Triodos Groenfonds Jaarverslag 2012 TLIM
Duurzame voeding en landbouw Duurzame landbouw erkent de relatie tussen het milieu, onze gezondheid en het voedsel dat wij eten. Duurzame boeren vermijden het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest, en hanteren strenge normen voor het welzijn van dieren.
Triodos Groenfonds NV Jaarverslag 2012
Informatie voor aandeelhouders Algemene vergadering van aandeelhouders 26 april 2013 Ex-dividenddatum 30 april 2013 Betaaldatum dividend 6 mei 2013 Triodos Investment Management is een 100% dochter van Triodos Bank en is de beheerder van Triodos Groenfonds.
Kerncijfers bedragen in duizenden euro’s Intrinsieke waarde ultimo Aantal uitstaande aandelen ultimo (in duizenden) Inkomsten Gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Ongerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Kosten Bedrijfsresultaat Resultaat Lopende kosten* Total expense ratio (TER)* Groen belegd vermogen ultimo
2012
2011
2010
2009
2008
495.317 8.733 7.759 -6.121 -2.032 -5.771 1.988 -44 1,22% 1,20% 68,4%
492.524 8.525 14.843 157 3.764 -6.410 8.433 12.197 1,27% 1,25% 71,6%
558.007 9.712 16.862 -64 -7.734 -6.813 10.048 2.315
572.245 9.816 16.092 0 2.317 -5.890 10.203 12.520
460.751 7.924 17.324 128 16.740 -6.367 11.085 27.825
1,16% 77,1%
1,17% 74,5%
1,23% 79,1%
Per aandeel bedragen in euro’s
2012
2011
2010
2009
2008
Intrinsieke waarde ultimo Resultaat **
56,72 0,00
57,78 1,41
57,46 0,24
58,30 1,54
58,15 3,53
1 jaar
3 jaar gem.
5 jaar gem.
10 jaar gem.
Sinds oprichting gem.
0,0% 1,9% 7,1%
1,0% 3,2% 6,9%
2,4% 4,7% 7,4%
2,0% 4,4% 5,6%
2,8% 5,2% 6,9%
Rendement Triodos Groenfonds (inclusief herbelegging van dividend)
Intrinsieke waarde exclusief fiscaal voordeel Intrinsieke waarde inclusief fiscaal voordeel*** Referentie index Bron: vwd group
De referentie index is de Citigroup Netherlands Government Bond Index 5-7 jaar. De referentie index komt niet in aanmerking voor het fiscaal voordeel. * In navolging van Europese wetgeving wordt per 1 juli 2012 een nieuwe Europese kostenberekeningsratio toegepast. Als gevolg hiervan zal op termijn de term Total Expense Ratio (TER) worden vervangen door lopende kosten. De lopende kosten betreffen de totale kosten gedurende de afgelopen 12 maanden exclusief de kosten van de beleggingstransacties, interest kosten en de kosten die verband houden met het toe- en uittreden van deelnemers die niet vergoed worden uit de op- of afslag gerelateerd aan de gemiddelde intrinsieke waarde gedurende de desbetreffende periode. Bij deze berekening wordt iedere calculatie en publicatie van de intrinsieke waarde in beschouwing genomen. De total expense ratio (TER) geeft ook weer wat de kosten van een beleggingsfonds als percentage van het gemiddelde eigen vermogen over de verslagperiode zijn. Het verschil met de lopende kosten is dat hierbij de gemiddelde intrinsieke waarde is gebaseerd op de intrinsieke waarde aan het eind van de kwartalen. ** Het resultaat per aandeel wordt bepaald op basis van het gedurende het boekjaar gemiddeld aantal geplaatste aandelen. *** Dit fiscale voordeel betreft een besparing aan inkomstenbelasting van maximaal 1,9% over 2012 van de waarde van de aandelen tot een maximum van EUR 56.420 (2012) per belastingplichtige. Het fiscale voordeel betrof over 2011 respectievelijk de voorgaande jaren een besparing aan inkomstenbelasting van maximaal 2,2% respectievelijk maximaal 2,5% van de waarde van de aandelen afhankelijk van de individuele positie van de aandeelhouder.
Inhoud
Pagina
Groen beleggen
6
Bericht van de Raad van Commissarissen
7
Verslag van de Directie
8
Algemene gegevens
24
Jaarrekening Triodos Groenfonds NV 2012
26
Overige gegevens
49
Raad van Commissarissen
53
Directie 54 Adres en colofon
55
5
Groen beleggen vermogen wordt belegd in projecten die door de overheid`zijn erkend als groen en die aan de duurzame beleggingscriteria van Triodos Bank voldoen.
Triodos Groenfonds belegt voornamelijk in door de overheid erkende groene projecten die duurzame ontwikkeling bevorderen. De belangrijkste sectoren waarin het fonds belegt, zijn duurzame energie, biologische landbouw, natuur- en landschapsont wikkeling en duurzaam bouwen. Triodos Groenfonds biedt beleggers die bewust met hun geld willen omgaan, de mogelijkheid rechtstreeks bij te dragen aan een groen en duurzaam Nederland.
Het belastingvoordeel voor beleggers bedraagt in 2012 maximaal 1,9% boven op het fondsrendement. Op basis van nieuwe wetgeving wordt het belasting voordeel niet verder afgebouwd, maar blijft ook na 2012 gehandhaafd op 1,9%.
Triodos Groenfonds is in juni 1998 ontstaan uit een fusie van drie groene beleggingsfondsen van Triodos Bank: Biogrond Beleggingsfonds (opgericht in 1990), het Windfonds (1993) en het Groene Beleggingsfonds (1995).
Triodos Groenfonds, het oudste groene beleggings fonds van Nederland, is een initiatief van Triodos Bank. Triodos Bank wil menselijke waardigheid, zorg voor de aarde en de kwaliteit van leven in het algemeen bevorderen. Triodos Groenfonds richt zich binnen die missie met name op de zorg voor de aarde. Dat doet het fonds door duurzame initiatieven te financieren voor een schoner milieu, een prettiger leefomgeving en duurzame voedsel- en energie bronnen, voor nu en in de toekomst.
Triodos Groenfonds heeft daarmee aan de wieg gestaan van de Regeling Groenprojecten van de Nederlandse overheid. Deze regeling bestaat sinds 1995 en maakt het particuliere investeerders mogelijk onder aantrekkelijke financieringsvoor waarden te investeren in projecten die de ontwikkeling en het behoud van natuur en milieu bevorderen. Triodos Groenfonds was een van de eerste groene beleggingsfondsen met de officiële status van maatschappelijke beleggingsinstelling onder deze regeling. Ten minste 70% van het eigen
Triodos Groenfonds wordt beheerd door Triodos Investment Management. Triodos Investment Management is in het bezit van een vergunning op grond van de Wet op het financieel toezicht (Wft).
1,9% fiscaal voordeel voor beleggers bovenop het fondsrendement
6
Bericht van de Raad van Commissarissen Aan de aandeelhouders van Triodos Groenfonds
De Raad is tevreden over directievoering van het fonds. De dialoog met de directie was kritisch opbouwend. Er is ondermeer intensief gesproken over de oorzaken van het relatieve hoge niveau aan voorzieningen die hebben geleid tot het fractioneel negatieve resultaat.
Graag bieden wij u het jaarverslag 2012 van Triodos Groenfonds NV aan. Het jaarverslag bestaat uit het verslag van de directie, de jaarrekening en de overige gegevens. De jaarrekening over 2012 is goedgekeurd door KPMG Accountants NV. De controleverklaring is onder de overige gegevens in dit jaarverslag opgenomen.
Tijdens de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 27 april 2012 is de heer Jules Kortenhorst benoemd als lid van de Raad van Commissarissen. Volgens het rooster van aftreden zijn in april 2013 de termijnen van de heer Peter Kok en de heer Jan Paul van Soest verstreken. Na de gebruikelijke twee termijnen stellen beiden zich niet herbenoembaar. De overige leden van de Raad spreken hun waardering uit voor de jarenlange grote betrokkenheid van beide leden bij het fonds. De prioriteitsaandeelhouder is verzocht twee nieuwe commissarissen met gepaste expertise voor te dragen.
De Raad van Commissarissen heeft tijdens haar vergadering op 5 maart 2013 de jaarstukken besproken. Conform de regelgeving en de statuten van het fonds, heeft de Raad de jaarstukken goedgekeurd. Het boekjaar 2012 is afgesloten met een netto resultaat van EUR -44.000. De Raad van Commissarissen stelt voor décharge te verlenen aan de directie en aan de Raad van Commissarissen voor de vervulling van hun taken in het afgelopen boekjaar.
Zeist, 8 maart 2013
De Raad van Commissarissen is in de verslag periode vier keer bijeen geweest. De Raad heeft zich bezig gehouden met de ontwikkeling en de beleggingsresultaten van het fonds. Daarbij hebben de commissarissen actief toezicht gehouden op het door de directie gevoerde beleid betreffende dubieuze debiteuren. Ook het beleggingsbeleid en het aantrekken van nieuwe financieringen, de ontwikkelingen rondom de Regeling Groenprojecten en de ontwikkeling van de rente op de kapitaalmarkt en de invloed daar van op het fondsrendement, waren onderwerp van aandacht. Daarnaast kwamen het halfjaarverslag, het jaarverslag, de marketingstrategie en de naleving van wet- en regelgeving door het fonds aan de orde. Tot slot is gesproken over actuele ontwikkelingen in de sectoren waarin het fonds belegt, met name over het onzekere politieke klimaat rondom duurzame energie.
Peter Blom Marjolein Elings-van Hooidonk (voorzitter) Peter Kok Jules Kortenhorst Annemiek Rijckenberg Jan Paul van Soest
7
Verslag van de Directie bij de voortvarende aanpak van het nieuwe Kabinet voor de energie- en klimaatproblemen. Zo heeft het Kabinet de doelstelling voor het aandeel duurzame energie in 2020 verhoogd van 14% naar 16%. De bijbehorende middelen ter stimulering van duurzame energie (de Subsidieregeling Duurzame Energie 2013) zijn daarnaast met EUR 1,3 miljard verhoogd. Een positieve ontwikkeling die in 2013 kansen biedt voor Triodos Groenfonds.
Triodos Groenfonds kende in 2012 per saldo een instroom van EUR 11,2 miljoen aan nieuwe middelen. Het fondsvermogen steeg daarmee tot EUR 495 miljoen per ultimo 2012. Triodos Groenfonds heeft in 2012 een fractioneel negatief rendement gerealiseerd van 0% (2011: 2,6%). Het rendement is lager dan vorig jaar, voornamelijk vanwege additionele voorzieningen die het fonds voor dubieuze debiteuren heeft moeten treffen. Die voorzieningen zijn voornamelijk genomen in de sector biomassavergisting. Bij enkele posten in de sector biologische landbouw was een deel van de uitstaande leningen, dat reeds voorzien was, definitief afgeschreven wegens oninbaarheid. De performance van de rest van de portefeuille is echter goed en de rente-inkomsten zijn op peil gebleven. De directie van het fonds verwacht dat de voorzieningen voor dubieuze debiteuren komend jaar weer meer in lijn komen met het langjarig gemiddelde van het fonds.
Met de toevertrouwde middelen en de positieve ontwikkeling op de markt voor groen beleggen verwacht Triodos Groenfonds in 2013 veel nieuwe leningen uit te zetten. Daarmee wil het fonds een zo groot mogelijke impact bereiken en een aantrekkelijk rendement voor beleggers realiseren.
Marktontwikkelingen per sector Duurzame energie
Voor de regeling Groen beleggen en het bijbehorende fiscale voordeel pakte jaar 2012 positief uit. Per 18 juli 2012 trad de ‘Wet uitwerking fiscale maatregelen Begrotingsakkoord 2013’ in werking. Daarin is vastgelegd dat de fiscale stimulans voor groen beleggen met ingang van 1 januari 2013 niet verder wordt afgebouwd, maar op het niveau van 2012 (maximaal 1,9%) wordt gehandhaafd. Dat is goed nieuws voor alle beleggers in Triodos Groenfonds en voor ondernemers die een beroep willen doen op een groenlening uit het fonds. De directie van het fonds ziet dit besluit als de (definitieve) erkenning van de groenregeling die zich al 17 jaar heeft bewezen als een bijzonder succesvol, effectief en efficiënt publiek-privaat financieringsinstrument. De groenregeling is een instrument dat bij uitstek past
Het afgelopen jaar is een lager aantal duurzame energieprojecten gerealiseerd. Dit komt door de economische en politieke crises in Nederland en de onzekerheden omtrent het voortbestaan van de Subsidieregeling Duurzame Energie (SDE) na 2012. De beschikbare SDE-middelen zijn in 2012 bijna volledig toegekend aan de bijstook van biomassa in kolencentrales en geothermie projecten. Aan slechts één windturbine werd SDE-subsidie toegekend. Biomassa en windenergie met SDE-beschikkingen van voorgaande jaren lieten de belangrijkste groei in opgesteld vermogen is zien. De windopbrengsten, en daarmee de rendementen van de windprojecten, waren fractioneel lager dan in 2011. De uiteindelijke jaarproductie lag ongeveer 10% lager dan gemiddeld.
EUR 495 miljoen eigen vermogen ultimo 2012 8
binnenlands niveau kan voldoen. Daarnaast is Duitsland op dit moment een grote afzetmarkt. De Duitse consument hecht echter ook steeds meer waarde aan lokaal geproduceerd voedsel. Dat kan een risico zijn voor bedrijven die hoofdzakelijk aan de Duitse markt leveren. Des te belangrijker dat de sector de productie en de spreiding van de afzet goed op de afzetkanalen afstemt.
In 2012 werd vooral geïnvesteerd in kleinschalige zonne-energie bij particulieren, in het MKB en op overheidsgebouwen. De ontwikkeling van grotere initiatieven in windenergie bleven echter fors achter ten opzichte van voorgaande jaren. Door de verandering in het politieke klimaat worden plannen uitgesteld of zelfs afgesteld. Ook de afhoudende opstelling van banken bij de financieringen van technisch en financieel risicovollere initiatieven zoals biomassa en geothermie leidt tot uit- en afstel van projecten. Aanvraagprocedures voor vergunningen duren bovendien nog steeds lang.
Duurzaam bouwen Ook de vastgoedsector ondervond in 2012 de gevolgen van de economische crisis. De beschik baarheid van vastgoedfinancieringen liep aanzienlijk terug. In dit uitdagende klimaat wist duurzame herbestemming zich juist in positieve zin te onder scheiden. De verduurzaming van bestaande gebouwen resulteert in de verbetering van het energielabel. Verschillende leegstaande industriële monumenten en kantoorpanden krijgen een andere bestemming en/of functie op het gebied van zorg, wonen en cultuur. Deze ontwikkeling is in lijn met de beoogde richting van Triodos Groenfonds.
Biologische landbouw Ondanks de minder rooskleurige economische ontwikkelingen nam de consumentenvraag naar biologische producten wederom fors toe. Ten opzichte van het eerste halfjaar van 2011 zijn de consumentenbestedingen in de eerste helft van 2012 met circa 12% gestegen. De belangrijkste product groepen waren biologisch vlees, vleeswaren en biologische zuivelproducten. Het supermarktkanaal is nog steeds het belangrijkste afzetkanaal van biologisch voedsel.
Natuur en landschap
De sector had in 2012 te maken met circa 20% hogere voerprijzen. Toch blijven de marktperspectieven voor de sector positief door de groeiende vraag naar biologisch vlees. De verkoop van biologisch vlees in supermarkten en speciaalzaken groeide zoals verwacht fors. Ook voor de biologische melkveehouderij geldt dat de (kracht-) voerkosten hoger lagen dan in 2011. De relatief goede melkprijs zorgde echter voor een gemiddeld positief jaar. De vraag naar biologische zuivel stijgt nog steeds. Dat biedt perspectief voor melkveehouders om van gangbaar naar biologisch om te schakelen.
Als gevolg van de kabinetsbezuinigingen in 2011 en 2012 is de aanleg van nieuwe brede verbindingszones tussen natuurgebieden gestopt. Deze verbindings zones zijn onderdeel van de overheidsplannen om een Ecologische Hoofdstructuur (EHS) aan te leggen. Daarmee werd ingezet op behoud van natuur en verstevigen van biodiversiteit en binding met de omliggende agrarische sector. Het nieuwe regeerakkoord staat positiever ten opzichte van natuur en landschap. Toch lijkt het erop dat er ook vanuit dit regeerakkoord nog steeds te weinig middelen aan de provincies beschikbaar worden gesteld om de achteruitgang van natuur en biodiversiteit tegen te gaan. Hierdoor wordt het nog belangrijker dat er vanuit de markt verdienmodellen worden ontwikkeld die nieuwe natuurontwikkeling mogelijk maken. We zien dat er zowel vanuit de provincies als vanuit de samenleving én het bedrijfsleven steeds meer bewustzijn komt voor natuurbehoud. Er ontstaan steeds meer projecten
Bij de biologische akkerbouw en vollegrondsgroente teelt wordt Nederland steeds meer een speler in EU verband. Dit biedt kansen voor de sector, maar vraagt ook om steeds meer ondernemerschap en goede kennis van de Europese markt. Scandinavië en Frankrijk bieden bijvoorbeeld kansen doordat het aanbod in deze landen niet aan de stijgende vraag op
9
miljoen per ultimo 2012. Dit is een geringe daling van 3,8%. Er werden minder nieuwe leningen uitgekeerd dan dat er leningen werden afgelost. Daarnaast werd voor EUR 6,0 miljoen afgeboekt op leningen. Gezien het positieve nieuws dat het belastingvoordeel ook na 2012 op 1,9% gehandhaafd blijft, acht de directie de tijd rijp om weer een groter deel van het eigen vermogen in impactvolle nieuwe leningen te beleggen. Nog niet alle in 2012 gecommitteerde leningen werden echter ook daadwerkelijk in 2012 uitgekeerd. Deze gecommitteerde leningen komen in 2013 tot uitkering.
waarbij marktpartijen nieuwe natuur financieren. De omzetting van biomassa uit natuurgebieden voor omliggende woonwijken en de integratie van natuurgrond in landbouwbedrijven zijn hier voorbeelden van. Sectorverdeling per 31 december 2012 46,2% DUURZAME ENERGIE 23,9% BIOLOGISCHE LANDBOUW 16,7% NATUUR EN LANDSCHAP
Over het gehele jaar is ruim EUR 40 miljoen aan nieuwe leningen uitgezet. Dat is bijna twee keer zoveel als in het jaar daarvoor. De nieuwe leningen werden voornamelijk verstrekt in de sectoren duurzame energie, duurzaam bouwen en natuur en landschap. Dit is terug te zien in de sectorverdeling: vooral het aandeel duurzaam bouwen nam toe (van 10,0% ultimo 2011 naar 13,2% eind 2012). Ook het aandeel natuur en landschap steeg gering. Het aandeel in biologische landbouw en het aandeel duurzame energie namen af. De verwachting is dat het aandeel duurzame energie in 2013 weer zal toenemen.
13,2% DUURZAAM BOUWEN
De beleggingen De beleggingsportefeuille van Triodos Groenfonds bestaat voor het overgrote deel uit leningen aan projecten en twee (relatief kleine) beleggingen in landbouwgrond. Deze vormen samen de financieringsportefeuille (92% van de beleggings portefeuille). De resterende 8% van de beleggingen bestaat uit een portefeuille met duurzame obligaties van instellingen met een voldoende duurzaam karakter passend bij het profiel van het fonds.
Duurzame energie Het totaalbedrag aan uitstaande financieringen in duurzame energieprojecten daalde ten opzichte van vorig jaar naar EUR 162,3 miljoen (2011: EUR 181,3 miljoen). Dit kwam doordat er meer werd afgelost dan er aan nieuwe leningen werd uitgekeerd. In het eerste kwartaal van 2013 vindt de uitkering van een aantal reeds gecommitteerde leningen plaats. Daarmee zal het aandeel duurzame energie naar verwachting stijgen. Ultimo 2012 bedroeg het aandeel duurzame energie 46,2% van de leningenportefeuille (2011: 49,6%) met het grootste belang in windenergie (36,1%). Andere vormen van duurzame energie maken 10,1% van de beleggingsportefeuille uit (2011: 9,6%). De investeringen in deze categorie namen in 2012 toe tot EUR 35,6 miljoen (2011: EUR 35,2 miljoen). Deze toename komt voort uit uitkeringen van nieuwe zonne-energieprojecten. Het zonne-energieproject van Yellow Step Solar, dat zonnestroominstallaties
Per 31 december 2012 is 68,4% van het eigen vermogen van Triodos Groenfonds belegd in door de overheid erkende groene projecten (71,6% ultimo 2011). Dit is lager dan de eis van de fiscale Regeling Groenprojecten 2010. Die stelt dat minimaal 70% van het eigen vermogen belegd moet zijn in projecten met een groenverklaring. Het lagere percentage is het resultaat van een combinatie van uitgestelde uitkeringen van enkele in 2012 gecommitteerde leningen, projecten waarvan de groenverklaring nog niet was verkregen en de grote instroom van nieuwe middelen in december 2012. Ultimo januari 2013 was Triodos Groenfonds weer boven het vereiste belang van 70%. De waarde van de beleggingsportefeuille daalde van EUR 400,9 miljoen (ultimo 2011) naar EUR 385,5
10
Financieringen per 31 december 2012* (bedragen in duizenden euro’s)
Aantal projecten
Nominale waarde
Reële waarde
Windenergie Zonne-energie Bio-energie Overig
32 6 7 5
126.694 3.606 19.417 12.545
131.474 3.926 7.490 14.279
Totaal duurzame energie
50
162.262
157.169
54 19 17 21 9 8 13 1 11
22.394 12.431 11.057 9.462 9.888 4.934 6.249 59 4.964
23.632 13.144 10.921 9.193 11.256 5.401 6.021 62 5.255
153
81.438
84.885
Handel biologische producten Slagerijen/slachterijen Groothandel
2 2
107 207
112 216
Totaal handel biologische producten
4
314
328
Biologische voedingverwerkende bedrijven
5
2.062
2.153
162
83.814
87.366
Duurzame kantoren Duurzame woningen
3 15
9.102 37.269
10.682 38.846
Totaal duurzaam bouwen
18
46.371
49.528
11
58.758
60.663
241
351.205
354.726
Duurzame energie (46,2%)
Biologische landbouw (23,9%) Biologische landbouwbedrijven Melkveebedrijven Akkerbouw Tuinbouw Veeteelt Gemengd bedrijf Zorgboerderijen Fruitboomteelt Bosbouwbedrijven Overig Totaal biologische landbouwbedrijven
Totaal biologische landbouw
Duurzaam bouwen (13,2%)
Natuur en landschap (16,7%) Projecten gericht op de instandhouding van natuur- en landschappelijke waarden
* Het totaal van de financieringen plus de portefeuille duurzame obligaties is gelijk aan het totaal van de beleggingen volgens de balans.
11
ontwikkelde en installeerde op daken van onder andere de Stopera en de Apenheul, is een mooi voorbeeld van zo’n nieuw zonne-energieproject.
Triodos Groenfonds streeft in 2013 een groei, en verdere verbreding van de leningenportefeuille in voornamelijk wind- en zonne-energie en duurzame warmtenetten na. Grootschalige (wind)projecten zullen vaker in samenwerking met andere financiële partijen worden gefinancierd. Het fonds verwacht in 2013 te participeren in enkele grotere windprojecten in Nederland. Deze werden eigenlijk al in 2012 verwacht, maar konden in dat jaar nog niet gerealiseerd worden.
Triodos Groenfonds heeft 50 duurzame energieprojecten gefinancierd met een totaal vermogen van circa 316 megawatt (ultimo 2011: 392 megawatt), waarvan het grootste deel windenergie is. Deze installaties produceren samen rond de 823 miljoen kilowattuur (kWh) groene stroom per jaar. Dat is goed voor het elektriciteitsgebruik van ongeveer 235.000 Nederlandse huishoudens. Dit levert een besparing op van ruim 307.000 ton CO2-uitstoot per jaar. Met de 32 windprojecten heeft Triodos Groenfonds circa 13% van het in Nederland op land opgestelde windproductievermogen gefinancierd (2011: 15%). Het totale windenergievermogen in Nederland groeide in 2012 met 119 MW van 2.272 naar 2.391 MW. Daarvan staat 228 MW in zee.
Daarnaast ziet het fonds veel lokale duurzame energie-initiatieven. Triodos Groenfonds wil deze projecten graag ondersteunen en ziet het als haar taak hier een actieve rol in te spelen. Zo contrac teerde het fonds in 2012 een lening voor twee windturbines van de coöperatieve vereniging Meerwind. Dit lokale initiatief wordt gedragen door de inwoners van Hoofddorp. De lening zal naar
12
Yellow Step Solar Yellow Step Solar is een ontwikkelaar van zonne-energieprojecten en heeft zonnestroominstallaties geplaatst op de daken van onder andere de Stopera in Amsterdam, Apenheul in Apeldoorn en woningcorporaties in Amsterdam en Utrecht. Totaal is 825 kilowatt piek geïnstalleerd. De opgewekte energie wordt rechtstreeks aan de bewoners en gebruikers geleverd. Deonnestroom installaties produceren jaarlijks ongeveer 750.000 kWh, goed voor ongeveer 214 huishoudens en een besparing van bijna 430 ton CO2. Yellow Step Solar is een mooie aanvulling op de bestaande portefeuille van zonnestroomprojecten van Triodos Groenfonds.
13
Duurzaam bouwen
verwachting begin 2013 worden uitgekeerd. Het fonds hoopt in 2013 meerdere lokale duurzame energieprojecten te financieren.
Het volume van de financieringen van Triodos Groenfonds in duurzaam bouwen steeg in 2012 naar EUR 46,4 miljoen. Daarmee maakt deze sector nu 13,2% van de beleggingsportefeuille van Triodos Groenfonds uit (2011: 10,0%). In 2012 werden enkele grotere impactvolle nieuwe leningen uitgekeerd, bijvoorbeeld aan het AV-Huis. Dit is een nieuw audiovisueel bedrijfsverzamelgebouw op een voormalig industrieel terrein in Breda, dat dankzij groene investeringen geheel in haar eigen energie verbruik kan voorzien. Met dit project heeft de ontwikkelaar laten zien dat duurzaam bouwen en duurzaam huren erg goed samen kunnen gaan.
Biologische sectoren Het totaalbedrag dat Triodos Groenfonds aan financieringen in de biologische landbouw en voedselverwerkende industrie heeft uitstaan, daalde in 2012 tot EUR 83,8 miljoen (2011: EUR 95,1 miljoen). Het aandeel van de sector biologische landbouw in de portefeuille van het fonds daalde gering naar 23,9% (2011: 26,0%). De uitkeringen hadden betrekking op uitbreidingen van bestaande klanten van Triodos Groenfonds. Deze biologische (landbouw)bedrijven verstevigen hun huidige positie door uit te breiden. Daarmee creëren ze de mogelijkheid om hun eigen veevoer te verbouwen. Een goed voorbeeld is biologische geitenhouderij Agro Service Tuenter dat 17 hectare aankocht en daarmee voor een groot deel in de eigen veevoerbehoefte kan voorzien. Zo kan het bedrijf de veestapel verdubbelen.
De ontvangen groenverklaring voor het AV-Huis is het bewijs van de vorig jaar ingezette trend dat ook buiten de kantorenmarkt naar duurzaam bouwen wordt gekeken. Zo financierde Triodos Groenfonds ook De Boshoeve in Nieuw Vennep: een duurzame accommodatie met daarin een kinderdagverblijf en natuurwerkplaats. Ook is er een etage ingericht voor ondernemingen met oog voor de natuur. Het gebouw voorziet in eigen energie en zuivert zelf lucht en water.
De inzet van Triodos Groenfonds is voor dergelijke partijen van groot belang. Het fonds wil biologische bedrijven stimuleren om te innoveren en bouw activiteiten en energie- en watergebruik te blijven verduurzamen. Vooral partijen die in de meest brede zin in biologisch en duurzaamheid investeren, blijven aantrekkelijk als ambassadeurs voor Triodos Groenfonds en haar beleggers.
Het fonds hoopt in 2013 meer van dit soort projecten toe te voegen. Het succes hiervan hangt vooral af van het (tijdig ) doorgaan van die projecten. Natuur en landschap Triodos Groenfonds heeft ultimo 2012 EUR 58,8 miljoen geïnvesteerd in de sector natuur en landschap (2011: EUR 52,6 miljoen). Hiermee neemt deze sector 16,7% van de beleggingsportefeuille van het fonds voor haar rekening (2011: 14,4%).
16%
In 2012 verzorgde het fonds de herfinanciering van enkele provinciale natuurprojecten. Door de bezuinigingen is bij veel provincies en landschappen de noodzaak ontstaan om uit te wijken naar alternatieve verdienmodellen en samenwerkings overeenkomsten met marktpartijen. Waar mogelijk wil Triodos Groenfonds de samenwerking met natuurorganisaties op dit vlak verder versterken om projecten ook daadwerkelijk te kunnen faciliteren.
doelstelling aandeel duurzame energie in 2020
14
Een belangrijke mijlpaal in 2012 was de ingebruik name van het natuur-, annex waterbergingsgebied De Onlanden van Waterschap Noorderzijlvest. Triodos Groenfonds heeft dit project enkele jaren geleden mede gefinancierd. Door enorme regenval en de daardoor hoge waterstand, werd het gebied in januari 2012 versneld in gebruik genomen. Triodos Groenfonds wil dergelijke projecten graag mogelijk maken.
Uit het diagram blijkt dat de beleggingen in risicoklasse 1 en 3 vrijwel gelijk zijn gebleven. Procentueel nam het aandeel risicoklasse 2 toe. Risicoklasse 4 is afgenomen, doordat een aantal landbouwfinancieringen in rustiger vaarwater kwam. Risico 5 nam van 8% van de financierings portefeuille in 2011 toe naar 9% in 2012. Deze toename is het gevolg van de verschuiving van een biomassavergistingsinstallatie naar risicoklasse 5.
Kwaliteit van de financieringsportefeuille
Voorzieningen dubieuze debiteuren
Triodos Groenfonds wijst alle leningnemers een risicocategorie toe. Dit gebeurt op basis van een risicoanalyse. In het staafdiagram hierna wordt per risicocategorie het volume van de portefeuille als percentage van het totaal weergegeven. Risico 1 staat voor het laagste risico en risico 5 staat voor het hoogste risico.
Ondanks het feit dat de gemiddelde risicoklasse van het fonds relatief gelijk bleef, resulteerde de economische crisis in 2012 in een (verdere) verslechtering van een aantal leningen in risicoklasse 5. Dit waren vooral leningen in de sector biomassa. Terwijl de elektriciteitsprijs verder daalde, bleven de biomassaprijzen in 2012 hoog, mede door Europese en mondiale ontwikkelingen. Het fonds moest daardoor additionele voorzieningen treffen voor leningen aan enkele agrarische biomassavergistingsinstallaties. Deze leningen zijn vrijwel geheel voorzien. De ontwikkelingen bij dubieuze debiteuren binnen de sector biologische landbouw waren relatief stabiel, met uitzondering van één grote debiteur. Hierbij moest een aanzienlijk deel van de lening definitief wegens oninbaarheid worden afgeboekt. Dit deel was reeds voorzien en had hierdoor geen effect op het resultaat. Verder waren er slechts geringe mutaties.
De kwaliteit van de financieringsportefeuille van Triodos Groenfonds is over het algemeen goed. De gewogen gemiddelde risicoclassificatie (het gemiddelde van de gehele financieringsportefeuille van Triodos Groenfonds) bedroeg ultimo 2012 2,8. De directie vindt dit een gemiddeld goede en bij het fonds passende kwaliteit. Ten opzichte van ultimo 2011 (de gewogen gemiddelde risicoclassificatie was toen afgerond 2,9) is de risicoclassificatie vrijwel gelijk gebleven (een lichte verbetering van 1,7%). Dit betekent dat het debiteurenrisico voor het fonds ten opzichte van 2011 onveranderd is.
De totale voorziening dubieuze debiteuren werd in 2012 verhoogd naar EUR 19,9 miljoen (2011: EUR 6,9 miljoen). Hiervan moest EUR 6,1 miljoen aan voorzieningen definitief worden afgeboekt. Het uiteindelijke niveau van voorzieningen voor dubieuze debiteuren kwam daarmee ultimo 2012 op EUR 13,8 miljoen. Dit is 3,9% van de financieringsportefeuille per ultimo 2012 (2011: 1,9%) en 2,8% ten opzichte van het fondsvermogen (2011: 1,4%).
Risicoclassificatie
60 50 40
ultimo 2011 ultimo 2012
30 20
Omdat de economische crisis in Nederland zich ook in 2012 voortzette, vindt de directie het voorzienin genniveau acceptabel. De biomassavergistings installaties en de landbouwprojecten worden zeer nauwgezet gemonitord.
10 0
Risico 1 Risico 2 Risico 3 Risico 4 Risico 5
15
Gezien het feit dat binnen de overige sectoren (windenergie, duurzaam bouwen en natuur & landschap) geen leningen in risicoklasse 5 zijn terug te vinden, wordt voor 2013 verwacht dat de voorziening voor dubieuze debiteuren niet aanzienlijk meer zal stijgen. De andere leningen in risicoklasse 5 zijn kleiner dan de leningen in bovengenoemde sectoren.
Het fonds heeft uit deze ontwikkeling lessen getrokken, namelijk dat de technologie van biomassavergistingsprojecten nog niet uitontwikkeld is het management van deze projecten in de praktijk complexer bleek dan vooraf werd voorzien. Het wil echter niet zeggen dat het fonds geen biomassaprojecten meer financiert. Biomassaprojecten spelen namelijk een belangrijke rol in de verduurzaming van de energiesector in Nederland, met name op het gebied van de productie van warmte en groen gas uit (industriële) reststromen. Echter het fonds zal dit in principe alleen doen, indien de ontwikkelaar en beheerder van het biomassaproject zelf over de nodige biomassa beschikt (zie bijvoorbeeld het project Meerlanden) en het project over voldoende (overheids)garanties kan beschikken, waardoor het marktrisico beperkt blijft.
Buiten de dubieuze debiteuren presteert de portefeuille goed en blijft het directe rendement uit rente-inkomsten uit deze leningen op peil. Liquiditeitenbeheer Triodos Groenfonds is wettelijk verplicht minimaal 10% van het eigen vermogen in liquiditeiten of andere direct opeisbare tegoeden aan te houden of voor voldoende andere waarborgen te zorgen.
16
Het AVhuis Het AVhuis is een duurzame audiovisuele broedplaats waar film- en animatiemakers, creatieve ondernemers, vormgevers en multimedia-experts samenwerken. Door bijzonder duurzame toepassingen als een zonnecellendak (EPDN), zonwerende beglazing, ondergrondse koude en warmte opslag, LED-verlichting, bewegingsmeters en hemelwaterinfiltratie, is het gebouw zelfvoorzienend in haar energiebehoefte en volledig klimaatneutraal. Het AVhuis heeft daarmee een Groenverklaring voor duurzame nieuwbouw gekregen. Hierdoor heeft het AVhuis voor deze duurzame investeringen een beroep kunnen doen op een financiering met rentekorting van Triodos Groenfonds.
17
Het bedrijfsresultaat over 2012 bedraagt hiermee EUR 2,0 miljoen. Vanwege de genoemde afschrijving is dit fors lager dan in 2011. Zonder deze afschrijving zou het bedrijfsresultaat in lijn liggen met dat van 2011.
Met name in de eerste maanden van 2012 heeft een deel van de beleggers aandelen in Triodos Groenfonds verkocht. Om daarvoor voldoende liquide middelen beschikbaar te hebben, heeft de directie van het fonds het geïntensiveerde liquiditeitenbeheer dat sinds 2011 is ingezet, gehandhaafd. Het beheer van de liquiditeiten had in 2012 expliciet de aandacht van de Raad van Commissarissen.
Resultaat
De ongerealiseerde waardeverandering van de beleggingsportefeuille wordt in 2012 beïnvloed door vier factoren. De eerste factor is een eenmalige positieve correctie op de koers in mei als gevolg van de nieuwe belastingwetgeving waarin het fiscaal voordeel wordt gehandhaafd op (maximaal) 1,9%. De tweede factor heeft betrekking op een eenmalige negatieve correctie op de koers in december als gevolg van een verfijning van de waarderingsmetho diek van het fonds. Mutaties in de voorzieningen voor dubieuze debiteuren en de ontwikkeling van de rente op de kapitaalmarkten zijn de laatste twee factoren. Deze vier factoren tezamen resulteerden in een ongerealiseerde waardedaling van EUR 2,0 miljoen (ter vergelijking: 2011 kende een ongerealiseerde waardestijging van 3,8 miljoen).
Financieel resultaat
Rendement
Het resultaat van Triodos Groenfonds is opgebouwd uit het bedrijfsresultaat en de ongerealiseerde waardeverandering van de beleggingsportefeuille. Over 2012 bedraagt het resultaat van het fonds afgerond EUR –44.000. Dit is het saldo van het bedrijfsresultaat van EUR 1,99 miljoen minus de ongerealiseerde waardedaling van EUR 2,03 miljoen.
Het rendement van Triodos Groenfonds wordt berekend op basis van de intrinsieke waarde van het fonds, inclusief de herbelegging van het uitgekeerde dividend. De intrinsieke waarde van het aandeel Triodos Groenfonds per 31 december 2012 is EUR 56,72. Dit is een daling van 1,8% ten opzichte van 31 december 2011 (EUR 57,78). Deze daling komt vooral door de toegenomen additionele voorzie ningen voor dubieuze debiteuren. Het rendement voor beleggers in Triodos Groenfonds over het afgelopen jaar bedraagt 0,0% (2011: 2,6%). Dit is inclusief het in 2012 uitgekeerde dividend van EUR 1,04 per aandeel. Beleggers in Triodos Groenfonds konden daarnaast in 2012 in aanmerking komen voor een fiscaal voordeel van maximaal 1,9% bovenop het fondsrendement. Inclusief het maximale fiscale voordeel was het rendement voor de belegger over 2012 1,9%. Dit is 5,2% lager dan dat van de referentie index, die niet in aanmerking komt voor dit fiscale voordeel. Het verschil komt met name door de voorzieningen voor dubieuze debiteuren die het fonds heeft moeten
Het fonds begon het jaar met 22,5% liquiditeiten. Op 31 december 2012 werd 25,8% van het eigen vermogen in liquiditeiten aangehouden. Gedurende 2012 zijn deze liquiditeiten deels in deposito’s en deels op spaarrekeningen onder marktconforme condities aangehouden. Ongeveer 6,2% van het eigen vermogen is belegd in obligaties van instellingen met een voldoende duurzaam karakter, passend bij het profiel van het fonds.
Het bedrijfsresultaat bestaat uit de rente- en andere gerealiseerde inkomsten verminderd met de totale fondskosten. De opbrengsten uit beleggingen en liquide middelen over 2012 bedragen EUR 13,8 miljoen. Dit is in absolute termen lager dan in 2011 (EUR 14,6 miljoen), maar ten opzichte van de gemiddelde omvang van de leningenportefeuille waren de gerealiseerde rentebaten procentueel in lijn met die van 2011. De getroffen afschrijving van EUR 6,0 miljoen verlaagde deze gerealiseerde inkomsten van EUR 13,8 tot EUR 7,8 miljoen. De kosten bedroegen in 2012 EUR 5,8 miljoen. Het kostenniveau is in verhouding tot het fondsvermogen fractioneel lager dan dat van 2011.
18
Waardeontwikkeling sinds de oprichting 160 150 140 130 120 110 100 90 dec-02
dec-04
dec-06
dec-08
dec-10
dec-12
Triodos Groenfonds op basis van intrinsieke waarde plus heffingskorting Citigroup Netherlands Government Bond Index 5-7 jaar minus vermogensrendementsheffing (Box 3) Bron: vwd group
sector biologische landbouw is dit beheer over het algemeen vrij intensief. In die sector is namelijk sprake van een groot aantal kleinere leningen. Uit de beheer vergoeding worden ook alle inspanningen die samenhangen met de administratie en het voldoen aan de rapportageverplichtingen bekostigd.
treffen en het verschil in duration, die voor het fonds korter is dan bij de referentie-index. Buiten de voorziene posten, zijn de rentebaten van de portefeuille, die de basis vormen voor het uit te keren dividend, goed op peil. De directie streeft ernaar om een stabiel dividendrendement aan de aandeelhouders te bieden en onderschrijft daarom het voorstel om het volledige bedrijfsresultaat exclusief de definitieve afboeking voor oninbaarheid uit te keren als dividend. Dit betekent een dividend uitkering van de volledige EUR 8,0 miljoen, waarvan EUR 6,0 miljoen ten laste van de agioreserve van het fonds. Hiermee ligt het dividendrendement over 2012 naar verwachting in lijn met dat van 2011.
In navolging van Europese wetgeving wordt per 1 juli 2012 een nieuwe Europese kostenberekeningsratio toegepast. Als gevolg hiervan zal op termijn de term Total Expense Ratio (TER) worden vervangen door lopende kosten. De lopende kosten betreffen de totale kosten gedurende de afgelopen 12 maanden exclusief de kosten van de beleggingstransacties, interestkosten en de kosten die verband houden met het toe- en uittreden van deelnemers die niet vergoed worden uit de op- of afslag gerelateerd aan de gemiddelde intrinsieke waarde gedurende de desbetreffende periode. Bij deze berekening wordt iedere calculatie en publicatie van de intrinsieke waarde in beschouwing genomen. De lopende kosten over 2012 bedragen 1,22% (2011: 1,27%).
Kosten Triodos Groenfonds betaalt een beheervergoeding aan de beheerder van het fonds, Triodos Investment Management. Deze beheervergoeding is de grootste kostenpost en wordt vooral gebruikt voor personele kosten die bij het verstrekken van nieuwe financieringen en het beheer van de bestaande financieringen gemaakt worden. Met name in de
19
Renterisico
De total expense ratio (TER) geeft ook weer wat de kosten van een beleggingsfonds als percentage van het gemiddelde eigen vermogen over de verslag periode zijn. Het verschil met de lopende kosten is dat hierbij de gemiddelde intrinsieke waarde is gebaseerd op de intrinsieke waarde aan het eind van de kwartalen. De TER over 2012 bedraagt 1,20% (2011: 1,25%)
De ontwikkeling van de kapitaalmarktrente heeft effect op de waarde van de portefeuille van Triodos Groenfonds. Dit is het renterisico. Met andere woorden: als de marktrente verandert, verandert ook de waarde van de belegging (bijvoorbeeld een lening aan een windpark). De portefeuille van het fonds wordt dagelijks gewaardeerd tegen de reële waarde, waarbij de waarde van de portefeuille stijgt of daalt naar gelang de kapitaalmarktrente respectievelijk daalt of stijgt. De term ‘ongereali seerde waardeverandering van beleggingen’ wordt daarbij als algemeen financieel begrip gebruikt. ‘Ongerealiseerd’ betekent dat de waardeverandering nog in de lening vastzit. Het is dus slechts een tijdelijk resultaat dat pas gerealiseerd wordt als deze belegging verkocht zou worden. In 2012 daalde de kapitaalmarktrente ten opzichte van 2011. Dit had een positieve invloed op de ongerealiseerde waardeverandering van de leningenportefeuille.
Risico’s Triodos Groenfonds belegt middelen van aandeel houders voor hun rekening en risico. Om hen zo goed mogelijk te informeren staan alle risico’s waaraan het fonds onderhevig is, beschreven in het prospectus en de Essentiële Beleggersinformatie van het fonds. De directie geeft ieder jaar in de Toelichting in de jaarrekening (zie pagina 30) een uitleg over de manier waarop gedurende het verslagjaar met risico’s van de beleggingen is omgegaan. De belangrijkste risico’s in 2012 hebben voorgedaan en de beheersing daar van staan ook hieronder kort beschreven.
Debiteurenrisico Aan beleggingen in de vorm van leningen, obligaties en landbouwgronden zijn debiteurenrisico’s verbonden. Triodos Groenfonds beheerst dit debiteurenrisico door het stellen van zekerheden,
Rendement Triodos Groenfonds (inclusief herbelegging van dividend)
Intrinsieke waarde exclusief fiscaal voordeel Intrinsieke waarde inclusief fiscaal voordeel* Referentie index**
1 jaar
3 jaar gem.
5 jaar gem.
10 jaar gem.
Sinds oprichting gem.
0,0% 1,9% 7,1%
1,0% 3,2% 6,9%
2,4% 4,7% 7,4%
2,0% 4,4% 5,6%
2,8% 5,2% 6,9%
Bron: vwd group * Dit fiscale voordeel betreft een besparing aan inkomstenbelasting van maximaal 1,9% over 2012 van de waarde van de aandelen tot een maximum van EUR 56.420 (2012) per belastingplichtige. Het fiscale voordeel betrof over 2011 respectievelijk de voorgaande jaren een besparing aan inkomstenbelasting van maximaal 2,2% respectievelijk maximaal 2,5% van de waarde van de aandelen afhankelijk van de individuele positie van de aandeelhouder.” ** De referentie index is de Citigroup Netherlands Government Bond Index 5-7 jaar. De referentie index komt niet in aanmerking voor het belasting voordeel.
20
worden uitgekeerd. Daar kwam een onverwacht grote instroom van nieuwe middelen bij. De Regeling geeft aan dat indien er tijdelijk en incidenteel niet kan worden voldaan aan het vereiste percentage dit nog niet leidt tot verlies van de status. De directie heeft in januari een deel van de gecommitteerde leningen weten uit te keren en kwam daarmee per ultimo januari weer boven de 70% groen belegd. Verdere uitkeringen van gecommitteerde leningen volgen in de loop van 2013. Bovendien is de directie volop bezig nieuwe leningen te contracteren. Hierdoor is voldaan aan de vereisten van de Regeling. Dit is ook afgestemd met de belastingdienst.
zoals garanties, hypothecaire zekerheid of verpanding van vorderingen. Bij de aanvraag en tussentijdse beoordelingen van leningen gebruikt het fonds bovendien een stelsel van beoordelings criteria om kredietrisico’s te beoordelen, te beheersen en waar nodig bij te sturen. Een nadere toelichting op het debiteurenrisico staat in de paragraaf 'kwaliteit van de financierings portefeuille' op pagina 20. Risico ten aanzien van wet- en regelgeving Het rendement voor de aandeelhouder is mede afhankelijk van de fiscale regeling in de inkomsten belasting voor bezittingen in groenbeleggingen. Daar gaat politieke besluitvorming aan vooraf. Indien de wetgeving op dit punt wordt gewijzigd kan dit invloed hebben op het uiteindelijk rendement voor de aandeelhouder. Risico met betrekking tot status als groenfonds Op grond van haar status als groenfonds heeft Triodos Groenfonds de verplichting ten minste 70% van haar middelen te beleggen in groenprojecten. Indien het fonds op enig moment minder dan 70% van zijn middelen in groenprojecten heeft belegd, kan dit tot fiscale heffingen leiden bij Triodos Groenfonds. Een blijvend tekort aan groenprojecten kan tot verlies van de status van groenfonds leiden. Dat heeft tot gevolg dat de fiscale voordelen voor de aandeelhouder vervallen. Ultimo december was tijdelijk minder dan 70% van het fondsvermogen belegd in officieel erkende groene projecten. Dit werd veroorzaakt doordat enkele reeds gecommit teerde leningen nog niet voor eind december konden
EUR 11,2 miljoen instroom aan nieuwe middelen in 2012 21
Verklaring van de beheerder
Vooruitzichten Triodos Groenfonds streeft ernaar om met behulp van de groenregeling zo veel mogelijk impact op het gebied van duurzame ontwikkeling te realiseren en daarnaast een marktconform rendement te bieden voor beleggers. De groenregeling is een instrument dat bij uitstek past bij het halen van de kabinets doelstelling voor het aandeel duurzame energie van 16% in 2020. Windenergie is een van de belangrijkste pijlers om de doelstelling van 2020 te kunnen behalen. Daarbij is het hoopvol dat de provincies recent tot een goede en verantwoorde verdeling zijn gekomen om in 2020 in Nederland in totaal 6.000 megawatt aan opgesteld vermogen in windenergie te realiseren. Ook de extra middelen die de overheid ter stimulering van duurzame energie (SDE 2013) ter beschikking heeft gesteld, bieden in 2013 kansen. De instroom aan nieuwe middelen van eind 2012 maakt het ook mogelijk om op deze kansen in te spelen.
Triodos Groenfonds wordt beheerd door Triodos Investment Management BV. Triodos Investment Management heeft als beheerder van beleggings fondsen een vergunning van de Autoriteit Financiële Markten. De beheerder is verantwoordelijk voor de juiste bedrijfsvoering van de fondsen onder beheer en behoort daarover verantwoording af te leggen in het jaarverslag. Triodos Investment Management beschikt over een beschrijving van de bedrijfsvoering, die voldoet aan de eisen van de Wet op het financieel toezicht (Wft) en het Besluit gedragstoezicht financiële ondernemingen (Bgfo). Gedurende het afgelopen boekjaar heeft Triodos Investment Management verschillende aspecten van de bedrijfsvoering beoordeeld. Bij haar werk zaamheden heeft Triodos Investment Management geen constateringen gedaan op grond waar van zij zou moeten concluderen dat de beschrijving van de opzet van de bedrijfsvoering als bedoeld in artikel 121 van het Bgfo niet voldoet aan de vereisten zoals opgenomen in de Wet op het financieel toezicht en daaraan gerelateerde regelgeving. Op grond hiervan verklaart Triodos Investment Management als beheerder voor Triodos Groenfonds te beschikken over een beschrijving van de bedrijfsvoering als bedoeld in artikel 121 Bgfo, die voldoet aan de eisen van het Bgfo.
Het fonds blijft zich in 2013 richten op de koplopers van de groep innovatieve en duurzame ondernemers in de sectoren duurzame energie, biologische landbouw, natuur- en landschapsontwikkeling en duurzaam vastgoed. Ondanks de voortdurende crisis, staat (juist) duurzaam ondernemerschap volop in de belangstelling. De vraag naar groen financieringen in deze sectoren is onverminderd groot. Triodos Groenfonds kan in die vraag voorzien. Het uitdagende economische klimaat vereist een degelijke monitoring van het fonds management. Dit geldt met name voor de sector biomassavergisting en biologische landbouw. Vooral de prijzen voor biomassa en (kracht)voer zijn belangrijke aandachtspunten.
Ook heeft Triodos Investment Management geconstateerd dat de bedrijfsvoering effectief en overeenkomstig de beschrijving functioneert. Derhalve verklaart Triodos Investment Management met een redelijke mate van zekerheid dat de bedrijfsvoering gedurende het verslagjaar 2012 effectief en overeenkomstig de beschrijving heeft gefunctioneerd.
Triodos Groenfonds blijft onverminderd de volgende lijn volgen: - Ten minste 70% van het eigen vermogen is belegd in door de overheid erkende groene projecten die eveneens aan de duurzame beleggingscriteria van Triodos Bank voldoen. - Overige middelen worden liquide aangehouden. - Triodos Groenfonds streeft ernaar het bedrijfsresultaat en daarmee het
22
dividendrendement in lijn te houden met voorgaande jaren. - Triodos Groenfonds streeft ernaar een rendement inclusief fiscale voordelen voor de belegger te realiseren, dat in lijn is met de referentie-index. De vooruitzichten voor Triodos Groenfonds worden voornamelijk bepaald door de interesse van beleggers voor een investering in het fonds. De directie streeft ernaar de interesse van beleggers in het fonds in 2013 te verhogen om zo in te spelen op de kansen die zich voordoen voor een groenere energiehuishouding van Nederland. Het resultaat uit bedrijfsuitoefening van Triodos Groenfonds ontwikkelt zich naar verwachting in 2013 stabiel. Het totaalrendement is primair afhankelijk van de ontwikkeling van de rente op de kapitaalmarkt, onder aftrek van eventuele voorzieningen voor dubieuze debiteuren. Hierbij vormt het belastingvoordeel van 1,9% een aantrekkelijke aanvulling op het fondsrendement. De wetgeving voor beleggingsinstellingen is sterk in ontwikkeling zowel op Europees niveau als ook in Nederland. Hier zal Triodos Groenfonds de komende jaren mee geconfronteerd worden. De concrete gevolgen van de diverse wet- en regelgeving voor Triodos Groenfonds zijn nog niet bekend omdat de wetgeving veelal nog in ontwikkeling is en nog geformaliseerd moet worden. Duidelijk is wel dat per juli 2013 een Europese richtlijn de ‘Alternative Investment Fund Managers Directive (AIFMD)’ gaat gelden. Triodos Groenfonds zal de vereisten uit deze richtlijn in 2013 en 2014 moeten gaan implemen teren in haar bedrijfsvoering. Zeist, 8 maart 2013 Directie Triodos Investment Management BV Marilou van Golstein Brouwers Michael Jongeneel
23
Algemene gegevens Werkwijze
Triodos Groenfonds is een open-end beleggings maatschappij met veranderlijk kapitaal en heeft haar statutaire vestigingszetel in Zeist. Triodos Groenfonds is aangesloten bij Euronext Fund Service te Amsterdam. Het fonds heeft de officiële status van groene beleggingsinstelling en valt daarmee onder de wet- en regelgeving van de Regeling Groenprojecten 2010. Het doel en de feitelijke werkzaamheden van een groenfonds dienen hoofdzakelijk (ten minste 70%) te bestaan in het direct of indirect beleggen van vermogen in door de Nederlandse overheid erkende groenprojecten.
Triodos Groenfonds belegt direct in groene projecten, hoofdzakelijk in leningen op basis van hypothecaire zekerheid, bankgarantie en/of verpanding van vorderingen en opbrengsten uit contracten. Daarnaast wordt een deel van de liquide middelen die het fonds aanhoudt, belegd in duurzame obligaties. Rente- en dividendinkomen van het fonds worden na aftrek van kosten in de vorm van dividend aan de aandeelhouder uitgekeerd.
Particuliere beleggers kunnen via Triodos Bank en iedere andere bank waar zij hun beleggingen aanhouden aandelen Triodos Groenfonds kopen. Het fonds staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten in het kader van de Wet op het financieel toezicht (Wft). Triodos Groenfonds wordt beheerd door Triodos Investment Management BV. Triodos Investment Management is in het bezit van een vergunning op grond van de Wet op het financieel toezicht (Wft). De Autoriteit Financiële Markten treedt op als toezichthouder. De directie van Triodos Investment Management BV bestaat uit mevrouw Marilou van Golstein Brouwers en de heer Michael Jongeneel. Het management van Triodos Investment Management BV wordt door de tweehoofdige directie gevoerd.
Fiscale status Vennootschapsbelasting Triodos Groenfonds heeft de status van fiscale beleggingsinstelling als bedoeld in artikel 28 van de Wet op de Vennootschapsbelasting 1969. Dit heeft tot gevolg dat het resultaat van het fonds in beginsel is onderworpen aan een tarief vennootschaps belasting van 0%, mits steeds aan alle daar voor geldende eisen wordt voldaan. Dividendbelasting Op de door Triodos Groenfonds uit te keren dividenden wordt ingevolge artikel 4 lid 2 Wet op de Dividendbelasting 1965 geen dividendbelasting ingehouden.
De Raad van Commissarissen houdt onder meer toezicht op het beleggingsbeleid. Deze Raad ver vult eveneens een adviserende rol richting de beheerder. Leden van de Raad van Commissarissen worden op voordracht van de prioriteitsaandeelhouder benoemd door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. De Raad van Commissarissen bestaat uit mevrouw Marjolein Elings-van Hooidonk (voorzitter), mevrouw Annemiek Rijckenberg, de heer Peter Blom, de heer Peter Kok, de heer Jules Kortenhorst en de heer Jan Paul van Soest.
Regeling Groenprojecten Aandelen Triodos Groenfonds worden aangemerkt als maatschappelijke beleggingen. Beleggingen in deze specifieke categorie ontvangen een vrijstelling in box 3 in de zin van de Wet op de Inkomstenbelasting 2001, tot een maximum van EUR 56.420 (voor 2012) per belastingplichtige en EUR 112.840 (voor 2012) voor fiscale partners gezamenlijk. Daarnaast geldt voor 2012 een jaarlijkse heffingskorting van 0,7% over de waarde van de beleggingen die in box 3 zijn vrijgesteld.
24
Klimaatneutraal ondernemen
Voor overige informatie wordt verwezen naar het prospectus van Triodos Groenfonds dat gratis opvraagbaar is bij Triodos Bank of te raadplegen via www.triodos.nl.
Triodos Bank is volledig CO2-neutraal. Het beleid van de bank is gericht op het verminderen van broeikasgassen. Daarbij worden drie stappen onderscheiden. Ten eerste streeft de bank ernaar zoveel mogelijk energiebesparende maatregelen te nemen. Ten tweede wordt het resterende noodzakelijke energieverbruik, waar mogelijk, betrokken uit duurzame bronnen. Ten derde wordt het restant aan CO2-emissie gecompenseerd door CO2-credits te kopen. 50% van de CO2 emissie is gecompenseerd in Gold Standard emissie reductie projecten en de andere 50% in Verified Carbon Standard (VCS) duurzame bosprojecten.
Duurzaamheidsverslaglegging Triodos Groenfonds wordt beheerd door Triodos Investment Management BV. Dit is een volle dochter van Triodos Bank NV. Alle beleggingsfondsen rapporteren afzonderlijk over hun resultaten in een jaarverslag. De medewerkers van Triodos Investment Management BV die betrokken zijn bij het beheer van de fondsen zijn in dienst bij Triodos Bank. Alle aspecten van sociaal beleid, waaronder ook het beloningsbeleid, worden verantwoord in het jaarverslag 2012 van Triodos Bank. Het jaarverslag van Triodos Bank is een integraal duurzaamheidverslag. Bij het opstellen van dit verslag wordt gebruik gemaakt van de richtlijnen van het Global Reporting Initiative (GRI). Deze richtlijnen bieden een internationaal consistent verslagleggingsraamwerk voor informatie over de resultaten van een onderneming, in het bijzonder op het gebied van maatschappelijke en milieuaspecten. Voor het verslag van 2012 maakt Triodos Bank gebruik van de derde generatie richtlijnen die in oktober 2006 zijn gepubliceerd door GRI en de nieuwe versie van de Financial Services Sector Supplement van de GRI uit 2008. Meer informatie over GRI en de richtlijnen staat op www.globalreporting.org. Triodos Groenfonds belegt voornamelijk in door de overheid erkende groenprojecten die duurzame ontwikkeling bevorderen. Enkele GRI indicatoren die van belang zijn voor dit fonds zijn de indicatoren die betrekking hebben op het milieu. Verdere gegevens over de maatschappelijke en milieu prestaties van Triodos Bank en haar beleggingsfondsen staan in het jaarverslag van Triodos Bank. Triodos Investment Management BV is aangesloten bij de Stichting Klachteninstituut Financiële Dienstverlening.
25
Jaarrekening 2012 Triodos Groenfonds NV
Pagina
Balans per 31 december 2012
27
Winst- en verliesrekening over 2012
28
Kasstroomoverzicht over 2012
29
Toelichting op de balans en winst- en verliesrekening
30
26
Balans per 31 december 2012 voor winstverdeling (bedragen in duizenden euro’s) Beleggingen Landbouwgrond Overige financiële beleggingen Obligaties Leningen
Noot*
31.12.2012
31.12.2011
1 2 3 4
1.222 – 30.778 353.504
1.208 – 28.942 370.775
385.504
400.925
Vorderingen Overige vorderingen en overlopende activa
5
17.011
15.019
Overige activa Liquide middelen
6
96.923
81.929
Kortlopende schulden
7
-4.100
-3.656
Uitkomst van vorderingen en overige activa minus kortlopende schulden
109.834
93.292
Uitkomst van activa minus kortlopende schulden
495.338
494.217
-21
-1.693
495.317
492.524
43.664 443.789 13.726 -5.818 -44
42.623 433.614 10.552 -6.462 12.197
495.317
492.524
8
Langlopende schulden Uitkomst activa minus kort- en langlopende schulden Eigen vermogen Geplaatst kapitaal Agio Herwaarderingsreserve Overige reserve Onverdeeld resultaat
9 10 11 12 13
* Zie toelichting op de balans.
27
Winst- en verliesrekening over 2012 (in duizenden euro’s)
Noot*
2012
2011
14 15 16
24 1.050 11.520
24 1.068 12.540
12.594
13.632
24 -98 -6.047
250 -31 -62
-6.121
157
14 – 804 -2.850
15 -169 338 3.580
-2.032
3.764
Overige bedrijfsopbrengsten Interest liquide middelen
1.286
1.054
Som der bedrijfsopbrengsten
5.727
18.607
-2 -5.555 -214
-7 -6.020 -383
-5.771
-6.410
-44
12.197
Opbrengsten uit beleggingen in landbouwgrond in obligaties in leningen
Gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen in landbouwgrond in obligaties in leningen
Ongerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen in landbouwgrond in financiële beleggingen in obligaties in leningen
Bedrijfslasten Lasten in verband met het beheer van beleggingen Beheerkosten Overige bedrijfskosten
17
18 19
Som der bedrijfslasten Resultaat * Zie toelichting op de winst- en verliesrekening.
28
Kasstroomoverzicht over 2012 (in duizenden euro’s) Kasstroom uit operationele activiteiten Ontvangen opbrengsten uit beleggingen Beleggingen in overige financiele beleggingen Beleggingen in obligaties Beleggingen in leningen Lasten in verband met het beheer van beleggingen Beheerkosten en bedrijfskosten Overige ontvangsten
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Uitgifte van aandelen Betaald dividend Opgenomen lening
Mutatie liquide middelen
29
2012
2011
11.878 – -1.032 8.375 -2 -5.936 1.400
14.594 252 -261 80.949 -7 -6.458 1.279
14.683
90.348
10.357 -8.379 -1.667
-69.395 -10.085 -1.667
311
-81.147
14.994
9.201
Toelichting op de balans en winst- en verliesrekening (bedragen in duizenden euro’s) Triodos Groenfonds NV is een beleggingsfonds met veranderlijk kapitaal in de zin van artikel 2:76a van het Burgerlijk Wetboek. Aandelen kunnen worden gekocht en verkocht via Triodos Bank of door tussen komst van een bank of commissionair die is aangesloten bij Euronext Fund Service. Als open-end beleggingsfonds is de vennootschap onder normale omstandigheden bereid tot in- en verkoop van aandelen. Er kunnen zich omstandigheden voordoen waarin de directie kan besluiten tijdelijk geen aandelen uit te geven en/of in te kopen. Om tot op zekere hoogte te kunnen voldoen aan verzoeken tot terugkoop van aandelen zal Triodos Groenfonds minimaal 10% van haar vermogen beleggen in direct opeisbare rentedragende tegoeden of zorg dragen voor voldoende andere waarborgen. De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de bepalingen in Titel 9 Boek 2 BW met inachtneming van de aanvullende eisen volgens de Wet op het financieel toezicht (Wft). Deze jaarrekening betreft de 15de verslagperiode van Triodos Groenfonds NV. De beheerder van Triodos Groenfonds NV is Triodos Investment Management BV. Aan Triodos Investment Management is op 14 juli 2006 een vergunning verleend ingevolge artikel 5 Wet toezicht beleggingsinstel lingen om op te treden als beheerder van beleggingsinstellingen. Een vergunning die is verleend op grond van artikel 5 van laatstgenoemde wet berust vanaf 1 januari 2007 op artikel 2:65 van de Wet op het financieel toezicht. In het belang van de beleggers dienen beleggingsinstellingen te voldoen aan eisen met betrekking tot deskundigheid en betrouwbaarheid van bestuurders, financiële waarborgen, bedrijfsvoering en de informatieverschaffing aan de deelnemers, publiek en toezichthouder. De Autoriteit Financiële Markten treedt op als toezichthouder.
Grondslagen voor de waardering De beleggingen worden gewaardeerd op reële waarde. Aankoopkosten van beleggingen worden geactiveerd. Verkoopkosten inzake gedesinvesteerde beleggingen worden ten laste van het in de winsten verliesrekening opgenomen transactieresultaat gebracht. Alle wijzigingen op de reële waarde van beleggingen worden via de winst- en verliesrekening verantwoord. De reële waarde wordt als volgt bepaald. Landbouwgronden De in eigendom verworven landbouwgronden worden elke drie jaar getaxeerd door een externe taxateur. De landbouwgronden worden gewaardeerd op de getaxeerde waarde, indien en voor zover deze waarde ligt boven de aankoopprijs vermeerderd met de nog af te schrijven aankoopkosten. Indien de getaxeerde waarde lager is dan de aankoopprijs worden de gronden gewaardeerd op deze getaxeerde waarde vermeerderd met de nog af te schrijven aankoopkosten. De Directie van het fonds kan bij bijzonder omstandigheden afwijken van de externe taxatie. Waarderingen erfpachtrecht Ontvangen vergoedingen bij de uitgifte van het erfpachtrecht, welke vergoedingen dienen ter compensatie van de waardevermindering van de aangekochte grond op het moment dat deze in erfpacht wordt uitgegeven, worden gepassiveerd en gedurende de looptijd van het erfpachtcontract lineair ten gunste van het resultaat gebracht.
30
Financiële beleggingen Financiële beleggingen in investerings- en beleggingsfondsen worden gewaardeerd op de laatst bekende beurskoers, indien de effecten een notering hebben aan een effectenbeurs. Beleggingen in investeringsen beleggingsfondsen zonder een notering aan een effectenbeurs worden door de beheerder naar beste kunnen gewaardeerd op reële waarde op basis van door de betreffende instelling overlegde financiële gegevens en andere voor de waardering relevant geachte informatie. Overige financiële beleggingen worden jaarlijks gewaardeerd op de contante waarde van toekomstige kasstromen. Deze kasstromen zijn bepaald op basis van meerjarige prognoses. De gehanteerde rekenrente is de marktrente voor financieringen met een looptijd overeenkomstig de oorspronkelijk verwachte looptijd van de belegging, eventueel verhoogd met een risico-opslag. Financiële beleggingen luidende in vreemde valuta worden opgenomen in euro’s met inachtneming van de laatst bekende wisselkoersen van het betreffende boekjaar. Obligaties Obligaties worden gewaardeerd op reële waarde, zijnde de beurswaarde. Leningen Leningen worden dagelijks intern gewaardeerd op de reële waarde. Deze wordt bepaald op basis van de contante waarde van de toekomstige kasstromen. De resterende looptijd en rentevastperiode worden daarbij in acht genomen. De gehanteerde rekenrente is de IRS en Euribor-rente voor vergelijkbare financieringen met een looptijd overeenkomstig de resterende rentevastperiode van de lening, verhoogd met een marktconforme risico-opslag voor debiteurenrisico’s. Een hogere rentevoet of risico-opslag heeft een negatief effect op de waardering van leningen. Zonodig wordt op de waardering van een lening een voorziening voor oninbaarheid in mindering gebracht. Criteria opname in de balans Het fonds neemt financiële instrumenten in de balans op zodra zij partij wordt in de contractuele bepalingen van het financiële instrument. De reële waarde van de financiële instrumenten bij eerste opname is gelijk aan de kostprijs van de financiële instrumenten. Een financieel instrument wordt niet langer in de balans opgenomen indien een transactie ertoe leidt dat alle of nagenoeg alle rechten op economische voordelen en alle of nagenoeg alle risico’s met betrekking tot het financieel instrument aan een derde worden overgedragen. Waarderingen overige activa en passiva De overige activa en passiva worden op nominale waarde gewaardeerd, vorderingen zo nodig onder aftrek van voorzieningen wegens mogelijke oninbaarheid. Herwaarderingen Mutaties als gevolg van (on)gerealiseerde herwaarderingen van beleggingen worden via de winst- en verliesrekening verwerkt. Het deel van de winst dat betrekking heeft op positieve ongerealiseerde herwaardering zal niet worden uitgekeerd aan de aandeelhouders, maar zal via de winstverdeling worden toegevoegd aan de herwaarderingsreserve. Negatieve herwaarderingen worden via de winstverdeling ten laste gebracht van de overige reserves.
31
Grondslagen voor de resultaatbepaling Opbrengsten uit erfpacht, rente en andere opbrengsten worden ten gunste van het boekjaar gebracht waarop zij betrekking hebben. Baten uit hoofde van winstuitkeringen op overige financiële beleggingen worden in het jaar van betaalbaarstelling verantwoord. Bij de bepaling van de kosten wordt rekening gehouden met nog te betalen en vooruitbetaalde kosten. Afschrijvingen geschieden conform de onder ‘Grondslagen voor de waardering’ opgenomen methoden. Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de directe methode.
Beheersing van de financiële risico’s Door het gebruik van (afgeleide) financiële instrumenten worden diverse financiële risico’s gelopen. Het door de directie van Triodos Groenfonds gevoerde beleid ten aanzien van deze risico’s wordt hieronder uiteengezet. Marktrisico Marktrisico betreft het risico dat de waarde van een investering fluctueert als gevolg schommelingen van de volgende externe factoren: I. valutakoers (valutarisico) II. rentestand (renterisico) III. marktprijs (marktprijsrisico) Ad I: Er is geen sprake van een valutarisico in de investeringsportefeuille omdat Triodos Groenfonds alleen transacties in euro’s verricht. Ad II: De investeringsportefeuille van Triodos Groenfonds is gevoelig voor renterisico. Dit betreft de investeringen in leningen en obligaties. Afhankelijk van de samenstelling van de portefeuille zal een verandering van de rentevoet op de kapitaalmarkt een positief of een negatief effect kunnen hebben op de waarderingen van deze investeringen. De rentegevoeligheid van een beleggingsportefeuille wordt vaak toegelicht met de modified duration. Een modified duration van 2,5 op een beleggingsportefeuille houdt in dat als de gemiddelde marktrente met 1% stijgt, de beleggingen met 2,5% in waarde afnemen. De modified duration is voor een groot deel afhankelijk van rentevastperiodes: hoe langer de rentevastperiode, des te hoger de rentegevoeligheid die in een hogere modified duration tot uiting komt. Per ultimo 2012 bedraagt de modified duration van de leningenportefeuille 2,5 (ultimo 2011: 2,7). De modified duration van de obligatieportefeuille bedraagt ultimo 2012 3,2 (ultimo 2011 3,2).
32
De verdeling van de leningenportefeuille in rentevastperiodes (op basis van nominale waarde) per 31 december 2012 is als volgt: Rentevast periode < 1 jaar Rentevast periode 1 jaar tot 5 jaar Rentevast periode > 5 jaar
78.628 185.912 86.231
Totaal
350.771
De looptijden van de obligatieportefeuille zijn te vinden in de toelichting noot 3. De gemiddeld effectieve rente van de leningen van Triodos Groenfonds bedraagt ultimo 2012 3,2%. De gemiddelde effectieve rente van de obligaties bedraagt ultimo 2012 3,7%. Het fonds kan ten behoeve van het afdekken gebruik maken van (rente)derivaten, maar heeft zowel in 2012 als in 2011 geen gebruik van deze mogelijkheid gemaakt. Ad III. Er is enkel bij investeringen in landbouwgronden sprake van marktprijsrisico. De waarde van landbouwgronden wordt beïnvloed door een veelheid van externe factoren, waaronder de vooruitzichten met betrekking tot de economische groei en inflatietempo. Hoe groter de fluctuatie in de ontwikkeling van deze factoren, des te groter het marktrisico is. Het fonds kan zich niet verweren tegen macro-economische factoren die het waardeverloop van landbouwgronden beïnvloeden. Debiteurenrisico Debiteurenrisico (ook wel bekend als kredietrisico) betreft het risico dat de tegenpartij niet aan haar verplichtingen kan voldoen waardoor verlies kan worden geleden. Aan de beleggingen in de vorm van leningen, obligaties en landbouwgronden is debiteurenrisico verbonden. Triodos Groenfonds beheerst het debiteurenrisico van de leningen met name door het stellen van voldoende zekerheden, zoals hypothecaire zekerheid of verpanding van vorderingen. Triodos Groenfonds heeft daarnaast bij de aanvraag en tussentijdse beoordelingen van leningen een stelsel van beoordelings- criteria om het debiteurenrisico te beoordelen en waar nodig bij te sturen. Ultimo 2012 bedraagt de voorziening EUR 13,8 miljoen. Dit is 3,92% van de financieringportefeuille van het fonds (2011: 1,89%). Voor nadere toelichting over de risico-indeling en de beheersing hiervan verwijzen wij naar pagina 15 van dit verslag. Triodos Groenfonds tracht tevens het debiteurenrisico bij de leningen te beperken door grote concentratie van investeringen in bepaalde soorten debiteuren of op bepaalde markten te voorkomen. Daartoe worden de verschillende vermogenstitels, te weten: obligaties, leningen, financiële beleggingen en landbouwgronden, gespreid over diverse sectoren, namelijk duurzame energie, biologische landbouw, duurzaam bouwen, natuur en landschap, milieutechnologie, overheden en solide, duurzaam opererende financiële instellingen. Een verdeling over de verschillende sectoren is vermeld op pagina 10. Triodos Groenfonds belegt enkel in projecten welke gelegen zijn in het Koninkrijk der Nederlanden. Liquiditeitsrisico Liquiditeitsrisico is het risico dat Triodos Groenfonds niet de mogelijkheid heeft om de financiële middelen te verkrijgen die benodigd zijn om op een bepaald moment aan financiële verplichtingen te kunnen voldoen. Dit scenario is van toepassing als op korte termijn veel aandeelhouders hun aandelen verkopen. De meeste
33
financieringen die Triodos Groenfonds verstrekt kunnen niet op korte termijn tegen een redelijke prijs liquide gemaakt worden. Dit zou dan betekenen dat Triodos Groenfonds de terugkoop van aandelen (gedeeltelijk) moet opschorten. Het fonds dient minimaal 10% van het fondsvermogen liquide te houden. Triodos Groenfonds kende per ultimo 2012 een liquiditeitspercentage van 25,8% (EUR 127,7 miljoen) en heeft daarmee een goede liquiditeitspositie. Het liquiditeitspercentage bestaat enerzijds uit direct opvraagbare spaartegoeden van EUR 96,9 miljoen en anderzijds voor EUR 30,8 miljoen (reële waarde) uit direct verkoopbare obligaties van duurzame en solide overheden en instellingen. Tevens wordt op het grootste deel van de leningen van Triodos Groenfonds lineair afgelost. Zo werd er in 2012 in totaal voor EUR 48,5 miljoen afgelost. De directie kan er voor kiezen deze middelen niet (allemaal) uit te zetten in nieuwe leningen, waardoor additionele liquiditeiten worden gegenereerd. De directie heeft in 2012 geen gebruik willen en hoeven maken van de optie tot verkopen van leningen. Dit gezien het feit dat de spaartegoeden, obligaties en aflossingen meer dan voldoende liquiditeiten opleveren voor Triodos Groenfonds. Triodos Groenfonds heeft bovendien voor haar projecten een holdstrategie. Het beleggingsbeleid van het fonds is er op gericht om voor de gehele looptijd van de lening de financiering aan te houden en deze niet te verkopen, tenzij dit omwille van het management van het fonds (liquiditeitsrisico) uitdrukkelijk noodzakelijk is. Kasstroomrisico Kasstroomrisico betreft het risico dat toekomstige kasstromen verbonden aan een financieel instrument zullen fluctueren in omvang. Het fonds heeft geen beleggingen in instrumenten waarbij sprake is van een variabele rente en is hierdoor niet blootgesteld aan een significant kasstroomrisico. De toekomstige rentebaten van leningen zijn wel afhankelijk van renteherzieningen bij het einde van rentevastperiodes. De verdeling van de rentevastperiodes van de leningen zijn te vinden bij de toelichting op renterisico.
Inkoop van aandelen Triodos Groenfonds is als open-end beleggingsinstelling onder normale omstandigheden bereid tot inkoop van aandelen tegen intrinsieke waarde. Er zijn voldoende waarborgen aanwezig opdat aan de verplichting om in te kopen en terug te betalen kan worden voldaan, behoudens wettelijke bepalingen en de hieronder vermelde omstandigheden, zulks ter beoordeling van de beheerder. Er kunnen zich omstandigheden voordoen waarbij de beheerder besluit dat Triodos Groenfonds in het geheel geen aandelen zal inkopen. Voor zover nu kan worden overzien zal dat het geval zijn indien de liquide middelen van Triodos Groenfonds hiertoe ontbreken of dat door aangegane verplichtingen reeds beslag op deze middelen van Triodos Groenfonds is gelegd. Tot de aangegane verplichtingen dienen ook gerekend te worden de liquiditeiten die nodig zijn om het resultaat uit te keren, zodat de fiscale status van beleggingsinstelling niet wordt aangetast. Ook in andere gevallen waarbij naar de mening van de beheerder de belangen van Triodos Groenfonds of de aandeelhouders door inkoop zouden worden aangetast, kan besloten worden geen aandelen in te kopen.
34
Fiscale status Triodos Groenfonds is een beleggingsinstelling in de zin van artikel 28 van de Wet op de Vennootschapsbelasting 1969. Dit impliceert dat, indien onder meer de fiscale winst nagenoeg volledig wordt uitgekeerd in de vorm van dividend, het fonds geen vennootschapsbelasting is verschuldigd. Met ingang van 1 januari 1997 is (de rechtsvoorganger van) Triodos Groenfonds fiscaal erkend als ‘groene instelling’ zoals nu is geregeld in artikel 5.14 van de Wet op de Inkomstenbelasting 2001. Beleggingen in deze specifieke categorie ontvangen een vrijstelling van 1,2% in box 3 in de zin van de Wet op de Inkomstenbelasting 2001, tot een maximum van EUR 56.420 (voor 2012) per belastingplichtige en EUR 112.840 (voor 2012) voor fiscale partners gezamenlijk. Daarnaast geldt voor 2012 een heffingskorting van 0,7% over de waarde van de beleggingen die in box 3 zijn vrijgesteld. De peildatum om in aanmerking te komen voor de vrijstelling en de heffingskorting voor de aandelen Triodos Groenfonds is 1 januari met inachtneming van de genoemde maximum bedragen voor de maatschappelijke beleggingen. Beleggen in Triodos Groenfonds kan derhalve een maximaal belasting voordeel opleveren conform onderstaand schema. Jaar
2012 en verder
Vrijstelling vermogensrendementsheffing Heffingskorting
1,2% 0,7%
Maximaal totaal fiscaal voordeel
1,9%
Toelichting op de balans per 31 december 2012 Beleggingen 1. Landbouwgrond 2012
2011
Stand per begin boekjaar Afschrijvingen
1.208 14
1.193 15
Stand per einde boekjaar
1.222
1.208
De gronden zijn in erfpacht uitgegeven. De resterende looptijd van het erfpachtcontract is ruim 4 jaar (april 2017). De waardeontwikkeling van de twee percelen is gebaseerd op een taxatie uitgevoerd door een externe taxateur in 2009.
35
Specificatie van de post landbouwgrond ultimo 2012: Aantal bedrijven
Aantal ha
1
25,3
Provincie Friesland
Verkrijgingsprijs Reële waarde 434
1.222
2. Overige financiële beleggingen
Stand per 1 januari Ongerealiseerde waardeverandering Verkoop Roggeplaat BV Verkoop Triodos Venture Capital Fund BV* Stand per 31 december
2012
2011
0 – – – 0
251 -169 -82 0 0
* Zie de toelichting onder de ‘Niet in de balans opgenomen verplichtingen, activa en regelingen op pagina 43.
3. Obligaties 2012
2011
Stand per 1 januari Aankopen Verkopen Gerealiseerde waardeverandering Ongerealiseerde waardeverandering
28.942 4.629 -3.499 -98 804
28.343 5.771 -5.510 -31 369
Stand per 31 december
30.778
28.942
36
Specificatie van de post obligaties per ultimo 2012: Nominale waarde
Aanschaf waarde
Reële waarde
3.755 1.600 1.900 2.500 2.735 3.360 1.750 3.340 2.500 2.500 2.100
3.542 1.541 2.187 2.492 2.710 3.404 1.934 3.141 2.596 2.508 2.443
4.078 1.715 2.215 2.642 3.070 3.428 2.093 3.625 2.777 2.670 2.465
28.040
28.498
30.778
2012
2011
Stand per 1 januari In het boekjaar verstrekte leningen Disagio Afgelost in het boekjaar Gerealiseerde waardeverandering Ongerealiseerde waardeverandering
377.663 40.153 1 -48.526 -6.048 4.019
452.414 21.028 3 -101.915 -62 6.195
Stand per 31 december (exclusief voorzieningen)
367.262
377.663
De mutatie van de voorzieningen is alsvogt Stand per 1 januari Dotatie Definitieve afboeking Vrijval
-6.888 -13.043 6.048 125
-4.273 -2.866 62 189
Stand per 31 december van de voorzieningen
-13.758
-6.888
Netto waarderingen van leningen 31 december (inclusief voorzieningen)
353.504
370.775
2,500% Bank Nederlandse Gemeenten 10/17 3,375% Bank Nederlandse Gemeenten 05/15 3,875% Bank Nederlandse Gemeenten 09/19 4,000% Bank Nederlandse Gemeenten 04/14 4,125% Bank Nederlandse Gemeenten 06/16 4,375% Bank Nederlandse Gemeenten 03/13 4,750% Europese Investerings Bank 07/17 3,375% Nederlandse Waterschapsbank 06/16 3,375% Nederlandse Waterschapsbank 10/17 4,250% Nederlandse Waterschapsbank 04/14 4,375% Nederlandse Waterschapsbank 08/18
4. Leningen
37
De nominale waarde van de leningen bedraagt ultimo 2012 EUR 350.770.747 (2011: EUR 365.192.975). Het nominale rentepercentage op de leningen is ultimo 2012 gemiddeld 3,21% (2011: 3,31%) per jaar. Het rentepercentage waarmee de contante waarde van de toekomstige kasstromen is bepaald, bedraagt ultimo 2012 gemiddeld 1,74% (2011: 2,12%) per jaar. De gewogen gemiddelde resterende looptijd bedraagt ultimo 2012 6,0 jaar (2011: 5,9 jaar). De gewogen gemiddelde resterende rentevasteperiode bedraagt ultimo 2012 2,9 jaar (2011: 3,1 jaar). Het disagio heeft betrekking op 1 lening die in 2008 is verstrekt. Het disagio valt vrij ten gunste van de winst- en verliesrekening gedurende de resterende looptijd van de lening, ultimo 2012 nog 16 jaar. Ultimo 2012 bedraagt de voorziening voor oninbaarheid EUR 13.757.515 (2011: EUR 6.888.450). De dotatie in 2012 bedraagt EUR 12.917.024 (2011: dotatie, EUR 2.677.528). Onttrokken in 2012 is EUR 6.047.959 (2011:EUR 61.578). De voorziening tezamen met de overige ongerealiseerde herwaarderingen is conform de waarderingsgrondslagen verwerkt in de herwaarderingsreserve. Op basis van veranderende inzichten in de bepaling van de reële waarde van financiële activa is de waarderingsmethodiek verfijnd. Deze verfijning heeft een negatief effect gehad op de waarde van de verstrekte leningen. Dit negatieve effect van 1,2% op het fondsvermogen is op 6 december 2012 verwerkt in de koers van het fonds.
Vorderingen uit onderhandse leningen Vorderingen uit hypothecaire leningen
2012
2011
253.636 99.868
262.265 108.511
353.504
370.776
Vorderingen 5. Overige vorderingen en overlopende activa Specificatie van de post overige vorderingen en overlopende activa per ultimo 2012:
Te ontvangen inzake uitgegeven aandelen aan toonder Te ontvangen rente vorderingen uit leningen Debiteuren, nog te ontvangen rente en aflossingen Te ontvangen rente obligaties Te ontvangen rente liquide middelen Te ontvangen inzake verkoop Roggeplaat Overige
De looptijd van overige vorderingen en overlopende activa is korter dan 1 jaar.
38
2012
2011
10.973 3.230 1.817 550 434 – 7
9.418 3.317 1.150 499 548 79 8
17.011
15.019
Overige activa 6. Liquide middelen De post liquide middelen omvat de direct opvraagbare saldi op rekeningen-courant en spaarrekeningen aangehouden bij Triodos Bank, Rabobank, KAS BANK en ABN AMRO MeesPierson. Hiervan is een bedrag van EUR 1.666.667 (2011: EUR 3.333.336) geplaatst op deposito’s tegen gemiddeld 4,466% (2011: 4,455%). Ultimo 2012 bedraagt het direct opvraagbare uitstaande saldo EUR 95.256.376 (2011: EUR 78.595.902) tegen een gewogen gemiddeld rentepercentage van 1,360% (2011: 1,532%). Dit saldo is een momentopname en deels het gevolg van de grote instroom van gelden in de laatste dagen van 2012. Op de rekening-courant bij Triodos Bank wordt geen rente vergoed. De rentevergoeding op de spaarrekeningen bij Triodos Bank bedroeg per ultimo 2012: 0,95%. Op de spaarrekeningen bij Rabobank wordt gemiddeld 1,51% vergoed, en op de spaarrekening bij ABN AMRO MeesPierson 2,2%. 7. Kortlopende schulden
Aflossingsverplichting ABN AMRO Groenbank Vooruitontvangen inzake uit te geven aandelen op naam Loonheffing Te betalen beheervergoeding Te betalen marketingkosten Te betalen publiciteitskosten Te betalen bestandsprovisie Te betalen kosten kredietfacilteit Te betalen rente Fortis Groenbank Te betalen provisie bankgaranties Te betalen dividend Te betalen accountantskosten Crediteuren Vooruitontvangen rente en aflossingen Creditrente vergoeding cliënt Diversen
39
2012
2011
1.667 1.042 – 329 34 64 422 – 14 10 3 5 135 355 – 20
1.667 345 3 323 218 73 478 18 30 5 3 27 3 445 5 13
4.100
3.656
8. Langlopende schulden Onder de langlopende schulden zijn opgenomen de eenmalige betalingen op erfpachtcontracten. Het verloop van de erfpachtcontracten kan als volgt worden weergegeven: 2012
2011
Stand per 1 januari Vrijval boekjaar
26 -5
31 -5
Stand per 31 december
21
26
Het verloop van de lening bij ABN AMRO Groenbank kan als volgt worden weergegeven:
Stand per 1 januari Kortlopend deel Stand per 31 december
2012
2011
1.667 -1.667
3.334 -1.667
–
1.667
Deze lening met een rentepercentage van 4,11% heeft een looptijd tot 6 oktober 2013 en wordt afgelost in 24 kwartaaltermijnen waarvan de eerste is vervallen per 6 januari 2009. De stand van de langlopende schulden per 31 december is als volgt naar looptijd in te delen:
binnen een periode van 1 jaar in de periode van 1 tot 5 jaar
40
2012
2011
5 16
5 1.688
21
1.693
Eigen vermogen 9. Geplaatst en gestort kapitaal Gewone aandelen 2012
Prioriteitsaandelen 2012
Gewone aandelen 2011
Prioriteitsaandelen 2011
Geplaatst en gestort primo Geplaatst in het verslagjaar Ingekocht in het verslagjaar
42.622.730 5.367.098 -4.325.793
25 – –
48.560.095 3.082.670 -9.020.035
25 – –
Geplaatst en gestort ultimo
43.664.035
25
42.622.730
25
(bedragen in euro's)
Het maatschappelijk kapitaal bedraagt per balansdatum EUR 75.000.025 verdeeld in 15.000.000 gewone aandelen en 5 prioriteitsaandelen van elk nominaal groot EUR 5. De prioriteitsaandelen geven recht op 4% dividend van het op die aandelen gestorte kapitaal. De prioriteitsaandelen zijn in het bezit van Stichting Triodos Holding. Van de gewone aandelen, zijn ultimo 2012 3.249.989 stuks geplaatst via Euronext Fund Service (2011: 3.366.561) en 5.482.818 stuks ingeschreven in het aandeelhoudersregister (2011: 5.157.985). Mutaties in het aantal aandelen in stuks: 2012
2011
Stand per 1 januari Geplaatste aandelen Ingekochte aandelen
8.524.551 1.073.419 -865.158
9.712.024 616.534 -1.804.007
Stand per 31 december
8.732.812
8.524.551
2012
2011
Stand per 1 januari Geplaatste aandelen Ingekochte aandelen
433.614 55.769 -45.594
495.273 32.213 -93.872
Stand per 31 december
443.789
433.614
10. Agio
Het volledige bedrag van het agio is fiscaal erkend.
41
11. Herwaarderingsreserve De herwaarderingsreserve betreft de per balansdatum van het vorig boekjaar positieve ongerealiseerde waardeveranderingen van de beleggingen. 2012
2011
10.552
12.840
14 – 3.160
15 5 -2.308
13.726
10.552
2012
2011
773 – 12.953
759 169 9.624
13.726
10.552
2012
2011
Stand per 1 januari Onttrekking vanuit onverdeeld resultaat
-6.467 590
-1.021 -5.446
Stand per 31 december
-5.877
-6.467
Stand per 1 januari Toevoeging/onttrekking: inzake landbouwgrond inzake overige financiële beleggingen inzake leningen Stand per 31 december
Specificatie van de post herwaarderingsreserve per ultimo 2012:
Herwaardering landbouwgrond Herwaardering overige financiële beleggingen Herwaardering leningen
12. Overige reserves Onder deze post zijn opgenomen de algemene reserve en de afrondingsreserve. Het verloop van de algemene reserve is als volgt:
42
Het verloop van de afrondingsreserve is als volgt: 2012
2011
Stand per 1 januari Mutatie in verband met dividenduitkering
5 54
41 -36
Stand per 31 december
59
5
2012
2011
12.197
2.315
5
41
12.202
2.356
-8.379 -3.764 -59
-10.085 7.734 -5
Onverdeeld resultaat boekjaar
-44
12.197
Stand per 31 december
-44
12.197
13. Onverdeeld resultaat Betreft het nog niet uitgekeerde resultaat over het boekjaar.
Stand per 1 januari Toevoeging/onttrekking: Bij: Stand afrondingsreserve primo
Uitgekeerd dividend Mutatie herwaarderingsreserve / overige reserve Mutatie afrondingsreserve
Niet uit de balans blijkende activa en verplichtingen Triodos Groenfonds NV heeft in 2011 haar belang in Triodos Venture Capital Fund BV aan Triodos Ventures BV verkocht. Hierbij behoudt Triodos Groenfonds NV het recht op een deel van de mogelijke opbrengst bij een eventuele liquidatie van deze voormalige deelneming. Per ultimo 2012 is er voor EUR 20,1 miljoen aan leningen gecommitteerd, maar nog niet uitgekeerd. De uitkeringen vinden, indien aan alle leningvoorwaarden is voldaan, in 2013 plaats.
43
Toelichting op de winst- en verliesrekening over 2012 (bedragen in duizenden euro’s) Opbrengsten uit beleggingen 14. In landbouwgrond
Canon-opbrengsten Vrijval van de vergoeding voor waardevermindering van in erfpacht uitgegeven grond
2012
2011
19
19
5
5
24
24
15. In obligaties Het betreft rente inzake obligaties. 16. In leningen Het betreft rente inzake leningen, vergoedingen voor administratiekosten en beschikbaarheidprovisies. 17. Ongerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen De ongerealiseerde waardeverandering van leningen was in 2012 negatief. Dit is een combinatie van verschillende factoren zijnde de renteontwikkelingen, verfijnde methode waardering leningen en de toename van de voorziening oninbaarheid.
44
Bedrijfslasten 18. Beheerkosten
Beheervergoeding Bestandsprovisie Accountantskosten* Advieskosten Kosten toezichthouder Publiciteitskosten Kosten beursnotering Kosten beleggersgiro Kosten bankgaranties Kosten kredietfaciliteit Commissarissenbeloning Provisiekosten obligaties Rentelasten Overige lasten
2012
2011
3.686 1.572 33 11 26 42 40 2 5 14 18 96 10
3.860 1.682 30 18 22 47 37 8 4 89 16 28 172 7
5.555
6.020
* De accountantskosten hebben betrekking op controle van de jaarrekening ad. EUR 29.040 en controle van de prospectus ad. EUR 1.190. Voor controle van de waardering van het fonds als gevolg van wijziging fiscale wetgeving EUR 3.064. De accountant heeft geen werkzaamheden verricht die adviesgevend van aard zijn.
19. Overige bedrijfskosten
Marketingkosten
2012
2011
214
383
Kostenstructuur Beheervergoeding Triodos Groenfonds heeft geen medewerkers of directieleden in dienst. De directie van Triodos Groenfonds wordt gevoerd door Triodos Investment Management BV tegen een jaarlijkse vergoeding van 0,8% van het eigen vermogen, exclusief het onverdeelde resultaat met uitzondering van de ongerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen. Uit deze vergoeding worden alle kosten van het management van Triodos Groenfonds betaald zoals de kosten van het beheer van de beleggingen, de kosten van de administratie en de kosten van automatisering. De beheervergoeding bedraagt in 2012 EUR 3.685.515 (2011: EUR 3.859.879).
45
Bestandsprovisie Voor het aanbrengen van aandelen maakt Triodos Groenfonds gebruik van financiële instellingen en tussenpersonen waarmee distributieovereenkomsten worden gesloten. Afhankelijk van de distributeur wordt een jaarlijkse vergoeding geboden van 0,25 tot 0,40% van de waarde van de door de desbetreffende distributeur geplaatste aandelen. De bestandsprovisie bedraagt over 2012 EUR 1.571.942 (2011: EUR 1.682.097). Bezoldigingsbeleid Raad van Commissarissen De vergoeding voor commissarissen wordt door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders vastgesteld. Bij de vergoeding wordt geen rekening gehouden met marktconformiteit. Aan commissarissen zijn geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt. Er is uit principiële overwegingen geen aandelenoptie regeling voor commissarissen. De bezoldiging van de Raad van Commissarissen is als volgt:
Peter Blom * Marjolein Elings-van Hooidonk Peter Kok Jules Kortenhorst Annemiek Rijckenberg Jan Paul van Soest Freek Vergunst
Werkgeverslasten Niet-aftrekbare BTW
2012
2011
– 4.500 3.000 2.250 3.000 3.000 –
– 4.500 3.000 – 3.000 3.000 750
15.750
14.250
121 2.633
431 1.568
18.504
16.249
* Commissarissen werkzaam voor Triodos Bank ontvangen geen vergoeding.
Transactiekosten In 2012 hebben geen transacties inzake landbouwgronden plaatsgevonden. Transactiekosten van overige financiële beleggingen en leningen komen ten laste van de beheerder, Triodos Investment Management. Kosten van uitgifte en terugkoop van aandelen Aan het plaatsen of terugkopen van eigen aandelen door Triodos Groenfonds zijn voor het fonds geen kosten verbonden. Er wordt derhalve geen op- of afslag op de intrinsieke waarde gehanteerd.
46
Totale bedrijfslasten De totale bedrijfslasten van het fonds bedragen over 2012 EUR 5.771.029 (2011: EUR 6.410.529). Kostenvergelijking bedragen in euro's Beheervergoeding (0,8%) Kosten voor bewaring Kosten externe accountant Kosten toezichthouder Marketingkosten* Kosten van het verlenen van opdrachten aan derden Bestandsprovisie** Overige fondskosten***
Kosten 2012
Kosten prospectus
3.685.515 11.083 33.294 25.640 213.965 43.889 1.571.942 185.701
3.685.515 11.083 33.294 25.640 1.151.723 43.889 1.842.757 577.103
* De in het prospectus genoemde marketingkosten bedragen maximaal 0,25% van het eigen vermogen. ** De in het prospectus genoemde kosten voor bestandsprovisie bedragen maximaal 50% van de beheervergoeding. *** De in het prospectus genoemde overige fondskosten bedragen maximaal 10% van de totale kosten.
De kosten liggen binnen de kaders van het prospectus. Kostenratio’s In navolging van Europese wetgeving wordt per 1 juli 2012 een nieuwe Europese kostenberekeningsratio toegepast. Als gevolg hiervan zal op termijn de term Total Expense Ratio (TER) worden vervangen door lopende kosten. De lopende kosten betreffen de totale kosten gedurende de afgelopen 12 maanden exclusief de kosten van de beleggingstransacties, interestkosten en de kosten die verband houden met het toe- en uittreden van deelnemers die niet vergoed worden uit de op- of afslag gerelateerd aan de gemiddelde intrinsieke waarde gedurende de desbetreffende periode. Bij deze berekening wordt iedere calculatie en publicatie van de intrinsieke waarde in beschouwing genomen. De lopende kosten over 2012 bedragen 1,22% (2011: 1,27%). De total expense ratio (TER) geeft ook weer wat de kosten van een beleggingsfonds als percentage van het gemiddelde eigen vermogen over de verslagperiode zijn. Het verschil met de lopende kosten is dat hierbij de gemiddelde intrinsieke waarde is gebaseerd op de intrinsieke waarde aan het eind van de kwartalen. De TER over 2012 bedraagt 1,20% (2011: 1,25%). Omloopfactor De omloopfactor bedraagt in 2012 -1,7% (2011: -0,7%). De omloopfactor betreft het totaal bedrag van alle beleggingstransacties minus het totaal bedrag aan transacties in het geplaatste kapitaal, gerelateerd aan de gemiddelde intrinsieke waarde. Door het specifieke karakter van Triodos Groenfonds zijnde beleggingen in de vorm van langlopende leningen kan de omloopfactor niet zonder meer worden vergeleken met andere beleggingsfondsen (bijvoorbeeld met beleggingen in aandelen en obligaties).
47
Gelieerde partijen Triodos Groenfonds heeft relaties met de volgende rechtspersonen: 1 Stichting Triodos Holding is de houder van vijf prioriteitsaandelen. 2 Triodos Bank Triodos Groenfonds houdt een groot deel van de liquide middelen aan bij Triodos Bank tegen marktconforme tarieven. Triodos Bank beheert het aandeelhoudersregister en ontvangt hier voor een vergoeding. Triodos Bank verstrekt bankgaranties aan Triodos Groenfonds tegen marktconforme voorwaarden en tarieven. Triodos Bank kan een stand-by faciliteit verstrekken aan Triodos Groenfonds tegen marktconforme voorwaarden en tarieven. Triodos Bank heeft een distributieovereenkomst met Triodos Groenfonds op basis waar van een jaarlijkse bestandsprovisie van 0,40% van het via Triodos Bank geplaatste aandelenkapitaal wordt uitgekeerd. 3 Triodos MeesPierson beheert de portefeuille duurzame obligaties en ontvangt hier voor een marktconforme vergoeding van Triodos Investment Management. 4 Triodos Investment Management voert het beheer over Triodos Groenfonds waar voor zij een jaarlijkse vergoeding van 0,8% van het eigen vermogen exclusief het onverdeelde resultaat met uitzondering van de ongerealiseerde waardeveranderingen over beleggingen, ontvangt. 5 Triodos Vastgoedfonds heeft in 2006, 2010,2011 en 2012 op basis van groenverklaringen leningen verkregen tegen markt conforme voorwaarden (tot 1/1/2016, 1/7/2019, 1/7/2020 en tot 1/4/2022.
Uitbesteding van kerntaken De onderstaande kerntaken zijn door Triodos Groenfonds uitbesteed: 1 Het beheren van het aandeelhoudersregister is uitbesteed aan Triodos Bank NV. 2 Het beheren van de beleggingsportefeuille is uitbesteed aan Triodos Bank NV. 3 Het onderhouden van de markt via Euronext Fund Service is uitbesteed aan K AS BANK NV. 4 Het uitoefenen van de functie van hoofdbetaalkantoor is uitbesteed aan K AS BANK NV. Zeist, 8 maart 2013 Directie Triodos Investment Management BV Marilou van Golstein Brouwers Michael Jongeneel
48
Overige gegevens (bedragen in duizenden euro’s)
Winstverdeling De statutaire regeling omtrent de bestemming van de winst conform artikel 14 van de statuten luidt: 1 Van de uit de vastgestelde jaarrekening blijkende winst kan door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op voorstel van de directie en na goedkeuring van dit voorstel door de Raad van Commissarissen eerst een bedrag worden bestemd tot het vormen of versterken van reserves. 2 Ten laste van het overblijvende bedrag van de winst wordt aan houders van prioriteitsaandelen een dividend uitgekeerd ten bedrage van vier procent van het op de aandelen gestorte kapitaal, dan wel de wettelijke rente indien deze lager mocht zijn. Het overblijvende bedrag van de winst staat ter beschikking van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders met dien verstande dat op de prioriteitsaandelen niet meer dan het in de eerste volzin bepaalde bedrag wordt uitgekeerd. De vennootschap kan aan de aandeelhouders en andere gerechtigden op de voor uitkering vatbare winst slechts uitkeringen doen voor zover haar eigen vermogen groter is dan het bedrag van het gestorte en opgevraagde deel van het kapitaal vermeerderd met de reserves die krachtens de wet of de statuten moeten worden aangehouden. 3 Op voorstel van de directie en na goedkeuring van dit voorstel door de Raad van Commissarissen kan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders besluiten, dat uitkeringen aan aandeelhouders geheel of gedeeltelijk door uitreiking van aandelen in het kapitaal der vennootschap zullen geschieden. 4 Voor zover mogelijk en rechtens geoorloofd, kan de directie onder goedkeuring van de Raad van Commissarissen een of meer interim-dividenden uitkeren op rekening van het te verwachten dividend. De directie stelt voor aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders de gehele fiscale winst uit te keren aan de aandeelhouders, na uitdeling van 4% aan de houders van prioriteitsaandelen. Het voorstel voor dividend uitkering over 2012 bedraagt: 2012 Saldo fiscale winst Bij: Saldo afrondingsreserve Bij Onttrekking uit de Agio reserve
1.988 59 6.048
Voor dividend beschikbaar
8.095
Prioriteitsaandelen Er zijn vijf prioriteitsaandelen uitgegeven aan Stichting Triodos Holding. De leden van het bestuur van de stichting zijn de heer Pierre Aeby en de heer Peter Blom. Aan de houders van prioriteitsaandelen zijn krachtens de statuten de volgende bijzondere rechten verleend: De vergadering van prioriteitsaandeelhouders stelt het aantal commissarissen vast en doet een niet-bindende voordracht aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor de benoeming van de leden van de Raad van Commissarissen.
49
Aan houders van prioriteitsaandelen wordt ten laste van de winst, na eventuele vorming of versterking van reserves, een dividend uitgekeerd ten bedrage van 4,0% van het op de aandelen gestorte kapitaal, dan wel de wettelijke rente indien deze lager mocht zijn. Voor een besluit tot statutenwijziging, of tot ontbinding van de vennootschap door een Algemene Vergadering van Aandeelhouders is vooraf goedkeuring door de vergadering van houders van prioriteitsaandelen vereist. Bij ontbinding van de vennootschap wordt aan de houders van prioriteitsaandelen, nadat uit de baten allereerst de schulden en kosten van liquidatie zijn voldaan, het nominaal bedrag hunner aandelen uitgekeerd.
Belangen van commissarissen en directie bij beleggingen van het fonds De leden van de Raad van Commissarissen van Triodos Groenfonds, alsmede de leden van de directie van Triodos Investment Management hebben of hadden op enig moment gedurende het boekjaar 2012 geen persoonlijk belang bij een belegging van Triodos Groenfonds.
Aandelenbezit De leden van de Raad van Commissarissen en de directie hebben geen aandelen Triodos Groenfonds in bezit.
Kerncijfers Voor een vergelijkend overzicht van de intrinsieke waarde, het aantal uitstaande aandelen en de intrinsieke waarde per aandeel verwijzen wij na de kerncijfers aan de binnenkant van de omslag.
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: De algemene vergadering van aandeelhouders en de Raad van Commissarissen van Triodos Groenfonds N.V. Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit jaarverslag opgenomen jaarrekening 2012 van Triodos Groenfonds N.V. te Zeist gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2012 en de winst- en verliesrekening over 2012 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van de directie De directie van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW) en de Wet op het financieel toezicht, alsmede voor het opstellen van het verslag van de directie, in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. De directie van de
50
vennootschap is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Triodos Groenfonds N.V. per 31 december 2012 en van het resultaat over 2012 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW en de Wet op het financieel toezicht. Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het verslag van de directie, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het verslag van de directie, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Amstelveen, 8 maart 2013 KPMG Accountants N.V. M. Frikkee RA
51
Raad van Commissarissen Raad van Commissarissen van Airport Real Estate Management BV en van 1 februari tot 1 september 2012 ad interim CFO van APG groep. Peter Kok is voor het eerst benoemd in 2005. Volgens het rooster van aftreden loopt zijn tweede zittingstermijn af in 2013. Peter Kok heeft de Nederlandse nationaliteit en bezit geen aandelen in Triodos Groenfonds.
De heer P. Blom (1956) Peter Blom is directievoorzitter (CEO) van Triodos Bank NV. Uit hoofde van deze functie bekleedt hij binnen Triodos Groep nog een aantal andere functies, onder andere is hij bestuurslid Stichting Triodos Holding, statutair directeur Triodos Ventures BV, bestuurslid Stichting Hivos-Triodos Fonds, bestuurslid Stichting Triodos-Doen, lid van de Raad van Commissarissen van Triodos Cultuurfonds NV en Triodos Vastgoedfonds NV. Hij is voorzitter van het bestuur van Stichting Global Alliance for Banking on Values, bestuurslid van de Nederlandse Vereniging van Banken, bestuurslid Stichting Sustainable Finance Lab, bestuurslid het Nationaal Restauratiefonds, bestuurslid StichtingNatuur College, lid van de Wetenschappelijke Raad voor Integrale Duurzame Landbouw & Voeding en sinds 2010 lid van de Club van Rome. Peter Blom is voor het eerst benoemd in 2006. Volgens het rooster van aftreden loopt zijn tweede zittingstermijn af in 2014. Peter Blom heeft de Nederlandse nationaliteit en bezit geen aandelen in Triodos Groenfonds.
De heer drs J.T.H.M. Kortenhorst (1961) Jules Kortenhorst is algemeen directeur van Topell Energy BV. Daarnaast is hij lid van de Raad van Toezicht Stichting Arq en Centrum ’45, voorzitter van het Controle Comité Stichting Arq en Centrum ’45 en tevens lid van de Fulbright Commission. Jules Kortenhorst is voor het eerst benoemd in 2012. Volgens het rooster van aftreden loopt zijn eerste zittingstermijn af in 2016. Jules Kortenhorst heeft de Nederlandse nationaliteit en bezit geen aandelen in Triodos Groenfonds. Mevrouw A. Rijckenberg (1953) Annemiek Rijckenberg is zelfstandig adviseur stedelijke ontwikkeling. Haar hoofdfunctie is m.i.v. 1 december 2011 het voorzitterschap van het architectenregister te Den Haag. Zij is actief voor de Vereniging Deltametropool, lid van de Raad van Commissarissen van Woningstichting Portaal, en o.m. voorzitter van de Stichting Huis en Festival aan de Werf, voorzitter van Slagwerk Den Haag, van de stichting Initiatief Domplein 2013 en van de Stichting Marja van de Werfdebat. Annemiek Rijckenberg is voor het eerst benoemd in 2007. Volgens het rooster van aftreden loopt haar tweede zittingstermijn af in 2015. Annemiek Rijckenberg heeft de Nederlandse nationaliteit en bezit geen aandelen in Triodos Groenfonds.
Mevrouw M.M. Elingsvan Hooidonk (1964) Marjolein Elings-van Hooidonk is notaris bij Van Rhijn Notarissen in Zeist. Daarnaast is zij secretaris van het bestuur van De Monté ver Loren Stichting en bestuurslid van de Van Tellingen Pul Stichting. Marjolein Elings-van Hooidonk is voor het eerst benoemd in 2003. Volgens het rooster van aftreden loopt haar derde zittingstermijn af in 2015. Marjolein Elings-van Hooidonk heeft de Nederlandse nationaliteit en bezit geen aandelen in Triodos Groenfonds. De heer P.J.W.G. Kok (1954) Peter Kok is per 27 mei 2010 teruggetreden als lid van de Raad van Bestuur (CFO) van Delta Lloyd NV en alle daarbij behorende nevenfuncties. Op dit moment is hij lid van de Raad van Commissarissen van ANWB, Dunea, Mn Services, Vesteda, Q-Park, Optimix Investment Funds NV en van het Triodos Vastgoedfonds. Verder is hij lid van het Bestuur van de Stichting Toetsing Verzekeraars, voorzitter van de
De heer J.P. van Soest (1955) Jan Paul van Soest is directeur van Jan Paul van Soest Advies voor Duurzaamheid BV. Daarnaast is hij voorzitter van de Stichting Centrum Landbouw en Milieu, bestuurslid van de Energy for All Foundation, bestuurslid van de Stichting Ontwikkeling Mondiaal Leiderschap, mededirecteur Carbon Stars BV,
52
bestuurslid van de Creative Bioass Foundation, voorzitter Gelderse Natuur en Milieufederatie, Lid Raad van Commissarissen Energiefonds Overijssel. Jan Paul van Soest is voor het eerst benoemd in 2005. Volgens het rooster van aftreden loopt zijn tweede zittingstermijn af in 2013. Jan Paul van Soest heeft de Nederlandse nationaliteit en bezit geen aandelen in Triodos Groenfonds.
53
Directie De directie van Triodos Groenfonds wordt gevoerd door Triodos Investment Management. De directie van Triodos Investment Management bestaat uit: Mevrouw M.H.G.E. van Golstein Brouwers (1958) Marilou van Golstein Brouwers is directeur van Triodos Investment Management BV en samen met respectievelijk Bas Rüter (tot 24 januari 2012) en Michael Jongeneel (vanaf 24 januari 2012) eindverantwoordelijk voor Triodos Investment Management BV. Marilou van Golstein Brouwers is lid van de Board of Directors van de Global Impact Investing Network (GIIN), lid van de Board of Directors van Triodos SICAV II en voorzitter van de Board of Directors van SBI Ltd. Daarnaast is zij bestuurslid bij Stichting Max Havelaar, Stichting Triodos Sustainable Trade Fund en Stichting Triodos Renewable Energy for Development Fund, voorzitter van de Steering Committee van de PRI-Principles for Investors in Inclusive Finance en lid van de Raad van Advies van Women in Financial Services in Nederland (WIFS). De heer M.A.S. Jongeneel (1973) Michael Jongeneel is vanaf 2007 werkzaam bij Triodos Bank als COO. Vanaf januari 2012 is hij directeur van Triodos Investment Management BV. Samen met Marilou van Golstein Brouwers is hij eindverantwoordelijk voor Triodos Investment Management BV. Michael Jongeneel is lid van de Board of Directors van Triodos SICAV I. Daarnaast is hij lid van de Raad van Commissarissen en lid van de audit commissie bij Sustainalytics en is hij lid van de Raad van Toezicht van het Zuwe Hofpoort Ziekenhuis, waar hij eveneens lid is van de audit commissie. Verder is hij lid van de denktank Worldconnectors, lid van de Raad van Advies van de Stichting laluz en lid van de adviescommissie van Social Enterprise Nederland.
54
Adres Triodos Groenfonds NV Nieuweroordweg 1 Postbus 55, 3700 AB Zeist Telefoon 030 693 6511 (informatie & advies) Telefoon 030 693 6500 (algemeen) www.triodos.nl
Colofon Triodos Groenfonds NV Jaarverslag 2012 Oplage 1.000 exemplaren Verschijning Maart 2013 Tekst Triodos Bank, Zeist Grafisch ontwerp Michael Nash Associates, Londen Lay out Via Bertha, Utrecht Fotografie Pieter van den Boogert, Amsterdam Drukwerk Drukkerij Pascal, Utrecht Voor reacties of vragen over dit verslag kunt u contact opnemen met Triodos Bank. Dit verslag is ook beschikbaar en te downloaden via: www.triodos.nl
55