094 TOM WOUDA
‘WIJ VERKOPEN DROMEN’
beeld ANP
TEKST
095 FERRARI
Hoewel steeds meer nieuwe rijken zich een Ferrari kunnen veroorloven, wordt de productie van deze bolides juist verlaagd. Is Ferrari-baas Luca di Montezemolo wel goed bij zijn hoofd? ‘Net als een knappe vrouw moet een Ferrari het waard zijn om naar te verlangen.’
M
Maranello, heilige grond voor autoliefheb bers. Vergeet de Via Monte Napoleone in Milaan of het Uffizi in Florence, dit is de plek waar echte schoonheid vandaan komt. En dat terwijl het eigenlijk helemaal geen mooi dorpje is. De drommen toeristen die door de straten slenteren, vaak voorzien van een rood petje of T-shirt, maken het aanzien er ook al niet mooier op. Toch is Maranello de moeite waard. Bijvoorbeeld als u zich concentreert op Ferrari’s historische fabriekstoegangspoort aan de Via Abertone Inferiore, of als u pasta gaat eten in Ristorante Montana. Het restaurant van ‘mama Rossella’ is een soort kantine voor zowel coureurs als medewerkers van het automerk en hangt vol fraaie memorabilia, zoals helmen, overalls en gesigneerde foto’s van alle helden van toen en nu. Helaas is de misschien wel mooiste afdeling op het fabrieksterrein gesloten voor het publiek. Bij Ferrari Classiche worden vanuit de hele wereld klassieke, vaak tientallen miljoenen euro’s kostende Ferrari’s ingevlogen om te
worden gerestaureerd en onderhouden. De geschiedenis van Ferrari begint in 1947 als Enzo Ferrari, bijgenaamd Il Commen datore, straatauto’s begint te maken. Daar voor runde hij een raceteam met Alfa Romeo’s, maar na een conflict met zijn broodheer begint hij voor zichzelf. De straatauto’s worden aanvankelijk ook enkel gemaakt om de activiteiten van het race team te financieren. Het logo met het stei gerende paard is dan al een begrip; het komt van een heroïsche Italiaanse piloot, die het in de Eerste Wereldoorlog op zijn vliegtuig had geschilderd. Omdat het geluk zou brengen, kwast Enzo het eerst op zijn Alfa’s en later op zijn eigen Ferrari’s. Vooral in de jaren vijftig en begin jaren zestig kent Ferrari een onstuimige groei. Mede omdat op het circuit vele successen worden geboekt, wil iedereen die maar een beetje vermogend is graag in zo’n wagen worden gezien. Daarna raakt het merk ech ter in verval, waarop in 1969 Fiat-familie Agnelli zich inkoopt. Zij zijn het die in
beeld Contour/Getty Images
096
097 FERRARI
1973 Luca di Montezemolo aan boord halen om het raceteam een nieuwe impuls te geven. Begin jaren negentig wordt hij zelfs gevraagd het stuur van het hele merk in handen te nemen.
Merchandise Het kantoor van Di Montezemolo bevindt zich midden in de fabriek. Achter zijn bu reau staan talloze kentekenplaten, trofeeën en souvenirs die allemaal de historie van Ferrari ademen. Di Montezemolo (66) ziet er sprezzature uit, tot in de puntjes ver zorgd. Wanneer hij Engels spreekt, valt vooral zijn Italiaanse tongval op, wat alleen maar bijdraagt aan zijn charmante voorkomen. Maar dat er onstuimig Italiaans bloed door zijn aderen stroomt, blijkt als we beginnen over de dames en heren poli tici die de straten liever gevuld zien met saaie, milieuvriendelijke auto’s dan met de droomwagens uit zijn stal. ‘Wanneer ik politici tekeer hoor gaan over auto’s, vooral over krachtige sportauto’s, dan ben ik op recht verbaasd. Ze vergeten wat onze sector oplevert en wat de schatkist aan inkomsten misloopt als onze omzet daalt. Het zorgt ervoor dat de publieke opinie over auto’s in het algemeen ronduit slecht is.’ Ondertussen laten echte petrolheads zich natuurlijk niet leiden door zaken als uit stoot en lage bijtelling, weet ook Di Monte zemolo. ‘Onze grote kracht is dat wij niet
zomaar auto’s verkopen, wij verkopen dro men.’ En in steeds meer landen zijn mensen in staat die dromen te verwezenlijken. Ferrari zou moeiteloos de productie kunnen opschroeven, zoals ook Lamborghini, RollsRoyce en Bentley dat doen. Maar Ferrari koos er in 2013 juist voor minder auto’s te leveren; 6922 om precies te zijn. Een terug val van vijf procent. ‘Door die exclusiviteit handhaven wij onze speciale positie’, ver klaart Di Montezemolo zijn strategie. ‘Dat heb ik van Enzo Ferrari geleerd. Door min der auto’s te maken, overspoelen we de markt niet en worden onze gebruikte auto’s ook aantrekkelijker. Net als een knappe vrouw moet een Ferrari het waard zijn om naar te verlangen en op te wachten.’ Deze op het eerste oog merkwaardige stra tegie blijkt wonderwel te werken. De totale omzet in 2013 steeg met vijf procent tot 2,3 miljard euro, het bedrijfsresultaat pluste zelfs negen procent tot 364 miljoen. Een deel van die stijging komt voort uit het verregaande personalisatieprogramma: klanten kunnen hun nieuwe speeltje in toenemende mate naar eigen smaak vormgeven. Kool stofvezel spiegels, contrasterende stiksels in het interieur of een op maat gemaakte kofferset? De Italianen maken het graag voor u, zolang u de vorstelijke prijzen maar betaalt. Verder heeft het merk een giganti sche merchandiselijn, zijn er wereldwijd meer dan vijftig Ferrari-winkels te vinden,
‘ZE VERGETEN WAT ONZE SECTOR OPLEVERT EN WAT DE SCHATKIST AAN INKOMSTEN MISLOOPT ALS ONZE OMZET DAALT’
098 250 GT SWB GEWOON DE A L L E R M O O I S T E . P U N T.
275 GTB EEN ZEER GE WILDE COUPÉ, MA AR DE SPIDER IS VEEL E XCLUSIE VER. EEN VA N D E T I E N S P I D E R S W E R D VORIG JA AR AFGEHAMERD O P $ 2 7, 5 M I L J O E N .
125 S DE EERS T E FERRARI DIE ENZO’S E I G E N N A A M D R A A G T. 2 5 0 G T O D E A L L E R D U U R S T E A U T O O O I T. SLECHTS 39 E XEMPL AREN GEPRODUC E E R D , G E S C H AT T E W A A R D E B E D R A A G T NU MEER DAN € 40 MIL JOEN.
1947
1952
1957
TIPO 500 DE AUTO WA A RME E DE S CUDE RI A ME T ALBERTO ASCARI DE EERSTE WERELDTITEL IN D E F O R M U L E 1 V E R O V E R T.
1959
1962
D AY T O N A S A M E N ME T DE L AMBOR GHINI MIUR A DE AUTO VOOR DE BE TERE R O K K E N J A G E R S VA N DIE TIJD.
1964
1968
250 CALIFORNIA DE U LT I E M E F L A N E E R A U T O , M I T S H E T N I E T R E G E N T.
1969
1970-1979 GEEN MOOIE FERRARI’S G E M A A K T.
DINO VERNOEMD NA AR ENZO’S OVERLEDEN ZOON.
staat er in Abu Dhabi een themapark en in Maranello een museum. Dus ook als u niet over de financiële middelen beschikt om een Ferrari te rijden, kunt u met een ras paard paraderen. Van teddybeertjes tot zonnebrillen en van polo’s tot kinderwa gens – de tijden dat u zoonlief een model auto cadeau deed als eerste kennismaking met Ferrari, liggen ver achter ons. ‘Ferrari is een heel sterk merk. We willen onze dromen voor twee groepen liefhebbers bereikbaar maken. Allereerst hebben we natuurlijk onze klanten, de verzamelaars. Maar daarnaast zijn er onze fans, de tifosi. Dus willen we uitbreiden naar ongeveer zestig winkels en misschien komt er nog een tweede themapark in het Verre Oosten.
Onze best verkopende winkels zijn Abu Dhabi en Macau; dat is het vreemde gevolg van de globalisering’, liet Di Montezemolo eerder weten aan Financial Times. Hoewel het aantal Ferrari’s op de weg dus minder hard groeit, duiken de raspaarden steeds meer op via andere producten.
Nerveuze valetparker Intussen worden de fans natuurlijk geprik keld met nieuwe modellen, die door de echte autofielen echter niet allemaal even spannend worden gevonden. Hoewel de meest doorgewinterde valetparker nog steeds ietwat nerveus in een moderne Ferrari stapt, ontberen veel ontwerpen toch een zekere vorm van ingetogen schoonheid en klasse die er vroeger wel aan kleefde, beseft ook Di Montezemolo. ‘Het is geen geheim dat de Ferrari’s van nu veel meer op elkaar lijken dan vroeger. Om auto’s te produceren die tegelijkertijd zuinig zijn en veel vermogen hebben, moeten ze voldoen aan bepaalde aerodynamische basisprincipes. Daarom is detail belangrijk
voor ons. In dit segment kunnen wij ons daardoor extra onderscheiden.’ Hoe bijzonder en exclusief het merk ook mag zijn, ook Ferrari is niet wars van trends. Hoewel er door het ontbreken van een versnellingspook onmiskenbaar een stuk emotie verloren gaat, is er in het hui dige modellengamma bijvoorbeeld geen handbak meer te vinden. Maar hoe ver gaat Di Montezemolo mee met de markt? Over weegt hij in de slipstream van Porsche met zijn Panamera, Aston Martin met zijn Rapide of Bentley met zijn aanstaande SUV bijvoorbeeld ook in te haken op de kenne lijke behoefte van de klant aan auto’s die sportiviteit koppelen aan praktisch nut? ‘Nee, een klassieke vierdeurssedan of SUV is niet mogelijk. Allereerst zit het niet in
360 MODENA DE MEEST GEPRODUC E E R D E F E R R A R I . WA A R S C H I J N L I J K ZIJN ER VIJF TIEN- TOT T WINTIGDUIZ E N D G E M A A K T, I N C L U S I E F D E S P I D E R .
F 4 0 D E L A AT S T E F E R R A R I D I E D E G O E D K E U R I N G VA N E N Z O KREEG. EEN V8 ME T DUBBELE TURBO EN NUL ELEK TRONICA , E E N G I F T I G E C O M B I N AT I E .
430 SCUDERIA MEDE ONT WIKKELD DOOR MICHAEL SCHUMACHER.
L AFERRARI DE EERSTE FERRARI ME T ‘MILIEUVRIENDELIJKE’ B AT T E R I J E N E N V E E L F 1 -T E C H N I E K .
F 5 0 E E N VA N D E L A AT S T E ANALOGE FERRARI’S. HANDBAK , GEEN ELEK TRONICA EN EEN AT M O S F E R I S C H E V 1 2 .
ENZO VEEL DRAMA EN TOT D E K O M S T VA N DE L AFERRARI D E S P E C TA C U L AIRSTE.
288 GTO BEDOELD ALS H O M O L O G AT I E M O D E L V O O R D E G R O E P B - R A L LY K L A S S E .
1984
1987
LUCA DI MONTEZEMOLO, AANGENAAM! De aristocratische familie Di Montezemolo is aanvankelijk niet blij als zoon Luca met auto’s gaat spelen. Gelukkig beschikt hij, zoals het een telg uit een oud-geldgeslacht betaamt, over een groot netwerk. Hij wordt ‘geadopteerd’ door de Fiatfamilie Agnelli, waar hij onder andere de uitgeverij leidt. Daarnaast is hij in 1990 verantwoordelijk voor de organisatie van het WK voetbal in Italië en is hij ook op eigen titel zakelijk actief. Rond de eeuwwisseling casht hij twintig miljoen euro met de verkoop van parfumhuis Acqua di Parma aan LVMH en met onder anderen Diego Della Valle is hij mede-eigenaar van een hogesnelheidstrein. In 2009 start hij een eigen politieke beweging, maar afgelopen jaar laat hij de verkiezingen schieten, omdat Ferrari al zijn aandacht opeist. Hij verdient daar minstens vijf miljoen euro per jaar. Zijn totale vermogen wordt geschat op enkele honderden miljoenen.
1995
099 FERRARI
1999
599 GTO ‘GRAN TURISMO O M O L O G AT O ’, A L L E E N VOOR SPECIALE MODELLEN ALS DEZE.
2002
ons dna, het past niet bij onze historie. Daarnaast zijn het concepten die beter bij onze concurrenten passen; zij opereren op een veel grotere schaal dan wij. En het is al jaren het segment van Maserati’, zegt Di Montezemolo, die zich op verzoek van de familie Agnelli ook met de ontwikkeling van dat merk heeft beziggehouden. ‘Ik beschouw het als een van mijn grootste professionele prestaties dat Maserati nieuw leven is ingeblazen. Toen ik in 1998 de fabriek voor het eerst bezocht, zag ik alleen maar onkruid en een verdwaalde zwerf hond.’ Inmiddels staat het merk weer geheel op de kaart, onder andere dankzij de komst van de praktische Quattroporte. ‘Destijds hadden we twee keuzes: óf we maken een SUV, óf een klassiek gelijnde sedan. We hadden niet genoeg geld om ze beide te ontwikkelen, dus kozen we voor de Quat troporte, die meer in lijn ligt met Maserati’s traditie.’ Dankzij een grote kapitaalinjectie van moederbedrijf Fiat ligt de ambitie van Maserati op liefst vijftigduizend auto’s per jaar. Met de Ghibli (zie p.118) moeten men
2007
2010
2013
sen uit hun BMW 5 Serie worden gelokt en de SUV, Levante genaamd, komt er ook. Hoewel Ferrari van die technologische ontwikkelingen zou kunnen meeprofiteren, houdt Di Montezemolo die deur gesloten. Hij vindt het niet chic, ziet bijvoorbeeld ook met afgrijzen hoe Porsche zijn ziel verkoopt door mee te liften op de technologie van moederconcern Volkswagen. ‘De nieuwe Macan, de kleine SUV van Porsche, heeft veel meer gemeen met andere SUV’s uit de Volkswagen-stal dan met de traditionele auto’s die in Stuttgart worden gebouwd. Dat is een specifieke keuze die zij hebben gemaakt. Wij zijn een volledig andere weg ingeslagen.’ Noem het eigenwijs, maar juist het onder scheidend vermogen is de basis van Ferrari’s succes, doceert Di Montezemolo. ‘Een van de redenen dat we zo succesvol zijn, is dat we de afgelopen twintig jaar veel hebben geïnvesteerd in productont wikkeling. We hebben elk jaar een nieuw model geïntroduceerd. De FF, een 2+2 gran turismo, heeft ons veel nieuwe klanten
‘IK GELOOF NIET IN PUUR ELEKTRISCHE AUTO’S. HYBRIDEAUTO’S HEBBEN DE TOEKOMST, DAT VIND IK EEN GOEDE COMBINATIE’
100
opgeleverd. Daarom sluit ik een model met vier deuren in de toekomst ook niet helemaal uit. Misschien gaan we meer energie steken in een shooting brake. Uit eindelijk heeft de FF ook wel iets weg van een familieauto; je kunt je vrouw en twee kinderen gemakkelijk meenemen.’ Verder kondigt Di Montezemolo aan in de toe komst meer groene in plaats van rode Ferrari’s te ontwikkelen. De eerste Ferrari voorzien van hybridetechniek is de gelimi teerde LaFerrari, die naast een twaalfcilin der ook een elektromotor aan boord heeft. Slechts 499 stuks worden er gebouwd van deze bolide met de ietwat tuttige naam; de eerste exemplaren zijn eind vorig jaar uit geleverd. Geen uitnodiging ontvangen? Helaas, dan vist u achter het net. Alleen als u een vriend van het huis bent (lees: min stens vijf andere raspaarden in de garage hebt staan, het liefst speciale modellen) wordt u uitgenodigd om er een te kopen. ‘Ik geloof in hybrideauto’s, niet in puur elektrische auto’s. Hybrideauto’s hebben de toekomst, dat vind ik een goede combi natie. Maar vergeet ook niet dat we de
afgelopen vijf jaar de uitstoot al met veertig procent hebben verlaagd, ondanks de toe name in vermogen.’
Formule 1 Maar hoe groen de Ferrari van de toekomst ook zal zijn, oud-rallyrijder Di Montezemolo zal nimmer zijn passie voor de racerij verlie zen. En Ferrari en Formule 1 zijn natuurlijk ook onlosmakelijk met elkaar verbonden. De renstal van Ferrari, Scuderia, verschijnt als enige al sinds het krieken van deze raceklasse, in 1950, aan de start. Aan zelf vertrouwen geen gebrek. ‘Aerodynamica is voor mensen die geen motoren kunnen bouwen’ was lange tijd de zienswijze van Il Commendatore. Na 64 seizoenen prijken er vijftien kampioensbokalen op de schouw, behaald door onder anderen Michael Schumacher, Niki Lauda, Juan Manuel Fangio en Alberto Ascari. In totaal zag de Scuderia 221 keer als eerste de zwart-wit geblokte vlag met klinkende namen als Jacky Ickx, Gilles Villeneuve en Alain Prost achter het stuur. Zowel het aantal overwinningen als het aantal wereldkam-
‘HET IS GEEN TOEVAL DAT FERRARI HET ENIGE TEAM IS DAT KRITIEK KRIJGT WANNEER HET ALS TWEEDE OVER DE STREEP KOMT’
101 FERRARI
DE PRIJZEN
met dank aan Quattroruote
Ferrari California T ong. € 210.000 Ferrari 458 Italia € 249.364 Ferrari 458 Spider € 274.658 Ferrari 458 Speciale € 286.269 Ferrari FF € 351.404 Ferrari F12 € 357.133
pioenschappen is ongeëvenaard en ook met 678 podiumfinishes staat de renstal op eenzame hoogte. ‘Ik geniet van onze domi nantie in de sport’, zegt Di Montezemolo. ‘Enerzijds zorgt de sport voor ontzettend veel plezier en versterkt het ons tempera ment, maar aan de andere kant zorgt het ook voor heel veel spanning, omdat je elke twee weken bent overgeleverd aan het oordeel van de hele wereld. Word je twee jaar geen kampioen, dan vergeet iedereen direct dat je dat de voorgaande vijf jaar wel bent geweest. Of je dan als tweede of twin tigste finisht, maakt niet meer uit. Ons doel is zo snel mogelijk weer te gaan winnen. Het is natuurlijk geen toeval dat Ferrari het enige team is dat kritiek krijgt wanneer het als tweede over de streep komt.’ Wat Di Montezemolo betreft wordt het dus wel weer eens tijd dat er een scharlaken rode bolide tot kampioen wordt gekroond. Kimi Räikkönen was in 2007 de laatste Ferrari-coureur die gelauwerd werd, maar gooide eind 2009 de handdoek in de ring wegens een gebrek aan motivatie. Pijnlijk:
tijdens de Grand Prix van Maleisië werd de race stilgelegd vanwege de harde regenval. Alle coureurs bleven in hun auto op de grid wachten tot de lichten weer op groen gingen, maar de Fin zat al lekker aan een ijsje in de hospitality-tent van het team. Inmiddels heeft Räikkönen er weer zin in, want dit seizoen rijdt hij naast Fernando Alonso als vervanger van Felipe Massa, die na acht seizoenen werd bedankt voor bewezen diensten. ‘Ik denk dat dit rijders duo meer uitgebalanceerd en volwassener is, al kan uiteindelijk maar één coureur de titel winnen. Ik vind Alonso de betere racer; kijk maar naar het feit dat hij afgelo pen seizoen in een mindere auto tweede in het kampioenschap werd. Nu verdient hij het om wereldkampioen te worden. We zullen er alles aan doen om hem de beste auto te geven. Räikkönen is in staat races te winnen en punten weg te snoepen bij concurrenten. Beiden zijn volwassen man nen die precies weten wat Ferrari van hen verwacht, dus ik ben ervan overtuigd dat ze zo goed mogelijk zullen presteren.’
