Dág boeken, werkboeken en schriften voor rekenen, taal en begrijpend lezen. Leerlingen van basisschool de Delta in Assendelft werken met tablets. “Leerlingen zien nu meteen of ze een opgave goed of fout hebben gedaan. Directe feedback werkt veel beter.” Tekst Rob Voorwinden Beeld Fred van Diem
16
Onderwijsblad06
23 maart 2013
De Delta is klaar voor de toekomst
Tablet maakt boeken overbodig 23 maart 2013
Onderwijsblad06
17
“Goedemorgen jongens! Vandaag gaan we oefenen met de tiensprong. Wie weet wat dat is?” Er gaan een paar vingers omhoog in de klas van Monica Staal, leerkracht op basisschool de Delta in Assendelft. “Steeds tien erbij of tien eraf – prima! Pak jullie tablets maar vast.” De leerlingen openen hun mini-tablets (die een halve slag kleiner zijn dan de meer gangbare grotere broers) die klaarliggen op de hoek van hun tafeltjes, en zetten ze aan. Ondertussen heeft Staal een winkel met winterkleding op het digibord gezet – een vast onderdeel van de methode de Wereld in getallen. Na wat uitleg beginnen de kinderen aan de sommen op hun tablets. Op deze skibroek krijg je dertig euro korting. Hoeveel kost hij dan? En hoeveel kosten de broek en de wanten samen?
Mediawijs Afgelopen januari hebben alle leerlingen van groep 4 de tablet gekregen. De ondertitel van de Delta is ‘School voor de toekomst’, en daar passen tablets natuurlijk prima bij. “We leven steeds meer in een digitale wereld”, zegt directeur Babs Schipper. “Dus is het belangrijk dat leerlingen al snel digitaal vaardig en mediawijs worden.” De Delta ging in zee met het jonge bedrijf Snappet, dat tablets én de bijbehorende software levert voor het basisonderwijs. De software sluit nauw aan bij de belangrijkste lesmethodes. Soms wordt daarbij samen-
Dashboard
gewerkt met de educatieve uitgevers, maar
Alle tablets staan in verbinding met de
het kan ook zonder. Bij de Wereld in getallen zien de leerlingen op hun tablets bijvoorbeeld ook een winkel met winterkleding, maar dan een andere dan de officiële methode op het digibord laat zien. En de sommen wijken ook net even af van die in de officiële werkboeken.
Feedback De leerlingen merken daar echter niets van,
‘Tablets zijn bijzonder geschikt voor kleuters: gewoon het scherm aanraken en gáán’
computer van Staal, die op haar dashboard direct de vorderingen kan zien. Leerling Danny is bijvoorbeeld al bij som negen, terwijl zijn buurmeisje pas bij som vier is. Ook kan de leerkracht precies zien wie welke sommen fout of goed maakt, of wie meerdere pogingen nodig heeft om het juiste antwoord te vinden. “En als ik merk dat er bij één bepaalde som vaak een fout antwoord wordt gegeven, kan ik de les even
en rekenen er niet minder hard door. Een
stilleggen om het nog eens uit te leggen”,
van de pluspunten van de tablets is dat leer-
legt Staal uit.
lingen direct feedback krijgen, vindt leer-
“De tablets geven veel rust in de klas”, vindt Staal. “Bij de Wereld in getallen heb-
kracht Staal. Wie een som maakt, krijgt daarna meteen een groene krul of een rode
of fout was, als Monica Staal de werkschrif-
ben de leerlingen een ‘omkeerboek’: als ze
streep te zien en de mogelijkheid om een
ten had nagekeken. “Directe feedback werkt
even niet verder kunnen met de opgaven,
fout te verbeteren. Vroeger – nou ja: enkele
toch veel beter. Want de volgende dag zijn
keren ze het boek om en gaan verder met
weken geleden dus – kregen de leerlingen
we vaak alweer bezig met een nieuw onder-
hun weektaak. Maar dan moeten ze toch
pas een dag later te horen of een som goed
werp.”
hun laatjes weer openen om een ander
18
Onderwijsblad06
23 maart 2013
schrift te pakken. Op de tablet hoeven ze alleen hun weektaak maar aan te klikken.”
Kedéng Een leerling die even ergens anders moet gaan zitten, legt de tablet op zijn stoel en sjouwt daarmee de klas door. “Pas op”, zegt Staal. “Als hij van je stoel valt, is het: kedéng.” En dat betekent een strop van 150 euro voor de school, want dat is de eenmalige borg die de Delta per tablet moet betalen. Verder vallen de kosten van de tablets erg mee, vindt directeur Schipper. “We huren de tablets voor 50 euro per kind per jaar. Dat haal je er wel uit, want je hoeft geen werkschriften meer te kopen bij je methodes.” De ouders betalen overigens niets extra’s: een school mag nu eenmaal geen ouderbijdrage vragen voor zaken die bij het reguliere onderwijs horen. De leerlingen gebruiken de tablets niet alleen bij rekenen, maar ook bij spelling en taal. Vanaf groep 4 ‘reizen’ de tablets met de leerlingen de school in. Volgend jaar krijgen de nieuwe leerlingen van de groepen 4 een tablet, en gebruiken de huidige leerlingen ze in groep 5. Daarna in groep 6, enzovoort.
Babs Schipper,
Opvallend is dat het bedrijf Snappet is begonnen om tablets en software voor groep 4 uit te brengen, in plaats van groep 3. “In groep 4 is de basis voor taal en rekenen al gelegd”, zegt directeur Schipper van
‘Schrijven?! Blokletters zijn voldoende’
directeur de Delta
de Delta. “Dat is een relatief veilige groep
Het was maar één zinnetje, in het NOS Journaal over de Delta: ‘De kinderen leren
om met tablets te beginnen.” Tablets voor
alleen nog schrijven in blokletters.’ Dat heeft de school geweten. Er verscheen
groep 3 staan later op het programma, als er
een column in het Financieele Dagblad dat de school ‘het handschrift van de leer-
meer ervaring met deze nieuwe manier van
lingen afpakt’, de column kreeg veel bijval op internet. Directeur Babs Schipper
lesgeven is opgedaan.
van De Delta reageert: “Het klopt dat leerlingen hier alleen nog leren schrijven in blokletters. We werken met de methode Schrijven leer je zo!, die ook op veel
iPads
andere scholen al wordt gebruikt, dus zo uitzonderlijk is het niet. Verder hebben
Op de Delta wordt ook geëxperimenteerd
we ons natuurlijk eerst goed afgevraagd of onze leerlingen nog vloeiend, dus aan
met andere tablets, zoals iPads. Er circuleert
elkaar, zouden moeten leren schrijven. Volgens ons niet. Want wanneer gaan ze
een aantal iPads door de school, in groep
dat later nog doen? Twintig jaar geleden werd er nog wel eens om een handge-
5 worden deze bijvoorbeeld ingezet bij het
schreven sollicitatiebrief gevraagd, maar dat is nu echt niet meer aan de orde. En
aanleren van het gebruik van hoofdletters.
op de meeste scholen voor voortgezet onderwijs is het al verplicht om je versla-
Elk groepje leerlingen krijgt dan één iPad,
gen en je opdrachten digitaal in te leveren. Dus moeten we de leerlingen alleen
waar de leerlingen om de beurt mogen wer-
nog vloeiend leren schrijven om hun boodschappenbriefjes te maken? Ook niet,
ken op een spellings-app die over hoofd-
want die zetten ze gewoon in hun telefoon. Daarom hebben we besloten om het
letters gaat. De andere leerlingen werken
niet meer aan te bieden. Dat levert een heleboel tijdwinst op – tijd die we nu aan
ondertussen in hun schriften.
andere nuttige zaken kunnen besteden. Zo maken de leerlingen nu elke week een
Ook in de kleutergroepen gebruiken de kin-
opstel. In blokletters, ja. Ach, en die commotie zal wel overgaan. Toen de kroon-
deren iPads. “Tablets zijn bijzonder geschikt
tjespen eruit ging, leidde dat vast ook tot een storm van protest.”
voor kleuters”, zegt Schipper, “omdat er geen letterkennis en kennis van het g 23 maart 2013
Onderwijsblad06
19
iPad, Android of Windows 8? De bekendste tablet is uiteraard de iPad, die draait op het besturingssysteem van Apple. Daarna kwam de Android op de markt, en sinds kort zijn er ook tablets die draaien op Windows 8. Op basisschool de Delta worden tablets in een netwerk gebruikt, wat een nieuwe ontwikkeling is. Op de meeste scholen worden tablets nog stand alone ingezet. Een klas heeft dan een aantal tablets, die rouleren tussen de leerlingen. De kinderen kunnen dan om de beurt met apps bepaalde zaken oefenen, zoals woordenschat of rekentafels. Voor de iPads is het grootste aantal educatieve apps beschikbaar, maar Android is bezig met een flinke inhaalslag. Er zijn officiële apps van de educatieve uitgeverijen, maar ook heel goede, zelfgemaakte apps. Vraag vooral aan collega-leerkrachten wat hún ervaringen zijn.
toetsenbord voor nodig is. Gewoon het
gen zal de basisschool niet meer doorlopen
daarom stiekem in zijn laatje wilde houden
scherm aanraken en gáán.” Daarnaast staan
met boeken en schriften voor de vakken
om er de volgende dag verder aan te wer-
er in elke klas ook nog wat gewone compu-
rekenen, taal en begrijpend lezen.” Leer-
ken. “Met het dashboard kan ik nu precies
ters of laptops, waar de leerlingen kunnen
kracht Staal vindt dat prima. “Ik was aan
zien hoe ver iedereen is en waar elke leer-
werken met de standaard-oefensoftware van
het einde van de dag altijd aan het tellen
ling moeite mee heeft, zodat ik meteen kan
de lesmethodes.
of ik alle schriften had gekregen om na te
ingrijpen. Daar wil ik graag mee doorgaan.”
Directeur Schipper heeft hoge verwachtin-
kijken.” Want er was altijd wel een leerling
H
gen van de tablets. “Deze generatie leerlin-
die zijn opdracht niet af had, en zijn schrift
Tablets? Blijf op de hoogte via AObtweets Leuke educatieve app ontdekt waarmee je leerlingen aan de gang kunnen? Horen wat collega’s op andere scholen met tablets doen? Komende week tablet-week op AObtweets. Volg AOb op twitter en praat mee. #Onderwijsblad Leerkracht Monica Staal: “De tablets geven veel rust in de klas.”
20
Onderwijsblad06
23 maart 2013
