‘Fourth Corner’ EindElijk EEn dEbuut voor
Trixie Whitley Buckley, Wainwright of Whitley: een beroemde vader zegent je met talent, maar zadelt je ook op met een slagschaduw. Met haar debuut ‘Fourth Corner’ eist Trixie Whitley (25) haar eigen vrijstaat op. Zwaarte maakt plaats voor luchtigheid, de oude ziel wil zich schaamteloos jong voelen. En waarom zou Trixie haar eigenzinnigheid niet van haar twee grootmoeders kunnen hebben? Twee mooie, rebelse vrouwen, die in de jaren vijftig al hun eigen weg gingen, aan deze en gene zijde van de Atlantische Oceaan.
‘Ik wIl nIet plooIen om een popsterretje te worden’
▲
I
k ben hypergevoelig, weet ik van mezelf – altijd geweest. Ik voel mijn omgeving heftig aan. Ik ben ook heel intuïtief, ik vertrouw erg op mijn hart, op mijn gut.’ We zijn amper tien minuten ver in ons gesprek in een Gentse brasserie – zondagmiddag en het sneeuwt buiten, ergo: de dagjestoeristen, de lachsalvo’s en de croques vliegen ons rond de oren – en de muzikante met de stem die niemand onberoerd laat, heeft al de essentie van haar bestaan ontbloot. Amper twintig was ze toen ze in Black Dub speelde, de supergroep van Daniel Lanois met topmuzikanten als Brian Blade en Daryl Johnson. Maar achter haar bij momenten versmachtend mooie debuut ‘Fourth Corner’ schuilt een faliekant afgelopen labelverhaal – gut feeling of niet. HUMO Je hebt eigenlijk eerst een andere debuutplaat gemaakt met Jacquire King, producer van onder meer Kings of Leon, maar die kun je niet uitbrengen. Ze ligt in een kluis bij Sony. Trixie Whitley «Een cliché labelverhaal. Ik had getekend bij een subdivisie van Sony, echt een goed team, maar twee jaar later werden die mensen ontslagen. Er kwam een nieuw team en ik kon die plaat niet afwerken, maar toen ben ik – gelukkig – onder de deal uit geraakt. Ze zullen niet goed geweten hebben wat ze met mij moesten aanvangen. Ik ging niet plooien om een popsterretje te worden, hè. Maar zij hebben natuurlijk wel de opnames, die zijn hun eigendom, dus moest ik helemaal opnieuw beginnen.» HUMO Was je nu tevreden of ontevreden over die plaat? Whitley «Laten we zeggen dat het een zegen en een last is dat ik ze kwijt ben. Er waren dingen waar ik heel content mee was, maar andere wou ik opnieuw doen. En er zijn een paar botsingen geweest, ja, ook met Jacquire – het moest allemaal geld opbrengen. We werkten in LA ook met sessiemuzikanten die met Radiohead, de Peppers en Beck in de studio hadden gezeten. Ongelofelijk straffe gasten, maar ik had geen klik met hen. Ik ben nogal koppig (lacht).» HUMO Wat voor geluid wilden ze je dan aanmeten? Iets americana à la Lucinda Williams? Of iets soft-jazzy à la Norah Jones? Whitley «Meer zo’n soulcliché, omdat mijn stem nu eenmaal goed bij dat soort muziek past. Maar mij interesseerde het niet om te klinken zoals Amy Winehouse of Adele of The Black Keys. Ik dacht alleen maar: ‘Ik wil als mezelf klinken.’ Ik wil net genres doorbreken en een sound creëren die echt van mij is.» HUMO Hoe begin je vol goeie moed aan een compleet nieuwe plaat, als je er al één hebt gemaakt? Whitley «Het was erg belangrijk dat ik me safe kon voelen. Ik heb de plaat kunnen maken met mijn goeie vriend Thomas Bartlett als producer (van onder meer Antony and the Johnsons, Grizzly Bear en The National, red.),
en zijn vrienden: de engineer Pat Dillett (David Byrne, St. Vincent, red.) en Rob Moose, die de strijkersarrangementen voor z’n rekening heeft genomen. Ik wandelde mijn appartement uit, ik ging met de subway naar de studio en daar zaten mijn vrienden: super!» HUMO Waar en wanneer is Thomas zo’n dichte vriend van je geworden? Whitley (met pretoogjes) «We hebben elkaar zo’n zes jaar geleden leren kennen, maar nog eerder had ik al Sam Amidon ontmoet, die in 2008 op mijn ep ‘Strong Blood’ zou spelen. Ik werkte nog in restaurants toen ik hen leerde kennen. Thomas kwam me vaak opzoeken. Hij was toen goed bevriend met Norah Jones, op wie hij een huge crush had – ik zie hem nog zo z’n hart uitstorten (lacht). Hij is nog mijn allerlaatste pay cheques gaan ophalen in het allerlaatste restaurant waar ik in New York heb gewerkt, omdat ik toen al met Daniel Lanois in LA voor Black Dub aan de slag was. Zo close waren we dus.» HUMO Heb je geen writer’s block gehad door die hele labelhistorie? Whitley «Ik ben begin vorig jaar een paar weken naar Mexico getrokken, om in complete afzondering te kunnen schrijven. Ik logeerde in een huis van twee bevriende kunstschilders in Pátzcuaro, een stadje in de buurt van Morelia, de hoofdstad van de deelstaat Michoacán. Het mekka van de drugkartels, maar dat heb ik gelukkig pas later ontdekt (lacht). Wellicht hou ik een beetje van gevaar. Dat was wel maf: in een paar situaties was ik daar wel geïntimideerd, maar doorgaans voelde ik me er erg veilig. En ik kreeg respect van de lokale bevolking – die mensen dachten vast: ‘Wow, een jong blank meisje, en helemaal alleen!’» HUMO Ze bewonderden je moed, zeg maar. Whitley «Zoiets. Als je je niet als slachtoffer profileert, hoef je ook minder bang te zijn. Wie in z’n angst leeft, stelt zich als prooi op en is veel kwetsbaarder. Nu, als je niet bewust omgaat met je kracht, ben je óók kwetsbaar, want dan worden anderen bang. Zeker als je een vrouw bent. »Ik raak hier nu even in mijn feministische trip, maar ik denk dat onze vrouwelijke kracht nog altijd niet echt aanvaard of begrepen wordt. En ik hoop dat alsmaar meer vrouwen de zelfverzekerdheid vinden om wel in die kracht te geloven, zeker in de muziek – tenminste, als je niet gewoon het zangeresje wil zijn, maar iemand die echt imponeert, zelf keuzes maakt en de controle in handen neemt.» HUMO Was het die vrouwelijke kracht die je een volledig nieuwe plaat heeft doen maken? Whitley «Nee, dat was gewoon pure overlevingsdrang. Ik zeg niet dat ik geen angsten heb, want ik heb er véél. Maar we beseffen niet altijd hoe sterk we zijn als we onze angsten durven los te laten. Als je zo’n labelkwestie hebt en je gaat na wat er écht belangrijk is in het leven, dan is dat hele verhaal toch
peanuts? Dan denk ik: ‘Whatever, fuck off. Ik heb dit niet nodig.’ »Nu, dat klinkt heel stoer. Maar ik moet ook toegeven dat dat hele gedoe me een klap heeft gegeven.»
Oma’s aan de tOp HUMO Je stem komt het best tot haar recht in
‘Fourth Corner’, de titelsong. Het is een tedere ballad, waarin je zingt: ‘I wish I had the chance to hold my grandmothers’ hands.’ Whitley «Mijn Amerikaanse grootmoeder heb ik gekend – zij was kunstenares. Maar de grootmoeder langs moederszijde niet. Mijn moeder (Hélène Gevaert, zus van dEUS-bassist Alan Gevaert, red.) heeft allebei haar ouders verloren toen ze nog heel jong was. Haar moeder was ook een zangeres. »Zot, echt grof: mijn twee grootmoeders waren in de jaren vijftig echte beauty queens. Ze werden allebei geprezen om hun schoonheid, maar ze waren ook allebei zeer rebels. Mijn Belgische grootmoeder leidde al vroeg een soort zigeunerbestaan, ze heeft heel veel gereisd. En mijn Amerikaanse grootmoeder was een complete outlaw: als Southern Belle werd ze verondersteld een keurig leven te leiden, maar ze heeft gekozen voor haar kunst. Op een dag is ze in Texas in haar auto gestapt om naar Mexico te rijden. Zij maakte bronzen beeldhouwwerken: ze construeerde, als vrouw in de fifties, haar kunst met machines – no way dat ze ooit erkenning heeft gekregen. Maar haar werk was ongelofelijk. Alleen heeft ze er nooit van kunnen leven. Ze is ook in niet zo’n fraaie omstandigheden gestorven, een jaar voor mijn vader (Chris Whitley stierf in 2005, red.). Heel jammer.» HUMO Heb je het in dat nummer over ontheemding? Of voel je je net overal thuis, zoals het een echte gipsy betaamt? Whitley «‘Fourth Corner’ is de zoektocht naar mijn roots. Dat is een vraag die vaak terugkomt als ik schrijf: ‘Waar kan ik me thuis voelen?’ Maar ik heb intussen ook vrede genomen met het feit dat ik twee nationaliteiten heb, en dat mijn opvoeding niet zo alledaags is geweest. Het heeft tot gevolg dat ik de mensen, het hele léven, niet als eendimensionaal beschouw, en dat vertaalt zich ook in mijn muziek: ik denk dat ik me ook nooit ofte nimmer bevredigd zou kunnen voelen, mocht ik me tot één muziekgenre beperken. Heel deze plaat zegt: ‘Ik moet niet kiezen tussen het één of het ander.’» HUMO Het grotendeels akoestische mijmerliedje ‘Morelia’ is dus geschreven in Mexico, in het gelijknamige stadje waar je verbleef? Whitley «Dat is eigenlijk het enige nummer dat is overgebleven van die sessie. Mijn trip naar Mexico is vooral heel goed geweest voor mijn hoofd, om het verleden wat los te laten. »Ik heb ‘Morelia’ op een heel traditionele manier geschreven, gewoon met mijn gitaar. Een uitzondering, want ik schrijf dikwijls met behulp van een drummachine: een Ace Tone
2 2 JA N UA R I 2 0 1 3
▲
Rhythm Ace, een analoog drummachientje dat je hoort bij Sly & The Family Stone. ‘Need Your Love’ is daar een voorbeeld van, je hoort het nog een beetje in de intro.» HUMO En waar zijn je punknummers? Is ‘Hotel No Name’ er zo één? Er worden alleszins aardig wat duivels uitgedreven. Whitley (lacht) «Ik heb dat inderdaad eens gezegd, dat ik ook punknummers had. Maar dan heb ik het over punk als attitude, niet als genre. ‘Hotel No Name’ hééft die attitude, net als ‘Silent Rebel Pt. 2’ – ook al is dat een rustig nummer. »Ik haat het als mensen me in een vakje stoppen, zoals ‘de soulzangeres’ of, erger nog, ‘de rockchick’. Ik hoor soms nieuwe soulmuziek die ik absoluut niet soulful vind. En iemand als Iggy Pop, die ruige rock-‘n-roll maakt, heeft dan weer soul te koop. Veel popmuziek ook hoor: de vroege Janet Jackson – ‘Control’ is gewoon supergoed. Of de vroege Chaka Khan. Maar vraag me niet wat ik soulful vind aan de huidige topveertigmuziek, zeker niet de Amerikaanse. »Oei, nu klink ik weer als een ouwe taart (lacht).» HUMO Uit de hele plaat spreekt een sterk verlangen om onbezonnen en onnozel en jong te mogen zijn. Was dat nodig na je jaren bij Black Dub? Whitley «Ik voel me verschrikkelijk vereerd dat ik met rasmuzikanten, wat zeg ik, legendes, heb kunnen werken. Ik was twintig toen ik met Daniel begon samen te werken, en ik heb waanzinnig veel van hem geleerd. Maar deze plaat heb ik gemaakt op m’n vierentwintigste. In die vier jaar is er heel wat gebeurd, en plots was daar die zin om ook eens onnozel te doen. »Thomas en ik zijn heel serieus bezig geweest met onze muziek, daar niet van – it’s not a joke. Maar tezelfdertijd hebben we ook superveel fun gehad – ik kon mijn jeugd laten meespelen, en dat had ik inderdaad echt nodig na Black Dub. Er waren momenten waarop we als twee kindjes in een speeltuin met geluidjes zaten te spelen. Neem nu ‘Need Your Love’: dat is een liedje waar we héél onnozel mee gedaan hebben. Dingen uitproberen, lachen en hup, een groovy baslijntje erin plakken. Nu ik erover praat, zie ik het weer voor me.» HUMO Terwijl het een nummer is waar de melancholie en het verlangen werkelijk van afdruipen. Whitley «De plaats van waaruit ik nummers maak, zit heel diep. Maar dat wil niet zeggen ik alleen maar naar trieste muziek luister, ik hou er ook van me te smijten op iets van Gang Gang Dance. En ‘Need Your Love’ was in het begin absoluut geen heftig nummer, dat is zo gegroeid. Ik wou iets schrijven waarin anderen zich kunnen terugvinden.» HUMO De liefde is heel belangrijk voor je, heb je al vaak te kennen gegeven. Whitley «Ja, die tekst slaat dan toch ook weer op mezelf: ik ben heel veel weg van huis, en het komt dus vaak voor, meer dan gemiddeld,
dat ik niet bij mijn geliefde kan zijn. »Maar ik wil liever niet over mijn lief spreken. Omdat we nog jong zijn, en omdat we, hoewel we samen zijn, ook nog elk ons eigen ding hebben. Mijn leven was op een gegeven moment zodanig dat van hem aan het inpalmen, dat het evenwicht zoek was. Dat hebben we opgelost, maar nu, met de plaat, en ik die nog vaker van huis zal zijn… Misschien is het ook daarom dat ik er niet te veel wil over praten: bijgeloof (lacht).» HUMO Iets anders dan: je maakt heel erg sensuele muziek. Maar ik heb zo’n vermoeden dat je ook te koppig bent om je als een ‘sexy zangeres’ te laten profileren. Whitley «Klopt. Ik ben een heel seksueel wezen. Maar ik kan er moeilijk tegen als ik zangeressen zie die zich profileren als een lustobject – of liever, láten profileren. Zeker in het begin heb ik me heel koppig opgesteld, maar gaandeweg ben ik gaan beseffen: ‘Ik heb wél het recht om vrouw te zijn. En ik heb ook het recht om seksualiteit aan bod te laten komen. Zolang het oprecht is, en niet uit effectbejag, is daar ook niks mis mee.’ Het is heel dubbel.»
Cherokee De herinnering, de roots en de erfenis zijn nooit veraf. Als we het weer over Thomas Bartlett hebben, bijvoorbeeld, de muzikale soulmate met wie ze ‘Fourth Corner’ opnam in New York. Over hoe hij ook al met een andere ‘dochter van’ werkte, Martha Wainwright. En met Sam Amidon muziek maakte, de Amerikaanse folkzanger die tegenwoordig getrouwd is met Beth Orton. Waardoor we toch weer bij een anekdote over vader Chris Whitley belanden. Whitley «Dat is de fameuze Vermont-connectie (lacht). De kliek met Thomas, Sam Amidon en Nico Muhly, ook een fantastische muzikant die iedereen moet checken: met z’n drieën zijn ze op hun negentiende van Vermont naar New York verhuisd. En toen ik klein was, bracht ik alle feestdagen door bij mijn grootouders in Vermont, in hetzelfde dorpje waar die drie opgroeiden: Putney. Het komische is dus dat Thomas en ik op een boogscheut van elkaar Kerstmis hebben gevierd, om elkaar in New York te leren kennen.» HUMO Je grootvader had in Vermont een bike shop in een schuur, en je vader was ook motorcrosser toen hij jong was. Whitley «Ja, hij was echt een kampioen. ’t Was ook via het motorcrossen dat hij België zo goed kende: al zijn helden waren Belgen (Joël Robert, André Malherbe en Roger De Coster, red.). Hij is wel naar België gekomen omdat een Belg hem had ontdekt als straatmuzikant, maar zijn referentiepunt was: ‘Het land van mijn motorcrosshelden? Goed, ik ga mee.’ (lacht)» HUMO Ook minder bekend is dat er Cherokeebloed door je vaders aderen liep. En dus ook door die van jou. Whitley «Niet veel hoor: mijn vader was voor
één kwart indiaans of zo. Via mijn grootmoeder. Ze leeft niet meer, dus ik kan er haar niet meer naar vragen. Wel jammer. »Ik heb het er trouwens wel moeilijk mee dat mensen door de nieuwe plaat weer veel naar mijn vader vragen. Pas op: ik snap het wel. Ze voelen dat ik ook heel intieme muziek maak. Maar ik ben het een beetje beu om door mijn voorgeschiedenis altijd een zwaarte te moeten voelen. Ik weet dat mijn verleden donker is en dat ik dat meedraag, maar dat donkere Whitley-verhaal is niet het enige dat me definieert. Ik hoop dat ik ooit een leven voor mezelf kan creëren waar drama’s en verslavingen of zo héél veraf zijn. Want de bron waaruit ik songs put is zo al diep genoeg.» HUMO Probeer je die zwaarte bewust op afstand te houden? Of is het een reflex geworden? Whitley «Ik moet mijn grenzen bewaken. Nu, bijvoorbeeld. Ik neem je niks kwalijk, maar dit
‘Ik wIl een leven voor mezelf creëren zonder drama’s en verslavIngen’ is een oefening voor mij. Ik ben sinds kort ook een beetje aan het mediteren geslagen. Dan kijk ik naar mijn heaviness en denk ik: je zit daar en dat is oké, maar ik heb je niet nódig. Dat klinkt misschien stom, maar er broeit zo veel in me, ik ben zo hypergevoelig dat ik me moet voornemen om niet altijd met ‘interne’ dingen bezig te zijn. »Soms sta ik ’s morgens op en schud ik mijn lichaam los, zoals een dier zou doen (lacht). Dan focus ik me met opzet op heel kleine dingen – een beetje naar mijn tenen staren en denken: ‘Dat is toch ongelofelijk dat ik tenen heb?’ Of naar een klontje boter kijken en denken: ‘Wow, boter: magisch.’ (lacht) Dat helpt me om een beetje rust te vinden. Constant in mijn hoofd wroeten, zou weleens heel destructief kunnen zijn. Ook op muzikaal vlak wil ik ooit het punt bereiken waarop ik kan creëren zonder alleen maar uit mezelf te moeten putten.» HUMO Aan dramaqueens anders geen gebrek in de kunsten. Hoe bekijk je die?
Whitley «Met een houding van: oké, duidelijk mensen die nog niet weten hoe het in elkaar zit. Het kan je ook zo uitputten als je je grenzen niet stelt en maar meegaat in de drama’s van anderen.» HUMO Heb je al eens spijt gehad dat je je geliefde instinct niet gevolgd had? Whitley «Neem het verhaal met Sony. Mijn buikgevoel zei me: ‘Teken niet bij een major.’ Maar om nu te zeggen dat ik daar spijt van heb? Ik had vooraf de mogelijkheid ingecalculeerd dat het zou mislopen, en ik heb er ook vertrouwen in dat ik er wel zal uitraken. Hoewel: soms weet ik het gewoon écht niet.» HUMO Wie vraag je dan om raad? Whitley «Mijn moeder. Zij weet het ook niet altijd, maar ze heeft me wel altijd ingeprent dat ik mezelf kan vertrouwen. Ze zei: ‘Zelfs al maak je foute beslissingen, dat is oké. Daar leer je van.’ Zij is nog altijd degene die me helpt om mijn kracht terug te vinden.» HUMO Tot slot: nadat je ‘Fourth Corner’ had ingeblikt, zat je met producer Joe Henry en Marianne Faithfull in de studio voor een bijdrage aan ‘Just Tell Me That You Want Me: A Tribute to Fleetwood Mac’. Whitley «Dat was in mei 2012, en mijn plaat was toen net af. Het klikte supergoed met Joe Henry. Ikzelf heb ‘Before the Beginning’ gecoverd, en met Marianne Faithfull heb ik meegezongen op haar cover van ‘Angel’. Met Marc Ribot, Kenny Wollesen en Marianne Faithfull in één ruimte: ik bevond me weer in een…» HUMO Black Dub-situatie? Whitley «Welja, dat zijn toch allemaal legends van een zekere leeftijd. En het is super dat ik dat kan doen, en dat het zo goed klikt met die talenten. Maar ik ben ook héél blij dat ik mijn plaat op een volledig andere manier heb kunnen maken.» HUMO Marianne Faithfull switcht moeiteloos van ladylike naar streetwise. Hoe heb jij haar ervaren? Whitley «Als een heel gevoelige dame. Ze is beginnen te wenen tijdens de sessie. Heel heftig. Ze werd overvallen door onzekerheid en vroeg me: ‘Trixie, will you help me with the chorus?’ Als er iets is dat ik geleerd heb door met die oude garde te werken, dan wel dat sommigen onder hen zo wounded zijn. Er schuilt veel leed in die mensen, en ik herken dat nu eenmaal – ik wéét waar het vandaan komt. Als het levensnoodzakelijk voor je is om te creëren, riskeer je dat je jezelf emotioneel verliest. Dat je jezelf compleet in de vernieling helpt. En het vervelende is: dat leven van creeren is geen keuze, het heeft jóú uitgekozen.» Katia Vlerick Foto’s Anton Coene volgende week In prImeur bIj humo
De debuutplaat ‘Fourth Corner’ van Trixie Whitley voor maar 6,90 euro
