Universiteitsdreiger staat terecht. Normies? Wat betekent dat eigenijk? Pagina 3 Pagina 5 Pagina 12. Grofvuil kost geld

21 januari 2016 39ste Jaargang • nr. 16

“Een geheel nieuwe klassieke wereld” Pagina 11

Ghanese naaisters zijn alleen maar ondernemer uit pure wanhoop

Universiteitsdreiger staat terecht. ‘Normies? Wat betekent dat eigenijk?’

‘Wat overblijft van een walvis, gaat de verbrandingsoven in’

Pagina 3

Pagina 5

Pagina 12

Maats geheime wapen Met dit kladblok kreeg George Maat de minister op de knieën Negen maanden lang vocht George Maat voor eerherstel. Hij eiste excuses van minister Van der Steur en kreeg ze, na zes uur lang een politierapport te hebben overgeschreven. ‘Een potlood kun je niet hacken.’

verse minister van Veiligheid en Justitie, Ard van der Steur, het optreden ‘buitengewoon ongepast en smakeloos’. Ook liet de minister weten dat Maat uit het Landelijk Team Forensische Opsporing (LTFO) was gezet dat bezig was de lichamen van MH17 te identificeren. Verder gaf hij de politie opdracht om een onderzoek naar de lezing te starten. Maat vindt dat hij niets verkeerd heeft gedaan. Veel van zijn collega’s hebben de lezing – die gewoon op het intranet staat –al eerder gegeven. Hij is emeritus hoogleraar fysische antropologie met een onberispelijke staat van dienst. Ook lang na zijn pensionering zet hij zich nog steeds in om nabestaanden de gruwelijke zekerheid te geven waar ze toch naar snakken: dat hun dierbaren zich tussen de slachtoffers van een vliegramp, tsunami, oorlog, etc. bevonden. Dat deed hij ook namens Scotland Yard, waar hij de bijnaam Indiana Bones kreeg.

DOOR VINCENT BONGERS EN FRANK PROVOOST

Den Haag, 17 december 2015. ‘Vanuit mijn woonplaats in Limburg ben ik naar het hoofdkantoor van de politie in Den Haag gereden. Ik had een blocnote, potlood en een gum bij me en heb zes uur geschreven. Er zat een politieman tegenover me, die me in de gaten hield. Af en toe kwam er ook een andere medewerker polshoogte nemen. Maar ja, een potlood kun je niet hacken. Ik was nog aan het noteren toen haast iedereen al naar huis was.’ De Leidse anatoom George Maat schreef omdat hij iets had recht te zetten. Zeven maanden eerder, op woensdag 22 april 2015 keek hij samen met zijn vrouw naar het RTL Nieuws. Het journaal berichtte over de MH17-lezing die hij twee weken eerder had gegeven bij de studievereniging van gezondheidswetenschappen in Maastricht. ‘We zeiden niets tegen elkaar en waren stomverbaasd. Ik kón haast niet geloven dat het over mij ging.’ Hij had tijdens een openbare lezing beelden vertoond van slachtoffers en zonder toestemming ‘gevoelige informatie’ over de ramp gedeeld, beweerde RTL. ‘Ik was er echt door in mijn kuif gepikt dat die journalisten stiekem opnamen hebben gemaakt: schandalig.’ Maat was echter in de veronderstelling dat hij alleen voor studenten gezondheidswetenschappen stond en wist niet dat de organisatie via Facebook ook ‘studenten van andere studies’ had uitgenodigd. Maar dat maakte de lezing nog niet openbaar, zegt hij. En bovendien waren de RTL-verslaggevers heimelijk binnengekomen na zich te hebben aangemeld met een gmail-adres. Al snel noemde de toen kers-

Den Haag, 12 oktober 2015. Vanaf het begin van de affaire zegt Maat: ‘Het enige wat de minister publiekelijk hoefde te zeggen is: “Sorry, ik was te snel met mijn oordeel.” Het kan in één zin voorbij zijn voor iedereen.’ Tevergeefs: excuses en eerherstel komen niet. Ook niet na een persoonlijk gesprek in september. Als na grote politieke druk van Kamerleden Pieter Omtzigt (CDA) en Sjoerd Sjoerdsma (D66) het politieonderzoek wordt vrijgegeven, blijkt zo’n 85 procent van de informatie te zijn zwartgelakt. ‘Een affront’, aldus Maat. Na een nieuwe reeks Kamervragen legt Van der Steur de ongecensureerde stukken vertrouwelijk ter inzage in de Tweede Kamer. ‘Het was toen dus nog steeds niet mogelijk voor Kamerleden om in openheid te spreken over het onderzoek. Maar voor Maat zelf gelden minder strenge regels, zo blijkt bij het bezoek aan het politiebureau: hij mag niets kopiëren. En dus neemt hij een oud kladblok mee, én een sigarenkistje (opschrift: ‘Pandora’) gevuld met potloden en een gom. ‘Aan deze handigheid hadden de minister en de politie niet gedacht.’ > Verder lezen op pagina 6

Overal poep

Toch geen inspraak

Grofvuil kost geld

Spina bifida

Meedoen aan Rot op naar je eigen land lijkt op een ontgroening. ‘Je weet niet wat er gaat gebeuren, maar de mensen die het voor jou regelen wel.’

Faculteitsraad FSW mag niet stemmen over begroting. De handen van de decaan zijn gebonden. Het moet nu in de universiteitsraad gebeuren.

Vanaf volgende maand kost het laten ophalen van je oude zooi geld. Zelf wegbrengen naar de Milieustraat blijft vooralsnog gratis.

Leids-Delfts-Rotterdams plan: een 3Dprinter die open ruggetjes dicht als de baby nog in de baarmoeder zit. Een prototype moet nog dit jaar verschijnen.

Pagina 3

Pagina 4

Pagina 4

Pagina 9

Bandirah Pagina 12

2  Mare · 21 januari 2016 Geen commentaar

Ode aan de zes

Colofon

Zes! - wat een prachtig getal. Niet voor niets zitten er zes dagen in een week, waren er zes Beatles, zes wereldwonderen en had Sneeuwwitje seks met zes dwergen. Wie voor een tentamen een zes ontving, was blij. Daar was je vanaf. Er was keihard voor geknokt, of misschien juist net wat te weinig. Maar ook dan was er – gezien de nachtelijke overpeinzingen of het niet geringe alcoholpromillage – toch eigenlijk ook hard voor gewerkt. Tegen een zes werd opgekeken. Vijven hadden zessen willen zijn. Tegenover ouders werd alles boven de 5,5 dan ook steevast in een zes veranderd. En op twitter stonden screenshots van vijfeneenhalfjes, met de trotse tekst ‘in stijl afgesloten’. Maar de eens zo befaamde #studententien werd een corporale negen, en veranderde toen in een genadezesje. En lieve zes, ik wil je niet bang maken, maar het eind is nog niet in zicht. Nu steeds meer universiteiten voor hun masters gaan selecteren, maak jij straks niemand meer blij. Want het zou zomaar kunnen dat bachelorstudenten straks enkel worden toegelaten met gemiddeld een zeven. Volgens Bussemaker is dat goed voor de kwaliteit van het onderwijs. En volgens het Interstedelijk Studenten Overleg is dat slecht voor de kwaliteit van het onderwijs. Duidelijk. De studenten schreven de minister een boze brief. Want universiteiten die wachten met selecteren, eindigen volgens het ISO als afvoerputje. De bralaapjes met de laagste cijfers melden zich daar maar aan, omdat ze nergens anders terecht kunnen. Laat een ding duidelijk zijn: een zes heeft ook gevoelens en hoort verdomme niet thuis in een afvoerputje. Hoeveel studenten stonden gemiddeld een 6,7 tijdens hun bachelor, om zich tijdens de masterfase helemaal te verliezen in de wetenschap en de verenigingsavondjes te laten voor wat zij waren? Een zes omhelst wellicht ook een academische belofte, van iets wat nog komen gaat. Bovendien, als je de studenten van je eigen faculteit na het halen van de bachelor weg moet sturen, omdat zij niet goed genoeg zouden zijn voor de master, dan heb je tijdens die bachelor toch echt wat verkeerd gedaan. We moeten de verschraling van de zes een halt toe roepen. Dat mensen met achten er beter vanaf komen dan mensen met zessen is redelijk. Maar dat mensen met een 6,5 straks de grote losers zijn die nergens heen kunnen, dat gaat te ver. Selecteren? Dan ook voldoendes herkansen. Want niemand dient met een vijf blijer te zijn dan met een zes. PM.

Redactie-adres Reuvensplaats 3, 2311 BE Leiden

Postbus 9500 2300 RA Leiden

Column

Telefoon 071–527 7272 Website mareonline.nl E-mail [email protected] De redactie is op vrijdag gesloten. Oplage circa 15.000 Hoofdredactie

Frank Provoost [email protected] Redactie

Vincent Bongers [email protected] Bart Braun [email protected] Petra Meijer [email protected] Marleen van Wesel [email protected] Monica Preller (stagiaire) [email protected]

Angstige kitten

Medewerkers

Laura Kervezee • Tim Meijer • Esha Metiary • Marc van Oostendorp • Benjamin Sprecher Fotografie Taco van der Eb • Marc de Haan Illustraties Bas van der Schot • Bandirah • Silas.nl Basisontwerp Roeland Segaar, Zabriski Communicatie Art direction en vormgeving Marcel van den Berg Drukwerk Rodi Rotatiedruk, Broek op Langedijk Advertenties Bureau van Vliet B.V. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Telefoon 023 - 571 47 45 Redactieraad

Prof. dr. J.C. de Jong (voorzitter) • Prof. dr. F. Israel (vicevoorzitter) • Birgül Açiksöz • Joline Cramer • drs. Bart Funnekotter • drs. Malou van Hintum • mr. Folkert Jensma • Merian Kuipers • Josephine Say • Prof. dr. Nico Schrijver • Marieke Vinkenoog • Dr. Hans Vollaard • Christian van der Woude Jaarabonnementen

Een jaarabonnement op Mare loopt van september t/m juni. Belangstellenden kunnen Mare thuisgestuurd krijgen door €35 over te maken op IBAN NL68RABO0103257950 ten name van Universiteit Leiden (o.v.v. Mare en SAP-nummer 6200092091) en vervolgens een bevestigingsmail met daarin hun adres te sturen naar [email protected]. Studenten betalen €25. Ter controle graag in de bevestigingsmail ook het studentnummer vermelden. Adreswijzigingen

Alleen schriftelijk met postwikkel. Klachten en opmerkingen over de toezending van Mare 071-5277272. Mededelingen voor het op donderdag verschijnende nummer moeten uiterlijk de voorafgaande donderdag 16.00 uur in het bezit van de redactie zijn. ISSN 0166-3690

Promoveren is een eenzame aangelegenheid. Zelfs als je in een kamer vol andere promovendi zit, zelfs als je column na column schrijft over de problemen veroorzaakt door een overdosis promovendi, en zelfs als je slapeloze nachten hebt omdat je de enorme hoeveelheid papers die je medepromovendi produceren nauwelijks kan bijhouden, zelfs dan promoveer je uiteindelijk alleen. Dat komt vooral doordat het onderwerp waar je onderzoek naar doet zo extreem specifiek is, dat je niemand hebt om mee te praten. Je bent ‘s werelds grootste expert in jouw kleine niche. Maar ook gelijk ‘s werelds enige expert. We proberen het natuurlijk wel, dat praten. Zeker op conferenties, met gratis eten en alcohol. Maar het is toch wat knullig, en je eindigt altijd bij het weer. Al vroeg ontdekte ik dat je de diepe dalen en eenzame hoogtes van het promoveren het best met elkaar kan delen als je de communicatie naar een hoger abstractieniveau tilt. Namelijk dat van de internet-memes. Ergens halverwege mijn eerste jaar ontdekte ik een Tumblr-feed van een promovenda in New York. Elke week plaatste ze een nieuwe GIF. Over conferenties, ongeïnteresseerde professoren of vermoeiende reviewers. Maar het GIFje dat mij het meest bijbleef was een kattenfilmpje: een kitten bungelt hulpeloos een paar centimeter boven de grond, met haar nagels in het dekbed. Ze zit vast, en kijkt verdwaasd om zich heen. Dat is precies hoe ik mij voelde tijdens het eerste jaar van mijn promotie. Als een onschuldige kitten in de grote boze wereld van het wetenschappelijke dekbed. Ik had er per ongeluk mijn nagels in gezet, en geen idee meer hoe ik

daar uit kon komen. In de jaren die daarop volgden werd dat gevoel steeds minder. Bij elk artikel dat ik publiceerde, en bij elke presentatie die ik op conferenties gaf, voelde ik me net iets minder een bang poesje. En toen ik een aantal weken geleden eindelijk mijn proefschrift naar de commissie stuurde voelde ik me als een volgroeide kater. Een tijger, zelfs! Dat hele wetenschapper zijn: ik kan het. Ik weet hoe het moet. Alles onder controle. Totdat ik een e-mail uit Amerika ontving. Een onderzoeksgroep uit Yale, een van de beste in de wereld, zocht een postdoc. Of ik op hun baan wilde solliciteren? Ik stuurde een mailtje, sputterde wat tegen toen ik het contract onder ogen kreeg en zag dat ik slechts twaalf vakantiedagen krijg, en vroeg nog een keer voorzichtig of ze echt wel de juiste Benjamin voor ogen hadden. Een paar weken later werd per koerier mijn visumaanvraagformulier bezorgd. Dag ouders, dag vrienden, dag kat. Ik ga, geheel tegen de planning in, naar Amerika. Ik had op dat moment overigens nog geen idee waarvoor ik nou precies ben aangenomen. Gisteren kreeg ik de projectbestanden binnen. Ik moet een compleet nieuwe methode leren. Een boekwerk aan volstrekt onbekende wiskunde. Een enorme hoeveelheid data van een duizelingwekkende complexiteit. En in Yale is iedereen briljant, dus verwachten ze dat ik het hele project in een jaar kan afronden. Ik voel me weer helemaal kitten. BENJAMIN SPRECHER is promovendus bij het Centrum

voor Milieuwetenschappen Leiden

21 januari 2016 · Mare 3 Mensen

071 -527 …

Ondernemer uit pure wanhoop Prijs voor onderzoek naar bedrijfjes Ghanese vrouwen NGO’s stimuleren ondernemerschap onder arme Ghanese vrouwen. ‘Die vrouwen zouden er juist alles aan doen om hun kinderen níet diezelfde toekomst te geven’, vertelt Merel van ’t Wout, promovenda bij het Afrika Studiecentrum. ‘Een groot deel van de Ghanezen probeert zichzelf te bedruipen met een eigen bedrijfje. NGO’s bestempelen dat als ondernemerschap, terwijl deze mensen meestal “ondernemen”, tussen aanhalingstekens, uit pure wanhoop’, vertelt promovenda Merel van ’t Wout door de telefoon, uit de vertrekhal van Schiphol. Afgelopen week nam ze in Leiden de Africa Thesis Award van het Afrika Studiecentrum in ontvangst, voor haar masterscriptie over naaibedrijfjes van arme Ghanese vrouwen. Dat idee ontstond al in 2011, toen ze stage liep bij een NGO in Ghana. ‘Ik gaf ondernemerschapstrainingen aan Ghanese scholieren en meisjes die een opleiding tot naaister volgden op de plaatselijke markt. Ik zag dat er veel meer speelde dan de NGO merkte, en besloot dat in mijn masterscriptie uitgebreid te beschrijven.’ Die scriptie, bij de researchmaster Modern History and International relations aan de Rijksuniversiteit Groningen, smeerde ze uit over een aantal jaar, waarin ze uiteindelijk ook als onderzoeksassistent bij het Afrika Studiecentrum kwam te werken. ‘Zo hield de NGO totaal geen rekening met de sociaaleconomische omstandigheden waarin de meisjes leefden. Ze kwamen uit dorpjes, ver weg. Om vier uur ’s ochtends stonden ze al op, om te koken voor hun familie. Daarna moesten ze lang lopen naar de stad. Tegen de middag DOOR MARLEEN VAN WESEL

waren ze zó moe, en moesten ze bij mij toch nog luisteren naar informatie die totaal niet op hen toegespitst was. Er was een duidelijke discrepantie tussen de verwachtingen van de NGO en het beeld dat de meisjes van hun toekomst hadden.’ ‘Het probleem lag niet alleen bij deze NGO. Ik begon meer beleidsteksten en actieplannen te lezen, over het stimuleren van ondernemerschap. Dat is, in theorie, de motor voor economische groei. Maar als ontwikkelingsstrategie voor de allerarmsten is het iets om grote vraagtekens bij te plaatsen.’ ‘De vrouwen uit mijn onderzoek behoren tot die allerarmste bevolkingslaag van Ghana. Klanten behandelen hen daar ook naar. Ze betalen te weinig, of kleineren hen. NGO’s vinden dan dat ze als trotse ondernemers niet over hun kant moeten laten lopen.’ ‘Deze vrouwen hebben de middelbare school door geldgebrek niet afgemaakt, een enorme teleurstelling. Sommigen sluiten zichzelf op, of eten niet meer. Hun bedrijfje is niet een andere manier om het te maken, maar een laatste redmiddel om te overleven. Ik sprak vrouwen die in huilen uitbarstten, omdat ze hun kinderen niet altijd te eten konden geven. Zij zouden er juist alles aan doen om hun kinderen níet diezelfde toekomst te geven. De NGO’s hopen intussen op bloeiende bedrijfjes.’ ‘Voor die vrouwen is het heel onlogisch om alle beetjes tijd, energie en het weinige geld dat ze overhouden, in dat bedrijfje te investeren. Ze steken het liever in scholing, voor zichzelf, hun kinderen, of zelfs nog eerder hun buurkinderen.’ Waar zouden die vrouwen wel bij gebaat zijn? ‘Economisch gezien: de stabiliteit van een vast inkomen. En omdat dat vaak niet haalbaar is, de combinatie met life skill programs. En voor het grotere debat zou ik willen meegeven: staar je niet blind op

Hoe komen ze zo bij die nieuwe doelgroep? ‘De Zuid-Afrikaanse overheid heeft nieuwe regelgeving ingevoerd om verzekeraars te dwingen ook de minder bedeelde, zwarte populatie te verzekeren. Voorheen waren dit bijna alleen maar rijke blanken. Verzekeringsmaatschappijen moesten een manier verzinnen om dit mogelijk te maken, maar dat blijkt moeilijker dan gedacht. Als je veel klanten hebt die weinig premie betalen moet je scherpere grenzen stellen: wanneer keer je wel uit, en wanneer niet? En dan heb je nog de financiële kant van het verhaal.’

Een van de Ghanese vrouwen die Van ‘t Wout voor haar onderzoek sprak. ondernemerschap. Richt je ook op de rol van de overheid.’ Inmiddels is ze in het vliegtuig gestapt, op weg naar de Ghanese stad Tamale. Daar wacht een volgend veldonderzoek, nu als promovenda bij het ASC. ‘Over hoe Ghanese jon-

gens, die zich bezighouden met internetfraude, zichzelf zien. Bij mijn vorige bezoek sprak ik al zowel jongens die zich kapot schamen voor hun bezigheden, als jongens die best trots zijn op de hoeveelheden geld die ze verdienen.’

Beschimmelde rijst en overal poep shirts, twee broeken en een vest: dat is alles wat Mart Lubben (24, industrial ecology) aan kleding meenam op zijn reis als pseudovluchteling. De tocht, die hij maakte voor het EO-programma Rot op naar je eigen land, duurde een maand en een week en liep dwars door Europa. Eindstation: Jordanië. ‘Daar had ik het denk ik het moeilijkst. De tocht is sowieso zwaar, maar halverwege Turkije kreeg ik buikgriep en koorts. Eigenlijk kon ik niet meer, maar er was geen tijd om een dokter te zoeken. Ik kon kiezen: stoppen met het programma, of doorgaan met koorts. Ik koos voor het laatste’, vertelt Lubben. Hij en zijn vijf medekandidaten bereikten uiteindelijk allemaal Jordanië, het land waar de Syrische vluchteling Mouaz ooit zíjn reis begon. De deelnemers van RONJEL legden zijn route af in omgekeerde volgorde. Lubben: ‘Ik wist dat we een vluchtelingenreis gingen maken, maar onderweg naar beginpunt Texel zat ik toch constant na te denken: wat gaan we doen, waar gaan we heen? Wat dat betreft had het programma veel weg van een ontgroening. Je weet niet wat er gaat gebeuren, maar de mensen die het voor jou regelen weten het wel precies.’ Wat niet betekent dat het in scene is gezet, alles was echt, helaas. Overigens kwam Lubben niet on-

beslagen ten ijs. Zo begon hij enkele weken voor de reis intensief met hardlopen. ‘Ik dacht dat het handig zou zijn als ik fit was. Ik wilde graag goed voorbereid zijn. Wat dat betreft ben ik best wel een angsthaas.’ Desondanks duikt de Augustijn in aflevering één een ijskoude Noordzee in, om vervolgens nog enkele kilometers te zwemmen naar een boot die hem en zijn medekandidaten naar Calais brengt. Daar verblijven de deelnemers een paar dagen in een vluchtelingenkamp. ‘Dat kamp was echt een drama. Mensen leven onder schandalige omstandigheden. Overal ligt poep, er zijn geen plekken om te koken en je kunt je nergens wassen. De eerste dag aten we beschimmelde rijst, die ik gekookt had. Ik wist dat het bedorven was, maar dat zei ik niet tegen de andere kandidaten. Anders zouden ze het misschien niet eten en ik verwachtte dat ze het niet zouden merken.’ Hij lacht even. ‘Na de uitzending wel dus. Maar ze namen het me niet kwalijk.’ Het contact met zijn mededeelnemers was dan ook goed, vertelt Lubben. ‘Het beste kon ik het vinden met Vincent, een geschiedenisstudent uit Utrecht. Maar eigenlijk krijg je met iedereen wel een band op zo’n reis. Je maakt dezelfde dingen mee en je bent heel erg op elkaar aangewezen, dus je moet wel. Kelly (één van de

Antropoloog Erik Bähre kreeg voor zijn onderzoek naar de morele kant van levensverzekeringen een Europese subsidie van twee miljoen euro. U onderzoekt de economie in ZuidAfrika, maar waarom precies de levensverzekeringen? ‘Zuid-Afrika heeft een hele sterke financiële sector, wat het een interessant werkgebied maakt. In de Zuid-Afrikaanse verzekeringswereld is nu ook een grote verandering gaande, want ze hebben sinds kort een nieuwe doelgroep: de zwarte bevolking. Dat heeft weer gevolgen op sociaal gebied.’

Frutti di Mare

DOOR MONICA PRELLER Twee

Armeluisverzekering

deelnemers – red) doet een paar stevige uitspraken, maar ze overdrijft op zijn Amsterdams, het is haar manier van praten. Als je dat weet begrijp je dat ze het minder hard bedoelt.’ Heeft het programma nu Lubbens kijk op vluchtelingen veranderd? ‘Niet echt, ik denk dat ik er vrij realistisch mee omga. Ze komen hier niet alleen om veilig te zijn, maar ook om een bestaan op te

bouwen. De overheid kan daarbij helpen maar uiteindelijk moeten ze het zelf doen. Ik heb wel een beter idee gekregen van waaróm ze precies naar een land gaan als Engeland, Nederland of Duitsland of Nederland. Dat maakt mijn beeld van het hele verhaal wel completer.’ Rot op naar je eigen land (EO) is woensdag om 21.10 uur te zien op NPO3.

Kunt u een voorbeeld noemen van een moreel dilemma waar een maatschappij mee kampte? ‘Er was een geval van een zwarte ZuidAfrikaan die toen hij ’s nachts op weg was naar zijn huis in Kaapstad werd geraakt door een auto. Hij overleed, maar de verzekeringsmaatschappij wilde niet uitkeren. Zij vonden dat hij een te groot risico had genomen door in het donker door een township te lopen. Voor een blanke was dit misschien het geval geweest, maar heel veel zwarte ZuidAfrikanen wonen in zo’n buurt. Voor hen is dit geen bijzonder risico maar de realiteit.’ En wat is het financiële probleem? ‘De meeste zwarte Zuid-Afrikanen kunnen geen volledige levensverzekering betalen, dus nemen ze een kleine, met een lage polis. Voor verzekeringsmaatschappijen is dat nauwelijks winstgevend omdat ze naast premie uitkeren ook allerlei andere zaken moeten betalen, zoals de administratiekosten of medewerkers van hun callcenter. De maatschappijen zoeken naar creatieve oplossingen om de kosten te drukken.’ En wat houden die precies in? ‘Ze gaan eenvoudigere klussen als administratief werk uitbesteden aan vrijwilligersorganisaties. Dat doen ze door clubjes en kerken af te gaan en zo mensen te charteren. Maar daardoor verandert het karakter van die gemeenschappen ook, want ze hebben ineens een contract met een levensverzekering. Vaak weten ze niet zo goed wat ze ermee aan moeten. En de mensen in de gemeenschap moeten het beetje geld dat er binnenkomt eerlijk verdelen. Dat brengt vaak spanningen met zich mee.’ Dus eigenlijk mengt de zakensector zich met “gewone” mensen? ‘Precies. Voorheen werden de financiële wereld en het leven op straat gezien als twee gescheiden werelden, maar ze raken meer en meer in elkaar verstrengeld. Dat is wat je ziet in Zuid-Afrika, en ik denk dat het niet lang gaat duren voor dat in Nederland ook zo is.’

Mart Lubben (links): ‘Het programma had wel wat van een ontgroening.’

Waar ziet u dat dan aan? ‘Nou, financiële instellingen werken steeds vaker samen met informele netwerken. Dit kunnen dus verenigingen zijn, maar ook families of straatverkopers. Zelfs criminele organisaties doen eraan mee. Dat is de toekomst van Nederland, maar ook van de wereld: we krijgen een deeleconomie die sterk verbonden is met de financiële sector.’ MP

4  Mare · 21 januari 2016 Nieuws

Masterselectie Het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) heeft minister Bussemaker in een brief gevraagd om de toenemende masterselectie aan banden te leggen. De brief werd medeondertekend door alle Nederlandse universitaire studentenraden. Sinds 2014 is de wet op doorstroommasters – een master die vrij toegankelijk is voor studenten van een bepaalde bacheloropleiding – afgeschaft. Het ISO vreest dat er een wedloop ontstaat waarin universiteiten massaal selectie invoeren om niet als ‘afvoerputje’ te eindigen. De angst bestaat dat wie niet selecteert, de studenten met de laagste cijfers binnenhaalt, omdat zij nergens anders terechtkunnen. Dat zou de kwaliteit van de opleidingen niet ten goede komen. Het ISO wil dat er voor alle studenten met een bachelordiploma ook een plek is in een masteropleiding, omdat studenten met enkel een afgeronde universitaire bachelor relatief zwak staan op de arbeidsmarkt.

Transplantatieruzie Het LUMC voert alle transplantaties weer uit. Een conflict tussen de transplantatiechirurgen van het LUMC zorgde ervoor dat bepaalde operaties daar tijdelijk niet werden uitgevoerd. De raad van bestuur had het transplantatieprogramma sinds december beperkt. Zembla maakte bekend dat er een meningsverschil tussen de artsen bestond over de werkwijze. Gevolg was dat transplantaties waar meer dan één chirurg voor nodig is, niet door konden gaan. Dat ging om welgeteld één operatie; de patiënt kon daarvoor terecht in het Erasmus MC. Sinds maandagmiddag draait het transplantatieprogramma weer zonder beperkingen. Het LUMC meldt in een persbericht dat er ‘goede stappen zijn gezet’ in de conflictbemiddeling, mede doordat ‘door een herschikking van taken capaciteit is gecreëerd.’

TU Delft in Den Haag Na de Universiteit Leiden opent nu ook de TU Delft een vestiging in Den Haag. Vanaf 1 september verhuist de masteropleiding Engineering and Policy Analysis naar de Hofstad. De gemeente verwelkomt de studie met open armen, omdat het past bij de ambities van Den Haag om een innovatievere stad te worden. De gemeente trekt daarvoor miljoenen uit, net zoals eerder voor de studies van de Universiteit Leiden. De Delftse opleiding telt nu zo’n veertig studenten.

Optredens op kamers Sue The Night, Wudstik en Arthur Japin geven op donderdag 25 februari optredens in Leidse studentenkamers. Dan is namelijk de achtste editie van Stukafest. In 21 kamers, voornamelijk in de binnenstad, treden daarbij artiesten op uit verschillende genres. Het afsluitende StukaFeest is in Gebr. de Nobel, met onder andere garagerockband The Black Cult en hiphopartiest Jon Tarifa.

Begeleider voor universiteit en buren Er wordt een onafhankelijke procesbegeleider aangesteld, zodat alle belanghebbenden worden gehoord bij de nieuwbouwplannen van Geesteswetenschappen. Dat bleek afgelopen donderdag, toen de raadscommissie Stedelijke Ontwikkeling de plannen besprak. Een procesbegeleider was het verzoek van de bewoners van de 58 woningen tegenover het Lipsius, die als het aan de universiteit ligt, zullen verdwijnen. Raadslid Yvonne van Delft (GroenLinks) pleitte er bij de bespreking nog voor om de woonfunctie in het gebied op een of andere manier toch te behouden, vanwege de sociale controle. ‘Dan sluit u de voorkeursvariant op voorhand al uit’, reageerde wethouder Frank de Wit. Sommige partijen wilden echter wel verder met Van Delft in gesprek over haar suggestie. Deze donderdag staat de officiële vaststelling van de nota van uitgangspunten op de agenda van de Leidse gemeenteraad.

Rector pakt instemmingsrecht af Faculteiten mogen alleen advies geven over begroting Het college van bestuur heeft het instemmingsrecht van de faculteitsraad van Sociale Wetenschappen ingetrokken. ‘We zijn op de troepen vooruitgelopen en teruggefloten’, aldus het faculteitsbestuur. Afgelopen zomer kende het faculteitsbestuur de faculteitsraad het zogenoemde ‘instemmingsrecht op hoofdlijnen van de begroting’ toe. Er werd overeenstemming bereikt over wat deze hoofdlijnen zouden zijn, en er werd al daadwerkelijk over de begroting gestemd. Maar in een brief schrijft rector magnificus Carel Stolker dat een wijziging van de bevoegdheden van de faculteitsraden niet aan de orde is geweest. ‘Het instemmingsrecht heeft alleen betrekking op de universitaire begroting en niet op de begroting van afzonderlijke faculteiten. Voor de faculteitsraden geldt, onveranderd, adviesrecht op de begroting van hun faculteit.’ Volgens de studenten is dat een uitleg van de huidige universitaire regeling, en niet zozeer een wettelijke uitleg. Volgens de Wet op het Hoger onderwijs en Wetenschappelijk onderzoek (WHW) kán het instemmingsrecht op hoofdlijnen van de begroting ook aan faculteitsraden worden toegekend. Toen de studiefinanciering werd afgeschaft, zou de universitaire medezeggenschap meer macht krijgen om ervoor te zorgen dat het geld dat het nieuwe leenstelsel oplevert, ook daadwerkelijk naar de verbetering van de onderwijskwaliteit gaat. Het bestuur van de FSW besloot dat recht dan ook te verlenen, maar komt daar nu noodgedwongen op terug. ‘We hebben iets te vroeg onze eigen interpretatie gegeven’, zei decaan Hanna Swaab tijdens de faculteitsraadvergadering. FaculteitsDOOR PETRA MEIJER

bestuurslid Paul Nieuwenburg: ‘We zijn op de troepen vooruitgelopen en teruggefloten.’ De studentgeleding van de faculteitsraad reageerde gepikeerd. ‘Tegenover het geld dat het leenstelsel oplevert, stond meer inspraak. Dat is nu niet het geval. Wij hebben de brief van de rector niet met plezier gelezen’, zei Sjoerd Stikvoort van studentenpartij SGL. ‘Een vergadering lang zijn er richtlijnen vastgesteld, en die worden met een brief van de rector nu weer volledig teniet gedaan’, reageerde Willem Prisse, tevens van de SGL. Het faculteitsbestuur begreep de bezwaren van de studenten, maar zei niets te kunnen doen. Nieuwenburg:

‘We maken onderdeel uit van een hiërarchische organisatie.’ Faculteitsbestuurslid Rolf Oosterloo: ‘Als het college van bestuur zegt: “Daarover mag je niet onderhandelen met je raad”, dan zijn jullie bezwaren misschien volstrekt legitiem, maar dan kunnen wij daar niets aan doen. Het college van bestuur mandateert haar decaan. En haar handen zijn wat dit betreft gebonden. Wij willen ruimhartig omgaan met het adviesrecht. Maar we kunnen jullie niet geven wat ons niet gegeven wordt.’ Swaab: ‘Wij wegen advies en instemming gelijk. Er is misschien een verschil in betekenis, maar in de uitwerking is er wat ons betreft weinig

verschil.’ Maar daar legden de studenten zich niet meteen bij neer. Prisse: ‘Als er zo weinig verschil is, waarom zouden we het dan weer wijzigen?’ Swaab: ‘Omdat het formeel gezien wel een verschil is.’ Oosterloo: ‘Zet je relaties met de universiteitsraad in. Daar moet het nu gaan gebeuren.’ Prisse laat namens de studentgeleding weten dat de studenten het er niet bij laten zitten, en dat ze de discussie naar de universiteitsraad willen verplaatsen. Studentraadslid Victor Pak (BeP): ‘Het college van bestuur en de andere faculteiten zouden juist de lijn van het FSWbestuur moeten volgen, voordat zij op de vingers werd getikt.

Lerarenminor nu ook na bachelor De educatieve minor is voortaan ook te volgen ná het afronden van de bachelor. Dat is een van de plannen van minister Jet Bussemaker om meer studenten naar het onderwijs te trekken. ‘Nu is het zo dat je de educatieve minor tijdens je bachelor volgt’, vertelt Annemarie Thomassen, hoofd Voortgezet Onderwijs bij het ICLON, de lerarenopleiding van de Universiteit Leiden. Vanaf september

2016 kan het ook ná het behalen van je bachelordiploma. Een vakbachelor en de educatieve minor geven samen een lesbevoegdheid voor de havo/ vwo-onderbouw en het vmbo-t. De minister presenteerde eerder deze maand in een Kamerbrief nog meer plannen, zoals een tweejarige educatieve master, te volgen na een bachelor. ‘Voor de bètaschoolvakken bestaat zo’n master in Leiden al’, vertelt Thomassen. ‘Er is wat tijd nodig, dus bij de meeste schoolvakken van

geesteswetenschappen verwacht ik de tweejarige master in Leiden op z’n vroegst in 2017. Wel starten we in september met een pilot voor een bijzondere tweejarige master bij het vak Duits, voor studenten die geen bachelor Duits hebben gevolgd. Op de langere termijn komt er ook een voor Sociale Wetenschappen, bij het vak maatschappijleer, maar de prioriteit ligt bij de minder populaire vakken, zoals Nederlands, Klassieke Talen en Duits.’

Momenteel duurt de educatieve master een jaar, maar daarvoor moet je eerst al een vakmaster gevolgd hebben. ‘Dat traject blijft in Leiden voorlopig nog bestaan’, zegt Thomassen. Voor vakken die populairder zijn bij studenten en waarvoor geen lerarentekort is, geschiedenis en maatschappijleer, voert het ICLON ook een pilot uit. ‘Met assessments, voor toelating. Voor die vakken willen we namelijk de beste studenten selecteren.’ MVW

Leidse tweede master is duur

Grofvuil kost 30 euro

Tweede masteropleidingen doen? Er zitten grote prijsverschillen tussen de universiteiten, en Leiden is een van de duurste.

De gemeente Leiden vraagt vanaf 1 februari € 30,- voor het ophalen van grofvuil.

De redactie van de Keuzegids Hoger Onderwijs zette de kosten voor tweede masteropleidingen naast elkaar op de website Studie-kosten.nl. Voor je eerste master betaal je het wettelijk collegegeld - € 1.951 voor dit collegejaar. Als je er daarna nog eentje wil doen, maakt het nogal uit wat je kiest. De Technische Universiteiten van Delft en Eindhoven hanteren dat tarief ook voor de tweede masters. Verder hanteren universiteiten het zogeheten instellingstarief, verschillend per instelling en per opleiding. De Universiteit Leiden is het duurste bij alfa- en rechtenmasters

(€14,700). Datzelfde bedrag rekent Leiden voor een gamma-master, maar daar is Wageningen nog net € 300,- duurder. Bij de geneeskundemasters is Leiden (€ 21.800) ook de op één na duurste, na Maastricht dat 32 mille rekent. Hetzelfde plaatje geldt voor de tweede bèta-masters: Leiden vraagt 16 mille, de UM € 17,500. Voor de lerarenopleiding rekent Leiden dan weer het standaard collegegeld, zo’n zeventienduizend euro minder dan de UvA. Voor wie een tweede master overweegt, is het dus interessant om van tevoren te kijken wat die precies kost. Nog belangrijker is het om je als het nog kan in te schrijven terwijl je nog bezig bent met de eerste – dat betaal je namelijk gewoon het wettelijk collegegeld in plaats van de volle mep. BB

Voorjaarsschoonmaak in je studentenhuis? Huisgenoot zijn ouwe bankstel achtergelaten na de verhuizing? Vanaf volgende maand rekent de gemeente Leiden dertig euro voor het ophalen van grofvuil. Zo liggen de kosten bij de aanbieders van afval, in plaats van ze uit te smeren over alle inwoners van Leiden via de afvalstoffenheffing. Die dertig euro geldt per portie van maximaal twee kubieke meter, heb je meer dan dat, dan moet je meerdere afspraken maken voor dertig euro per keer. Wegbrengen naar de zogeheten Milieustraat op het Waard-

eiland blijft vooralsnog gratis. Om te voorkomen dat je buren ‘s nachts stiekem hun grofvuil bij het jouwe zetten, wordt de aanbiedtijd verkort, en vraagt de gemeente bij je afspraak om aan te geven wat voor vuil je hebt. Chemisch afval, afval met asbest erin, bouw- en sloopafval komt de gemeente niet ophalen: dat moet je sowieso wegbrengen. Ook oude elektrische apparaten tellen niet als grofvuil. Kringloopcentrum het Warenhuis komt die wel gratis ophalen, ook als ze stuk zijn. Kijk dan wel even op hun website voor de precieze voorwaarden, want gewoon je oude koelkast op de stoep zetten en naar college gaan mag bijvoorbeeld niet. BB

21 januari 2016 · Mare 5 Nieuws

Er staat ongeveer: ‘Val dood’ Leidse dreiger voor de rechter De officier van justitie eist een werkstraf van 120 uur en een voorwaardelijke celstraf van een maand tegen de Leidse student die in oktober vorig jaar dreigde met een schietpartij op een van de faculteiten van de universiteit. ‘Het afzeiken liep verkeerd af.’ ‘Wat betekent: “Normies, ehhh… get ready to fucking drop?”’ vraagt rechter René Elkerbout aan de 21-jarige filosofiestudent Robbert van D. uit Valkenburg. De ielbleke verdachte met halflang blond haar zakt bij elk woord dat de rechter uitspreekt een klein beetje verder weg in zijn stoel. Maar hij formuleert rustig en duidelijk: ‘Normies, dat zijn dus normale mensen. Bereid je voor om dood neer te vallen.” Dat is ongeveer wat er staat.’ Maandagavond 5 oktober 2015 plaatste Van D. een bericht op internetforum 4chan met de tekst: ‘Gonna fucking do it. (..) Tomorrow at 10:05 I will open fire at the university of Leiden. Not gonna tell you which faculty, that’s up to you to guess. Shit’s going to go down, then I’m gonna go down. Going for the highscore…’ Afgelopen woensdag stond hij in Den Haag voor de rechter. ‘Wat is 4chan eigenlijk?, wil Elkerbout weten. ‘Ik had er nog nooit van gehoord.’ ‘Het is een forum met verschillende imageboards waar je over van alles berichten kunt plaatsen’, legt Van D. uit. ‘Muziek, films en games, om maar wat dingen te noemen. Ik zat vooral op het gaming forum. Ik ben zeven jaar geleden door een vriend op het bestaan van 4chan gewezen en sindsdien was ik er dagelijks te vinden. Er zijn ook wel boards voor loners, mensen die zich uit de gewone maatschappij terugtrekken en asociaal gedrag vertonen.’ Elkerbout leest de berichten die Van D. plaatste voor en verzoekt af en toe om uitleg: ‘Wat bedoel je eigenlijk met “the highscore?”’ Van D.: ‘Het gaat in dit geval om het hoogste aantal slachtoffers bij een shooting. De term komt uit het gamen.’ De landelijke politie pikte het bericht van Van D. op en kwalificeerde het als een terroristische dreiging. Er werd een mail naar de Leidse politie gestuurd, maar die werd pas de volgende ochtend om negen uur gelezen - een uur voordat het vuur zou worden geopend. De universiteit werd ingelicht en een crisisteam gevormd. Elkerbout: ‘Toen is besloten Leiden “blauw te verven”. Er kwam bewaking bij de vestigingen van de universiteit in Leiden en in Den Haag. Ontruimd werd er niet, dit om paniek te voorkomen.’ Van D. verwijderde de bedreiging na een half uur. ‘Ik schrok van de reacties op 4chan. Ik dacht dat niemand het serieus zou nemen. Toen heb ik het bericht snel gedelete. Het betekende niets. ‘Het was een ingeving, geen vooropgezet plan’, zegt Van D. over de post. Hij kon niet echt uitleggen wat hem had gedreven. ‘Ik voelde een dwang om deze berichten te plaatsen. Het was rare toestand: ik was in een heel onrustige bui. Ik hoopte dat ik de wereld beter aankon als ik dit deed. Dat het mij zou helpen mijn rol in de wereld te kunnen spelen.’ DOOR VINCENT BONGERS

Hij zegt ook ‘dat hij zich op een heel domme manier’ heeft mee laten slepen met ‘de cultuur van foute grappen - Elkerbout omschrijft ze als ‘sick jokes’- op het forum. ‘Ik wilde meedoen met het afzeiken van mensen. Dat liep verkeerd.’ Toch plaatste hij een dag later weer een dreigement op 4chan. Ditmaal schreef hij: ‘Yesterday was a test, to get some parameters. Normies get ready to fucking drop :^..’ Hij kan niet uitleggen waarom opnieuw een dreigement plaatste. ‘Ik was nog steeds in die zelfde rare onrustige bui.’ Elkerbout: ‘U schrijft “fuck society, fuck people en fuck the government.” Waarom richtte u zich specifiek op de universiteit? En bijvoorbeeld niet op de Tweede Kamer of het Torentje?’ Van D.: ‘Ik heb geen idee. Ik raak soms gefrustreerd met de wereld. Het zijn slechts boze kreten. Ik koester geen wrok tegen de universiteit. Wilde geen wraak nemen op studenten of medewerkers. Ik heb geen rationele verklaring voor mijn acties.’ Van D. legt uit dat hij met psychische problemen kampte. ‘Ik was onrustig, wantrouwig, achterdochtig en hoorde stemmen die mijn naam riepen. Ik had steeds het gevoel dat er iemand achter me stond die me kwaad wilde doen. Het lijkt soms alsof ik niet in deze realiteit zit, maar in een andere wereld. Het was druk en lawaaierig in mijn hoofd. Een heel erg naar gevoel.’

Uit het psychologische onderzoek naar Van D. blijkt dat inderdaad hij lijdt aan een psychotische stoornis en aan een stemmingsstoornis. Hij is dan ook verminderd toerekeningsvatbaar, stellen de psychologen. Over zijn problemen sprak Van D. niet . ‘Ik heb alleen mijn vriendin een keer half verteld wat er aan de hand was.’

‘Ik was onrustig, wantrouwig, achterdochtig en hoorde stemmen die mijn naam riepen.’

De student verstuurde de berichten van zijn eigen laptop. Het IPadres van de computer leidde de politie naar het huis waar hij met zijn ouders woont. Het bleek vervolgens dat Van D. op de sociëteit van zijn studentenvereniging Catena was. Daar werd hij opgepakt. Hij bekende meteen de dreigementen gepost te hebben. ‘Ik was opgelucht toen de politie kwam. Het voelde goed dat ik kon praten over mijn problemen.’ Elkerbout: ‘Waarom ben je dan niet zelf naar de politie gestapt?’ ‘Dat was ik wel van plan’, zegt Van D. ‘Maar de politie was mij voor. Ik was die dag niet naar col-

lege gegaan. Ik had wel op nu.nl en Facebook gezien dat de universiteit werd bewaakt. Ik werd er nerveus van, maar wist niet zeker of het met mijn bericht te maken had.’ Elkerbout: ‘Waren de berichten een schreeuw om aandacht? Van D.: ‘Nee. Ik wilde hulp. Die had ik echt nodig.’ Inmiddels wordt hij ook behandeld door de GGZ in Leiden. Hij krijgt medicijnen. ‘Het is nu weer rustig in mijn hoofd.’ Elkerbout pakt hun rapportage van de psychologen erbij. ‘Ik lees dat u drugs gebruikte. Voornamelijk wiet, maar ook xtc, salvia en truffels. Waarom deed u dat?’ Van D.: ‘Die hielpen mij om de zaken vanuit een ander perspectief te zien.’ ‘Maar u was wel in staat om colleges te volgen’, aldus Elkerbout. Van D: ‘Ik kon eigenlijk alleen goed functioneren onder invloed. Als ik nuchter was kon ik niet onder de mensen komen. Dat ging gewoon niet.’ De officier van justitie zegt in haar eis mee te nemen dat Van D. met geestelijke problemen kampt. Maar de ‘impact op de universiteit en de stad van de dreigementen was zeer groot.’ Ze was zelf ook betrokken bij de kwestie. ‘Er is dat uur met veel spanning en angst naar de klok gekeken. Wat zou er gebeuren om vijf over tien? Meestal gebeurt er niks, maar soms wel.’ Ook is het kwalijk dat Van D. later

nog een tweede dreigement plaatste en dat hij niet zelf naar de politie is gestapt. De officier eist een werkstraf van 120 uur. Maar ook een voorwaardelijke gevangenisstraf van een maand. Van D. moet onder behandeling blijven zolang de reclassering dat nodig acht. Doet hij dat niet dan gaat hij de cel in. Volgens advocaat Reinja Ottens was Van D. zeker niet van plan om zijn dreigementen waar te maken. ‘Hij zou niet eens weten hoe hij aan een wapen moet komen. Het was zelfs helemaal niet zijn opzet om bedreigingen te uiten. Hij wilde meedoen aan iets wat op 4chan grappig wordt gevonden.’ Ottens stelt ook dat bedreigingen op 4chan niet al te serieus moeten worden genomen. Nu Van D. wordt behandeld gaat het beter met hem. ‘Ik ben weer rustig in mijn hoofd,’ zegt hij. Volgens Ottens kan een werkstraf het behandelingsproces verstoren. ‘Als er een straf moet volgen, laat dat dan een voorwaardelijke straf zijn.’ Elkerbout zegt dat de universiteit geen civiele procedure begint tegen de student. De politie stapt mogelijk wel naar de rechter voor een schadevergoeding. De inzet van agenten, helikopter, honden en het op stand-by houden van een onderhandelaar heeft rond de 10.000 euro gekost. Op woensdag 27 januari doet de rechter uitspraak.

6  Mare · 21 januari 2016 Achtergrond

Minister valt niet over Maat > Vervolg van de voorpagina Leiden, 4 januari 2016. Maat besluit het overgeschreven rapport via Mare te delen. ‘Dan kan iedereen lezen wat er achter “vijftig tinten zwart” schuilgaat. En konden Kamerleden aan de hand van deze documenten opnieuw vragen stellen aan de minister. Maat: ‘Het wordt mij aangerekend dat ik nabestaanden pijn heb gedaan met de lezing en dat ik gevoelige informatie over MH17 naar buiten heb gebracht. Dat is gewoon niet waar en het feitenonderzoek van de politie bevestigt dit. Er staat zelfs dat de minister overhaast heeft gereageerd: “De genomen maatregelen naar aanleiding van de RTL4publicatie hebben plaats gevonden zonder goed inzicht in de feiten.” En: “We doen dan ook de aanbeveling dat de minister met professor Maat hierover in gesprek gaat, waarbij hij de eerder aangekondigde maatregelen heroverweegt. Entameer in soortgelijke situaties altijd een feitenonderzoek met hoor en wederhoor alvorens maatregelen af te kondigen.”’ Maat: ‘Maar chef nationale politie Gerard Bouman schrijft vervolgens aan het ministerie van Justitie dat ik buiten mijn vakgebied ben getreden. En dat ik niet de “zorgvuldigheid en discretie” heb betracht die mag worden verwacht van een wetenschapper die politie en justitie over identificatie adviseert. Onzin!

6

Het is duidelijk dat de latere documenten steeds verder verwijderd raken van de feiten. Die hele kritische alinea is na overleg met het ministerie toegevoegd. De brief is een paar keer tussen justitie en politie heen en weer gepingpongd. De minister heeft zelf ingegrepen, weet ik van bronnen die erbij waren. De politie schreef uiteindelijk wat Van der Steur wilde horen.’ Utrecht, 14 januari 2016. Ssssst! Maat staat in hotel Karel V in Utrecht tegenover een batterij camera’s en microfoons en houdt zijn wijsvinger tegen zijn lippen. ‘U ziet hier geen treurig gezicht’, is het enige wat hij kwijt wil over het twee uur durende gesprek dat hij net heeft gehad met Van der Steur. De minister is zojuist diep door het stof gegaan. ‘Achteraf gezien heb ik mij te veel door de emotie laten leiden’, verklaarde hij tegen de aanwezige journalisten. ‘Het was beter geweest als ik mij zakelijker had uitgelaten. Ik heb hiervoor mijn excuses aangeboden aan professor Maat.’ ‘Deze excuses heb ik geaccepteerd’, zegt Maat de ochtend na het overleg. ‘Ik trof een ruimhartige minister aan, al had hij er natuurlijk een groot belang bij om mij over de streep te trekken: dan is de kans op een zacht oordeel van de Tweede Kamer groter. Vanaf het begin van het gesprek wist ik dat er excuses gingen komen. ‘Maar we zijn het niet over alles

eens. Ik wilde dat dat ook duidelijk naar voren kwam in de gezamenlijke verklaring die is opgesteld. Van meet af aan had de minister zich aan het feitenonderzoek van de politie moeten houden. Maar het is mooi dat dit voorbij is. Ik ben blij dat het is rechtgezet, al moest ik vreselijk mijn best doen om mijn recht te halen.’ Amsterdam, 15 januari 2016. Maat dient een klacht in bij de Raad voor de Journalistiek. ‘RTL dacht dat ze hiermee weg konden komen: we steken het vuur aan en zien we wel wat er afbrandt. Ze zijn letterlijk over lijken gegaan. Ik vind dat ze hun excuses moeten maken aan de nabestaanden.’ Hij stapt niet voor zichzelf naar de Raad, zegt Maat. ‘De academische vrijheid is echt in het geding. Eigenlijk moeten universiteiten dit doen. RTL schept een gevaarlijk precedent als het is toegestaan om heimelijk opnamen te maken van colleges en lezingen. Studenten en docenten moeten alles in een college kunnen bespreken. Het is idioot dat je rekening moet houden dat er misschien wel een journalist met opnameapparatuur aanwezig is. Het hoeft niet eens om een college pathologie te gaan waar beelden van lichamen worden vertoond. Je kunt bijvoorbeeld ook een college medische ethiek bijwonen. Daar wordt besproken wat wel en niet mag. Dan is het makkelijk

Mare · 15 oktober 2015

Eindelijk openbaar! George Maat hoopte op eerherstel, maar kreeg driehonderd zwarte pagina’s

‘Dit is een affront’, zegt de Leidse anatoom George Maat (70). ‘Meer dan 85 procent is zwart gemaakt en de rest bevat nauwelijks nieuwe informatie. Zelfs mijn eigen verhoor, dat van mij gewoon openbaar gemaakt mag worden, is gecensureerd. Echt belachelijk. Ik vind dat de Kamer in de maling is genomen en in opstand moet komen. Van der Steur verkoopt gewoon knollen voor citroenen.’ ‘Het is te bizar voor woorDoor Vincent Bongers

den’, zegt Kamerlid Pieter Omtzigt (CDA). ‘Ik begrijp dat er wat namen zijn weggelakt, maar dit kan niet. De minister heeft de openbaring van verhoren, feitenverslag en feitenrelaas toegezegd. Daar ga ik hem aan houden, dus ik ga opnieuw Kamervragen stellen. Het is in het grootste belang dat professor Maat alle stukken krijgt. Het past niet in een rechtsstaat dat iemand naar wie onderzoek is gedaan de resultaten niet mag inzien.’ Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma (D66), die ook herhaaldelijk om openheid vroeg, vindt het ‘heel treurig’. ‘Dit is niet vertrouwenswekkend, zeker nadat eerder bleek dat Van der Steur voor zijn beurt had gesproken en professor Maat zonder onderzoek aan de kant had gezet.’ De minister noemde Maats

Den Haag, Tweede Kamer, 20 januari 2016. ‘Ik bemoei er verder niet meer mee’, zegt Maat. ‘Het is nu aan de Tweede Kamer. Maar deze minister heeft zoveel verkeerd gedaan dat hij eigenlijk moet vertrekken.’ Maar dat gebeurt niet. De SP zegt het vertrouwen op in de minister en dient een motie van wantrouwen in. ‘De excuses van de minister zijn afgedwongen, want hij werd betrapt’, zegt Michiel van Nispen (SP). ‘Hij heeft ook geen excuses gemaakt aan de Kamer. Hij toont ook geen deemoedigheid. We hebben geen vertrouwen in verbetering.’ De motie krijgt alleen steun van de PVV, PvdD, Groep Krol, 50Plus en Groep Bontes/Van Klaveren. En haalt het dus niet. Pieter Omtzigt van het CDA is zeer kritisch. ‘We hebben vier keer moeten vragen om antwoorden en de minister leest gewoon zijn stukken niet.’ Hij dient een andere motie in die gesteund wordt door een groot deel van de oppositie. De Kamer moet te alle tijden kunnen beschikken over de informatie die nodig is om de

regering te kunnen controleren. De partijen willen dat de minister zorgvuldiger omgaat met de informatieplicht aan de Kamer. Van der Steur en Mark Rutte moeten een plan van aanpak opstellen over de informatievoorziening aan de Kamer. ‘Het was een dubbeltje op zijn kant’, aldus mede-ondertekenaar Liesbeth van Tongeren (GroenLinks). ‘De minister komt nu onder verscherpt toezicht.’ Van der Steur belooft er alles aan te doen om het vertrouwen van de Kamer te herstellen. Hij neemt de essentie van de motie Omtzigt ter harte, maar ontraadt haar omdat zij Rutte verantwoordelijk maakt voor de informatievoorziening van Van der Steurs ministerie aan de Kamer. Uiteraard ontraadt hij ook de motie van Van Nispen. Beide moties worden verworpen. > Zie het alle documenten over George Maat: mareonline.nl

15 oktober 2015 · Mare

Achtergrond

Maandagavond maakte minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) het feitenonderzoek naar de MH17-lezing van de Leidse anatoom George Maat openbaar. Alleen: er is bijna niets te lezen.

om opmerkingen van studenten en hoogleraar te tapen en naar buiten te brengen en hen zo in een kwaad daglicht te plaatsen.’

optreden destijds ‘buitengewoon ongepast en smakeloos’. Er is nog wel iets aan informatie uit het zwarte blokkenschema van de minister te halen, zegt Maat. Hij leest voor uit een brief over het interne feitenonderzoek. Korpschef Bouman schrijft op 10 juni aan het ministerie van Veiligheid en Justitie. ‘Er staat dat de presentaties, dus ook mijn lezing, “respect uitstralen en worden gegeven vanuit een vakmatige invalshoek.” ‘Maar in de laatste alinea’s waait de wind uit een heel andere hoek. Daar schrijft Bouman: “De heer Maat heeft niet de discretie en zorgvuldigheid betracht die mag worden verwacht van een wetenschapper die politie en justitie hierover adviseert (...) Ik heb dan ook de samenwerking met de heer Maat ten behoeve van dit

identificatieproces beëindigd.”’ Maat: ‘Hierdoor wordt wel duidelijk wat ik al had verwacht. Bouman geeft zijn eigen mening en verwerkt die zo in het stuk dat het lijkt alsof het de resultaten zijn van het onderzoek. Ik vind het vreemd dat een korpschef oordeelt en aanbeveelt. De minister moet dat doen. Als de politie al recht gaat spreken, hebben we ook geen rechters meer nodig.’ In hoeverre mag de minister een rapport eigenlijk verhullen? ‘Het is heel lastig om te beoordelen of hij rechtmatig gebruik maakt van de weigeringsgronden uit de Wet openbaarheid van bestuur’, zegt Tom Barkhuysen, Leids hoogleraar staatsen bestuursrecht en partner bij het Amsterdamse advocatenkantoor Stibbe. ‘Dan moet je het hele dossier grondig kunnen bestuderen en dat

gaat dus juist niet. Maar dat betekent niet dat je niets kunt doen. De eerste stap is een bezwaarschrift indienen waarin beargumenteerd wordt waarom de informatie wel openbaar moet worden gemaakt. Als de minister dat naast zich neerlegt, kan je naar de bestuursrechter stappen. De rechter krijgt de stukken zonder weglakkingen te zien en die bepaalt per passage of deze alsnog openbaar moet worden gemaakt.’ Een rechtsgang is zeker zinvol, zegt Barkhuysen. ‘Je ziet vaak dat er tijdens zo’n procedure steeds meer informatie beschikbaar komt.’ Maat beraadt zich nog op eventuele vervolgstappen. ‘Eerst moet iedereen uitrazen over het MH17-rapport van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid. Er is begrijpelijkerwijs nu even minder aandacht voor mijn zaak.’

7

21 januari 2016 · Mare 7

8  Mare · 21 januari 2016 Maretjes De prijs voor een Maretje bedraagt €9,– per 30 woorden, opgegeven via [email protected] uiterlijk t/m maandag 16.00 uur. Maretjes aangeboden voor commerciële doeleinden worden niet geplaatst, evenmin als Maretjes waarin zaken worden aangeboden die de waarde van 4.500 euro te boven gaan. Doe meer met je kennis! Vrijwilligers gezocht voor één uur per week bijles en huiswerkbegeleiding op verschillende locaties of bij de leerling thuis. Leiden-Noord, 33 leerlingen, basisonderwijs, groep 4 t/m 8, waarvan 2 met vergoeding van €4 per les. Voortgezet onderwijs: *Duits, 3gymnasium. *Nederlands, Engels, brugklas vwo. *Duits, 2vmbo-tl. *Wiskunde, 4havo. *Nederlands, Engels, brugklas havo-vwo. *Wiskunde, Nederlands, 2vmbo-kader. *Biologie, geschiedenis, 3mavo. *Rekenen, brugklas havo-vwo, €5,- per les. *Nederlands, brugklas havo. *Engels, Nederlands, 3havo. *Wis-, natuur- en

scheikunde, 3havo. *Wiskunde B, 4havo, €5-6 per les. * Spelling, rekenen, basisschool groep 7, €5-6 per les. Leiden-Zuid, 15 leerlingen basisonderwijs groep 4 t/m 8. Voortgezet onderwijs: *Engels, brugklas vwo. *Wiskunde, Engels, geschiedenis, 4havo. *Biologie, Nederlands, wiskunde, brugklas mavo-havo. Onderwijswinkel, Driftstraat 77, ma, wo en do 15-17u. Tel. 071-5214256. E-mail: [email protected]. Ga deze zomer mee naar India Heb jij zin om vrijwilligerswerk te doen met straatkinderen in India? Ben je tussen de 18 en 25 jaar oud? Bezoek dan www.samen.org en meld je aan voor onze groepsreis.   Garage te huur @ Boerhaavelaan te Leiden Per direct kunnen we u een ruime garage aanbieden. De locatie is Boerhaavelaan 168 (3910x5200mm - 93,52 euro per maand). Geïnteresseerd? Bel telefoonnummer 071 527 5330 of mail naar [email protected] Lezing: Wie ben ik? De verschillende ikken in de mens. Door Stichting I.S.I.S. Toegang gratis. Woensdag 27 januari, 20.00 uur. Plaats: Leiden, Lorentzkade 15a (vlakbij Lammenschansweg). www.stichtingisis.org

childcare centre 2015 AWARD WINNER FOR SOUTH HOLLAND REGION *

Begin februari starten de creatieve cursussen bij het LAK in het Lipsiusgebouw! Tal van cursussen op het gebied van toneel, presentatie, zang, dans, fotografie, schrijven, body&mind , tekenen&schilderen. UL-medewerkers en studenten van de UL en HSL krijgen korting op de cursusprijs. Er is nog plek bij verschillende cursussen. Check ons hele aanbod en schrijf je in via www.lakcursussen.nl

In an independent survey parents assess the childcare centre as a 9.2

(217 reviews)

Already for 35 years de Kattekop has been the child care centre for staff and students of Leiden University and affiliated institutions. Within walking distance of Leiden Central station. Open from 07.30 hrs. till 18.30 hrs.

Maretjes-extra zijn bedoeld voor semi-commerciële instanties. De prijs voor een Maretjeextra is €23,– incl. BTW voor elke vijfendertig woorden. U kunt deze advertenties uiterlijk op de vrijdag vóór het verschijnen van Mare opgeven bij Bureau van Vliet B.V., postbus 20, 2040 AA Zandvoort, telefoon 023-571 47 45. E-mail: [email protected]

More information www.dekattekop.nl tel. 071 5176363 *reviewplatform Opiness.nl

Academische Agenda Mw. N.T. Seneviratne hoopt op donderdag 21 januari om 11.15 uur te promoveren tot doctor in de Geesteswetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Negotiating Custom’. Promotor is Prof.dr. N.K. Wickramasinghe. Dhr. R. Shyti hoopt op donderdag 21 januari om 13.45 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Modulating factors for and consequences of cortical spreading depression’. Promotoren zijn Prof.dr. A.M.J.M. van den Maagdenberg en Prof.dr. M.D. Ferrari. Mw. A.A.M. Hubers hoopt op donderdag 21 januari om 15.00 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Suicidality in Huntington’s disease’. Promotoren zijn Prof.dr. R.C. van der Mast en Prof.dr. R.A.C. Roos. Dhr. B. Tummers hoopt op donderdag 21 januari om 16.15 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Human Papillomavirus targets crossroads in immune signaling’. Promotor is Prof.dr. S.H. van der Burg. Dhr. T.M.J. Nielen hoopt op dinsdag 26 januari om 11.15 uur te promoveren tot doctor in de Sociale Wetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Aliteracy: Causes and solutions’. Promotor is Prof.dr. A.G. Bus. Mw. G.E. Hoogslag hoopt op dinsdag 26 januari om 13.45 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Deformation imaging and three-dimensional echocardiography: Implications on clinical management of patients with ischemic heart disease’. Promotoren zijn Prof.dr. J.J. Bax en Prof.dr. M.J. Schalij. Dhr. M. Holkers hoopt op dinsdag 26 januari om 15.00 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘The roles of adenoviral vectors and donor DNA structures in genome editing’. Promotor is Prof.dr. R.C. Hoeben.

Mw. A.I. de Melo Bernardo hoopt op dinsdag 26 januari te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Primordial Germ Cells and Amnion Development in the Avian Embryo’. Promotor is Prof.dr. C.L. Mummery. Dhr. W.M. Brink hoopt op woensdag 27 januari om 13.45 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Dielectric Shimming’. Promotor is Prof.dr. A.G. Webb. Mw. S. Peters hoopt op woensdag 27 januari om 16.15 uur te promoveren tot doctor in de Sociale Wetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘The adolescent brain: Unraveling the neural mechanisms of cognitive and affective development’. Promotor is Prof.dr. E.A. Crone. Dhr. E. da Conceição Savio hoopt op donderdag 28 januari om 11.15 uur te promoveren tot doctor in de Geesteswetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Studi sosiolinguistik bahasa Fataluku di Lautem’. Promotoren zijn Prof.dr. C. Van Dijk en Prof. dr. J.W.M. Kroon (Universiteit Tilburg). Mw. M.J. Scherptong-Engbers hoopt op donderdag 28 januari om 13.45 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Conventional and age-specific risk factors for venous thrombosis in older people’. Promotor is Prof.dr. F.R. Rosendaal. Mw. S. Karkampouna hoopt op donderdag 28 januari om 15.00 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Targeting TGFβ signaling pathway in fibrosis and cancer’. Promotor is Prof.dr. P. ten Dijke. Dhr. S.R.D. Piers hoopt op donderdag 28 januari om 16.15 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Understanding Ventricular Tachycardia: Towards Individualized Substrate-based Therapy’. Promotoren zijn Prof.dr. K. Zeppenfeld en Prof.dr. M.J. Schalij.

PROGRAMMA STUDIUM GENERALE VOORJAAR 2016 www.studiumgenerale.leidenuniv.nl

Studium Generale organiseert brede activiteiten voor studenten, medewerkers, alumni en andere geïnteresseerden die graag over de grenzen van hun vakgebied heen kijken. Mits anders vermeld geldt: TOEGANG IS GRATIS! GEEN AANMELDING NODIG. IEDEREEN IS WELKOM! (Kom wel op tijd, want vol = vol!) Voor een uitgebreid programma zie: www.studiumgenerale.leidenuniv.nl Voor een papieren programmaboekje mail uw postadres naar [email protected]

SERIE: GLOBAL CHALLENGES

SERIE: PATHOS! DE RETORICA VAN EMOTIES

WOENSDAG 3 FEBRUARI 2016 Poverty Dick Wittenberg

WOENSDAG 2 MAART 2016 The slutwalk Feminism and political protest in Brasilia Erik Bähre TIJD & LOCATIE 3-2: 19.00 UUR/2-3: 19.30 uur Auditorium, Leiden University College, Anna van Buerenplein 301, Den Haag

SERIE: MICHEL DE MONTAIGNE ZIJN TIJD, LEVEN EN WERK MAANDAG 29 FEBRUARI 2016 Montaigne in zijn tijd Paul Smith en Alexander Roose

DINSDAG 16 FEBRUARI 2016 De welsprekendheid van het beeld Het pahos van Laocoön Caroline van Eck DINSDAG 23 FEBRUARI 2016 Shakespeare, Schiller en The Imitation Game (Pathos in literatuur en film) Anthonya Visser DINSDAG 1 MAART 2016 Zuchten en klagen De taal van de emotie in de muziek Adriaan Rademaker DINSDAG 8 MAART 2016* voor de pauze Pathos in de politiek: toen Ineke Sluiter na de pauze Pathos in de politiek: nu Jaap de Jong

MAANDAG 7 MAART 2016 Montaigne door de eeuwen heen Paul Smith en Alexander Roose MAANDAG 14 MAART 2016* Montaigne op het toneel (monoloog) Paul Smith, Alexander Roose en Koen de Sutter TIJD & LOCATIE 29/2 en 7/3: 19:30 – 21:00 uur Zaal 011, Lipsiusgebouw, Cleveringaplaats 1, Leiden * 14-3: Locatie: Leidse schouwburg, Oude Vest 43, Leiden (kaart á 7,50)

DINSDAG 9 FEBRUARI 2016 Pathos: wat is dat eigenlijk? Christoph Pieper

WOENSDAG 24 FEBRUARI 2016 before the break Brazil, an emerging power, a BRICS Marianne Wiesebron after the break Brazil, major producer of primary goods Arlindo Villaschi WOENSDAG 2 MAART 2016* The slutwalk Feminism and political protest in Brasilia (*this lecture is also part of the Global Challenges-series in The Hague) Erik Bähre WOENSDAG 9 MAART 2016 Participatory democracy in Porto Alegre Marianne Wiesebron WOENSDAG 23 MAART 2016 before the break Brazilian roadmovies Discovering the nation on screen Sara Brandellero after the break Avant-garde and contemporary art in Brazil Julia Gomes Barbosa Moreira

TIJD & LOCATIE 19:30 - 21:00 uur (* 8-3: 19.30 – 22.00 uur) Zaal 011, Lipsiusgebouw, Cleveringaplaats 1, Leiden

SERIE: BRAZIL 2016!

WOENSDAG 17 FEBRUARI 2016 before the break Rio as an Olympic Village, what for? Ester Limonad after the break Favela ‘pacification’in Olympic Rio de Janeiro: security for whom? Sara Koenders

WOENSDAG 10 FEBRUARI 2016 before the break Brazilian urbanity and some challenges to the future Ester Limonad after the break Day to day life in Brasilian megacities Jorn Konijn

WOENSDAG 30 MAART 2016 Brazil as an environmental power Linking nature and society Fábio de Castro

ZATERDAG 2 APRIL 2016* Brazilian Workshop Day at LAK Leiden Workshops Samba, Brazilian Singing and Capoeira 12-17.00 uur TIJD & LOCATIE 19:30 – 22.00 uur Zaal 00311, Lipsiusgebouw, Cleveringaplaats 1, Leiden * 2-3: this lecture is in The Hague * 2-4: LAK Leiden, registration: www.lakcursussen.nl

SERIE: HUTSPOT SG

ZATERDAG 13 FEBRUARI 2016 voor de pauze ‘Een stuk grond omspitten’ 19e eeuwse opgravingen in Griekenland Ruurd Halbertsma na de pauze Nieuw archeologisch veldwerk in Thorikos, Attika Roald Docter TIJD & LOCATIE Rijksmuseum van Oudheden, Rapenburg 28, Leiden 13.00 – 15.30 uur MAANDAG 15 FEBRUARI 2016 Calais Welcome to the jungle Teun Voeten, Maaike Engels TIJD & LOCATIE 19.00 - 20:15 uur Kijkhuis, Vrouwenkerksteeg 10, Leiden (kaart á €7, =)

ORGANISATIE & INFORMATIE Studium Generale Universiteit Leiden Postbus 9500, 2300 RA Leiden 071 527 7283/7295/7296/1964 [email protected] • www.studiumgenerale.leidenuniv.nl

21 januari 2016 · Mare 9 Wetenschap

Huntington

Open ruggen gedicht Leidse gynaecoloog wil aandoening al in baarmoeder behandelen

De ziekte van Huntington is een ongeneeslijke genetische tijdbom. Op een gegeven moment begint de lichamelijke en geestelijke aftakeling die je uiteindelijk zal doden. Niet heel verrassend dat de patiënten vaker zelfmoordneigingen hebben dan gezonde mensen: ongeveer een vijfde van de Huntington-patiënten die de Leidse epidemiologe Marloes Hubers ondervroeg had de maand voor het gesprek zelfmoordgedachten. Mensen die weten dat ze drager zijn van het tijdbom-gen zouden dan ook op zelfmoordneigingen gescreend moeten worden, meent de promovenda. Als Huntington-patiënten die gedachten ook uiten, is dat een voorspeller dat ze ook daadwerkelijk een poging gaan doen: de kans wordt dan drie tot acht keer zo hoog. Ook depressiviteit is een risicofactor. Hubers zocht voor haar promotieonderzoek ook naar biologische voorspellers – stofjes in het bloed -, maar die lijken er niet te zijn. De onderzoekster hoopt vandaag op haar bevindingen te promoveren.

Palau In het politicologenblad Party Politics beschrijft Leidenaar Wouter Veenendaal een situatie die het tegenovergestelde is van de titel van het tijdschrift: partijloze politiek. In Polynesië liggen zes staatjes die er een democratie zonder partijen op na houden. De geringe grootte van de eilandstaten – allen met minder dan 100.000 inwoners – helpt verklaren waarom ze zonder partijen toe kunnen: in een kleine gemeenschap liggen de belangen minder ver uit elkaar, en zijn de manieren om met conflicten om te gaan informeler. Veenendaal legt de nadruk op de eilandengroep Palau, die zo’n 21.000 inwoners telt. Van de Tweede Wereldoorlog tot in de jaren tachtig waren de Amerikanen daar de baas, en de huidige staatsinrichting van Palau is vrijwel identiek aan de Amerikaanse – de verkiezingen zijn zelfs op de zelfde dag als in de VS. Die democratie wordt gecombineerd met de traditionele leiderschapsaanpak, die bestond voor de eerste kolonisten kwamen. Bij gebrek aan partijen zijn clan-, familie- en dorpsverbanden erg belangrijk om verkozen te worden, en de traditionele leiders hebben relatief veel invloed. Dat laatste compenseert voor de nadelen van het eerste, volgens de Palauërs die Veendendaal sprak. Juist de mensen die niet democratisch gekozen zijn, helpen bij het functioneren van de democratie, concludeert hij.

Leidse, Delftse en Rotterdamse onderzoekers hopen dit jaar een techniek te ontwikkelen die open ruggetjes al in de baarmoeder dichtprint. DOOR BART BRAUN Wie in Nederland zwanger wordt, zwanger wil worden of zelfs maar voorzichtig optimistisch stopt met de pil, krijgt al gauw te horen over foliumzuur. Foliumzuur moet. Het stofje – voor niet-zwangere mensen heet het gewoon vitamine B11 – komt vrij veel voor in het Nederlandse eetpatroon, maar niet genoeg voor het bouwen van een baby. Dagelijks een kilo bruine bonen of een pond spruitjes, dat gaat wat ver. De voornaamste reden dat een aanstaande moeder foliumzuur moet slikken, en later aan de 20-weken-echo moet, is het risico op een open ruggetje, een erfelijke aandoening die ongeveer één op de duizend baby’s treft. Tijden het begin van de zwangerschap vormt zich het prille ruggenmergje van de foetus, en als alles goed gaat krult daar een rug omheen, die netjes dichtgroeit. Als niet alles goed gaat, heeft de baby een probleem. ‘We hadden hoop dat met het verstrekken van foliumzuur het ontstaan van open ruggetjes voorkomen kon worden’, vertelt gynaecoloog Dick Oepkes, hoogleraar foetale therapie. ‘Als vrouwen het slikken, daalt het aantal gevallen inderdaad, maar het daalt niet naar nul. De aandoening treedt nog steeds op, ook omdat er andere oorzaken zijn die we niet goed kennen. Oepkes wil open ruggetjes dus ook kunnen behandelen, zegt hij. ‘Omdat de zenuwen van het ruggenmerg open liggen, worden ze beschadigd door het vruchtwater. De stoffen daarin, waarschijnlijk de uitscheidingen van de baby zelf, irriteren en beschadigen het zenuwweefsel. Er zijn wel wat proeven gedaan waarbij dat vruchtwater regelmatig werd gespoeld, maar echt helpen deed dat niet.’ De gevolgen van de blootstelling verschillen, afhankelijk van waar de opening precies zit: van incontinentie en moeite met leren tot verlammingen. Er bestaat nu al een behandeling. De moeder krijgt een soort keizersnede, waarna de foetus

Open ruggetjes brengen allerlei ellende met zich mee, variërend van incontinentie tot verlamming

naar buiten wordt getild en een kinderneurochirurg het ruggetje dichtnaait. Daar gaat uiteraard het vruchtvlies bij kapot, raakt vruchtwater verloren en ontstaat vrijwel zeker een vroeggeboorte. Oepkes: ‘In Nederland is deze operatie niet beschikbaar, ouders die het willen kunnen naar Leuven. Sinds de techniek daar beschikbaar is, zijn in heel Nederland negen kinderen daarheen gestuurd, waarvan vier daadwerkelijk de operatie hebben gekregen. Het is een zeldzame, zeer ingrijpende behandeling. Het is op zich een knappe techniek, en de uitkomsten zijn beter dan als je niets doet, maar het is allemaal verre van perfect.’ Vandaar dat de Leidse hoogleraar werkt aan iets beters. Samen met collega’s van TU Delft en het Erasmus MC haalde hij een zogeheten Open Mind-subsidie binnen van technologiestichting STW. Het is een beurs van vijftigduizend euro, speciaal voor grensverleggende originele ideeën. ‘We willen een klein instrumentje ontwikkelen dat de open plek in de baarmoeder kan behandelen. Een printkopje dat ter plekke een wa-

terdichte afdichting maakt.’ Een prototype zou eind dit jaar al klaar moeten zijn. De hoogleraar benadrukt wel dat dat nog niet hetzelfde is als een voor alle patiënten beschikbare behandeling: net als bij medicijnen gaan er vele jaren en extra onderzoeken vooraf aan een introductie op de markt. ‘De stap om een prototype naar klinisch onderzoek bij mensen te brengen is lastig, maar gelukkig hebben onze collega’s in Delft daar ervaring mee.’ Er zijn wel wat redenen om optimistisch te zijn over de tocht naar de markt: medisch 3D-printen gebeurt wel meer, bijvoorbeeld om mensen op maat gemaakte nieuwe knieën te geven. Er is dus al bewijs dat de geprinte onderdelen, vaak gemaakt van siliconenverbindingen, niet giftig zijn voor mensen. Ook het werken in zwangerschapsbuiken met kleine apparatuur is niet helemaal nieuw: het Leids Universitair Medisch Centrum behandelt bijvoorbeeld bepaalde complicaties bij tweelingzwangerschappen ook al in de baarmoeder. Het maken van de printer ge-

beurt in Delft, waar mede-prijswinnaar John van den Dobbelsteen medische apparatuur ontwerpt en bouwt. De Rotterdamse gynaecoloog Alex Eggink gaat uitzoeken wat het beste materiaal is om mee te printen. Als het even kan, moet een arts de afdichting aan kunnen brengen zonder eerst het vruchtwater weg te pompen. Het moet waterdicht afsluiten, maar niet aan de zenuwen vastplakken. En het moet mee oprekken als de baby doorgroeit tijdens de rest van de zwangerschap. De Leidse bijdrage is een simulatormodel waarop alles getest kan worden: een kunststoffen moeder-met-baby die hetzelfde echo-beeld geeft als een echte mama. ‘Vijftigduizend euro is een heleboel geld voor de allereerste stap’, zegt Oepkes. ‘Maar het is uiteraard niet genoeg om het hele probleem van begin tot eind op te lossen. Dat hoeft ook niet: misschien dat een werkend prototype helpt bij het aanvragen van verdere subsidie. Het zou ook kunnen dat onze stappen een andere groep of een bedrijf inspireren om deze techniek verder te ontwikkelen.’

Leesvrees De meeste kinderen beginnen als enthousiaste lezers, maar tegen het eind van de basisschooltijd loopt de leesmotivatie terug. Dat komt de ontwikkeling van leesvaardigheid niet ten goede. Als ze vervolgens als gevolg daarvan nòg minder gaan lezen, blijven ze vrijwel verstoken van het geschreven woord. Pedagoog Thijs Nielen onderzocht wat er precies aan de hand is met die a-geletterdheid. Toegang tot een goede collectie boeken helpt een beetje: scholen die meedoen met een project dat meer boeken naar school haalt, hebben betere lezers in huis. Een digitale leeshulp kan kinderen die snel afgeleid zijn bij de les houden. Nielens interessantste bevinding is echter dat sommige kinderen letterlijk leesvrees hebben. Moeilijk lezende kinderen besteden meer aandacht aan plaatjes die met lezen te maken hebben dan aan andere plaatjes, net zoals mensen met spinnenangst langer naar plaatjes van een spin kijken. Goede lezers besteden evenveel aandacht aan leesplaatjes als aan afbeeldingen die niets met lezen te maken hebben. Nielen hoopt dinsdag 26 januari te promoveren op zijn onderzoek.

10  Mare · 21 januari 2016 English page

“I acted on impulse” Community service and prison sentence demanded for student who announced a shooting In The Hague this afternoon, the Public Prosecutor demanded 120 hours of community service and a one-month prison sentence for the Leiden student who threatened a shooting at one of the university’s faculties last October. BY VINCENT BONGERS

On Monday 5 October 2015, twenty-oneyear-old philosophy student Robbert van D. of Valkenburg, posted a message on the 4chan forum stating: “Gonna fucking do it. (..) Tomorrow at 10:05 I will open fire at the university of Leiden. Not gonna tell you which faculty, that’s up to you to guess. Shit’s going to go down, then I’m gonna go down. Going for the highscore…” The police and the university took the threat very seriously and police protection was quickly dispatched to the university’s locations in Leiden and The Hague. No evacuation was initiated, to prevent panic. After half an hour, Van D. removed the threat but the following day, he posted another one on 4chan that read: “Yesterday was a test, to get some parameters. Normies get ready to fucking drop :^.” As the student had sent the messages from his own laptop, the police could trace its IP address to the home of the student’s parents. It then emerged that Van D. was at Catena, his student fraternity. He was arrested there and immediately confessed to posting the threats. “I acted on impulse”, Van D. explained to Judge René Elkerbout. However, he

could not explain what really drove him. “I felt a compulsion to post the messages. I was in a very restless mood. It was a very strange situation. I hoped that I could face the world more easily if I did it. I thought it would help me cope with my role in the world. I have no idea why I threatened the university and not, say, the government. Sometimes I get frustrated with the world. These were just angry shouts; I don’t hold a grudge against the university against the university. I didn’t want to take revenge on university staff or fellow students. There is no rational explanation for my actions.” He added that “he had allowed himself to be carried away, in a very stupid way, by the forum’s culture of edgy humour” – Elkerbout described them as “sick jokes”. “I wanted to make cruel jibes at people like the rest of them, but it all went wrong.” He also explained that he was suffering from some mental problems: “I felt restless, distrustful and suspicious and I hear voices calling my name. It feels as if there’s someone standing behind me, intent on harming me. It was a cry for help.” He is currently treated by the local mental health services (GGZ), and uses medication to help deal his problems. “It’s quiet in my head again, now”, he said. Van D. confessed to the judge that he actually felt relieved when the police showed up. “It felt good that I could talk about my problems.” So why didn’t he go to the police himself? “I was going to, but they got to me first. I didn’t go to university that day. I saw on Facebook and (Dutch news site) nu.nl that the faculty buildings were all under police protection. It made me nervous, but I wasn’t sure if it had anything to do with my 4chan message.” The psychological evaluation of Van D. revealed that he suffers from a psychotic disorder and a mood disorder and consequently the psychologists consider him to have diminished responsibility. According to his lawyer, Reinja Ottens, he was certainly not intending to carry out the threats: “He wouldn’t even know how acquire a gun. He just wanted to join in with something that 4chan considers funny.” She also pointed out that threats on 4chan should not be taken to seriously. She requests that he be acquitted, and if that was impossible, that he is given a suspended sentence. Van D.’s mental health is improving with treatment. “My mind is clear again”, he said. Ottens claims that community service could disrupt the treatment. The Public Prosecutor said that her demand had taken Van D.’s mental issues into account, but that “the impact on the university and the town was considerable. A lot of people watched the clock anxiously that day. What would happen at five past ten? Most of the time, nothing happens, but sometimes, it does.” The second threat and the fact that Van D. did not turn himself in to the police will also count against him. The court announced that the university would not institute civil proceedings against the student. However, the police might still take him to court to claim compensation, as the costs of deploying the officers, a helicopter and dogs and keeping a negotiator on stand-by was about EUR 10,000. The court will announce its decision on Wednesday 27 January.

21 januari 2016 · Mare 11 Cultuur

Agenda

Rauwe blazers, tot op het valse af

FILM

De doordenderende afrobeat van Liquid Sun Orchestra Het afrobeatorkest Liquid Sun Orchestra laat zich inspireren door de Nigeriaanse legende Fela Kuti. Volgende week staan ze tijdens het Peel slowly and see-festival in de Leidse Schouwburg. ‘We hoeven niet zoals The Rolling Stones tot aan ons pensioen bij elkaar te blijven’. DOOR PETRA MEIJER ‘Ik was altijd al gefascineerd door de Nigeriaanse legende Fela Kuti’, zegt Bie Muusze, bandleider van Liquid Sun Orchestra. ‘Zijn afrobeat is een soort James Brown-funk uit Amerika, gemengd met percussie uit Nigeria. Op feestjes dansten we daarop. Ik speelde in een funkbandje en wilde het daar wel eens proberen, maar de bandleden bleken niet te enthousiasmeren. Ik ben rond gaan bazuinen

dat ik een afrobeatorkest wilde beginnen, en toen begon de telefoon te rinkelen. De vader van mijn stiefzoon wilde meedoen. En twee Nigeriaanse jongens uit de Bijlmer. Al snel waren we met zijn veertienen: uit Leiden, Amsterdam, Brussel, Luxemburg, en zelfs iemand uit Jamaica die in Londen woonde, en voor optredens overkwam. The Police was met zijn drieën, dat is natuurlijk heel praktisch. Dit is onpraktisch, maar wel heel gezellig.’ Wat hem zo aantrekt in afrobeat? ‘Het is een heerlijk swingende chaos. De blazers zijn lekker rauw, tot op het valse af. Het zijn lange nummers waarin je samen op zoek gaat naar de soul, de groove, de beat. Afrobeat bestaat vaak uit één toonsoort die maar doordendert.’ Fela Kuti werd niet alleen bekend om zijn muziek, maar ook om zijn politiek activisme. Zijn teksten gaan over onderdrukking,

en marionetten van de regering die klakkeloos bevelen van hogerhand opvolgen. In 1974 zette hij een hek om zijn huis en riep hij zijn eigen staat uit. Het irriteerde de regering mateloos en hij werd aan de lopende band opgepakt. Muusze: ‘Muziekteksten horen een verhaal te vertellen, ze moeten ergens over gaan. Maar als grotendeels blanke band is het natuurlijk een beetje raar om te zingen dat je wordt onderdrukt in Nigeria, of dat je in de ghetto woont terwijl je een keurig Leids huisje bezit.’ Daarom zijn de teksten bewerkt of herschreven. ‘Before you go’ gaat bijvoorbeeld over de migratie van het Zuiden naar het Noorden. Over alles wat wij hier hebben, en hoe anderen dat nastreven. Ben je hoogopgeleid en neem je geld mee? Dan ben je welkom. Maar ben je een arme sloeber, dan kun je eigenlijk gewoon oprotten.’

Met de komst van een nieuwe zanger zijn de teksten van Liquid Sun Orchestra lichtvoetiger geworden. ‘Hij zingt liever over vrouwen, en over de liefde’, zegt Muusze. ‘Van mij mag het wel wat meer diepgang hebben, maar misschien ben ik gewoon niet romantisch genoeg aangelegd.’ De samenstelling van de band is in 2014 flink veranderd. ‘En binnenkort gaan we weer evalueren. In een band moet je op zoek kunnen naar de juiste chemie, in plaats van bezig te zijn iedereen tevreden te houden. We zijn niet bang voor een wisselende samenstelling, dat houdt de boel fris. We hoeven niet zoals The Rolling Stones tot aan ons pensioen samen te zijn.’ Liquid Sun Orchestra Peel slowly and see-festival Stadsgehoorzaal za 30 jan, 19.30 uur, €20,-

TRIANON The Hateful Eight dagelijks 20.30 + do vr ma di 16.00 Publieke werken dagelijks 15.30 + 18.45 Mannenharten 2 dagelijks 21.30 Carol dagelijks 18.30 + do vr ma di 15.30 Legend dagelijks 21.30 KIJKHUIS Hitchcock/Truffaut do + ma di wo 16.00 The Danish Girl vr za 16.00 do vr za zo + di 18.30 do vr za zo + wo 21.15 To Catch a Thief ma + wo 18.30 The Life Aquatic With Steve Zissou di 21.00 Joy dagelijks 18.45 + 21.30 LIDO Star Wars: The Force Awakens 3D dagelijks 18.15 + 21.30 + za zo + wo 14.30 Creed Dagelijks 18.15 + 21.30 The Hunger Games Mockingjay part 2 3D do vr za zo ma + wo 21.30 Point Break 3D za zo 15.30 Spectre dagelijks 18.00 + 21.30

MUZIEK

Een nieuwe klassieke wereld

THEATER

Geen zin in dertig volle vitrines Het Rijksmuseum van Oudheden is heropend, na een grondige vernieuwing en asbestsanering. ‘Het verhaal is nu sterker.’ Vorige maand opende het Rijksmuseum van Oudheden de deuren weer, na een grondige verbouwing van zeven maanden. ‘We wilden een nieuwe tentoonstellingszaal inrichten, veel groter dan voorheen, maar in de vloer en de wanden bleek asbest te zitten’, vertelt Ruurd Halbertsma, museumconservator en bijzonder hoogleraar archeologie aan de Universiteit Leiden. ‘Dat moest eerst verwijderd worden. Daarvoor moest het hele museum dicht. Die gelegenheid hebben we gebruikt voor een aantal vernieuwingen. We hebben een hele nieuwe klassieke wereld gecreëerd.’ Die afdeling over de Klassieke Wereld, die al langer op de verlanglijst stond om aan te pakken, is als eerste weer te bezoeken. ‘De locatie van de zalen is veranderd. De ruimtes over de Grieken, de Etrusken en de Romeinen liggen nu rond de centrale ingang, waardoor ze beter in context tot elkaar te bezoeken zijn. Het verhaal is nu sterker.’ De vernieuwing is nog niet helemaal voltooid. ‘De nieuwe tenDOOR MARLEEN VAN WESEL

toonstellingszaal, waar dus asbest gevonden was, is in april klaar. Dan zullen er drie tijdelijke tentoonstellingen te zien zijn: over de oude Egyptenaren, over de Romeinse aanwezigheid langs de Nederlandse kust en over de geschiedenis van het zwaard. In oktober gaat de beroemde afdeling over de oude Egyptenaren weer open. Op dit moment zijn de meeste museumstukken nog in het buitenland te zien, in Quebec en Bologna. In de herfst komen ze terug, binnen een nieuwe vormgeving.’ Een beroemd museumstuk is naar het depot verdwenen: de mummie van een klein jongetje, zonder windsels. Jammer, volgens sommigen; nooit bedoeld om tentoon te stellen, volgens anderen. Er moesten meer keuzes gemaakt worden, vertelt Halbertsma. ‘Met de nieuwe opstelling over de Klassieke Wereld zijn we bijvoorbeeld wat in ruimte teruggegaan. We hebben steeds gekozen voor de meest informatieve variant.’ De laatste tijd heeft hij regelmatig lezingen gegeven over museumopstellingen van vroeger en nu. ‘Als je een plaatje uit 1880 ziet, stonden de kasten van onder tot boven vol met keramiek. Na twee overvolle vitrines heb je echt geen zin meer in de dertig die nog volgen. Voor veel bezoekers is zo’n depotopstelling een verzoeking.’ Maar er zijn ook wat stukken

LEIDSE JAZZWEEK diverse locaties t/m 24 januari BPLUSC Gieljan Horikx: Mozart Lizst e.a. do 21 januari 12.45 €5 GEBR. DE NOBEL Belgian Metal Invasion do 21 januari 20.00 €12,50 Zeroes Heroes vr 22 januari 23.00 €10 AALMARKTZAAL Calefax: Overwoekerde Paden vr 22 januari 20.15 v.a. €21 The Macfarlane Festival Strings zo 24 januari 15.00 €20 The Stones: The Early Years wo 27 januari 20.15 v.a. €20,50 VRIJPLAATS LEIDEN Dusty Stray + Dan Geesin za 23 januari 21.00 €5

terug uit het depot tevoorschijn gehaald. ‘En we hebben een paar bijzondere stukken in bruikleen, zoals een Osiris-vaas. Een Egyptisch stuk, dat gemaakt is in Alexandrië, maar teruggevonden is in de villa van keizer Hadrianus, in Italië dus. Dat past mooi in de context van ons verhaal over de Klassieke Wereld.’ De vaas is afkomstig uit de Koninklijke Verzamelingen in Den Haag. ‘In 1846 ontving koningin Anna Palowna de vaas als geschenk bij een bezoek aan de Paus, met koning Willem II.’ Het museum heeft vlak na de heropening alweer de drukste kerstvakantie sinds jaren beleefd, volgens Halbertsma. Naast de Klassieke Wereld is momenteel ook de collectie over het Oude Nabije Oosten weer te bezoeken. ‘Die was al eerder vernieuwd. De oude presentatie over Nederland in de Romeinse tijd is ook nog even open. Die krijgt pas in 2017 een facelift.’ En daarmee is het hele museum vernieuwd voor het tweehonderdjarig bestaan in 2018. ‘We zijn al druk bezig met jubileumplannen. De band met de Universiteit Leiden zal centraal staan, want het museum is ooit begonnen als de universitaire collectie oudheden.’ Rijksmuseum van Oudheden Dinsdag t/m zondag 10.00 – 17.00 uur, €9,50 (studenten €5,50)

Deze Egyptische Osiris-vaas is nu tijdelijk te zien in het heropende Oudheden.

INS BLAU Nergens Veilig za 23 januari 20.30 v.a. €14,50 Built for It vr 22 januari 20.30 v.a. €14,50 Queens di 26 januari 20.30 v.a. €15,50 STADSGEHOORZAAL Jazz & Comedy vr 22 januari 20.15 v.a. €25,50 IMPERIUM THEATER Peel Slowly And See: Robert Jan Stips vertelt vr 22 januari 20.00 €12 LEIDSE SCHOUWBURG Orgel Vreten & Het Zuidelijk Toneel: En de ander vr 22 januari 20.15 v.a. €11 De Gelukkigste Dag za 23 januari 20.15 v.a. €11 Huub Stapel: MV2 zo 24 januari 14.30 v.a. €11

DIVERSEN

VAN STOCKUM Lezing Hans Fallada door Anne Folkertsma do 21 januari 19.00 entree gratis DE BURCHT Pubquiz GroenLinks wo 27 januari 20.00 aanmelden verplicht BOERHAAVEMUSEUM Tentoonstelling: Rijk van Rotzooi t/m 31 januari SIEBOLDHUIS Tentoonstelling: Fuji. Iconische berg in beeld t/m 6 maart UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK Tentoonstelling: Op reis met Nieuwenkamp t/m 17 mei

12  Mare · 21 januari 2016 Het clubje

Column

Morgen

Foto Sleutelstad - Reanne van Kleef

‘Weggooien is natuurlijk zonde’ Het walvisteam van Naturalis Steven van der Mije: ‘Wij worden gebeld als er een grotere walvissoort strandt, zoals een vinvis, potvis of bultrug.’ Pepijn Kamminga: ‘Rijkswaterstaat vraagt ons om het strand weer schoon te maken. Maar het is natuurlijk zonde om zo’n hele walvis weg te gooien. Daarom nemen we het skelet mee om te prepareren, en weefselsamples voor DNA-onderzoek.’ Van der Mije: ‘Wat overblijft gaat naar een verbrandingsoven, en wordt omgezet in elektriciteit.’ Ronald de Ruiter: ‘Dat er vijf potvissen tegelijk stranden is wel uniek. Omdat ze levend waren gestrand waren ze nog behoorlijk vers. Als walvissen twee weken op zee hebben gedreven kan het behoorlijk stinken.’ Van der Mije: ‘We beginnen met de buitenkant. We nemen de maten op

Bandirah

en controleren op parasieten. Dan moet toch het eerste mes erin. Tijdens het rottingsproces ontstaat gas, dus hij moet worden doorgeprikt.’ Kamminga: ‘Anders kan hij ontploffen.’ De Ruiter: ‘Dat vinden wij ook wel stinken, maar na vijf minuten ben je eraan gewend. Als je het publiek met zakdoeken voor de mond ziet toekijken, denk je: “Zo erg is het toch ook weer niet?”’ Kamminga: ‘Zodra ergens walvisblubber op zit, trekt de geur erin. Of je ’s avonds nog naar een feestje kunt? Mijn vriendin vindt van niet.’ Karen van Dorp: ‘Voor sommige dingen haal ik echt mijn neus wel op, maar niet voor een rotte walvis. Mijn interesse overheerst alles. Ik heb wel speciale walvisthermokleding, die doe ik niet meer aan op wintersport. En ik heb al zoveel rugzakken weg moeten gooien,

dat ik tegenwoordig plastic tasjes meeneem.’ Kamminga: ‘Een deel van het team gaat snijden, een ander deel faciliteert. Sommigen staan tot hun kin in de smurrie. Dan heb je iemand nodig die je tijdens de lunchpauze een schoon broodje voert, of die de walvisspetters uit je oog haalt.’ De Ruiter: ‘Het is zwaar werk. De buitenste speklaag is twintig centimeter dik. Het is koud en je handen verkrampen.’ Kamminga: ‘De blubber is dik en taai. We werken met vlijmscherpe messen. Er is tijdsdruk, dus je gaat maar door. We snijden de walvis op in stukken van twintig of dertig kilo. Als je die weg moet slepen is dat toch een aanslag op je lichaam. Het is een sectiepracticum XXL.’ Becky Desjardins: ‘Aan het eind van zo’n dag voel ik me achthonderd jaar oud. Ik vind het leuk, maar ik prepareer

liever kleine vogeltjes.’ Van Dorp: ‘Ik voel me bevoorrecht dat ik dit mag doen, maar het grijpt me ook aan. Soms is er kritiek, zoals bij walvis Johanna.’ De Ruiter: ‘Wij moesten zelf maar een spuitje krijgen. Iedereen had er wel een mening over.’ Kamminga: ‘Sommige mensen denken dat wij als een soort gieren zitten te wachten tot levend gestrande walvissen dood gaan. Of dat we er geld aan verdienen. Onzin natuurlijk.’ Van der Mije: ‘Wij zien ze ook liever rondzwemmen. Maar mochten ze toch dood zijn, dan zijn we blij dat we er nog iets mee kunnen. Soms kom je bijzondere dingen tegen. In een dwergvinvis in Harlingen vonden we ineens een foetus.’ DOOR PETRA MEIJER

Morgen ga ik beginnen aan mijn scriptie. Dat heb ik eerder gezegd, maar toen had ik eigenlijk wel kunnen weten dat ik niet de dag daarop zou beginnen. Ik had namelijk net een nieuw huis dus ik moest de spullen inpakken in mijn oude huis, de muren verven in mijn nieuwe huis, een vloer leggen, een kast bouwen, een tafel maken, naar de Ikea voor keukengerei, mijn spullen naar het nieuwe huis verhuizen, een bank ophalen die ik op Marktplaats had gekocht, touw en blok lenen omdat de bank niet door de deur naar binnen paste, de bank met vier vrienden door het raam naar binnen tillen op vier hoog, alles uitpakken, schoonmaken, een housewarming geven, de rommel van de housewarming opruimen en toen ik dat gedaan had was ik uitgeput en moest ik even bijkomen. Daarna kon ik nog steeds niet beginnen, want ik moest nog twee vakken halen. En telkens als ik iets aan mijn scriptie wilde doen, moest ik naar college, koffie drinken, artikelen lezen, een presentatie houden, een paper schrijven, op excursie naar Düsseldorf en Bonn, een recensie schrijven en toen nog een paper herschrijven. En ondertussen moest ik nog twee dagen per week in de keuken werken, af en toe een column schrijven, trainen voor een hardloopwedstrijd, de hardloopwedstrijd lopen, en aangezien ik nu toch al aan het lopen was, schreef ik me in voor een halve marathon, dus moest er nog meer worden getraind. Mijn vriendin wilde me nog af en toe zien en mijn ouders klaagden dat ze al bijna vergeten waren hoe ik eruit zag, net toen ik écht aan mijn scriptie wilde beginnen, dus toen ben ik maar even langs gegaan. Inmiddels was het alweer bijna kerst, dus moest ik cadeautjes kopen; voor mijn broertje een boek dat alleen in Groningen te krijgen was, voor mijn moeder een boek waarvoor ik vier boekwinkels af moest en dat ze uiteindelijk al bij de bieb geleend en dus gelezen bleek te hebben. Gelukkig wilde mijn vader een thermoskan, die ze gewoon in de eerste outdoorwinkel die ik binnenstapte bleken te hebben. Met kerst moest er drie dagen lang gekookt, gegeten en veel gedronken worden. Omdat ik daarna nog veel vermoeider was dan na het verhuizen ben ik met oud en nieuw naar Terschelling gezeild met een groep vrienden, wat alles bij elkaar ook weer vijf dagen duurde, zo heen en weer. Begin januari waren dan eindelijk mijn vakken afgelopen, de papers geschreven, herschreven, ingeleverd en nagekeken. Mijn huis is schoon, ik heb voor een maand boodschappen gedaan en bij de Hema tien pennen gekocht, twee kladblokken, een vulpotlood, een gum en een nietmachine met voldoende nietjes om een strook papier aan elkaar te nieten die de hele aarde kan omvatten. Dus morgen ga ik eindelijk beginnen met mijn scriptie. Morgen echt. TIM MEIJER