UNICEF en kinderrechten
Informatie voor een gastles
Leerdoelen (groep 7 & 8) • Leerlingen weten waar UNICEF voor staat en wat UNICEF doet • Leerlingen weten dat zij rechten hebben en kunnen een aantal rechten opnoemen • Leerlingen begrijpen wat kinderrechten voor hen in het dagelijks leven betekenen • Leerlingen kunnen kinderrechten in de Nederlandse en internationale context plaatsen
Inleiding • Schrijf het woord ‘kinderrechten’ op het digibord en maak een woordspin met de kinderen.
Lestip Nadat je je hebt voorgesteld, kun je vragen aan de klas om dat ook te doen. Vraag de leerlingen om in een rij te gaan staan met de kortste naam aan de ene kant van de klas en de langste naam aan de andere kant van de klas. Vraag de leerlingen om hun naam één voor één te noemen. Hierna kan gevraagd worden: ‘Heeft iemand een idee met welk recht we net al te maken hadden?’ Het antwoord is het recht op een naam en identiteit.
2 |
Informatie voor een gastles
Kern van de les 1. Wat zijn kinderrechten? Kinderrechten zijn speciale regels voor kinderen die hen extra beschermen. Het zijn rechten die minimaal nodig zijn om ervoor te zorgen dat een kind gezond en veilig kan opgroeien. Kinderrechten gelden voor alle kinderen tot 18 jaar. In het Verdrag voor de Rechten van het Kind staan 54 artikelen met afspraken over de rechten van kinderen en jongeren.
De Verenigde Naties gaven in 1979 opdracht om het Kinderrechtenverdrag op te stellen. De Verenigde Naties worden gevormd door 193 landen. In 1989 namen de Verenigde Naties het ‘Internationaal Verdrag voor de Rechten van het Kind’ aan. Bijna alle landen in de wereld, namelijk 195, hebben het Kinderrechtenverdrag getekend. Nederland deed dat in 1990. Na ondertekening moet Nederland zich aan alle regels houden die in het verdrag staan.
2. Waarom zijn kinderrechten belangrijk? In het Kinderrechtenverdrag staan regels over hoe we met kinderen moeten omgaan. Bijna elk land in de wereld heeft het Kinderrechtenverdrag ondertekend en goedgekeurd. Dat houdt in dat landen met elkaar hebben afgesproken zich te houden aan alle regels die in het Kinderrechtenverdrag staan. Als een land zich niet aan het verdrag houdt, dan kan het worden aangesproken op zijn gedrag.
Lestip Vraag aan de kinderen of ze weten welk land het verdrag niet heeft goedgekeurd.
Somalië en Zuid-Soedan hebben onlangs het Kinderrechtenverdrag ondertekend. Er is nu nog maar één land in de hele wereld dat het verdrag niet heeft goedgekeurd. Dat is Amerika. In Amerika wil men liever niet dat andere landen zich bemoeien met hun regels. Ook moet elke staat afzonderlijk het verdrag goedkeuren.
Informatie voor een gastles
| 3
3. Wat staat er in het verdrag verdrag? Alle rechten van kinderen zijn even belangrijk. In het verdrag wordt een onderverdeling gemaakt in 4 verschillende soorten rechten:
1. Voorzieningenrechten Deze verwijzen naar dingen, diensten en voorzieningen die kinderen
Kinderrechtenverdrag
nodig hebben om in de best mogelijke omstandigheden op te groeien. Zoals onderwijs, gezondheidszorg, eten en drinken en een veilige plek om te leven en spelen.
2. Beschermingsrechten Deze rechten moeten kinderen en jongeren beschermen tegen gedrag of leefomstandigheden die schadelijk zijn voor hun ontwikkeling of welzijn.
VOOR KI NDE RE N EN JONGEREN Kinderrechtenverdrag voor kinderen en jongeren
1
Bijvoorbeeld het recht op bescherming tegen mishandeling, kinderarbeid, de gevolgen van oorlog en seksuele uitbuiting.
3. Participatierechten Dit zijn rechten waarmee kinderen en jongeren voor zichzelf op kunnen komen en mee kunnen praten of beslissen over kwesties die met hen te maken hebben. Zoals het recht van kinderen om gehoord te worden (bijvoorbeeld door een rechter) in zaken die belangrijk voor hen zijn (bijvoorbeeld bij scheiding van ouders), het recht op vrijheid van meningsuiting, op vrijheid van gedachten en godsdienst en het recht op toegang tot informatie uit verschillende bronnen.
4. Kwetsbare groepen kinderen Er zijn rechten die gelden voor extra kwetsbare groepen kinderen. Deze vallen onder een aantal beschermingsartikelen. Ze vragen speciale aandacht voor bepaalde groepen kinderen zoals vluchtelingenkinderen of kinderen met een handicap.
4 |
Informatie voor een gastles
4. De vier belangrijkste basisregels van het verdrag Het Kinderrechtenverdrag heeft vier belangrijke basisregels. Dat zijn:
• Discriminatie van kinderen is verboden • Het belang van het kind staat voorop • De overheid moet er voor zorgen dat kinderen veilig opgroeien en zich gezond kunnen ontwikkelen • Elk kind heeft het recht om zijn of haar mening te geven over beslissingen die hen aangaan
Informatie voor een gastles
| 5
5. Cijfers en weetjes
Wist je dat: • Het Kinderrechtenverdrag het meest ondertekende verdrag ter wereld is • Het recht op spelen een bijzonder recht is en alleen vastgelegd is in dit verdrag • Alleen Amerika het verdrag niet goedgekeurd heeft • 20 november wereldwijd dé internationale dag voor de rechten van het kind is • Er een speciaal verdrag voor kinderen is omdat een derde van de wereldbevolking kind is en kinderen kwetsbaar en afhankelijk van hun ouders en verzorgers zijn
Lestip Vraag de leerlingen om in het kinderrechtenboekje op te zoeken welk recht er hoort bij ‘het recht om te chillen’. Antwoord: artikel 15. De officiële tekst is ‘vrij om in groepen bij elkaar te komen en te vergaderen’. Vraag de leerlingen om op te zoeken welk recht er hoort bij ‘je ouders mogen niet meelezen met je WhatsApp’. Antwoord: artikel 16. Niemand mag zich zomaar bemoeien met het privéleven en gezinsleven van kinderen. Niemand mag ongevraagd in de woning van een kind komen. Niemand mag ongevraagd brieven, sms’jes of e-mails bekijken die een kind schrijft of krijgt.
6 |
Informatie voor een gastles
6 Actieve werkvormen Tijdens de les kunt u verschillende werkvormen toepassen waarin de kinderen aan de slag gaan met kinderrechten.
Voorbeelden zijn:
Luisteren • Bekijken van de Kinderrechtenvideo
Toepassen • Vraag de leerlingen om één recht toe te voegen aan het verdrag • Laat de leerlingen de bijgevoegde woordzoeker of kruiswoordpuzzel maken
Ervaren • Vraag de leerlingen om een kinderrecht uit te beelden voor de andere leerlingen • Speel met de leerlingen het spel ‘verboden woord’. Een leerling mag dan een kinderrecht omschrijven maar één woord niet noemen in haar omschrijving
Inzicht • Vraag de leerlingen om de echte en nep rechten te verdelen. Zie de bijgevoegde afbeeldingen. • Organiseer een debat in de klas. Je kan hiervoor ook de ‘over de streep methode’ gebruiken, door te vragen aan de leerlingen of ze voor (ene kant van de klas) of tegen (andere kant van de klas) zijn. Enkele voorbeeld stellingen zijn:
• Wanneer in een klas gepest wordt, moet de hele klas gestraft worden • Ouders moeten altijd mee kunnen kijken met het internet- en telefoongedrag van hun kinderen • Deelname van kinderen aan talentenshows op televisie moet verboden worden
Informatie voor een gastles
| 7
Afsluiting Sluit de les positief af. Heb je aan het begin een woordspin op het digibord gemaakt over kinderrechten? Dan is dit een mooi moment om daar nog even naar terug te keren. Zo kun je meteen nagaan of de leerdoelen zijn bereikt.
Tip! Vraag de leerlingen welk recht ze nog graag zouden willen toevoegen aan het verdrag. Dit kan klassikaal of vraag de leerlingen het recht op te schrijven of te tekenen.
Meer informatie Meer informatie over kinderrechten: www.unicef.nl/school www.kinderrechten.nl
Materialen ter ondersteuning • Kinderrechtenboekje • Kinderrechtenposter • Wist je dat posters • Echt en Nep rechten spel: zie bijlage • Kinderrechtenvideo • Kinderrechtenlied
Ieder kind heeft recht op...
FAMILIE
GELIJKE BEHANDELING
...je ouders niet mee mogen lezen met je WhatsApp?
SPORT EN VRIJE TIJD
EEN EIGEN MENING
© Patricia Willocq
INFORMATIE
Wist je dat…
Elk kind heeft recht op privacy. Dat betekent dat je ouders, of anderen, niet zomaar mee mogen lezen met je WhatsApp-gesprekken, je e-mails of brieven. Pas wanneer je ouders denken dat je in gevaar bent (bijvoorbeeld omdat je wordt lastig gevallen), mogen ze dit recht op privacy schenden. Je hebt namelijk ook recht op bescherming. Dat recht gaat dan voor.
VOEDING
Artikel 16 van het VN-Kinderrechtenverdrag GEZONDHEIDSZORGONDERWIJSSCHOON WATER
En dit zijn nog maar 9 van de 41 rechten van een kind. Meer weten over kinderrechten? Ga naar www.unicef.nl/school
www.unicef.nl/jongeren
KR15P
KR15P - 41 x 55 school.indd 1
8 |
22-06-15 10:12
Informatie voor een gastles
Aan de slag met kinderrechten KRUISWOORDPUZZEL 1
2
3
B E S C
5
4
H E R M 6
I 7
N G
8
9
10
11
O P G R O E I E N 12
13
Horizontaal 3. begrip hebben voor een ander 7. een woord voor kinderen die moeten werken 8. man, vrouw en kinderen 11. groot worden 13. wat je ergens van vindt
Verticaal 1. waar UNICEF zich voor inzet, namelijk kinder… 2. ervoor zorgen dat niets gebeurt 4. iemand die is weggegaan omdat het niet meer veilig is 5. een ander woord voor ‘iedereen is hetzelfde’ 6. het zorgen voor een ander en jezelf 9. regels waar iedereen in een land zich aan moet houden 10. een ander woord voor religie 12. waar je heel goed in bent
Informatie voor een gastles
| 9
WOORDZOEKER
P V U A G E M W O L C I G J Y K B V G Q J G L Y U Z B I Q A F S L Y X O W J V K P R A A N C B U F D R J Q F J Z F M Q S E Z W V K J W S F E H T U O N M P V G P E M U X P O P Z D G D A I K M H F Q J E W E N Q Q R J U K L W F H K D I L M Z L T I I H A Z O T Y Z Z Z Y Y E W Z Y E O S T C K R Z X Q Q E R M L E Y L O K Q G I A E C U F E H I X H K U F W E L C M L P N F S Q P X H B N O F L V F X O L L D D I A H J R T P G E E K N O O I F B Z L I M T T J I R A F Y L E L E O W N S N Z E I X L J V O J Y S R X M P Z H Q R I X H R U L B A P D M E N I N G S H C W S Y D C V Y S C S D D U R Y R V N T Z S K O N S Y U G Y T N X W O H N N E D P Z D F O I T A A R I R I R K F H P S I R F F B Z D E Z C K B Z F V I Z S P D D F C M O E F C C R E Y J H H R U N Z D B S S H I G R G H P V D N N W U S Y X W U F K U E
10 |
Informatie voor een gastles
UNICEF AFSPRAKEN ARTIKEL DISCRIMINATIE GEZONDHEID KINDEREN MENING OUDERS PRIVACY SCHOOL SPORT SPEL
Informatie voor een gastles
| 11
Echte en nep rechten
Recht op
Recht op
Recht op
zon
bescherming tegen mishandeling en geweld
tv kijken
Recht op
Recht op
Recht op
een goede opvoeding
gezondheidszorg
hippe schoenen
Recht op
Recht op
Recht op
een grappige meester of juf
bescherming als vluchteling
water en voedsel
Recht op
Recht op
Recht op
een ipad
een eigen mening
familie
Recht op
Recht op
Recht op
je favoriete eten
een feestje
goede cijfers
12 |
Informatie voor een gastles
Informatie voor een gastles
| 13
Recht op
Recht op
Recht op
een mobiele telefoon
snoep
onderwijs
Recht op
Recht op
Recht op
af en toe schoolziek zijn
gelijkheid
extra bescherming als vluchteling
Recht op
Recht op
Recht op
naam en nationaliteit
rommel in je kamer
huisdieren
Recht op
Recht op
Recht op
ruzie maken
bescherming tegen kinderarbeid
vrij te denken en een godsdienst te kiezen
Recht op sport en ontspanning
14 |
Informatie voor een gastles
