058 Paul van Riessen
BEELD
vincent van gurp
Wat gebeurt er als je als goudeerlijke ondernemer opeens wordt vervolgd wegens grootschalige fraude? Vier ervaringsdeskundigen met witte boorden en een besmeurd rechtvaardigheidsgevoel over de smerige trucs van ‘de domme apen van de Fiod’, incapabele rechters, de eindeloze weg naar rehabilitatie en het bizarre bestaan in de bak. ‘Ze stopten me in de cel van slobodan milosevic. En ze deden ook nog alsof dat een hele eer was.’
styling Evelien Reich • met dank aan Nationaal Gevangenismuseum
TEKST
m.m.v. Oger, The English Hatter, Repeat, Salvatore Ferragamo, Montblanc
059 fiod in de fout
060
A
ls advocaat gespecialiseerd in financieel strafrecht zou Chris Koers toch moeten weten hoe het spel wordt gespeeld, maar als ze hem in de vroege ochtend van 6 april 2006 met twaalf man van zijn bed lichten, weet hij toch niet wat hem overkomt. Machteloos moet hij toezien hoe zijn huis overhoop wordt gehaald, al kan hij een gniffel niet onderdrukken als ‘die domme apen van de Fiod’ zijn kluis over het hoofd zien en bovendien vergeten zijn adressenboekje en telefoon te confisqueren. ‘Dat is toch het eerste wat je meeneemt? Ze zijn nota bene de hele dag met mijn huis en kantoor bezig geweest. Al die tijd zat ik
‘er zitten allemaal randdebielen die constant aan het gillen zijn. Een gekkenhuis, dat is het’ met de officier van justitie in mijn werkkamer. Ik rookte toen nog en heb hem een heel pakje sigaretten in zijn gezicht geblazen. Hij stikte er zowat in. Ik kende hem wel; als advocaat heb ik de rechtbank weleens verteld dat hij een knoeier is. Dat vond ’ie toen niet leuk. Dit voelde voor hem duidelijk als revanche.’ Koers wordt ervan verdacht als lid van een criminele organisatie betrokken te zijn bij de handel van driehonderdduizend erectiepillen. Ook zou hij de vermeende opbrengst, twaalfenhalf miljoen euro, hebben witgewassen. Een krankzinnige aantijging, weet hij. Tegelijkertijd realiseert hij zich direct dat het wel even zal duren voordat zijn naam weer gezuiverd is. ‘Na drie dagen bepaalt de rechter-commissaris of je voorarrest wordt verlengd. Jammer genoeg ben je bij voorbaat kansloos. De Fiod heeft namelijk een heel sterke tactiek: men zit met twintig, dertig man volcontinu papier te produceren. Zo’n rechtercommissaris kan dat in z’n eentje natuurlijk nooit behappen en denkt dan: na mij de zondvloed. Echt, in de praktijk heeft die man geen enkele functie meer, anders dan dat je
Chris Koers (61) jaar cel, volgt in hoger beroep volledige vrijspraak claim van het met negen advocaten op 2,4 miljoen euro, ‘exclusief advotwee na grootste kantoor van het caatkosten en vergoeding voor noorden verdenking Witwassen mijn tijd in de cel’ tip ‘Je moet van 12,5 miljoen euro, lid van achterover hangen en je schikken in een criminele organisatie voorje lot. Al mag je soms best je tanden laten zien. Een medeverdachte zei arrest 3 maanden vrijspraak Na een eerste veroordeling tot twee eens tegen een man van de Fiod dat diens snor en baard hem afleidden, omdat die hem erg aan een vrouwelijk geslachtsorgaan deden denken. De dag erop had diezelfde rechercheur zich keurig geschoren’ gearresteerd 6 april 2006
was toen Advocaat en oprichter
eindelijk het proces-verbaal mag lezen. En je dus te weten komt wat nou precies de verdenkingen zijn.’ Met voldoende stof tot nadenken wordt Koers weer in het arrestantenbusje geduwd en na een paar tussenstops – met de bijbehorende, vernederende visitaties – overgebracht naar de penitentiaire inrichting Scheveningen. Een pesterij, stelt hij. Er is immers nauwelijks een gevangenis te vinden die nóg verder van zijn woonplaats Roden vandaan ligt. De eerste drie weken mag de tot die tijd hoog aangeschreven strafpleiter alleen contact hebben met zijn advocaat en wordt hij in het blok bij de isolatiecellen geplaatst. ‘Daar zitten allemaal randdebielen die constant aan het gillen zijn. Eigenlijk horen die idioten daar helemaal niet. Een gekkenhuis, dat is het.’ Als Koers eindelijk naar een gewone vleugel wordt over geplaatst, komt hij daar verschillende oud-cliënten tegen. Ze verlenen hem credibility in de groep, dus wordt hij met rust gelaten. ‘Een enorme neger, met meer lood dan hersenen in z’n kop’, regelt de rest. In ruil voor wat juridische bijstand zorgt hij er bijvoorbeeld voor dat de telefoon vrij is als de nogal iele Koers wil bellen en ook weet hij af en toe de hand te leggen op wat extra cupjes jam en doosjes hagelslag. Koers aanvaardt een baantje bij de houtwerkplaats. Daar timmert de man die voorheen een uurtarief van driehonderd euro hanteerde voor twee euro per dag konijnenhokken en tuinhekjes. Soms mag hij achter een machine staan, dan verdient hij twee dubbeltjes meer. ‘Binnen de gevangenis was het een relatief leuke afdeling. We werkten met hamers, beitels en nietpistolen, dus daar lieten ze geen agressieve gekken los.’
Alleen geen moord Ook Han Vermeulen krijgt in ‘zijn’ gevangenis, aan de Amsterdamse Havenstraat, de vraag of hij zin heeft in een baantje. De ooit zo gevierde beurshandelaar vertikt dat. ‘Je moet je gevoel van eigenwaarde behouden. Dat doe je niet door voor een fooi potjes in dozen te pakken.’ De man die als hoofdverdachte in de Clickfondsaffaire op de voor pagina’s van de kranten wordt aangeduid als Han V., zoekt liever andere manieren om zijn cel te ontvluchten. ‘Ik ging elke week naar de kapper; die zesenhalve euro kon er nog wel af. En ik ging sporten. Niet omdat ik dat zo leuk vind, maar omdat ik daarna mocht douchen. Voorheen deed ik dat twee keer per dag, hier mocht het nog maar twee keer per week. Overigens wel gewoon in een cabine, hoor, geen Amerikaanse toestanden. Verder consulteerde ik een psychiater. In eerste instantie ook om weer even de cel uit te zijn’, zegt Vermeulen, die verder een beschermheer vond in een grote, kale vent. ‘Die was tweeënhalf keer zo breed als ik. Bij onze eerste ontmoeting zei hij: “Als je lastiggevallen wordt, kom je maar naar mij.” Een prima kerel. Deze John was ook de enige die zei dat hij terecht vastzat. Ieder ander riep dat hij niks had gedaan. Maar ja, hij kon moeilijk ontkennen toen bij hem
061 fiod in de fout
Chris Koers
062
thuis tachtigduizend xtc-pillen tevoorschijn kwamen.’ Dat hij zich ooit met dit slag mensen zou omringen, kwam voor Vermeulen als een volslagen verrassing. Hij dacht zelfs even dat het een collegiale grap was toen ze hem op
‘ik had maar gewoon mee te werken, wilde ik niet minstens tot kerst vast blijven zitten’ vrijdagmiddag (‘Om zeven over half vier’) van de beursvloer plukten. ‘Ik heb er echt om staan lachen. Pas toen ik op het politiebureau van Hoofddorp mijn das en riem moest inleveren en ze mijn veters wilden, begon ik de ernst van de zaak in te zien’, aldus Vermeulen. ‘Ze hadden het over beursfraude, maar in de tenlastelegging stond zo ongeveer alles behalve moord’, vat hij de aanklacht tegen hem samen. Vier dagen wordt Vermeulen verhoord, dan krijgt hij van de ondervragers van de Fiod te horen dat ze hem niet meer nodig hebben. Wat hun betreft mag hij gaan. ‘Later kwam ik een van die kerels tegen in de kroeg. Hij vertelde mij dat hij ander werk is gaan doen, omdat hij het niet kon aanzien dat ik van justitie wél moest blijven zitten. Gelukkig heb ik een sterk karakter. Ik wist: we
Wat te doen als de Fiod op de stoep staat? ‘Het eerste uur is bepalend voor de verdere loop van het proces’, zegt Mark Hendriks, partner bij Jaegers & Soons advocaten-belastingkundigen. ‘Een bezoek van de Fiod komt plotseling en altijd ongelegen. Mensen zijn niet voorbereid en denken er door zo veel mogelijk mee te werken ook snel vanaf te zijn. Niets is minder waar. Zo’n opstelling leidt vaak tot fouten die later niet meer te herstellen zijn.’ Een paar belangrijke tips van Hendriks.
1
‘Vraag altijd direct aan de Fiod-ambte naren wat het doel is van hun onder zoek. Dus wat men komt doen, om welke strafbare feiten het gaat en of u zelf getui ge of verdachte bent. Dat laatste is erg belangrijk. Bent u verdachte, dan hebt u een zwijgrecht. Er bestaat dan geen enkele verplichting tot antwoorden. Als getuige hoeft u ook geen antwoord te geven op vragen van de Fiod, maar pas als u voor een rechter bent opgeroepen.’
3
2
‘Als verdachte kan alles wat u zegt tegen u gebruikt worden. Het is niet erg om – in eerste instantie – een beroep te doen op uw zwijgrecht. Een verklaring afleggen in de veronderstel ling dat u “toch niks te ver bergen hebt”, kan verstrek kende gevolgen hebben. Eens gezegd, blijft gezegd.’
‘Het klinkt als een dooddoener, maar toch: raadpleeg zo snel mogelijk een advocaat. U hebt belangrijke rechten. Een advocaat zal erop toe zien dat die rechten ook worden gerespecteerd door de Fiod. Als het straf dossier eenmaal is vrijgegeven, kan samen met de advocaat worden bekeken wat de beste verdediging is.’
leven in Nederland, dit komt wel goed’, zegt Vermeulen, die verder geen kwaad woord wil zeggen over de Fiod. ‘Die heeft me prima behandeld.’
Tuig van de richel Vermeulen neemt daarmee een afwijkend standpunt in, want de andere ervaringsdeskundigen die we spreken zijn juist woest op de Fiod. Neem Mark van der Poll. De tulpenhandelaar wordt in 2004 gearresteerd met de stelling dat hij niet alleen hoofdverantwoordelijk is voor de ondergang van bloembolleninvesteringsfonds Novacap, maar dat hij ook persoonlijk heeft geprofiteerd van de 85 miljoen euro die beleggers als Cor Boonstra en Willem Sijthoff hebben verspeeld. Terwijl agenten bij hem thuis tot in de vijver toe speuren naar de verdwenen miljoenen, wordt Van der Poll naar het politiebureau in Leiden gebracht. Twee mannen ondervragen hem. ‘In films is er altijd sprake van een good cop en een bad cop. Nou, bij mij waren het allebei slechteriken. Tuig van de richel, dat was het. Als ik erover begin, staat het zweet weer in mijn handen. Ze wilden namelijk helemaal niet opschrijven wat ik verklaarde. En toen ik daar wat van zei, riepen ze dat zij bepaalden wat er op papier kwam te staan, niet ik. De waarheid interesseert hen niet. En ik had maar gewoon mee te werken, wilde ik niet minstens tot kerst vast blijven zitten. Je weet gewoon niet wat je overkomt. Traumatisch was het’, zegt Van der Poll, die onder andere het nachtlampje dat niet uit kan en de alsmaar aanwezige muziek noemt als methoden om hem zodanig te vermoeien, dat zijn weerstand het zou begeven. Dergelijke trucs komen ook de gewezen advocaat Koers bekend voor. ‘Ze deinzen nergens voor terug, schamen zich er zelfs niet voor je familie erin te betrekken. De vrouw van een van de andere verdachten in mijn zaak kreeg te horen dat haar man er al heel lang een vriendin op nahield. Dat hadden ze zogenaamd op de taps gehoord. Dat bleek helemaal niet zo te zijn, maar je kunt je voorstellen dat de explosie aan het thuisfront die man behoorlijk heeft beïnvloed. Bij mij ketsten dat soort dingen af, maar ik heb genoeg grote mannen huilend zien terugkomen van verhoor.’ Van der Poll is nog het meest verbaasd over het feit dat het soms zo achterbaks ging. Als hij eindelijk naar huis mag, denkt hij dat de taxichauffeur gewoon geïnteresseerd is. Dat het een rechercheur van de Fiod is, realiseert hij zich later pas. Het kan hem op dat moment niet eens zo gek veel schelen; hij is allang blij dat de hel die detentie heet voorbij is. Een periode waarin Van der Poll bovendien een hersenbloeding krijgt. Hij verliest de controle over het rechterdeel van zijn lichaam en ook zijn spraak wordt aangetast. Het kost veel moeite om medische hulp te krijgen. Eerst dienen ze hem een gevaarlijke cocktail van medicijnen toe, pas daarna besluit een assertieve cipier dat hij toch echt naar het ziekenhuis moet. Van der Poll komt in Scheveningen terecht en wordt in de cel gestopt waarin
063 fiod in de fout
eerder de wegens oorlogsmisdaden opgesloten Slobodan Milosevic zat. ‘Dat werd verteld alsof het een hele eer was.’ Af en toe wordt hij uit zijn bed en in een rolstoel getild om te worden verhoord en als hij wat kracht heeft herwonnen, mag hij eindeloos rondjes rijden in de kooi die aan zijn cel vastzit. ‘Eigenlijk dacht ik alleen maar: misschien kan ik wel nooit meer hardlopen. Dat deed ik heel fanatiek. Daarmee is die hersenbloeding eigenlijk mijn redding geweest, anders was ik knettergek geworden.’
Surinaamse drugslords Cees van Dormael slaagt er wel in zijn tijd in de cel ongeschonden te doorstaan. Het heeft geen zin je te verzetten, realiseert hij zich als hij op dezelfde ochtend dat Theo van Gogh wordt vermoord, 2 november 2004, in alle vroegte thuis wordt opgehaald. De arrestatie van de ceo en eigenaar van Air Holland is meteen groot nieuws, zeker als bekend wordt dat hij is opgepakt op verdenking van het witwassen van ruim 25 miljoen euro. Dit door een stel Surinaamse drugslords toe te staan als investeerders aan boord van zijn luchtvaartmaatschappij te stappen. ‘Twee jaar nadat ik tien miljoen gulden investeerde en de nieuwe eigenaar werd van het bedrijf, dook de naam Air Holland
al eens op tijdens een huiszoeking in Londen. Toen ik dat hoorde, heb ik daar nota bene zelf melding van gemaakt bij de officier van justitie. Die bedankte me voor mijn belletje en zei dat er geen enkele verdenking was richting het bedrijf of mijn persoon. Vier jaar later werd de zaak alsnog aangezwengeld en werd ik aan het kruis genageld. En wel door mijn grootste concurrent, Martinair, waarvan we net
Mark van der Poll (48) gearresteerd 31 augustus 2004 was toen Bollen-
commissionair verdenking Deelname aan een criminele organisatie, verduistering en valsheid in geschrifte voorarrest 38 dagen vrijspraak In maart 2009 werd het OM niet ontFD opnieuw belasterd. Van der Poll vankelijk verklaard claim In 2012 doet die beschuldigingen af als ‘een bos onzin’. Hij lijkt het OM dit keer kent de rechtbank hem 8800 euro aan zijn kant te kunnen scharen; schadevergoeding toe verbaast dat liet weten niets te doen met de zich Dat hij bij zijn vertrek de cipiers heeft bedankt voor de goede nieuwe aangifte waarvan in het artikel melding werd gemaakt zorgen Werd Half november in het
064
Han Vermeulen
065 fiod in de fout de grootste charterorder ooit hadden afgepakt.’ De echte lobby werd echter gevoerd door KLM, toen niet alleen voor vijftig procent eigenaar van Martinair, maar ook druk doende met de voorbereidingen aan te meren bij Air France. De kapitein van de blauwe vloot wist toen al dat de Europese Commissie daar alleen toestemming voor wilde geven als ze dan enkele lijnen zou afstoten aan een andere, niet-gelieerde Nederlandse luchtvaartmaatschappij. Air Holland dus. Door gebruik te maken van haar krachtige invloed op de politiek en justitie zover te krijgen over te gaan tot de geruchtmakende arrestatie, heeft KLM Air Holland vakkundig kapot gemaakt, stelt Van Dormael. ‘Als ik het zo zit te vertellen, denk ik ook: dit is bijna niet te geloven. Maar het is aantoonbaar waar, geen complottheorie. Kijk, in een bananenrepubliek gaat er weleens een auto voor je vliegtuig staan. En op de een of andere manier kan die pas weg als je honderd dollar uit het raampje gooit. Maar daarmee kun je nog beter leven dan als het op dit niveau is, en het lobbyen heet.’ Hoe doorzichtig de kaart ook is doorgestoken en ondanks – of misschien wel dankzij – het advies van zijn advocaat om er op de zitting zo sjofel mogelijk uit te zien, wordt Van Dormael eind 2006 in eerste instantie veroordeeld. Hij moet een jaar de cel in en krijgt bovendien zes maanden voorwaardelijk aan zijn broek. ‘Dat kwam natuurlijk als een mokerslag aan’, erkent Van Dormael, die twee jaar later alsnog recht hoort spreken. ‘Het hof oordeelde dat ik zelfs meer had gedaan dan nodig om me ervan te ver gewissen dat het geld van de Surinaamse investeerders schoon en wit was. Toch vond het openbaar ministerie het nodig om in cassatie te gaan, maar daarna heeft de Hoge Raad de vrijspraak nog eens krachtig bevestigd.’ Net als Van Dormael moet ook Chris Koers wat de rechtbank betreft de bak in, twee jaar lang zelfs. En ook hij wordt pas in hoger beroep vrijgesproken. Dat is geen toeval, doceert hij. ‘Het was een ontzettend dom vonnis. Ik heb de heren van het gerechtshof ook verteld dat als dit door een stagiair van mij was opgeschreven, ik die meteen een punter zou hebben gegeven. Het zat zo extreem knullig in elkaar; het was duidelijk in een namiddag in elkaar geflanst. Hoe dat kan? De rechtbank had het idee dat ik fout zat, maar kon er alleen de vinger niet opleggen en dacht toen: laat het hof dat dan maar uitzoeken. De rechtbank heeft zich ervan afgemaakt, het was te veel. De Fiod blijft namelijk maar nieuwe ordners aanleveren, in zulke grote hoeveelheden dat dat het hele proces verlamt en beïnvloedt. Weet je, het opsporingsapparaat is zo verrot dat ik er misselijk van word. Ze handelen uit rancune, afgunst en de hang naar macht. Ik heb weleens een teamleider van de Fiod met een heel duur in beslag genomen horloge zien zwaaien en horen zeggen: “Ik heb altijd iedereen te pakken gekregen die ik wilde!” Dan weet je genoeg, hè? Wat ook meespeelt: alles wordt tegenwoordig witwassen genoemd. Als ik bij jou inbreek en ik geef de duizend
euro die ik jat uit in het café, dan is het al witwassen. En dan krijg je dus de Fiod op je dak. Dat is eng, want als onderdeel van het ministerie van Financiën wordt die niet gecontroleerd. En Fiod-ambtenaren worden niet op hun daden afgerekend, ook niet door het OM. Daardoor is het de staart die met de hond kwispelt in plaats van andersom’, zegt Koers voordat hij nog even verder fulmineert
‘Ze willen scoren, altijd. en dus worden er ontlastende stukken achtergehouden’ tegen het OM. ‘Herman Bolhaar, de grote baas daar, zei laatst dat de rechtszaal geen voetbalveld moet zijn. En dat je als justitie soms ook de handdoek in de ring moet durven gooien. Nou, ik kan je vertellen: het is geen voetbalveld, maar een slagveld. De dienst zit vol met mensen die denken dat ze John Wayne zijn, die zich de laatste redders van de beschaving vinden. Ze vormt de achterhoede die nooit zal opgeven. Scoren willen ze, altijd! En dus worden er ontlastende stukken achtergehouden en documenten geantidateerd, of wordt er bijvoorbeeld zonder toestemming getapt. Echt, het is van onder tot boven verziekt.’
Eerherstel Mark van der Poll kwam op zijn beurt zelfs tot de schrikbarende ontdekking dat de Fiod soms letterlijk in opdracht van buitenstaanders werkt. Zo kwamen zijn verklaringen en stukken eerst een paar dagen bij Marco Vrijburg te liggen, niet alleen zijn oude compagnon, maar ook de aanjager van alle verdenkingen. Niet toevallig, want Vrijburg heeft zelf bij de Belastingdienst gewerkt, waarvan de Fiod onderdeel is, en had zich daar populair genoeg gemaakt om ervoor te zorgen dat zijn oud-collega’s Van der Poll op cruciale momenten, bijvoorbeeld tijdens een participantenvergadering, van de straat houden. Gelukkig voor Van der Poll heeft ook de rechtbank geen enkele twijfel over het feit dat Fiod en justitie talloze grenzen hebben overschreden, dus wordt het openbaar ministerie weggehoond en niet ontvankelijk verklaard. ‘Een pyrrusoverwinning van
Han Vermeulen (67) gearresteerd 24 oktober 1997 was toen
Directeur Effectenhuis Leemhuis & Van Loon verdenking ‘Zo ongeveer alles, behalve moord’ voorarrest 47 dagen vrijmocht zijn. Maar toen puntje bij spraak In 2001 wordt het openpaaltje kwam, zei hij toch nee. Daar baar ministerie niet ontvankelijk kan ik nu nog laaiend over worden’ verklaard moeilijkste aspect van zijn detentie ‘Officier claim Kreeg in 2011 ‘als pleister De Graaff had mij beloofd dat ik bij op de gapende wonde’ 690 duihet afstuderen van mijn dochter zend euro schadevergoeding
066
Cees van Dormael
067 fiod in de fout de eerste orde’, noemt Van der Poll dat. ‘Want zij hebben hun werk niet goed gedaan, waardoor ik mijn recht niet kan halen.’ Het liefst was hij tegen de uitspraak in beroep gegaan. Zijn advocaat kon hem maar net tegenhouden. ‘Eigenlijk heb ik daar nog altijd een beetje spijt van.’ Om alsnog zijn gelijk te halen en de wereld ervan te overtuigen dat hij onschuldig is, is hij inmiddels verwikkeld in een schadeprocedure. De eerste slag is verloren; hij kreeg slechts 8800 euro van de geëiste vier miljoen toegewezen. Daartegen loopt nu beroep. ‘Het gaat me niet om het geld, ik wil eerherstel. Als het OM haar excuses aanbiedt, hoef ik zelfs geen cent. Maar daar reken ik niet op, hoor, dat zit niet in hun genen. Zij maken namelijk geen fouten.’ Beursveteraan Vermeulen, die gedurende het proces wel moest toegeven dat hij in Zwitserland een geheim spaarpotje had en een loonbelastinggeschilletje schikte voor 7500 euro, is al wel zover dat hij schadevergoeding in zijn zak heeft. Begin 2011 kreeg hij een kleine zeven ton, net iets meer dan hij tijdens de hele juridische martelgang heeft uitgegeven. De werkelijke schade is echter nog veel groter. ‘Ik vraag me weleens af wat er zou zijn gebeurd als de verkoop van ons bedrijf aan John Fentener van Vlissingen wel als gepland was doorgegaan. Dan hadden mijn drie compagnons en ik enkele tientallen miljoenen guldens gekregen. Nu ontvingen we slechts een schijntje. Het is niet anders; ik wist al snel na mijn arrestatie dat ik stateloos en rechteloos was. Ze hebben een steen in mijn gezicht gegooid. De littekens zul je altijd blijven zien, maar ik heb geen hersenbeschadiging’, aldus Vermeulen. ‘Als je mij voor deze affaire had gevraagd een cijfer aan justitie te geven, zou ik “een zeven” hebben gezegd. Inmiddels is het zo’n grote nul dat ik die niet met mijn armen kan maken.’ Woede probeert de inmiddels bij Aberfeld als vermogensbeheerder werkzame Vermeulen niet meer te voelen, al sluit hij niet uit dat hij de voormalige officieren Henk de Graaff en Joost ‘zal ik nog eens fijn wat kinderporno downloaden’ Tonino ‘een hengst voor hun kop’ geeft mocht hij hen tegenkomen. Hij zal hen in elk geval niet mijden. Zoals hij niemand mijdt of gemeden heeft, ook al dacht de goegemeente dat hij de boel belazerd had. ‘Mijn psychiater zei direct na mijn vrijlating: “Je moet niet vluchten, maar naar dezelfde restaurants gaan als vroeger, naar dezelfde cafés.” Dat was een gouden tip. Het is wel gebeurd dat ik in Amsterdam café Luxembourg binnenliep en iemand riep: “Hé, daar heb je Han V.” Vervolgens zei de barman: “Dat klopt, en als jij daar een probleem mee hebt, ga jij naar buiten, niet hij.” Dat zijn mooie reacties.’
Vergruizen Ook de arrestatie van Chris Koers zorgde voor veel onrust. ‘De Fiod maakt je in sociale zin helemaal kapot. Ze hebben er zelfs een woord voor: vergruizen. Als het even kan, pakken ze je je gezin af, al je zakelijke relaties worden benaderd, al je clubs en verenigingen, ze zorgen voor grote
stukken in de krant, noem maar op. Ik moest bijvoorbeeld mijn positie in het bestuur van de Lions opgeven, want daar zat de directeur van de bank ook in. Diezelfde bank wilde ook ineens van mijn hypotheek af. Ik heb het overleefd, ben geen wrak geworden, maar ik kan me inleven in de mensen die dat wel worden. Want ze pakken alles af, op een manier waar de honden geen brood van lusten.’
‘De Fiod maakt je in sociale zin helemaal kapot. Ze hebben er zelfs een woord voor: vergruizen’ Koers schat zijn schade op zo’n drie miljoen euro. Ook hij probeert die nu te verhalen. ‘Dat kan een langdurige zaak worden, maar ik heb geduld. Plus de kennis en middelen om het heel lang vol te houden.’ Van Dormael, die zijn schade op twintig miljoen euro heeft becijferd, heeft dat niet en twijfelt dan ook nog of die claim ook daadwerkelijk zal worden ingediend. ‘Zo’n zaak gaat dan weer een groot deel van je leven beheersen, dat wil ik niet. Bovendien zeiden alle advocaten die ik heb gebeld: “Stort een tonnetje op mijn rekening, dan ga ik enthousiast voor je beginnen.” Maar dat is dan nog maar het begin, hè. Mijn hele vermogen is in Air Holland gaan zitten, ik heb er zelfs mijn landgoed voor verkocht. Wie weet neem ik wel een Amerikaanse advocaat, die mogen hier wel werken op basis van no cure no pay. Laat in elk geval niet de indruk ontstaan dat ik niet durf of niet sterk sta.’ Van Dormael is inmiddels niet alleen los van de woede die anderen nog wel etaleren, hij is zelfs niet eens cynisch geworden door alles wat hij meemaakte. ‘Ik was het wel, totdat iemand terecht tegen me zei: “Dat moet je niet willen, daar kom je niet verder mee.” Ja, ik ben alles kwijt. Maar ik ben ook rijker geworden. Het was heel louterend om met de complete afbreuk te maken te krijgen, juist als je altijd hebt geprobeerd te groeien en beter te worden. Het klinkt misschien gek, maar ik ben nu eigenlijk gelukkiger.’
Cees van Dormael (58) gearresteerd 2 november
spraak Na in 2006 anderhalf jaar onvoorwaardelijk te hebben gekregen, wordt hij in 2008 door het gerechtshof vrijgesproken. Dat arrest wordt twee jaar later door de hoge raad bekrachtigd claim Twintig miljoen euro. Die procedure moet echter nog aanhangig worden gemaakt meest ontluisterende ervaring ‘Toen ik vroeg of het nou echt nodig was mij in een hok met andere verdachten te zetten, zei de officier van justitie: “Dat hoort erbij, dat doen we om je te breken”’
2004 was toen Ceo Air Holland verdenking Witwassen van ruim 25 miljoen drugsgeld en deelname aan een criminele organisatie voorarrest Bijna zes weken, die hij doorbracht in 22 verschillende cellen. ‘Ik mocht me blijkbaar nergens thuis gaan voelen’ vrij-
