen op harde rock ’n’ roll lijkt me gevoelig. Dat contrast. Kindjes en hun beertje... Ik heb nooit een teddybeer gehad.» De Schutter «En daarmee zijn al je problemen begonnen: een schrijnend gebrek aan teddybeer.» HUMO ‘Hij ziet z’n leven: de eeuwen gaan voorbij’. De Vos «De tijd vliegt: ik dreig weldra dertig te worden. Dertig is een lelijk getal. Als je dertig bent, ben je al een beetje opa. Na je dertigste is er waarschijnlijk iets anders aan de orde: die popmuziek zal wel niet eeuwig blijven duren. Ik ben jaloers op jongens die pas twintig zijn en ook al platen maken. Ik ben er veel te laat mee begonnen: daardoor moet ik in korte tijd álles doen. Ik ben 28. Luiheid heeft me afgeremd: ik was al 24 toen ik voor het eerst in een groep speelde. In de badkamer dacht ik altijd: ‘Ik bén goed, ik moet niets bewijzen.’ Ik vond het zelfs raar dat ik in de badkamer geen reacties kreeg.» De Schutter «Misschien was er weinig volk.» De Vos «Ik vroeg me dan ook af waarom de opkomst zo pover was.» HUMO ‘Hij huilt een beetje / en hij roept haar naam’: wat zielig! Huil je wel eens een beetje? De Vos «Nooit tranen, altijd innerlijk.» De Schutter «Ik ben heel emotioneel. Als een meisje

15-08-1991 »» Humo 2658

15-08-1991

‘LIEVE, KLEINE PIRANHA’: EEN DIEPTEONDERZOEK

het afmaakt, huil ik wel eens. Maar ik moet de tranen toch een beetje forceren. Het lucht mij op.» Bonne «Ik laat mijn tranen de vrije loop, en ik schaam me daar niet voor. Mijn verdriet heeft niets met de liefde te maken.» De Schutter «Volgens mij bestaat de liefde niet. Na mijn ervaringen. Een goed huwelijk is over het algemeen een zakelijke overeenkomst, denk ik.» Bonne «Ja zeg, als dát je standpunt is, moet je er maar niet aan beginnen.» De Schutter «Meisjes houden het doorgaans niet langer dan twee maanden met me uit.» De Vos «Ik heb ook nooit een slepende liefde gekend. ‘t Was allemaal direct voorbij. Ik kan dat begrijpen: het is mijn schuld. Als ik verliefd ben doe ik zodanig m’n best, probeer ik zodanig sympathiek over te komen dat die meisjes er ambetant van werden. Als ik nu al eens een relatie heb, durf ik zeggen: ‘Laat mij gerust.’ Vroeger was ik een absolute aanbidder. Dat is verkeerd, want tegenwoordig prefereren de meisjes macho’s. Gasten die af en toe eens sláán. Neenee, grapje, grápje. Ze houden van zelfverzekerde, harde karakters: dát bedoel ik. Maar dat ben ik toevallig niet. Dat zal wel de oorzaak van mijn falen in de liefde zijn.» HUMO ‘Verscheur me’. De Vos «Dat is dan weer mijn masochistische kant. Ik heb heel graag dat iemand me in de oren bijt. Dat is erotisch.» De Schutter «Bijten, of gewoon een beetje aan die lellen zabberen?» De Vos «Beide disciplines dragen mijn goedkeuring weg.» HUMO Hadden jullie een vrolijke kindertijd? De Schutter «Het viel wel mee.» De Vos «Héérlijk. Fantastisch.» Bonne «Ik sluit me aan bij de vorige spreker.» De Schutter «Die kindertijd blijft maar duren (lacht).» De Vos «Mijn kindertijd is voorbij, maar ik zit nog steeds in mijn puberteit. Ik bedoel: als popmuzikant, of als artiest in het algemeen, heb je meestal met een slepende puberteit te kampen. Twintig jaar na de feiten voel je je nog steeds puber. Ik heb eens bij Peter van Straaten gelezen dat hij eerst veertig moest worden om van die puberale frustraties af te zijn: tóén pas kon hij op z’n gemak volwassen worden. Nu weet ik niet of popmuziek mij over mijn puberale frustraties heen kan helpen.» De Schutter «Volgens mij is het vooral een middel om niet in de dagelijkse sleur terecht te komen. Kijk, ik kan niet van Gorky leven, vroeg of laat zal ik moeten gaan werken. De popmuziek zal dan wel een troost zijn.» De Vos «Ik zou wel eens een vaste job willen: ik hoef geen honderdduizend frank per maand te verdienen, maar een beetje stabiliteit zou toch welkom zijn. ’t Is verdomme moeilijk om zo’n job te vinden.» De Schutter «Ik ben benieuwd hoeveel we van Sabam zullen vangen. ‘Lieve kleine piranha’ krijgt bijzonder veel airplay, maar de verkoop is niet navenant: op veel royalty’s zullen we niet moeten rekenen. We hebben belachelijk lang met onze demo’s moeten leuren. Daardoor ben ik een beetje gedesillusioneerd 15-08-1991 »» Humo 2658

in platenfirma’s: ze luisteren niet naar nummers, nee, ze willen meteen een afgewerkt product te horen krijgen. Tegen groepjes van wie ik hoor dat ze een demo gaan opnemen, zeg ik voortaan: ‘Investeer liever 50.000 frank in één nummer, dan 50.000 frank in tien nummers.’ Enfin, met Virgin hebben wij geen problemen: zij hebben maar vier Belgische groepen. Ze kunnen zich op die vier concentreren.» HUMO Was er popmuziek in jullie kinderleven? Bonne «The Rubettes! Ik had alle singles van die groep. Jammer genoeg heb ik ze aan mijn nichtje gegeven. Als ik ze zou kunnen terugkrijgen, zou ik blij zijn.» De Schutter «Een plastieken groepje, maar geestig.» Bonne «Samen met de buurjongens playbackte ik The Rubettes in de huiskamer.» De Schutter «Dáárom kun je dat zo goed. Jammer dat je bijna nooit in beeld komt.» Bonne «Om beurten speelden we de zanger. En we hadden natuurlijk een drumstel van waspoedertrommels, dat ik dan met spaghetti bespeelde.» HUMO Spaghetti? Bonne «Je weet wel: de Italiaanse keuken. En dan waren er ook nog Mud en Slade. Op latere leeftijd stond ik onder invloed van mijn broer: een hippie. Die heeft mij Neil Young leren kennen. Neil Young blíjft goed.» De Vos «Onder invloed van mijn broers en zussen zat ik als kind in de greep van de kleinkunst: Dimitri van Toren, Boudewijn de Groot. En daarna werd Mud belangrijk voor mij.» HUMO Dimitri van Toren: bijzonder lang geleden dat ik die naam nog heb gehoord. Hij schreef af en toe zeer hermetische teksten. De Vos «Maar ik begreep ze. Hoe zotter, hoe beter. Neem die hippieteksten van Elly en Rikkert: akkoord, ’t is gezeik, maar fantastisch gezeik.» De Schutter «De muziek die mijn ouders goed vonden, vond ik ook goed: van folk tot Mozart. De eerste plaat die ik ooit zelf heb gekocht, was ‘Facing Fate’ van The Bet.» De Vos «Serieus?» De Schutter «Serieus. Maar de grootste muzikale prikkel die ik ooit heb gekregen, was een solo-­ concert van John Hiatt in de Vooruit. Ik was veertien toen, en ik dacht: ‘Ik wil ook op een podium staan en succes hebben.’» De Vos «Na mijn twintigste had ik maar één held meer: Morrissey. Er is maar één mens op aarde die ik zo totaal verafgood.» HUMO Wat trekt je in hem aan: zijn celibataire eenzaamheid? De Vos «Zelf ben ik ook een celibataire eenzaat, hè. Ik heb geen vriendin. Ik hóéf er ook geen te hebben.» De Schutter «Bonne is hier de enige die een vriendin heeft. We hébben dan eens succes. ’t Is erg. Waarom moet een mens nog popmuziek spelen? Alweer een rock ’n’ roll-cliché doorprikt.» HUMO Het is jullie dus om de meisjes te doen? De Vos «Duizend meisjes! Rock ’n’ roll! Neenee, op dat gebied is het kalm. Maar onze eenzaamheid is draaglijk: ’t is rustig.» De Schutter «Bovendien zit hij heel graag alleen:

voor een optreden verdwijnt hij altijd. De afgelopen maand hebben we misschien maar twee dagen de kans gehad om eens op ons eentje te zijn.» De Vos «Eenzaamheid wordt draaglijker als je ouder wordt. Als je twintig bent en eenzaam, en je ziet iedereen met zijn lief door de stad lopen, en de lente geurt, ja: dát is een probleem. Toen had ik het gevoel: ‘Moet je mij hier zien zitten.’» Bonne «Luk is nogal gesloten wat liefdesaangelegenheden betreft.» De Vos «Als ik er iets over te zeggen heb, schrijf ik een tekst. Ik kan hen toch niet met mijn persoonlijke problemen gaan vervelen?» Bonne «Aan mij mag je álles vertellen, hoor.» De Vos «Die problemen zijn natuurlijk inspirerend.» De Schutter «Ja, als hij dan eens vrijt, schrijft hij geen teksten meer. Uiteindelijk is het beter voor ons allemaal dat hij eenzaam is (lacht). We zijn wreed voor hem: hij krijgt constant op z’n kop. Zo’n bráve jongen!» HUMO Zijn jullie eigenlijk vrienden? De Vos «Zij zijn vrienden van vroeger. Ik was hun vriend niet.» De Schutter «Vriendschap of niet, zodra mensen samenwerken, komen er spanningen van.» Bonne «Discussies, meer bepaald.» De Schutter «Die dan meestal over de persoon, zeden en gewoonten van Luc De Vos gaan (lacht).» De Vos «Ik moet mij van die gasten altijd concenteren. Het enige wat ik te horen krijg is: ‘Concentreer je eens!’ Nu concentreer ik me wel eens, maar ik héb zo weinig concentratievermogen, en ik zit razendsnel aan mijn maximum. ’t Is moeilijk, een popgroep.» De Schutter «Enfin, na twee jaar kennen we hem al wat beter.» HUMO Had je van meet af aan veel vertrouwen in de onderneming Gorky? De Vos «Ik wel. Sinds m’n tiende heb ik onafgebroken in mezelf geloofd. Ik wist toen al dat ik popmuzikant zou worden. Mijn vorige popgroepje was mislukt en Gorky was mijn laatste kans: ’t was nu of nooit.» Bonne «Dat heeft hij destijds wel tien keer gezegd.» De Vos «Tien à twaalf keer.» 19

‘Ik moet mij van die gasten altijd concentreren. En ik héb zo weinig concentratievermogen! Ik zit razendsnel aan mijn maximum’ LUC DE VOS De Schutter «Luc wou in het Nederlands zingen, en daar had ik oorspronkelijk zware problemen mee. Een deftige tekst in het Nederlands schrijven is niet zo simpel. Aan een Engelste tekst zit één groot voordeel vast: geen mens die ernaar luistert. Maar na twee, drie repetities was ik helemaal van die Nederlandse teksten overtuigd.» De Vos «Die eerste repetitie heb ik dan ook strategisch aangepakt: het eerste liedje dat ik voor hen speelde, was ‘Rij rij rij’ van The Scene. Ik dacht: die mannen gaan dat wijs vinden. En onmiddellijk daarna speelde ik een eigen nummer: ‘Ik word oud’. Jaja, ik had daar goed over nagedacht.» HUMO Toen kon je nog niet bevroeden dat je ooit een hitsingle zou hebben. Bonne «Ik ben nog altijd verbaasd als ik ‘Lieve kleine piranha’ op de radio hoor. Soms denk ik: ‘Het kán niet.’» De Vos «Ik sta er versteld van.» De Schutter «Ik niet, maar ik luister dan ook niet meer naar de radio. Ik hoor van iedereen dat ‘Lieve kleine piranha’ veel gedraaid wordt, en dat vind ik fantastisch. Want veel gedraaid worden betekent: veel optreden. Dat is het belangrijkst.» De Vos «Al is live spelen niet gemakkelijk voor ons. 15-08-1991 »» Humo 2658

15-08-1991

‘LIEVE, KLEINE PIRANHA’: EEN DIEPTEONDERZOEK

’t Is iedere keer weer vechten om er iets goeds van te maken. Ik kan eigenlijk niet al te goed gitaar spelen (lacht). Echt waar. Ik kan wel een solo of twee spelen, maar toch... Ik vind van mezelf dat ik een goeie stem heb. Maar ’t is die gitaar, hè... Nee, jong, ’t is telkens weer een gevecht met de eigen technische capaciteiten.» HUMO Stel dat Gorky heel groot wordt... De Schutter «Zoals het nu is, is het gezellig.» De Vos «Ik vraag me trouwens af hoe we, in geval van heel groot, onze entourage zouden moeten betalen. Al die Belgische groepen hebben veel roadies en lieven mee. Hoe betálen ze dat?» De Schutter «Nu ja, lieven zouden toch geen probleem mogen zijn.» De Vos «Maar die kosten ook geld, hoor (lacht).» De Schutter «Dat is waar, Luc.» De Vos «We blijven bescheiden. De laatste tijd ben ik af en toe een beetje bang. Er wordt iets verwácht van ons. Ik zou de mensen niet graag teleurstellen, en de mensen – je kent ze – zijn gauw teleurgesteld. Eén slecht optredentje en je kunt al te horen krijgen: ‘Gasten, stop er maar liever mee.’ Ik kan genieten van slechte optredens. The Pink Flowers zijn de slechtste muzikanten van de hele wereld, maar elk optreden is crimineel. En de mensen maar zagen dat ze niet kunnen spelen. Maar dan zeg ik: ‘Luister eens naar die songs, die prachtige songs.’ Maar ja, ik stam nog uit de punk, hè. En uit de kleinkunst. Tegenwoordig is het weer erg: wat er technisch allemaal niet goed moet zitten! Als je niet als Michael Jackson klinkt, is het niet goed.» De Schutter «Dat is een merde. Je kunt je niet meer permitteren slecht te spelen. Vroeger kon dat wél, zelfs vóór de punk: veel solo’s van Led Zeppelin zitten compleet náást het ritme. Dat hád iets. Wij zijn een regelrechte ramp in de studio. Het duurt tijden voor we iets op de band krijgen.» De Vos «Arbeiden, arbeiden, arbeiden. We oefenen wel, maar ik vrees toch dat ik tegen mijn plafond aan zit.» De Schutter «We repeteren twee keer per week, en dat vinden we meer dan genoeg.» HUMO Wie gaat jullie eerste elpee producen? Of verdringen de producers zich inmiddels al? De Vos «Nee. Paul Despiegelaere is in Gorky geïnteresseerd, en ik ben op mijn beurt wreed in Paul Despiegelaere geïnteresseerd. Fantastisch wat hij met The Romans heeft gedaan.» HUMO Jullie hebben al in ‘Tien om te zien’ gestaan. In wat voor wereld kom je dan terecht? De Vos «’t Valt nog mee.» Bonne «Voor mij is dat een andere wereld. Ik dacht: ‘Snel ons ding doen en wegwezen.’» De Schutter «Maar het hoort erbij: je moet al krankjorum zijn om het níét te doen. Je komt er natuurlijk volk tegen dat op je neerkijkt, maar daar moet je je niets van aantrekken.» De Vos «Heb jij daar met iemand gesproken?» De Schutter «Niet met charmezangers.» Bonne «Charmezangers kijken ons scheef aan, want ‘Tien om te zien’ is hún programma. Wij zijn een soort ratten voor hen.» 15-08-1991 »» Humo 2658

20

GORKY GORKY

21

delen. Hoe het precies gebeurt, mag Joost weten, maar: het gebeurt. Niemand kan een hoopvolle zin als ‘We bouwen aan de toekomst / We leven voor elkaar’ zo hondsdroef zingen als Luc De Vos. Noordkaap zal in september zwaar moeten uitpakken om een betere Nederlandstalige rockplaat te maken (al is ‘Hoopvol’ by the way een huis van een single). Honderden Vlaamse jeugdhuizen zullen daveren op de tonen van ‘De redder’ en ‘Soms vraagt...’. Volkomen terecht, fucking hell nog aan toe. (fv)

27-02-1992 »» Humo 2686

27-02-1992

Fucking hell. Roept u dat ook weleens: fucking hell? Bijvoorbeeld als u onverwachts geconfronteerd wordt met groene okapi’s of in gebloemde golfplaten uitgevoerde Pontiacs uit ‘55? Bijvoorbeeld als u – na een lang verblijf in het buitenland – plotseling weer op Jimmy Frey mét haar stuit? Ten zeerste fucking hell is dan ook ‘Gorky’ van Gorky: een langverwachte debuut-cd die (ondanks de wat overspannen hoop op meteen-maar-een-meesterwerk) níét teleurstelt. ‘Anja’ en ‘Lieve kleine piranha’ staan erop: op zich zijn dat natuurlijk klassiekers-in-wording, nieuwsoortige volksliederen die op zichzelf al de prijs van de cd waard zijn; maar dé vraag is natuurlijk: kunnen Luc De Vos, Wout De Schutter en Geert Bonne méér dan dat? Het antwoord bereikt ons in twaalfvoud, al hadden wij persoonlijk ook verder kunnen leven zónder track 9, het surrealistisch maar nogal vrijblijvend rockende ‘Hollywood’ en track 8, ‘De hond is dood’, slappe neokleinkunst met een echo van ááááááááárgh Dimitri van Toren. De lust om uit de overige tien songs hele lappen tekst te citeren is groot: maar aangezien een zin als ‘Ben je bang van de boze wolven / ’s Winters rond je huis’ op papier een beetje lullig staat en het kippenvel zich toch vooral over de nekspieren spant door de manier waaróp Luc De Vos zijn zinnen zingt, dáárom dus, beperken we ons tot het opsommen van ­titels en de bijbehorende uitroeptekens. De single ‘Soms vraagt een mens zich af’, ‘Nooit meer winter’ (très Tröckener Kecks) en ‘Wacht niet te lang’ zijn al behoorlijk !!, met bonkende drums, stormachti­ itaren en De Vos die zingt alsof de wolven uit ge g ‘Boze wolven’ hem achternazitten. ‘Boze wolven’ (!!!) zorgt daarna verderop voor de nodige afwisseling: er zitten violen in dat nummer, mandolines, en verder veel angst en tederheid en de zin (tóch even citeren) ‘En ik zag Eddy op de laatste trein / Hij vroeg ga je mee met mij’. Voor ‘De redder’ (!!!) spreekt het trio (overal voortreffelijk gesteund door producer Wouter Van Belle) een nieuw vat wanhoop aan: ‘Vannacht was er een onweer / Je droomde dat je boot verging’. De bijbehorende muziek is simpele maar zorgvuldig naar een climax toegejaagde rock, en hetzelfde geldt voor ‘Engel red mij’ (!!), waarrond een beetje het wilde parfum der oude Undertones hangt. Voortreffelijk, dus. Echt gróóts wordt Gorky wanneer emotie en de wat melige humor van De Vos elkaar ontmoeten in de ballades ‘Eisen van de romantiek’, ‘Arme jongen’, ‘Mia’ en ‘Geef al je geld aan de arme kinderen’ (!!!): Boudewijn de Groot meets Herman Brusselmans meets Bruce Springsteen, zoiets, en voeg er voor de goede orde nog een scheut vrolijk miserabilisme à la Morrissey bij. De Vos kronkelt zijn stembanden rond zijn favoriete woorden (‘moed’, ‘redding’, ‘Mia’, ‘Eddy’, ‘kinderen’, etc.), Van Belle laat op de achtergrond een vereenzaamde piano of een armlastige gitaar weerklinken en het geheel overstijgt moeiteloos de som der

DE WONDERJAREN VAN LUC DE VOS

‘Ik heb meer dan eens zelfmoord overwogen. Het is zo wreed... Ambetante wijven!’ Voor ik samen met Luc De Vos – zanger en bezieler van de Vlaamse popgroep Gorky – aan tafel plaatsneem (zijn 75-jarige moeder heeft een wild konijn voor ons klaargemaakt), neemt hij me nog even mee de tuin in. ‘Ik ben pas wakker,’ zegt hij, ‘en dan wil ik altijd eerst een luchtje scheppen.’ Hij sluit zijn ogen en snuift de frisse lucht naar binnen. ‘Heerlijk,’ zucht hij.

21-01-1993

Diederik Van den Abeele

De Vos woont al heel zijn leven in het Oost-Vlaamse Wippelgem. Hij is dertig en de jongste van zeven kinderen. Zijn moeder en hij wonen nog steeds in hetzelfde huis waar ze altijd hebben gewoond. De andere gezinsleden zijn allang de deur uit. Ook vader De Vos leeft alleen maar verder in de gedachten van moeder en zoon, want hij stierf toen zijn jongste zoon negen was. HUMO Heb je nog veel herinneringen aan je vader? Luc De Vos «Ik merk dat zijn beeld stilaan begint te vervagen. Maar als ik aan mijn jeugd terugdenk, denk ik toch in de eerste plaats aan mijn vader en aan zijn plotselinge dood. Hij was een parttime-keuterboer. Hij was eigenlijk fabrieksarbeider, maar hield zich na zijn uren bezig met de boerderij. ‘Boerderij’ is eigenlijk een groot woord, want veel stelde het niet voor: achter ons huis stond een kleine stal en daarin hield mijn vader twee koeien en een paar varkens. We hadden ook twee of drie stukken land waarop hij onder

21-01-1993 »» Humo 2733

andere aardappelen verbouwde. Ik houd niets dan goede herinneringen over aan die tijd. Ik vond dat pastorale, bucolische leven echt geweldig; het was voor mij zowat de definitie van het paradijs. Ik vond het héérlijk als ik mee op het land mocht werken om aardappelen te rooien. »Toen mijn vader stierf, betekende dat het einde van mijn paradijs. Ik weet nog dat ik toen dacht: ‘Ik heb een mooie jeugd achter de rug en nu begint de rest van mijn leven.’ Dat gevoel ben ik sindsdien niet meer kwijtgeraakt: ik ervaar de dood van mijn vader nog steeds als het belangrijkste keerpunt in mijn leven. »Zijn dood kwam als een echte schok. Hij is een jaar zwaar ziek geweest, maar ik had nooit gedacht dat hij zou sterven. Ik heb erg onder zijn dood geleden. Toen hij stierf, was ik met de Christelijke Mutualiteiten op vakantiekolonie in Wenduine. Op het moment dat we weer naar huis gingen en ik de bus wou instappen, nam de aalmoezenier me bij mijn arm. Hij zei dat hij

22

me wel met de auto naar huis zou brengen. In de auto heeft hij me het slechte nieuws verteld. De klap was enorm. Ik weet nog dat ik de hele reis gehuild heb. Hoewel ik op dat moment nog maar negen jaar was, was ik me zeer goed bewust van wat me overkwam. Negen jaar lijkt misschien niet heel oud, maar op zijn negende heeft een mens toch al heel wat verstand... Het vreemde was dat die aalmoezenier zo goed op mijn vader leek: het hadden net zo goed tweelingbroers kunnen zijn. »Mijn rouwproces heeft zeker vijf jaar geduurd. Voor mijn moeder was het natuurlijk allemaal nog veel erger; zij verloor niet alleen haar echtgenoot, maar ze bleef ook nog eens achter met zeven kinderen. Als mijn vader niet was gestorven, had ze onze landbouwgronden niet hoeven te verkopen. En dan had ik alle knotwilgen kunnen redden die de nieuwe eigenaar onmiddellijk heeft omgehakt. Hij heeft ook alle grachten tussen de velden gedempt. Van het idyllische plekje uit mijn jeugd schiet nu nog maar weinig over. Als ik vandaag uit mijn slaapkamerraam kijk, zie ik ocharme drie knotwilgen staan, terwijl er twintig jaar geleden misschien wel duizend stonden... »Ik heb altijd gedacht dat ik met ouder te worden materialistischer zou worden, maar nee, hoor: ik word groener en groener. Maar ik word er in Wippelgem verdomme ook voortdurend met mijn neus ingeduwd. Ik heb niet alleen kunnen vaststellen hoe die smeerlappen van boeren mijn eigen stukje natuur hebben vernietigd om er massaal maïs te kunnen verbouwen: ik zie ze de rest van de natuur rond mij óók in een ijltempo naar de kloten helpen. Het is hen maar om één ding te doen: profijt. Voor mij zijn de boeren de grootste vervuilers van België.» HUMO Wat voor een jongen was je als kind? De Vos «Ik was een heel extraverte en vrolijke boeren­ jongen. Officieus hadden ze mij al benoemd tot directeur van de lagere school (lacht). Ik was een echt haantje-de-voorste, de held van de school. Maar iederéén in die school was eigenlijk een haantje-devoorste. De gemeenteschool van Wippelgem was een klein, gezellig dorpsschooltje met dertig jongens en twee onderwijzers. In mijn klas zaten maar vijf jongens. Die school was een vertrouwd nest waar alles kon en alles mocht en waar iedereen zich rot amuseerde. Ik voelde me daar thuis. Ik had het respect van de andere jongens, omdat ik iedere dag een pak slaag van de meester kreeg: ik denk niet dat er een dag is voorbijgegaan zonder dat ik zijn hand tegen mijn kop heb gevoeld... Het was een heel mooie tijd, waarin we ons verschrikkelijk goed amuseerden. In die tijd was elke dag een blije dag. »Vanaf mijn twaalfde ging ik naar het Sint-Lievenscollege in Gent en dat was een andere affaire. In Gent was ik plotseling niemand meer – ik verdronk in de massa. Ik was verschrikkelijk verdrietig en eenzaam. Vanaf mijn eerste dag in Gent maakte zich een gevoel van verlorenheid van me meester. Het was plotseling gedaan met mijn openheid en mijn vrolijkheid. Ik ben in het Sint-Lievenscollege vijf jaar lang intern geweest en heb vijf jaar in chambretten geslapen. Ik was het typevoorbeeld van een gelukkige jongen die brutaal uit zijn vertrouwde milieu wordt weggesleurd en in 23

een koude, onpersoonlijke kostschool terechtkomt. Ik had de indruk dat de andere jongens in het college de hele dag vrolijk rondliepen en spelletjes speelden, terwijl ik als een getourmenteerde ziel stilletjes in een hoekje mijn verschrikkelijke leed moest zien te torsen. »In de dorpsschool van Wippelgem was ik altijd de eerste van de klas geweest, maar in het Sint-Lievenscollege kwam ik plotseling tot de onthutsende vaststelling dat ik blijkbaar toch niet zo verstandig was. Ik zat in de Latijn-Griekse en had veel problemen. Dat kwam natuurlijk voor een groot stuk door mijn eenzaamheid. Ik voelde me opgesloten in een groot en donker gebouw dat rook naar eau de javel en dat vol zat met schreeuwerige jongens die allemaal groter, slimmer en vrolijker waren dan ikzelf. Ik heb met mijn klasgenoten nooit over mijn gevoelens gepraat en ze hebben me er ook nooit naar gevraagd. Ik leed en ik leed alleen. Praten zou trouwens toch niets hebben geholpen. Ik ben nog steeds een groot tegenstander van praten: je moet je problemen doorworstelen, je moet er niet over lullen. Mensen met verdriet kunnen toch niet worden getroost. Je moet de tijd gewoon zijn werk laten doen en iedere dag opstaan met de gedachte dat je weer een dag verder bent. Een goed boek, en goed gedicht of een goeie plaat helpen meestal veel meer dan een gesprek met een vriend. »Ik was de enige boerenzoon van mijn klas en ik werd tussen al die zonen van dokters en professoren al snel in de rol van rebel geduwd. Ik was anders dan de anderen. Ik had ook af en toe conflicten met mijn leraars. Ik heb zelfs eens gevochten met een leraar: ik moest om de één of andere reden in de gang gaan staan en ik wilde niet. Er is toen heel wat duw- en trekwerk aan te pas gekomen om mij buiten te krijgen (lacht). Al houd ik over het algemeen vrij goede herinneringen over aan de leraars van het SintLievens­college. Ik heb onder andere les gekregen van de vader van Wouter Vandenhaute: dat was een heel bekwame en begrijpende man, die heel overtuigend en prettig lesgaf. »In het laatste jaar mocht ik van mijn moeder met de bus naar school en dat was een hele opluchting. Eindelijk was het afgelopen met die eenzame opsluiting.» HUMO Kon je in die jaren met je verdriet bij je moeder terecht? De Vos «Eigenlijk niet, nee. Ik begrijp trouwens nog altijd niet waarom ik per se op kostschool moest. Ik neem aan dat mijn moeder het gewoon gemakkelijker vond. Ze is een vrouw met veel gezond boerenverstand en ze zei dat mijn verdriet wel vanzelf zou overgaan, en dat ik die kostschool na verloop van tijd wel gewoon zou worden. Maar ik ben het nooit gewoon geworden. En ik ben nu eenmaal iemand die niet graag met zijn moeder discussieert, nu niet en vroeger ook niet... Gelukkig draag ik geen erge sporen van die duistere periode. Ik ben het dus misschien wél gewoon geworden. Hoewel, wie wordt het leven ooit gewoon? Ik denk dat veel mensen dat gevoel hebben: dat je het leven absoluut niet kent en iedere dag opnieuw voor verrassingen kunt komen te staan.» HUMO Beschrijf het gezin De Vos eens? 21-01-1993 »» Humo 2733

21-01-1993

DE WONDERJAREN VAN LUC DE VOS

De Vos «Ik heb drie broers en drie zussen, maar ik heb nooit veel contact met hen gehad. Ik ben een nakomertje: ik ben negen jaar jonger dan mijn jongste broer. Maar ik was welkom. Mijn broers en zussen zijn ondertussen allemaal getrouwd. Alleen ik woon nog thuis. »Ik ben een chaotisch type. Ik ben altijd een buitenbeetje geweest. Soms had ik als kind wel graag een jonger broertje of zusje gewild – dan miste ik thuis een speelkameraadje – maar ik heb er niet echt onder geleden. Ik beschouwde mijn broers en zussen niet als broers en zussen: het waren voor mij allemaal grote mensen – grote mensen die hier toevallig in huis woonden. Ik had met niemand van hen contact en beschouwde mezelf eigenlijk als enig kind. Dat contact is er vandaag de dag zeker niet beter op geworden. Als we elkaar eens zien op een familiefeest of zo, vliegen we elkaar zeker niet in de armen.» HUMO Schoot je goed op met je ouders? De Vos «Ik had een zéér goede relatie met hen. Mijn vader was een strenge en norse man, zeker tegenover zijn kinderen. Hij had de gewoonte veel afstand te houden en voedde ons op een vooroorlogse manier op. Maar wat wil je? Hij was en boer en boeren zijn over het algemeen geen zachtaardige mensen. Hij was dus zeker geen begrijpende, intellectuele vader die me af en toe bij de arm nam en zei: ‘Zoon, laten we het eens over onze gevoelens hebben.’ Maar toch hield ik veel van hem en heb ik hem erg gemist toen hij er niet meer was. »De relatie met mijn moeder was veel intiemer. Zij was veel minder streng dan mijn vader. Als nakomertje werd ik erg in de watten gelegd. Ik durf het bijna niet te zeggen, maar ik was eigenlijk een moederskindje. Ik werd niet echt verwend, maar ik mocht wel altijd doen waar ik zin in had. Mijn moeder heeft het me niet moeilijker dan nodig gemaakt door mij, bijvoorbeeld, op belachelijke of onredelijk vroege uren te laten thuiskomen. Ik mocht meestal gewoon mijn goesting doen. »Ik ben nu dertig en woon nog steeds bij mijn moeder. Bijna iedereen vraagt me hoe dat komt, maar ik weet het zelf niet. Als men mij vraagt of ik van plan ben de rest van mijn leven bij haar te blijven wonen en nooit te trouwen, kan ik alleen maar antwoorden: ‘Ik weet het niet.’ Want ik weet het écht niet. Misschien

21-01-1993 »» Humo 2733

heb ik heel diep in mijn binnenste wel een oedipuscomplex, (snel) maar dat vind ik zo’n lelijk woord. Nee, er is geen sprake van een oedipuscomplex: ik heb gewoon een heel speciale en intieme band met mijn moeder. En die band heeft voornamelijk met liefde en gezelligheid te maken. Maar ook met praktische overwegingen: ik kan hier namelijk komen en gaan wanneer ik wil. Als ik de geschikte vrouw vind, zal ik het ouderlijke huis wel verlaten. Dat is toch de normale gang van zaken?» HUMO Ben je katholiek opgevoed? De Vos «Ja, maar ik heb dat nooit als verstikkend of onderdrukkend ervaren. Het katholicisme waarmee ik ben opgegroeid was een prettig katholicisme.» HUMO Ben jij nog steeds gelovig? De Vos «Ik praat niet graag over mijn geloof: dat is een heel persoonlijke aangelegenheid, vind ik. Maar ik kan je wel zeggen dat ik heel goed begrijp – en apprecieer – waarom er zoveel mensen geloven. (Denkt na) Weet je, ik ben eigenlijk diepgelovig. Ik weet het wel: bijna alles wijst erop dat God niet bestaat, maar toch geloof ik in Hem.» HUMO In ‘Lieve kleine piranha’ zing je: ‘Als de nacht komt wil ik dat je blijft / Want ik ben bang dat de wereld zal vergaan / Jij drinkt mijn bloed dat alleen voor jou stroomt / Jij breekt mijn hart dat alleen voor jou slaat’. Hebben meisjes de gewoonte je hart te breken? De Vos «Ik heb altijd enorm veel miserie gekend in mijn relaties met meisjes. (Zucht) Mijn liefdesleven is altijd één grote chaos geweest. Het is voor mij een raadsel hoe ik het allemaal overleefd heb. Ik ben verschillende keren zwaar verliefd geweest en iedere keer opnieuw afgewezen. Ik vond het vreselijk. Ik heb meer dan eens zelfmoord overwogen. Het is zo wreed... Ambetante wijven! Mijn eerste contacten met meisjes kan je samenvatten als één opeenvolging van mislukte gebeurtenissen: mislukte telefoontjes, onderlinge misverstanden, iets willen zeggen maar niet durven... En dat blééf maar duren. Op den duur durfde ik zelfs niet meer verliefd te worden en kwam ik gewoon niet meer buiten. »Ik werd er na verloop van tijd zo moedeloos van dat ik op een gegeven moment heb gezegd: ‘Laat ik er maar mee ophouden. Als er iets moet gebeuren, zal het wel vanzelf gebeuren.’ Ik was er vrij gerust in

24

dat het geschikte meisje wel uit de lucht zou komen vallen. En ze is uit de lucht komen vallen, want ik heb een maand of zeven geleden tijdens één van onze optredens iemand leren kennen met wie ik nu heel gelukkig ben. »Ondanks al mijn amoureuze tegenslagen uit het verleden ben ik ervan overtuigd dat je bepaalde meisjes altijd trouw blijft. Eén van mijn liedjes gaat daar trouwens over: ‘Anja’ is een meisje dat er niet meer is en dat waarschijnlijk niet meer aan me denkt, maar toch kan ik niet kwaad op haar zijn en blijf ik haar in de diepste kelders van mijn ziel altijd trouw. En op mijn sterfbed – als mijn leven als een film voorbij zal gaan – zal ik ons opnieuw samen zien. Trouw zijn betekent geen gramschap of haat voelen. Trouw zijn betekent alleen maar de mooie herinneringen aan een persoon bewaren. Als Anja ooit naar me zou terugkomen, zou ik haar gewoon in mijn armen nemen. Mijn lief zal dat natuurlijk niet graag horen, maar ik kan niet alleen trouw zijn aan de mensen die me op dit moment graag zien: ik blijf ook trouw aan de herinneringen uit het verleden.» HUMO Hoe belangrijk is passie in een relatie voor jou? De Vos «Passionele relaties zijn heel gevaarlijk. Passie overkomt je: het is een scheikundig proces dat je lichaam ontregelt. Passie komt van het Latijn en betekent eigenlijk lijden, ondergaan. Het ligt in mijn karakter om voortdurend gepassioneerd te zijn: dus ook in de liefde. In de liefde kán je toch niet gereserveerd zijn? Liefde is toch altijd passioneel? Passie is een ziekte: je lijdt er fysiek onder. Je eet niet meer, je slaapt niet meer: je weet gewoon niet meer wat je doet. Daarom ben ik wel eens jaloers op mensen die precies weten hoe ze moeten leven en die op ieder ogenblik tot in de puntjes weten wat ze moeten doen. Bij mij lukt dat nooit: ik val gewoon van de ene gebeurtenis in de andere. »Een passioneel afscheidsproces is even erg als een sterfgeval, misschien zelfs nog erger. En ik kan het weten, want ik heb het meer dan eens meegemaakt. Maar ik probeer die gevoelens vooral duidelijk te maken in mijn liedjes. Mijn teksten zijn heel extravert en autobiografisch en ik vind dat de mensen het daar maar mee moeten doen. ‘Anja’ en ‘Mia’ zijn eigenlijk bestemd voor al die meisjes die me hebben laten zitten en die niet hebben ingezien – en nog steeds niet inzien – dat ik de vriendelijkste, zachtaardigste jongen van de hele wereld ben, die verschrikkelijk veel liefde nodig heeft.» HUMO Het refrein in ‘Boze wolven’ luidt als volgt: ‘Honderdduizend jaren teruggaan / Kon ik maar / En honderdduizend eeuwen teruggaan / Kon ik maar’. Zou je opnieuw een kind willen zijn? De Vos «Soms denk ik wel eens: vroeger was het beter. Vroeger was ik zelf ook beter. Hoe ouder ik word, hoe minder diep ik kan genieten van de dingen om me heen. Ik zou mijn jeugd zeker en vast willen overdoen. Maar dan zou ik wel onze boerderij proberen te redden. Daar heb ik echt vreselijk veel spijt van. Als we die boerderij nu nog zouden hebben gehad, had ik heel waarschijnlijk zelfbedruipend kunnen leven: ik 25

‘Toen mijn vader stierf, betekende dat het einde van mijn paradijs. Ik weet nog dat ik dacht: ‘Ik heb een mooie tijd achter de rug. Nu begint de rest van mijn leven’’ had mijn eigen groenten kunnen kweken, ik had varkens en kippen kunnen houden... Mijn puber­jaren zou ik liever niet meer willen overdoen: die waren té verward. Mijn puberteit is de periode waarin mijn chaotische karakter bovenkwam: sindsdien is er niets meer in mijn leven nog ordentelijk of logisch verlopen. »Als jonge knaap stoorde ik me er wel eens aan dat de mensen om me heen niet inzagen dat ik Luc De Vos was, als je begrijpt wat ik bedoel. Ikzelf heb altijd geweten dat ik het grote genie Luc De Vos was (lacht), maar ik was blijkbaar de enige. Niemand geloofde in mij. Niemand geloofde in mijn artistieke of muzikale talenten. Ik vond het heel raar dat de mensen me niet op dezelfde manier zagen als ikzelf. »Ik geloof dat er mensen zijn die weten wat ze willen en mensen die niet weten wat ze willen. En ik behoor duidelijk tot de laatste categorie. Ik heb daar onlangs zelfs een nieuw liedje over gemaakt. De tekst gaat als volgt: ‘Begrijp jij die mensen die alle dagen op feesten de overwinningen vieren van het leven op de dood? Die de kansen grijpen waar ze liggen en die altijd weten wat ze doen?’ Als ik dan al een levens­visie heb, dan is dát mijn visie. Ik ben dus jammer genoeg één van die mensen die nooit de kansen grijpen waar ze liggen en die eigenlijk nooit weten waar ze mee bezig zijn. »Een mens leert zichzelf al op heel vroege leeftijd te aanvaarden. Ik heb vrij snel ingezien dat mijn geestesleven én mijn gevoelsleven één grote warboel waren en ik heb me daar gewoon bij neergelegd. Op een bepaald moment begreep ik dat ik nooit een normaal leven zou leiden en dat ik nooit een gewone burger zou worden. Ik heb in mijn hele leven nog nooit het gevoel gehad dat ik wist wat ik wou of dat ik de juiste beslissing nam. In die zin is mijn leven eigenlijk één grote misstap. Maar ik heb er absoluut geen spijt van. Ik kijk iedere dag hoopvol tegemoet en zeg voortdurend: ‘Vandaag ga ik het beter doen.’ Dat heb ik overgehouden aan mijn katholieke opvoeding. Als kind stond ik ’s morgens op en ik zei tegen Jezus: ‘Vandaag zal ik beter mijn best proberen te doen dan gisteren. Ik zal proberen je liefste kindje te zijn.’ Mooi, hè?» 21-01-1993 »» Humo 2733

MARCO MERTENS

20-12-1990 »» Humo XXXX

26

GORKI HIJ LEEFT

27

16-12-1993

Luc De Vos lijkt in Gods ondergrondse laboratorium speciaal ontworpen om enige kleur en beweging te brengen in de doorgaans saaigrijze Vlaamse rockwereld. Wat men over hem ook moge beweren: de mens heeft lef zat en is niet te beroerd zijn twijfels en onzekerheden kwistig in de uithoeken van zijn songs rond te strooien. De Vos is een combinatie van een toogfilosoof, een dorpsgek, een zenuwlijder-inaanleg en een huiskamerpoëet: een piekeraar die ’s nachts wakker ligt om dezelfde redenen waarom anderen zo goed slapen. Hij beperkt zich in zijn songteksten bovendien niet tot het beeldrijk bezingen van het recentst veroverde stel borsten, en dat siert hem. ‘Hij leeft’ werd zoals u al wist in Afrika opgenomen en het nieuwe, vijf man sterke Gorki was zo verstandig van die gelegenheid gebruik te maken om een scheut couleur locale door hun Vlaamse polderblues te roeren. Een schare Senegalese muzikanten mocht her en der inktzwarte tinten aanbrengen: in ‘In het grote dierenboek’ rommelt sfeervolle exotische percussie, een voorvader van een bluesgitaar tokkelt in de akoestische bespiegeling ‘In onze lage landen’ en in het afsluitende ‘Boris komt na een lange reis terug thuis’ ligt de Afrikaanse nacht één en al mysterie te broeien. Het blijft echter opletten: Luc De Vos zit van nature dicht tegen de grens van het pathos aan en soms stapt hij er in een roes van opwinding plompweg overheen. In die momenten verandert hij op slag in een vervelende zeurkous die het soort wartaal uitslaat waar altijd wel één overwerkte leraar Nederlands (spreek uit op de wijze van Kamiel Kafka) poëzie in herkent. Wanneer – zoals in o.a. ‘Een oude zanger’, ‘Vader, wij wachten’, ‘You’ll Never Walk Alone’ en ‘Beste Bill’ – de snikken en grimlachjes goed worden gedoseerd en alle elementen netjes op hun plaats vallen, staat hier een gerijpte groep die in de toekomst ongeveer alle richtingen uitkan. Hij leeft, hij ruikt naar Afrikaans zweet en hij is welkom in onze huiskamer. Nooit van onszelf gedacht. (mvs)

16-12-1993 »» Humo 2781

DE ZEVEN HOOFDZONDEN VOLGENS LUC DE VOS

‘Racisme begint met niet weten wat de hoofdstad van Ierland is’ Op het afgesproken uur stap ik het café van de Vooruit binnen, ik ga tegenover Luc De Vos zitten, en plots wandelt (ex-)Gorky-drummer Geert Bonne voorbij onze tafel. Ze krijgen mekaar in de gaten, groeten elkaar beleefd. De Vos staart ietwat onwennig in zijn thee met citroen. Er wordt besloten een andere plek te zoeken.

06-01-1994

Patrick De Witte

06-01-1994 »» Humo 2783

28

‘Loetje, ik ben het, Lucske,’ roept hij in de parlofoon. Even later betreden we het appartement van zijn vriendin, die ons deze onverwachte inval op slag vergeeft. Aan de muur hangt de hoes van ‘Hij leeft’, opgenomen in de studio’s van Youssou N’Dour in Dakar, Senegal, en de eerste cd van Gorki-met-een‘i’: een foto van twee in al hun lelijkheid ontwapenend mooie duivenjongen. ‘Duifje in Afrika,’ denk ik bij mezelf. ‘Soms denk ik in diepe smart aan die jongen die ik vroeger was / Hij spaarde prenten, hij deed niemand kwaad / Hij droomde dat je van hem hield’ (‘Hij is alleen’)

GRAMSCHAP HUMO Welke hoofdzonde lag er aan de basis van de split met Geert Bonne en Wout De Schutter? Luc De Vos «Ik vind het nog altijd moeilijk om daarover te praten.» HUMO Waarom? De Vos «Misschien omdat er gramschap in het spel is. Al vind ik gramschap een veel te groot woord. Het is met Gorky gegaan zoals in een echtscheiding. Het begint met kleine, banale meningsverschillen, die zich langzaam opstapelen. Het is moeilijk om uit te leggen, het is allemaal zo persoonlijk. Ik wil wel benadrukken dat ik met Wout en Geert een fantastische tijd heb beleefd. Ik heb me nooit zo goed geamuseerd als in die beginperiode met Gorky. In mijn vorige groepjes was ik telkens de enige drijvende kracht. Ik schreef de liedjes, organiseerde de repetities en zocht naar optredens. Ik deed alles zelf, want de drummer moest altijd wel naar een trouwfeest en de bassist kon eigenlijk niet spelen. Ik vond toen al van mezelf dat ik wat talent had, dat ik iets kón. »Maar mezelf verkopen, daar was ik helemaal niet goed in. Daarvoor ben ik veel te lui. Mijn houding was: ik ga het jullie maar één keer zeggen, geen twee keer. If the world won’t listen... fuck off. Ik deed af en toe mee aan talentenjachten en voor de rest modderde ik maar wat aan. Toen leerde ik Wout en Geert kennen en op slag veranderde alles. Zij hielpen mee met alles: cassettes opsturen, organisatoren lastigvallen. We hebben een fantastische tijd beleefd, maar nu is het voorbij.» HUMO Wat kan zoal je gramschap opwekken? De Vos «Ik kan nogal veel verdragen. Eigenlijk wind ik me zelden op. Ik zal me, zoals ik andere mensen weleens zie doen, nooit verschrikkelijk kwaad maken om een onnozelheid. Ik denk dat ik in die zin een goed mens ben, dat ik iedereen steeds het voordeel van de twijfel gun. Als iemand met een lang gezicht rondloopt, denk ik meteen: die is gewoon met het verkeerde been uit bed gestapt, morgen zal dat wel over zijn. Veel gramschap voel ik dus niet. »Ook geen diepe haat. Ik kan wel een beetje kwaad worden als ik aan het materialisme van de huidige jeugd denk. Ik ben een dertiger, net zoals jij van een generatie die eigenlijk nog een uitvloeisel van de jaren zestig is. Ik moet vaststellen dat de generatie na ons niet meer in de wereld geïnteresseerd is. Je 29

merkt het aan kleine dingen Zo weten velen niet wat de hoofdstad van Ierland is. Ik beweer niet dat ze gelukkiger zullen zijn wanneer ze weten dat Dublin de hoofdstad van Ierland is, maar die totale onverschilligheid tegenover wat er in de wereld gebeurt, vind ik onbegrijpelijk. Dat impliceert dat ze geen aandcht hebben voor hun medemensen. Een beetje zoals de Amerikanen. Die weten niet dat Brussel de hoofdstad van België is en ze slagen er zelfs in om daar een gevoel van trots aan te ontlenen: ze hoeven dat niet te weten want ze wonen tenslotte in het beste land ter wereld. Wel, dáár ligt de kiem van problemen als racisme. Dat begint met niet te weten wat de hoofdstad van Ierland is. We moeten ons meer openstellen voor de wereld.» HUMO In je teksten is zelden gramschap te bespeuren. Meestal ben je zelfs behoorlijk mild. De Vos «Ja, zéér mild zelfs. Het onrecht in de wereld laat mij nochtans niet onberoerd. Toch vind ik dat we moeten proberen altijd van alles de positieve kanten te benadrukken. Dat méén ik. Op kleinere schaal zijn er natuurlijk allerlei dingen die mij irriteren, als je dat ook gramschap wilt noemen. Wat mij regelmatig op de zenuwen werkt, is dat er door de jeugd nog nauwelijks goed Nederlands wordt gesproken. Wanneer je de kans krijgt om op de nationale radio je mening over iets te verstrekken, vind ik dat je je best moet doen om behoorlijk Nederlands te praten. Dat is elementaire beleefdheid. Maar dat schijnt allemaal niet meer belangrijk te zijn. »Ik erger me aan tabaksreclame op popconcerten. Ik vind niet dat het gepast is de jonge mensen tot roken aan te zetten, ook al rook ik zelf. Nog ergerlijker vind ik reclame voor honden- en kattenvoer. Daar kan ik echt niet bij. ‘Met rund en konijn’ staat er dan op de doos. Ik hou van honden en katten, maar dat er runderen en konijnen in de Kitekat worden gedraaid, dát vind ik overdreven.» HUMO Onze huisdieren zijn nu eenmaal ook consumenten geworden. En de reclameindustrie manipuleert ons voortdurend. De reclames voor hondenvoer zijn daar een goed voorbeeld van: vroeger gaf je je hond gewoon overschotjes. De Vos «Ja, en vroeger was een hond gewoon een beest dat in huis rondliep en af en toe in iemands gat beet. Terwijl de mensen tegenwoordig belachelijk veel spel maken van hun hond. Het is ook opvallend dat diegenen die de macht hebben om ons te manipuleren, die macht nooit gebruiken om een keer iets goeds aan te prijzen. Vooral in de popmuziek valt dat op: ze kunnen Michael Jackson wereldberoemd maken, maar waarom doen ze niet hetzelfde voor The Pink Flowers? Laat die jongens een paar maanden vijf keer per dag op MTV zien en uiteindelijk zullen ze ook een miljoen platen verkopen. Maar dat zullen ze The Pink Flowers natuurlijk nooit gunnen. De wereld wordt nu eenmaal gedirigeerd door De Eersten Van De Klas. Althans, dat is mijn theorie hierover.» HUMO En die luidt? De Vos «De eerste van de klas is bijna nooit een wijze gast. Je hebt de vierde of de vijfde van de klas 06-01-1994 »» Humo 2783

06-01-1994

DE ZEVEN HOOFDZONDEN VOLGENS LUC DE VOS

nodig, die zijn op papier net iets minder slim, maar dat komt omdat ze minder hebben opgelet. Omdat ze ook al eens aan andere, plezieriger dingen zaten te denken. Die hebben verbeelding. Dat zijn meestal wel wijze gasten. Kijk om je heen: de zogenaamde elite brengt er in werkelijkheid niets van terecht.» HUMO Wanneer ben je voor het laatst razend kwaad geworden? De Vos «Dat kan ik me echt niet meer herinneren. Zou ik dan zo’n goed karakter hebben? Nee, wacht. Ik kan af en toe vreselijk vies zijn. Tegen mijn moeder bijvoorbeeld, als ze hutsepot heeft klaargemaakt terwijl ze mij frieten met bouletten-in-tomatensaus had beloofd. Als ze me iets beloven en ik krijg het niet, word ik kregelig. Vooral op culinair vlak ben ik wat dat betreft nogal streng. Dan voel ik mij zoals die jongen in dat kortverhaal van Cyriel Buysse: hij komt thuis en rekent op hoofdvlees, want dat had zijn moeder hem beloofd. Hij gaat aan tafel zitten en er ligt enkel een droge haring op zijn bord, omdat zijn oude moeder geen tijd heeft gehad om vlees te kopen. Hij wordt kwaad en begint te roepen en te tieren. ‘Eet uwen haring zelf op!’ In zijn koleire heeft hij zijn moeder een duw, het mensje valt ietwat ongelukkig, en een maand later is ze dood. Een schoon verhaal. Ik kan me dat heel goed voorstellen.» ‘We melden u met diepe droefheid het overlijden van ons verlangen om te worden wat we wilden zijn: verstandige mensen die weinig vragen’ (‘Vader, wij wachten’)

GULZIGHEID De Vos «Ik moet toegeven dat ik wat eten en drinken betreft vreselijk gulzig ben. Aan tafel zit ik onvervalst te genieten. Dat kunnen de eenvoudigste dingen zijn, zoals frieten met stoofvlees. Ik eet ook heel graag oesters. Maar niet alle dagen. De drank, dat is nog iets anders. Morrissey heeft daar mooi over geschreven: het is inderdad een interesting drug. Alcohol heeft me al dikwijls geholpen. Je hoort vaak beweren dat bepaalde dingen door alcohol worden uitgeschakeld, maar daar ben ik het absoluut niet mee eens. Integendeel, als ik thuis gezellig een paar Duvels achterover heb geslagen voel ik me een beter mens. Als dát het effect van alcohol is, heb ik daar geen negatieve bedenkingen bij. Trouwens, ik las laatst nog een artikel waarin een dokter staande houdt dat, als je je goed voelt bij tabak en alcohol, er in principe geen redenen zijn om ermee te stoppen. Ik moet natuurlijk oppassen wat ik zeg want het lijkt alsof ik hier alcoholgebruik aanmoedig, en dat is absoluut niet mijn bedoeling. »Een beetje gulzigheid is goed, maar niet te veel. Ik ben niet het type dat schreeuwt dat je 24 uur op 24 van het leven moet profiteren, dat je alle kansen moet grijpen, dat je veel moet reizen en beren moet schieten in Alaska en dat je vooral niet mag blijven stilzitten. Live fast and die young. Dat soort gulzigheid vind ik niet interessant. Ik ben niet iemand die zijn geld spaart om ooit een keer naar Indonesië te kunnen gaan. Ik vind het mooi hier in Vlaanderen, ik zit hier goed. In Dakar zat ik ’s morgens op een 06-01-1994 »» Humo 2783

prachtig strand onder de palmbomen en ik kon alleen maar denken: ‘Mooi. En wat dan nog?’ In Afrika heb ik me pas goed gerealiseerd dat ik een grote gelukzak ben. Wij Europeanen zijn echt onvoorstelbaar rijk maar we beseffen het niet. Ik heb nochtans altijd van mezelf gedacht dat ik niet specifiek verwend ben. Ik eet op tijd en stond een boterham met kaas en ik ga ’s avonds weleens op café maar verder leef ik eenvoudig. Maar ik ben dus wél verwend. Sinds ik in Afrika ben geweest, vind ik dat we hier gerust één en ander kunnen missen.» HUMO Je zei het daarnet al: beren schieten in Alaska is niet aan jou besteed. Die liefhebberij van Jef Geeraerts inspireerde je tot het schrijven van ‘Berejager’. Verwijt je hem ver doorgedreven gulzigheid? De Vos «Ja, en het zal wel met mijn katholieke opvoeding te maken hebben, met die stem in mij die zegt: ‘Wees tevreden met wat je hebt.’ Als Geeraerts beren wil doodschieten, moet hij dat maar doen, ik zal hem niet tegenhouden. Maar ik begrijp dat soort onrust niet. Ik ben ook gedreven, ik heb ook ambities, maar dat speelt zich allemaal meer op het geestelijke vlak af. Bij Geeraerts is het een fysieke onrust. Zoiets wordt uit een neurose geboren. Sommige mensen zijn bang dat ze iets zullen missen.» HUMO Intellectuele en culturele gulzigheid bestaan ook. De Vos «Dat soort gulzigheid is eigen aan artistieke mensen. Tenslotte is alles wat ik doe één langgerekte, gulzige schreeuw om liefde. Dat is al heel mijn leven zo geweest. Ik wil liefde. Ik wil niet eenzaam zijn. De mensen willen het niet geweten hebben, maar cultuur kan echt deugd doen. Zelfs op de televisie: er worden weliswaar uren vol troep uitgezonden, maar er zijn ook voortdurend interessante programma’s en documentaires. Je vraagt je af waarom niemand ernaar kijkt. Waarom verdoen de mensen hun tijd met pulp? Waarom zien ze niet in dat ze echt deugd kunnen hebben van een beetje cultuur, van het lezen van een goed boek, van een mooi toneelstuk? Ik ben naar ‘Onder de torens’ van Claus gaan kijken. Wat een belevenis! Bij momenten zat ik op mijn knieën van het lachen. Ik wist niet dat Hugo Claus zo grappig kon zijn. Ik was namelijk vertrokken met het idee dat het wel over incest of zoiets zou gaan. Ik ken volstrekt niets van toneel, maar ik heb me vier uur lang uitstekend geamuseerd. Wim Van Gansbeke daarentegen vond het maar niets, hoorde ik ’s anderendaags op de radio.» ‘Wij voelen ons schuldig, daarom dragen wij geen bont / We zorgen voor de honden, we zwijgen als vermoord’ (‘In de Lage Landen’)

HOVAARDIGHEID De Vos «Ik hoorde onlangs iemand zeggen dat ik een dikke nek gekregen heb. Ik weet bijna zeker dat het niet waar is. Ik ben integendeel zeer bescheiden, ik relativeer mezelf tot in het absurde. Wat ik doe, is tenslotte maar popmuziek. Ik vind wel dat ik minstens twee behoorlijke teksten heb geschreven: ‘Mia’ en ‘Geef al je geld aan de arme kinderen’. Die 30

twee teksten zijn bij vlagen pure poëzie. Toegegeven, soms spreek ik luidop over mezelf in termen van ‘één van de beste songschrijvers van Vlaanderen’ omdat ik van mezelf vind dat ik tekstueel niet zelden de nagel op de kop weet te slaan. Een beetje hovaardig ben ik dus wel. Maar dat wordt gecompenseerd door het feit dat ik mijn Schepper dagelijks zeer dankbaar ben dat hij mij talent heeft geschonken. Talent dat mij toestaat me een heel klein beetje boven de massa uit te wurmen. Die gast die mij onlangs een dikke nek noemde, vond waarschijnlijk dat ik niet genoeg aandacht aan hem schonk. Of hij was kwaad omdat ik hem niet herkende. Dat overkomt me vaak de laatste tijd. Vroeger kende ik bij wijze van spreken twee mensen: mijn moeder en mijn nonkel. Nu ken ik duizend mensen, maar ik kan hun namen en gezichten niet onthouden. Misschien komt dat arrogant over, maar het is niet zo bedoeld.» HUMO Je hebt het volgens mij ook ietwat zelf in de hand gewerkt door je een merkwaardig imago aan te meten. Iets dat het midden hield tussen een dorpsgek en een dichter. Bij sommige mensen sorteerde dat het Eddy Wally-effekt: ‘Méént hij dat nu echt of speelt hij het?’ De Vos (denkt na) «Dat komt door mijn onhandigheid en mijn onzekerheid. Vroeger had ik last van stotteren en dat heeft zijn sporen nagelaten. Ik weet niet altijd goed hoe ik me in gezelschap moet gedragen. Ik doe maar wat, ik zeg wat in me opkomt en soms wordt dat verkeerd geïnterpreteerd. Je kan natuurlijk niet verlangen dat iedereen je voortdurend begrijpt. Soms hebben drie eenvoudige woorden een duidelijke betekenis voor degene die ze uitspreekt, maar zeggen ze andere mensen niets. Het is natuurlijk ook een vorm van hovaardigheid, zomaar aan te nemen dat mensen de moeite zullen nemen om je te begrijpen. Hetzelfde geldt voor humor. Het overkomt me vaak dat mijn humor niet het gewenste

31

effect heeft en hoe meer ik dan probeer iets uit te leggen, hoe minder ik begrepen word.» HUMO Zijn wij Europeanen een hovaardig volk, vergeleken met de mensen in Senegal? Of is dat een te romantische kijk op Afrika? De Vos «Ik vrees dat je inderdaad te romantisch bent. De Afrikanen die ik heb ontmoet waren mooie, wijze mensen, maar al net zo materialistisch als wij. Maak je daar geen illusies over. Hét voorwerp van hun verlangen is merkwaardig genoeg een ‘echte jeansbroek uit het Westen’. Ik vroeg aan een jongeman waar hij van droomde. Dat hij goed betaald werk vond? Dat zijn kinderen het goed zouden hebben? Nee: hij wou een keer naar Europa reizen want hij wist dat je daar veel geld kon verdienen en dan zou hij zich een echte jeansbroek aanschaffen. Ik word daar een beetje bang van. Is het dáár dat we allemaal naartoe moeten? Naar het punt waarop we allemaal een echte Levi’s hebben? Ik kan me gewoon niet voorstellen hoe zoiets stoms als een broek het belangrijkste in je leven kan zijn. »Het is misschien hovaardig om te zeggen dat wij in West-Europa in de beste maatschappij ter wereld leven, maar ik ben er wel van overtuigd. Wij gebruiken de allerbeste oplossing voor onze problemen: het compromis. Wij grijpen niet meteen naar de wapens.» HUMO Niet omdat we zo geciviliseerd zijn maar omdat we het in West-Europa veel te druk hebben met consumeren. Als daarvoor iedere seconde hele happen regenwoud moeten verdwijnen, dan moet dat dan maar. De Vos «Toch ben ik hoopvol voor de toekomst. We wéten tenminste dat er bomen worden gekapt om plaats te maken voor hamburgerkoeien en dat die beesten soja wordt gevoerd die men beter zou geven aan de mensen die honger lijden. We weten dat en we doen er iets aan, hoe miniem ook. »Daarom heb ik hoop. Ik zoek altijd naar de

06-01-1994

DE ZEVEN HOOFDZONDEN VOLGENS LUC DE VOS

­ ositieve kanten. Wat ik bijvoorbeeld een verheup gend feit vind, is dat er nog steeds zo veel mensen Humo lezen.» HUMO Luc, ik ben ontroerd. De Vos «Nee serieus, ik meen het. Dat een vrij en progressief blad dat bovendien ook nog kritisch is zo’n grote lezersschare heeft, stemt mij hoopvol. Ik ben ook blij dat er uiteindelijk maar 8 à 10 procent van de bevolking voor het Vlaams Blok stemt. Negentig procent doet dat níét en dat verliezen we soms uit het oog. Nee, ik vind dat we nog lang niet op de ondergang van de Westerse maatschappij afstevenen.» HUMO Spreken we onszelf hier niet tegen? Daarnet stelde je dat de jeugd van vandaag, die toch grotendeels de toekomst zal bepalen, materialistisch denkt en in niets meer geïnteresseerd is. Me dunkt dat we dus op een drama afstevenen. De Vos «Dat is de pessimistische visie die de meeste dertigers momenteel hebben. Ik tref dat zelfs al bij mijn vriendin aan. Maar ik vind dat het platte, ver doorgedreven yuppiedom vrij zeldzaam geworden is. Ik ben een optimist. Laatst zat ik naar de prachtige documentaire ‘De wording van Europa’ te kijken. Het was de aflevering over de veertiende eeuw. Er woonden toen ongeveer 60 miljoen mensen in Europa. Twintig miljoen stierven door de pest en nog eens twintig miljoen kwamen om door de Dirk ­Trioens van die tijd: de roversbendes en de beurzensnijders. Wel, als je onze eeuw met de veertiende eeuw vergelijkt, dan doen we het nog niet zo slecht. Er is wel veel miserie, maar toch...» HUMO ...de lijf-aan-lijfgevechten zijn alvast gevoelig in aantal verminderd. De Vos «Ik put hoop uit kleine dingen. Uit het feit dat Gent zo’n mooie, verkeersvrije stad aan het worden is bijvoorbeeld. De vaart stinkt, dat is juist, maar dat komt omdat ze momenteel een nieuwe collector aan het monteren zijn, zodat er in ’95 weer bliek op de Schelde en de Leie zit. Van zoiets kan ik deugd hebben. Of van die boomactie van De Gentenaar. Dat vond ik een mooi initiatief.» ‘In onze Lage Landen staat de ketel op de stoof, met het vlees van de zwijnen die de slager heeft vermoord’ (‘In de Lage Landen’)

GIERIGHEID HUMO Zijn wij gierig? Zouden we niet beter al ons geld aan de arme kinderen geven? Aan Greenpeace, 11.11.11, Amnesty? De Vos «Als wij Europeanen daadwerkelijk iets aan de problemen in de wereld willen doen, zullen we twintig tot vijftig procent van ons inkomen moeten wegschenken. Dat is volgens mij niet realistisch, want om zo’n maatregel door te voeren heb je minstens zoiets als een communistische dictatuur nodig. Dat is dus uitgesloten. We doen wat we kunnen. We moeten niet zo snel denken dat we te gierig zijn. »Ik vind van mezelf dat ik helemaal niet gierig ben. Ik kán ook niet gierig zijn want ik heb niet veel geld. Waarom zou ik me op café inhouden om de mensen 06-01-1994 »» Humo 2783

een keer te trakteren? Wat kan dat kosten? Hooguit 1.000 frank – 1.000 frank meer of minder maakt niet veel verschil als je maar 1.000 frank op zak hebt. Als je uit gaat eteen, maakt het dan iets uit of je een biefstuk van 600 frank bestelt of een Chateaubriand van 800 frank? Voor die 200 frank ga je toch niet beginnen sukkelen. Dan pak je toch meteen een goeie biefstuk.» ‘Beste Bill, je wou dat je kon zeggen dat je hevig dit leven had geleefd en dat je man was, vrij en zonder schulden / En dat je slimmer dan je ouders was geweest’ (‘Beste Bill’)

TRAAGHEID De Vos «Ik ben verschrikkelijk lui maar ik heb er geen last van. Ik kan uren voor het raam staan kijken.» HUMO Bert Vanderslagmulders-gewijs? De Vos «Ja. Mijn vader zat ook vaak door het raam naar de auto’s te kijken. Dat is heel ontspannend. Mensen die dat niet kunnen, daar is volgens mij iets verkeerds mee. Mensen die zeggen ‘ik kan geen uur stilzitten’, die missen iets. Ik ken iemand, ik ga niet zeggen wie het is, maar ik had haar tot voor kort nog nooit in een zetel met de krant zien zitten. Ze heeft altijd wel iets te doen. Een paar maanden geleden was ze bij ons op bezoek en voor de allereerste keer in mijn leven zag ik haar in een zetel zitten met de krant in haar handen. Ik vroeg ‘Ben jij dat wel?’ En zoals zij zijn er veel. »Luiheid kan nochtans fantastisch zijn. Gewoon een beetje voor je uit zitten denken: je begint met de kaars die je op tafel ziet staan en je komt uit bij Columbus en de ontdekking van Amerika. Mijn interesting drug wil me daar weleens bij helpen. Een beetje traagheid kan geen kwaad. Neem nu nachtwerk. Waarom moeten de mensen in ’s hemelsnaam nu ook al ’s nachts werken? Leg de boel gewoon stil en spreek af dat er nieuwe regels zijn: we staan allemaal om negen uur op, om tien uur zijn we op ons werk en om vijf uur gaan we weer naar huis. Dat is natuurlijk utopisch, want de vrije markteconomie staat het niet toe. Maar de mens is volgens mij in de eerste plaats al niet gemaakt om te werken, en zeker niet ’s nachts.» ‘Op de eerste nacht van het nieuwe jaar / Omring door wanhoop, she goes nana / Zag ik jou in het eerste licht’ (‘Vader, wij wachten’)

JALOEZIE De Vos «Jaloezie? Is dat niet iets dat aan de venster moet hangen? Ik ben absoluut niet jaloers.» HUMO Ook niet wat je vriendin betreft? De Vos «Ja. Alhoewel. Ik ben een beetje jaloers op de levensvreugde van de jeugd. Als ik zie wat mijn vriendin allemaal doet en kan... Ze heeft op de unief in Leuven gezeten en het is daar alle dagen feest van ’s morgens tot ’s avonds. Ik kan dat niet, mij zo echt diep, diep amuseren. Ik heb een ingebouwde rem. In Dakar had ik dat ook. Daar was het ’s avonds ook regelmatig feest, in het gezelschap van Youssou N’Dour en nog een paar andere gasten. Ik vond dat 32

‘Het is opvallend dat diegenen die de macht hebben om ons te manipuleren, die macht nooit gebruiken om iets goéds aan te prijzen. Vooral in de popmuziek valt dat op: ze kunnen Michael Jackson wereldberoemd maken, waarom doen ze dan niet hetzelfde voor The Pink Flowers?’

wel wijs, maar om een of andere reden kan ik daar geen waarachtige voldoening uit putten. Ik weet niet hoe het komt, maar echte ambiance is niet aan mij besteed. Ik ben soms jaloers op mensen die zich wel volledig kunnen uitleven. Terwijl ik altijd zoiets heb van: het mag niet té plezant worden. Drink geen tien Duvels, maar neem genoegen met vier of vijf. Dat levert een aangename roes op en ’s anderendaags heb je in je kop zo’n gevoel van... (denkt na)» HUMO Hoofdpijn? De Vos «Neenee, een licht gevoel.» HUMO Was je nooit jaloers op collega’s muzikanten? De Vos «Vroeger wel. Maar dat neigde meer naar afgunst. Zo van: waarom mag die pipo op dat podium staan terwijl ik mijn groepje niet van de grond krijg? Maar zodra ik zelf op een podium had gestaan, was dat gevoel weg. Je leert zoiets snel relativeren. Nu word ik soms op dezelfde manier een beetje jaloers als ik mensen bezig hoor die grappig en ad rem zijn, die op alles meteen een spits antwoord hebben. Ik wou dat ik dat ook kon.» HUMO Eigenlijk wil ik nog steeds weten of je jaloers bent in de liefde. De Vos «Iedere man is jaloers op zijn vrouw, zegt men, en dat zal wel zo zijn. Er heeft zich echter nog geen gelegenheid voorgedaan om te weten te komen of dat tussen mij en mijn vriendn ook het geval is. Vroeger had ik er in elk geval niet veel last van. Wanneer een meisje mij liet vallen voor een andere jongen voelde ik toch niet meteen de drang hem op zijn gezicht te slaan. Ik heb al heel vroeg beseft dat je de liefde niet kunt forceren. Jaloezie en de blinde woede die eruit voortkomt zijn volkomen irrationele gevoelens. Je kunt je rivaal in de liefde duizend muilperen verkopen, je schiet er nog altijd niets mee op.» ‘Samen in dat donkere huis doen ze alles wat niet mag’ (‘Samen in dat donkere huis’)

ONKUISHEID De Vos «Ik heb soms weleens onkuise gedachten. Mijn onkuisheid speelt zich dus vooral imaginair af.» HUMO Wat is volgens jou onkuis? De Vos «Echte onkuisheid is tegen iemand zeggen dat je hem of haar graag ziet terwijl je het niet meent. Dat heb ik al dikwijls meegemaakt. Maar als ik het over onkuise gedachten heb, dan bedoel ik dat ik weleens aan blote wijven zit te denken. Daar is niets 33

verkeerds aan, dat is zelfs gezond. Als ze ons dat zouden afpakken, zijn we ons levenselixir kwijt. Ik kan echt genieten van een mooie kuit of een fraaie knie die ik op straat zie. Maar dat is erotiek, dat heeft niets met onkuisheid te maken. Dus ik ben eigenlijk een perfecte man. Ik ben niet onkuis.» HUMO Qua zonde heeft onkuisheid veel van zijn esprit verloren, vind ik. Eigenlijk worden er nog maar een paar dingen onkuis beschouwd en die zijn niet echt interessant. De Vos «De onkuisheid van vroeger is veranderd in gezonde erotiek die wij nu alle dagen kunnen beleven. Als we tenminste bij de bijbelse betekenis blijven want de oorlog in Joegoslavië, dát is pas onkuisheid.» HUMO Toch zou men denken dat een katholiek opgevoed jongmens zoals jij nog af en toe met die oude zonde worstelt. De Vos «Ja, maar ik ben in de jaren zeventig grootgebracht en ons Vlaams katholicisme staat toch nog ver af van het calvinisme. En je kunt nog altijd gaan biechten, natuurlijk. Bij ons thuis werd het katholicisme er niet echt ingepompt. Mijn moeder heeft wel graag dat ik naar de mis ga, maar ze begrijpt dat ik dat niet kan omdat ik de avond voordien meestal moet optreden en dat ik ’s anderendaags graag uitslaap. »In zijn boekje ‘Roomse heisa’ heeft Gerard Reve een hoofdstuk gewijd aan de ontoepasbaarheid van de katholieke moraal. Die is inderdaad niet toe te passen. Je kúnt bijvoorbeeld niet anders dan voorbehoedsmiddelen gebruiken. En omdat de moraal onmogelijk toe te passen is, blijft de zonde altijd bestaan. In het Vlaams katholicisme, en dat vind ik er zo interessant aan, weet men dat zeer goed en men is dan ook zeer bedreven in de plantrekkerij. Het is dankzij die typische Vlaamse plantrekkerij dat wij hier niet met Joegoslavische toestanden zitten.» HUMO Ben je zelf ook nog een beetje in de Heer? De Vos «Bijzonder weinig. ‘Hij leeft’ gaat daarover. Ik ga dat liedje hier niet helemaal uitleggen want dat doe ik niet graag, maar het gaat over het geloof in het monster van Loch Ness als metafoor voor het geloof in God. Pas op, ik heb een grote sympathie voor mensen die diepgelovig zijn; daarom zing ik ‘en omdat ik het geloof heb ik hem gezien / Op een mooie avond toen ik had gedronken’. Dat is toch mooi? Dat tekent de zwakheid en de beperktheid van de mens.» 06-01-1994 »» Humo 2783

DIE OCHTEND IN DE KRANTENWINKEL, TEGEN DE STAPEL PLAYBOYS GELEUND

Luc De Vos: ‘Ik heb een ijzersterk masturbatiegeheugen’ Met een twijfelend lachje zit hij me aan te kijken, als ik terug het terras opwandel. ‘Ik ben een beetje bang,’ zegt Luc De Vos (34), ‘om er al ’s middags mee te beginnen. En ik moet bij mijn moeder de klimop gaan knippen.’

30-04-1996

Marnix Peeters

Maar de Duvel smaakt, en we drinken er nog een. Het is ons verdiende loon: eerst praten, dan drinken. ‘En naar de wijven kijken,’ zegt De Vos. ‘Kijk, daar komt de vrouw van uw leven al aan.’ Als het besje, hijgend van de hitte, haar rolstoel voorbij ons café heeft gemanoeuvreerd, zegt hij: ‘Oude mensen zijn belachelijk. Als zo véél mensen, mezelf inbegrepen. Alleen jonge wijven met dikke tieten zijn niet belachelijk.’ ‘Het was nogal een ernstig interview,’ vindt De Vos. ‘Je moet in je inleiding schrijven dat ik gewoon een onnozelaar ben, die liedjes speelt. Daar is niks gewichtigs aan. Het is gewoon het enige wat ik kan. Ik krijg mijn platen zelfs niet verkocht.’ HUMO Je doet nochtans flink je best om de media te bespelen. Luc De Vos «Dat is niet waar. ‘Bespelen’ is een verkeerd woord. Ik doe mijn best, ja, omdat ik me tegenover de platenfirma moreel verplicht voel om een handje toe te steken bij de promotie. Maar ik spéél

30-04-1996 »» Humo 2904

niet de verwarde mens. Ik krijg het gewoon moeilijk gezegd. Ik schrijf het liever op. Morgen moet ik naar ‘Het vrije Westen’, op Rado 1. Ik sterf nu al van de zenuwen.» HUMO Hoe komt dat, denk je? De Vos «Deels omdat ik een perfectionist ben. Ik wil altijd het perfecte, ultieme antwoord geven. Maar we zijn met popmuziek bezig, en in popmuziek zijn ultieme antwoorden niet op hun plaats. Ik ben er verkeerd voor opgevoed; ik kom uit een te klein, provincialistisch nest. Let op: ik vind het geen drama. Ik ben blij dat ik niet die VTM-Koen Wautersvlotheid heb. »Mannen als Meuris en Brusselmans zijn genieën in het bespelen van de media. Voor hen wérkt het, in deze mediatieke maatschappij. Ze doen maar. Ik probeer in de eerste plaats een goeie plaat te maken, daar geniet ik het meest van. Daaruit put ik mijn innerlijke rust, en zelfs een zekere vorm van geluk. »Ik heb het wel eens over ‘Het mediagebeuren

34

Noordkaap’. Dat klinkt smalend, ja. Het is allemaal niet eerlijk. Elke scheet die Meuris laat, staat ’s anderendaags uitgebreid in de krant. Idem voor Brusselmans. Terwijl Jean-Marie Berckmans, volgens mij de beste schrijver van België, ocharme achthonderdvijftig boeken verkoopt, en nooit in de bladen staat. Dat is misdadig. »‘Monstertje’ is de beste plaat die ik ooit gemaakt heb; het is het beste wat ik uit mezelf kan krijgen. Ik wil dat zo veel mogelijk mensen die plaat horen, anders heeft het allemaal weinig zin. Het zou zonde van de moeite en het geld zijn. Ik heb nu eenmaal geopteerd om mijn werk op grote schaal uit te brengen. Het is ethisch onverantwoord dat het klein zou blijven.» HUMO Waarom heb je voor die ‘grootschaligheid’ gekozen? De Vos «Het was iets waar ik vroeger van droomde: platen maken. (Stilte) En ook: als ik een liedje zing, mag ik dan jouw vriendje zijn? Ik maak muziek om minder eenzaam te zijn. Dat is de drijfveer van ieder creatief mens, denk ik. Ik maak muziek omdat ik in normale omstandigheden gebrekkig communiceer. Ik leg contact via mijn liedjes. »De laatste tijd probeer ik meer onder de mensen te komen. Ik dwing mezelf naar zo veel mogelijk feesten te gaan. Maar ik merk dat het niet veel uithaalt. Rond vijf uur ’s ochtends verzink ik weer in dat chaotische labyrint in mezelf (lacht). Dan begin ik me af te vragen waar het allemaal voor nodig is.» HUMO Waar is het allemaal voor nodig? De Vos «Ik heb gewoon beslist dat ik een andere koers wil varen. Je kunt niet in Wippelgem blijven rondlopen. Een mens evolueert... En soms moet je je evolutie een handje helpen. Op je tanden bijten, en dingen doen waarvoor je niet veel voelt. Als het niet lukt, heb je ’t tenminste geprobeerd. Wat is het alternatief? Thuis gitaar zitten spelen? Dat doe ik al genoeg. Ik voel dat ik er later spijt van ge habben, als ik me nu niet forceer om vrolijk te zijn. »Ik ben altijd bang geweest om onder te mensen te komen. En ik ben een luierik. Ik heb altijd de weg van de minste weerstand gekozen. Maar word je daar beter van? Ik móét de andere kant ’ns uitproberen. Tot mijn eigen schade en schande, soms. Vorige week stond ik op een feestje de horlepiep te dansen. ’s Anderendaags was ik het vergeten, want ik was behoorlijk dronken geweest. Een paar dagen later bleek dat ze het op video hadden opgenomen (lacht). Beschamend! »Soms lukt het wél. Op het Studio Brussel-feest heb ik me schitterend geamuseerd. Ik had een paar vriendinnen in een jaren 70-outfit gestoken en mezelf als John Travolta verkleed. Het was hilarisch. Ook daar zijn opnamen van gemaakt, die we misschien nog wel ’ns voor een videoclip zullen gebruiken. (Fel) Ik zou ooit nog wel ’ns op MTV willen raken. Ik zit vol ambitie, godverdomme. Misschien komt dat door die nieuwe elite in België, die horde jonge honden. Die gasten hebben mij en Vander linden tot beter en positiever denken aangezet. Het is prachtig wat ze doen. En ik denk: IK KAN DAT OOK. We hebben natuurlijk de pech, zoals Vander linden zegt, dat 35

we niet tot the next generation behoren. ’t Is jammer dat je als oude groep wordt bestempeld als je drie platen gemaakt hebt. Maar ik wil ertegen vechten.» HUMO Denk je dat je een kans maakt op MTV, met liedjes in het Nederlands? De Vos «Dat heeft er toch niks mee te maken! Er zijn ook Duitse groepen die op MTV komen. Italiaanse groepen scoren hits in Frankrijk. Björk zingt samen met Einar in het IJslands: als dát op MTV mag, mag Gorki er ook op. We moeten rekenen op het exotisme. Misschien verkijk ik me erop, maar deze plaat is gewoonweg te mooi om alleen in Vlaanderen te verkopen. Ik word een dagje ouder. Straks ben ik veertig. Ik moet het nú doen. Ik heb ook al dertig nummers geschreven voor de volgende plaat, die nóg beter zal zijn dan ‘Monstertje’. Onze vorige platen waren maar probeersels: het was aftasten, zoeken. We hebben het te veel in de handen van de producers gelaten, en dat is niet altijd goed afgelopen. ‘Monstertje’ hebben we helemaal zelf gemaakt.» HUMO Het leven begint dus écht op je dertigste. De Vos «Ik heb inderdaad het gevoel dat de voorbije jaren een soort... aanloopstrook waren. Dat betekent niet dat ze niet belangrijk of waardevol waren. Toen ik als tienerjongen in mijn bed lag te masturberen, dacht ik: ik ben nog maar aan ’t oefenen voor het Echte Werk, het beste moest nog komen. Als ik daarop terugkijk, besef ik dat die momenten toch de moeite waard waren. Ik kan ze me nog probleemloos voor de geest halen – ik heb een ijzersterk masturbatiegeheugen. Het waren momenten... van perfecte gelukzalige eenzaamheid. Als ik klaarkwam, was ik totaal tevreden met mezelf, totaal bevredigd. Niets in het leven is verloren of verspild, integendeel (lacht). Ik masturbeerde veel. Méér dan Tom Lanoye. Ik zal er ooit nog weleens een boek over schrijven.» HUMO Vond je het Echte Werk teleurstellend? De Vos «Niet altijd, maar er komt meer bij kijken dan je verwacht. Een partner, onder andere (lacht). Het was minder zalig dan ik me had voorgesteld. Maar stilaan gaat het beter. Misschien ben ik eindelijk volwassen aan het worden. Daarom vind ik het zo jammer dat in de meeste recensies van ‘Monstertje’ nog altijd de nadruk op het jongensachtige wordt gelegd. ‘Monstertje’ is het verslag van de laatste twee jaar: een periode waarin ik andere thema’s heb ontdekt. Erotiek. Oude mensen. ‘Monstertje’ gaat eigenlijk over het besef dat je met dat jongensachtige gemier niet verder kunt leven.» HUMO Is Luc De Vos soms niet een beetje een pathetische sukkel? De Vos «Ik schrijf vaak en graag over melancholie en zelfmedelijden. Maar ik doe het altijd met een knipoog. Als het over een eenzaam jongetje gaat, probeer ik dat jongetje zo veel mogelijk belachelijk te maken. Ik vind dat iedereen belachelijk mag worden gemaakt, vooral eenzame jongetjes. Maar dat neemt niet weg dat ik zelf altijd één ben geweest. »Nu schrijf ik meer over anderen, over oude en arme mensen. Alleen met jonge blonde stoten met dikke borsten drijf ik niet de spot. Met alle andere mensen wel.» 30-04-1996 »» Humo 2904

30-04-1996

DIE OCHTEND IN DE KRANTENWINKEL, TEGEN DE STAPEL PLAYBOYS GELEUND HUMO Ik vind het element ‘spot’ toch niet in al je songs terug. Je wentelt je, dunkt me, nogal graag in je eigen droefenis en eenzaamheid. De Vos «Het gebeurt dat ik de hele avond naar ‘Your Funeral, My Trial’ van Nick Cave of een bepaald nummer van The Smiths zit te luisteren, en bijna doodga van ellende. Maar ik bén toevallig zo. Ik hoef niet te proberen de stoere macho uit te hangen. Ik ben Henry Rollins niet. Als je het perfecte lied over spieroefeningen of tieten kunt maken, mag je dat zeker niet laten. Maar ik voel me nu eenmaal aangetrokken tot liefde, melancholie, onrust. Ik ben een ­Morrisseyaanse eenzaat, en dat zal ik er wel nooit uit krijgen. Het enige wat ik kan doen is er de nodige humor aan toevoegen. Als ik een liedje klaar heb, toe ik altijd de Kamiel Kafka-test: ik lees de tekst hardop voor, op de Kamiel Kafka-wijze, om te zien of het grappig genoeg is. De meeste van mijn liedjes scoren goed in de Kafka-test.» HUMO ‘Er zit meer haat, minder liefde en mededogen in ‘Monstertje’,’ vertelde je me een tijdje geleden. Hoe komt dat? De Vos «Ik heb altijd gedacht dat mens in wezen goed was. Daaraan ben ik gaan twijfelen, misschien doordat ik vaker buiten kom en meer met mensen omga. Ik erger me steeds vaker aan mensen uit mijn omgeving. Sommigen doen echt niét hun best. Gaan op een domme, slordige manier met het leven om.» HUMO Jij doet wel je best? De Vos «Ja. Ik probeer de mensen te begrijpen en aandacht te hebben voor hun goeie kanten. Als ik mij weer eens aan Meuris loop te ergeren, denk ik: die gast heeft een paar prachtige liederen gemaakt en hij doet wat hij kan. Ik probeer... mijn geest in die richting te duwen. (Denkt na) Ik probeer lief te zijn. Misschien zou ik gelukkiger zijn als ik af en toe mijn hart zou luchten, en daarna alles heel snel vergeten. Maar dat kan ik niet.» HUMO Krijg je dan geen opkroppingsverschijnselen? De Vos «Ja, maar gelukkig kan ik gitaar spelen. Als ik een uurtje getokkeld heb, voel ik mij een beter mens. Ik zou iedereen aanraden om een instrument te leren bespelen. En ik ben een drinker. Ik ben géén alcoholicus, mar de drank helpt me wel om mijn frustratie en mijn woede onder controle te houden. In mijn hoofd zit een aanklager én een advocaat. Ik probeer voortdurend beide kanten te zien. Het zal wel iets met mijn katholieke rechtvaardigheids­gevoel te maken hebben. Maar wat is het alternatief? Een kwaaie kerel worden die overal vijanden heeft, en niet graag gezien wordt door een heleboel mensen? Terwijl ik met mijn muziek juist probeer om zo veel mogelijk communicatie teweeg te brengen... Ik zou mezelf saboteren.» HUMO Door iedereen graag gezien worden is een beetje een utopie, Luc. De Vos «Misschien wel. Misschien had ik vroeger, als kind, te veel vijanden en doe ik nu aan overcompensatie. »Ik kan wél verschrikkelijk ellendig worden van domme mensen. Onlangs ging het op tv over de verkiezing van de PSC-voorzitter. Dat meiske, hoe heet 30-04-1996 »» Humo 2904

ze... Joëlle Milquet, was de kandidate van Deprez. Toen de uitslag bekend werd, weigerde die Deprez om winnaar Nothomb de hand te schudden. Dat zijn nondedju mannen die doorgestudeerd hebben! Blijkbaar zijn er mensen die vinden dat ze op zo’n belachelijke, Bosnische manier met elkaar moeten omgaan. Wat een blinde, domme, achterbakse, reactionaire, aftandse klootzak, die Deprez! Ik kan er steeds minder om lachen.» HUMO Kom je dat soort lieden in jouw vak vaak tegen? De Vos «Ik ontmoet wel eens mensen die mijn muziek maar niets vinden, en daar heel... heftig over doen. Dan probeer ik een gesprek aan te knopen, ze naar mijn kamp te halen. Anders kan ik niet slapen. Misschien moet ik ook maar eens leren om ‘Fuck off, bastard’ te zeggen. »Ik heb het nog nooit meegemaakt dat iemand agressief werd. Ik heb nog nooit een pint over me heen gehad. Blijkbaar word ik toch door een grote meerderheid aanvaard als de zachte mens die ik ben. Meuris krijgt wel geregeld met agressie te maken, heb ik begrepen. Maar ik denk niet dat hij er een probleem mee heeft. Hij weet dat hij het uitlokt.» HUMO Heb je nog nooit gevochten? De Vos «Jawel. Toen ik in het leger zat. Ik heb er slaag gekregen, maar ik heb er ook de nodige klappen uitgedeeld. Het leger is een wereld zoals het Vlaams Blok hem zou inrichten: een strenge, akelige, onvrije maatschappij. Ik ben er serieus van geschrokken: ik kwam van een katholiek college, en ik werd plots met de meest uiteenlopende soorten mensen geconfronteerd, van wie ik niet eens wist dat ze bestonden. Ik móést vechten: ik wist meteen dat als ik dat níét deed, ik onderaan de pikorde zou staan. (Stilte) Ik praat er niet graag over.» HUMO Licht toch maar een tip van de sluier op. De Vos (na lang nadenken) «Ik heb ooit eens een kerel met zijn kop tegen het wiel van een vrachtwagen gesmeten. Hij heeft er een hersenschudding aan overgehouden. Ik was dronken. Later ben ik door een paar van zijn kameraden hard aangepakt, maar toen had ik bij de meeste van mijn kamergenoten al het nodige respect afgedwongen. Het is belachelijk, maar zo gaat het nu eenmaal. We leven op dat vlak nog altijd in de oertijd; stop tien mensen in één kamer, en je zit direct weer in de holenberengrot. »’t Is maar één anekdote, maar als je alles optelt... Ik word steeds minder lankmoedig, minder vredelievend en tolerant. Misschien zal ik, als ik vijftig ben, een stuk crapuul zijn dat geen mens meer kan uitstaan.» HUMO Heb je een Beste Vriend? De Vos «Ik denk dat mijn lief mijn beste vriend is. Ik kan heel veel tegen haar zeggen. We praten veel met elkaar. Over alles. We hebben veel gemeen. We hebben allebei een gezonde boerenjongensmentaliteit; we staan allebei heel argwanend tegenover de buitenwereld. Op andere vlakken verschillen we ook sterk van elkaar; zij streeft op het pathetische af naar geluk, terwijl voor mij... geluk iets is wat je overkomt, waar je niks aan kunt doen. Geluk is in de eerste plaats met het schrijven van liedjes verbon36

den; het is die halve minuut euforie die je voelt, als je een nummer voltooid hebt. Om ’s anderendaags tot de vaststelling te komen dat het onterecht was, dat het nummer nergens op lijkt (lacht).» HUMO Dat komt ervan als je een drinker wilt zijn. De Vos «Ik probeer zo weinig mogelijk onder invloed van alcohol te schrijven. Wél onder invloed van goedmoedige katers, hoewel die steeds zeldzamer worden. Ik word de laatste tijd steeds vaker wakker met schuldgevoelens: dat ik mezelf weer te buiten ben gegaan, geprobeerd heb te praten en alleen maar heb staan lallen.» HUMO Een terugkerend thema in je liedjes is de Drank Als Beloning... De Vos «Dat is ironisch bedoeld. Als je alles meegemaakt hebt, mag je weer gaan drinken, want dat heb je wel verdiend. Drank is een vervangmiddel: als je geen geluk en tevredenheid vindt, trakteer je jezelf op een stevige pint. Ik moet toegeven dat ik uit drank soms een zekere vreugde put. Een zekere rust. En troost. Hoewel: troost is een bezigheidstherapie voor nonnetjes.» HUMO ‘Hij was pas klaargekomen / In het bed van zijn vader’ zing je in ‘Billy lag te slapen’. Een merkwaardig beeld. De Vos «Merkwaardig maar mooi, toch? Probeer het je voor te stellen: die jongen ligt daar in het grote bed van zijn vader, hij is klaargekomen, hij moet het nog afwrijven met het laken. Hij is moe en tevreden, maar hij is óók niet gelukkig. Ik gebruik het als metafoor voor... het feit dat alles wat ik doe in mijn leven, tot bijna-tevredenheid leidt. Nooit échte, perfecte 37

tevredenheid. Er is altijd een schaduwkant. »Het klinkt misschien raar, maar gevoelens van vroeger hebben heel lang mijn leven beheerst. Alles wat ik als kind had meegemaakt, alles wat ik voelde, kwam in andere situaties, in andere gedaantes terug. De angst die ik voelde op de vooravond van een examen wiskunde overviel me jaren later opnieuw, op de meest onmogelijke momenten: aan de kassa van de Hema, of ’s avonds of café. Vandaar, denk ik, dat ik in mijn liedjes een eigen taal gebruik, een speciale naïeve woordenschat. Ik probeer zeker nooit poëzie te schrijven. Voor mij is een boom altijd een boom. Het hoeft niet allemaal mooi in beeld gebracht te zijn.» HUMO Wat beschouw je als de laatste grote mijlpaal in je leven? De Vos «Oei... Moeilijke vraag. (Denkt na) Weet je, tien jaar geleden kon ik me niet voorstellen dat ik ooit een echte muzikant zou zijn. Ik vond mezelf toen al een goeie liedjesschrijver, maar een plaat maken... Nee, dat was voor mij niet weggelegd. Gelukkig hebben we toen Humo’s Rock Rally bijna gewonnen – we hadden als eerste kunnen eindigen, had Noordkaap er geen stokje voor gestoken – en dat is, denk ik, de laatste mijlpaal in mijn leven geweest. Sindsdien weet ik wat ik waard ben, en weet ik beter wat ik wil. »Nu trek ik me vooral op aan de jonge generatie. Als je ziet met welk een bezieling mannen als Tom Pintens van Moondog Jr. of Piet Jorens met muziek bezig zijn, zevenendertig instrumenten bespelen... Dat inspireert mij enorm. Net als TC Matic en The Smiths vroeger, en The Smashing Pumpkins de laatste jaren. Ze jagen me op: ik wil béter zijn dan Billy Corgan, ik wil een even perfecte plaat maken als ‘Mellon Collie’. »(Fel) Muzikanten zijn de belangrijkste mensen op aarde. Zíj verdienen ieders respect, níét Nothomb of Deprez. Muzikanten, én mensen die op een extreem zotte manier met hun eigen ding bezig zijn. Gekken, die met het ouder worden een zekere boosaardigheid verwerven. Ik kan alleen respect hebben voor mensen die zich geen reet aantrekken van wat de anderen ervan vinden.» HUMO Daarstraks zei je dat je een zo groot mogelijk publiek wilt bereiken. De Vos «In die zin ben ik misschien ontzettend burgerlijk. Maar... Ik betrap mezelf vaak op zottigheid. Ik blijf soms nachtenlang op, drinkend en schrijvend en gitaar spelend. Ik begin aan een boek, en smijt het na twintig bladzijden in de kachel...» HUMO Dat lijkt me een onschuldige, ongevaarlijke vorm van gekte. De Vos «Ik moet mezelf onder controle houden. Ik ben bang voor mezelf. Bang om in het openbaar rare dingen te doen. Ik voel – ik wéét – dat dat in me zit. Ik heb al eens... een ongeluk gehad. Kijk, ik ben twee vingertoppen kwijt. Door zottigheid. (Stilte) Ik ben bang om onder de tram te lopen. Daarom: als ik zot wil doen, doe ik dat liever thuis, met de deur op slot.» HUMO Heb je last van dwaze verliefdheden? De Vos «Voortdurend. ‘Ik wandel’ gaat zogezegd over Kylie Minogue, maar eigenlijk gaat het over 30-04-1996 »» Humo 2904

30-04-1996

DIE OCHTEND IN DE KRANTENWINKEL, TEGEN DE STAPEL PLAYBOYS GELEUND alle lekkere wijven die niet te krijgen zijn. Dat is misschien het enige wat telt in de wereld: met zo veel mogelijk lekkere wijven buffelen. Het is in ieder geval de grootste ontgoocheling, als het niet blijkt tel ukken (lacht). Vooral op lentedagen als deze krijg ik het kwaad: dan word ik voortdurend verliefd. Ze hoeven niet eens mooi te zijn. Een meisje dat buitenloopt in de lentezon... daarbij verbleekt het Lam Gods, en de ‘Mattheuspassie’ van Bach. Ik heb die nog nooit gehoord, maar naar ’t schijnt is het een meesterwerk.» HUMO Wat vindt je beste vriend daarvan? De Vos «Ik vind het moeilijk om hierover te praten... Ik zou willen dat het allemaal veel gemakkelijker was, dat er niet zo veel tegenstrijdigheden zouden bestaan. Het zou de strijd in mijn hoofd minder hevig maken. Bij de Arabieren is het allemaal veel eenvoudiger (lacht). We leven in een ontzettend ingewikkelde tijd, hè. Ik wil maar zegen: mijn moeder is indertijd getrouwd met haar buurman. Er waren geen bussen om naar het volgende dorp te rijden en daar iemand te gaan zoeken. Vandaag de dag zijn de mogelijkheden onbegrensd: je kunt overal naartoe, je kunt met iedereen communiceren. Je kunt verliefd worden op een Schots meisje dat in Australië woont.» HUMO Als je van een lieve fee – laten we haar voor de gelegenheid Molly noemen – één wens mocht doen: wat zou je dan vragen? De Vos «Ik heb een heel technische wens. Ik zou mijn platen thuis, in de huiskamer willen opnemen. Ik ben stikjaloers op Guided By Voices, die zich niks aantrekken van de geluidskwaliteit, en opnemen als ze er zin in hebben, waar ze maar willen. Nu dúúrt het allemaal zo lang. ‘Monstertje’ is al bijna een jaar klaar; de platenfirma was er niet tevreden over, en heeft de boel laten hermixen. Ik zou mijn platen zelf willen uitbrengen, zonder platenfirma. Ik zit met zo veel in m’n hoofd. Zo veel ideeën. Ik zou iedere maand een plaat én een boek kunnen uitbrengen. Ik vind niet alleen kwaliteit, maar ook kwantiteit belangrijk.» HUMO Wat zou je in je leven anders willen? De Vos «Als álles mogelijk was? Als Molly een échte fee was? (Denkt na) Ik zou wensen dat ik een melkboer was, ergens in Vlaanderen, getrouwd, met zeven kinderen. Op voorwaarde dat ik dan geen enkel verlangen meer zou voelen, dat de chaos uit mijn hoofd zou verdwijnen. Ik zou willen zijn zoals die miljoenen mensen die nog nooit een plaat hebben gemaakt of een boek geschreven, en die perfect tevreden zijn. (Stilte) Dan zou de rust nederdalen in mijn leven. Dan zou alles perfect zijn.» HUMO Tijd voor een Duvel.

30-04-1996 »» Humo 2904

38

GORKI MONSTERTJE

39

De erven Vivaldi hoeven zich vooralsnog geen zorgen te maken: ‘Leve de lente!’ zal qua universele seizoenshymne het werk van hun voorvader niet naar de kroon steken. Maar – en ik spreek hier uit persoonlijke ervaring – het is wel fantastisch om mee te brullen onder het spitten van de tuin. Zoals men in homoseksuele milieus weleens zegt: genoeg zalf gestreken, tijd om de roe haar werk te laten doen. Naast die reeks ontwapenende, het hart in een warme wollen sjaal wikkelende songs bevat ‘Monstertje’ immers ook een paar missers. Bij ‘Straks komt het onheil’ zat ik al snel te denken: laten we hopen dat hij het refrein meebrengt. Een lichte teleurstelling beving mij bij ‘Broeders en zusters’, ‘Dat vind ik lekker’ en ‘Ik wandel’ (drie keer Gorki does Gorki) en ook bij het nogal slappe ‘Kom het toch halen’. ‘Monstertje’ duurt daardoor dik een kwartier te lang. Maar zolang Gorki een song begint met een zin als ‘Ik zag Heintje bij De Rudy in de show, hij zong van pappie, kom terug heel gauw’, blijft mijn motto: lang zullen ze leven. (pdw)

16-04-1996 »» Humo 2902

16-04-1996

Ik ben een ongelooflijke sucker als het op Gorki aankomt. Gewillig als een lam dat een verse zak voer is beloofd, laat ik mij het universum van Luc De Vos binnenloodsen – die gezellige twilight zone tussen Wippelgem en de maan – waar mij meestal een gloedvol refrein vol jongenstragiek wacht. Het is een wereld waarin iedereen, zij het niet altijd ongedwongen, alles voor elkander doet; het Jaar van het Dorp wordt er uitbundig gevierd met op de juiste temperatuur geschonken Duvel; en jongens die naar de naam Johnny luisteren en in hun jeugd vermoedelijk één keer te veel naar ‘Junge, komm bald wieder’ van Freddy Quinn op de koffergrammofoon van hun ouders hebben moeten luisteren, dragen er een spandoek met daarop ‘Weg met de winter! Leve de lente!’ Op ‘Monstertje’ krijgen we, aan de hand van door producer Jo Bogaert op bijzonder smaakvolle wijze verpakte songs, een uitvoerige rondleiding door Mondo Gorki. De poorten worden wijd opengezet met het breed rockende, met gespreide armen gezongen ‘Billy lag te slapen’ (‘...hij was moe maar tevreden / Want hij was pas klaargekomen in het bed van zijn vader’). Enkel geëscorteerd door droefgeestige cello’s en een akoestische gitaar komt ‘Die brave meesteres’ ons verwelkomen. Ze is niet meteen wat men noemt een opgeruimd type, maar wel een schooljuffrouw naar ons hart: onder de lessenaar reikt ze niet alleen de antwoorden op het examen aan, maar steekt ook een handje toe – ze is er nu toch – bij het vervullen van de ultieme jongensdroom. Even verder, geheel uitgerust en duidelijk in zijn schik sinds hij in een appartement aan de exclusieve kust van onze sympathie verblijft, kuiert de door bruisende gitaren voortgetrokken single ‘Lang zullen ze leven’ voorbij. De sleutelsong, die een dubbele shift klopt als Onbetwistbaar Hoogtepunt, heet ‘Wie zal het anders doen’ en bevat een refrein, zo hartverwarmend als een heet bad in februari. Kroppen schieten alom in kelen wanneer de door diverse Gentse Feesten gelooide stem van De Vos, omfloerst door een fraai strijkersarrangement van Piet Jorens, een uit het leven zelve gerukt vers als ‘de zegeltjes moeten we sparen, dat doen wij al jarenlang / en wij bewaren de vrede, dat is in ons beider belang’ bij de lurven pakt. ‘Ik zie het licht’ lijkt daarna het wat bleke broertje van ‘Wie zal het anders doen’ maar pakt wel uit met een mooie strijkersfinale. ‘Monstertje’, met weer zo’n knap strijkje eronder, is een song die eerst gehurkt in een hoekje angstig heen en weer zit te wiegen (‘We zoeken iemand die weet waar het om draait’) maar uiteindelijk besluit zich te vermannen en een pint te gaan drinken. Eenmaal de existentiële angsten bedwongen, kunnen we ons eindelijk concentreren op meer wereldse zaken met ‘Het moet af zijn’, waarin via bijzonder boze gitaren de talrijke problemen der doe-het-zelverij in de verf worden gezet. En natuurlijk weer vergeten eerst een primer aan te brengen.

HET MONSTERTJE IN LUC DE VOS TOT VOLLE WASDOM GEKOMEN

‘Als wij er niet waren, zou Gorki uitgevonden moeten worden’ Twee jaar geleden maakte Gorki ‘Monstertje’ en zong Luc De Vos: ‘Diep onder de lakens / Droom ik van de dieren’. Ik vroeg hem toen van welke dieren hij droomde.

17-03-1998

Gert Van Nieuwenhove

Luc De Vos «Ik háát dieren. Het is een beeld van mensen die van iets knuffelbaars dromen. Ik zeg het cynisch. De onderliggende gedachte is: je moet je niet met dieren bezighouden, maar met mensen. Dieren kennen geen liefde en mededogen. Je moet ze ook geen pijn doen, natuurlijk. Je moet ze met respect behandelen. Maar als ze lekker zijn, moet je ze opeten. »Dieren leven constant in oorlog: ze moeten constant voor een oorlogsrantsoen zorgen: ze worden 24 uur per dag belaagd; ze kunnen elk moment worden afgeslacht. Weinig dieren sterven een natuurlijke dood. Als ze oud zijn en niet meer kunnen vluchten, worden ze opgegeten. Als ik die idyllische natuurdo-

17-03-1998 »» Humo 3002

cumentaires zie... (Met een VRT-stem) ‘Onze vrienden de dieren. Deze hyena heeft alweer een hertenkalfje gevangen. Want zo gaat dat in de natuur: leven en overleven.’ (Kwaad) Doe daar verdomme niet zo idyllisch over! De natuur is de grootste tragedie aller tijden. En de mens is als enige soort zo slim geweest zetels te maken voor onze rust en tafels vol borden met rijstpap om op te eten.» Twee jaar later is de wereld opnieuw welkom in de wonderlijke, afschrikwekkende mensenwereld van Luc De Vos. Op de nieuwe Gorki-cd ‘Ik ben aanwezig’ zingt hij over het lot van gepensioneerden die voor een Decap-orgel staan te dansen. Over een fabriek

40

van opblaaspoppen die failliet gaat. Over onmogelijke communicatie. Over liefde die tot mislukken is gedoemd. Hij bouwt zijn teksten op rond een ‘grap’ (‘We stonden aan de rand van de afgrond, maar toen hebben we een beslissende stap voorwaarts gezet’) of rond een Engels gezegde: ‘Life is hard and then you die’ wordt ‘Punk is dood, maar we leven nog’. Humo schrapt al z’n Fabeltjeskrant-vragen en hoort zichzelf vragen: HUMO Welke mensen hebben je onlangs ontroerd? De Vos «Ik ben onlangs gevraagd door Leuvense studenten die samen een klassiek orkest hebben. Ze wilden dat ik samen met hen een liedje van Neil Young kwam spelen. Vorig jaar hadden ze Stef Kamil Carlens en Tom Barman gevraagd en nu was het mijn beurt. Ik was vereerd. En ontroerd. Want het is echt ontroerend om achttienjarige meisjes met hun viool en jongens van twintig met hun trompetjes in verbondenheid muziek te zien maken. Ik ben daar wel een sucker voor. I’m a sucker for it, bedoel ik (lacht). Als ik jonge mensen op een bijna scoutsachtige manier bezig zie, krijg ik tranen in mijn ogen. En ik besef dat veel mensen die scoutsmentaliteit verfoeien, hè. Maar toch is het prachtig, die jeugd... (Stilte) Voor het overige ben ik de grootste cynicus die er bestaat.» HUMO Ik ging net zeggen: moet de jeugd niet z’n best doen en fuck off zeggen en de punk opnieuw uitvinden en aan de toekomst werken en ondertussen in het weekend op Daft Punk dansen en een ferm lief zoeken? De Vos «Nu vraag je mij een sociologisch standpunt in te nemen, en ik heb daar eigenlijk geen mening over. Als je dat zo voor mijn voeten werpt, moet ik je gelijk geven. Ik weet alleen wanneer ik ontroerd word. Op ‘De nachten’ heb ik Zita Swoon gezien. Ze zijn nu echt wel, met lengten voorsprong, de beste groep van België, denk ik. Het zijn superinventieve, hyperintelligente muzikanten die op hun manier opnieuw de punk hebben uitgevonden. Dát ontroert mij natuurlijk ook. Ze hebben de jarentachtiggeneratie een stamp onder hun gat gegeven. Mij dus ook, dat geef ik graag toe. »Ik ben nu 35. Ik zat vast in de traditionele rock’n-roll. Toen ik dEUS en co. aan het werk zag, ging ik na het concert voor het eerst sinds lang weer naar huis met de ambitie ook zulke prachtige songs te maken. Dat was sinds de concerten van T.C. Matic geleden. Ik herinner me T.C. Matic in 1981 in de Vooruit. Ik dacht toen: ‘Extremer dan dit kan je niet gaan.’ Maar daarna is Arno traditioneler geworden. Ik herinner me ook The Scabs op de Korenmarkt in Gent in 1983, met ‘de grote Berre Bergen’ erbij (lacht). Dat had ik qua prachtige punkexplosie óók nog nooit gezien, hè. Blijkbaar is het toch moeilijk om die rebelse houding vol te houden en wordt iedereen met de jaren traditioneler. Ik heb zelf ook een vrij traditionele smaak, maar ik koop wel nog steeds platen. En ik vind de nieuwste muziek steeds beter dan de muziek van gisteren. Ik hoorde onlangs die Beth ­Orton samen met The Chemical Brothers. Dat vind ik schitterend. Misschien is het over vijf jaar afgelopen en ben ik dan voltijds James Taylor-fan (lacht).» 41

HUMO Zeg je nu: ik heb het talent om niet nostalgisch te worden, en niet, zoals de meeste mensen van mijn generatie, te vinden dat The Police for ever and ever de beste groep aller tijden is? De Vos «Ja, maar ik vind ook niet dat je moet ingaan tegen iemand die The Police de beste groep aller tijden vindt. Dat is toch prachtig? Ik kan ook uren nadenken over het verleden met een krop in mijn keel. Ik kan me als een romantische nostalgicus afvragen waarom punk dood is. Toen ik vijftien was, beleefde ik dat als de grootste revolutie aller tijden. En daarna stond Genesis weer in de hitparade alsof er niets was gebeurd (lacht). Nee, je moet vooral niet krampachtig willen meegaan met je tijd. Ik merk alleen bij mezelf dat ik de nieuwste trends meestal heel goed vind. Ik vind de jaren negentig sowieso boeiender dan die rotte jaren tachtig. Er blijft uit die jaren nog één groep over en dat is The Smiths.» HUMO In de persbio bij de cd ‘Ik ben aanwezig’ vraag je je af: zal ik op mijn vijfenveertigste nog steeds voor zestienjarigen spelen vóór de technofuif begint? De Vos «Ik zeg dat natuurlijk als een boutade. Ik zou te bescheiden zijn als ik vond dat de dj’s ná ons belangrijker zijn dan wij en dat de mensen alleen voor hen komen (lacht). Natuurlijk komen de mensen voor mijn prachtige stem en voor de wondermooie rockshow die we opvoeren. Maar je moet alles kunnen relativeren. It’s only rock ‘n’ roll. Ik hoop dat dat ook in mijn teksten tot uiting komt. Ik vind ze grappig. Ze worden – vind ik – soms verkeerd begrepen. Men denkt te veel dat ik de gevoelige jongen ben. Ik steek juist de draak met die gevoelige jongen.» HUMO Bij het maken van je vorige plaat ‘Monstertje’ raakte je naar eigen zeggen ‘uitgezelfreflecteerd’. Hoe zit dat nu? De Vos «Bah, ook dat was relatief. Weet je, ik kan het allemaal heel erg vinden wat er gebeurt in de maatschappij, maar toch gaat deze plaat weer voor 90 procent over mezelf. En over de stommiteiten die ik heb uitgehaald met de lekkere wijven, natuurlijk. Euh, je moet dat op een metafysisch niveau zien. Ik denk dat ik ook een paar songs heb geschreven vanuit het standpunt van de popmuzikant die op scoutsfeesten moet spelen vóór de dj (lacht).» HUMO ‘Slacht het kalf met de gouden eieren / Breek de boel af / Leef in zonde’, zing je in ‘Wie zal er voor de kinderen zorgen’. Ik hoorde als kind veel platen van Zjef Vanuytsel over hoofdpijn na een kater en over ‘domme burgermannetjes’. Ik bgreep er toen – denk ik toch – geen bal van. Zo zullen er nu ook kinderen meeluisteren die net iets te jong zijn om ‘in zonde te leven’. De Vos «Ik ken ook alle platen van Boudewijn de Groot uit het hoofd. En ook naar Jan De Wilde heb ik als kind veel geluisterd. Maar wat ik me vooral herinner, is ‘Je t’aime moi non plus’ van Serge Gainsbourg en Jane Birkin. Ik was acht en ik vond het fantastisch. Ik had er een pre-erotische ervaring bij. Zo zie je maar: een goed lied spreekt ook de jeugd aan (lacht). Hier en daar zitten er in mijn liedjes een paar 17-03-1998 »» Humo 3002

17-03-1998

HET MONSTERTJE IN LUC DE VOS TOT VOLLE WASDOM GEKOMEN tekstuele verwijzingen, vooral over het zelf de roede ter hand nemen en zo. Ik weet niet wat iemand van acht daarmee aan moet.» HUMO Heb je dan nog nooit echo’s over je werk gehoord bij neefjes van acht... De Vos «...die ik te vroeg heb aangezet tot masturberen? Nee. Die echo’s heb ik nog nooit gehoord. Het zou krantenkoppen opleveren als ‘De Vos zet aan tot anonie’. Euh, onanie! ‘Anonieme onanie’, ging ik zeggen... Ik heb misschien het imago van de eeuwige zestienjarige, maar alle teksten van Gorki zijn geschreven door een volwassen man. En de meeste van mijn songs gaan over verloren liefdes. Verloren liefde is het meest universele thema dat er bestaat. Ik heb iets tegen heel algemene, introverte teksten. Als je iets hebt beleefd en je bent zo ijdel om op een podium te gaan staan, zeg het dan zoals het is. Verschuil je dan niet achter algemeenheden. Als je eerlijk bent, kom je automatisch bij zoiets universeels als de verloren liefde uit. Gerard Reve heeft ooit gezegd dat er maar drie onderwerpen zijn: liefde, geen liefde en dan de dood.» HUMO Ik heb de beelden gezien van Reves huwelijk: ‘Sommigen vinden mij een charlatan en een comedian,’ zei hij. Hij gaf toe dat hij vaak die rol speelde, maar hij voegde eraan toe dat die rol ook écht een deel van hemzelf was geworden. Hoe zit dat bij jou? De Vos «Als je optreedt, heb je een act, zo simpel is dat. Je móét die brengen, hè. Je móét een rol spelen. Als je op een podium kruipt en zegt: ‘Ik ben vanmorgen opgestaan en ik heb nagedacht over de liefde,’ dan heeft niemand daar iets aan. Je moet een manier vinden om het te zeggen. Een taal. En die wordt dan een soort Gorki- of Luc De Vos-universum. Het kunnen clichés zijn die terugkeren, maar dat doet er niet toe. Het is uiteindelijk geen toneel, maar podiumkunst. Het is gemáákt, hè. Het is rock-’n-roll en rock’n-roll is een wereld op zich. Arno speelt ook zijn rol. »Een optreden van ons is niet minder en niet meer dan een bonte avond. Ik vertel al eens een mop. Ik haal een konijn uit mijn hoed. Het is zang en dans. Een lach en een traan. Je mag het helemaal niet ernstig nemen. Ik ben onlangs naar een optreden van The Who geweest. ‘Quadrophenia’. Het was de eerste keer dat ik hen zag. Dat was ook zang en dans en een lach en een traan. Het was een beetje toneel en een beetje musical. Zak – zoon van Ringo – Starkey speelde een drumsolo. Het was echt één van de mooiste ervaringen van mijn leven. Die theatraliteit was prachtig. Trouwens, hineininterpretierend en postmodern bekeken – ja, ik zet alle moeilijke woorden die ik ken even op een rij – is Slade de prachtigste groep aller tijden. Ik kijk op zaterdagnacht dikwijls naar ‘Top of the Pops’. Daar tonen ze dikwijls oude beelden. En onlangs kwam Slade nog eens. Die man met zijn clownsneus is schitterend. Dat glitterrock­ imago is niet alleen mooi, het is ook ontroerend.» HUMO Gorki is serieuzer dan Slade, net als De Mens en Noordkaap trouwens. Kán die rock-’nrollnonsens niet in het Nederlands? De Vos «Ik denk dat we live wel wat van Slade hebben. En Frank Vander linden ook. Hij is meer en meer de mooie rock-’n-rollgod aan het worden. Op 17-03-1998 »» Humo 3002

plaat komt dat bij ons niet zo over. Noordkaap, De Mens en Gorki hebben iets cools, iets Slades. Stef Bos heeft dat niet. Hij is wél ernstig. Dat staat zo ver van mij. Trouwens, Slade is Slade, hè. Je moet hen niet nadoen.» HUMO Ik bedoel vooral: alle Nederlandstalige acts met enige credibility willen iets zeggen en Slade niet. De Vos «Natuurlijk wil ik iets zeggen. Maar ik probeer in de eerste plaats de tekst vol humor te stoppen. Ik doe nog steeds de Kamiel Kafka-test. Ik lees mijn teksten voor met de stem van Kamiel Kafka. Minstens twee keer per tekst zou er een lachsalvo moeten volgen. Maar blijkbaar komt dat aspect niet genoeg naar voren. De grappigste tekst die ik heb gemaakt, stond op ‘Monstertje’ en heette ‘Molly’. ‘Molly toen je me pijpte / Was ik eigenlijk niet gelukkig’. Toen ik het schreef, heb ik een halfuur platgelegen van het lachen. Zo van: ‘Vos, dat is hier ongelooflijk grappig! Proficiat, jongen!’ Maar dat komt niet bij iedereen over. Als ik op ‘Monstertje’ de masturberende jongen bezing, doe ik dat met liefde, maar ook met humor. Eigenlijk maak ik hem zelfs een beetje belachelijk.» HUMO ‘Toen je me pijpte’: wat moet het potentiële achtjarige publiek van daarnet dáárvan denken? De Vos «Ik moest een lelijk woord gebruiken om het grappig te maken. En die schapen denken waarschijnlijk toch dat grootvader nog een pijpje opsteekt, of zo (lacht). Maar het komt hierop neer: sommige mensen vinden onze gevoelige liederen over gevoelens flauw. Maar het is niet flauw of melig, integendeel. De songs van The Smiths gaan ook over eenzaamheid en gebrek aan liefde, maar als er één cynische groep is, is het wel The Smiths.» HUMO Misschien moet er een hippe Vlaamse cineast opstaan die een oor laat afsnijden met op de achtergrond een Gorki-song. Dán zal iedereen doorhebben dat het om te lachen is. De Vos «Misschien wel. Je moet toegeven dat iets dat modern is na 10 of 15 jaar postmodern wordt, en dat je er dan de humor van inziet. Dan is sommige muziek plots weer in. Het is Abba overkomen. Die waren onhip. En toen begreep iedereen het plots opnieuw. De kitsch van The Mike Flower Pops was plots populair. Of neem nu Echo And The Bunnymen. Die hadden tien jaar geleden iets serieus en gevaarlijks over zich.» HUMO Klopt. Als het nieuw is, heeft popmuziek vaak iets absurd gevaarlijks. Daft Punk had dat heel even, vond ik. De Vos «Ik vond T.C. Matic vroeger de meest crapuleuze groep aller tijden. Jean-Marie Aerts was een varken. Dacht ik toch. Twintig jaar later blijkt dat hij een boeleke is. Ik was bang van T.C. Matic. Als kind was ik bang van Pink Floyd. Ik had hun plaat ‘Meddle’. ‘One of these days I’m gonna cut you into pieces’ zongen ze. Het was een gruwelijk lied. »Ik had met dat soort mensen ook zo weinig te maken. Ik kom uit een katholiek arbeidersnest. Ik had een moeder die me zelfs waarschuwde: ‘Ga niet in de rock-’n-roll.’ Onlangs zag ik Oasis op televisie. Ze zijn uit een vliegtuig gegooid of zo. Ze hadden met hand42

doeken naar de businessmensen gegooid. Je hoort dan verhalen over die gasten... dat ze vroeger al zo waren, en dat het niet is begonnen toen ze rocksterren werden. Ik vind dat allemaal heel boeiend.» HUMO Je zei ooit dat je jaloers was op Guided By Voices, omdat ze hun platen snelsnel maken zonder al te lang aan de productie te denken. Mag ik ‘Ik ben aanwezig’ dan een koerswijziging vinden, want de cd is ‘breed’ geproduceerd. De Vos «We hebben elke keer al een andere producer gehad. Het is de eerste Gorki-plaat die anders klinkt dan de demo. Attie Bauw heeft de plaat niet opgenomen zoals wij ze hebben ingespeeld. Er staan songs op die we akoestisch hadden gemaakt, en die hij vol effecten heeft gestopt. Veel toeters en bellen, zegden wij. Attie is een groot britpopliefhebber. Hij hoorde veel in het geluid van Ash. Ik denk dat er geen enkele toeter of bel te veel op staat. Het is de Gorkiplaat die ik het meest heb beluisterd toen ze af was, ook al had ik ze in de studio al zesduizend keer gehoord. Het is een groots geluid. De plaat staat vol. Het is een popplaat. Een theatrale popplaat met een groots geluid. »‘Ik ben aanwezig’ was een avontuur. Zo van: ‘O, shit, dat is ook een tof geluid, dat moet er ook op.’ Een song als ‘Adam is dood’ is helemaal anders geworden dan de demoversie. Je hebt zoiets moderns nog nooit gehoord op een Nederlandstalige popplaat. Ik ben geen producer, hè. Ik weet niet hoe een plaat moet klinken. »Tom Barman schreef mee aan de titelsong. Toen ik hem zag werken, viel me op dat hij heel verscheiden muzikale ideeën heeft. En hij schrijft niet alleen songs, maar hij is ook met samples en productie bezig. Ik niet. Ik weet ook niet hoe de volgende plaat gaat klinken. Misschien nog extremer of misschien wordt het juist een akoestische plaat.» HUMO Je hebt live vaak akoestisch gespeeld. Het zat allemaal heel los en ongedwongen

43

in elkaar. Alsof plankenkoorts niet in je woordenboek staat. De Vos «Het is vreemd: ik heb inderdaad meestal bijna geen plankenkoorts. Ik zat onlangs naar de cabaretier Hans Dorrestijn te kijken op televisie. Hij heeft een extreme plankenkoorts. Waarom in godsnaam, dacht ik? Je komt gewoon een mop vertellen. Hij had zijn tics, zei hij. Moest hij zijn kop koffie meenemen op het podium? Of net niet, omdat het misschien ongeluk zou brengen? Weet je wat het was? Het was pretentie. Stijl. ‘Ik ga op een podium staan en iedereen moet zwijgen want ik ga grote kunst brengen.’ Dát is het.» HUMO Wat is de eerste song die in je opkomt die je met een concrete aanleiding schreef? De Vos «‘Adam is dood’. Dat heb ik geschreven naar aanleiding van de dood van Adam Cartwright van ‘Bonanza’. Alle broers en de vader waren al dood. Hij was de laatste die stierf. Hij sluit voor mij de sixties definitief af. Een tijdperk is nu voorgoed voorbij.» HUMO Is het van de orde van wat Jan Hautekiet in Humo zei over prins Laurent die in Werchter naar The Prodigy ging kijken: ‘Het begin van een nieuw tijdperk’? De Vos «Da’s ook een goeie, ja.» HUMO Frank Vander linden vertelde me dat de teksten van De Mens ooit in een poëzietijdschrift werden ontleed. De song ‘Almaar meer’ werd ‘een aanklacht tegen de toenemende ontmenselijking in de maatschappij’ genoemd. De Vos «Het hééft iets als je teksten zo au sérieux genomen worden. Ooit hebben twee leerlingen van een school voor lerarenopleiding een wetenschappelijk werk over Gorki geschreven. Een Gorki-exegese, zeg maar (lacht). Het ging vooral over de teksten en de leefwereld van de zanger. Het was goed gedaan. Het stond niet vol hoogdravende termen. Het was op popmuziekniveau geschreven. Zo moet dat. Je moet popteksten niet met literatuur vergelijken. Ik zou niet

17-03-1998

HET MONSTERTJE IN LUC DE VOS TOT VOLLE WASDOM GEKOMEN graag de Geert van Istendael van de popmuziek zijn. Ik probeer zeker geen poëzie te maken, integendeel. Ik probeer gewoon goeie popteksten te maken. Je moet dat niet bij de literatuur onderbrengen. Ik zou het zelfs jammer vinden. Academici moeten maar over kwantummechanica schrijven in plaats van over popmuziek. Hoewel, Hugo Claus heeft ooit nog kleinkunstteksten voor Liesbeth List geschreven. En ik denk dat Benno Barnard wel prachtige popteksten zou kunnen schrijven.» HUMO Zolang Rafke van de Paranoiacs maar niet aan boeken over Nederland begint. De Vos «Voilà. Er is eens een boekje met verzamelde Nederlandstalige songteksten uitgegeven. Het was een tof initiatief, maar het klopte niet. Wie gaat er nu voor zijn plezier een rock-’n-rolltekst lezen in een boek? Het heeft niks met literatuur te maken. Het is een medium op zich. Het is zelfs geen medium. Het is popmuziek. Stop het asjeblief nergens in. Doe het gewoon. Het is prachtig op zich. Ik ken niks mooiers dan naar platen luisteren en naar de Rock Rally gaan kijken. Het blijft een schitterend initiatief. Vooral omdat popmuziek zo’n randverschijnsel aan het worden is. Het is al Helmut Lotti wat de klok slaat. Ik keek ook uit naar het concert van Echo And The Bunnymen. Ik had geen kaart, maar ik keek er al een maand naar uit. Zulke dingen zijn allemaal zeer rap uitverkocht. Het is wel triestig.» HUMO Ben je blij met wat je met Gorki hebt bereikt? De Vos «Ja. Ik zie alles wat ik doe als een soort surplus op wat ik ‘de normale situatie’ ben gaan noemen. Die zou zijn dat ik nog steeds bij de spoorwegen werk en ‘s avonds op mijn slaapkamer liedjes zit te maken en dat de wereld niet luistert. Maar de wereld luistert wél. Ik heb al vijf platen kunnen maken. Ik heb voor ‘Ik ben aanwezig’ een groot budget gekregen van de platenmaatschappij. Ze hebben me zelfs gevraagd een reclameclip in te spreken. Wat wil je meer, baby? Ik kan maar één biefstuk per dag eten, hè. Ik heb er vanochtend al één gegeten. Ik kan maar zes flessen champagne drinken. Je kunt proberen er twaalf te drinken, maar het zal je niet lukken.» HUMO En je wordt uitgenodigd om in Zuid-Afrika de Vlaamse Gemeenschap te vertegenwoordigen. De Vos «Ja. ‘t Is meer een soort culturele uitwisseling, meer niet.» HUMO Er zal wel enige interesse zijn, zoals voor Johannes Kerkorrel hier. En het taaltje hééft iets. Het is hetzelfde en toch heel anders. De Vos «Ik zal het wel merken, hè. In april ga ik tien dagen. Ik zie wel wat ervan komt. Ik zou wél graag in Nederland doorbreken. Niet dat ik zo van Nederland hou. Ik vind België het mooiste land van de wereld. Ik heb overigens niks tegen Nederlanders zelf...» HUMO ...maar alles tegen hun platte broodjes. De Vos «Absoluut. Patatjes en vlees en groenten kennen ze daar niet, hè. Je krijgt er altijd een papje, met een soort van ketjap ajan of zoiets erover. En toch moeten er in Nederland mensen rondlopen die ons kunnen appreciëren. Wat heb je daar trouwens aan popgroepen? The Scene was vooral hier popu17-03-1998 »» Humo 3002

lair. Johan, die vond ik echt goed. Verder komt er niets goeds uit Nederland.» HUMO Denk je dat het verschil maakt? De Vos «O ja. En ook muzikaal. Als wij er niet waren, zou Gorki moeten worden uitgevonden. Dat gevoel heb ik altijd al gehad, van toen ik jong was: ‘Dit moet aan de mensheid worden medegedeeld.’ Met dat soort pretentie moet je het trouwens doen. En als wij niet bestonden, zou ik op zoek gaan naar een groep die zoals wij was.» HUMO Een stelling: Gorki is Vlaams zoals Pulp Engels is. De Vos «Wel, die is goed. Als Gorki op die manier typisch Vlaams is, schaam ik me er niet voor. Ik denk trouwens dat Vlaanderen behoefte heeft aan iets typisch van bij ons. Mijn estheticaleraar zei vroeger: hoe meer je jezelf blijft, hoe universeler je bent. Morrissey zou Morrissey niet zijn als hij niet in Manchester was geboren, maar in Stockholm of in Barcelona. Die Engelse ‘omstandigheid’ van Pulp herkennen wij in België vrij goed. Dat mistige, dat regenachtige. Die typische westerse gevoelens van de vijftigste breedtegraad. Die regenachtige winters en die koude zomers.» HUMO Die bombardeerklare volkstuintjes en die ondraaglijke mestgeur op weg naar zee! Bedankt.

44

GORKI IK BEN AANWEZIG

45

van de eerste persing! Daarna ­relaxen met weed en dubreggae! Op zaterdag in bad gaan met Schubert in plaats van met Luc Janssen! Alleen dan zal zijn ­volgende plaat niet doen denken aan dat schoolreisje naar de Waterval van Coo en aan die natgeregende boterham met omelet en bruine suiker, die je opat met blaren op je hielen omdat die nieuwe schoenen nog moesten worden ingelopen. Alleen dan zullen wij geen zin hebben om te veel spaghetti te maken, een rode zakdoek met witte bollen rond de nek te knopen, de tuin in te trekken, voor vrouw en kind een nachtspel te oganiseren en de nacht in veldbedden in een muf ruikende legertent door te brengen. ­Alleen dan. (gvn)

03-03-1998 »» Humo 3000

03-03-1998

De single ‘Wie zal er voor de kinderen zorgen’ is een lofiversie van ‘Still Haven’t Found What I’m Looking For’ van U2. Het verleidt met een Witte Marsachtige titel, maar gaat over de pensioenen en hoe onzeker het is dat die over 30 jaar nog zullen ­worden uitbetaald. Of zo. Het is briljant. Het is de beste Gorki sinds ‘Mia’. Het laat een slakkenspoor achter ­waarop de (Nederlandstalige) concurrentie maar moet ­uitschuiven. Tegen de zomer zal ‘Wie zal er voor de kinderen zorgen’ al nostalgisch k­ linken, maar zo hoort dat in popmuziek. Nu is ‘Wie zal’ voor mij wat ‘Over een kleine mol die wil weten wie er op zijn kop gepoept heeft’ is voor mijn dochter: ­onschuldig topentertainment dat je zeven keer per dag wil horen. Alleen, er is ons geen single opgestuurd, maar een cd. En die ‘Still Haven’t Found What I’m Looking For’achtige gitaar van daarnet komt in zeker zes songs van ‘Ik ben aanwezig’ op exact dezelfde wijze terug. En ‘Mijn dierbare vijand’ is Gorki’s eigen ‘Lieve kleine piranha’, maar dan slecht geremixt. En ‘Wij dansen en zingen’ loopt zo slaafs naast ‘In the Neighbourhood’ van Tom Waits dat De Vos er beter een cover van had gemaakt. En iemand heeft deze plaat ‘breed’ geproduceerd op z’n ‘OK Computers’: het moet zo’n gast van veertig met een staartje zijn die aan de toog zegt dat Daft Punk en Mo Wax-triphop zo simpel is gemaakt dat hij dat ook kan. Hij heeft zijn weinig overtuigende bewijzen nu in de winkel liggen in de vorm van zijn bloedeigen ‘OK typmachien’. Proficiat! En er zijn al die teksten over ‘het kampvuur’, ‘het avondgebed’ en ‘zitten bij de kachel’. Ben ik echt de enige die hier ongemakkelijk van wordt en die ‘Ik ben aanwezig’ – een paar verdienstelijke uitzonderingen niet te na gesproken – even klam vindt als de films van Hal Hartley en de stem van Steven Patrick ­Morrissey? Jesus fuckin’ Christ, iederéén heeft een jeugd gehad. Eén waarin je kikkers in ­grote zelfgegraven grachten rondjes deed springen tot ze uitgeput waren. Waarin je die l­eren rok van je favoriete l­ erares in verband hebt gebracht met ‘De koningin van Onderland’ van Jommeke. W ­ aarin die ­Tsjechische jeugdfilms met ‘KONEK’ aan het ­einde niet technicolor genoeg waren om bij weg te ­dromen. En ­herinner je die eucharistieviering om zeven uur ’s ochtends op de nuchtere maag ­tijdens dat scoutskamp, dáárna moest er nog worden ­geturnd met de dauw op het gras en de beloning was – aaargghhh – een bord ­havermoutpap? Get over it! Het is NIET erg! En het is zeker geen reden om melancholisch te ­blijven; om het te blijven hebben over betonnen muurtjes en volkstuintjes; om een ‘arme volkszanger die rondzwerft van ­parochiezaal naar parochiezaal en die een bijzondere liefde voelt voor de modale man’ in leven te houden. Luc De Vos moet gaan s­ quashen! Puerto Rico ontdekken! Zichzelf trakteren op m ­ ozarella met tomaat en verse basilicum, en peper uit een pepermolen, en olijfolie

Gorki: Luc De Vos preekt de passie Gorki verloor drummer Steven Van Havere aan Arid, maar Luc De Vos vindt dat niet erg. Hij is blij voor Arid, en blij dat het rockend Vlaanderen over het algemeen nog steeds voor de wind gaat. Enkele van ’s lands jeugdige talenten waren zelfs bereid mee te werken aan de nieuwe Gorkiplaat, ‘Eindelijk vakantie’. Das Pop-zanger Bent Van Looy maakte een mooi schilderij voor de hoes, en onder anderen Frank ‘Hooverphonic’ Duchêne, Jo ‘Technotronic’ Bogaert en David ‘Soulwax’ Dewaele staken in de studio een handje toe. Aan de keukentafel van zijn Gentse rijhuis zit dan ook een gelukkige Vos achter een vers geschonken glas bier. Jurgen Beckers

HUMO Je zei ooit: ‘Als ik de studio inga, probeer ik een mooie plaat te maken die ook een beetje modern klinkt.’ Is dat voor ‘Eindelijk vakantie’ weer gelukt? Luc De Vos «We hebben in elk geval ons best gedaan. Ik luister veel naar popmuziek van nu. Ik laat me er onbewust door beïnvloeden. En eerlijk is eerlijk, ik heb zelfs een paar platen meegenomen naar de studio zodat ik de andere jongens kon laten horen hoe ik de gitaarklank wilde. »Ik ben intussen zevenendertig, maar ik hou nog steeds enorm veel van moderne muziek. Ik doe niets liever dan met mijn gitaar liedjes van de radio naspelen. De jaren negentig zijn fantastisch, duizend keer toffer dan de jaren tachtig, waar ik met afgrijzen op terugkijk: alleen The Smiths waren toen de moeite waard. En helaas is er nu al een eightiesrevival. Heb je de affiches al gezien van die party’s met de koppen van die twee flurken uit die kutserie erop?» HUMO ‘Miami Vice’! De organisator van die party’s is de grote schrijver Ward Ramaekers. De Vos «Ha, schrijft hij nog?» HUMO Geen flauw idee. De Vos «Zelfs Howard Jones is tegenwoordig weer in. Echt jammer, al die commerciële linkse yuppiemuziek. Talk Talk was het allerergste. Iedereen vond dat toen nochtans goed, zelfs de critici.» HUMO Welke platen had je bij je in de studio? De Vos «Voor de gitaarklanken: The Sheila Divine. Ik ben comleet weg van die single, ‘Automatic Buffalo’, maar helaas staat op de full-cd minstens tien keer hetzelfde liedje. Maar de gitaren klinken goed. »Het heeft me altijd moeite gekost het goeie geluid te vinden. Nu, na tien jaar, begint het af en toe te klinken zoals het hoort, maar in het begin was het echt knoeiwerk. Ik ben ook als een blinde ezel in de muziekwereld gestapt, ik kende er niks van. Nu, in België waren er toen ook geen voorbeelden. Er waren niet eens drummers: de drummer was de man die geen gitaar kon spelen. Nu kan plots iedereen spelen, en hoe. Die jonge gasten weten wie Captain Beefheart is, én ze hebben naar Marva geluisterd. Alles kan en alles is goed. Of: ze halen overal het beste uit. »Ik ben gisteren naar Smashing Pumpkins gaan kijken, en vooraf draaiden ze Iron Maiden. Iron Maiden zeg, nooit gedacht dat dat nog zou mogen. En toegegeven, het klonk niet eens slecht, en je hoorde er hele flarden Smashing Pumpkins in. Chapeau voor Billy Corgan, dat die zo’n onhippe invloed toegeeft. Ik luisterde veel naar Slade en Queen, maar dat hield ik stil. Nu weet ik dat ook slechte popmuziek waarde heeft. Net daarom vind ik Slade goed. En Freddie Mercury... zo over the top. Die balletbroek waarin zijn balzak goed zichtbaar was, en dat borsthaar: dat vind ik allemaal veel boeiender dan introvert geneuzel. »Daarom ben ik ook zo blij met Oasis, al vind ik hun muziek niet zo goed. Eigenlijk vind ik alles goed. Maar ik wil niet streng zijn: wie de guts heeft om op een podium te kruipen en muziek te spelen, moet je niet te hard aanpakken.» 47

‘Het is met de popmuziek gesteld zoals met de katholieke kerk: alleen de echte gelovigen blijven over’ RED SHOE DIARIES HUMO Word je ooit rechtstreeks door iets geïnspireerd? Ik zeg maar wat: dat je een song schrijft na het zien van een film, bijvoorbeeld? De Vos «‘We zijn zo jong’ heb ik gepikt van die drie ferme Ierse wijven van The Corrs. ‘We are so young’, dat had ik nodig voor een song. En als ik naar de preselecties van Humo’s Rock Rally ga, kijk ik altijd naar de vingers van de gitaristen, zodat ik dat thuis ook eens kan proberen.» HUMO Tom Barman vertelde me ooit dat hij bij elk nieuw gitaarakkoord dat hij leerde, meteen een nieuw nummer schreef. De Vos «‘Red mijn ziel vooral’ is ook gebouwd rond één nieuw akkoord. Maar ik kan mij voorstellen dat Barman dat met elk nieuw akkoord kan. Zo getalenteerd zeg, Barman is een genie, hè. Ik ben echt blij met de Belgische groepen van tegenwoordig.» HUMO Vreemd wel dat Freddie Mercury en Slade je favoriete artiesten zijn. Zij spelen op het podium een compleet andere rol dan in het dagelijkse leven, terwijl jij altijd dezelfde Luc De Vos bent, of je nu een liedje speelt, een tekst voorleest of – naar ik aanneem – een eitje bakt. De Vos «Dat heeft met de tijdgeest te maken, en nu ook met je karakter: voor mijn imago zou ik inderdaad het best een pruik opzetten en een opvallend pak aantrekken, maar ik heb daar geen zin in. Ik hou van het theatrale, maar om het zelf te doen... Ik vind het zo al tof genoeg. Ik drink een paar pinten en dan kruip ik het podium op. En of we vervolgens goed of slecht zijn, maakt me niet zoveel uit, als het maar feest is. Ik hou van plezier voor het volk. Monster Magnet die hun gitaren kapotslaan op Werchter, vind ik fantastisch, maar dat kan ik me niet veroorloven.» HUMO In je teksten blijf je doorgaans erg cryptisch, ook in schril contrast met je grote voorbeelden. De Vos «Men zegt me inderdaad weleens dat ik niet duidelijk genoeg ben, maar dat is nooit de bedoeling. Ik blijf niet graag op de vlakte, ik probeer te zeggen wat er op mijn lever ligt, en ik probeer het zo mooi mogelijk te verpakken met zoveel mogelijk gevoel voor humor. 22-02-2000 »» Humo 3103

GORKI: LUC DE VOS PREEKT DE PASSIE

»Maar ik doe dit vooral omdat ik ongelooflijk graag op een podium sta. Een plaat maken is fantastisch, maar optreden vind ik duizend keer toffer. Een plaat opnemen duurt veel te lang, vind ik, en de regels van de industrie zeggen dat je niet om de vier maanden een plaat kan uitbrengen.» HUMO Dankzij het internet zou daar verandering in kunnen komen. De Vos «Het zou kunnen. Je ziet alvast weer een tendens: platen worden opnieuw korter en er staan meer singles op dan pakweg vijf jaar geleden. Evolutie zal er altijd zijn, maar ik hoop toch dat er niet te veel verandert. Ik kan bijvoorbeeld enorm genieten van een radioprogramma dat op ambachtelijke wijze – mét een presentator dus – in elkaar gestoken is. Of een bonte televisieavond... zalig. Ik wil niet zelf kunnen kiezen, ik wil gaan zitten en het op me af laten komen: ‘Bonanza’, dan een documentaire over Patagonië, en tot slot een film met Brigitte Bardot.» HUMO Je hebt al lang geen televisie meer gekeken. De Vos (lacht) «Goed dan: ‘Fawlty Towers’, ‘Pulp Fiction’ en ‘Red Shoe Diaries’.»

22-02-2000

POWDERFINGER HUMO Merk je dat je met de jaren traditioneler wordt? De Vos «Ik denk het niet. Ik merk dat ik niet in één van de geijkte vakjes thuishoor. Mensen van vijftig luisteren tegenwoordig per definitie naar James Taylor, Roland en Raymond; veertienjarigen luisteren naar K’s Choice en Live, en studenten tweede kan Germaanse hebben platen van Leftfield en zijn fan van Rudy Victor Ackaert.» HUMO Misschien komt muziek voor die mensen gewoon niet op de eerste plaats? De Vos «Waarschijnlijk. Popmuziek is geen fenomeen meer, hè, het is een hobby. Hoeveel pure popfanaten lopen er nog rond? Het zullen er niet veel zijn. Popmuziek is voor vele mensen gewoon een soundtrack, muziek die automatisch bij je levensstijl geleverd wordt. De maatschappelijke relevantie van popmuziek is bijna volledig verdwenen. Je merkt het zelfs in de Nederlandstalige popsien. Vroeger stond Gorki samen met De Mens, The Scene en Noordkaap op festivals, waar vijfhonderd echte liefhebbers naartoe kwamen. Die festivals bestaan niet meer, maar Radio Donna’s Dansfolie trekt nu wel vijfduizend mensen. Pas op, ik ben daar niet rouwig om, ik stel het gewoon vast. Het is met de popmuziek zoals met de katholieke kerk gesteld. Er zijn niet zo veel gelovigen meer, alleen de echten blijven over.» HUMO Misschien wordt het tijd dat er een nieuwe Jezus en/of Nirvana opstaat. De Vos «Dat zal er wel ooit weer van komen. Er is tegenwoordig geen duidelijke richting meer, alles is versnipperd, alle wegen liggen weer open.» HUMO Dus kan een nieuwe Nirvana pas nu weer? De Vos «Ja, en misschien is het wel een punker uit Antwerpen-Zuid. Alles kan. Misschien knipt ieder22-02-2000 »» Humo 3103

een zijn haar wel weer af. Ik hoop het niet, want ik zie graag lang haar. »Iedereen wist meteen dat Nirvana hét was. De saaiheid was alomtegenwoordig, en Cobain draaide zijn versterkers helemaal open. We waren vergeten dat dat kon. Tegenwoordig lijkt het alsof we vergeten zijn dat Nederlandstalige rock nog kan. Wij zijn nog maar met drie: De Mens, Gorki en Noordkaap.» HUMO Noordkaap is gesplit. De Vos «Meuris gaat door, die gast is niet te stoppen. Als die iets wil, dan gebeurt het.» HUMO Meuris bespeelt zelf geen instrument, waardoor hij van een groep afhankelijk blijft. Ben jij blij dat je gitaar kunt spelen? De Vos «Ja, maar het maakt je niet meteen onafhankelijk. Vóór Gorki heb ik altijd in foute groepen gezeten, en dan helpt het niet dat je zelf gitaar kunt spelen. Ik wist bijvoorbeeld niet hoe je een plaat moest maken. Rammelen met een gitaar en liedjes maken, dat kon ik, maar een plaat maken was een heel ander verhaal.» HUMO Ben jij een goede gitarist? De Vos «Een zéér goed gitarist (lacht). Ik speel met alles mee, zelfs met Patje Krimson op TMF. Ik probeer uit te zoeken hoe het in elkaar zit.» HUMO En? De Vos «Soms heel tof, maar meestal vrij voorspelbaar. Ik weet bij Pat Krimson altijd wat het volgende akkoord zal zijn, ook al heb ik het nummer nog nooit gehoord. »Maar om even terug te komen op dat gitaar spelen, ik ben echt wel de beste gitarist in Gorki (lacht). Niemand zou er beter in passen. En ik weet dat ik, mocht ik mij erop toeleggen, een perfecte jazz­ gitarist zou kunnen zijn. Drie jaar conservatorium en ik speel zoals Toots Thielemans. Maar de muziek die ik graag hoor, zit heel eenvoudig in elkaar. Voor wat ik wil spelen, kan ik meer dan genoeg. Alhoewel, David ­Dewaele heeft meegespeeld op de plaat, en ik heb voortdurend naar zijn vingers zitten kijken om te zien hoe hij dat allemaal deed (lacht). Ik heb weer veel bijgeleerd.» HUMO Hij ook van jou? De Vos «Nee, nee, David is de beste en de meest inventieve gitarist van België. Frank Vander linden is ook goed, hij kan fantastisch goed folk spelen, maar David is de beste. En ik ben ook heel goed (lacht), maar ik speel alleen wat ik nodig heb. Jan A ­ kkerman heeft ooit eens over Neil Young gezegd dat hij zo slecht speelt dat hij blij mag zijn dat hij niet met zijn vingers tussen zijn snaren verstrengeld raakt. En inderdaad, wat Neil Young doet is poepsimpel, maar ik zou wel het hele oeuvre van Jan Akkerman geven voor het eerste akkoord van ‘Powderfinger’.» HUMO Wrèèèèng!!! Je hebt ooit gezegd dat je ‘Go Your Own Way’ van Fleetwood Mac zo goed vond dat je dagenlang naar niets anders luisterde. Ben je de laatste tijd nog door iets op die manier gepakt? De Vos «Ja, ‘Automatic Buffalo’ van The Sheila Divine. Ik speel het de hele dag: ik word wakker en ik zet het op. Ik kan het ook van achteren naar voren spelen. Frustrerend zo eenvoudig. Die twee noten heb ik al 48

ontelbare keren na elkaar gespeeld, maar nooit op die manier. Nu, ik ben natuurlijk wel bij dat íémand erop is gekomen. U2 kan ook zo frustrerend eenvoudig zijn.»

DIERBAAR BELGIË HUMO Zien mensen in jou soms dingen die je niet bent? De Vos «Nee, mijn alomtegenwoordige bescheidenheid laat dat niet toe. Uiteraard zijn er mensen die zich herkennen in mijn songs, en die denken dat ze over hen gaan, maar dat is niet zo verwonderlijk. Ik zing over dingen die de meeste mensen meemaken. Het is geen poëzie, het zijn popteksten, ze zijn universeel, en ze gaan zelden over mezelf, ook al zing ik in de eerste persoon enkelvoud. Negentig procent is verzonnen. Maar ik zing niet graag (zingt): ‘Hij zit aan de xtc’. Nee, dan liever: ‘Ik zit aan de xtc’, ook al is dat niet zo.» HUMO Welk nummer op ‘Eindelijk vakantie’ gaat wel over jezelf? De Vos «De regel ‘En op tv is er een film over mij / Over iemand die zit te staren naar de vloer en vervolgens / Na een tijd weer verdwijnt’ in ‘Red mijn ziel vooral’ gaat letterlijk over mij. Van mijn achttiende tot mijn achtentwintigste heb ik naar de vloer zitten staren. Ik deed niets, maar toch was ik gelukkig.» HUMO Waarom ben je gestopt met nietsdoen? De Vos «Wellicht door mijn katholieke opvoeding. Voor je dertigste moet je íéts gedaan hebben.» HUMO Voor je dertigste moet je een reden hebben om gekruisigd te worden? De Vos «Voilà. Je moet je voor je dertigste onder de mensen hebben begeven. Je moet een godsdienst hebben gesticht. Ik heb de godsdienst Gorki gesticht, en ik heb een paar honderd aanhangers. Wat er de volgende tweeduizend jaar van komt, zien we wel (lacht).» HUMO Ik heb het hardst gelachen met de zin: ‘Duitsland wint altijd, voor of na de oorlog’. De Vos «Ja, het klopt, hè. Duitsland wint altijd. Duitsland of Anderlecht. Of Stijn Meuris, zelfs als split Noordkaap (lacht). »Ik kan alleen met een soort milde verbijstering naar winnaarstypes kijken. België verliest altijd, maar dat maakt ons land niet minder interessant. Ik ben een Belg en ik zing graag over België, ook al heeft men net daar het meest kritiek op. Men zegt: ‘Bij De Vos gaat het altijd over Palm drinken in een Evergems café of in een Limburgse jeugdclub.’ Tja, dat zijn nu eenmaal de plaatsen waar ik kom. Dat is België. Ik kan niet zingen over technodisco in Brighton of koffie drinken op Times Square. Als ik het in ‘Duitsland wint altijd’ heb over mijn tante die ‘La Paloma’ zingt op een trouwfeest, vind ik die tante even belangrijk als iemand die zijn xtc-pil achternazwemt in een wc-pot ergens in Schotland. Ik vind België het prachtigste land ter wereld.» HUMO Dat vond ik ook toen ik Tom Lanoye bij Adriaan van Dis in ‘Zomergasten’ zag. De Vos «Jaja, daar zag je goed het verschil tussen België en Nederland. Je zag aan het gezicht van Van Dis dat hij sommige typisch Belgische dingen totaal 49

niet begreep. Hij stelde vragen die helemaal naast de kwestie waren omdat hij België niet doorhad. Heel mooi was dat. België is een heel speciaal land. (Denkt na) Nu ja, Barcelona moet ook fantastisch zijn, en de wijven zijn er naar het schijnt nog mooier (lacht). Maar België is ook iets.»

LEVE DE CVP HUMO Zing je goed in het Engels? De Vos «Ik vind van wel. Tijdens mijn solotournee heb ik een paar dEUS-nummers gezongen en dat ging mij geweldig goed af. Barman is komen kijken en hij zei dat hij het goed vond. Misschien doe ik ooit nog eens iets in het Engels. Vroeger schreef en zong ik zomaar wat liedjes, maar intussen ben ik een stuk gedisciplineerder geworden: ik heb boven in mijn kamer vijftig songideeën liggen waar voorlopig niets mee gebeurt. Ik zou die graag op andere manieren willen uitbrengen, misschien wel in het Engels.» HUMO Vind je liedjes schrijven moeilijk? De Vos «De muziek niet, de teksten wel. Ik ben een perfectionist op dat gebied, in mijn teksten staat geen woord te veel. Ik heb ook een tijdje columns voor De Morgen geschreven, en in vergelijking met liedjesteksten schrijven was dat papgemakkelijk. Gewoon een blad volschrijven: bovenaan beginnen en als je beneden bent, is het af.»

22-02-2000 »» Humo 3103

22-02-2000

GORKI: LUC DE VOS PREEKT DE PASSIE

HUMO Je hebt altijd gezegd dat liedjesteksten en literatuur niets met elkaar te maken hebben, maar onlangs heb je toch meegewerkt aan een project van de Cactus Club in Brugge: je hebt jongeren gedichten op muziek helpen zetten. Werkt dat de verwarring niet net in de hand? De Vos «Ik wilde eigenlijk niet meewerken aan dat project, maar ik kan geen nee zeggen. Ik heb dan maar gezegd dat ik alles goed vond (lacht). »Nee, poëzie en popmuziek zijn totaal andere dingen. Allez, dat denk ik toch, want ik ken niks van poëzie, ik lees nooit gedichten. Frank Vander linden heeft het eens mooi gezegd: ‘Ik schrijf teksten omdat ik ze nodig heb om te kunnen zingen.’ Dat is het, popmuziek heeft popteksten nodig, en het is alleen maar meegenomen als er een meerwaarde in zit. Popteksten worden ook pas goed als ze gezongen worden. Ik hoop dat die scheidingslijn tussen poëzie en popteksten altijd zal blijven bestaan, en dan mogen popteksten voor mij gerust ondergeschikt zijn aan poëzie.» HUMO Je hebt ook meegewerkt aan het Studio Brussel-programma ‘Collage’, waarin je ook gedichten of kortverhalen voorlas. Waarom deed je dat? De Vos «Bwah, ik schrijf graag. Een blad volschrijven en hopen dat het grappig is. Op mijn zestiende heb ik twee boeken van vijftig bladzijden geschreven, en vervolgens in de vuilnisbak gesmeten. En nu heb ik weer een boek geschreven: ‘Leve de CVP’, maar ik vind geen uitgever. Als alleen al de leden van de CVP het kopen, wordt het nochtans een best­seller. Ook al gaat het helemaal niet over de CVP, maar over een Vlaamse popzanger die van parochiezaal naar parochiezaal trekt.» HUMO Dat klinkt een beetje als ‘Een nieuw lied’, een boek dat je een paar jaar geleden hebt geschreven en waar we sindsdien niets meer van gehoord hebben. De Vos «Ah, ik wist niet dat je dat wist. Het is nog steeds hetzelfde boek, maar met een nieuwe titel. Goed, het is allemaal niet zo belangrijk natuurlijk, maar ik doe het graag, schrijven. Ik heb dat boek bij wijze van spreken tussen de soep en de patatten geschreven.»

SCHOENEN UIT LA HUMO Stijn Meuris beweert dat hij geen zin meer had om aan de opnames van ‘Een heel klein beetje oorlog’ te beginnen nadat hij jullie debuutplaat had gehoord. Vond jij ze ook zo goed? De Vos «Ik vond onze eerste plaat helemaal niet zo denderend. Wij waren toen een punktrio, en producer Wouter Van Belle haalde er een bende studiomuzikanten bij en maakte er een enorm bombastische plaat van. Allez, zeg maar gerust: een échte plaat. Dat hadden wij helemaal niet verwacht. Ik herinner me nog goed dat ik er voor het eerst een nummer van op de radio hoorde. Ze speelden het vlak na Bryan Adams en het klonk niét minder goed. Ik 22-02-2000 »» Humo 3103

dacht: hoe gaan we dát in godsnaam live doen? We hebben dan ook lange tijd de weinig lovenswaardige titel Slechtste Groep Aller Tijden gedorst.» HUMO Ben je bang voor kritiek? De Vos «Wel voor kritiek uit mijn onmiddellijke omgeving: de angstige blik in de ogen van de mensen als ze zeggen dat ze je plaat echt wel goed vinden. Voor kritiek in kranten of tijdschriften ben ik niet bang meer. Ik weet intussen wel wat ik doe en wat het voorstelt. Dit zijn de liedjes die ik schrijf, en ik kan er ook niets aan doen dat er mensen zijn die ze niet goed vinden. Er zijn nog altijd mensen die ze wél goed vinden, en dat is wat telt. Je moet je neerleggen bij het feit dat je de beste bent in wat je doet. Ik ben de beste Luc De Vos die er bestaat, en de beste Gorki-zanger aller tijden. Je moet alleen opletten dat je na verloop van tijd niet altijd hetzelfde lied schrijft. Dat is al gebeurd. De platenfirma belde me: ‘Vos, gij schrijft altijd hetzelfde liedje.’ En dat klopt ergens wel, ik schrijf altijd een Vos-liedje. Nu ja, Paul ­McCartney beweert ook dat hij maar drie liedjes heeft. Misschien heb ik er maar één, maar ik ben dan ook Paul McCartney niet, hè (lacht).» HUMO De Evil Superstars, volgens mij de beste Belgische groep aller tijden, zijn gesplit omdat buitenlands succes uitbleef. Ben je blij dat je in het Nederlands zingt, en bijgevolg niet wereldwijd hoeft door te breken? De Vos «Ja hoewel ik in den tijd helemaal zonder ambitie begonnen ben, hoor. In een parochiezaal staan was voor mij al een doorbraak. Om de twee jaar mag ik een plaat maken, en dat vind ik al heel wat. »Ik probeer voor mezelf zo modern en zo verrassend mogelijk uit de hoek te komen, al begrijp ik dat de wereld misschien niet zo baanbrekend vindt wat ik doe. Ik ben niet zoals die gasten van Soulwax die bij wijze van spreken gaan slapen met een hoofdtelefoon op, maar daardoor wél de laatste nieuwe Mexicaanse lofi kennen. Goed hoor, ze hebben het mij laten horen, maar dat gaat mij te ver. Zij kopen hun schoenen in LA, omdat ze de schoenen hier niet tof vinden. Ik ben Vos, en ik koop helemaal géén kleren. Soulwax is fantastisch, maar ieder zijn ding. Ik vind het al geweldig als ze mij vragen voor het super­hippe Studio Brussel-programma ‘Puls’. Ik moest aan een quiz meedoen. Jan Sprengers liet drie songs horen en ik moest raden wie het waren. Pinback en Perry Farrell wist ik. Captain Beefheart niet. Twee op de drie, daar was ik erg blij mee.»

50

GORKI EINDELIJK VAKANTIE

51

04-04-2000

Er zijn mensen die niet naar Gorki willen luisteren omdat ze zenuwachtig worden van de eentonige stem van Luc De Vos. Er zijn mensen die om dezelfde reden niet naar Neil Young of Bob Dylan luisteren, dus dat valt mee. Andere mensen storen zich aan de gewrongen kwakzalverpoëzie in de teksten van De Vos. Maar geen van beide soorten mensen vindt men – toch als we de Gorki-recensies van onze noorderburen mogen geloven – in Nederland. In Nederland is Luc De Vos een genie, een martelaar en een profeet. In Nederland wonen weinig Belgen en heel veel Nederlanders, vandaar. Luc De Vos is een Belg: hij woont, leeft en eet hier, drinkt Belgisch bier en schrijft over België. En dat vindt men in Nederland leuk. In België vinden we het vooral pijnlijk als iemand ons met de neus op de onwelriekende feiten drukt, en dat is wat De Vos op ‘Eindelijk vakantie’ bij momenten op beklemmende wijze doet. Toeval en Der Jörg helpen een handje en geven opener ‘Ode an die Freude’ (‘Alle mensen werden Brüder’) een sarcastische ondertoon, en zorgen er meteen ook voor dat de afsluiters ‘Duitsland wint altijd’ (‘voor of na de oorlog’) en ‘Destroy!’ (een instrumentaaltje van gitarist Erik Van Biesen) plots veel minder grappig worden. ‘Red mijn ziel vooral’ teert op bewust cynisme: ‘De auto’s worden mooier / En sneller dan wij droomden / Red mijn ziel vooral / Maar ook mijn mooie lichaam’. ‘In mijn betere wereld’ is veruit het beste lied op de plaat. De Vos – omringd door een uitermate geïnspireerde Anarchistische Abendunterhaltung – blijft staan waar hij staat en hoopt hardop dat de wereld rondom hem verandert, want dat is nog steeds gemakkelijker dan zelf veranderen. ‘In mijn betere wereld van hersenschimmen / Kwam hij redden wat er te redden viel / En ik mocht ook meedoen want ik hoorde erbij’. David ‘Soulwax’ Dewaele redt met enkele welgemikte gitaaruithalen ‘Later zeker misschien’ van de middelmatigheid, en in ‘Geld en olie’ speelt diezelfde helft van de Dewaele Brothers zo’n motherfucker van een partij dat we tijdens de eerste vijf luisterbeurten knal vergaten naar de song te luisteren. Volkomen terecht, zo bleek na de zesde keer. ‘XTC’ en ‘Bij nacht en ontij’ zijn voorzien van het soort tekst waar men wellicht een thesis over zou kunnen schrijven, maar geen tooggesprek over zou kunnen voeren (toch niet in ons stamcafé), en ‘We zijn zo jong’ ten slotte, is de eentonigheid op, euh, toon gezet, maar of we dat nu goed of slecht vinden, daar zijn we nog niet uit. Gorki-haters aller landen, verenigt u, want ‘Eindelijk vakantie’ is weer geen wereldplaat. En België zal wellicht weer het EK Voetbal niet winnen. (jub)

04-04-2000 »» Humo 3109

BOULET IN ’T DIEPST VAN ZIJN GEDACHTEN

28-05-2002

‘Als het te gevoelig wordt, haal ik de frietketel boven’ Kersenbloesems en merels na de lenteregen. We zijn op weg naar de bescheiden Gentse arbeiderswoning van de grote volkszanger Luc De Vos. Zijn bel werkt niet; De Vos zit zonder elektriciteit. Een vriend komt langs, stelt een kortsluiting in de badkamer vast, maar moet voor verdere behandeling naar een specialist verwijzen. De zanger zegt dat het altijd wat is en vloekt. Luc De Vos vertelt ons dat er in september een verhalenbundel van hem verschijnt. Vos gaat de wereld in, het zal tamelijk autobiografisch zijn, hij zal onder meer Posh Spice en prinses Mathilde ontmoeten, in Werchter optreden en gesprekken voeren met Luk Alloo, die hij Eddie Raakvlak noemt. Voor wie niet kan lezen, is er nu al ‘Vooruitgang’, de gloednieuwe, zeer ongepolijste Gorki-cd, die wij Rammsteentje zouden willen noemen, gewoon omdat we daar zin in hebben. Gert Van Nieuwenhove

28-05-2002 »» Humo 3221

52

HUMO Voor ‘Eindelijk vakantie’ en voor je Automatic Buffalo-project heb je je laten beïnvloeden door The Sheila Divine. Welke groep heeft ‘Vooruitgang’ beïnvloed? Luc De Vos « Automatic Buffalo (lacht). Ik was zo content over mijn eigen plaat dat ik me daarop heb gebaseerd. »Nee, ik heb niemand als voorbeeld genomen. Journalisten horen officieel te zeggen: ze hebben het afgekeken van Radiohead, maar ik heb dit jaar eigenlijk weinig naar muziek geluisterd. Ik ben vooral naar optredens geweest. Misschien maak ik al te lang muziek om mij nog te laten beïnvloeden.» HUMO Misschien mag er geen luide muziek meer opstaan nu je vader bent. De Vos «Ik luister thuis allang niet meer naar harde muziek; daar ben ik in 1975 mee gestopt. Toen luisterde ik dertig keer na elkaar naar ‘Deep Purple in Rock’, maar daar ben ik vanaf. Nu ben ik een grote fan van de radio. Je hoort er alles op: het slechte, de camp, maar ook de goeie dingen en vooral, heel belangrijk, de onnozeliteiten. Als ‘Ice Queen’ van Within Temptation voorbijkomt, zing ik altijd mee. Televisie kijk ik veel minder dan vroeger, maar als ik kijk, zoek ik tot ik iets heel slechts vind. Hoewel, ‘Temptation Island’ vind ik té extreem.» HUMO Je wacht tot je iets vindt in de afdeling ‘Alex Puissant die rechtstreeks een speech van Le Pen vertaalt’? De Vos «Ja. Het archetype van die onzin is de in het Duits gedubde cowboyfilm. Dát is televisie die inspireert. »Popmuziek is in de eerste plaats lachen. Live kunnen we het, op plaat zijn we er nog niet in geslaagd die sfeer over te brengen. Misschien omdat de studio nooit mijn biotoop zal zijn. Het is een donkere kamer met vier muren, hè: hoe rapper ik eruit ben, hoe beter. Gelukkig kwamen er af en toe vrienden langs, en dat heb ik graag. Ik vind het tof als er iemand door dat venstertje staat te kijken: dan sta ik tenminste voor iemand te performen, en niet alleen voor de bandopnemer.» HUMO In Humo zei je twee jaar geleden: ‘Misschien doe ik ooit nog eens iets in het Engels.’ Een jaar later was Automatic Buffalo er al. De Vos «Vroeger heb ik in tal van bandjes in het Engels gezongen. Toen vond ik het niet goed genoeg, maar na tien jaar ervaring in het Nederlands vind ik mezelf een uitstekend poptekstdichter, en dus ging ik zitten om wat Engelse songs te schrijven, en dat lukte wonderwel. Ik had trouwens snel de juiste muzikanten gevonden: die van Ashbury Faith, de grootste band uit de jaren negentig. »We hebben met Automatic Buffalo ook een paar uitstekende optredens gedaan. We moesten eens spelen in het voorprogramma van Ben Crabbé. Het was zomer, het was voor een wei vol mensen, en ik waande mij een internationale rockster, echt waar. Het ging mij af. We zijn ermee gestopt omdat de anderen verplichtingen hadden bij Camden en Yum...» HUMO ...en omdat onzichtbaar optreden van achter het podium, zoals een keer in de ABclub... 53

De Vos «...te complex werd, ja. Maar ik heb er geen spijt van. Over een paar jaar wil ik het opnieuw doen.»

NUL DE BOTTEN HUMO We vragen het aan een man die kan vergelijken: is in het Engels zingen makkelijker? De Vos «Véél makkelijker. Het is wetenschappelijk bewezen dat het Italiaans en het Engels de meest muzikale talen zijn. Veel meer woorden eindigen er op een klinker, terwijl het Nederlands heel veel doffe eindklanken heeft. Vergelijk ‘Ik ga weg’ maar eens met ‘I go away’. In het Engels heb je ook minder schroom. ‘Ik ben aan het huilen en ik heb zin om te sterven’, dat durf ik niet te zingen. Maar ‘I’m crying and I want to die’, dat vliegt voorbij. In het Nederlands heb ik elke keer weer het gevoel: ‘Fuck man, is dit niet over de grens?’ Maar gelukkig ben ik zo’n goeie tekstdichter dat ik alles wat te pathetisch klinkt op een correcte manier tussen haakjes weet te zetten, zodat het toch nog leuk blijft.» HUMO In 1991 recenseerde Frank Vander linden in Humo je debuutplaat. ‘De Vos kronkelt zijn stembanden rond zijn favoriete woorden: ‘moed’, ‘redding’, ‘Mia’, ‘Eddy’ en ‘kinderen’,’ schreef hij. Je favoriete woorden zijn veranderd. De Vos «Wat zijn mijn favoriete woorden nu dan?» HUMO ‘Vooruitgang’, ‘broeders’, ‘strijd’, ‘ijzer’, ‘tijd’, ‘grenzen’, ‘zaaien’, ‘maaien’, ‘wereld’ en ‘aarde’. De Vos «Je haalt er natuurlijk de Dylaneske woorden uit. Bob Dylan zingt ook altijd: ‘Er zit een adelaar op mijn schouder, en die kijkt naar de sterrenhemel’. Ik doe dat ook, denk ik, en daar schaam ik me niet voor. Integendeel, ik ben verliefd op zo’n woord als ‘vooruitgang’, omdat het zo ouderwets is: niemand neemt het nog in de mond. Als ik zing: ‘Ik kijk naar de vogels in het veld, zij zaaien noch zij maaien’, hoop ik dat die Bijbelse allusie nog altijd tot de verbeelding spreekt. En daarom gebruik ik die woorden graag, omdat ze nog altijd tot mijn verbeelding spreken. »Natuurlijk, als ik zing: ‘Er is vooruitgang’, hoop ik dat de mensen het cynisme, de ironie, zelfs de grap erachter horen. Mijn truc is: als ik te veel over ‘tijd’ en ‘strijd’ en ‘wereld’ en ‘aarde’ heb gezongen, stop ik er gewoon het woord ‘frietketel’ in. Of ‘afwasmachine’. Zo worden mijn songs weer menselijk. Ik denk dat dat mijn stijl goed samenvat, als ik mezelf een stijl mag toedichten.» HUMO En die stijl is? De Vos «Kris De Bruyne heeft eens een gedicht van Jan Arends op muziek gezet. ‘Lieve Jacoba het regent / De mensen die slapen zo diep / En zijn de legende vergeten / Van god die de wereld schiep’. Waarna hij in de tweede strofe zingt dat hij griep heeft en dat hij de kleren nog in de wasmachine moet steken. Ik doe dat ook, het alledaagse met het goddelijke combineren. Ik vind dat ik zelf goddelijk ben, en dat de mensen goddelijk zijn, en dat we ons niet mogen laten afleiden door de banaliteiten van alledag.» 28-05-2002 »» Humo 3221

28-05-2002

BOULET IN ’T DIEPST VAN ZIJN GEDACHTEN

HUMO Uit jouw strot geen lied over de fascisten van het Vlaams Blok? De Vos «Nee, dat is zodanig van voorbijgaande aard... Die wereld interesseert mij niet. Puur toevallig sloop er vroeger weleens een verwijzing naar de actualiteit in mijn teksten, maar ik heb me voorgenomen dat nooit meer te doen. Mijn voorbeeld is Urbanus, die universele humor maakt over een kleine met een zweer op zijn oor. Niet Geert Hoste, die ooit zelfs een grap heeft bedacht over Roland Duchâtelet.» HUMO Over wie? De Vos «Zie je? Over iemand die twee jaar geleden zeer belangrijk was in de Vlaamse politiek, omdat hij voorzitter was van Vivant. Who cares anyway? Ik wil dat mijn liedjes over tweehonderd jaar nog worden gezongen.» HUMO Zitten je songs tegenwoordig meer of minder in wat je ooit hebt genoemd ‘de betere wereld van de... De Vos «...hersenschimmen’? Meer. Hoe ouder ik word, hoe meer ik het licht zie, en hoe meer ik de banale werkelijkheid begin te minachten. Ik ben nog opgevoed in de jaren zeventig, toen ze erin ramden dat je iets moest doen met je leven. In die tijd hingen de kerk, de Chiro en het katholieke college nog als een loden hemel boven je hoofd. Ik had al snel het gevoel dat iedereen iets deed met zijn leven, en ik niet. Dat was pijnlijk: ik had constant een schuldgevoel, zo’n zenuwachtige stress in mijn maag, zo van: het gaat er ooit eens van komen, maar nu nog niet. Gelukkig ben ik dat allemaal kwijt. Ik heb ingezien dat je niets moet doen met je leven. Niets en nul de botten. Pas dan heb je een páár procent kans ooit eens gelukkig te worden.» HUMO Hoewel: geluk is, zo zei je ooit, iets voor... De Vos «...vrouwen en kinderen, dat is waar. Wij mannen moeten gewoon ons werk doen, arbeiden, en niet te veel nadenken.» HUMO Of niks doen. De Vos «Voilà. ‘t Is allebei goed. Maar je moet vooral niks proberen te maken van je leven. Dat is mijn oplossing: niet proberen, en vooral niet proberen je best te doen.»

HOMETAPING, EEN ZEGEN HUMO Stephen Malkmus van Pavement dankte op zijn eerste soloplaat de gekko-populatie van Maui. Wie zou jij bedanken op ‘Vooruitgang’? De Vos «Mezelf, voor mijn arbeid en doorzettingsvermogen. Ik ben dit vak ook maar ingerold. Ik wilde wel zanger worden, maar dan alleen in mijn ‘betere wereld van hersenschimmen’. Ik wilde Roger Daltrey worden, en Bono: met dat waanbeeld voor ogen kon ik uren dagdromen. Pas na tien jaar heb ik voor mijn eigen shot at redemption gekozen, en dat is wonderwel gelukt. Maar daarna begonnen de problemen pas: ik kwam in een wereld terecht waar ik weinig van kende. Ik heb veel fouten gemaakt, maar dankzij mijn doorzettingsvermogen hou ik het nu al tien à twaalf jaar vol, en word ik altijd maar beter. Ik 28-05-2002 »» Humo 3221

begin ook te weten hoe het moet: met mensen omgaan en zo, bedoel ik. Vroeger zat ik maar wat voor mij uit te stotteren en liet ik de belangrijke beslissingen aan anderen over. »Kijk, de wereld van de dromen en hersenschimmen is de enige mogelijke wereld, maar er moet om één of andere reden ook gearbeid worden: we moeten leven onder de mensen, we moeten meedoen. Het alternatief is de totale terugtrekking, maar daar ben ik niet zo’n voorstander van. In de gewone wereld kan je af en toe toch leuke avonturen beleven – al is het maar door in Werchter op te treden.» HUMO Over dat Werchter-optreden hoorde ik iemand van je vorige platenfirma op de radio zeggen: ‘Tienduizend mensen stonden de teksten van de nieuwe Gorki mee te zingen, terwijl wij amper vierduizend cd’s hadden verkocht.’ De man bedoelde: er wordt te veel gekopieerd, en dat is vooral nefast voor de artiest. De Vos «Integendeel: hometaping is juist een zegen voor de artiest. Het is vooral nefast voor de platenindustrie. Ik heb er niet zo’n uitgesproken mening over, maar ik denk wel dat de grote maatschappijen hun kantoren in kleine landen als België, Nederland en Luxemburg op termijn zullen sluiten. Dat is niet goed of slecht: een gast die muziek speelt, een artiest zo je wil, zal dat altijd kunnen blijven doen. Of die muziek gekopieerd wordt of gestolen, doet er niet toe; zolang de songs goed zijn, zal de artiest er altijd in slagen zijn waar aan de man te brengen, al is het maar door in een café te gaan spelen. »Voor de platenindustrie zie ik het wél somber in: zij zullen zich vooral concentreren op grote buitenlandse acts. We gaan terug naar de tijd vóór The Beatles, toen het entertainment en het geld regeerden. The Beatles waren de eersten die hun zin deden en toch heel veel platen verkochten. Na hen werd dat de norm, maar die wereld is nu ingestort, denk ik, en dat is maar goed ook. Een artiest moet arm zijn en knokken voor zijn brood.» HUMO Zoals Big Voice Jack, een zwarte man die je hebt ontmoet in Zuid-Afrika en die de tune voor ‘Kapitein Zeppos’ blijkt te hebben geschreven. De Vos «En ‘The Lion Sleeps Tonight’. Hij heeft er vijftig frank voor gekregen. Hij woont nu in Soweto, in een huisje van twee bij vier meter, waar we hem zijn gaan bezoeken. »De tijd is voorbij dat eigenzinnige artiesten in de watten werden gelegd door grote platenfirma’s. In de jaren negentig werd er veel geld gesmeten naar Vlaamse groepen: fini. De firma’s stellen zelf hun boysbands samen; de andere artiesten, zoals wij, moeten maar zien te overleven zonder hulp van bovenaf.» HUMO Je komt van een major, maar je verkocht niet genoeg platen en werd er buitengegooid. Nu doe je alles in eigen beheer. Is dat omdat het niet anders kan, of denk je echt: wat we zelf doen, doen we beter? De Vos «Het tweede. Je zit niet meer bang te wachten tot iemand van de platenmaatschappij zijn fiat komt 54

geven. Ik ben mijn eigen baas, begrijp je?» HUMO Voel je wrok tegenover je vroegere platenfirma? De Vos «Nee, ik ben daar heel stoïcijns in. De wereld is kapitalistisch en rechts, maar daar maak ik me weinig zorgen over. Ik heb als muzikant heel veel lol gemaakt, ik heb heel veel schitterende mensen ontmoet, ik ga nog veel fantastische platen maken, maar voor mij hoeft het allemaal niet meer zo nodig. Ik hoef niet op één te staan in Holland of Denemarken.»

LELIJK, DOM EN GELUKKIG HUMO Je hebt dit jaar Humo’s Rock Rally

gepresenteerd, waar bijna niemand in het Nederlands zong. De hiphop in onze moerstaal daarentegen is nog lang niet dood. Weet jij waarom? De Vos «Misschien is de rockvlam gewoon aan het uitdoven. Misschien komt er nooit meer een Nederlandstalige groep zoals wij. »Als een hiphopper op een podium stapt, begint hij te vertellen wat er op zijn lever ligt. Het is minder pretentieus dan Gorki, maar ook minder gevoelig. Ons gaat het om een soort levensvreugde: je moet blij zijn dat je leeft, tonen dat je in jezelf gelooft. Onze muziek gaat er meestal over dat je niet in jezelf gelooft, en hoeveel ontgoochelingen dat oplevert. »Maar ik vind hiphop een beter alternatief voor Nederlandstalige rock dan de gevoelige teksten van Bart Herman.» HUMO Schrap jij soms al te gevoelige, Bart Herman-achtige zinnen? De Vos «Als ik te gevoelige teksten maak, en wat te veel zing over de sterren en de hemel, zie ik het gelukkig van ver aankomen en haal ik de frietketel weer boven. Ik heb wel moeite met mensen die niet inzien dat mijn teksten ironisch bedoeld zijn. Daarin ben ik anders dan Bob Dylan: als die ‘bergen’ zingt, bedoelt hij wel degelijk ‘bergen’.» HUMO Wat vind je van de volgende tekst: ‘Voor ik vergeet / Dat ik jarig was / En een tictac in mijn neusgat had / Toen we naar Zeeland zijn gegaan’? De Vos «Spinvis, hè? Het is poëzie die op een heel mooie manier op muziek is gezet. Maar het is niet echt een poptekst.» HUMO Hoezo? De Vos «De beste poptekst is ‘Waterloo Sunset’ van The Kinks. Dat is geen poëzie, dat is iets waar je gelukkig van wordt. Een vent wordt wakker in zijn kamer en ziet de zon ondergaan boven Waterloo, zijn wijk in Londen, en hij is gelukkig dat hij daar woont, dat hij er is. Ik vind: Gorki staat dichter bij een groep als Slade dan bij Spinvis. Slade was lelijk en dom, en toch werd je gelukkig van hun muziek. En de songs zijn echt goed: ik kan er een paar spelen, en dat is topniveau; The Beatles, gewoon. Zelfs een dwaze song als ‘Merry Christmas’ zit fantastisch in mekaar, en dan spreek ik alleen nog maar over de technische kant.» HUMO Ik gooi er nog eentje op: ‘Waart g’aan de lameer of aan ’t smossen met uw lief / Of hangt uw oor wat los van diene klop met mijn statief’. 55

De Vos (onmiddellijk) «‘Het is gedaan’ van Belgian Asociality! Ook zeer goed, in zijn genre. Maar: ook geen poptekst. In een poptekst zit humor, maar je mag ook niet bang zijn iets ernstigs te zeggen, iets dat op je lever ligt. Een poptekst is een combinatie van de kolder van Belgian Asociality en de poëzie en de ernst van Spinvis, nu ik erover nadenk. En als je het dan nog in het West-Vlaams gezongen krijgt, ben je er, tegenwoordig (lacht).»

KLETS OP DE BILLEN HUMO Eén van de wonderen van 2001 is dat jouw ‘Mia’ op twee stond in Studio Brussels ‘Tijdloze honderd’. Het lied klinkt heel achteloos. Is het ook zo snel gemaakt? De Vos «In twee minuten, letterlijk. We hadden nog een song te weinig voor onze eerste cd. Het moest een traagske zijn, en ik had alleen nog een rapke. Dat speelde ik dus wat trager, en we hebben het meteen opgenomen.» HUMO Waarom is het zo’n succes? De Vos «Dat weet ik niet goed. Het is een heel herkenbare riff, dat wel. Ik vraag me dikwijls af: heeft het met de tekst te maken, of met de manier waarop ik het zing? Alles wat erin staat, gaat over mezelf. ‘Mia’ is een waarachtig en puur lied, dat ik móést maken. En ik denk dat dát de mensen aanspreekt. »Ik vraag me vooral af: is ‘Mia’ wel even goed als de nummers één en drie van de ‘Tijdloze honderd’, ‘Smells Like Teen Spirit’ van Nirvana en ‘Creep’ van Radiohead?» HUMO Zowel Thom Yorke als Kurt Cobain hebben die songs live in de prak gezongen, zo beu waren ze ze. De Vos «Ik heb ook een tijd onnozel gedaan tijdens ‘Mia’, maar ik ben daarvan afgestapt. Ik probeer het lied nu zo ernstig mogelijk te brengen, omdat ik besef dat het voor veel mensen een lijflied is. Misschien is het ook wel even goed als die andere twee songs. Misschien is het zelfs even goed als ‘Close Watch’ van John Cale. Ik ben er nog altijd niet uit, hoor.» HUMO Misschien regeert de middenstand het land beter dan ooit tevoren. De Vos «De middenstand regeert het land altijd beter dan ooit tevoren. Dat was in 1991 al zo, en in 2002 nog steeds.» HUMO De drum was tijdens de opnames kapot, heb ik gehoord. De Vos «Klopt. Als je denkt dat je een hi-hat hoort in ‘Mia’, heb je het mis. Drummer Geert Bonne slaat op zijn billen.» HUMO Fantastisch. De Vos «Ongelooflijk, hè? Dat lied heeft alles. Het is klassiek, het is prachtig, én het is avant-gardistischer dan Mauro Pawlowski het ooit zou kunnen verzinnen.» HUMO Zelfs heel grote popartiesten beweren dat ze maar twee of drie songs hebben; al hun andere songs zijn daar variaties op, zeggen ze. Heb jij ‘Mia’ weleens gekopieerd? De Vos «Ik denk het wel. Ik zeg niet dat ik maar drie songs heb, maar ik heb er zeker geen te veel (lacht). 28-05-2002 »» Humo 3221

28-05-2002

BOULET IN ’T DIEPST VAN ZIJN GEDACHTEN

Ik zit soms pijnlijk dicht bij een lied dat ik al eens eerder heb gemaakt. Daarom probeer ik steeds melodieuzer te worden. Ik verwijder me van de eenvoud van ‘Sweet Jane’ en kom uit bij bijna gregoriaanse muziek. Echt waar, het zijn Bach-iaanse, Mozartiaanse melodieën die van een hoge do naar een lage si gaan, maar omdat ik ze zing, valt dat natuurlijk niet op; bij mij klinkt het als één grote klaagzang.» HUMO Wat denk je dat ons het meest pakt, je stem of je teksten? De Vos «Mijn teksten. Ik vind mezelf de beste tekstschrijver van het Nederlandse taalgebied: ik ben eenvoudig en ik spreek duidelijk tot de mensen. Als zanger heb ik me nooit zo geprofileerd, eigenlijk.» HUMO Ik vind jou zowel in je songs als in je columns voor onder meer StuBru een vaststeller. De grote mening schuw je een beetje. De Vos «Kijk, de wereld draait rond vraag en aanbod. Als ik op televisie kom, krijg ik soms tien keer zoveel als voor een optreden. Wat kan ik meer doen dan dat vast te stellen? Ik kan er geen mening over geven, of er slogans tegen bedenken. Je moet er dan maar op rekenen dat mensen zo intelligent zijn om uit zo’n vaststelling hun eigen conclusies te trekken. Als genoeg mensen dat doen, zal er vanzelf wel een klimaat ontstaan waarin dingen kunnen veranderen, hoop ik. »Je moet niet zeggen: wat een trut is die Goedele Liekens dat ze het als haar taak beschouwt de vrouwen in Afghanistan met haar bezoek een hart onder de riem te steken. Misschien is dat ook van nul en generlei waarde, maar wie ben ik om dat te vinden? Blijkbaar is iemand bij Unicef gecharmeerd geraakt van Goedele Liekens, gewoon omdat ze tot vervelens toe zegt dat ze inzit met het leed van de wereld. Het is wel raar dat die ballon bijna nergens doorgeprikt wordt. Integendeel, hij wordt altijd maar verder opgeblazen. Ik heb over dat soort dingen meestal geen mening, behalve nu, heel even.»

INTERNATIONALE DECADENTIE HUMO Je hebt vaak over ‘kinderen’ gezongen, maar nu je zelf vader bent, doe je dat niet meer. De Vos «Dat is waarschijnlijk uit schroom. Ik heb ook nog nooit liefdesliederen gemaakt; mijn liedjes gingen altijd over mezelf. Ik vind: als je over andere mensen iets zegt, bemoei je je op een pretentieuze manier met hun leven. Ik zing liever over de balk in mijn eigen oog. En als ik een lied zou maken over mijn eigen nakomeling, zit ik te rommelen in de privéwereld van een ander mens, ook al is dat nu toevallig mijn zoon. Die kleine heeft uiteindelijk niks te maken met mij. Het is zijn leven, hè.» HUMO Dat is behoorlijk on-Goedele Liekens. De Vos «Goedele Liekens voedt haar kinderen op in tv-land. Wat moet er van hen worden?» HUMO Wie zijn je ‘broeders’ in de songs? Je medestanders? De Vos «Ja. Ik mag dan tamelijk cynisch zijn, maar ik geloof in de goedheid van alle mensen. Er is niemand die niet zijn best doet. Je hebt luieriken, maar zelfs zij doen constant hun best, en dat ontroert mij. Als 56

ik zeg: ‘Mijn broeders’, denk ik eigenlijk: ‘Mijn arme, arme medemensen’. Net als ik weten zij niet van welk hout pijlen maken: in het perspectief van het Grote Afscheid is alles namelijk zinloos.» HUMO Je lijkt mij een heel groot mededogen te hebben. De Vos «Omdat ik zo vaak ben ontgoocheld, ben ik sneller geneigd andermans fouten vast te stellen en er met heel veel deemoed een mening over te vormen, dan hen iets te verwijten of zelfs maar te denken dat ik het beter doe. Alle mensen ploeteren en prutsen maar wat aan. En dat is maar goed ook. »(Ongevraagd) Je hoeft dat niet in Humo te schrijven, maar ik heb ook mijn Spinal Tap-momenten. Zo heb ik in Brugge eens in de openlucht gespeeld. Het was om negen uur ‘s avonds en het was op een geïmproviseerd parochiezaalpodiumpje. Om tien uur moest het afgelopen zijn, en om tien uur kwam ik dus die trap af, met mijn gitaar nog in mijn hand. Maar dat ging niet, want er kwamen tien arbeiders van de stad Brugge het podium op gestormd. Ze hebben het onder mijn voeten afgebroken: na tien minuten was er van dat hele podium niets meer te zien. De straat was geveegd, de biertent was weg. Dat moest zo, want de Japanners moesten om zes uur op, en zij mochten vooral niet merken dat er leven geweest was, dat er iets gebeurd was in Brugge.» HUMO Word je weleens verward met beroemde naamgenoten? De Vos «Ja. Ik ken twee andere Luc’en De Vos. De ene is een soort professor in de krijgskunde, de ander een schitterend pianist die zelfs ooit bijna de Koningin Elisabethwedstrijd heeft gewonnen, geloof ik. Met hem ben ik ooit verward. Ik moest eens spelen in het chique Gentse café Hotsy Totsy. Voor me zaten vier mensen met een kostuum aan: een verschrikte uitdrukking op hun gezicht, en maar zweten. Nadat ik mijn laatste noot had laten weerklinken, zag ik ze als een pijl uit een boog naar de uitgang rennen. Pas toen besefte ik dat ze voor de pianist Luc De Vos waren gekomen. Fantastisch voor hen: zo hebben ze toch eventjes kunnen snoepen van de volkscultuur.» HUMO Nog even terug naar Humo’s Rock Rally. Kwatongen hadden het over een zwakke editie. De Vos «Dat vond ik niet: iemand een podium zien opkruipen en iets in een microfoon zien brullen is voor mij al een feest. »Maar popmuziek is óp. In het jaar 2002 is het even onbelangrijk als postzegels verzamelen. Zeker in Nederland; als we daar gaan spelen, zeggen ze altijd: ‘Je hebt een bandje. O, leuk.’ Muziek maken is er een hobby zoals volleybal. Terwijl het voor mij de hemel en de aarde is. Ik adem voor mijn muziek, ik leef ervoor, ik wil er de wereld mee veroveren. »Een gitaar vastpakken is ook al niet meer sexy. Ik zit nu ook in de televisiewereld, en daar heb ik van iemand die het weten kan gehoord dat mensen gaan zappen als er een gitaar in beeld komt. Naar popmuziek moet je luisteren, en dat wil niemand nog doen. De mensen willen entertainment, en rockmuziek hoort daar niet meer bij. Rock en pop zijn een niche geworden, waarin hooguit nog een paar duizend mensen geïnteresseerd zijn.» 57

HUMO Nog een laatste vraagje over hét Gentse succesverhaal van nu, het onwaarschijnlijke Soulwax. Hun geluid en look staan ver van Gorki’s bed; hoe kijk jij tegen hun succes aan? De Vos «Mocht ik mijn leven kunnen overdoen, dan zou ik graag de zoon van Zaki zijn. Ik kom uit de Vlaamse grond, terwijl Soulwax, dat is internationale decadentie. Ik vind het geweldig, ik sta ernaar te kijken als naar een wonder, en ik lach me te pletter met Stephen en David. Maar als ik over heroïne zou gaan zingen zoals zij, of – God beware me – trance zou toelaten in Gorki-muziek, dan zou het knudde worden.» HUMO Bedankt voor de goede zorgen.

28-05-2002 »» Humo 3221

JELLE VERMEERSCH

GORKI PLAN B

59

13-04-2004

‘Ik had een wereldster kunnen worden: was ik maar tien jaar vroeger in de muziek gegaan, en had ik maar in het Engels gezongen,’ meende Luc De Vos vorige week nog in Humo. Om het eens in het Engels te zeggen: we think not, en de reden is eenvoudig: in ’s mans universum pendelt men nu eenmaal niet tussen Madison Square Garden, Le Zénith en de Budokan, maar van Reve en Jan De Wilde naar Danny Mommens en de regionale pagina’s van Het Laatste Nieuws (editie Meetjesland). Voor ons niet gelaten, want wij horen liever een sterke plaat van een plaatselijke held dan een kutplaat van een wereldster, en het toeval wil natuurlijk dat wij ‘Plan B’ – de nieuwe Gorki – een behoorlijk sterke plaat vinden. ‘Een schaduw in de schemering’ was al een prima singlekeuze, maar nog veel beter is ‘Engeland’, een staplied voor tijden waarin de meeste mensen wel wat anders te doen hebben dan onder het zingen van liederen langs de wegen te stappen: ‘Een pil geslikt in Amsterdam / Verliefd geworden op een man / Ik ben op weg naar Engeland / Dit gezien en dat gedaan / Rondgezworven langs de baan / Door iedereen voorbijgestreefd / En ook een aanslag overleefd’. Eveneens uitstekend is het internet-rukkers­ anthem ‘Elektronica voor geliefden’, waarin De Vos twijfelt tussen tristesse en hilariteit: ‘De lijn is zo snel, en veel te goedkoop / Ik betaal met geld dat niet bestaat’, zingt hij, en: ‘Ik open haar benen / Ik speel met haar tenen / Ik hou mijn geluk in mijn eigen hand’. Neen, dát hebben die marketeers en sales-types van Telenet en Belgacom ons niet verteld toen ze ons de talloze mogelijkheden van hun fantastische product probeerden probeerden uit te leggen. Om de sfeer niet al te jolig te laten worden, krijgen we daar ook nog de mooie, van weemoed vergeven titeltrack over de eeuwig verloren jeugd bovenop, én ‘Donkere stille gangen’, een Reviaanse treurmars op zijn De Vos’ (‘Donkere stille gangen / De geur van bleke jongens / Er hangt bloemkool in de lucht’). Alleen in het wat warrige ‘Prins van de duisternis’ (een machtige openingsriff à la Pumpkins, en vervolgens niets meer) en ‘Robots in een ruimtetuig’ (goede song, maar zes Duvels is echt te veel als je een tekst zit te schrijven, beste Luc) vervalt Gorki nog heel even in de oude zeren, maar verder hebben wij absoluut niets te mekkeren over ‘Plan B’: De Vos, Eric Bosteels (drums), Luc Heyvaerts (toetsen) en Erik Van Biesen (bas) tonen zich de hele plaat lang een perfect ingespeeld team, de productie van Michel Dierickx is très poppy en geheel vlekkeloos, en gastmuzikanten Jean-Marie Aerts en Frank Clarysse toen datgene waarvoor gastmuzikanten doorgaans ingehuurd worden: uitstekend musiceren. Voldoende argumenten om De Vos als wereldster te blijven behandelen, althans in de wereld tussen De Panne, Maaseik en Groningen. (godb) 13-04-2004 »» Humo 3319

HET EVANGELIE VOLGENS LUC: HET BOEK, DE PLAAT, DE VOS

06-04-2004

‘Ik vergeef God alles wat Hij me heeft aangedaan’ Het was 1990. Ik had toen nog meningen te kust en te keur, en was dan ook niet te beroerd om samen met een kluit andere opinieleiders zitting te hebben in de jury van Humo’s prestigieuze Rock Rally. Een trio boefjes dat naar de naam Gorky luisterde, trad aan op een preselectie in het vervallen skioord Gavere. Het speelde ‘Anja’, een gruizig popliedje waarin het de zin ‘De laatste dans die moet je mij nog schenken’ had vervlochten, een tekstfragment uit de hit ‘De laatste dans’ van het Nederlandse zangeresje Anja. De Vlaamse pop was ineens postmodern, en ik zag meteen enige toekomst in Gorky gloren: ze eindigden toen op de derde plaats, na het inmiddels spoorloze Kitchen Of Insanity, en na Noordkaap, de winnaars. Rudy Vandendaele

06-04-2004 »» Humo 3318

60

Het is 2004. Gorky is allang Gorki, muzikanten kwamen en gingen, maar Luc De Vos, de spilfiguur van de groep, bleef al die jaren overeind. In onze aardappelvelden heeft hij zelfs de status van geliefde volkszanger verworven. De nieuwe cd van Gorki heet ‘Plan B’ en nagenoeg tegelijk is er ook een nieuw boek van Luc De Vos uit: ‘De rest is geschiedenis’, tot een roman verwerkte memoires doorspekt met – hoe heet het? – pensées. Toen hij mij jaren geleden vertelde dat zijn wieg in Wippelgem stond, dacht ik dat hij mij in de maling nam. Wippelgem: ik had er nog nooit van gehoord – het klonk als een dorpsnaam uit de interdiocesane stripalbums van het katholieke rolmodel Jommeke. Maar Wippelgem bleek echt op de schatkaart van het Meetjesland te staan, en De Vos was er warempel opgegroeid. Hij kan me nog méér vertellen. Bijvoorbeeld waarom het motto van ‘De rest is geschiedenis’ een citaat uit ‘A Fairytale in New York’ van Shane MacGowan is: ‘I could have been someone and so could anyone.’ Luc De Vos «Ik had een wereldster kunnen worden. Was ik maar tien jaar vroeger in de muziek gegaan en had ik maar in het Engels gezongen.» HUMO Bij Automatic Buffalo zong je toch in het Engels? De Vos «Ja, maar in die groep had ik altijd het gevoel dat ik nummers van Gorki stond te coveren. Ik ben de cd van Automatic Buffalo nog persoonlijk bij de BBC-radio in Londen gaan afleveren: de producers beloofden ernaar te luisteren, ik zou nog wel van ze horen. Nooit meer iets van vernomen, natuurlijk. ’t Zal allemaal wel de ironie van het lot zijn.» HUMO Ironie is ook jouw lot, heb ik de indruk. De Vos «Ja, maar ik probeer niet alles te ironiseren. Sommige passages uit mijn boek heb ik in alle ernst opgeschreven: mijn fictieve gesprek met Houellebecq, bijvoorbeeld.» HUMO Je slaat er in ieder geval een bijna geleerde, filosofische toon in aan. De Vos «Alles wat ik van Houellebecq gelezen heb, vind ik fantastisch, maar ik ga niet akkoord met zijn visie op het ontstaan van het heelal. Nu ik veertig ben, ben ik vrijwel constant met het heelal bezig. Misschien wel omdat ik mijn einde zie naderen – over een jaar of zestig, hoop ik. »Het heelal is voor mij iets zeer beangstigends, terwijl andere mensen onze nietigheid juist heel bevrijdend vinden. Sommige mensen putten zelfs troost uit de gedachte dat het na dit leven met ons gedaan is. Ik niet. Ik heb zoveel ontgoochelingen meegemaakt en al zoveel achtergelaten dat eigenlijk niet áf is, kortom: ik heb al zoveel tijd verloren dat ik denk dat ik het later allemaal zal moeten inhalen.» HUMO Houellebecq laat geen ruimte voor het mysterie over, terwijl jij juist het mysterie wil bewaren, schrijf je. De Vos «Ik vergeef God – laat ik Hem maar bij Zijn Naam noemen – alles wat Hij mij heeft aangedaan: al mijn teleurstellingen en mislukkingen. Maar ik heb ook fantastische dingen mogen meemaken: een mooie jeugdliefde, bijvoorbeeld, en het feit dat ik popmuzikant mag zijn in deze beroerde tijden. Al 61

twaalf jaar lang, en ik word nog steeds gevraagd! Voor dat alles zou ik ooit een verklaring willen krijgen, en daarbij stel ik me een bandje voor dat wordt teruggespoeld, terwijl God aan mijn zijde zit: ‘Even recapituleren,’ zegt Hij dan. »God kán natuurlijk niet bestaan: de wetenschap heeft dat al voor de volle honderd procent bewezen, en toch kan ik daar geen vrede mee nemen. Daarom denk ik nog het liefste dat de wetenschap ook kan bewijzen dat het universum geschapen is: iets kan niet uit niets ontstaan, hè? Met mijn filosofietje kun je natuurlijk alles bewijzen; ’t is zever, maar toch ben ik eraan gehecht.» HUMO In het slothoofdstuk van ‘De rest is geschiedenis’ beschrijf je je verblijf in Lourdes. Met wat voor instelling ben je daarheen gegaan? De Vos «Ik wou met heel veel compassie en medeleven de volksdevotie aanschouwen. ’t Is allang bewezen dat Bernadette Soubirous, aan wie de Maagd zogezegd verschenen is, een psychiatrische patiënte was, maar toch kan ik de schoonheid van dat gedoe in Lourdes inzien. Het gaat over niets anders dan over het verlangen naar een betere werkelijkheid, en dat verlangen houdt ook mij op de been. Ken je het gedicht ‘The New Jerusalem’ van William Blake? ‘I will not cease from mental fight, / Nor shall my sword sleep in my hand / Till we have built Jerusalem / In England’s green and pleasant land’. Daar kan ik me helemaal in vinden.» HUMO In dat hoofstuk over Lourdes heb je weinig aandacht voor de menselijke ellende die je daar voorbij kunt zien trekken. Een verblijf in Lourdes lijkt voor jou, of voor het personage Vos, vooral een gelegenheid om eens flink te schransen en te slempen. De Vos «Ik heb in dat hoofdstuk expres náást die gehandicapten gekeken, ook wel voor het komische effect. In een droom verschijnt Bernadette aan mij. Ze zegt: ‘Vos, je bent veel te veel met jezelf bezig, maar ik vergeef het je omdat je het mysterie aanvaardt.’ Ben ik egoïstisch? Ach, je kunt de mensen toch niet helpen – iedereen moet maar voor zichzelf zorgen. Mijn moeder zegt altijd: ‘Iedereen kan zalig worden in zijn eigen geloof.’» HUMO Je mag in geen praatprogramma op de televisie verschijnen of je wekt de indruk dat je de kluit zit te belazeren. En nu verwacht je dat we je filosofische gedachtes ernstig nemen, alsof je in intellectueel opzicht echt wil meespelen. De Vos «Wat mijn optredens op de televisie betreft: misschien ben ik ondertussen wel mijn eigen karikatuur geworden, maar ik leg me daarbij neer, net zoals Arno zich er ooit bij heeft neergelegd. Een karikatuur van jezelf zijn heeft ook een positieve kant: je vermijdt er de nuance door, want op de duur nuanceer je alles zodanig dat je helemaal niets meer zegt. Mijn ironie heeft een functie: ik wil er elke zweem van pretentie mee bestrijden, want ik ben als de dood dat iemand mij een pretentieuze kwast zou vinden. En het soort filosofie dat ik in dat gefingeerde gesprek met Houellebecq te berde breng, is niet pretentieus: 06-04-2004 »» Humo 3318

HET EVANGELIE VOLGENS LUC: HET BOEK, DE PLAAT, DE VOS ze is het gevolg van een logische redenering, meer niet, en ieder normaal mens met gezond verstand is daartoe in staat. Meer nog: iedereen zou móéten nadenken over het ontstaan van het heelal.»

06-04-2004

DE GEDROOMDE ZANGER HUMO Om nog eens op dat citaat van Shane MacGowan terug te komen: je bént iemand in Vlaanderen; je hebt je in ieder geval al flink onderscheiden van de gemiddelde inwoner van Wippelgem. De Vos «Ja, maar dat vind ik nu ook weer niet zo’n prestatie. Het cultuurproduct dat ik afscheid, vind ik belangrijker dan mezelf, want – hoe onnozel het ook mag klinken – ik sta niet graag in de belangstelling. Ik klim heel graag het podium op, en ik maak heel graag lawaai, maar alles wat daarnaast gebeurt, hoeft eigenlijk niet voor mij.» HUMO In de belangstelling staan zal toch wel je jongensdroom geweest zijn, durf ik te wedden. De Vos «Dat moet ik toegeven, maar in de praktijk schaam ik me er ook weleens voor. Neem nu gisteren, bij de voorstelling van mijn boek. Kristien ­Hemmerechts sprak de inleiding uit, en ik voelde me toch een beetje beschaamd. Ik vond het fantastisch dat mevrouw Hemmerechts dat deed, maar toch had ik het gevoel dat iets niet klopte: alle ogen waren op mij gericht. »Als ik het podium opklim, doe ik dat puur om in de belangstelling te staan. Ik ben een kind van de jaren zeventig, en ik heb altijd Roger Daltrey van The Who willen zijn – zo naïef was en is mijn drijfveer. Toen ik een jaar of tien was, heb ik in de cinema van Evergem de film ‘Tommy’ gezien, en ik ben daar maandenlang van onder de indruk geweest. Daltrey was een fantastische vent, een engel, een jonge god, en eerlijk: ik wilde ook een jonge god zijn. Nu, fysiek wás ik dat: ik was toen veel magerder dan nu. Maar ik ben erachter gekomen dat ik, om de jonge god te zijn die ik mij droomde, in de eerste plaats liedjes zou moeten schrijven.» HUMO De popmuziek heeft je ongetwijfeld van een heel ander soort leven gered. De Vos «Ik was een drop-out van de universiteit. Ik heb anderhalf jaar geschiedenis gestudeerd, maar eigenlijk heb ik maar één maand de colleges gevolgd. Na twintig jaar is mijn moeder daar nog steeds niet van op de hoogte. Ik kon het gewoon niet, ik durfde het ook niet aan, en dat wist ik al na één dag. Ik was er te jong voor, en ik was ook op het verlammende af verlegen: met andere studenten had ik geen contact. »Daarna ben ik aan vertaler-tolk begonnen, en wonder boven wonder: het eerste jaar was ik geslaagd, maar ook dat kon ik niet volhouden. Het ging mijn petje te boven. Daarna volgden er enkele treurige baantjes: op kantoor bij de spoorwegen, en in de Gentse haven, waar ik kolen moest wegen. Ik had maar één doel voor ogen: popmuzikant worden, maar ik stak er geen poot voor uit. Ik had wel af en toe een groepje, maar ik trof meestal gasten die voor ingenieur studeerden en op cruciale momenten altijd één of ander examen moesten gaan afleggen. 06-04-2004 »» Humo 3318

Of anders moest er weer één naar een trouwfeest, uitgerekend op een avond waarop ik met veel bloed, zweet en tranen een optreden had weten te versieren. Drummers die almaar naar bruiloften moeten: het komt vaak voor. Ik was al achtentwintig toen de eerste plaat van Gorky uitkwam, en dat is veel te laat. Maar lang voor ik zanger in een popgroep werd, vóélde ik mij dus al een zanger in een popgroep.» HUMO ’t Kwam al met al nog goed, maar toch laat je geen kans voorbijgaan om in interviews geringschattend over popmuziek te spreken. Waar is dat voor nodig? De Vos «In verhouding met klassieke muziek stelt popmuziek niets voor: daar ben ik van overtuigd.» HUMO De waarde van popmuziek moet je natuurlijk niet afmeten aan de waarde van klassieke muziek. Dat zou veel te veel eer zijn voor de klassieke muziek. De Vos «Ook waar. Pas op, ik vind popmuziek het mooiste medium dat er is, hoor. Mensen kunnen er gelukkiger van worden, al is dat kunstje dan niet opgenomen in de canon van de Grote Kunst.» HUMO Is opgenomen worden in de canon van de Grote Kunst je motief om literaire boeken te gaan schrijven? De Vos «Neen. Ik geloof ook niet dat de literatuur het geweten van een samenleving is: op de tien miljoen Belgen zijn er maar een paar duizend lezers van literatuur, en nog veel minder geoefende lezers. De overgrote meerderheid vraagt zich af: ‘Who the fuck is Arnon Grunberg?’ En meestal vraagt ze zich zelfs dát niet af. »Los daarvan heb ik veel bewondering voor mensen die goede boeken kunnen schrijven: Louis Paul Boon bijvoorbeeld, misschien omdat ik bij hem niet het gevoel krijg dat ik met Literatuur te maken heb, en er toch van overtuigd ben dat hij de Nobelprijs had moeten krijgen. Als ik hem lees, hoor ik een goede vriend die mij iets interessants te vertellen heeft. Dat staat in schril contrast met de eigenwaan van vooral Nederlandse schrijvers. Ik ben ‘Mijn beter ik’ van ­Renate Rubinstein aan het lezen, dat boek over haar geheime verhouding met Carmiggelt. Die stuurt haar verliefd postkaartjes vanuit bijvoorbeeld Parijs, en op één van die kaartjes schrijft hij: ‘Dit kaartje zal natuurlijk ooit in het literair-historisch museum belanden.’ Dat hij daarmee bézig was! »Heb je ooit ‘Zeeman met boeken’ gezien op de Nederlandse televisie? Toen ik dat programma voor het eerst zag, dacht ik dat het een sketch van ‘Jiskefet’ was. ‘Goed gedaan,’ dacht ik, maar het bleek allemaal echt te zijn. Laatst zei Komrij in het cultuurprogramma ‘R.A.M.’ van de VPRO dat hij allerlei manuscripten zou verkopen, tot de schoolkrant toe waarin hij voor het eerst had gepubliceerd: ‘Die dingen hebben literair-historische waarde.’ Dat is toch gewoon platte pretentie? Ik ga er liever van uit dat het niemand wat kan schelen dat ik een boek heb geschreven.» HUMO Wat je niet belet om het te schrijven. De Vos «Omdat ik nu eenmaal de innerlijke drang voel om van alles te zéggen.» HUMO Kun je dat dan niet in liedjes kwijt? 62

De Vos «Proza is makkelijker. Het Nederlands blijft voor liedjes een moeilijk kneedbare taal: ’t ligt niet voor de hand in tien zinnetjes iets afgeronds te zeggen, iets waaraan je geen woord meer kunt veranderen. De mensen denken dat ik die liedjes uit de mouw schud, maar dat klopt niet. In januari bedenk ik één geschikte zin, in mei voeg ik er nog een paar geschikte zinnen aan toe, en in november maak ik de tekst af: zo gaat het meestal. Aan een prozaboek werk ik met veel meer plezier; ik hou er veel arbeidsvreugde aan over, ’t is te zeggen: het gevoel dat ik gearbeid heb. Ik denk dat ik alleen maar van arbeiden gelukkig word.»

ORGASME MAAL DUIZEND HUMO In ‘De rest is geschiedenis’ heb je het over de prangende greep waarin de CVPstaat ons decennialang gehouden heeft, maar even later stel je vast dat die katholieke zuil tenminste voor de mensen zorgde. De Vos «In deze postmoderne samenleving hebben we heel veel kinderen met het badwater weggegooid, vind ik. Als ik naar de kermis in Wippelgem ga, moet ik altijd weer terugdenken aan al die feesten en bijeenkomsten in de katholieke sfeer, zelfs aan de kerkdiensten. Men hield ons voor dat we ondanks alles bij elkaar hoorden, en dat gaf mij een soort innerlijke vrede en rust. En als we íéts kwijt zijn, is dat het wel. Ik vind het zeer belangrijk dat we decadent zijn en ik-weet-niet-hoeveel seks, drugs en rock-’nroll tot onze beschikking hebben, maar die innerlijke vrede en rust bestaan niet meer.» HUMO Jouw drug is alcohol, neem ik aan? De Vos «Ja, een populaire harddrug. In ‘Trainspotting’ schrijft Irvine Welsh dat je een shot heroïne kunt vergelijken met je beste orgasme maal duizend. Misschien moet ik het maar eens proberen, maar ik ga het uitstellen tot mijn pensionering. Tegen die tijd zal heroïne ongetwijfeld ook legaal zijn.» HUMO Decadentie is in jouw opvatting iets positiefs; in je boek hou je twee decadente rolmodellen uit de jaren zeventig voor ogen: John Travolta en Freddie Mercury. Waarom uitgerekend die twee? De Vos «Omdat die tijdens hun gloriedagen volgens mij de gelukkigste mensen van de wereld waren. Zeker Freddie Mercury verkeerde in die jaren constant in een toestand van dronkenschap.» HUMO Baudelaire heeft ons al voorgehouden constant een toestand van dronkenschap na te streven. De Vos «Dat staat ook in mijn boek, maar ik laat het zeggen door zuster Marceline, een non. Ik hoop dat men mij niet van plagiaat beschuldigt: ’t is iets inter­tekstueels, hè? (lachje) »Ik sta als één man achter de uitspraak dat je elke dag dronken moet zijn, of het nu van de liefde, van de poëzie of van de wijn is. En dat wás Freddie Mercury, die één van mijn helden is, ook omdat ik vind dat popmuziek altijd een ranzig randje moet hebben. Queen was het prototype van de foute groep die toch prachtige dingen heeft gemaakt: ‘Bohe63

‘Misschien ben ik ondertussen mijn eigen karikatuur geworden, maar ik leg me daarbij neer, net zoals Arno er zich ooit bij neergelegd heeft. Mijn ironie heeft een functie: ik ben als de dood dat iemand mij een pretentieuze kwast zou vinden’ mian Rhapsody’, overal ter wereld stukgedraaid en kapotgeknuffeld door foute mensen, is gewoon een fantastisch nummer. En Freddie was een genie én een decadente bruinwerker; honderd kilo cocaïne is door zijn neusgaten gegaan, en ik sta in aanbidding voor hem. Voor mij is hij het prototype van een mens die alles uit het leven heeft gezogen.» HUMO Probeer jij dat ook? De Vos «Ja, en hoe ouder ik word, hoe duidelijker het mij wordt dat ik geen seconde meer te verliezen heb. Als kippen mét een kop moeten we ons in het verderf storten, vind ik.» HUMO Word je in je lust for life niet een beetje geremd door onvoorziene nawerkingen van die katholieke zuil waarvan jij toch een product bent? De Vos «Eén van de mooiste parabels uit het Nieuwe Testament is die van de Verloren Zoon: in de ogen van de katholieken is Freddie Mercury zo’n verloren zoon, maar hij kán en mág terugkeren, en waarschijnlijk zullen ze hem zeggen dat God hem zijn zonden vergeven heeft. Nu zit Freddie wellicht in de hemel. Ik blijf erbij: ’t is een fantastische godsdienst. En hoe decadent ik ondertussen ook mag zijn, het katholieke arbeidsethos zit er bij mij nog heel erg in.» HUMO Omdat je hem van huis uit hebt meegekregen. De Vos «Wellicht wel. Mijn vader werkte in de fabriek, en tegelijk had hij thuis nog een paar koetjes; dat was in die tijd niet ongewoon in mijn streek. Hij is in ’71 gestorven, hij was vijfenvijftig, en pas toen heeft mijn moeder gezegd: ‘Weg met die koeien.’ »Mijn ouders hadden zeven kinderen; ik was de jongste, een nakomer dan nog wel. ’t Was een zeer warm nest, en die vorm van samenleven vind ik nog altijd aanbevelenswaardig: men deed er ‘stil en ongedwongen’ alles voor elkander. Maar toch heb ik me, achteraf bekeken, ook door mijn milieu verraden gevoeld: mijn broers en zussen lijken vergeten 06-04-2004 »» Humo 3318

HET EVANGELIE VOLGENS LUC: HET BOEK, DE PLAAT, DE VOS te zijn waar ze vandaan komen. Ik niet. Toen het bos, het sprookjesbos, dat zich achter ons huis uitstrekte werd gerooid, juichten mijn moeder en broers dat toe – ik schrijf erover in ‘De rest is geschiedenis’. Ze waren blij dat dat negentiende-eeuwse landschap ophield te bestaan, maar de gemeenschap die erbij hoorde, hield meteen ook op te bestaan. Als kind zag ik dat onheil al aankomen. Ik heb daar later nog met mijn broers en zussen over proberen te praten, maar ze lachten me uit. Zij waren blij dat de weide verkaveld werd: zij vonden het een hele vooruitgang.»

06-04-2004

VADERLIEFDE HUMO In ‘De rest is geschiedenis’ verwerk je veel jeugdherinneringen, terwijl uit een aantal songs van ‘Plan B’ toch een zucht naar vergetelheid blijkt, zelfs naar de ultieme vergetelheid. De Vos «Ik ben nog altijd een zeer gezonde boerenjongen die vrijmoedig naar de toekomst blikt: mensen die uit vrije wil afscheid van het leven nemen, kan ik zeer moeilijk begrijpen. Maar het leven is voor mij ook een bron van onrust. ‘Mocht het afgelopen zijn, dan zal ik een zucht van opluchting slaken,’ denk ik geregeld, vooral als ik vroeg op moet en doodmoe ben. Zo van: ‘Oef! Het is voorbij. Eindelijk mogen we rusten.’ Die onrust heeft weer te maken met mijn drang om zoals Freddie Mercury te zijn. Ik heb al die fantastische momenten mogen meemaken: zoals die jeugdliefde met Bethsabee, die ik in mijn boek beschreven heb. Dat soort piekervaringen maakt je leven zinvol, vind ik, en ik streef ze dan ook constant na.» HUMO Je schrijft dat je nog maar een paar keer iets of iemand hebt gehaat, en merkwaardig genoeg vergelijk je dat haatgevoel met de prille verliefdheid op een bakvis. De Vos «Die keren dat ik gehaat heb, voelde ik een soort warmte in mijn buik: ’t is een zeer mooi gevoel, een puur gevoel ook. Je kunt er dus maar beter mee oppassen.» HUMO Wie of wat heb je intens gehaat? De Vos «Mensen uit mijn naaste omgeving die mij constant uitlachten: alles wat ik zei of deed, vonden ze onnozel. Het eeuwige laconieke toontje waarop ze zeiden dat ik het nog ver zou schoppen met mijn gitaartje vond ik vernederend, want ze raakten aan het mooiste wat ik in me had, en aan het liefste wat ik deed: muziek maken. Daar kwam bij mij zo’n puur, zo’n verstikkend haatgevoel van dat het bijna brandende liefde werd. Enfin, de mensen over wie ik het nu zonder namen te noemen heb – familieleden – zie ik bijna nooit meer.» HUMO Je vader ging vroeg dood, zei je. Was dat een groot probleem voor het jongetje van acht dat je toen was? De Vos «Neen. Ik zag hem toch al weinig: hij was altijd aan het werk. Laten we zeggen dat we een gezonde boerenrelatie hadden. »De dood van mijn vader had één belangrijk gevolg: ik moest naar de kostschool, en over die periode heb ik het liedje ‘Donkere stille gangen’ geschre06-04-2004 »» Humo 3318

ven. Ik wil verder niet zeuren over die periode, want ze is voorbij. Ik heb er een welbepaalde visie op onderwijs aan overgehouden: mijn zoon – hij is nu drie – moet van mij niet naar school, en hij hoeft ook geen diploma’s te verwerven. En als hij zestien is, mag hij naar hartenlust roken en drinken. Ik maak maar een grapje, hoor, maar toch ook weer niet: ik heb onder de morele druk van die school van alles gemist, en ik wil niet dat mijn zoon hetzelfde zou overkomen. Voor mij telt de universiteit van het leven, en zelfs aan die universiteit ben ik gebuisd (lacht).» HUMO In je boek breng je je vader in een idyllische sfeer in herinnering, haast in een soort droombeeld: je beschrijft hoe hij samen met jou langs de koekoeksbloemen wandelde. De Vos «Ik hield veel van die man, maar we gaven elkaar geen kussen en we knuffelden niet. Dat doe ik ook niet met mijn moeder. Ik nam eens een vriend mee naar huis. Ik zei: ‘Dag ma,’ en hij vroeg verwonderd: ‘Geef jij je moeder dan geen kus?’ Ik heb hem toen geantwoord: ‘Als jij mij een miljoen geeft, dan wil ik mijn moeder wel een kus geven.’ Op het platteland werd dat gewoon niet gedaan, punt uit. Integendeel: almaar godverdegodveren en roepen en tieren, die katholieken. En toch ben ik er zeker van dat we elkaar zeer graag zagen. »Na mijn vaders dood denk ik dat ik een week lang heb gehuild, maar daarna niet meer: ik was een kind in een paradijselijke omgeving; ik zag dat het leven onverminderd doorging, ook zonder hem. Er zijn mensen die op latere leeftijd naar hun vroeggestorven vader terugverlangen, maar ook dat is mij tot nog toe niet overkomen. Ik schrijf nu wel over hem, maar afstandelijk: ik hou hem vaag. Zo schrijf ik over de liefde: ik bekijk ze van een afstand, hou het bondig, en probeer er vooral niet over uit te weiden. Het beeld dat ik met hem langs die koekoeksbloemen loop, zegt voor mij al veel. »Mijn vader was geen allesoverweldigende figuur in mijn leven, maar is er in het leven wel iets allesoverweldigends? Ik ben ook vader geworden, drie jaar geleden: de geboorte van mijn zoon Bruno gaf mij een allesoverweldigend gevoel, dat wel, maar daarna ga je toch weer over tot de orde van de dag. Wat echt allesoverweldigend is, kun je volgens mij niet in woorden vatten.» HUMO Doordat je vader zo vroeg is weggevallen, zal je moeder wel een ingrijpender rol in je leven hebben gespeeld, veronderstel ik. De Vos «Dat is waar. Ze is al zeer oud nu: zesentachtig. Almaar dichter bij het onvermijdelijke. Ik denk daar veel aan: ‘Wat ga ik doen als mijn moeder er niet meer zal zijn?’ En: ‘Zal ik haar ooit terugzien?’ Honderd procent kans dat ik haar nooit meer terugzie, hè?» HUMO In je boek laat je haar zeuren over je carrière, je laat haar zelfs je carrière betwijfelen: ze meent te zien dat je minder gevraagd wordt door de televisie, dat je aan het achteruitkachelen bent. De Vos «Ja, dat is op waarheid gebaseerd: ze zeurt veel, en dat weet ze, maar ik hoop toch ook dat het 64

ondertussen duidelijk is dat ik haar supergraag zie. Natuurlijk is ze teleurgesteld omdat ik niet geworden ben waar zij van droomde: een wetenschapper, bijvoorbeeld. Ik heb voor een beroep gekozen dat, op de ranglijst van status, net onder dat van journalist staat.» HUMO Zie je het als een beroep? De Vos «Ik zou het zelfs met een zekere trots een beroep willen noemen, ook al omdat ik mij er al twaalf jaar in staande hou, en omdat ik er een zeker vakmanschap in heb ontwikkeld. Mocht je mij vragen: ‘Schrijf tegen morgen eens een liedje over dit of dat,’ dan zou ik dat kunnen. Maar of ik er tevreden over zou zijn, dat is een ander paar mouwen.»

COPULEREN OP DE ACHTERBANK HUMO Het Wippelgem van je kindertijd is je verloren paradijs. Je had er evengoed nog steeds kunnen wonen, maar je woont in Gent. De Vos «Ik moet weer naar Freddie Mercury verwijzen: in de stad kun je elke dag van het ene feest naar het andere gaan, en soms om zes uur ’s ochtends op handen en voeten naar huis kruipen. Op het platteland zit dat er niet meteen in. Hoe ouder ik word, hoe vaker ik feestvier: ik kan hier bij wijze van spreken morgen in de Capitole naar Charles Aznavour gaan kijken en twee uur later naar de Culture Club gaan, de derde meest hippe discotheek van Europa. Gent is tegenwoordig dé stad in Vlaanderen, hier gebeurt het, en het bewijs is geleverd: negentig procent van de Gentse groepen die aan de Rock Rally hebben deelgenomen, werden geselecteerd. En nu jij!» HUMO Ach, dat is een golfbeweging. Volgend jaar is Kortrijk misschien aan de beurt, of godbetert: Mechelen. De Vos «En toch vind ik het fantastisch.» HUMO Je bent behalve een gezonde

65

boerenjongen ook een man van veertig, getrouwd, vader van een kind. Wat heb jij eigenlijk in de zogeheten Culture Club, derde meest hippe discotheek van Europa, te zoeken? Wat doe jij tussen de jeunesse dorée die zich aan urban music beroest? De Vos «Ze laten mij er binnen omdat ze zien dat ik vol levensvreugde meedans met al die prachtige jonge mensen. Ik probeer van alles in te halen wat ik vroeger heb gemist. Ik heb mijn onmiddellijke omgeving opgedragen mij meteen te waarschuwen als mijn gedrag in de Culture Club belachelijk zou worden, maar wie kan er nu boos worden op iemand die zich te pletter amuseert? »Het liedje ‘Verboden terrein’ gaat over de geheime codes van de jonge mensen die ik in de Culture Club zie: ze tonen nooit gevoelens, maar toch hebben ze seks met elkaar. Vroeger moest ik me uitputten in liefdesverklaringen als ik een meisje wou benaderen, en daarna ook nog eens liefdesgedichten voor haar schrijven, maar daar zijn die jongelui allang overheen: jongen ontmoet meisje of omgekeerd, en vijf minuten later liggen ze al te copuleren op de achterbank van een auto. Niet dat ik dat ook al gezien heb, maar toch vind ik het fantastisch. Enfin, zelf moet ik er natuurlijk niet aan beginnen. In de Culture Club probeer ik zoveel mogelijk de onnozelaar uit te hangen, en aan mijn maat vraag ik soms...» HUMO Ene Danny, die je ook in je liedje vermeldt. De Vos «En ook in ‘De rest is geschiedenis’, waarin hij Danny Mosterdzaad heet. Het betreft de legendarische Danny Mommens van dEUS en Vive La Fête. Aan hem vraag ik dan: ‘Heb ik vanavond al genoeg onnozel gedaan?’ Zijn antwoord luidt meestal: ‘Neen, nog niet.’» HUMO Het liedje ‘Elektronica voor geliefden’

HET EVANGELIE VOLGENS LUC: HET BOEK, DE PLAAT, DE VOS gaat over moderne seks: masturbatie aan de hand van het internet, surfrukken. De Vos «Ik heb nu zes maanden internet en nog nooit heb ik naar pornosites gesurft. Als ik er toevallig eens op botste, vond ik er niks aan; mijn eigen fantasma’s zijn veel erotischer, veel seksueler. »Maar ‘Elektronica voor geliefden’ gaat eigenlijk over moderne communicatietechnieken die ons niets bijbrengen. De gsm is daar een ander voorbeeld van: die is uitgevonden om de 100 te bellen als je je been gebroken hebt. Wat is er godsnaam dringend als het leven zijn gewone gang gaat? En wat hebben al die mensen aldoor te vertellen met de gsm? Haast niemand beseft dat je voor al dat nodeloze getelefoneer ook masten nodig hebt. Base heeft ooit op een walgelijke manier reclame gemaakt: op een affiche zag je een fantastisch mooi bos, een sprookjesbos. En daarboven stond: ‘Covered by Base’. Dat betekent dat eventjes buiten beeld zo’n verschrikkelijke mast oprees. De smeerlappen! Ik word razend en fysiek onwel als ik eraan denk.»

PLAN BREZJNEV

hebben allemaal wel een cd van bijvoorbeeld Louis Neefs in huis. Dat wéét ik. Mooie liedjes zijn mooie liedjes, en hun schoonheid wordt ook door alternativo’s erkend. Ik vind natuurlijk dat je niet te ver moet gaan: Will Tura heeft misschien wel een paar mooie nummers gemaakt, maar die wegen niet op tegen de onwaarschijnlijke hoop rommel die hij om platcommerciële redenen heeft afgescheiden.» HUMO De vlezige kop van Leonid Iljitsj Brezjnev prijkt op het hoesje van ‘Plan B’. Waarom? De Vos «Op de duur voel je verdomme zelfs nostalgie naar de dictators van vroeger. Maar goed: eigenlijk vond ik hem een mooie vent, een reus van een vent. ‘Plan B’ is voluit ‘Plan Brezjnev’. Die communistische dictators hadden altijd plannen – vijfjarenplannen – en zoiets werkt natuurlijk nooit. Het liedje ‘Plan B’ gaat over ouder worden: Plan A is mislukt, diep in je hart wist je dat het gedoemd was te mislukken – de jeugd gaat onherroepelijk voorbij – en daarom schakel je over op Plan B: ‘Berusten in de dingen die voorbijgaan / Berusten in wat je hebt gehad’. Met andere woorden: maak geen plannen meer.»

06-04-2004

HUMO Gorki, né Gorky, betaat al twaalf jaar

als professionele band, wat in de popwereld van vandaag verbazend lang is. Heb je er een idee van waarom jullie al die tijd overeind zijn gebleven? De Vos «De laatste jaren hebben wij ons succes aan het internet te danken, volgens mij. We worden geweldig veel gedownload, waardoor we voor onze optredens, in wat voor parochiezaal dan ook, gemiddeld duizend man trekken. Ik ben dus blij met de verspreiding van onze muziek op het internet.» HUMO Maar veel platen zul je wel niet meer verkopen, terwijl er van jullie eerste plaat, uitgebracht voor het internet wijdverbreid was, nog vijftigduizend over de toonbank zijn gegaan. De Vos «Ik voel me rijk, ook zonder die platenverkoop: ik heb praktisch geen kosten, ik ga nooit op reis, ik heb geen gsm, en ik kan me niet voorstellen dat ik een nieuwe fauteuil zou kopen als de oude nog niet helemaal doorgezeten is. En ik ben vooral rijk omdat ik elke dag liedjes kan zitten schrijven: die vrijheid is onbetaalbaar. Ik heb een eigen stijl, een eigen idioom ontwikkeld, en niemand zal ooit een betere zanger van Gorki zijn dan Luc De Vos. Gorki zit tussen de mainstream en de alternativo’s in: ik vraag me niet eens af of dat een goeie positie is. Ik wil wel dat groepen die ik apprecieer ook mijn muziek appreciëren, maar als een oma me zegt dat ze onze cd voor haar kleindochter heeft gekocht, ben ik ook al blij. »Ik heb altijd wel een populaire zanger willen zijn. Het mooiste popprogramma dat er ooit is geweest, was ‘Top of the Pops’, toen Engelbert ­Humperdinck op één stond en The Beatles op twee. Ik hield ook van radioprogramma’s waarin zowel Deep Purple als Charles Aznavour werd gedraaid: dat kan nu niet meer, want de formats heersen overal. Doodjammer. En de gasten die alternatieve muziek maken, Daan Stuyven bijvoorbeeld, of mijn maat Tom Pintens, 06-04-2004 »» Humo 3318

66

JELLE VERMEERSCH

67

06-06-1974 »» Humo 1761

Luc De Vos

OVER DE TIEN PLATEN DIE ZIJN LEVEN VERANDERDEN Het was Luc De Vos zelf ontgaan, maar Gorki bestaat vijftien jaar. Aan het sabbatsjaar van de groep komt op 7 augustus een einde met hun optreden op het Dranouter Folkfestival (‘Het wordt iets met een fanfare en Stef Kamil Carlens,’ aldus Vos). Binnenkort verschijnt ook Vos’ vierde boek, en na de festiviteiten worden de opnames van de volgende Gorki-plaat – met Jean-Marie Aerts aan het roer – naarstig voortgezet. ‘Ik móét hard werken,’ zegt De Vos, ‘ik ben veertig nu, en vóór mijn vijftigste wil ik de Nobelprijs gewonnen hebben. De Nobelprijs Natuurkunde, meer bepaald: al mijn liedjes en boeken gaan over de natuur.’ De Tien Platen waardoor het allemaal zover is kunnen komen.

26-07-2005

Jurgen Beckers

‘MEDDLE’ PINK FLOYD Luc De Vos «Ik heb lange tijd zelf geen lp’s hoeven te kopen omdat ik het zevende kindje was – ik heb via mijn oudere broers en zusters zeer bewust de jaren zestig meegemaakt. Het eerste wat ik mij herinner, is ‘Strawberry Fields’ en ‘Penny Lane’ van The Beatles, ik moet vier geweest zijn. Pas vanaf mijn twaalfde ben ik zelf singles en lp’s beginnen te kopen, en toen waren de jaren zeventig al ver gevorderd. Mijn eerste single was ‘Go Your Own Way’ van Fleetwood Mac, de eerste lp ‘Meddle’ van Pink Floyd, mij aangeraden door vrienden die iets intellectueler bezig waren dan ik. Ik was meer Abba-minded, maar ik móést meedoen. Ik vond ‘Meddle’ wel meteen goed, vooral de openingszin: ‘One of these days, I’m going to cut you into little pieces’. Ik had op mijn twaalfde blijkbaar al smaak. »Nu ja, op je twaalfde vind je alles goed, en gitaarsolo’s en songs van meer dan twintig minuten konden toen nog, de punk was nog niet geweest. Ik heb ‘Meddle’ niet meer: uitgeleend en nooit meer teruggezien. Uitlenen is weggeven.»

‘PARSIFAL’ ELLY & RIKKERT De Vos «Mijn tweede lp heb ik helemaal grijsgedraaid. Uit ’71. Ik heb ’m hier voor mij liggen, sta mij toe te citeren uit mijn lievelingslied, ‘De godin van de liefde’: ‘O de godin van de liefde / Gaf mij het leven 26-07-2005 »» Humo 3386

op het land / En ik zal nooit meer teruggaan / Naar het grote misverstand’. Elly en Rikkert waren hippies, en ik denk dat ik er ook eentje geweest was, mocht ik tien jaar vroeger geboren zijn. Ik zou naakt hebben staan dansen op festivals, zeker weten. Alleen al de titels van de liedjes op ‘Parsifal’ zijn geweldig: ‘Godin van de liefde 1’, ‘Godin van de liefde 2’, ‘Parsifal’ zelf, ‘De zilveren trein’, ‘Boodschap aan de zeemeermin’. Als ik eraan terugdenk, kon in die tijd eigenlijk vrij veel: Pink Floyd broederlijk naast Elly & Rikkert. Zelfs naar de mis gaan mocht toen nog. Done and not done, dat liep allemaal door elkaar. Bij Elly & Rikkert ben ik verzeild geraakt dankzij de Chiro-jeugd.»

‘LIVE AT BUDOKAN’ CHEAP TRICK De Vos «De vierde plaat die ik heb gekocht, we zitten al in ’79, want ik had toen nog niet zoveel geld. Het was de periode waarin ik échte muziek begon te ontdekken. ‘I Want You to Want Me’ was de grote hit toen, en ik weet nog perfect waar ik het voor het eerst hoorde: op mijn allereerste thé dansant in Scheldewindeke. Ik heb die avond ook voor het eerst gekust, op ‘I Want You to Want Me’ uiteraard. Ik had niet eens een echt lief, seks was het laatste waar ik aan dacht, maar mijn maat had een zus, en daar heb ik dan maar mee gekust, omdat dat zo hoorde. In die tijd was ik eigenlijk homo, van mijn zestiende tot mijn achttiende was ik verliefd op jongens uit mijn klas – maar dat heeft verder niets met Cheap Trick te maken, al waren dat natuurlijk ook schone jongens. »Op ‘Live at Budokan’ staat ook het fantastische 68

lied ‘Surrender’, dat The Romans ooit nog uitstekend gecoverd hebben. Ik speelde zelf nog niet, maar onder invloed van Cheap Trick en Rick Nielsen met zijn gitaar met zes halzen heb ik mij ook een gitaar aangeschaft.»

‘TOMMY’ THE WHO De Vos «Toen ik twaalf was, gingen we met de Chiro naar de bioscoop in mijn geboortedorp Evergem om ‘Tommy’ te zien. Ik was er helemaal ondersteboven van. De lp ligt hier voor mij, maar ik heb ’m in geen twintig jaar meer opgezet. Destijds kende ik de hele plaat vanbuiten, nu alleen nog stukken... (citeert) ‘I was listening to you, I get the music... (begint te mompelen) I yeah, O, I get the more...’ Ja. Ik heb nooit heelder oeuvres gekocht omdat mijn smaak erg eclectisch was. Ik hield zowel van Abba als van The Who, en bij The Who was ik natuurlijk direct verliefd op Roger Daltrey. Ik vermoed dat ik nog steeds homo was. Echt wel een prachtige vent, Daltrey. Bij The Who móést je ook kiezen: Pete Townshend of Roger Daltrey. »‘Tommy’ deed mij inzien dat popmuziek decadent mag zijn. Mijn allergrootste held is eigenlijk Freddie Mercury, en Mercury heeft alles geleerd van Roger Daltrey. Dat decadente, homoseksuele, nietironische en niet-cynische. Ik vind: als rockster hoef je niet cool te zijn, integendeel, je moet alles zeggen wat je denkt, extravert zijn. Mercury en Daltrey zijn daar de typevoorbeelden van. Als je het lef hebt om op een podium te springen, maak het dan ook waar, en sta daar niet naar je shoes te gazen. Sinds ik Daltrey ken, hou ik niet meer van de cynische, filosofische man op de achtergrond. »Onlangs ben ik hier in Gent naar ‘Tommy – The Musical’ gaan kijken: weerzinwekkend. Al mijn vooroordelen over musicals werden bevestigd. Het werd gespeeld door een musicalgezelschap uit Londen, maar de enige echte Tommy is natuurlijk Roger Daltrey.»

‘ON THE LEVEL’ STATUS QUO De Vos «Jij van Humo vraagt mij nu naar mijn voorkeuren, maar eigenlijk zit ik hier te praten over een leeftijd waarop je volgens mij nog helemaal geen voorkeuren hébt. Ik hield van popmuziek in al zijn aspecten, en alles wat mij werd aangeboden, vond ik goed. Had men mij toen naar Joy Division laten luisteren, dan had ik dat ook fantastisch gevonden. Joy Division is mij nooit aangereikt, ‘On the Level’ van Status Quo, met daarop onder andere ‘Down Down’, wel. Een vriend had die plaat, en enkel en alleen daarom moest ik ze ook hebben. Iedereen had toen schijnbaar dezelf69

‘D e tijd dat ik nog homo was’ de twintig platen. Nu ja, het aanbod was ook kleiner. Als iemand iets tof vond, vond meteen de hele vriendenkring dat tof. Status Quo, dat was Francis Rossi en Rick Parfitt, maar ik zie hier op de hoes nog twee andere hippies staan, en die heten blijkbaar Alan Lancaster en John Coghlan. Luc De Vos staat er ook, maar dat heb ik er zelf opgeschreven.»

‘IN ROCK’ DEEP PURPLE De Vos «De enige plaat van Deep Purple die ik heb. Er staan maar zeven liedjes op, waaronder ‘Child in Time’. Deep Purple heeft in mij de liefde voor de gitaar doen ontbranden. De legendarische solo van Ritchie Blackmore in ‘Child in Time’ heb ik toen leren spelen. Gitaar is gewoon de max, mensen die geen gitaar spelen begrijpen niet hoe lekker het is aan die snaren te zitten pulken. »Door Deep Purple heb ik tot op de dag van vandaag de neiging heavy metal tof te vinden. Ik heb onlangs nog een metalplaat gekocht: ‘Leviathan’ van Mastodon, het nieuwe Metallica, gasten van rond de twintig die het gaan maken. Ten tijde van ‘In Rock’ was Ritchie Blackmore ook nog maar een mannetje van achttien. (Enthousiast) Er was een tijd dat ik de namen vanbuiten kende van elk lid van elke groep waarvan ik een plaat had. Wacht, we testen het – ik doe mijn ogen dicht...: Ritchie Blackmore op gitaar, Ian Paice drums, Ian Gillan zang, euh... (denkt na) John Lord op de Hammond, en natuurlijk Roger Glover op bas. Man, man, man, wat een groep. En met ‘In Rock’, als ik even sociologisch uit de hoek mag komen, zat mijn eerste periode als platenkoper erop.»

‘LANDING ON WATER’ NEIL YOUNG De Vos «Van ’75 tot ’79 kocht ik lp’s, en vervolgens tien jaar niks meer. Dat viel samen met een donkere periode in mijn leven waarin ik simpelweg niks deed. Er is één uitzondering: in 1986 heb ik ‘Landing on Water’ van Neil Young gekocht. Compleet not done. Ik heb dat toen tegen niemand durven te zeggen. Anderzijds: ik had in die tijd geen vrienden, iedereen was uit mijn leven verdwenen. Ik was een heel eenzaam jongetje en had 26-07-2005 »» Humo 3386

LUC DE VOS OVER DE TIEN PLATEN DIE ZIJN LEVEN VERANDERDEN

op de radio een paar keer Neil Young gehoord. ‘Violent Side’ vond ik het mooiste liedje aller tijden, en dat bleek op ‘Landing on Water’ te staan. Ik heb die lp gekocht en verstopt. Neil Young was toen al op zijn retour, maar dat wist ik niet. Hij had zijn hippiebestaan achter zich gelaten, zijn haar kort laten knippen, en op de hoes draagt hij zelfs een bril. De enige plaat die ik in de jaren tachtig heb gekocht, met uitzondering van het volledige oeuvre van The Smiths.»

26-07-2005

‘THE QUEEN IS DEAD’ THE SMITHS De Vos «Dankzij The Smiths zag ik plots het licht, ik was al twintig toen, een echte laatbloeier. Ik zat op de tolkenschool en was constant verliefd op meisjes. Ineens was ik geen homo meer. »Het is met die opleiding helemaal verkeerd afgelopen, maar in de kantine stond de radio altijd op, en daar heb ik voor het eerst The Smiths gehoord – het heeft mijn leven grondig veranderd. The Smiths is geen popmuziek maar commentaar op popmuziek, metapopmuziek, postmodern. Ik kan het niet goed uitleggen, ik zou er eens een essay over moeten schrijven. The Smiths maakten liedjes over een vicar in a tutu, een pastoor die in een balletrokje de mis opdraagt. Dat vind je niet zo veel in de popmuziek – want dat blijft het: fantastische popmuziek. ’t Is geen avant-garde of kunst, want daar hou ik niet van. The Smiths overstijgt alles. »Er lopen in de muziekwereld maar weinig mensen rond met zo’n goeie smaak als Morrissey. Al hun hoezen zijn geniaal, de mooiste foto’s aller tijden. Op de hoes van ‘The Queen Is Dead’ staat Alain Delon, zó goed gevonden. The Smiths is wellicht de beste popgroep aller tijden, ook al wil ik dat soort uitspraken liever niet doen: in de popmuziek is er geen hiërarchie, iedereen doet mee, en alles heeft zijn waarde. Van een groep als Queen vond ik het net tof dat ze ook heel veel slechte dingen maakten. »Het enige wat ik niet goed vond aan The Smiths, was het kapsel van Morrissey en zijn bijpassende vestimentaire flirt met rockabilly. Ik ben zijn solocarrière nog een tijdje blijven volgen, maar uiteindelijk heb ik hem uit het oog verloren omdat ik zelf een wereldberoemde rockster aan het worden was. Vanaf dan moest ik doen alsof ik een zeer brede smaak had en ben ik dingen van Sonic Youth en zo beginnen te kopen.»

‘NEW PARADE’ THE SHEILA DIVINE De Vos « Bij vrienden zie ik vaak dat ze rond hun vijfentwintigste de popmuziek laten vallen. Bij mij is het andersom gegaan: met de dag ga ik er meer van houden. Ik ben veertig nu en ik koop meer cd’s dan ooit tevoren. The Sheila 26-07-2005 »» Humo 3386

Divine heb ik vijf jaar geleden ontdekt met ‘New Parade’. Ik was er helemaal kapot van en veronderstelde dat ze wereldberoemd waren. Ik werkte destijds samen met Chantal Pattyn voor een programma op Studio Brussel, en op een dag kwamen die gasten op bezoek en bleek dat ze helemaal niet beroemd en rijk waren: alleen in België sloeg hun muziek een beetje aan. Ik dacht echt dat The Sheila Divine gigantisch groot zou worden, maar nee dus. Zanger Aaron Perrino bleek een sociaal gestoord kieken te zijn, alleen kon hij toevallig fantastisch zingen en geweldige teksten schrijven. Van de weeromstuit heb ik besloten om, na tien jaar in het Nederlands te hebben gezongen, een Engelstalig groepje op te richten: Automatic Buffalo, naar de gelijknamige, fantastische song van The Sheila Divine. Ik vond dat ik het recht had dat even te doen. Aaron Perrino was vereerd, maar tegelijk vond hij het waarschijnlijk ook een beetje geschift dat een Vlaamse zanger plots zijn grootste fan was. »The Sheila Divine bestaat intussen niet meer. Aaron Perrino is wel nog met muziek bezig, hij heeft zelfs meegespeeld op de nieuwe plaat van Arsenal. Die gasten zijn ook hevige fans van The Sheila Divine. »Aaron Perrino heeft mij op Axion Beach ooit nog mee op het podium gevraagd – we kenden elkaar intussen – maar ik durfde niet. Dat gebeurt me wel vaker: dat ik de dingen die ik moet doen, niet durf te doen.»

‘MELLON COLLIE & THE INFINITE SADNESS’ SMASHING PUMPKINS De Vos «Voor mij dé plaat van de jaren negentig. Ik ben onlangs in de Vooruit nog naar Billy Corgan gaan kijken. Ik vond het heel goed, maar er was weinig volk. Vijfhonderd mensen die bovendien allemaal om liedjes van Smashing Pumpkins stonden te roepen. Corgan heeft een speech van zeker een kwartier gehouden: ‘Jongens, ik weet niet of jullie het gehoord hebben, maar Smashing Pumkins bestaat niet meer...’ Hij heeft zijn nieuwe plaat – die toen nog niet uit was – er helemaal door gejaagd. Ik vond het goed. Echt New Order eigenlijk. Iedereen denkt dat Smashing Pumpkins heavy metal was, maar Corgan is een kind van de jaren tachtig en een grote fan van eightiesbands, Depeche Mode – iets wat ik trouwens nooit heb begrepen – incluis. »Zelf zanger zijnde heb ik enorm veel respect voor de melodieën van Corgan, die man kan in mijn ogen niets fout doen. He can write a decent tune. Ik vind de Pumpkins ook beter dan Nirvana. ‘Mellon Collie’ duurt bijna drie uur en staat vol hemelse melodieën, ’t is bijna klassieke muziek. En de titel vat mooi samen waar popmuziek doorgaans over gaat. Met de jaren wordt een mens cynischer, de grote gevoelens uit de puberteit komen niet meer terug. Geluk is iets voor vrouwen en kinderen, en liefde is voor homo’s. En daarmee zijn we helemaal rond. Popmuziek is de ideale remedie tegen dat soort cynisme: het is wild, jong, onnozel, en heel af en toe intelligent.» 70

JOHAN JACOBS

LUC DE VOS, VOOR ZICHZELF GEENSZINS EEN UITZONDERING MAKEND:

‘Een mens kan niet egocentrisch genoeg zijn’ ‘In de wolken’ heet het zevende nummer op ‘Homo erectus’, de nieuwe plaat van Gorki. ‘Naar Baikonoer had ik moeten gaan / Om kosmonaut te worden / En ontploffen in het heelal / Maar het is nu te laat / Om te doen wat moest / Ik had het moeten doen / Toen ik nog alles kon / Maar ik ben in de wolken / In deze nacht /Ik ben in de wolken / Het is volbracht’. We hebben erover nagedacht: het kan niet anders of Luc De Vos schreef ‘In de wolken’ op zijn fiets, ’s nachts, huiswaarts kerend van een dansgelegenheid waar hij net zijn laatste dubbele Johnny Walker Black Label on the rocks achterover had geslagen op Jay-Z’s ‘99 Problems’, of iets van die strekking.

10-01-2006

Katia Vlerick

Op hetzelfde moment moet hij op het idee voor de pakkende hoes van ‘Homo erectus’ gekomen zijn: een beeld van kosmonaut Joeri Gagarin, op 12 april 1961 in het busje naar de Vostok 1, de raket die hem kort daarna als eerste mens de ruimte in zou schieten. Luc De Vos «Ik heb me voor één keer heel nadrukkelijk bemoeid met het artwork: het moest Joeri Gagarin worden. Veel teksten gaan over hem, en toen ik die foto van die mooie, fiere, beetje macho jongen zag, viel de titel me te binnen. Aan een homo erectus is nog flink wat werk, maar hij loopt wél al mooi rechtop.» HUMO Is Gagarin een held van je? De Vos «Toch wel. Ik heb me niet speciaal verdiept in de man, maar ik hou van de mythe. Eén van de vele fascinerende stadslegendes over hem meldt dat ze hem van op de grond vroegen of hij God al gezien had. Waarop Gagarin: ‘Die is hier in geen velden of wegen te bespeuren.’ (lacht) Wat met God lachen

paste natuurlijk mooi in het kraam van het communisme. Gagarin zou later aan lagerwal zijn geraakt en op een dag strontzat in zijn Mig zijn gekropen en vervolgens neergestort. Dat is zeker niet waar, maar ik ben dol op die anekdote: ladderzat rondvliegen met een straaljager, absurder kan je toch niet bedenken? »Gagarin staat ook voor de mythe van de moderniteit, voor de jaren zestig. Die heb ik niet heel erg bewust meegemaakt, maar ik heb er wel een slag van meegekregen. Ik ben eigenlijk al heel mijn leven bezig mijn verleden te recapituleren. Misschien maak ik over veertig jaar een plaat over 9/11, maar nu zit ik pas aan mijn jeugd in de jaren zestig en zeventig. Je hebt van die mensen die iets meemaken en er meteen over schrijven, maar zo zit ik niet in elkaar. Volgens mij is het ook beter alles eerst wat te laten rusten. Na verloop van tijd komt er aanvaarding bij, en melancholie, en daar profiteer ik van.» HUMO Uit veel nummers op deze plaat spreekt

72

inderdaad aanvaarding. Sluit je een periode af? De Vos «Misschien wel. Als je eenmaal de veertig voorbij bent, heb je al enorm veel beleefd – zelfs ik heb het gevoel van: seen this, done that. Jong zijn heeft zijn voordelen: je beleeft alles voor de eerste keer, emoties zijn heel hevig. Het grote voordeel van ouder worden is dan weer dat het allemaal minder pijn doet. »Nu vind ik het ook wel heel verkeerd om op alle mogelijke manieren pijn te vermijden. Ik zie het bij veel van mijn leeftijdsgenoten: ze hebben ooit een zware klap gekregen en schuwen sindsdien de grote emoties. Ik heb mijn goeie vijand Etienne Vermeersch eens horen zeggen dat hij ooit enorm verliefd is geweest, maar dat die verliefdheid op een dusdanige ramp is uitgedraaid dat hij dat soort emoties sindsdien niet meer aanvaardt. Dat vind ik flauw, je moet het leven in al zijn fascinerende aspecten op je laten afkomen. »Afhakers zie je ook vaak in de muziek. Gasten spelen in een groepje, maar als het niet meteen wil lukken, stoppen ze ermee en trappen ze in de huisje-tuintje-boompjeval.»

MEISJES IN MINIROK HUMO Je bent toch zelf ook een getrouwde huisvader? De Vos «Jaja, maar ik probeer geestelijk en emotioneel wel veel te beleven. Je moet blijven dromen, blijven genieten. Ik geniet van mensen, van meisjes die in de lente over de Graslei wandelen in een minirok. Helaas kom je in het dagelijkse leven haast geen seksualiteit en erotiek tegen. Op tv zien we Kate Moss de hele tijd in lingerie ronddartelen, in het werkelijke leven nooit. »Soms ben ik jaloers op mensen die op zaterdagmiddag hun auto staan te wassen. Vroeger kwam ik weleens bij een brouwer in Kluizen. Die man droeg een grijze stofjas, had een brave vrouw en straalde de volledige rust uit. Ik ging er altijd twee flessen streekbier halen, en dronk die thuis dan in één keer leeg. Ik was jong en ongelukkig, elke dag. Die brouwer stond voor mij symbool voor het geluk, omdat hij geen enkel verlangen leek te koesteren. »Toch ben ik geen fan van het boeddhisme: je verlangens afsluiten vind ik nogal wreed. Ik ben wél een heel grote fan van het katholicisme: een prachtige godsdienst, met voor alles een praktische oplossing. Je wordt aangespoord hevig te leven en constant te twijfelen – en je mag zelfs zondigen, want er is een biechtstoel. Het katholicisme aanvaardt de mens in al zijn zwakheden, je krijgt tenminste een kans.» HUMO ‘Homo erectus’ is geproducet door JeanMarie Aerts, óók een held van je. De Vos «Ik was zot van T.C. Matic: dat was The Prodigy, maar dan twintig jaar vroeger. Midden jaren tachtig zag ik Jean-Marie na een optreden van T.C. Matic aan een frietkot achter de Vooruit, en ik zei: ‘Jean-Marie, het was fantastisch! Ik wil ook gitarist worden!’ Hij zei geen woord en liep weg. Ik was waarschijnlijk de zoveelste walgelijke puber die hem kwam lastigvallen. Hij stond een pak frieten met 73

stoofvleessaus én mayonaise te eten. Wat ik dan weer walgelijk vond (lacht). »Later, toen ik zelf al muziek maakte, liep ik hem af en toe tegen het lijf. Uiteindelijk heb ik hem gevraagd mee te spelen op ‘Plan B’, en dat is zo goed meegevallen dat ik hem toen al heb gevraagd voor onze volgende cd. Jean-Marie is een kunstenaar, en kunstenaars kan je niet bevelen. Speelde Jean-Marie zelf iets, dan deed hij het maar één keer: de opname van dit moment, te nemen of te laten. Hij houdt ook van volume, hij wou dat alles enorm hard opgenomen werd. Je moet ‘Homo erectus’ dan ook keihard afspelen, op straaljagervolume.» HUMO Durf je jezelf ook een artiest te noemen? De Vos «’t Is een groot woord. Frank Sinatra , dát is een artiest. Als de mensen me naar mijn beroep vragen, antwoord ik altijd: zanger. Dat is de meest eerlijke omschrijving van wat ik doe.» HUMO Terwijl je ook nummers schrijft. De Vos «Pff f...» HUMO Is je legendarische bescheidenheid oprecht? De Vos «Ik vind mezelf eigenlijk helemaal niet zo bescheiden. En als ik het toch ben, is dat als reactie op al de pretentie rondom mij. Je houdt niet voor mogelijk welke karikaturen je tegenkomt in de mediawereld en de literaire wereld. Dan kan ik de verleiding niet weerstaan om te zeggen: ‘Hey kom, laten we nog een pint drinken en wat lawaai maken.’ It’s only rock ’n’ roll, maar het is wél fantastisch.» HUMO Wil je met je boeken toch niet een beetje serieus genomen worden om iets wat géén lawaai is? De Vos «Iederéén schrijft boeken tegenwoordig. Ik doe het gewoon graag en ik kan er heel veel in kwijt. Een liedje is maar heel kort; je moet het stellen met zestien regels. In een prozatekst kan je uitweiden zoveel je wil. Dat is soms niets minder dan een verademing. »’t Is natuurlijk ook een troef dat een popliedje direct en compact moet zijn. ‘With the light out / It’s less dangerous / Here we are now / Entertain us’: nietszeggende zinnetjes, maar ze zijn wél prachtig. Ik word hoe langer hoe meer een fan van popmuziek.» HUMO Je was jong in de jaren tachtig, toen het dogma van de sérieux de muziek beheerste: wat plezierig was, was per definitie fout en dus slecht. De Vos (lacht) «Ik kom uit de prehistorie, ja. Er bestond inderdaad een soort van muziekpolitie in de jaren tachtig. Misschien waren het allemaal mei ’68’ers die de wereld wilden veranderen en de popmuziek een intellectuele functie toebedeelden. Helaas vergaten ze dat decadentie aan de grondslag ligt van de rock-’n-roll. »Elvis Costello gold in die jaren als richtpunt. Hij heeft natuurlijk fantastische muziek gemaakt, maar ik hield stiekem van Queen en Kiss. Gelukkig is dat hokjesdenken in de jaren negentig verdwenen; ineens mocht alles. Tegenwoordig mag je zowel van Rammstein als van Nick Drake als van P. Diddy houden. Je mag zelfs de Pet Shop Boys goed vinden.» 10-01-2006 »» Humo 3410

LUC DE VOS, VOOR ZICHZELF GEENSZINS EEN UITZONDERING MAKEND

10-01-2006

WANDELEN MET VOS HUMO Even een gerucht checken: klopt het dat je alléén maar op The Proms wilde optreden omdat Roger Daltrey ook kwam? De Vos «Ik had in augustus gehoord dat Roger Daltrey naar The Proms kwam, en ik was meteen naar de winkel gespurt voor kaarten. Ik was dus sowieso al van plan om te gaan. Toen me een maand later gevraagd werd te komen zingen, heb ik die kans met beide handen gegrepen – Roger Daltrey is mijn held. »Ik ben een nakomertje, wat een beetje mijn geluk geweest is: mijn broers en zussen kochten plaatjes, en ik luisterde mee. Ik herinner me dat één van mijn oudere broers de living binnenstormde en zei: ‘Zet de tv aan, ’t is The Who!’ Ik was pas een jaar of zes, maar ik was meteen verkocht: ik had nooit iets mooiers gezien dan Roger Daltrey in zijn bloot bovenlijf. In 1975 – ik moet een jaar of tien geweest zijn – heb ik ‘Tommy’ gezien in de cinema in Evergem. »Daltrey is me één keer komen opzoeken in mijn Proms-kleedkamer, ik wist amper wat uit te brengen. Ik ben wel geen idolate tiener meer, maar het is toch schrikken wanneer je een hand krijgt van iemand met wie je dertig jaar geleefd hebt – ‘Live at Leeds’ ligt hier nog regelmatig op.» HUMO Heb je sinds The Proms geen honger naar het podium? Gorki is meer dan een jaar niet op tournee geweest. De Vos «Ik ben van plan nooit meer zo’n sabbatjaar te nemen: het viel me tegen om al die tijd het optreden te moeten missen. ’t Was nochtans geen domme beslissing; in 2004 wist ik niet meer waar mijn hoofd stond. Ik deed mee aan het toneelstuk ‘Kaatje is verdronken’, trad op met Gorki, deed een theatertournee, schreef ook nog een boek... Op den duur had ik geen tijd meer om eens een uurtje door het raam te staan staren. Dat miste ik enorm. Ik zit graag stil.» HUMO Zijn dat soort mijmermomenten nodig om de creativiteit aan te wakkeren? De Vos «Toch wel. ’t Is misschien een cliché, maar een uurtje wandelen door mijn eigen mooie Gent volstaat om mijn hoofd vol ideeën te laten lopen: superheldere, strak omlijnde ideeën waar ik bij thuiskomst meteen mee aan de slag kan. Wandelen is mijn hobby.» HUMO Komt er met het ouder worden ook extra druk: er is niet veel tijd meer, er moet dus harder gewerkt worden? De Vos «Ik kan er niet van genieten dat ik al een behoorlijk aantal platen heb gemaakt. Ik kan wél ongelofelijk genieten van hier thuis wat op mijn gitaar te zitten tokkelen. Niks valt te vergelijken met de gelukzaligheid die me overvalt wanneer ik een song heb geschreven. Dat verschaft zelfs een groter geluk dan een liedje helemaal afwerken in de studio. Aan iets nieuws bezig zijn is ook duizend keer prettiger dan te zitten denken: ‘Wow, wat heb ik al veel gedaan.’» HUMO In je interieur zie ik ook niks dat je herinnert aan je oeuvre. De Vos «Mocht ik twintig jaar zijn, dan hing er hier vast wel een poster van mezelf. Nu vind ik dat ta10-01-2006 »» Humo 3410

melijk studentikoos. Op dat vlak ben ik zeer bescheiden – toch wel, dus (lacht). Ik heb een aantal gouden platen, maar die hangen bij mijn moeder aan de muur: blijkbaar geniet zij er wél van. Terugblikken is gewoon veel minder lonend dan in het heden leven en content zijn met wat je doet. Nu is veel belangrijker dan vroeger, om de simpele reden dat vroeger voorbij is (lacht).» HUMO In je column van het Gentse stadsmagazine 09 hunker je nochtans geregeld naar je bucolische verleden. Waren je zomers vroeger mooier? De Vos «De meikevers, de zwaluwen, de koekoeksbloemen... Mijn verstand zegt dat de uitvinding van de iPod veel belangrijker is dan het verdwijnen van de koekoeksbloem, maar die koekoeksbloem zit in mij. Ik kan er niets aan doen, ik krijg ze er niet uit. Is dat een gevoelskwestie? Ik weet het niet. »In één van mijn boeken heb ik geschreven over het kasteel van Wippelgem. Dat lag in een donker sprookjesbos en er woonde een oude barones, die indringers in hun gat schoot met een tweeloop (lacht). Nu is dat kasteel een restaurant, en in het bos errond kan je met quads rijden. Ze zijn dus heel dat bos naar de kloten aan het rijden. Ik denk dat het een universeel gegeven is: de mens helpt het geheimzinnige en sprookjesachtige systematisch naar de knoppen.» HUMO In hoeverre verfraai je je eigen plattelandsverleden? De Vos « Ik ben nu eenmaal opgegroeid op het OostVlaamse platteland, als jongste zoon van een kroostrijk arbeidersgezin. Ik vond dat eigenlijk allemaal niet zo tof, onderhand is het ook een beetje mijn leuze geworden: het is beter rijk en gelukkig te zijn dan arm en ongelukkig. Vroeger was iedereen arm en ongelukkig, ik in het bijzonder. Toen ik jong was had ik – echt waar – het gevoel dat ik altijd arm en ongelukkig zou blijven. »Tegenwoordig háát ik mensen die klagen dat ze arm en ongelukkig zijn, want nu ben ik zelf rijk en gelukkig. Niet dat ik hopen geld heb, maar ik doe wel iedere dag mijn zin. Ik kan iedere morgen tegen mezelf zeggen: wat zal ik vandaag eens doen? Meer dan ooit besef ik: er valt geen seconde meer te verliezen. Ik moet ieder moment mijn goesting doen, want ik heb vroeger veel te veel tégen mijn goesting gedaan. Ik leefde alleen maar voor anderen, ik zat altijd maar van alles te verzinnen om de mensen rond mij gelukkig te maken.» HUMO Geef eens een voorbeeld? De Vos «Ik durf het bijna niet te zeggen, maar ik ben tot mijn 22ste iedere zondagmorgen om halftien naar de mis geweest. Met tegenzin, ik zat er – hoe kan het ook anders – te slapen. Ik probeerde aan bepaalde verwachtingen te voldoen, maar het enige resultaat was dat ik nooit iets goeds kon doen. In die zin kan een mens niet egocentrisch genoeg zijn: uiteindelijk ben je zelf toch een redelijk belangrijk persoon in je eigen leven.» HUMO Neem je het woord haat vaak in de mond? De Vos «Het is een raar woord. Je springt er maar beter spaarzaam mee om, anders gaat het devalu74

‘Mocht ik twintig jaar zijn, dan hing ik een poster van mezelf in mijn kamer’ eren. Onze vrienden van Oasis gebruiken het bij het minste, waardoor het eigenlijk niks meer betekent. »Ik denk wel dat ik mensen haat die tijdens de Gentse Feesten ’s middags op een terras streekbieren zitten te drinken – zeker als het jonge mensen zijn. Die moeten niet genieten van eenvoudige, stille dingen, die moeten om acht uur ’s morgens coke staan te snuiven op de Vlasmarkt. Bij wijze van spreken, natuurlijk.» HUMO Zit je nu ook niet anderen te verwijten wat je zelf nooit hebt gedurfd? De Vos «Ik heb al veel tijd verloren, ja. En ik heb ook nog nooit coke staan snuiven om acht uur ’s morgens op de Vlasmarkt. Maar daar gaat het niet om. Het gaat erom dat jonge mensen niet bewust mogen opteren voor brave plezierigheden. Ik vind dat doodzonde, echt waar.»

GEEN STUDAX HUMO Je hebt er even aan gedacht om de plaat ‘Er zijn geen nieuwe berichten’ te noemen. Het is nu een nummer op de plaat: ‘Er zijn geen nieuwe berichten / Er is alleen praat voor de vaak’ luidt de intro. Je e-mailt al eens, maar je hebt nog steeds geen gsm. De Vos «Ik communiceer heel weinig. Ik ben één van de weinige mensen die nog nooit een sms hebben verstuurd – misschien haal ik er wel ooit het Guinness Book of Records mee (lacht). Ik ben er niet tegen, maar ik sta wel versteld van het gemak waarmee al dat gecommuniceer aanvaard wordt. Ik wens er niet aan mee te doen, en ik heb er ook bedenkingen bij: al die ‘Waar ben je?’s die zomaar de ruimte worden ingeschoten... »Het zet ook allemaal geen zoden aan de dijk. De kern van het leven is, om het met Gerard Reve te zeggen: je hebt liefde, je hebt geen liefde en je hebt de dood. Ben je verliefd op iemand die niet verliefd is op jou, dan voel je je even ellendig als iemand die duizend of tienduizend jaar geleden liefdesverdriet had. Geen enkel toestel of medicijn kan dat probleem uit de wereld helpen. In vergelijking met een onbeantwoorde liefde zijn de honger in de wereld en de onderdrukking van de vrouw technische kwesties, waar in principe een oplossing voor bestaat.» 75

HUMO In ‘De laatste show’ had je tot voor kort een rubriek waarin je tekst en uitleg verschafte bij een zelfverzonnen conceptueel kunstwerk. Waarom doe uitgerekend jij dat, jij die je zo ergert aan populisme en anti-intellectualisme? De Vos «Hedendaagse kunst is inderdaad een makkelijk slachtoffer, en ik gruw inderdaad van valse bescheidenheid – van mensen die er fier op zijn dat ze geen Frans kennen en zo. Maar conceptuele kunst staat voor mij voor alles wat makkelijk is. Ik vind niet dat iedereen moet kunnen schilderen zoals Rembrandt, maar het verwondert mij wat ze allemaal kunnen verkopen met behulp van een idee en een theorie. Misschien is dat populistisch en verkeerd, maar het is wél wat ik denk. Het was ook maar een luchtig item in een luchtig televisieprogramma. Ik heb het tien weken gedaan en nu is het gedaan. Ik streef overigens geen televisiecarrière na, zoals velen denken. Integendeel: ik weiger eigenlijk álles.» HUMO Je bent dus niet de working class hero die nooit ‘neen’ durft te zeggen, bang dat het op een dag allemaal afgelopen zal zijn? De Vos «Dat stadium ben ik allang voorbij, echt waar. Ik weet wat ik kan. Zelfs al mag ik geen platen meer maken, dan nog kan ik altijd liedjes spelen op café. Een muzikant stapt de deur uit met zijn gitaar en speelt voor de mensen, desnoods op straat. Eigenlijk heb ik me nog nooit zorgen gemaakt over geld. En ook: voor iedere Coldplay lopen er tien mislukte Coldplays rond. Wie muziek wil spelen, moet dat soort dingen in zijn achterhoofd houden. Als je de pretentie hebt op een podium te klauteren en een liedje te spelen, moet je de bluts met de buil nemen. Achteraf komen klagen is er niet bij.» HUMO Tot slot: wanneer schrijf je nog eens een ‘Mia’? De Vos «Ik kan dat niet, ’t is te moeilijk. Ik ben zo iemand die na vijf jaar gestopt is met gitaar leren. Ik heb nooit de catalogus van de Beatles vanbuiten geleerd: zodra ik één akkoord kon spelen, begon ik een liedje te schrijven. Ik ben geen studax: ik wil altijd meteen zélf aan de slag.» HUMO Dan wij ook!

10-01-2006 »» Humo 3410

STEPHAN VANFLETEREN

06-06-1974 »» Humo 1761

76

GORKI VOOR RIJPERE JEUGD ★★½

77

11-03-2008

De in pastelkleurige weemoed gedrenkte hoes van ‘Voor rijpere jeugd’ (zonder lidwoord) laat een trip down memory lane vermoeden, maar nee: op de negende van Gorki zingt Luc De Vos vooral over het hier en nu. Wat niet wegneemt dat de melancholie langs ramen, deuren en mangaten uit de songs gutst. Mag het verbazen? Laat De Vos de regeerverklaring van Leterme I zingen en zelfs Jean-Marie Dedecker krijgt een wee gevoel in de buik. Toch is het moeilijk om van deze plaat te houden, en dat heeft alles te maken met de onbehouwen arrangementen. Pas na een paar keer doorbijten ontdekten we dat onder de overspannen riffs en ongerijmd spacy synths (het klinkt als het gefwieeep tussen twee zenders op de middengolf) wel degelijk fijne liedjes schuilgaan. Het uit onversneden wanhoop opgetrokken ‘Ik kan nooit meer naar huis’, de vooruitgesnelde single ‘Veronica komt naar je toe’ of ‘Naaktgeboren’: inmiddels zijn we er rotsvast van overtuigd dat het prachtsongs zijn, alleen hóór je dat toch zo moeilijk. Gelukkig zijn er genoeg uitzonderingen die ook zonder vivisectie hun schoonheid prijsgeven: ‘Surfer Billy’ (De Vos is wellicht de enige die ‘Ik ben blij dat ik je vriend mag zijn’ kan zingen zonder melig te klinken); ‘Stotteraars aller landen’, met een subtiel huilende gitaar en een aan Springsteen herinnerend mondorgel; het sobere ‘Geluk in het spel’ (‘En ik weet het / Het lot is blind / En de liefde die kijkt scheel’ – yes!); en natuurlijk ‘Asfalt en beton’, dat de hippies van Stonehenge contrasteert met de fermette-Vlaming, zonder de poëtische toon te laten varen. Hoedje! Maar Gorki bereikt op deze plaat ook het absolute nulpunt: het dreinende ‘United Kashmir’ doet letterlijk pijn aan de oren. Geweldige tekst wel: ‘United Kashmir / Wees welkom hier / Ik doe de winkel alle dagen open’ (x7). Met wat minder ongelukkige arrangementen had ‘Voor rijpere jeugd’ een prachtplaat kunnen zijn waaraan we tijdens het uur van de wolf onze ziel hadden kunnen warmen. Helaas. (cv)

11-03-2008 »» Humo 3523

Luc De Vos in ’t diepst van zijn gedachten

12-04-2011

‘God sprak tot mij: binnenkort staat gij met uw bolle kop in de Humo en is uw broodje gebakken. Omdat Koen Wauters ooit met zijn baarlijke achterwerk op de cover van de Humo is gaan staan, moeten angstige, twijfelende zoekers zoals ik de diepste krochten van hun gevoelswereld blootleggen, om aan het verwachtingspatroon te beantwoorden van een open samenleving die aan gezelligheid ten onder gaat. Ik had dus al flink staan oefenen voor de spiegel en had alle antwoorden al klaar voor als ze mij zouden komen interviewen van de Humo...’ Zo staat het te lezen in ‘Het werk van de duivel’, de gebundelde columns van Luc De Vos. Met Gorki heeft hij nu een nieuwe cd uit: ‘Research & Development’. Wij van de Humo hem gaan interviewen. Serge Simonart

78

HUMO De begintijd van Gorki: waar denk je

meteen aan? Luc De Vos «Een café in Luik. Daar mochten we tijdens de soundcheck al vertrekken, na drie akkoorden: de patron vond het lawaai. We zijn nooit betaald. Maar het kan nog erger: ooit hebben we gespeeld voor nul mensen, in het parochiecentrum van Merelbeke. Een historisch optreden – er zou een gedenkplaat aan de gevel moeten worden geschroefd. In Ternat heb ik eens een klomp naar m’n hoofd gehad, geen idee waarom. En één keer stond op de eerste rij een zatlap de hele tijd ‘Goed geprobeerd, volgende keer beter!’ te roepen. Na de zesde keer heb ik ’m mijn gitaar overhandigd en gezegd: ‘Doe het dan zelf beter!’ Hij durfde niet. »Een ander beeld: onze bassist, die de nummers nog niet goed kende, had op het podium een groot vel papier met alle akkoorden gelegd. Door het stagediven scheurde dat vel al tijdens het eerste nummer, en vanaf dan speelde hij Iets Bij Benadering. Ik heb ook ooit een groot stuk tape over het keyboard van mijn pianist geplakt, zodat alle noten klonken zodra hij één toets aansloeg. Ach ja, humor. »Eén keer wilde een roadie tijdens het laatste optreden van een tournee een schaap op het podium laten lopen. Ik had hem dat uit het hoofd gepraat, maar toen we die avond ‘De olifant is grijs’ speelden, verscheen er plots een échte olifant! Was hij die gaan huren bij Circus Malter. Stinken dat dat beest deed! En we kregen hem niet meer van het podium. Er hadden doden kunnen vallen.» HUMO Tijdens optredens zeg je vaak, druipend van zelfspot: ‘We are Gorki from Belgium.’ Hoe anders was alles gelopen als je op je twintigste naar Londen of New York was verhuisd? De Vos «Ik ben wel kwaad op m’n jongere zelf dat ik daar toen niet beter over nagedacht heb. Ik was vroeger, nog meer dan nu, een kieken zonder kop. »Ik kwam uit een volks milieu – mijn vader was fabrieksarbeider. Ik ben een nakomertje, de jongste van zeven kinderen van vooroorlogse ouders. Lieve mensen, maar ze stimuleerden me niet. Bovendien was ik verlegen, en ik stotterde. Het was voor mij al een enorme overwinning om mijn cassetjes te gaan afgeven aan de lokale cafébazen, in de hoop dat we daar eens zouden mogen optreden. De jonge muzikanten van nu zijn de kinderen van universitair geschoolde ouders die alles doen om hen te steunen. Die hebben op hun zesde al een businessplan. »Tja, stel dat ik naar Los Angeles was verhuisd en Anthony Kiedis had ontmoet, was ik dan nu de gitarist van de Red Hot Chili Peppers geweest? De Hollandse broertjes Van Halen hebben die stap gezet, hè. Toch straf. »Kijk: in onze tijd is het Engels de lingua franca, net zoals het Latijn dat tot de late middeleeuwen was. Maar ik heb bijna dertig jaar geleden gekozen voor het Nederlands, en ik voel me daar goed bij.» HUMO Iemand die voor het Engels kiest, zegt: mijn kunst verdient een internationaal publiek. Wie voor het Nederlands kiest, zegt: buiten Vlaanderen zitten ze op mij niet te wachten, en ik leg me daarbij neer. De Vos «’t Is een fundamenteel verschil in karakter, vi79

‘Als Vlaming in het Engels zingen is als aan zee wonen en bergbeklimmer worden ’ sie en ambitie, ja. als Vlaming in het Engels zingen is als aan zee wonen en bergbeklimmer worden. Maar ik had het gevoel dat ik minder mezelf was als ik in het Engels zong, en dus minder geloofwaardig. Het Nederlands is een tweede huid voor mij. En Gorki is op één of andere manier zéér Vlaams, en dat vind ik wel mooi. Trouwens, in het Engels zingen kan ook tegenvallen. Jonsi, de man achter Sigur Rós, heeft nu een eerste cd in het Engels gemaakt: ik hoor het verschil niet met zijn IJslands (lacht).» HUMO Jouw teksten zijn origineel en jullie muziek is uitstekend – jullie beste songs zouden niet misstaan op een solo-cd van Morrissey. Maar de dEUS’en van deze wereld worden meer au sérieux genomen omdat ze in het Engels zingen, en omdat Tom Barman niet opdraaft in allerlei zotte televisieprogramma’s. De Vos «Perceptie is alles, hè. ik doe al eens onnozel op tv, en ik drink al eens een pintje te veel op de Gentse Feesten, en in een klein land gaan die dingen een eigen leven leiden. Elke keer als ik op televisie iets genuanceerds zeg, wordt het geknipt. En mijn motto is: never complain, never explain. ik kom op tv zoals ik aan een bedelaar een euro geef: mijn geweten is zuiver, en het is zijn verantwoordelijkheid als hij dat geld aan drank wil verbrassen. »Maar eigenlijk zou ik toch liever onbekend zijn dan onderschat. In Nederland krijgen we al twintig jaar te horen dat Gorki de meest onderschatte band van de Benelux is. (Zucht) Wat koop je daarvoor?» HUMO ‘Mia’ stond lang op nummer één in De Tijdloze. Wat koop je dáárvoor? De Vos «Nu staat Nirvana weer op één: ik ben blij voor Kurt (grijnst). ik maak altijd van die rare dingen mee: in 2004 werd ik op Studio Brussel verkozen tot Populairste Cultfiguur, en wat later tot Meest Verdienstelijke Vlaming van de Jaren 90. Vóór Tom Barman & co.! (Ironisch) Een perfecte afspiegeling van de werkelijkheid.» HUMO Pas maar op dat je niet doodgeknuffeld wordt. Citaat uit je column: ‘Ik had gemakshalve voor mezelf het imago gecreëerd van de eenvoudige arbeiderszoon die het ook allemaal niet wist. Voor tv-optredens had ik altijd een aantal zinnetjes klaar die ik al honderd keer had gedebiteerd maar die men toch grappig bleef vinden.’ En: ‘Op tv gaat het erom tot welke diepten de artiest zich zal verlagen om het spel mee te spelen.’ Weiger je ook weleens dingen? De Vos «Ja. ‘Temptation Island’, nee, wacht: ‘Peking Express’ en ‘Expeditie Robinson’, die bedoel ik. ik ben geen avontuurlijke reiziger, en bovendien heb ik vliegangst. »Sommige dingen had ik béter geweigerd. Ik zat ooit in ‘De verkiezingsshow’ van Ben Crabbé, en ik was drie uur te vroeg. Tegen de tijd dat de uitzending begon had ik al wat Duvels verstouwd, en toen bleek dat mijn 12-04-2011 »» Humo 3684

LUC DE VOS IN ’T DIEPST VAN ZIJN GEDACHTEN

gesprekspartner Mark Eyskens was. Ik heb dan maar gezwegen. Ik heb ook eens geweigerd om op Q Music een week lang in de ochtendspits politiek commentator te spelen. Moest ik te vroeg voor opstaan. »Ik ben niet zo’n BV die zich geroepen voelt om over alles z’n mening te ventileren. Toen het Vlaams Belang weer eens een verkiezing had gewonnen, zat ik in een Hollands radioprogramma, geklemd tussen een rapper en een r&b-groepje, en moest ik m’n mening over allochtonen geven. Ik hoorde mezelf een politiek correct en sociologisch verantwoord exposé afsteken dat aan elkaar hing van de clichés die ik in De Morgen had gelezen. Terwijl het Belang er in mijn eigen stad, Gent, níét op vooruit was gegaan. Wat ik eigenlijk wilde zeggen maar niet durfde, was: ‘Als artiest behoud ik me het recht voor om hier géén mening over te hebben.’» HUMO Je mooie samenwerking met Tom Pintens heette ‘’k Heb in mijn jeugd gelijk een beest gezopen’. Naar een tekst van Elsschot, maar toch. Ironie, zelfspot of de botte waarheid? De Vos «Alle drie? Ik lust wel een pintje. Ook op het podium. Maar ik probeer om geen alcoholist te worden.»

WILDE NACHTEN MET MATHILDE

12-04-2011

HUMO Net zoals bij Herman Brusselmans

duiken in jouw teksten regelmatig BV’s op: ‘Ik antwoordde naar waarheid dat Véronique De Kock mij een enorme erectie had bezorgd.’ ‘Het is als met een optreden van Helmut Lotti: als je er één gezien hebt, wil je er niet nog één zien.’ ‘Prinses Mathilde opende haar bloes en toonde mij haar boezem...’ De Vos «Na die seksscène met prinses Mathilde verwachtte ik halvelings wel een bezoekje van de staatsveiligheid. Maar nee, hoor.» HUMO ‘Ik luisterde naar haar gouden klaterbeek, ontsproten aan haar blanke liefdesroos...’ De Vos «Dat ik haar pipi hoorde doen, is fictie, hè.» HUMO Je meent het. ‘Toen bevrijdde ze met zachtheid mijn roede uit mijn lakeienbroek en maakte een aantal snelle bewegingen met haar hand, tot ik plots als in een droom mijn zaad afvuurde naar de sterrenhemel...’ Wat gebeurt er als je dat soort mensen een week na de publicatie tegen het lijf loopt? Ik bedoel: de kans is een stuk kleiner dat je jezelf moet verantwoorden tegenover Bono – over hem schrijf je ook, je noemt hem Bonobo. De Vos «Mathilde heb ik later écht ontmoet, op audiëntie bij de koning. ik heb haar een handje gegeven, en over onze wilde nacht heeft ze met geen woord gerept. ’t Zal weinig indruk gemaakt hebben, zeker? Wat Véronique De Kock, Tanja Dexters en die andere BV’s

‘Ik ben niet de beste zanger van het land, maar ik ben véruit de beste zanger van Gorki’ 12-04-2011 »» Humo 3684

betreft: die lezen vast geen boeken. En Helmut Lotti kom ik geregeld tegen, en die kan daarom lachen.» HUMO Jij bent niet de beste zanger van dit land, en Gorki is niet noodzakelijk de beste groep, maar jullie zijn wel de enigen met een écht uniek universum – je zou het Luc De Vos-Land kunnen noemen. De Vos «Ik ben veruit de beste zanger van mijn eigen groep – niet veel waard, maar wél onvervangbaar (grijnst). Ik ga daar niet vals bescheiden over doen, ik weet dat wij iets bieden dat anderen niet bieden. Een levensgevoel. Een invalshoek. Een vorm van ontroering. »Eigenlijk ben ik een hippie die z’n tijdperk heeft gemist. Ik ben ooit naar Stonehenge geweest: dáár voelde ik me op m’n gemak. Van waarzeggers of new agefraudeurs moet ik niets hebben, maar ik ben gesteld op de naïviteit, de openheid en het idealisme van de hippies. Ik herinner me uit een documentaire een hippie die Joni Mitchell citeerde: ‘We are stardust, we are golden, and we got to get back to the garden!’ Zo is het: de mens is de meest bijzondere diersoort op deze planeet, en we moeten van ons leven een paradijselijke trip maken. Ik ben een dromer. Maar dromers botsen op cynici, en daar houden ze een kater aan over. Vandaar de weltschmerz in mijn teksten, denk ik. Ik hunker altijd naar samenwerking en vrede, maar ik heb al véél deksels op m’n neus gehad.» HUMO Noem eens één teleurstelling? De Vos «Mag ik een naam noemen? Marc De Vos! Da’s één van mijn oudere broers. Toen ik jong was, pakte hij altijd m’n gitaar af omdat mijn gejengel hem op de zenuwen werkte (lacht). En daarnaast ben ik ongeveer een miljoen keer teleurgesteld in de liefde. Toen ik negentien was, zou ik trouwen. Enfin, ik wist dat, maar het meiske in kwestie bleek van niets te weten. »Bij mij is er niet veel nodig om liefdesverdriet te triggeren. Ik heb een ex in Hasselt, en als ik op de radio hoor: ‘File op de E314 richting Hasselt’, voel ik nog steeds een pijnscheut.» HUMO Weet je wat er is geworden van de meisjes die jou hebben afgewezen? De Vos «Die zijn nu net als ik achtenveertig – en gescheiden, of alleenstaande moeder, of ze zitten in de psychiatrie. En ik ben de gevierde zanger (gniffelend). Als ik eerlijk ben, voel ik daarbij toch iets dat neigt naar zoete wraak. »(Abrupt) Ik zie dolgraag jonge vrouwen: hun onbekommerdheid en schaamteloosheid ontroeren me. Als je jong, mooi, vrouw en heteroseksueel bent, dan ligt de wereld toch aan je voeten? Dan hoef je nooit te hunkeren naar seks, dan kan je die krijgen wanneer je maar wil.» HUMO In je zes boeken én in je songteksten komt je eigen jonge, mooie, heteroseksuele vrouw nergens voor. De Vos «Da’s uit schroom, denk ik. Zij staat zo dicht bij mij dat... Ik denk dat het niet gewaardeerd zou worden als ik haar privacy schend. »Over mijn zoon heb ik ook haast nooit geschreven. Als ik andere columnisten, schrijvers en zangers over hun kinderen bezig hoor, denk ik altijd: beseffen die niet dat zo’n kind daar op school mee gepest zal worden? Zo’n programma als ‘Ergens onderweg’, waarin 80

BV’s hun moeizame relatie met hun kind lieten filmen: ik zou dat nooit doen. Wie weet wil Bruno er later liever niet aan herinnerd worden dat hij de zoon is van Luc De Vos. Heeft de zoon van David Bowie zijn naam niet laten veranderen?» HUMO Eén van je cd’s heette ‘Voor rijpere jeugd’: lang geleden een waarschuwing dat een film niet geschikt was voor kinderen. Nu groeit je eigen kind op in een losbandige tijd. De Vos «Ik koester géén verwachtingen voor Bruno. ’t Is te zeggen: hij hoeft niet aan mijn verwachtingen te voldoen. Daarvoor heb ik zelf te veel tijd verspild met het krampachtig en wanhopig proberen te voldoen aan andermans verwachtingen. Mijn zoon mag op z’n twaalfde gaan werken, als hij dat graag wil. Ik heb nog jaren nachtmerries gehad over examens: dat wil ik hem niet aandoen. Ik verwacht ook niet dat muziek hem interesseert. Van mij mag hij lui zijn. En liefst ook onbekommerd. »Als ik één ding van hem eis, dan is het dat hij moreel correct handelt. Als hij een lieve, rechtvaardige man wordt, heeft de rest voor mij geen belang. En verder mag hij van mij op z’n zestiende naar Los Angeles vliegen om bij de Red Hot Chili Peppers te solliciteren – de helft van die gasten ligt aan de spuit, dus tegen die tijd is er vast een vacature.» HUMO Wat heb je geantwoord toen Bruno voor het eerst vroeg: ‘Papa, wat doe jij eigenlijk voor je werk?’ De Vos «Ik heb niet de indruk dat papa’s werk hem buitenmatig interesseert. Drie jaar geleden was hij een grote fan van de Fixkes: toen ik met hen optrad, haalde dat vijf minuten lang zijn radar. »Algemeen heb ik de indruk dat de harde schijf van kinderen in deze overgemediatiseerde, dolgedraaide maatschappij sowieso al overvol zit met Nintendo’s en hoe heet het allemaal, en dat het gegeven papa op z’n best één van de vele vluchtige indrukken is. Mijn vader stierf toen ik acht was, en terugkijkend ben ik verbijsterd hoe vluchtig mijn verdriet toen was: op de speelplaats dacht ik er geen moment aan. Pas als ik thuiskwam en mijn huilende moeder zag, dacht ik: ‘O, da’s waar, papa is dood.’» HUMO Eén van jullie cd’s heet ‘Plan B’. Wat was in jouw jeugd plan B? De Vos «Er was er geen. ’t Kan raar klinken, maar hoe verlegen ik ook was, ik was overtuigd van mijn talent. Ik geloof dat erg weinig mensen een plan B hebben. Nu is het zogenaamd crisis, maar ik heb nog nooit zo veel gelukkige, onbekommerde mensen bij elkaar gezien. »Nu ja, ik weet vrij zeker dat ik anders ook wel één of ander artistiek ding gedaan zou hebben, simpelweg omdat ik in een 9 to 5-job nooit zou aarden. En ’t kan pretentieus klinken, maar als ik een mooie zin bedenk, denk ik toch vaak: ‘Há! Daar was iemand anders nooit opgekomen!»

het kind naar school en hang de rest van de dag wat rond. Maar mijn geest is actief. En ik ben koppig, een doorduwer.» HUMO Als artiest kan je zwaktes of tekortkomingen omsmeden tot troeven. Wat is daar in jouw geval een voorbeeld van? De Vos «Mijn onvermogen tot communiceren. Ik was verlegen. Ik stotterde. Naarmate ik bekender werd als artiest, ging ik beter praten. Dat heeft me geleerd dat introvert zijn tot niets dient. Al heb ik geen geduld met BV’s die hun privéleven in de openbaarheid gooien. Dat is mij ook weleens overkomen, maar alleen in de beginjaren van Gorki. Ik woonde toen nog thuis. Als er een journalist over onze nieuwe cd kwam praten, bleek bij publicatie twee derde van het interview over mijn moeder te gaan, en in de inleiding stond steevast het woord oedipuscomplex.» HUMO Ik citeer je: ‘Thuis gold: wie niets zegt, kan z’n mond niet voorbijpraten. Wie zijn emoties toont is kwetsbaar. Ik hoef mijn emoties niet te tonen...’ Ik heb nieuws voor je: geen enkele andere Vlaamse zanger of columnist geeft zich meer bloot dan jij. De Vos «Mja... (stilte) Als het erop aankomt, ben ik extravert. We le­ven maar één keer, en het leven is kort. Daarvan ben ik me zéér be­wust, misschien omdat mijn vader zo jong is gestorven. Eén miljard jaar was er niets; nu krijg je in het beste geval zeventig jaar om te zeg­ gen wat er op je lever ligt, en dan volgt wellicht weer een miljard jaar stilte. Ik wil, door me bloot te geven, nader tot de mensen komen. Zoals dat wonderschone boek van Gerard Reve: ‘Nader tot U.’ Níét ‘dichter bij u’, maar het statige, schroomvolle ‘nader’. Ik ga niet zeggen hoe vaak ik masturbeer, daar heeft niemand zaken mee. Maar grosso modo schrijf ik eer­lijk over wat ik voel en denk. »Een tijdje geleden heb ik me écht blootgegeven. Ik was gastac­teur in een toneelstuk, en aan het eind moest ik live on stage van on­derbroek veranderen, dus stond ik een aantal seconden met mijn penis en testikels bloot. Twintig voor­stellingen! Ik dacht soms wel: ‘Wat sta ik hier te doen?!’, maar ’t was toch een fijne ervaring. Voor mij dan, niet noodzakelijk voor het publiek.» HUMO Wek ik je toorn op als ik suggereer dat de grens tussen Gorki en Clement Peerens soms klein is? In ‘Valse teef’, bijvoorbeeld. De Vos «Het stoort me niet. Ik ben fan van Clement. Ik zing in ‘Valse teef’ over mijn dochter die een slet blijkt te zijn. Fictie natuurlijk – ik heb geen dochter. Da’s een grappig beeld, maar ook triestig. Clement zou iets vergelijkbaars kunnen zin­gen, ja (in plat Antwerps:) ‘Ons klein is er met een makak vanon­der!’ Twee berichten uit hetzelfde universum (grinnikt).»

VALSE TEEF

HUMO Al je schrijfsels wekken de indruk dat je een

HUMO Je lijkt een lanterfantende sloddervos,

maar je zes boeken en tien cd’s bewijzen dat je heel goed weet wat je wilt. De Vos «Eigenlijk ben ik huisman. Ik sta vroeg op, breng 81

INTERNATIONALE ROEM wandelend anachronisme bent. Je vloekt met de tijdgeest, waarvoor hulde. De Vos «Ik moet nog zo veel boe­ken en tijdschriften lezen: waar ha­len mensen toch de tijd voor al dat getwitter? Ik zie de moderne maat­schappij als een ma12-04-2011 »» Humo 3684

LUC DE VOS IN ’T DIEPST VAN ZIJN GEDACHTEN

12-04-2011

‘Ik zie de moderne maatschappij als een machinegeweer, en ik probeer zo veel mogelijk kogels te ontwijken. Ik heb zelfs geen gsm!’ chinegeweer, en ik probeer zoveel mogelijk ko­gels te ontwijken. Ik chat niet, ik zit evenmin op Facebook, en ik heb nog nooit getwitterd. Ik heb zelfs geen gsm. Zo kom ik in het Guin­ness Book of Records, zeker?» HUMO ‘Ik kom onverwacht’ gaat over een inbreker die al je platen steelt. Heb je die inmiddels vervangen, of kwam het je wel goed uit dat een ander in jouw plaats een streep onder het verleden trok? De Vos «Nee, dat liedje is niet au­tobiografisch. Hier is nog nooit in­gebroken. Jaren geleden heeft een psychiatrische patiënt wel een re­volver tegen m’n kop gehouden. Er werd gebeld, ik deed open, en die gast eiste de sleutels van m’n auto, die voor de deur stond. ‘Sneller, of ik jaag een kogel door uw kop!’ ’t Is goed afgelopen, maar ik ben er toch een week niet goed van geweest. Ik heb er geen trauma aan overgehouden, maar filmscènes waarin iemand wordt overvallen bekijk ik nu wel met andere ogen.» HUMO Jouw palet is rijker dan dat van andere Vlaamse tekstschrijvers. Bij jou stuiten we op verwijzingen naar Richard Minne, William Blake, J.C. Bloem, Balzac, Stendhal, Goethe, Oscar Wilde... De Vos «Ik heb een brede belang­stelling, en ik lees veel – ‘The New Jerusalem’ van William Blake, is mijn favoriete gedicht. Sms’jes zijn mij een gruwel: ik vind dat zo be­perkt, vergeleken met de oceaan van boeiende literatuur. Door dat sms’en groeit een hele generatie op met een luie geest. Ik hou ook van intertekstualiteit...» HUMO ...die soms ontspoort in sympathiek plagiaat. Met name Reve citeer je vaak zonder bronvermelding. ‘Klein gebrek geen bezwaar.’ ‘Dit leven is al geweldig en na dit leven komt er wellicht nog een beter leven. Waar hebben wij dit aan verdiend?’ De Vos «Ik zoek altijd naar origi­nele beelden, maar soms komt er iets bovendrijven uit je geheugen of je onderbewustzijn. Schrijvers uit vervlogen tijden hadden de luxe om niet postmodern te hoeven zijn: er was toen nog veel ongezegd. Maar nu kan je bijna niet anders dan in andermans vaarwater belanden. In de popmuziek zie je dat ook: wat is Lady Gaga anders dan een potpour­ri van gejatte ideeën, van Bowie tot Madonna?» HUMO Geef eens een voorbeeld van een geaborteerde tekst? Dat je iets wilde uitdrukken, maar het lukte niet? De Vos «Taal dient om te commu­niceren, maar soms zitten woor­den in de weg. Dan lijkt het alsof je verder van de essentie wegdrijft naarmate je iets beter probeert te formuleren. Het is al een paar keer gebeurd dat ik iets wilde schrijven over liefdesverdriet, maar na een aantal pogingen dacht: laat maar, ik hou het voor mij. 12-04-2011 »» Humo 3684

»Tegelijk ben ik, net zoals Reve, niet bang van het cliché. Het stoort sommige artiesten als hun fans zeggen dat hun songs ‘zo herken­baar’ zijn, en dat ze het gevoel heb­ben dat die songs over hen gaan. Mij stoort dat niet, integendeel, ik vind het ontroerend en geruststel­lend. »Nu, één keer heb ik daar wel problemen mee gehad. Ik had een film gezien waarin een soldaat ver­liefd werd op een hoer, dus op een vrouw die het met iedereen doet. Maak het maar mee, hè. Daarna schreef ik ‘Ooit was ik een soldaat’, waarin de zin ‘ik dacht aan de kanti­ne’ voorkomt. Ik moest dus op zoek naar een naam die rijmde op ‘kan­tine’: Martine! Géén goed idee: een ex van mij die ook zo heette, vond het een schande dat ik haar publie­kelijk een hoer noemde. Gôh, ik had helemaal niet aan díé Martine ge­dacht, maar bewijs het maar, hè. Het zou vulgair zijn om een ex zo voor schut te zetten, en ik heb een hekel aan vulgariteit. In mijn tek­sten zal je woorden als ‘neuken’ of ‘tieten’ vergeefs zoeken. Ik zie ook niet graag seksscènes in films. Mis­ schien zit ik in m’n penopauze.» HUMO In één van je boeken beschrijf je hoe je je ooit tegenover twee buitenlandse meisjes voordeed als Arno. Fictie? De Vos «Nee, da’s dan weer echt gebeurd. Het waren Franstalige lifters uit Canada. Er stond een cd van Arno op, en ik flapte eruit: ‘Dat ben ik.’ Ze liepen erin, want ik kan Arno goed imiteren (bewijst het:) ‘L’union fait la force!’ Maar ik heb er niets mee gedaan.» HUMO Anders zouden ze in Canada gedacht hebben dat Arno slecht is in bed. De Vos «Smeerlap! De bewondering van die twee Canadese meiskes was mijn eerste ervaring met internationale roem. En de laatste. »Fans kunnen teleurgesteld zijn over de vreemdste dingen. In Nederland werd ik ooit aangesproken door een fan die uitvoerig zijn teleurstelling uitte omdat ik veel kleiner en dikker was dan hij had gedacht. Merci.» HUMO Heb je zelf geprobeerd om je helden te ontmoeten? De Vos «Ik ben een enorme fan van The Who, dus toen bleek dat Roger Daltrey net zoals ik op de Night Of The Proms zou optreden, wilde ik hem per se ontmoeten. De eerste avond was heel gezellig: ‘Hey man, this and that’, hij vertelde de ene anekdote na de andere. De tweede avond kwam hij zelf aankloppen aan mijn kleedkamer, en was het al ‘my friend Luc’ van hier en van ginder. Drie uur lang! De derde avond stond hij daar wéér, maar toen was ik hem eigenlijk al een beetje beu. Ondankbare hond dat ik ben (lacht beschaamd).» HUMO In je columns en kortverhalen schets je het portret van een onbekommerd rondlummelende je m’en foutist. Zijn popmuziek en het artiestendom voor jou een manier om de volwassenheid uit te stellen? De Vos «Ja. Harry Mulisch zei dat zijn absolute leeftijd zeventien was: de mijne is zeven (lacht). Ik heb volwassenheid altijd gezien als een neurose, een stoornis. Volwassenen, dat zijn stijve harken die zichzelf erg au sérieux nemen, graag de baas spelen en nooit twijfelen. Ik weet een goeie truc om ze te herkennen: vraag ze om à l’improviste een liedje te zingen. Volwassenen vallen nog liever dood dan op die manier hun gezicht te verliezen.» 82

GORKI RESEARCH & DEVELOPMENT ★★★

83

19-04-2011

De in zijn stembanden gesleten melancholie zal Luc De Vos nooit nog kwijtraken – zelfs als hij in ‘88 procent’ zingt over acetylsalicylzuur (de wetenschappelijke naam voor aspirine) klinkt hij radeloos. Maar van een bijna-vijftiger, gerespecteerd muzikant en trotse vader zou je verwachten dat het geluk zo af en toe in de ogen mag priemen. Helaas, het blijkt niet uit ‘Research & Development’, de tiende plaat van zijn band Gorki. De weemoed giert door de songs en de wanhoop grijpt genadeloos naar de keel. ‘Waarom moet ik stikken / In een buis onder de grond / Moet dat van mijzelf / Ergens in mijn hoofd?’ vraagt de zanger zich af in de onheilspellende, met glam­ gitaren getooide rocker ‘Ik reis door de nacht’. En als hij in ‘Ik ben erbij’ het nachtelijke uitspansel monstert en vaststelt: ‘Ik zie de sterren waarin ik ooit geloofde’, zou je door de speakers willen kruipen om hem een dikke knuffel te geven. Met ironie probeert De Vos de vertwijfeling te smoren – zoals in ‘Jonge ondernemers’, waarin hij via het raadsel van de wolf, de geit en de kool het prille entrepreneurschap te kakken zet – maar ook dan laten de donkere wolken zich niet verjagen. Tekstueel is ‘Research & Development’ de meest intense Gorki sinds ‘Monstertje’ (uit 1996); muzikaal is het een rehabilitatie na het bij vlagen banale en onbehouwen ‘Voor rijpere jeugd’ (uit 2008). Het kwartet rockt er duchtig op los, met versgeoliede gitaren (‘Ze moesten eens weten’) en psychedelische synths (‘Eddie gelukzak’!) als belangrijkste wapens. Stilletjes hopen we dat ze in de toekomst opnieuw voor een rijker coloriet kiezen, maar tot dan zijn we méér dan vergenoegd met ‘Research & Development’. (cv)

19-04-2011 »» Humo 3685

De 5 decennia van Luc De Vos Wat hebben Luc De Vos en Kate Moss met elkaar gemeen? Ze braken allebei door in 1990 en gelden als iconen van de nineties – zij het De Vos iets minder wereldwijd. Ze zijn ook nog steeds aan het werk, harder dan ooit zelfs, mét succes bij telkens weer een nieuwe generatie. En ze delen, zo leert ons onderstaand gesprek, een motto: never explain, never complain.

31-10-2012

Katia Vlerick

is voorbij.’ Ik laat me liever verrassen door mensen die me vragen: ‘Weet je dat nog?’» HUMO Deze bijvoorbeeld: in 1996, op je vierendertigste, vertelde je in Humo: ‘Ik word steeds minder lankmoedig en tolerant. Misschien zal ik als ik vijftig ben een stuk crapuul zijn dat geen mens meer kan uitstaan.’ De Vos «Dat was ik compleet vergeten natuurlijk. Maar ik moet wel beamen wat die jongen zegt: ik ben dat stuk crapuul geworden. En sinds ik vader ben, ben ik alleen maar opstandiger geworden – alsmaar minder begripvol voor wantoestanden.» HUMO Uit een Humo-interview uit 1991: ‘Ik haat Blue Blot.’ En even verder: ‘Ik haat ook

Moss is de mooiste van de twee, De Vos de meest spraakzame: hij geeft wél interviews. Over vijftig worden, de fases die hij heeft doorlopen en de tien platen die hij maakte met Gorki. Bovendien heeft Kate Moss geen singlecompilatie uit, en Gorki wél: ‘Anja ❤ Ninja – 35 Singles en een B-kant’. We treffen Luc De Vos in zijn werkkamer thuis, tussen heel veel boeken en drie rode dozen van Ikea. Luc De Vos «Archiefdozen waarin ik al mijn artikeltjes minutieus heb bijgehouden. Op 12 juli van dit jaar ben ik vijftig geworden, en toen heb ik die tien kilo papier eens doorploegd. Zo van: bompa gaat zijn leven eens overschouwen. Maar het zei me weinig. Ik kon alleen maar denken: ‘Het was tof, maar het

5

DE

5

DEcEnnia van

DE

Lu c D e Vo s

Luc De Vos

uit

: never explain, never »En toch zeg ik altijd complain.» net als van Kate Moss, die HUM O Het motto picture loopt. the in jaar ig jij al twint . Zelfs als ze fan van Kate Moss De Vos «Ik ben draagt: super!» jes laars Plopvan die Kabouter

van vraag. Ik ga er altijd men. De Vos «Goeie en stem op de juiste mens

dat onze fans en denzien op Pukkelpop Dat ze ons bezig ar wat gelukzakken. Zoma ken: ‘Wow, wat een en niet n en content zijn dat zie je zowel bij de vrouwen als de mannen. biefmuziek mogen make Ik hoef ook geen tien »Ik ben in die periode ook eens verkozen en. hebb nodig meer rs een tot is genoeg. Of ande man van het jaar door het vrouwenb lad Elle, daar stukken per dag, één Maar ik kan me en ik vond dat zo speciaal: ‘Allez, dat el.’ schot he vrouwen vegetarisc LI! belangstelling voor mij hebben!’ Vanaf vergissen. Zw Ijg , Lyk ke ‘Plan natuurlijk zwaar in wie ik ‘Voor rijpeen de politici op B’ is dat allemaal in mijn muziek geslopen. recentste platen, »Voor de rest moet » HUM O Je twee de conservatievan ent’, lijken HUMO Je bent sindsdien ook enorm lijk lopm onge Deve het & arch werklusheb gestemd re jeugd’ en ‘Rese ‘Plan B’ en tig: naast platen kwamen er columns na de euforie van en boeven maar bewijzen.» iding me katerplaten – ken. Houd je dat nog lang vol, denk aal anders: naar aanle je? HUM O Iets helem ‘Ik ben ‘Homo erectus’. een rukDe Vos «Tuurlijk! Alles wordt heb ik nog eens naar alsmaar pregik ben hoe dan ook van de compilatie die je in vanDe Vos «Ja, want er t nanter. Ik zit hier nu toch ook te sluip , de mooie single oedigheid wippen op aanwezig’ geluisterd mijn geNaar ker op jaren. Die lankm einde m. het mijn stoel? Ik heb alweer een boek opna met an r worden, klaar voor 1998 met Tom Barm gezelzelf in – met het oude het voorjaar, en ik verwacht er veel bootje geover jouw drang om van: einis. Ik heb toen een voel gaat die song van de midlifecris r rustig. delijk een bestseller die in Hollywood tainen. rond te varen, lekke verfilmd muschappen te enter kocht om wat mee wordt, met Brad Pitt in de hoofdrol. veel mensen uit de Zet daar Vos «Dat hebben De je konaar en maar tussen haakjes bij: ‘interview dat mens ster lacht’. ziekwereld. Je wilt schreeuw om Maar je móét op die manier denken! . Het is allemaal een Hoe komt kijken men het anders, denk je, dat al die domme Belgen liefde.» body het vroeger nooit hebben gemaakt I dreamt that some in het buiHUM O ‘Last night tenland? Ik herinner me dat ik T.C. Smiths. Matic op loved me’ van The de Duitse televisie zag, en een maand me / Touch me / later «Of ‘See me / Feel Vos De waren ze gesplit.» Who. elen Heal me’ van The HUMO Heb je dat nooit gemist: niks liever dan babb een wapen»Natuurlijk wil ik m te broeder om muziek mee te maken? en door op een podiu n – Zoals Arno met de mensen, plare z’n Jean-Marie Aerts had, Barman sympathieke exem z’n Stef veel ik ik staan heb Kamil, Lennon z’n McCartney en Ik ben zo blij dat en. kenn Jagger z’n leren – vrouwen Richards? gen.» die kans heb gekre het gat De Vos «Ik heb toch een fantastisc k zeggen dat roem he band? HUM O Kan je eerlij iconen van de Zeker nu, met Bert Huysentruyt en veel gekwelde Voor ld? Twee onvervalste Thomas gevu in je hart heeft n maar Moss. Vanelslander erbij. Ja, toen ik zestien nineties: Vos en het de ellende allee was, Moss. Zelfs als artiesten maakt wou ik Roger Daltrey zijn – een Zanger. ‘Ik ben fan van Kate Dus Plop-laarsjes erger. Cobain hoopte ik dat ik een Pete Townshen ze van die Kabouter d zou dat iemand als Kurt De Vos «Ik denk !’ tegenkomen, zodat ik van die gitaar of niet, super md t: Beroe draag had. af was. een karakterstoornis g geMaar goed, dat pure zanger-zijn heb situatie ongelukki ik sindsht, maar dat heb zou in gelijk welke hij stel heb ik ook gekoc dien botgevierd in Automatic Buffalo, drum Een drum en. mijn r gezet – te moeilijk, zich uit de slag trekk weest zijn. Engelstalige project. ik weer in de kelde r, een appreciëren kan toch fanterechtkomt, hij zal . Hij is een fan wel een nieuwe gitaa zo veel mensen je gens heb »Dat n? ik overi l, »Tja, een twee-eenheid vormen met renge Maar ltonee meeb men. Meta iemand Hij doet ook en vreugde odon op naspeel. anders, dat zal wel het ideaal zijn. alleen maar geluk in mijn Gibson, waar ik Mast Maar dat is tastische zoon.» van de massa heeft het gat dada. zoals de lotto winnen – de ontmoetin de mee in de clip De adoratie van de was ik de riffs zijn nu mijn energ van de HUM O Bruno speel gedicht: op Pukkelpop in jijzelf maar de laatste, hoor je ins waar zeker ’, n, allesz de eeuw! Mijn nieuwe boek gaat daarover: ‘Ninja hart plate In le ld. die »In rzijds het heet recente Gorki-sing van de hele were me eraan k op ‘nu’, en ande ‘Onverwacht geluk’. Want ik denk: gelukkigste mens den opduikt. Wat kon ik doet zijds cynische kritie ‘Als je geen Li zingen. En dan een handvol secon alsmaar van tegenwoordig geluk verwacht, dán zal het je overkomen verte hoorde ik Lykke veertigste kwam je e Li, shut kan ik wat de jeugd .’» : ik wou dat ik BV – doet denken: na je ers zeggen: ‘Lykk een ichen je numm toeju ben onze dien maar n n HUMO Wanneer was de laatste top tusse – sinds On eigenlijk allee moet ik keer dat het vaker op televisie ons niks gebeuren. en dat je Hoewel, misschien je is overkomen? up, baby!’ Er kon een hele tijd geled vandaag jong was. dat de buiminmaar ’t is alweer je min on bij neerleggen De Vos «Toen mijn zoon Bruno .» gespot bent. Was of the world. me er maar gewo geboren werd. zijn al nog op dat medium ook talent voor geluk denkt: ‘Die van Gorki Ik ben heel laat vader geworden, op in ‘De provincieshow’ »Maar ik heb dan tenwereld wellicht mijn acht‘Geluk is iets voor nieuws uit geslaagde doortocht de der iets bouta nog die oude en endertigste. call? HUM O Je isbak in? zo lang bezig: moet gelein 2007 de wake-up blij dat ren’ mag de vuiln 1990 ís gewoon lang »De schrijver Christophe Vekeman, zo zeggen: ik ben vrouwen en kinde vrouwen meer hun duim zuigen?’ dat een Vos «Laat ik het altijd De nog f vriend van me, zegt: ‘Kinderen, je af ben. inste De Vos «Ik geloo den.» moet daar onder jonen – als je dat tenm ik van die televisie e burgerlijkheid niet aan beginnen. Je stort je alleen ben ik inderdaad nooit talent voor geluk hebb er ter je HUM O De nieuw maar in »Voor mijn veertigste ongedwongen mani om te soms iets van? Onde je eigen ongeluk.’ En ja, je hoort ook lve een keer in ‘Tien definieert als: op een geren: merk je daar weleens Bij mij ligt het ged: op tv geweest, beha zeggen ment heb ik gezeg n zijn met wat je hebt. eld? ▲

IMAGEGLOBE

CORBIS

▲

HUMO Je hebt ooit gezegd: ‘‘Mia’ heeft dezelfde klinkers als de naam van mijn moeder: Irma.’ Het is je grootste hit: een lied over alle meisjes die je niet kon krijgen. De Vos «Het bekte niet zo lekker: ‘Irma heeft het licht gezien’. Ik woonde bij mijn moeder, ik kon niets anders dan hier en daar een zin over haar te laten vallen. »Mijn grote voorbeeld op dat vlak was Panamarenko. Die woonde ook bij zijn moeder, en hij kwam elke dag op televisie, in de generiek van ‘Kunstzaken’. Maar nogmaals : natuurlijk was dat een vergissing, natuurlijk had ik in Gent-centrum moeten wonen.» HUMO Je moeder is intussen vijfennegentig jaar. De Vos «Op naar de honderd. Ze zit nu in een rusthuis. Ze is nog goed, ze kan nog babbelen, ze kan alleen niet meer stappen. Ik ben altijd gefascineerd geweest door mijn oude ouders. Mijn vader was van 1912, hetzelfde jaar als Boon en de Titanic. Hij zou nu honderd geweest zijn. Hij was vijftig toen ik geboren werd, even oud als ik nu ben. Boven: Bruno De Vos, de zoon van »Mijn ouders stonden nog met één been in de de zanger. negentiende eeuw, en bovendien ben ik voor een Onder: Panamarenko, lichtend flink stuk opgevoed door mijn toen al stokoude voorbeeld voor de jonge Luc: grootouders. Tegelijk zit ik hier naar ‘Hij woonde ook bij zijn moeder, en een plaat van Muse te luisteren. Of ik ga, zoals hij kwam elke dag op televisie, in eergistede ren, naar een optreden van een hippe generiek van ‘Kunstzaken’.’ groep als How to Dress Well. Dat is toch bijna niet te geloven?» HUMO Rond je veertigste, en dan vooral sinds moest uitbundiger en extraverter.» ‘Plan B’ uit 2004, heb je een nieuw élan gevonHUMO Met andere woorden: je den. De single ‘De Schaduw in de schemerin zat in je midg’ lifecrisis. stond bijvoorbeeld meteen

nia van nnia DEcEn

84

‘Happy Doing Nothing’ van Pitti Polak. Dat is de enige keer dat ik je iets slechts heb horen vertellen over andere Belgische groepen. Alsof je op je tellen past sindsdien. De Vos «Er worden hier gewoon geen slechte, amateuristische platen meer gemaakt. En gelukkig zijn we van dat Belgen-stigma af. Er heeft toch nog niemand Skynet, ik bedoel Netsky, geïnterviewd met vragen over zijn Belg-zijn? Het is geen issue meer, en daar ben ik zeer blij om.» HUMO Waarom besta jij wel nog en Pitti Polak niet meer? De Vos «Omdat ik intelligénte pop maak – er zat altijd een ironisch en puntig kantje aan. Het was altijd meer David Bowie dan Iggy Pop. Mag ik dat zeggen? Ik las boeken, luisterde veel naar popmuziek, ik was een soort van slimste mens ter wereld. »Let op: ik hou ook niet van de perfecte, serieuze popmuziek, Radiohead of Van Morrison of zo. ‘Madness’, de nieuwe single van Muse, wordt door iedereen verketterd omdat hij zo lijkt op ‘I Want to Break Free’ van Queen, maar ik denk: ja, die weten zelf ook wel dat ze over the top aan het gaan zijn. Dat vind ik wel oké, die slimmigheid.» HUMO Is het in jouw geval niet gewoon nostalgie naar de jaren zeventig, je kindertijd, en de hoogdagen van de glamrock? De Vos «Natuurlijk, maar niemand kan ontkennen dat de jaren zeventig een fantastisch vat vol originaliteit en plezier waren. Natuurlijk had ik in de tijd van de glamrock in Londen moeten rondlopen! Als ik moet kiezen tussen Kortrijk en Parijs, dan kies ik Parijs, natuurlijk. Als ik moet kiezen tussen bier en champagne, dan kies ik champagne.» HUMO Je hebt jarenlang het imago gehad van vrolijke drinkebroer. Maar nu je vijftig bent, ben je gestopt met drinken. De Vos «Mijn katers werden me te hels. Toen ik jong was, dronk ik graag en veel, maar gaandeweg begint je lichaam tegen te sputteren. Vroeger zat ik graag gitaar te spelen met een paar Duvels naast mij – thuis op mijn gemakske high worden. Dat was vooral zo in de tijd dat ik nog bang was om buiten te komen. Als ik onder de mensen was, wilde ik ze constant entertainen en imponeren: om de minuut moest er een lachsalvo weerklinken, en dat stresseerde mij zodanig dat ik binnenbleef. Maar dat is dus verleden tijd.» HUMO Lukt het, zonder de roes? De Vos «Ja. Je hebt het eigenlijk niet nodig, natuurlijk. De wereld is al gek genoeg. Je komt zo al interessante mensen genoeg tegen in mijn rayon. »Ik word ook minder snel moe, nu: op mijn verjaardagsfeest ben ik tot vijf uur wakker gebleven, terwijl ik vroeger om twaalf uur al zin kreeg om in mijn bed te kruipen. Het is fantastisch om een beetje tipsy te zijn als je optreedt, maar Pukkelpop dit jaar was mijn eerste grote optreden zonder drank, en dat is enorm goed meegevallen. »Pas op: ik heb nog altijd niks tegen drank hè, het heeft mij de mooiste momenten uit mijn leven bezorgd. Maar het creëren op zich is ook een enorme bron van genot.» 85

‘Ik ben een rukker op jaren’ HUMO Ten tijde van je eerste interviews, begin jaren negentig, woonde je nog op de boerderij van je moeder. Je verheerlijkte dat leven: de periode tussen je zestiende en je zesentwintigste, waarin je ‘behalve masturberen’ geen klap uitvoerde, noemde je zelfs de ‘mooiste tijd van je leven’. De Vos «Ik ben blij dat je daarover begint, want natuurlijk denk ik daar allang niet meer zo over. Ik heb in het begin misschien te veel de nadruk gelegd op mijn achtergrond: ‘Hey mannekes, ik ben hier wel een echte werkmens van Langerbrugge aan het Kanaal Gent-Terneuzen!’ Maar eigenlijk moet iedereen op zijn zestiende naar Hollywood verhuizen. Of anders in een dansgezelschap gaan, kleren ontwerpen en homo worden. »Maar: die afzondering was voor mij wel nodig. Ik was iemand die moest rijpen. En het is ook een geluk dat alles wat ik heb gedaan voor mijn epifanie, in het verborgene is gebleven. Ik bedoel: ik schreef al liedjes op mijn zestiende, maar die waren helemaal niet goed.» HUMO Je hebt ooit gezegd: ‘‘Mia’ heeft dezelfde klinkers als de naam van mijn moeder: Irma.’ Het is je grootste hit: een lied over alle meisjes die je niet kon krijgen. De Vos «Het bekte niet zo lekker: ‘Irma heeft het licht gezien.’ Ik woonde bij mijn moeder, ik kon niets anders dan hier en daar een zin over haar te laten vallen. »Mijn grote voorbeeld op dat vlak was Panamarenko. Die woonde ook bij zijn moeder, en hij kwam elke dag op televisie, in de generiek van ‘Kunstzaken’. Maar nogmaals: natuurlijk was dat een vergissing, natuurlijk had ik in Gent-centrum moeten wonen.» HUMO Je moeder is intussen vijfennegentig jaar. De Vos «Op naar de honderd. Ze zit nu in een rusthuis. Ze is nog goed, ze kan nog babbelen, ze kan alleen niet meer stappen. Ik ben altijd gefascineerd geweest door mijn oude ouders. Mijn vader was van 1912, hetzelfde jaar als Boon en de Titanic. Hij zou nu honderd geweest zijn. Hij was vijftig toen ik geboren werd, even oud als ik nu ben. »Mijn ouders stonden nog met één been in de negentiende eeuw, en bovendien ben ik voor een flink stuk opgevoed door mijn toen al stokoude grootouders. Tegelijk zit ik hier naar een plaat van Muse te luisteren. Of ik ga, zoals eergisteren, naar een optreden van een hippe groep als How To Dress Well. Dat is toch bijna niet te geloven?» HUMO Rond je veertigste, en dan vooral sinds ‘Plan B’ uit 2004, heb je een nieuw élan gevonden. De single ‘De Schaduw in de schemering’ stond bijvoorbeeld meteen 31-10-2012 »» Humo 3765

31-10-2012

DE 5 DECENNIA VAN LUC DE VOS op 1 in ‘De afrekening’. Hoe verklaar je die renaissance? De Vos «Mijn twee Russische platen (‘Plan B’ (2004) en ‘Homo erectus’ (2006) hadden respectievelijk een foto van Brezjnev en Joeri Gagarin op de cover, red.) zijn veel uitbundiger dan wat eraan voorafging. Plots ging het over de Culture Club (befaamde Gentse club, red.) en alles wat urban was – mensen sleurden me toen mee naar plekken waar ik nog nooit geweest was. Veertig worden is hét keerpunt geweest: naar mijn gevoel ben ik vanaf dat moment opera beginnen te zingen: alles moest uitbundiger en extraverter.» HUMO Met andere woorden: je zat in je midlifecrisis. De Vos «Ik noem het: een hernieuwde belangstelling voor erotiek. Toen ik jong was, lag erotiek heel ver van mij af. Het bestond eigenlijk alleen in de films, en toen ik ouder werd, moest het ook zo zijn als in de film – het moest perfect zijn, Brigitte Bardot. Maar rond mijn veertigste heb ik de erotiek in het alledaagse leven ontdekt. Dat lag ook aan de maatschappij, die ineens veel sexyer werd: in mijn tijd liepen de meisjes allemaal rond in een slobbertrui. Ik ben geen socioloog, maar volgens mij is Vlaanderen op dat vlak volwassen geworden – Vlaanderen is sexy geworden, en dat zie je zowel bij de vrouwen als de mannen. »Ik ben in die periode ook eens verkozen tot Man van het Jaar door het vrouwenblad Elle, en ik vond dat zo speciaal: ‘Allee, dat vrouwen belangstelling voor mij hebben!’ Vanaf ‘Plan B’ is dat allemaal in mijn muziek geslopen.» HUMO Je bent sindsdien ook enorm werklustig: naast platen kwamen er columns en boeken. Houd je dat nog lang vol, denk je? De Vos «Tuurlijk! Alles wordt alsmaar pregnanter. Ik zit hier nu toch ook te wippen op mijn stoel? Ik heb alweer een boek klaar voor het voorjaar, en ik verwacht er veel van: eindelijk een bestseller die in Hollywood verfilmd wordt, met Brad Pitt in de hoofdrol. Zet daar maar tussen haakjes bij: ‘interviewster lacht’. Maar je móét op die manier denken! Hoe komt het anders, denk je, dat al die domme Belgen het vroeger nooit hebben gemaakt in het buitenland? Ik herinner me dat ik T.C. Matic op de Duitse televisie zag, en een maand later waren ze gesplit.» HUMO Heb je dat nooit gemist: een wapenbroeder om muziek mee te maken? Zoals Arno z’n Jean-Marie Aerts had, Barman z’n Stef Kamil, Lennon z’n McCartney en Jagger z’n Richards? De Vos «Ik heb toch een fantastische band? Zeker nu, met Bert Huysentruyt en Thomas Vanelslander erbij. Ja, toen ik zestien was, wou ik Roger Daltrey zijn – een Zanger. Dus hoopte ik dat ik een Pete Townshend zou tegenkomen, zodat ik van die gitaar af was. Maar goed, dat pure zanger-zijn heb ik sindsdien botgevierd in Automatic Buffalo, mijn Engelstalige project. »Tja, een twee-eenheid vormen met iemand anders, dat zal wel het ideaal zijn. Maar dat is zoals de lotto winnen – de ontmoeting van de eeuw! Mijn 31-10-2012 »» Humo 3765

nieuwe boek gaat daarover: het heet ‘Onverwacht geluk’. Want ik denk: ‘Als je geen geluk verwacht, dán zal het je overkomen.’» HUMO Wanneer was de laatste keer dat het je is overkomen? De Vos «Toen mijn zoon Bruno geboren werd. Ik ben heel laat vader geworden, op mijn achtendertigste. »De schrijver Christophe Vekeman, een vriend van me, zegt: ‘Kinderen, je moet daar niet aan beginnen. Je stort je alleen maar in je eigen ongeluk.’ En ja, je hoort ook weleens zeggen dat kinderen kleine idioten zijn met wie je niet kan babbelen. Ik zie het totaal anders: iemand zien opgroeien, dat is zo’n geluk! Het zit in mijn genen om kinderen fantastisch te vinden. Ik kán daar niet cynisch over doen.» HUMO Van jong naar oud: hoe ga je om met je eigen lichamelijke aftakeling? De Vos «Ik wil oud worden, maar mijn vader is maar negenenvijftig geworden. ‘Je hebt nog negen jaar te gaan,’ denk ik weleens bij mezelf. Dan wordt het natuurlijk wel spannend. »Ik wil vooral Bruno helpen alle fouten te vermijden die ik gemaakt heb. Maar die gast is zeer sociaal: in welke situatie hij ook terechtkomt, hij zal zich uit de slag trekken. Hij doet ook toneel, overigens. Hij is een fantastische zoon.» HUMO Bruno speelde mee in de clip van de recente Gorki-single ‘Ninja’, waarin jijzelf maar een handvol seconden opduikt. Wat me eraan doet denken: na je veertigste kwam je alsmaar vaker op televisie – sindsdien ben je een BV – maar ’t is alweer een hele tijd geleden dat je nog op dat medium gespot bent. Was je minder geslaagde doortocht in ‘De provincieshow’ in 2007 de wake-up call? De Vos «Laat ik het zo zeggen: ik ben blij dat ik van die televisie af ben. »Voor mijn veertigste ben ik inderdaad nooit op tv geweest, behalve een keer in ‘Tien om te zien’. Op een bepaald moment heb ik gezegd: ‘Genoeg! Ik ga potverdorie laten zien dat ik dat ook kan, bekend worden.’ Ik wou zien hoever ik daarin kon gaan. En dat wérkte, hè. Opeens werd ik op straat herkend, en er kwamen meer mensen naar onze optredens. Dat was ook mijn bedoeling: ik wilde popmuziek bij de massa laten binnendringen. Maar televisie is ook een gruwelijk monster, het vrat me op. Ik probeerde altijd te denken: ‘Er kan me niks gebeuren. Ik raak overal mee weg.’ Maar ondertussen zat ik wel aldoor bloednerveus te wezen. Als je op tv komt, moet je constant alert zijn én entertainen. Daar werd ik op den duur doodmoe van. »En toch zeg ik altijd: never explain, never complain.» HUMO Het motto van Kate Moss, die net als jij al twintig jaar in the picture loopt. De Vos «Ik ben fan van Kate Moss. Zelfs als ze van die Kabouter Plop-laarsjes draagt: super!»

ZWIJG, LYKKE LI! HUMO Je twee recentste platen, ‘Voor rijpere jeugd’ en ‘Research & Development’, lijken 86

me katerplaten – na de euforie van ‘Plan B’ en ‘Homo erectus’. De Vos «Ja, want ik ben hoe dan ook een rukker op jaren. Die lankmoedigheid sluipt er vanzelf in – met het ouder worden, met het einde van de midlifecrisis. Ik heb toen een bootje gekocht om wat mee rond te varen, lekker rustig. Een drumstel heb ik ook gekocht, maar dat heb ik weer in de kelder gezet – te moeilijk, drummen. Maar ik heb wel een nieuwe gitaar, een Gibson, waar ik Mastodon op naspeel. Metalriffs zijn nu mijn dada. »In die platen, zeker de laatste, hoor je enerzijds cynische kritiek op ‘nu’, en anderzijds kan ik wat de jeugd van tegenwoordig doet eigenlijk alleen maar toejuichen: ik wou dat ik vandaag jong was. Hoewel, misschien moet ik me er maar gewoon bij neerleggen dat de buitenwereld wellicht denkt: ‘Die van Gorki zijn al zo lang bezig: moeten die nog iets nieuws uit hun duim zuigen?’ 1990 ís gewoon lang geleden.» HUMO De nieuwe burgerlijkheid onder jongeren: merk je daar soms iets van? Onder je fans, bijvoorbeeld? De Vos «Met de verkiezingen wel: ik was zeer teleurgesteld. De mensen zijn altijd al behoudsgezind geweest – de CVP uit het oerconservatieve Vlaanderen was de N-VA van nu, hè – maar jonge mensen die nu conservatief stemmen: is dat uit rancune? Uit protest tegen het establishment? Ik kon alleen maar denken: ‘Ménen ze dat nu?’ Tijd voor verandering? Wees eens content met wat je hebt. Dit is het paradijs: wat moet er dan nog veranderen?» HUMO Wat kan of moet popmuziek betekenen in zo’n conservatief klimaat? De Vos «Goeie vraag. Ik ga er altijd van uit dat onze fans op de juiste mensen stemmen. Dat ze ons bezig zien op Pukkelpop en denken: ‘Wow, wat een gelukzakken. Zomaar wat muziek mogen maken en content zijn en niet meer nodig hebben. Ik hoef ook geen tien biefstukken per dag, één is genoeg. Of anders een vegetarische schotel.’ Maar ik kan me daar natuurlijk zwaar in vergissen. »Voor de rest moeten de politici op wie ik heb gestemd het ongelijk van de conservatieven maar bewijzen.» HUMO Iets helemaal anders: naar aanleiding van de compilatie heb ik nog eens naar ‘Ik ben aanwezig’ geluisterd, de mooie single die je in 1998 met Tom Barman opnam. Naar mijn gevoel gaat die song over jouw drang om gezelschappen te entertainen. De Vos «Dat hebben veel mensen uit de muziekwereld. Je wil dat mensen naar je komen kijken. Het is allemaal een schreeuw om liefde.» HUMO ‘Last night I dreamt that somebody loved me’ van The Smiths. De Vos «Of ‘See me / Feel me / Touch me / Heal me’ van The Who. »Natuurlijk wil ik niks liever dan babbelen met de mensen, en door op een podium te staan heb ik veel sympathieke exemplaren – vrouwen – leren kennen. Ik ben zo blij dat ik die kans heb gekregen.» HUMO Kan je eerlijk zeggen dat roem het gat 87

in je hart heeft gevuld? Voor veel gekwelde artiesten maakt het de ellende alleen maar erger. De Vos «Ik denk dat iemand als Kurt Cobain een karakterstoornis had. Beroemd of niet, hij zou in gelijk welke situatie ongelukkig geweest zijn. »Dat zo veel mensen je appreciëren kan toch alleen maar geluk en vreugde meebrengen? De adoratie van de massa heeft het gat in mijn hart alleszins gedicht: op Pukkelpop was ik de gelukkigste mens van de hele wereld. In de verte hoorde ik Lykke Li zingen. En dan kon ik tussen onze nummers zeggen: ‘Lykke Li, shut up, baby!’ Er kon ons niks gebeuren. On top of the world. »Maar ik heb dan ook talent voor geluk.» HUMO Je oude boutade ‘Geluk is iets voor vrouwen en kinderen’ mag de vuilnisbak in? De Vos «Ik geloof nog altijd dat vrouwen meer talent voor geluk hebben – als je dat tenminste definieert als: op een ongedwongen manier tevreden zijn met wat je hebt. Bij mij ligt het geluk in m’n voortdurende streven naar nieuwe en wonderbaarlijke ervaringen. Ook daarover gaat mijn nieuwe boek: dat we allemaal ooit de juiste mensen zullen tegenkomen. »En als het je niet overkomt, tja, dan heb je pech gehad.»

31-10-2012 »» Humo 3765

Luc De Vos CLUB 27

Paul McCartney is 27 als hij The Beatles verlaat. Neil Young brengt ‘Harvest’ uit, Michael Stipe breekt eindelijk door met R.E.M. en ‘The One I Love’. Jim Morrison, Jimi Hendrix, Kurt Cobain, Amy Winehouse, Janis Joplin en – dicht bij huis – Patrick Nebel zijn tot in de eeuwigheid lid van Club 27: allemaal gestorven in dat ene levensjaar, dat in het op zich al ongewone leven van de artiest een toch wel bijzondere plaats inneemt. Humo richt vandaag een nieuwe, minder tragische Club 27 op: een elitair amalgaam van tien Belgische artiesten – overlevers – voor wie het zevenentwintigste levensjaar om heel uiteenlopende redenen een kantelmoment was. Tien verhalen, verspreid over dertig jaar, die evengoed een beeld schetsen van een veranderende (muziek)wereld. Deze week: Luc De Vos

16-07-2013

Jan Delvaux en Sandra Genijn

Luc De Vos is 27 in 1989. Hij woont bij zijn moeder in Wippelgem, werkt bij de NMBS en heeft de hoop op beterschap en roem ei zo na laten varen. Gorky is de groep van de laatste kans.

GENT DECEMBER 1988

Luc De Vos leert drummer Geert Bonne en bassist Wout De Schutter kennen in jeugdhuis JOB (Jeugd Oude Bareel) in Oostakker. :: Luc De Vos «De plannen voor Gorky zijn gesmeed na een optreden van Tom Wolf in café De Ploeg in Gent. Die speelde daar met een driekoppige bezetting. ‘Zouden we dat ook niet proberen, maar dan in het Nederlands?’ vroeg ik aan Geert Bonne. Die zag dat wel zitten, stelde Wout voor als bassist, en we waren vertrokken. Onze eerste repetities vonden plaats op de zolder boven de garage van het ouderlijk huis van Geert. We pasten er juist met z’n drieën in. Eén van de eerste nummers die we speelden, was ‘Rij rij rij’ van The Scene, het eerste eigen nummer heette ‘Ik word oud’. Mijn keuze om in het Nederlands te zingen was ingegeven door de Tröckener Kecks. Die had ik in 1984 zien optreden in een programma op de BBC, iets à la ‘The Old Grey Whistle Test’, en plots wist ik dat je ook in het Nederlands op de Engelse televisie kon geraken. Wauw, wijs! »Bij Gorky was ik voor het eerst omringd door gasten die het even hard wilden als ik. Dat was voordien wel anders geweest. Zo had ik mij in 1987 met mijn toenmalige band ingeschreven voor het Belgian Rock Concours. Iedereen was geselecteerd. Je kreeg tien kaarten die je mocht verkopen om uit de kosten 16-07-2013 »» Humo 3802

te raken en om volk te trekken. Helaas moesten wij het op het moment suprême zonder onze drummer stellen, omdat die wilde studeren voor zijn examen. Studéren op een zaterdagavond! Daar sta je dan alleen met je gitarist: veel indruk maak je niet meer. het was niet de eerste poging tot succes: in 1984 had ik mijn allereerste groepje, BH 2000. Armoe troef. We moesten oppassen dat we ons plectrum niet verloren, want dat kostte wel tien frank (25 eurocent, red.)! Snaren gingen we per stuk kopen. En ook daarna was het geen vetpot. Mijn liedjes hadden titels als ‘Heidi, du musst nicht traurig sein’ en ‘Everybody Hates Me’. Dan weet je het wel. »Toen ik in 1989 met Gorky begon, was ik bijna 27. Ik woonde nog bij mijn moeder, had geen vrienden, geen lief en geen job – het moest stilaan gaan gebeuren. Ik was een nakomertje – een ongelukje, allicht – in een Oervlaams proletarisch gezin van zeven, met zussen en broers die Solange en Raymond heten. Met de oudste scheel ik twintig jaar, met de jongste acht. Mijn moeder was 45 toen ze me baarde. »In onze klas werkten alle vaders in de industrie aan het kanaal Gent-Terneuzen. De mijne heeft zijn hele leven in de Sadaci gewerkt, de Société Anonyme d’Application de Chimie Industrielle. Mijn parcours was voorbestemd, alleen zag ik het zelf anders. Vanaf mijn vierde wilde ik maar één ding: rock-’n-roll spelen. Die droom werd concreter toen ik als tiener ‘Avro’s Toppop’ zag, met groepen als Slade, Mud en The Rubettes. Mijn fantasie sloeg op hol. Mijn eerste centen gingen naar de muziek: om de twee maanden kocht ik een plaat van driehonderd frank (7,5 euro red.). Dat was een kapitaal in die tijd. Voor mijn eerste gitaar betaalde ik negenhonderd frank. Het 88

spelen zelf heb ik al doende geleerd, uit de boekskes, op basis van tablaturen. Genre: zet je ringvinger op het derde kotje. Misschien had ik het wel verder geschopt met een echte opleiding, wie weet. Maar daar hadden ze thuis het geld niet voor. »Voor mij was er in die tijd één Belgische groep die er met kop en schouders bovenuit stak, en dat was T.C. Matic. Ik heb die wel 18 keer gezien, denk ik. Eén concert in Duitsland, dat ik op de radio heb gehoord, zal me altijd bijblijven. De bindtekst van Arno was toen, en ik citeer: ‘Und nur, eine schöne Melodie.’ Dat vond ik zo ongelofelijk prachtig.’ »Eigenlijk wilde ik Roger Daltrey zijn. Een zanger die het grote geluk had om zijn Pete Townshend tegen te komen, waardoor hij zelf zonder scrupules zijn gitaar aan de wilgen kon hangen. Ik als tweede luitenant, met boven mij een genie dat mij straffeloos kon gebruiken. Daar kon ik echt van dromen. Mijn Townshend ben ik helaas niet tegengekomen, maar in 1989 voelde het alsof het elk moment kon kunnen.»

WAREGEM MEI 1989

Gorky waagt zich aan zijn eerste optredens in cafés en jeugdhuizen. :: De Vos «Ik was slim genoeg om mezelf niet te overschatten, maar ik deed ook niet aan onderschatting: ik vond dat ik een plek verdiende in het Belgische pop- en rockuniversum. Met onze optredens begon het te lukken. Ik herinner me er eentje in een

89

‘Ik was eenzaam, droevig en zat zonder lief, maar het was een fantastische tijd’ café in Waregem, waar we een eigen, ruigere versie brachten van ‘Anne’ van Clouseau, een dikke hit op dat moment. ‘Anne, als ik jou zie, ben ik niet meer bij te sturen, waaah!’ Die grappen en onnozeliteiten bleken te werken: het publiek was content, en wij ook. Ik ben wel iemand die houdt van interactie met het publiek – dat ze me graag zien. »Veel van die eerste Gorky-nummers zijn ontstaan in de badkamer bij mijn moeder thuis. Terwijl zij beneden naar de televisie keek, kon ik er ongehinderd op mijn gitaar tsjinken. Niet echt een idyllisch decor, achteraf gezien, maar in die tijd was het de enige plek waar ik schaamteloos de longen uit mijn lijf kon schreeuwen.»

GENT NAJAAR 1989

Het is Gorky menens. De Vos, Bonne en De Schutter nemen met een 4-trackrecorder een paar eigen

16-07-2013

CLUB 27 LUC DE VOS

nummers op en benaderen enkele platenfirma’s. De enige reactie komt van Scorpio Records uit Aarschot, het label van garagerockers als The Mudgang, The Spanks en The Strikes. :: De Vos «We bestonden amper vier maanden, maar wilden toch al een plaat maken. Over jeugdig enthousiasme gesproken. De opnames vonden plaats in de Top Studio’s in Sint- Amandsberg, met Jan Van den Bergh, de zanger-gitarist van The Spanks (en zoon van schrijver Aster Berkhof, red.), als producer. Geert en Wout waren destijds fan van The Spanks en hadden hem opgespoord. Voor de opnamekosten – 10.000 Belgische franken – moesten we al onze spaarcenten bijeensprokkelen, maar dat was het ons waard. Tien nummers hebben we ingeblikt, waaronder ‘Ik word oud’, ‘Bloed, zweet en tranen’, ‘Het einde is nabij’ en een prille versie van ‘Anja’. Een meisjesnaam die symbool stond voor alle onbeantwoorde liefdes tot dan toe, en dat waren er nogal wat. Laat het mij zo stellen: mijn pubertijd heeft iets langer geduurd dan bij anderen. »’t Was allemaal low budget en vrij ambachtelijk, maar we maakten wél een plaat – of eerder: een veredelde demo. Ze is wel nooit uitgebracht: Scorpio Records bleek plotseling minder geïnteresseerd te zijn in Nederlandstalige muziek. Terug naar af.» De opname wordt wel gebruikt als demo voor Humo’s Rock Rally 1990. Voor Luc De Vos is het al de vierde inzending. De Vos «Ik had al cassetjes gestuurd in 1984, 1986 en 1988, telkens zonder resultaat. Maar in 1990 kwam er een brief van Guy Mortier, met de Heilige Woorden: ‘U wordt toegelaten tot de preselecties van Humo’s Rock Rally.’ Een euforisch moment. We zijn toen als gekken beginnen te repeteren. Planmatig

16-07-2013 »» Humo 3802

zelfs: ‘Gij moet dán invallen, nu ga ik dát zingen.’ Het was heel erg nu of nooit. We konden ons geen miskleun veroorloven.»

AALST 3 MAART 1990

De voorronde van Humo’s Rock Rally 1990. Gorky wordt verwacht in zaal ’t Kapelleke in de Meuleschettestraat in Aalst. :: De Vos «We zijn naar Aalst gereden met twee auto’s; mijn toenmalig R4’ke had een beperkte laadruimte, vandaar. Ik herinner me dat we redelijk nerveus waren. Ten eerste omdat we absoluut een ronde verder wilden, en ten tweede omdat het één van onze eerste optredens met een P.A. was. Drie nummers hebben we gespeeld: ‘Donker huis’, ‘Anja’ en ‘Hollywood’. En het werkte. Het publiek was mee. Er wás publiek tout court, en dat was niet altijd evident geweest. Ik ben ooit cassettes gaan rondbrengen naar cafés in het Gentse met de vraag of we er mochten spelen. Ik herinner me één optreden met een vroegere groep, in parochiezaal Flora in Merelbeke, waar er niemand kwam opdagen. Nul publiek. De zus van onze drummer is die avond mensen gaan ronselen in het café schuin ertegenover – toen was er toch al vier man. De vreugde om het applaus en het ticket voor de halve finale in Gent waren dan ook groot.»

Het juryrapport: ‘Afdeling Weinig Of Geen Klachten: Gorky overtuigde in Aalst vriend en vijand met Nederlandstalige, douchefrisse triorock à la Kecks/Undertones.’ – Spencer de Wouters d’Oplinter

90

GENT 17 MAART 1990

De eerste halve finale. Er zijn 10 deelnemers in de Vooruit. Het reglement: ‘Het optreden duurt maximum 15 minuten en omvat één nummer dat u al op de preselectie heeft gespeeld, één nieuw nummer en één cover’. :: De Vos «Spelen in de Vooruit was sowieso een magisch moment: ik had er in 1982 als metselaarsknaap nog mee de vloer van de concertzaal gegoten. Stenen aanbrengen, mortel maken, kruiwagen rijden... Op diezelfde vloer stonden nu mensen voor ons te applaudisseren, stel je voor. Ik weet nog dat ik dacht: ‘Ik ben er.’ »Wat we toen gespeeld hebben? ‘De top’, ‘Anja’ en als cover: ‘Crapule de luxe’ van Bert De Coninck. Onze bassist was fan, vandaar. En kijk: we mochten naar de finale!»

Het juryrapport: ‘‘Naar de top’ was een songtitel die het optreden van Gorky goed samenvatte. ‘Crapule de luxe’ van Bert De Coninck was misschien niet de Cover Waarop Wij Zaten Te Wachten, maar ‘Anja’ heeft zowaar hitkansen en naast een opmerkelijk gevoel voor rockend Nederlands noteerden we ook het topzware doch subtiele gitaarspel van midvoor Luc De Vos.’ – Spencer de Wouters d’Oplinter

BRUSSEL 1 APRIL 1990

De finale in de Ancienne Belgique in Brussel. Met 10 groepen en 1.200 toeschouwers. :: De Vos «Wij op een zondagnamiddag naar Brussel, in een tijd waarin de mensen nog niet naar Brussel gingen op een zondag: voor ons was het een echte uitstap. Wout en Geert hadden enkele supporters opgetrommeld uit de fabrieksdorpen rond Gent, maar ik had niemand mee. Zelfs mijn eigen moeder wist niet dat we in de finale van Humo’s Rock Rally speelden – ze wist niet eens wat Humo’s Rock Rally wás. »Ik ben vrij snel in het bier gevlogen. Ik denk niet dat ik heel nuchter op het podium stond, maar op de één of andere manier kon me dat geen barst schelen. ‘Ik ben hier en dat zult ge godverdomme weten ook’: dát was de ingesteldheid. Achteraf gezien had ik wel iets van een freak in die tijd: op uw 27ste nog bij uw moeder wonen, zonder lief of kameraden: er zijn er voor minder in de psychiatrie beland. Het rare was dat ik ook niet op zoek was naar vrienden of een lief. Het was goed zoals het was. Gelukkig ben ik nooit in de drugs gevlogen. »We hebben die dag alles gegeven wat er in ons zat, met drie nummers in onze mouw: ‘Ik word oud’, ‘Hollywood’ en ‘Anja’. Er was een klik met het publiek, misschien omdat we in het Nederlands zongen. We waren er vrij gerust in. Zegezeker zelfs, hoewel we ons wel bewust waren van de concurrentie. Ik was vooral onder de indruk van Stijn Meuris, die stónd 91

er wel met Noordkaap. Je zag aan alles dat die het minstens zo graag wilde als ik. Twee jaar voordien had hij al eens meegedaan met Noordkaap, weliswaar in een andere bezetting, en in 1982 stond hij met Gruppenbild in de finale.» Noordkaap wint, Kitchen of Insanity wordt tweede, Gorky haalt brons. De Vos «We vonden het een beetje raar dat we máár derde waren, ja. ‘Hoe, verslagen door die blonde bard uit Limburg of wa?’ (lacht) Maar ik herinner me wel dat ik zo fier als een gieter was op het kleine stukje en de foto in Humo: eindelijk met mijn kop in de gazet! Die dag beschouw ik nog altijd als de officiële start van mijn openbare leven. Een beetje gelijk Jezus. Zelfs mijn moeder zag plots het nut in van rock-’n-roll, toen ik thuiskwam met onze netiets- te-grote-ASLK-cheque-van-vijft igduizendfrank. ‘Wa? Feftigduzend frank, kekt ne keer hiere! Godverdoeme!’ Ze was content dat ik eindelijk van ‘t straat was. Op muzikaal vlak dan toch.»

Het juryrapport ‘Omdat zanger Luc De Vos de krankzinnigste ogen van deze Rock Rally had en omdat diezelfde waanzin ook in zijn gitaar zat en in de manier waarover hij over ‘Hollywood’ zong. In een Nederlands dat de tongval van Tröckener Kecks meekreeg, maar verhaalde over universeel verlangen naar de eerste de beste ‘Anja’. Met de songtitel ‘Ik word oud’ in het achterhoofd, en dus vol dadendrang en een gevoel van het-moet-er-nu-uit- want-straks-is-het-te-laat. Gorky is vijftigduizend frank rijker en mag zich bij dezen ontdekt weten.’ – Frank Vander linden

GENT 26 APRIL 1990

Het eerste hoogtepunt na de Rock Rally volgt een maand later, opnieuw in de Gentse Vooruit. :: De Vos «‘De Zes van Gent’, een knipoog naar die van Antwerpen: dat was ons eerste grote wapenfeit na de Rock Rally. Een festivalleke dat we samen met vijf andere Gentse bands – Les Charmeurs, The Laroids, The Pink Flowers, The Candy Dates en De vrienden van Lieven Tavernier – op poten hadden gezet. Inclusief de affiches en de tamtam eromheen, alles in amper één maand tijd. Maar het werkte: de balzaal van de Vooruit was uitverkocht. En dat voor zes Gentse rockbands die gewoon goesting hadden om samen iets in elkaar te steken. »Ondertussen moest er wel geld op de plank komen. Ik was net voor de Rock Rally gestopt bij de NMBS. Jarenlang deed ik hetzelfde parcours: met mijn R4’ke van Wippelgem naar het station van Wondelgem, en dan met de trein via Gent-Sint-Pieters naar Brussel-Zuid. Ik werkte vlakbij op de derde etage van een gebouw in de Frankrijkstraat. Ik was er het laagste van het laagste: ziektebonnekes invullen en de telefoon opnemen, that’s it. Ik verdiende er ongeveer 20.000 Belgische frank, zo’n 500 euro. En ik had een gratis treinabonnement. Dat scheelde 16-07-2013 »» Humo 3802

CLUB 27 LUC DE VOS

in de portemonnee. Wilde ik voor de spoorwegen blijven werken, dan moest ik voor het examen van opsteller alle stations van België van buiten blokken, maar daar zag ik het nut niet van in. Einde NMBSverhaal. Nadien ben ik bij de VDAB aan een opleiding voor kantoorklerk begonnen. Tot we bij Virgin Belgium een platencontract kregen.»

16-07-2013

MECHELEN NAJAAR 1990

Gorky neemt ‘Anja’ op in de studio van producer Wouter Van Belle in Mechelen. Virgin brengt het nummer na een minuskule oppoetsbeurt op single uit. :: De Vos «We hebben onze tijd genomen om ‘Anja’ uit te brengen. De angst voor het Grote Platencontract, en de bijhorende druk, gaf ons loden benen. Maar tegelijkertijd was er het zelfvertrouwen dat het allemaal goed zou komen. Zo jong, zo mooi en zo intelligent vond ik mezelf (lacht). The sky was the limit. »Met ‘Anja’ was het direct bingo. Na twee weken stonden we op één in ‘De afrekening’. Plotseling mocht ik overal gaan uitleggen dat ik op vijfjarige leeftijd in de ban was geraakt van ‘De laatste dans’, een single van de Nederlandse charmezangeres Anja. »De aanvragen voor optredens begonnen binnen te lopen. In de Vooruit mochten we het voorprogramma doen van de Tröckener Kecks, onze Nederlandse helden – de cirkel was rond. Daarna is het snel gegaan: ‘Lieve kleine piranha’ zorgde voor de echte doorbraak, en onze debuutplaat was meteen goed voor goud. Eindelijk was ik wat ik altijd had willen worden: fulltime muzikant.»

wel van buiten kende. Op een gegeven moment weigerde ik om een Levenslijn-badge op te spelden, en werden we vriendelijk doch kordaat buitengebonjourd. Daar ging onze carrière op de commerciële televisie. »Maar toch. In de slipstream van VTM zijn zowel de media als de popmuziek in Vlaanderen tot een zekere maturiteit gekomen. Sociologen moeten dat dringend eens onderzoeken. Misschien heb ik wel onbewust op de start van de zender gewacht? Een schonere plot kan je toch niet bedenken... Hoewel, moest ik bij jonge en intelligente ouders geboren geweest zijn, dan was ik misschien wel de Justin Bieber van de Lage Landen geworden.»

GENT MEI 2013

Luc De Vos is licht euforisch. Hij heeft net te horen gekregen dat zijn nieuwe boek ‘Onverwacht geluk’ in het najaar 2014 zal verschijnen. Volgend jaar staat ook ‘25 jaar Gorki’ (ondertussen met ‘i’) op het programma. :: De Vos «Eigenlijk hou ik niet van ‘terugblikken’, voor mij moet het vooruitgaan. Ik luister ook nooit naar onze oude cd’s. Allicht uit angst: ‘Oei, oei, zo’n bullshit.’ (lacht) Misschien daarom dat ik me op mijn vijftigste nog altijd achttien voel. Misschien ook daarom dat ik er nooit van wakker gelegen heb dat ik zo laat gedebuteerd heb. Alsof het zo moest zijn. Achteraf kan je zeggen dat het tien verloren jaren waren, maar misschien waren die net nodig om de persoon te worden die ik nu ben. Al die jaren waarin ik me in mijn jongenskamer schaamteloos overgaf aan mijn dromen, zijn nog altijd een onuitputtelijke inspiratiebron. Ik was eenzaam, droevig en zat zonder lief, maar toch was het een fantastische tijd. »Ik zeg vaak dat ik ‘gered’ ben door de komst van VTM, maar onze relatie liep redelijk stroef. We zijn een paar keer gevraagd om te playbacken in ‘Tien om te zien’, en ik herinner me dat samensteller Jos Van Oosterwijck eens vroeg of ik mijn eigen liedje 16-07-2013 »» Humo 3802

92

STEPHAN VANFLETEREN