Uitkomsten Koersdebat Wmo 3 maart 2011 Waarom is er in Houten een koersdebat georganiseerd? De gemeente Houten staat aan de vooravond van grote ombuigingen vanaf 2012. De gemeente moet in het voorjaar van 2011 keuzes maken om de kracht en kwaliteit van Houten te kunnen behouden, ook als de gemeente vanaf 2012 minder te besteden heeft. De gemeente zal met minder geld meer moeten doen binnen de Wmo. Dat vraagt creativiteit en slimme oplossingen om de motor draaiende te houden. De gemeente Houten bereidt zich in samenspraak met alle betrokkenen goed voor op de veranderingen in de wereld van zorg & welzijn. Dat is belangrijk om ervoor te zorgen dat nog meer mensen een bijdrage gaan leveren aan de lokale samenleving en dat kwetsbare burgers straks niet tussen de wal en het schip komen te vallen. De bedoeling van het Koersdebat was om de meest actuele thema’s te bespreken en zoveel mogelijk verschillende stemmen te laten horen.
Wie waren er uitgenodigd? • • • • •
aanbieders van zorg en welzijn belangenorganisaties (lokale belangen, patiënten- en cliëntenorganisaties) de Wmo-raad collegeleden en ambtenaren raadsleden
Op 3 maart waren er circa 50 personen aanwezig uit de diverse geledingen.
Programma Welkom Coördinerend portefeuillehouder Wmo, mevrouw N. Teeuwen
Introductie op de Kanteling in de Wmo (zie de bijgevoegde ppt) Procescoördinator Wmo, mevrouw C. Jansens
Kritische succesfactoren van De Kanteling (plenair debat) Gespreksleider, de heer R. Schepers Wat is van groot belang om de Kanteling te doen slagen? • • • • • • •
Draagvlak bij burgers, aanbieders en gemeente. Daarnaast kennis (ook bij de gemeente zelf) en kennisdeling. Communicatie in begrijpelijke taal, en de boodschap blijven herhalen. Moed, zelfredzaamheid (ook van organisaties). Deskundigheid van professionals, durven besluiten te nemen. De vraag van de klant goed blijven bekijken; volhouden. Mensen de ruimte en het vertrouwen geven; als gemeente niet te snel de regie overnemen. De cliënt als mens zien. Het autonome deel van de mens eruit filteren en versterken. Dit vraagt om een andere attitude van professionals. Burgers betrekken bij projecten die haalbaar zijn (bv. buurtbemiddeling).
Introductie op de ombuigingen in de Wmo (zie de bijgevoegde ppt) Coördinerend portefeuillehouder Wmo, mevrouw N. Teeuwen
1
Waar kunnen we ombuigen en waar moeten we afblijven? (opdracht in groepjes) Aan de hand van concrete thema’s gingen kleine groepjes aan de slag met een opdracht. Hieronder de uitkomsten van de gesprekken per thema. Daar waar uit verschillende subgroepjes tegenstrijdige uitkomsten komen, is dit geduid:
Oud & Jong Statements: • Binnen de doelgroep 0-24 jaar zitten grote verschillen. • Er heerst een ‘verwende mentaliteit’ onder Houtense jongeren, want op elk gebied is er wel aanbod voor jongeren. Houten is dan ook een gemeente waar veel mensen naartoe verhuizen voor de vele voorzieningen die worden aangeboden. • Bij peuterspeelzaalwerk is de eigen bijdrage al relatief hoog. • Kijken naar inkomensafhankelijke bijdrage bij kinderopvang en peuterspeelzaalwerk volgens de methode ‘Ja, tenzij…’ (om al te grote administratieve belasting bij het vaker instellen van inkomensafhankelijke bijdrage te voorkomen). Dus: hoog beginnen, en cliënt de kans geven om ‘korting’ te krijgen. • Van Houten & Co heeft zowel een groot aanbod voor jongeren als voor ouderen. Aan ouderen wordt voor tafeltje-dek-je, klussendienst en activiteiten voor 55-plussers een kleine eigen bijdrage gevraagd. Aan de 55-plus activiteiten nemen wekelijks minimaal 500 mensen deel! • De gemeente creëert haar eigen concurrentiepositie bij de kinderboerderij. • Het terrein van de kinderboerderij vergroten en hier bv. een lunchroom neerzetten (sociaal café, met bv. Reinaerde). • Centraal coördineren van het aanspreken van nieuwe sponsoren. Bedrijven kunnen op hun maatschappelijke verantwoordelijkheid aangesproken worden. Ombuigen: • Peuterspeelwerk -> kijken naar mogelijkheden eigen bijdrage verhogen • Kinderboerderij / speeltuin -> investeren en dan eigen geld laten genereren / sponsorgelden • Ouderenwerk -> Is redelijk kostendekkend, compleet kostendekkend maken • Ambulant jongerenwerk en stedelijk jongerenwerk -> anders organiseren -> nog beter communiceren • Verschillende onderdelen/ organisaties samenvoegen.
Ondersteunen kwetsbare burgers: Statements: • Werken met behapbare brokken /kleine doelen in projecten waar burgers in participeren => “empowerment” • Werken aan afstemming / aansluiting van activiteiten en deskundigheid tussen formele en informele zorg • Inzetten ervaringsdeskundigheid, maatjes etc. Ombuigen: • AMW : onderzoek eigen bijdrage/ betaalplicht/ natura (zie ook afblijven!) • AMW/Indigo: parallelgroepen / doelgroepen -> opvoedingsvragen omzetten in workshops “drempel “opwerpen voor deelname aan preventietrainingen ( vrijblijvendheid verlagen) • Overweging: i.p.v. of aanvullend op “gastlessen eetstoring” of “programma preventie genotmiddelengebruik” -> train- de – trainer voor leerkrachten • Opvoedspreekuur (zie ook afblijven!) o samenwerken met andere partijen -> peuterspeelzalen, MEE o bezetting o deskundigheidsniveau o digitaliseren -> lage drempel -> anoniem • Kijk naar vraag achter de vraag -> zijn individuele voorzieningen echt nodig? Kan het ook anders? • Eetcafé / diverse activiteiten -> parallel aanbod -> meer coördineren vanuit gemeente
2
•
St. Saffier (nog) meer samenwerken met andere partijen (SWBU, Altrecht Talent, van Houten & co enz….)
Afblijven: • Mantelzorgondersteuning en Jonge mantelzorg activiteiten • Deelname ketenzorg Eerstelijns Medische Centra • Afblijven van projecten waarin sociale steun wordt georganiseerd • AMW -> loket moet altijd open zijn -> laagdrempelig -> eventueel eigen bijdrage achteraf (zie ook ombuigen!) • Eetcafé St. Saffier want laagdrempelig, preventief, goedkoop en draagt bij aan participatie • Opvoedspreekuur (zie ook ombuigen!)
Ontmoeten en participeren: Statements: • Welzijnswerk “jaagt” innovatie aan samen met inwoners en legt bij hen de verantwoordelijkheid • Bij welzijnswerk liggen er kansen om zelfredzaamheid en betrokkenheid te stimuleren • Sociaal-culturele centra naar de burger toe brengen ( transportkosten / mogelijkheden) Ombuigen: • Sociaal-culturele activiteiten -> afblijven van het aanbod maar…..kostendekkend -> U-pas gebruik stimuleren • Sociaal-culturele verenigingen -> zakelijker aanpak (durven stoppen) -> kostendekkend werken • Sociaal-culturele centra: (zie ook afblijven) o Rendabele centra door te laten zien wat er mogelijk is o Meer verhuur door bedrijven -> commerciëler o Minder centra omdat bezettingsgraad nu te laag is per pand o Professionele beheerders vergroten mogelijkheden van inkomsten door verhuur / verkoop van consumpties • Welzijnswerk de ruimte bieden bewonersbetrokkenheid en zelfredzaamheid vorm te geven ten koste van gespecialiseerde hulpverleners -> zijn dan niet / minder nodig – zijn baten op termijn • Budgetten woningstichting etc. -> kritische kijk op financiën Afblijven • Sociaal-culturele activiteiten -> afblijven van het aanbod -> met name voor kwetsbare groepen de manier om te ontmoeten en participeren -> integratie diverse doelgroepen • Leefbaarheid van wijken -> door ontmoeting tussen mensen in de wijk met verschillende leefstijlen die elkaar ondersteunen • Sociaal-culturele centra: (zie ook ombuigen) o Wijkcentra -> moet uitgebreid (Noord +/+) o Centra -> in elk kwadrant, dichtbij de mensen, een ontmoetingsplek, onderdak voor bewonersinitiatieven en netwerkplek voor bewoners • Welzijnswerk / Sociaal cultureel werk o professionele kracht mag niet verdwijnen ( i.v.m. coaching vrijwilligers) o professional geeft feedback aan de gemeente ( opvattingen /geluiden van de burger) o koppelt sterke bewoners aan kwetsbaren en ondersteunt de vele vrijwilligers. o van belang voor burgerbetrokkenheid -> betrokkenheid bij elkaar-> integratie -> participatie -> elkaar ondersteunen o preventieve functie -> begrip voor elkaar en minder eenzaamheid en burenruzies en beroep op duurdere voorzieningen.
Wonen en een huishouden voeren Ombuigen Hulp bij huishouden: • Hogere eigen bijdrage -> inkomensafhankelijk • Indiceren in uren, niet in klassen • Tariefsdifferentiatie HH 1 / HH 2 in combinatie met herindicatie
3
Woningaanpassingen: • Prikkels om verhuizing te stimuleren i.p.v. aanpassingen realiseren (tegemoetkoming verhuiskosten, hulp bij verhuizen etc.) • Eigen bijdrage verhogen/ invoeren • Levensloopbestendig bouwen • Waardevermeerdering bij koopwoningen al er uitbouw gepleegd is terugploegen (?) bij verkoop Klussendiensten: • Klusteren van vrijwilligersorganisaties (Klussendienst – Present – Gideonsbende – Time to go) Afblijven • Tafeltje Dekje omdat daarmee sociaal isolement wordt doorbroken.
Zich verplaatsen in en om het huis / Houten Ombuigen • Uitgangspunt: “Algemeen gebruikelijk” -> alleen het meerdere vergoeden • Niet gebruikte voorzieningen terugnemen ( daarvoor is nodig: controle op gebruik ) • Waar mogelijk: deelgebruik • Af van automatisme -> “ik heb er recht op” Afblijven • Toegankelijkheid openbaar vervoer • Houten moet rolstoel- en scootmobielvriendelijk blijven • Kwaliteitsniveau van voorzieningen
Hoe kunnen we besparen op de Wmo? (plenair debat) Gespreksleider, de heer R. Schepers Afsluiting door coördinerend portefeuillehouder Wmo, mevrouw N. Teeuwen • •
•
• • • • • •
Sociaal-cultureel werk: Meer zakelijke aanpak hanteren, durven stoppen met onderdelen waar te weinig draagvlak voor is. Verplaatsen in het huis en in Houten: Bij een gebruikelijke voorziening het gebruikelijke bedrag zelf laten betalen, en de meerkosten voor de aanpassing van het product wél vergoeden (bv. €300 voor een fiets voor eigen rekening, meerkosten aanpassingen fiets vergoeden). Niet gebruikte voorzieningen retour, controle hierop uitoefenen. Bv. deelgebruik van scootmobiels in een verzorgingstehuis. Communicatie is hierbij wel belangrijk: het wordt niet afgenomen, maar het wordt anders ingericht. Wonen: Hulp bij Huishouden: hogere eigen bijdrage inkomensafhankelijk. Indiceren in uren in plaats van in klassen. Tariefdifferentiatie in combinatie met herindicatie. Verhuizing naar aangepaste woning stimuleren (bv. door verhuisvergoeding, hulp bij verhuizen door vrijwilligers). Levensloopbestendig bouwen. De waardevermeerdering van aanpassingen van koopwoningen na verkoop terug naar de gemeente. Maatschappelijk werk: Eigen bijdrage geen voorwaarde om maatschappelijk werk te mogen ontvangen, maar je kunt wel kijken naar de mogelijkheden vanuit de kracht van de mens zelf. Parallel welzijnsaanbod goed onderzoeken. Bijv. 4 ouderenbonden: subsidie onderling verdelen? Ontmoeting: Deelname aan activiteiten zorgt voor sociale contacten: welzijn kan zorg voorkomen. Afblijven van het eetcafé. Lessen voor jonge mantelzorgers. Meer ondersteuning voor mantelzorgers.
4
• • •
Maatschappelijk werk laagdrempelig houden/maken. Afblijven van de wijkcentra: de wijkcentra moeten naar de burgers toe in plaats van andersom. Afblijven van tafeltje-dek-je: deze voorziening zorgt voor het doorbreken van isolement.
5
