Uitslag onderzoek
Gemeente en Bezuinigingen Respondenten: OR-leden en medewerkers
Uitgezet via online sociaal netwerken: LinkedIn & Twitter En via e-mailing gemeenten
Totaal respondenten: 108 Medium: internet (online enquête) Uitgevoerd augustus/september 2010 Meer informatie over dit onderwerp: Drs. Peter Heijmann, Tel. 033 465 4026,
[email protected]
1
Uitslag onderzoek Gemeente en Bezuinigingen In augustus en september hebben 108 respondenten werkzaam bij een gemeenten meegedaan aan het online onderzoek 'Gemeente en Bezuinigingen;. Hieronder vindt u de uitslag van het onderzoek.
Periode: augustus, september 2011 Respondenten: 108 Respondenten: Leden van een gemeentelijke ondernemingsraad en medewerkers gemeenten ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1. De grootte van de gemeente waar ik werk is: Minder dan 20.000 inwoners 20.000 tot 60.000 inwoners 60.000 tot 90.000 inwoners Groter dan 90.000 inwoners
18,3 58,7 5,8 17,3
% % % %
2. Ik ben momenteel: Lid van een (centrale) ondernemingsraad Voorzitter van een (centrale) ondernemingsraad Als ambtelijk secretaris verbonden aan een (centrale) ondernemingsraad Gemeentesecretaris Directeur en bestuurder in de zin van de WOR bij een gemeente Werknemer bij de gemeente, geen lid van de ondernemingsraad
30,8 52,9 5,8 1,9 0,0 8,7
% % % % % %
3. Is het voor u op dit moment duidelijk hoeveel uw gemeente in de huidige situatie moet bezuinigen? (afgezien van de invloed van toekomstige politieke besluiten) Ja, ik weet voor de komende jaren hoeveel er bezuinigd moet worden Ja, ik weet hoeveel er in 2011 bezuinigd moet worden Het is mij niet duidelijk hoeveel onze gemeente moet bezuinigen
2
69,6 14,7 15,7
% % %
4. Waar komen de tekorten bij jullie gemeenten vandaan? (meerdere antwoorden mogelijk) Terugloop inkomsten uit grondexploitatie Verminderde inkomsten uit gemeentefonds Terugtredende rijksoverheid
42,6 95,0 44,6
% % %
Extra genoemd wordt: 1. Korting rijk WMO en BUIG 2. Toename van uitgaven die niet begroot 3. Krimp bevolking 4. Toename uitgaven met name WMO en WWB 5. Noodzakelijke aanvullingen reserves 6. fors hogere bijstandsuitgaven; teruglopende legesopbrengsten 7. Wens tot grote bouwprojecten
5. Is uw gemeente al bezig met het opstellen van bezuinigingsplannen vooruitlopend op de “Haagse” Politiek? Nee, de gemeente wacht af wat de "Haagse" Politiek gaat beslissen De plannen zijn deels bekend gemaakt Ja, de plannen zijn al openbaar gemaakt
7,8 73,5 18,6
% % %
6. Is uw gemeente al bezig met het uitvoeren van bezuinigingsplannen vooruitlopend op de “Haagse” Politiek? Ja, we waren al voor 2010 bezig met bezuinigen en zetten dit door Ja, we hebben dit jaar al de eerste concrete maatregelen genomen Nee, we wachten met concrete maatregelen tot we weten wat de politiek in september gaat beslissen Nee, we gaan in 2010 geen concrete maatregelen nemen in het licht van de begroting 2011 Nee, voorlopig gaan we nergens concreet op bezuinigen
3
30,7 43,6 14,9
% % %
8,9
%
2,0
%
7. Op welk gebied gaat bij uw gemeente waarschijnlijk het meest bezuinigd worden? Personeel intern De bedrijfsvoering Jeugd en onderwijs Zorg en welzijn Openbaar groen VROM Brandweerzorg Gemeentelijke takenpakket (burger krijgt versobering dienstverlening en service) ICT Werk en inkomen (o.a. aanpak werkloosheid) Gebouwen en wegen (aanleg en onderhoud) Inhuur van externen
12,5 30,7 0,0 11,4 0,0 3,4 0,0 10,2 0,0 1,1 3,4 27,3
% % % % % % % % % % % %
24,2 54,7 69,5 12,6
% % % %
Extra genoemd wordt: 1. Eerst intern dan dienstverlening/beleid 2. Kwaliteit openbare ruimte (groen, schoon, heel) 3. Over de hele linie 4. Administratieve maatregelen 5. Ook personeel intern 6. Efficiënter werken op allerlei gebied en inkomsten verhogen
8. Hoe wordt in uw gemeenten bezuinigd? Kaasschaafmethode Terugbrengen van de kosten Snijden in de uitgaven Uitbesteden Extra genoemd wordt: 1. Snijden in de uitgaven en terugbrengen van de kosten. Uitbesteden wordt overwogen. Er vindt op dit moment een reorganisatie plaats binnen onze gemeente, die op langere termijn mogelijk ook tot terugbrengen van de kosten kan leiden. 2. Schrappen/uitstellen beleid en projecten. 3. Kerntakendiscussie 4. Inkomsten verhogen
9. Heeft de (centrale) ondernemingsraad invloed op het bezuinigingsproces? Nee, de (centrale) ondernemingsraad wordt slechts voor de vorm betrokken bij het besluitvormingsproces Nee, de (centrale) ondernemingsraad wil niet betrokken worden bij het besluitvormingsproces over de vraag hoeveel te bezuinigen, maar wel over de gevolgen voor het personeel daarvan Ja, in zeer beperkte mate kan de (centrale) ondernemingsraad nog invloed uitoefenen Ja, de (centrale) ondernemingsraad heeft een belangrijke rol in het proces Ja, de (centrale) ondernemingsraad wil hierin een initiërende en structurele rol vervullen
4
6,4
%
16,7
%
48,7 14,1 14,1
% % %
10. Welke rol speelt de (centrale) ondernemingsraad bij het ontwikkelen van het bezuinigingsbeleid? Zodra het bezuinigingsbeleid door de gemeente is opgesteld gaan wij als (centrale) ondernemingsraad kijken of er punten zijn waar wij actie op moeten ondernemen De (centrale) ondernemingsraad heeft een initiërende en adviserende rol over de personele gevolgen tijdens het opstellen van het bezuinigingsbeleid De (centrale) ondernemingsraad kan alleen nog advies uitbrengen of al dan niet instemmen met de mogelijke personele gevolgen van de voorgenomen bezuinigingsmaatregelen Het is mij onduidelijk welke rol de (centrale) ondernemingsraad heeft
40,3
%
39,0
%
20,8
%
0,0
%
11. Welke invloed heeft de relatie tussen de gemeentesecretaris/directeur-WOR-bestuurder en de (centrale) ondernemingsraad op het besluitvormingsproces rond de bezuinigingen? Geen invloed Weinig invloed, het managementteam heeft de besluiten al voorgebakken en er valt toch niet zoveel meer aan te veranderen Weinig invloed, de politiek (het College) beroept zich in deze op het primaat van de politiek Grote invloed, de gemeentesecretaris overlegt met de (centrale) ondernemingsraad over de vraag welke rol de OR kan spelen tijdens het proces Ik kan deze invloed niet benoemen
3,9 14,3
% %
36,4
%
28,6
%
16,9
%
12. Wat zou de (centrale) ondernemingsraad graag anders willen zien m.b.t. uw relatie tot de gemeentesecretaris/directeur-WOR-bestuurder?(meerdere antwoorden mogelijk) De (centrale) ondernemingsraad wil eerder betrokken worden bij de besluitvorming De (centrale) ondernemingsraad wil van meet af aan structureel “meedenken en –praten” (leidende coalitie) De (centrale) ondernemingsraad wil meer informatie ontvangen De (centrale) ondernemingsraad wil meer ruimte krijgen om van toegevoegde waarde te kunnen zijn De (centrale) ondernemingsraad wil meer overleg over de voorgenomen besluiten De (centrale) ondernemingsraad wil meer overleggen/onderhandelen over de te nemen besluiten We zouden niets willen veranderen aan de relatie tussen (centrale) ondernemingsraad en gemeentesecretaris/directeur-WOR-bestuurder
19,7 44,7
% %
14,5 22,4
% %
10,5 14,5
% %
32,9
%
13. Welke rol zou u als (centrale) ondernemingsraad willen hebben inzake de gevolgen voor personeel en organisatie tijdens de bezuinigingen? (meerdere antwoorden mogelijk) Strategische rol Meedenkende en initiërende rol Ondersteunende rol Procesbewaker Procedurebewaker Bepalende rol: zonder positief advies (centrale) ondernemingsraad gaat de voorgestelde bezuiniging niet door
5
30,7 74,7 10,7 22,7 14,7 25,3
% % % % % %
14. Wat betekent het primaat van de politiek inzake het bezuinigingsvraagstuk voor de (centrale) ondernemingsraad? De (centrale) ondernemingsraad heeft weinig invloed want er is al, ook voor de gevolgen voor de medewerkers, heel veel ingevuld Alleen de hoogte van de bezuinigingen is vastgesteld, de OR heeft nog veel invloed op het bezuinigingsbeleid en de wijze waarop de negatieve gevolgen worden opgevangen. De (centrale) ondernemingsraad wordt slechts ritueel en op een (te) laat tijdstip bij de gevolgen van het bezuinigingsbeleid betrokken De (centrale) ondernemingsraad zit op verzoek van de WOR-bestuurder al voorin het proces De (centrale) ondernemingsraad zit, door eigen initiatief al voorin het proces
17,8
%
37,0
%
11,0
%
11,0
%
23,3
%
15. Wie zouden er om de tafel moeten zitten als er gekeken wordt hoe de bezuinigingen vorm gegeven moeten worden binnen de gemeente? (meerdere antwoorden mogelijk) Gemeentesecretaris Directeur-WOR-bestuurder (centrale) Ondernemingsraad Portefeuillehouder P&O Manager/Directeur P&O Seniorenconvent (Raad) Het GO
74,3 60,8 90,5 58,1 43,2 16,2 45,9
% % % % % % %
16. Op welke manier krijgt de (centrale) ondernemingsraad op dit moment de meeste informatie aangeleverd over de bezuinigingen, plannen erover en de gevolgen voor de medewerkers ervan binnen de gemeente? In het overleg met de gemeentesecretaris/directeur-WOR-bestuurder In het overleg met het management/communicatie-/directieteam Via het informeel overleg Formeel via de regels van de WOR Via signalen uit het werkoverleg
76,7 4,1 12,3 6,8 0,0
% % % % %
17. Wat zou u anders willen zien aan deze informatiestroom? (meerdere antwoorden mogelijk) Ik zou de informatie via een ander kanaal willen ontvangen Ik zou de informatie in een eerder stadium willen ontvangen Ik zou de informatie structureel willen ontvangen (dat is nu niet het geval) Ik zou meer achtergrondinformatie willen ontvangen Ik zou de informatie ongekleurd willen ontvangen Ik zou ook plannen, voornemens en informatie van het College willen ontvangen Ik ben tevreden met de huidige informatiestroom
1,3 30,7 22,7 37,3 5,3 33,3 36,0
% % % % % % %
18. Van welk(e) recht(en) zal de (centrale) ondernemingsraad zeer waarschijnlijk gebruik gaan maken tijdens het proces rond de bezuinigen? (meerdere antwoorden mogelijk) Het adviesrecht Het instemmingsrecht Het initiatiefrecht Het informatierecht Geheimhoudingsplicht maar wel met een tijdsafspraak
6
90,7 46,7 28,0 41,3 12,0
% % % % %
Tweede volzin Primaat Politiek (adviesrecht OR over gevolgen personeel)
22,7
%
19. Welke rol heeft de (centrale) ondernemingsraad vooral als de bezuinigingen uitgevoerd gaan worden? Meedenken en –praten in de strategische- en de uitvoeringsfase Controleren en toetsen van afspraken Stimuleren van de uitvoering van afspraken Controle naleving van het sociaal plan/statuut Behandelen van klachten van de medewerkers Informeren en mobiliseren van de medewerkers Evalueren van de effecten van de genomen maatregelen
39,2 29,7 2,7 21,6 4,1 0,0 2,7
% % % % % % %
8,2 43,8 1,4 46,6
% % % %
8,1 32,4
% %
8,1 51,4
% %
20. Gemeenten willen klantgerichter gaan werken. Wat is volgens u het effect van de bezuinigingen op het klantgericht inrichten van de gemeente? De bezuinigingen hebben hier geen invloed op De bezuinigingen maken het moeilijker om onze gemeente klantgerichter in te richten De bezuinigingen maken het onmogelijk om klantgericht te kunnen werken De bezuinigingen geven de gemeenten aanleiding tot voornemens over intergemeentelijk samenwerken en/of onder regie te gaan werken
21. Is intergemeentelijke samenwerking een oplossing voor de bezuinigingen? Ja, intergemeentelijke samenwerking betekent besparen op de kosten Ja, intergemeentelijk samenwerken bevordert de effectiviteit en professionaliteit en vermindert de kwetsbaarheid Nee, intergemeentelijke samenwerking is juist een financiële investering Ja en nee, intergemeentelijke samenwerking betekent bezuinigen op het ene en hogere kosten voor het andere
22. Voor wie is het bezuinigingsproces open en transparant? (meerdere antwoorden mogelijk) De inwoners De bedrijven en instellingen in de gemeente De eigen medewerkers Politiek (College en Raad) en het management Het bezuinigingsproces is niet open en transparant
14,1 14,1% 35,2% 74,6% 29,6%
% % % % %
23. Op welke vragen wilt u graag antwoord krijgen m.b.t. (de gevolgen van) het bezuinigingsproces? (meerdere antwoorden mogelijk) De hoogte van de bezuinigingen en een mogelijk tijdpad De gevolgen voor organisatie en medewerkers Hoe weet ik op welk gebied de gemeente het beste kan bezuinigen en doet zij dat ook? Wat wordt/is de rol van de (centrale) ondernemingsraad in het bezuinigingsproces? Wat worden/zijn de taken van de (centrale) ondernemingsraad in het bezuinigingsproces? Hoe kan de (centrale) ondernemingsraad zijn invloed op de bezuinigingen bewaken of vergroten? Hoe kan ik de (centrale) ondernemingsraad een initiërende en actieve rol in het proces gaan spelen?
7
54,8 93,2 34,2 32,9 30,1
% % % % %
53,4
%
34,2
%
Extra genoemd wordt: Wat zijn de doelstellingen en worden die ook gehaald? Dit onderzoek is via internet uitgevoerd in opdracht van Peter Heijmann, Corinne van Veen, Dick van de Velde en Dick Onvlee.
Uitgelicht
Gemeenten Peter Heijmann werkt o.a. voor de OR-en van de gemeenten Best, Boekel, Coevorden, Cuijk Druten, Emmen, Geldrop-Mierlo, Heerlen, Landgraaf, Maarn, Menaldumadeel, Millingen aan de Rijn, Nuenen, Son en Breugel, Beek-Ubbergen, Valkenswaard, Veldhoven en Vlagtwedde Peter Heijmann heeft een economische achtergrond via de SPD I en II diploma’s en heeft daarbij organisatiesociologie aan de KU te Nijmegen gestudeerd. Hij is in management- en P&O-functies werkzaam geweest in de marktsector en bij de Rijks- en decentrale overheid. Momenteel is hij, als zelfstandig adviseur, werkzaam op het gebied van arbeidsverhoudingen en medezeggenschap. Hij treedt bovendien op als cursusleider bij Cintea, een GBIO-erkend cursusinstituut. In deze hoedanigheid fungeert hij als samensteller van diverse cursussen, docent/trainer en coach en adviseur van ondernemingsraden. Hij geeft bovendien inleidingen op het gebied van medezeggenschap en arbeidsverhoudingen en schrijft ook over deze materie (o.a. Gids Europese Medezeggenschap en Wegwijs in de WOR). Hij is daarnaast vakbondschooldocent bij de overheidsvakbond CNV, publieke zaak. Over Cintea Sinds 1997 is Cintea bij organisaties actief als partner in veranderingsprocessen. Cintea is een groep van zelfstandige trainers, coaches, mediators en adviseurs die samenwerkt vanuit verschillende disciplines. Wij delen onze visie op veranderingsprocessen en zetten onze aanvullende kwaliteiten in om mensen en organisaties in beweging te brengen. Cintea heeft zich gespecialiseerd in Medezeggenschap en is GBIO-erkend.
Meer informatie over het onderzoek of over dit onderwerp: :
Dhr. Peter Heijmann Specialist Medezeggenschap Intergemeentelijke Samenwerking
8
Mob. 06 513 323 49
[email protected]
9
