Thuis. tiwos. in de Buurt. jaarverslag

tiwos

Thuis

in de Buurt

’13

ja ar verslag

www.tiwos.nl

Jaar verslag Tiwos

’13

’13

Jaar verslag Tiwos

3

Thuis in de buurt

> Voorwoord jaarverslag 2013

> Hoofstuk 1 Waar staan we voor: Tiwos, thuis in de buurt

> Hoofstuk 2 Waar gaan we voor? Tevreden klanten

8

10

Dat doen we door:

> 2.1 aantrekkelijke woningen met een goede basiskwaliteit te leveren.

> 2.2 keuzevrijheid en voldoende variatie aan te bieden in verschillende marktsegmenten en buurten.

11

> 2.3 een prijs te vragen die in balans is met de kwaliteit van de woning en de draagkracht van de bewoner.

12

> 2.4 een goede kwaliteit van onze dienstverlening.

14

> 2.5 klanten (meer) zeggenschap te geven in en rondom de eigen woning.

14

> Hoofstuk 3 Waar gaan we voor? Kansrijke buurten

10

16

Dat doen we door:

> 3.1 eraan bij te dragen dat de woning, het woongebouw en de directe omgeving schoon, heel en veilig is.

> 3.2 de kwaliteit “het samenleven” te bevorderen: bewoners zijn betrokken,

> 3.3 initiatieven die meedoen, participatie en vooruitkomen in de samenleving bevorderen te ondersteunen.

> 3.4 het (door)ontwikkelen en uitvoeren van beleid rondom bijzondere doelgroepen.

19

> 3.5 een integrale buurtaanpak en versterking van de interne en externe samenwerking.

20

> 3.6 onze bewoners te ondersteunen om vooruit te komen: sociale stijging.

22

hebben begrip voor elkaar en geven elkaar de ruimte.

> Hoofstuk 4 Wat hebben we nodig? Vastgoed

16 17 18

24

Dat doen we door:

> 4.1 ongeveer 25% van de sociale woningvoorraad in de gemeente tilburg te bieden. Ongeveer 8.000 eenheden. 24

> 4.2 doorlopend in de kwaliteit van onze woningen en de samenstelling van ons bezit te investeren, door dagelijks of projectmatig onderhoud maar ook door sloop/nieuwbouw of aan- en verkopen.

24

> 4.3 bij te dragen aan een duurzame wereld, we streven naar een gemiddeld energielabel B voor ons bezit. Tussen 2012 en 2016 isoleren we ongeveer 1200 woningen.

> Hoofstuk 5 Wat hebben we nodig? Een professionele organisatie

28

30

Dat doen we door:

> 5.1 heldere afspraken te maken over taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden.

30

> 5.2 een werksfeer en cultuur te creëren waarin mensen tot hun recht komen.

31

> 5.3 leiderschap en richting te bieden bij de doorvertaling van organisatiedoelen naar afdelings- en individuele doelen.

4

6

> 5.4 goede arbeidsomstandigheden en voorwaarden waarin ruimte is om te leren en te groeien.

31 32

Jaar verslag Tiwos

’13

> Hoofstuk 6 Wat hebben we nodig: Geld

36

> 6.1 Maatschappelijke investeringen

36

> 6.2 Jaarresultaat 2013 ten opzichte van de begroting 2013

43

> 6.3 Waardering bezit 2013

44

> 6.4 Ontwikkeling financiële kengetallen 2013-2018

44

> 6.5 Treasury

45

> 6.6 Vennootschapsbelasting

45

> 6.7 Risicobeheersing en controlesystemen

45

> 6.8 Nevenstructuur

47

> 6.9 Deelnemingen

47

> Hoofstuk 7 Wat hebben we nodig: Partnerschap

Dat doen we door:

> 7.1 een corporatie te zijn die partners en bewoners optimaal betrekt en invloed geeft bij

> 7.2 het partnerschap met bewoners te optimaliseren bij alle onderhouds-, sloop- en nieuwbouwprojecten.

> 7.3 ervoor te zorgen dat onze belanghouders; huurders, partners en de maatschappij,

de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van haar werk en beleid.

weten waar tiwos voor staat.

50 51 52

> 7.4 samen met partners in de stad en de buurt nieuwe samenwerkingsvormen te verkennen om de problemen in de buurten effectiever aan te kunnen pakken.

50

52

> 7.5 vanuit een gedeeld beeld met de maatschappelijk partners in de stad heldere en zakelijke afspraken te maken over de rollen, taken en verantwoordelijkheden in de samenwerking.

> Hoofstuk 8 Verslag van de raad van toezicht

52

56

> 8.1 Algemeen

56

> 8.2 Tiwos

56

> 8.3 Samenstelling en functioneren Raad van Toezicht

56

> 8.4 Integriteit

58

> 8.5 Verslag van werkzaamheden

58

> 8.6 Jaarverslag

58

> 8.7 De toekomst

58

> Kengetallen & feiten

60

> Bijlage Tabellen bij volkshuisvestingsverslag 2013

65

1 Verhuur

65

2 Leefbaarheid

69

3 Vastgoed

70

4 Organisatie

74

> Jaarrekening 2013

77

5

Thuis in de buurt

Inleiding Ook 2013 was geen gemakkelijk jaar voor de corporatiesector.

˘˘

Uiteraard werkten we ook aan de kwaliteit van de voor-

De verschillende heffingen die ons worden opgelegd maken

raad, bv door het uitvoeren van 9.468 reparatieverzoeken,

het er niet eenvoudiger op. We hebben ervoor gezorgd dat

door 157 binnenrenovaties, door groot onderhoud aan 104

Tiwos toch kan blijven investeren in haar maatschappelijke

woningen en de oplevering van 40 eengezinswoningen, 66 appartementen en 19 woonzorg-eenheden.

opgave. Enerzijds door onze inkomsten met de toegestane inkomensafhankelijke huurverhoging te verhogen. Huurver-

˘˘

In de buurten gaan we, soms tegen de heersende stroom

hogingen zijn natuurlijk nooit leuk, maar door die inkomens-

in, onverdroten dóór met onze inzet op leefbaarheid. We

afhankelijk te maken dragen de sterkste schouders tenminste

vinden het belangrijk dat onze mensen dichtbij aanwezig

de zwaarste lasten. Anderzijds door onze kosten te verlagen,

en aanspreekbaar zijn in onze buurten. Zodat leefbaar-

bijvoorbeeld door onze bedrijfslasten terug te brengen. Door

heidsproblemen aangepakt én voorkomen kunnen

minder geld aan onszelf uit te geven, kan er immers meer

worden. Om een indruk te geven: in 2013 kregen we

worden geïnvesteerd in onze opgave.

2.960 meldingen van sociale problemen. ˘˘

We beperken ons daarbij niet tot alleen “schoon, heel en

Het resultaat is dat Tiwos er goed voor staat en de komende

veilig”, maar zetten ons samen met partners ook in voor

jaren stevig kan investeren in de twee hoofddoelen uit ons

sociale stijging. Een mooi voorbeeld is het (ook) sociaal

beleidsplan “Thuis in de buurt” 2012-2016. Het gaat dan om

herstructureren van de Vogeltjesbuurt, waarin wordt

tevreden klanten die ruimte hebben om van hun huis een

gewerkt aan het verbeteren van de maatschappelijke

thuis te maken. En om buurten met perspectief, waar bewo-

positie van de bewoners.

ners zich goed en veilig voelen, kunnen deelnemen aan de maatschappij en hun talenten kunnen ontwikkelen.

˘˘

We startten samen met WonenBreburg, Vieya en de Diamantgroep het project Social Return, waarin we met onze leveranciers afspreken dat zij een deel van de aan-

Hoe we dat in 2013 deden leest u in dit jaarverslag. Ik noem

neemsom inzetten voor werkgelegenheid voor mensen

een paar high-lights:

die moeilijk aan het werk kunnen komen. De eerste

˘˘

De betaalbaarheid van het wonen wordt steeds nijpen-

resultaten zijn er: inmiddels zijn 17 mensen aan het werk

der. Tiwos verhoogt weliswaar de huren, maar stelde in

gegaan.

2013 nieuw huurbeleid vast dat die betaalbaarheid voor

˘˘

onze doelgroepen voorop zet. Het komt erop neer dat

Bij dit alles realiseren we ons dat we er niet voor onszelf zijn.

wij de overgrote meerderheid van onze woningen voor

Tiwos zoekt als maatschappelijke organisatie doorlopend de

huurtoeslagontvangers betaalbaar houden en daarmee

dialoog met haar belanghouders. Zo hielden we in het najaar

dus (lang) niet de toegestane huur vragen. 96,3% van ons

een bijeenkomst waarin we onze beleidskeuzes ter beoorde-

bezit heeft een huur lager dan de huurtoeslaggrens.

ling aan de Tilburgse gemeenschap voorlegden. De conclusies

De betaalbaarheid van het wonen hangt ook voor een

verwerkten we in onze plannen voor 2014.

belangrijk deel af van de energierekening. Tiwos investeerde veel in energiebesparing. Inmiddels hebben we in

Op deze manier hopen wij dienstbaar te zijn aan de stad met

de periode 2010 t/m 2013 794 woningen (van de 1.000 die

en voor wie wij werken. In dit jaarverslag leest u er veel meer

Tiwos voor haar rekening neemt) energetisch verbeterd.

over. Ik ben benieuwd naar uw reactie.

En doen we mee aan het landelijke programma “de Stroomversnelling”, waarvan de ambitie is woningen zo te renoveren dat ze hun eigen energie opwekken.

6

René Scherpenisse Directeur-bestuurder

Jaar verslag Tiwos

’13

Hoofdstuk Hoofdstuk 21

Waar staan we voor?

Waar gaan we voor? Tiwos,Tevreden thuis in de klanten buurt 7

Thuis in de buurt

1 Waar staan we voor: Tiwos, thuis in de buurt In 2012 ging ons beleidsplan Thuis in de buurt! in. Om dit beleidsplan tot stand te laten komen spraken we met huurders, belanghouders, partners en medewerkers over onder meer onze taakopvatting, de belangrijkste opdrachten en de grenzen van ons werkgebied.

Onze doelgroep

Tiwos is er voor bijzondere doelgroepen en huishoudens met lage (midden)inkomens.

Waar gaan we voor: onze hoofddoelen ˘˘

De titel van het beleidsplan geeft meteen aan waar Tiwos voor staat: Tiwos wil dat bewoners zich thuis voelen in hun

thuis te maken. ˘˘

Kansrijke buurten waar bewoners zich goed en veilig

huis, hun buurt en in Tilburg. Bewoners krijgen de ruimte om

voelen, kunnen deelnemen in de maatschappij en hun

van hun huis een thuis te maken. In nauwe samenwerking

talenten kunnen ontwikkelen.

met bewoners en partners werkt Tiwos aan kansrijke buurten waar mensen elkaar kunnen ontmoeten, kunnen meedoen en kunnen vooruitkomen. We helpen mensen niet alleen aan een betaalbaar thuis, maar blijven onverminderd actief in onze buurten.

Visie op onze maatschappelijke positie

Onze kernwaarden

Onze manier van werken is sociaal, dichtbij en gedreven.

Wat hebben we nodig?

Wij geloven dat een goede woning de bodem is in je bestaan. Daarom is ons vastgoed het belangrijkste middel om mensen

Tiwos is een eigenzinnige, zelfstandige maatschappelijke

een kans te geven op een thuis in een kansrijke buurt in

onderneming. Actief in het krachtenveld tussen de overheid,

Tilburg. Maar we kunnen het niet alleen. Naast de kwaliteit

de markt en de lokale gemeenschappen. Binnen die driehoek

en motivatie van onze medewerkers hebben we onze

hebben wij onze eigen verantwoordelijkheid en opvattingen.

partners maar ook de huurders zelf hard nodig om onze

Tiwos staat midden in de Tilburgse samenleving. Wij halen in

doelen te realiseren. En natuurlijk is er ook geld nodig; geen

nauw contact met de lokale gemeenschap actief op wat

plan wordt werkelijkheid zonder financiering en

belanghouders van ons nodig hebben. Die lokale behoefte is

risicobeheersing.

de basis van ons handelen en daarover leggen wij verantwoording af. Wij stellen ons ten dienste van de gemeenschap en willen initiatieven van anderen stimuleren, ondersteunen en faciliteren.

Missie

Onze missie is het uitgangspunt bij alles wat we doen.

Thuis in kansrijke buurten Met bijna ouderwets idealisme zorgen we voor goede, duurzame en betaalbare woningen. Ons uiteindelijke doel is dat mensen in Tilburg kansen krijgen om hun eigen thuis in een kansrijke buurt te maken. Een veilige basis om te groeien en stappen te maken in het leven.

8

Tevreden klanten die ruimte hebben om van hun huis een

Verantwoording

We hebben de doelen uit ons beleidsplan vertaald naar plannen per afdeling, met als focus 2014 en met een lange termijn scope tot 2016. We houden in dit jaarverslag de volgorde van de hoofdstukken in ons beleidsplan aan en leggen daarbij verantwoording af over wat we het afgelopen jaar bereikt hebben en hoe we onze middelen daarvoor ingezet hebben.

Jaar verslag Tiwos

’13

Hoofdstuk 2

Waar gaan we voor? Tevreden klanten 9

Thuis in de buurt

2 Waar gaan we voor? Tevreden klanten die de ruimte hebben om van hun huis een thuis te maken... 2.1 ...dat doen we door

aantrekkelijke woningen met een goede basiskwaliteit te leveren.

2.1.1 Mutatie

binnenrenovaties; uiteindelijk werden 141 binnenrenovaties uitgevoerd voor een bedrag van € 751K. Per stuk voor gemiddeld € 5.329 (begroot was € 5.000). In 2013 troffen we voorbereidingen om binnenrenovaties goedkoper uit te kunnen laten voeren, om zo meer bewoners te kunnen

Nadat een huurder een woning verlaat en voordat een

helpen met een binnenrenovatie. Deze aanpak zal in de loop

nieuwe huurder de woning betrekt, voeren we mutatie-

van 2014 ingaan.

onderhoud uit. Dit biedt Tiwos de mogelijkheid om de woning weer helemaal op te knappen. Afhankelijk van de

Kwaliteitsbeleid

leeftijd en het onderhoudsverleden van de woning, renove-

In 2013 brachten we bij 128 woningen Politie Keurmerk Veilig

ren we keuken, badkamer en/of toilet. Waar mogelijk passen

Wonen (PKVW)-waardig hangen sluitwerk aan bij planma-

we ook energetische maatregelen toe. Wanneer een

tig onderhoud. Ook brachten we zowel bij grootonderhouds-

huurcontract vroegtijdig wordt opgezegd kunnen we zelfs al

projecten als op verzoek van individuele bewoners en bij

rekening houden met de wensen van de nieuwe huurder en

mutatie onder andere cv-installaties, uitbreidingen bij

kan eventuele overdracht gemakkelijker afgestemd worden.

bestaande keukens, een 2e toilet, erfafscheidingen en dubbel

We belonen huurders daarom met 50 euro als ze hun huur

glas aan.

6 weken van tevoren opzeggen. 116 huurders maakten hiervan gebruik in 2013.

2.1.3 Duurzaamheidsbeleid In 2013 is het duurzaamheidsbeleid van Tiwos opgesteld. In

Er waren in 2013 556 ‘geschoonde mutaties’ (424 in 2012). Dat

het beleid zijn uitgangspunten geformuleerd over bestaande

wil zeggen woningen waarvan de huur wordt opgezegd en

bouw en nieuwbouw. Zo kunnen we bij de concrete verta-

die opnieuw verhuurd worden. Het aantal ‘ongeschoonde

ling naar projecten onze hoge duurzaamheidsambities en

mutaties’ ligt veel hoger, namelijk op 788 (dit is inclusief

ambitieuze prestatieafspraken ook waarmaken. Met als

opzeggingen tijdelijke verhuur, verkoopwoningen, te slopen

uitgangspunt dat de huurverhoging niet hoger mag zijn dan

woningen en garages).

de verwachte besparing dragen we bij aan beheersbare en betaalbare woonlasten, zowel nu als in de toekomst. Als de

2.1.2 Onderhoud

investering voor Tiwos rendabel is, vragen we waar mogelijk

Eind december 2013 heeft Tiwos 8.004 verhuureenheden in

een lagere huurverhoging dan de besparing en geven we het

beheer. Natuurlijk moet er bij een deel van deze woningen

voordeel aan de huurder. Begin 2014 wordt het duurzaam-

wel eens wat gerepareerd worden. In 2013 zijn er 9.468

heidsbeleid definitief vastgesteld.

reparatieverzoeken uitgevoerd (er waren er 10.000 begroot). We doen hierbij ons best onze huurders zo goed mogelijk te

In het Convenant Wonen 2010-2015 is afgesproken dat de

helpen en slagen daar (getuige onze service monitor) ook in

Tilburgse corporaties binnen vier jaar 4.000 woningen

met een rapportcijfer van 7,8 (zie paragraaf 2.4.1) voor de

energiezuiniger maken. Van de 1.000 woningen die Tiwos

reparatieverzoeken.

hiervan voor haar rekening neemt, zijn er inmiddels 794 energetisch aangepakt. Daarnaast neemt Tiwos deel aan het

Diverse kwaliteitsverbeteringen

landelijke project “De Stroomversnelling”. In dit project

Als gevolg van de kabinetsplannen moesten we in februari

ontwikkelen 6 corporaties en 4 bouwers gezamenlijk zeer

2013 besluiten het budget binnenrenovatie met 40% te

ambitieuze renovatieconcepten voor zogenaamde “nul op de

korten naar € 785K . Gevolg was dat we vaker en soms tegen

meter” woningen. Als onderdeel van deze conceptontwikke-

ons gevoel in ‘nee’ moesten verkopen. Alleen de urgente

ling wordt in 2014 een woning van Tiwos als prototype

verzoeken voerden we direct uit. Er was budget voor 157

uitgevoerd. Als de ontwikkeling van de concepten is afgerond,

1

zal Tiwos beslissen of de manier van renoveren interessant is 1

10

K= €1.000

om toe te passen op meerdere woningen in ons bezit.

Jaar verslag Tiwos

’13

2.1.4 Verkoopbeleid

In totaal zijn er in 2013 9 woningen verkocht. De gemiddelde

In 2013 is het verkoopbeleid herzien. Uit de evaluatie

verkoopprijs is €156K. Het verkoopresultaat bestaand bezit is

van het verkoopbeleid kwam naar voren dat er weinig

€346K positief. Het verkoopresultaat van de koopgarant

belangstelling van huurders is om hun woning te kopen.

woningen is € 54K negatief.

Ook de belangstelling uit de markt is minimaal. Omdat er nog steeds vele duizenden actieve woningzoekenden zijn en de voorgenomen investeringen door Tiwos zonder verkoop van woningen gefinancierd kunnen worden, is er vanuit het oogpunt van de volkshuisvesting geen reden om sociale huurwoningen te verkopen. De afspraak met de gemeente om 60 woningen per jaar te verkopen is door de crisis achterhaald. Op basis hiervan is besloten

2.2 ...dat doen we door

keuzevrijheid en voldoende variatie aan te bieden in verschillende marktsegmenten en buurten.

om het verkoopprogramma af te bouwen. De lijst met

2.2.1 Woonruimteverdeling Tilburg

koopwoningen is teruggebracht van ruim 800 woningen tot

Sinds 1997 bieden de vier Tilburgse corporaties al samen hun

75 woningen. Alleen woningen in complexen waar bijna alles

woningen aan via één website, Woning in Zicht (WiZ). Het

is verkocht, dure huurwoningen die het nog goed doen in

combinatiemodel dat hierin sinds 2011 aangeboden wordt is

de verkoop en verspreid liggend bezit zijn op de verkooplijst

een doorontwikkeling van het bestaande aanbodmodel en

gebleven.

maakt gebruik van verschillende modules (aanbod, loting,

We willen liever huren dan kopen

per loting of optie worden toegewezen en huizen die de

Brabants Dagblad | woensdag 15 mei 2013 door Johan van Grinsven

eerste die reageert krijgt. Door die verschillende modellen varieert de wachttijd in Tilburg nu van anderhalf tot bijna zes jaar. Het aangepaste systeem is succesvol, want vorig jaar was de maximale wachttijd zeven jaar. Volgens Tiwos-directeur Scherpenisse krijgen vooral starters

Liever huren dan kopen. Die wens hebben steeds meer

op de woningmarkt het steeds moeilijker om zelfstandige

woningzoekenden in Tilburg en omgeving. Dat constateren

woonruimte te vinden. „Omdat iedereen blijft zitten waar hij

woningcorporaties in deze regio. Uit een onderzoek van de

zit, verhuizen steeds minder mensen van een huurhuis naar

gemeente blijkt hetzelfde: het aantal mensen dat wil

een koopwoning.

verhuizen en een huurhuis verkiest, is sinds 2000 niet meer

Zonder die doorstroming komt aan de onderkant van de

zo hoog geweest als het nu is.

huurmarkt niks vrij.” Hij vindt dat woningcorporaties die

Dat heeft alles te maken met de huidige economische crisis,

doorstroming moeten stimuleren. „Ongeveer één op de zes

aldus directeur René Scherpenisse van woningcorporatie

huishoudens hoort eigenlijk niet meer in de sociale huursec-

Tiwos. „Mensen durven grote aankopen als een woning niet

tor thuis, omdat het gezamenlijke inkomen te hoog is. Er zijn

aan. Verder is het voor veel mensen met een jaarcontract of

corporaties die deze mensen naar koopwoningen willen

zzp’ers steeds moeilijker om een hypotheek te krijgen. De

duwen. Wij laten ze zitten, maar vragen meer huur. Door de

koopwoningsector ligt op z’n gat; er is geen doorstroming

hogere huuropbrengst kunnen wij meer investeren in

meer.” Dat levert extra druk op de huurmarkt op. Die wordt

nieuwbouw. Daarnaast geloven wij in gemengde wijken,

nog eens verzwaard doordat woningcorporaties minder

waar mensen uit diverse inkomensgroepen samenleven.”

kunnen bouwen. Omdat de vraag naar huurwoningen

Naast huurverhoging is investeren in nieuwbouw het tweede

toeneemt en het aanbod daalt, zullen er steeds langere

instrument om doorstroming te bevorderen. Scherpenisse:

wachttijden ontstaan, luidt de verwachting.

„Het is tragisch dat juist nu de Nederlandse corporaties

Om desondanks de gemiddelde wachttijd voor een huis niet

samen een huurdersheffing van 1,7 miljard euro aan de staat

te hoog te laten worden, hebben vier Tilburgse corporaties in

moeten betalen. Voor ons komt dat neer op 6,5 miljoen euro

2011 een ander systeem van woningtoewijzing ingevoerd.

per jaar. Een deel van die afdracht verdienen we terug met

Niet meer alleen het simpele ‘wie het langst staat ingeschre-

hogere huren. Maar zeker niet alles. Het zou voor Nederland

ven, krijgt het eerst een huis’ geldt. Er zijn ook woningen die

veel beter zijn als we dat geld zelf kunnen investeren.”

11

Thuis in de buurt

direct te huur en optie). Hierdoor krijgen verschillende typen

verhuurmodellen bedroeg in 2013 6,7 jaar voor het aanbodmo-

klanten met een verschillend zoekgedrag meer maatwerk

del; 1,2 jaar voor het lotingmodel; 2,4 jaar voor direct te huur

aangeboden. Zo kan meer onderscheid worden gemaakt

en 5,6 jaar voor het optiemodel.

tussen spoedzoekers, kritische woningzoekenden en woningzoekenden die zich al ver van tevoren uit voorzorg

2.2.2 Doorstromen naar een andere woning

inschrijven.

Sinds het najaar 2013 passen wij de bestaande doorstroomregeling (WiZ) bij wijze van proef breder toe. Dit om de huurder

De algemene ervaring is dat de beschikbare sociale voorraad

die zich niet thuis voelt in de huidige buurt / woning te facili-

steeds beter wordt toegewezen aan de doelgroep. In 2013 is

teren in zijn verhuisbehoefte.

gewerkt aan een verdere optimalisering van het woonruimtebemiddelingssysteem en de dienstverlening van WiZ. In

2.2.3 Leefstijlen

samenspraak met het Stedelijke Bewoners Organisatie (SBO)

Mensen verschillen. De één zoekt contact met de buren, de

is de leeftijdsgrens waarop woningzoekenden met voorrang

ander verlangt juist naar rust. Als mensen die veel van elkaar

in aanmerking komen voor rollator- en rolstoelgeschikte

verschillen naast elkaar wonen kan dit soms leiden tot

woningen verlaagd van 65plus naar 55plus. Daarnaast is

onbegrip of irritatie

extra aandacht besteed aan communicatie over de werking

Wij willen graag dat onze huurders prettig wonen en tevreden

van het optiemodel omdat dit in de praktijk slecht aan bleek

zijn over hun woonomgeving. We beseffen dat dit eerder het

te sluiten bij de wensen van woningzoekenden. Veel

geval is als mensen min of meer bij gelijkgestemden wonen.

woningen werden geweigerd met leegstand tot gevolg.

Daarom gebruiken we de inzichten en methodiek van het

In 2014 bekijken we of we het optiemodel binnen WiZ

onderzoeksbureau Smart Agent voor de ontwikkeling van

continueren, of dat we de woningen in dit model beter

onze projecten en nemen we de leefstijlen in onze buurtplan-

op een andere wijze kunnen verhuren binnen WiZ.

nen mee. Hierdoor herkennen de mensen die we met deze projecten aantrekken zich ook werkelijk in het project en is de

Inschrijvingen

kans groter dat ze zich thuisvoelen in de buurt.

Op 31 december 2013 stonden er 46.441 woningzoekenden ingeschreven bij Woning in Zicht2, waarvan 12 urgent woningzoekenden. De gemiddelde registratieduur bedraagt 72 maanden. 31 december 2013 stonden er 42 woningzoekenden geregistreerd met extra inschrijfduur. Het totaal aantal door Tiwos toegewezen woningen (exclusief tijdelijke verhuur) was 782.


een prijs te vragen die in balans is met de kwaliteit van de woning en de draagkracht van de bewoner.

De aanbiedingsgraad3 voor Tiwos-woningen in 2013 is ten

2.3.1 Huurprijs

opzichte van 2012 licht gedaald van 1,5 naar 1,4. De mutatie-

Tiwos is er voor de huishoudens tot en met de lagere midden-

graad4 voor Tiwos-woningen is gestegen van 9,8% in 2012

inkomens (< €38.935). We vinden het belangrijk om deze

naar 10,5% in 2013. De geschoonde mutatiegraad is gestegen

doelgroep slaagkansen te bieden tegen redelijke prijzen. We

van 6% in 2012 naar 7,9% in 2013. De gemiddelde wachttijd

hanteren dan ook al jarenlang een gematigd huurprijsbeleid.

voor Tiwos-woningen uitgesplitst naar de verschillende

In 2013 was de werkelijke huur gemiddeld 66,7% van de

5

maximale huur. Daarmee vraagt Tiwos per jaar ruim € 18,5 miljoen minder huur dan wat volgens het WWS-systeem6 als 2

12

Woningzoekenden schrijven zich sinds 2008 in bij het gezamenlijke woonruimteverdeelsysteem Woning in Zicht en niet meer bij de afzonderlijke corporaties. Hierdoor zijn alleen nog de gezamenlijke gegevens van de deelnemende corporaties beschikbaar.

3

Dit is het aantal keren dat een woning aangeboden wordt aan een woningzoekende, voordat de woning ook daadwerkelijk geaccepteerd wordt.

4

Dit is de mutatiegraad voor het bezit excl. kamers, garages, parkeerplaatsen en standplaatsen.

5

Opgeschoond voor verkoop, sloop, ombouw en excl. kamers, garages, parkeerplaatsen en standplaatsen.

maximaal redelijk voor ons totaalbezit wordt beschouwd. We zoeken de balans tussen een voor onze doelgroepen betaalbaar prijsniveau en de vanuit continuïteitsoverwegingen benodigde middelen.

6 Het WWS is een wettelijk vastgelegd systeem om de kwaliteit van een woning uit te drukken in punten. Met dat puntenaantal kan de maximale kale huurprijs vastgesteld worden.

Jaar verslag Tiwos

’13

In 2013 was 82,0% van onze woningen bereikbaar. Dit wil

tie, hoger was dan €33.614. Afhankelijk van het huishoud

zeggen dat deze een huur hebben tot en met € 574,35. Van

inkomen was de huurverhoging per 1 juli 2013 minimaal 2,5%

deze groep valt 19,7% in de huurcategorie goedkoop (een

en maximaal 6,5% (inflatie: 2,5% + 4,0%).Gemiddeld was de

rekenhuur tot en met € 374,44). De gemiddelde huur van de

huurverhoging per 1 juli uiteindelijk 4,01%.

sociale voorraad tot € 681,02 per einde 2013 bedroeg € 461. In het Convenant Wonen7 is met betrekking tot de kernvoor-

2.3.3 Huurcommissie

raad8 afgesproken dat de corporaties gezamenlijk eind 2014

De huurcommissie behandelt onder andere bezwaarschriften

ca. 21.000 woningen beschikbaar hebben met een huurprijs

van huurders tegen de huurverhoging. In 2013 zijn er 38

die gelijk of lager is dan de 1e aftoppingsgrens van de

bezwaarschriften tegen de huurverhoging ingediend (5 in

huurtoeslag (€ 535,91). Wij nemen onze verantwoordelijkheid

2012). Het grootste aantal ging over de inkomensafhankelijke

en garanderen daarin ons aandeel van 4.961 woningen.

huurverhoging. In vier gevallen is de huurder in het gelijk gesteld, in 19 gevallen is Tiwos in het gelijk gesteld, in vijf

2.3.2 Huurverhoging

gevallen is er nog geen uitspraak en in 10 gevallen is het bezwaarschrift ingetrokken.

Tiwos heeft in 2013 gebruik gemaakt van de mogelijkheid om een inkomensafhankelijke opslag op de huurverhoging toe te passen. We doen dit omdat we onze huur in het verleden

2.3.4 Huurbeleid

kunstmatig laag gehouden hebben om wonen betaalbaar

In 2013 is het nieuwe meerjarenhuurbeleid van Tiwos opgesteld

te maken voor de laagste inkomens. Hierdoor vragen wij

op basis van de uitgangspunten die zijn geformuleerd in het

gemiddeld 66,7% van de huurprijs die wij mogen vragen voor

beleidsplan “Thuis in de buurt”. In het meerjarenhuurbeleid

onze woningen. Iedere huurder krijgt dus korting op de huur,

staat de betaalbaarheid van ons woningbezit voor onze

terwijl hoge inkomens dit niet nodig hebben. We hebben van

doelgroep centraal. We proberen de prijs/kwaliteitverhouding

al onze huurders een inkomensverklaring opgevraagd bij de

van onze woningen zoveel mogelijk met elkaar in balans te

Belastingdienst. Deze inkomensverklaring wordt alleen

brengen, en tegelijkertijd voldoende inkomsten te genereren

afgegeven als het gezamenlijk huishoudinkomen over het

voor onze omvangrijke fysieke en sociale opgave. Dit vertaalt

jaar 2011, gerekend over het aantal personen dat per 1 juli

zich in uitgangspunten voor de streefhuurstelling, de jaarlijkse

2013 staat ingeschreven bij de gemeentelijke basisadministra-

huurverhoging en de huurverhoging bij woningverbetering. In het tweede deel van 2013 hebben de makelaars en gebiedsteams vanuit het principe ‘pas toe, of leg uit’ alle individuele

7

streefhuren nagelopen en waar nodig huuraanpassingen

Begin 2010 hebben de Tilburgse woningcorporaties, de gemeente Tilburg en het Stedelijke Bewonersoverleg Tilburg het Convenant Wonen 2010-2014 afgesloten.

8

voorgelegd. Eind 2013 heeft een actualisatie van het meerjarenhuurbeleid plaatsgevonden. De prijsstelling van woningen is

Kernvoorraad bestaat uit die woningen met huren onder 1e en 2e aftoppingsgrenzen voor de huurtoeslag

Tabel 1

aangepast aan het prijsniveau 2014 en de huurverhoging na

Verschuiving tussen goedkope, bereikbare, middeldure en dure voorraad

JAAR 2013**9

Categorie huursegment*

*

10

JAAR 2012**

Woningvoorraad

% totale voorraad

Woningvoorraad

% totale voorraad

per 31/12/2013

per 31/12/2012

Goedkoop

< € 374,44

1.404

19,7%

1.700

23,8%

1 Aftoppingsgrens HT

< € 535,91

3.557

49,8%

3.766

52,7%

e

2 Aftoppingsgrens HT

< € 574,35

897

12,6%

720

10,1%

Middelduur

< € 681,02

1.019

14,3%

723

10,1%

6.877

96,3%

6.909

96,7%

267

3,7%

234

3,3%

7.144

100,0%

7.143

100,0%

e

Subtotaal sociale voorraad Duur

Totaal woningvooraad

> € 681,02

**9 uitgangspunt voor de aantallen per segment zijn de subsidiabele huurprijzen. *10 uitgangspunt prijspeil huurklassen is per 01/01/2013 de huurprijzen worden geïndexeerd per 1 januari jaarlijks.

13

Thuis in de buurt

een energiebesparende ingreep is beter in lijn gebracht met de

Klachtencommissie

besparing op de energierekening. Het nieuwe huurbeleid en de

Meestal komt Tiwos samen met haar huurders tot oplossing

aanpassing daarop zijn besproken met de huurdersbelangen

van een klacht. Lukt dat niet dan kan de huurder de onafhan-

organisatie(HBO) en de HBO heeft daarover geadviseerd.

kelijke Klachtencommissie inschakelen. In 2013 zijn 8 klachten door onze huurders voorgelegd aan de klachtencommissie. Zes klachten zijn niet ontvankelijk verklaard en twee klachten zijn ongegrond verklaard.


een goede kwaliteit van onze dienstverlening.


2.4.1 Klanttevredenheid Een maand nadat er een reparatieverzoek is uitgevoerd, sleutels zijn ingenomen of uitgereikt, bellen wij een deel van

klanten (meer) zeggenschap te geven in en rondom de eigen woning.

onze huurders. Wij vragen hen dan om de service van Tiwos

2.5.1 Zelf aangebrachte voorzieningen

te beoordelen. De uitkomsten gebruiken we om verbeterin-

In 2013 bespraken we de mogelijkheden voor bewoners om

gen door te voeren zodat we onze klanten nog beter van

van hun woning een thuis te maken. Uitgangspunt is dat

dienst kunnen zijn.

Tiwos zorgt voor een goede woning die heel, bruikbaar en

De scores in tabel 2 zijn de gemiddelde cijfers die door

veilig is en waar bewoners prima in kunnen wonen. Wil een

klanten gegeven zijn op de eerste vraag in de enquête. Bij de

bewoner meer, dan kan dat. Een bewoner kan óf zelf aan de

eerste vraag geven klanten een cijfer voor het verloop van het

slag gaan óf Tiwos vragen om bepaalde voorzieningen aan te

totale proces. Bijvoorbeeld bij een huuropzegging gaat het

brengen. Zowel het plaatsen als het onderhoud van extra

cijfer over het opzeggen van de huur, de eerste en tweede

voorziening is voor rekening van de bewoner. Omdat wij zo

opname tot en met het inleveren van de sleutels en het

min mogelijk belemmeringen willen opwerpen voor

ontvangen van de eindafrekening. Landelijk wordt die eerste

bewoners om van hun huis een thuis te maken hoeft een

enquêtevraag ook zo gesteld. Het gemiddelde cijfer dat Tiwos

bewoner geen toestemming aan Tiwos te vragen. Natuurlijk

hier haalt is daarom vergelijkbaar met de gemiddelde cijfers

zijn er wel een paar voorwaarden waar we niet om heen

die andere corporaties halen. Je ziet een uitsplitsing in cijfers

kunnen. Het gaat dan bijvoorbeeld om de veiligheid, weten

voor corporaties: landelijk, stedelijk en klein. Tiwos moet zich

regelging en toekomstige verhuurbaarheid. Als een bewoner

vergelijken met stedelijke corporaties.

vooraf wil weten of een eventuele vergoeding bij verhuizing

Tabel 2 Score klanttevredenheid Tiwos

mogelijk is dan kijken we graag vooraf met de bewoner mee en geven we advies.

Vertrokken huurders

Nieuwe huurders

Reparatieverzoeken

Stedelijke corporaties

7,3

7,3

7,1

We vinden het belangrijk dat onze huurders zich thuis voelen

Kleine corporaties

7,4

7,5

7,5

aan bewoners om al vanaf het begin mee te denken met het

Tiwos

7,8

7,6

7,8

betrokkenheid krijgen met de woning en de woonomgeving.

2.5.2 Zeggenschap over toekomstige woning in hun buurt en hun woning. Daarom vragen we steeds vaker ontwerp. Wij geloven dat de huurders daardoor meer De huurders leren elkaar al kennen voordat ze er samen

2.4.2 Klachtenafhandeling

ten in de Vogeltjesbuurt waar bewoners nauw betrokken zijn

Jaarlijks registreert Tiwos ongeveer 22.000 klantcontacten. Bij

bij zowel de nieuwbouw als het groot onderhoud, of in Nieuw

zoveel klantcontacten gaat er wel eens iets mis tussen Tiwos

Jeruzalem waar zij zelfs mee kunnen ontwerpen aan hun

en haar huurders. In 2013 zijn 64 klachten over onze dienst-

toekomstige huurappartement, zijn een mooi voorbeeld van

verlening via de klachtencoördinator binnengekomen. We

zeggenschap over de eigen toekomstige woning (zie

hebben bij Tiwos de afspraak dat we binnen drie werkdagen

paragraaf 7.2).

contact opnemen met de klant en de klacht – waar mogelijk – binnen tien werkdagen afhandelen. In 2013 zijn 55 van de 64 klachten binnen tien werkdagen afgehandeld.

14

wonen en het proces schept een band onderling. De projec-

Jaar verslag Tiwos

’13

Hoofdstuk 3

Waar gaan we voor? Kansrijke buurten 15

Thuis in de buurt

3 Waar gaan we voor? Kansrijke buurten

Dat zijn buurten met perspectief waar bewoners zich goed en veilig voelen, kunnen deelnemen in de maatschappij en hun talenten kunnen ontwikkelen... 3.1 ...dat doen we door

eraan bij te dragen dat de woning, het woongebouw en de directe omgeving schoon, heel en veilig is.

˘˘

Maatschappelijke Ontwikkelings Maatschappij (MOM)

De MOM bestond in 2013 5 jaar. Niet meer de MOM staat centraal maar het behaalde samenwerkingsresultaat: andere mensen en organisaties gezamenlijk de juiste dingen laten doen. In 2013 droeg de MOM bij aan het opzetten van sociale

We hebben onze organisatie zo ingericht dat we ook echt

wijkteams in Groenewoud en de Kruidenbuurt, de opzet van

goed kunnen inspelen op de bijzondere omstandigheden van

de hotspotaanpak om ook extra inzet op aandachtsgebieden

buurten, projecten of bepaalde doelgroepen. We hebben drie

naast de impulswijken te realiseren (o.a. ’t Zand), de wijk-

gebiedsteams waarin buurtbeheerders, leefbaarheidsconsu-

toets als monitor voor de wijkaanpak, de voorbereiding van

lenten en gebiedsregisseurs werken. Deze gebiedsteams

het PLUK festival en het tot stand komen van de Quiet500,

staan dicht bij onze buurten en hebben veel eigen beslis-

een glossy waarmee armoede op een waardige en krachtige

singsruimte om te doen wat daar nodig is. Hierdoor zijn de

manier onder de aandacht wordt gebracht .

lijntjes nog korter en is er ruimte voor extra aandacht voor mensen die dat nodig hebben. Er is een coördinator die zich

˘˘

volledig richt op de bijzondere doelgroepen binnen Tilburg

In 2005 is het Hennepconvenant gesloten tussen de Tilburgse

en een projectconsulent die bewoners ondersteunt bij hun

woningcorporaties, de gemeente, de regiopolitie, het

inbreng bij bijvoorbeeld groot onderhoud of renovatie-

Openbaar Ministerie Breda, Essent en Traverse, waarin een

projecten.

uniforme werkwijze is afgesproken bij de constatering van

3.1.1 Leefbaarheidsprojecten ˘˘

Hennepconvenant

hennepteelt. De partijen uit het convenant werken nauw samen bij het naleven van de gemaakte afspraken.

Kanswonen

Van 2008 tot 2011 liep de regeling ‘Kruidenbuurt in balans’ in

In 2013 zijn 13 hennepkwekerijen ontmanteld, waarvan 2

de Kruidenbuurt. Deze regeling heeft gewerkt, de overlast is

kwekerijen in aanbouw. Ook zijn in 2013 2 hennepdrogerijen

afgenomen. De regeling werd in 2012 opgevolgd door

ontmanteld. 10 Huurders hebben de huur vrijwillig opgezegd,

Kanswonen waarbij huurders van de hoogbouwcomplexen

2 juridische procedures zijn door Tiwos gewonnen en

door het gebiedsteam West gedurende het eerste jaar

3 procedures lopen nog.

intensief gevolgd worden om de totale leefbaarheid op buurtniveau te vergroten. Er wordt samengewerkt met

˘˘

Politie, IMW en Sociale zaken. Kanswonen liep in 2013 ook

Het Damoclesbeleid is een uitwerking van de Opiumwet, die

nog door. De ervaringen zijn positief. Door de contacten die

de burgemeester de bevoegdheid geeft om een last onder

wij vooraf hebben met de bewoners leren we elkaar beter

bestuursdwang op te leggen als in een woningen drugs

kennen en weten we elkaar te vinden als dat nodig is. In 2014

wordt verkocht, afgeleverd of verstrekt. In het kader van

kijken we aan de hand van de evaluatie of dit instrument

het Damoclesbeleid is in 2013 op last van de burgemeester

effectief is en ook in andere buurten wordt ingezet.

1 woning van Tiwos gesloten voor de duur van 3 maanden en

Damoclesbeleid

1 terrein voor de duur van 6 maanden. Aanleiding voor deze ˘˘

Skaeve Huse

Tiwos participeert in Skaeve Huse, een project dat is opgezet

harddrugs en/of grondstoffen. De huurovereenkomsten zijn

om notoire overlastveroorzakers te huisvesten. Hierbij geldt

inmiddels ontbonden.

dat alle mogelijke vormen van begeleiding en ondersteuning al uitgeput of geweigerd zijn en opname in bestaande voorziening niet tot de mogelijkheid behoort. Eind 2013 telde Skaeve Huse 9 bewoners, waarvan 1 huurder van Tiwos.

16

sluitingen was het aantreffen van een handelshoeveelheid

Jaar verslag Tiwos

’13


Buurttent Kruidenbuurt

gestart in de Kruidenbuurt. Buurtpreventieleden worden

de kwaliteit van “het samenleven” te bevorderen: bewoners zijn betrokken, hebben begrip voor elkaar en geven elkaar de ruimte.

Inzet op leefbaarheid

Op initiatief van de Taskforce is het project de Buurttent getraind om mensen in de straat waar een woninginbraak gepleegd is te informeren en adviseren. Hiervoor worden inbraken geselecteerd bij woningtypes waar er nog meer dezelfde van in de straat staan. Als er een inbraak is gepleegd wordt er in dezelfde week een tent geplaatst in de straat en

We vinden het belangrijk dat mensen zich thuis voelen in hun

de bewoners worden uitgenodigd en krijgen informatie over

woning, hun buurt en de stad. Daarom zetten wij stevig in op

de inbraak die heeft plaatsgevonden. Onze buurtbeheerders

leefbaarheid. Onze leefbaarheidsconsulenten zijn zeker de

zijn dan ook aanwezig in de tent zodat bewoners ze aan

helft van de tijd buiten de deur en leggen veel contacten. Ze

kunnen spreken als ze daar behoefte aan hebben.

staan dicht bij de huurder en zijn heel actief in de wijken. Overlast zie je niet van achter het bureau. Ze kennen de

De wijkstudent in Zorgvlied

huurders, de bijzondere adressen, de nazorgadressen.

De wijkstudent wordt ingezet om een bijdrage te leveren aan

Hierdoor kunnen ze ook preventief werken. De leefbaarheids-

de leer-onderwijsprestatie van de jongeren in de wijk. Samen

consulenten zijn er voor huis- tuin- en keukenoverlast tot

met ContourdeTwern zetten zij zich in voor allerlei activitei-

meervoudige problematiek. Denk hierbij aan eenzaamheid,

ten, waaronder iPad begeleiding. Doordat dit in de wijk

armoede, financiële- of psychiatrische problemen. Als een

georganiseerd wordt merken we dat de drempel voor de

huurder bijvoorbeeld last heeft van de hond van de buren

bewoners laag is om een beroep te doen op de

dan kan de buurtbeheerder bemiddelen. Bij grotere proble-

ondersteuning.

men zal de leefbaarheidsconsulent contact opnemen. Ook wordt in sommige gevallen doorverwezen naar hulpverle-

Gezamenlijke wijkaanpak Team Groenewoud

nende instanties. Daarnaast werken ze vaak samen met

Samen met de partners in de wijk dragen we bij aan het

partners vanuit zorg en welzijn maar ook vanuit arbeidsbe-

sociaal herstructureren van de Vogeltjesbuurt. Dit doen we

middeling en onderwijs.

o.a. door verbetering van de maatschappelijke positie van

3.2.1 Sociaal beheer

huishoudens, gekoppeld met de wijkimpulsambities op de thema’s werk, armoede en onderwijs; verbetering van de

In 2013 is 17% van de Tiwos-medewerkers dagelijks bezig met

buurtveiligheid en beleving en het terugdringen van de

sociaal beheer. Het gaat om huismeesters/buurtbeheerders,

invloed van enkele dominante families in de buurt; verbete-

leefbaarheidsconsulenten en gebiedsregisseurs. We voeren

ring van de sociale cohesie: verbindingen tussen subwijken

diverse activiteiten uit die erop gericht zijn de leefbaarheid in

en bevolkingsgroepen; verbetering van woon- en leefomge-

de buurten en wijken op peil te houden en/of te verbeteren

ving (raakvlak met fysieke opgave).

maar roepen onze bewoners ook actief op om zelf initiatief te nemen.

Oasis Game Loven Tijdens de Oasis Game realiseerden de bewoners van de wijk

Een greep uit de activiteiten die Tiwos in 2013 startte of

Loven onder begeleiding in twee weekenden een gemeen-

ondersteunde ter bevordering van het samenleven in

schappelijke droom voor hun wijk. Het gaat om dromen die

buurten en wijken:

snel en mede door wijkbewoners zelf kunnen worden gerealiseerd. In Loven koos men voor het opfleuren van de wijk

Zakgeldproject Jagersbuurt

door het aanbrengen van meer kleur en groen in de straten.

Tiwos kreeg veel klachten over vervuiling in de Jagersbuurt. Bewoners durven elkaar niet aan te spreken en de ouderen

Verder leverden we in 2013 een bijdrage, inhoudelijk of

wijzen altijd naar de jeugd. Op initiatief van Tiwos is in

financieel, aan diverse activiteiten zoals het zakgeldproject in

samenwerking met de Gemeente en ContourdeTwern een

Loven, de Noppesdag in Groeseind, de Wandelbosmarkt, de

zakgeldproject opgezet. Kinderen doen karweitjes in de wijk

wijkkrant in Nieuw Jeruzalem en de vele ‘Goud van de

waardoor de wijk schoner wordt en zij krijgen er wat zakgeld

Straat’-projecten.

voor. Doel is het contact tussen de mensen die in de Jagersbuurt wonen te verbeteren en het samen werken aan

In totaal gaf Tiwos in 2013 € 475K uit aan sociaal beheer.

een schone en veilige wijk te bevorderen.

17

Thuis in de buurt


nieuwe verbindingen tussen bewoners, professionals en

mogelijk versnellen van procedures en het versterken van

initiatieven die meedoen, participatie en vooruitkomen in de samenleving bevorderen te ondersteunen.

3.3.1 Tilburg Akkoord

initiatieven gelegd. Voor 2013 is verder ingezet op het waar focus binnen een meer programmatische aanpak door het afstemmen van projecten in wijkimpuls-plannen. Tegelijkertijd is ingezet op een betere aansluiting op bewonersinitiatieven, en om op eenvoudige en laagdrempe-

Het Tilburg Akkoord is een convenant tussen TBV Wonen,

lige wijze ruimte te houden voor innovatieve projecten en

WonenBreburg, Tiwos en de Gemeente Tilburg dat in 2009 is

aanpakken. In 2013 leidde dit tot een toename van het aantal

gesloten. Tiwos voert het secretariaat van het Tilburg

initiatieven waarbij bewoners van impulswijken aan het

Akkoord. Deze partijen investeren 10 jaar lang extra in

stuur staan.

maatschappelijke initiatieven in de 5 Tilburgse impulswijken. Hierbij staan doelen centraal die bewoners zelf hebben

3.3.2 Social return

geselecteerd: het versterken van de positie van wijkbewoners

In het voorjaar van 2013 startten we met de pilot “social

op het gebied van werk, inkomen en onderwijs. Als (meet-

return”. Het doel van de pilot is het creëren van werkgelegen-

baar) uitgangspunt wordt genomen dat de wijken op deze

heid voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt (zoals

thema’s toegroeien naar het Tilburgse gemiddelde. In totaal

mensen in WW, WWB, WSW). We doen dit door met onze

zijn tot nu toe 32 aanvragen goedgekeurd (daarnaast zijn er

leveranciers af te spreken dat zij een deel van de aanneem-

2 aanvragen door middel van sponsoring door de corporaties

som inzetten voor werkgelegenheid. Dat kan door iemand

gerealiseerd). Aandachtspunten blijven de onderlinge

uit de doelgroep voor hen te laten werken of door inkoop bij

samenhang tussen projecten en de borging na het opstarten,

bedrijven/leveranciers die deze vorm van werkgelegenheid

maar hier worden slagen gemaakt. De behaalde positieve

bieden.

resultaten in de impulswijken zijn terug te zien in de

De pilot is opgestart samen met WonenBreburg, Vieya en de

impulsmonitor, die op het PLUK festival in de Spoorzone is

Diamantgroep. Eind 2013 zijn door middel van deze pilot 17

gepresenteerd. Met als thema “do it yourself” stonden op

mensen (4,5 fte) aan het werk gegaan. 6 Mensen kregen een

deze dag lokale initiatieven (mede mogelijk gemaakt door

duurzame plaatsing, 11 werkten voor een kortere periode.

het Tilburg Akkoord), in de spotlights. Op deze dag zijn

Proef corporaties en Diamant zorgt voor banen Brabants Dagblad | dinsdag 22 oktober 2013 door Michel Koster

De corporaties nemen speciale voorwaarden op in hun (in koop) contracten met bedrijven die zij inschakelen voor het beheer en onderhoud van hun woningen. Deze leveranciers wordt gevraagd ook mensen in te zetten met een grote afstand tot de arbeidsmarkt, al is het nog geen harde verplichting. De Diamant-Groep (sociale werkvoorziening) helpt bedrijven

TILBURG – Woningcorporaties Tiwos, WonenBreburg en Vieya

geschikte kandidaten voor het werk te vinden. Inmiddels zijn

houden samen met de Diamant-Groep de proef ‘Social Return,

vijf mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan een

kans op werk.’ Het nieuwe project moet mensen aan het

baan geholpen, bijvoorbeeld als bouwplaatsmedewerker,

werk helpen, die door een handicap of andere omstandig

assistent-schilder en administratieve kracht. Dat moeten er

heden moeilijk aan een baan komen.

snel meer worden. Begin volgend jaar wordt de proef geëvalueerd. De corporaties besluiten dan over een definitieve voortzetting van dit project.

18

Jaar verslag Tiwos

3.3.3 Sponsoring en giften Wij gebruiken sponsoring om onze missie uit te dragen, door initiatieven die een raakvlak hebben met onze missie, onze doelgroepen of opgaven te sponsoren en zo te laten zien waar Tiwos voor staat. Het sponsorbeleid heeft als primair doel:

’13


het (door)ontwikkelen en uitvoeren van beleid rondom bijzondere doelgroepen.

˘˘

armoedebestrijding bij onze doelgroepen

3.4.1 Bijzondere doelgroepen

˘˘

kansen en mogelijkheden bieden voor onze doelgroepen,

Tiwos wil er nadrukkelijk ook zijn voor mensen die méér dan

onder andere door nieuwe initiatieven te steunen

alleen een dak boven hun hoofd nodig hebben. Daarom richt

de onderlinge betrokkenheid en verbondenheid van

onze coördinator bijzondere doelgroepen zich specifiek op

bewoners in buurten bevorderen

deze doelgroep. Er is in 2013 een beleidsnotitie met sociale

bijdragen aan maatschappelijke ontwikkeling voor onze

kaart geschreven over de visie van Tiwos met betrekking tot

doelgroepen en leefbaarheid in onze buurten

vermelde doelgroepen. De definitie, motieven, richting die

˘˘

˘˘

we uitgaan, waarin onderscheidt Tiwos zich, druk op buurten, De sponsorinitiatieven moeten een raakvlak hebben met

knelpunten, ontwikkelingen en conclusies en aanbevelingen

onze missie, identiteit, focus of doelgroep.

komen hierin aan bod.

In 2013 gaven we een totaalbedrag van ongeveer € 21.000 uit

In 2013 hebben we met diverse zorgen welzijnsorganisaties

aan sponsoring. We leverden onder andere een financiële

de samenwerking opgestart of gecontinueerd.

bijdrage aan het vrijwilligersfeest, de kerstpakketten van de Vincentiusvereniging voor mensen onder de armoedegrens,

Tweede kansbeleid

de boodschappenplusbus en Coaches4Juniors, een project

In 2013 zijn 3 huurders van Tiwos via dit beleid aangemeld

dat vrijwilligers inzet om jeugdigen die extra aandacht nodig

voor een nieuwe kans. Traverse voorziet in de

hebben (uit gezinnen met armoede, werkloosheid, proble-

woonbegeleiding.

men in thuissituatie, etc.) te begeleiden. Daarnaast deden we net als in 2012 een oproep aan

Overleg GGZ-Breburg

Tilburgers om initiatieven aan te dragen om armoede te

Jaarlijks vindt overleg plaats met GGZ-Breburg als contingent-

bestrijden, die passen in het gedachtegoed van Pater Poels.

partner tussen sociaalpsychiatrisch verpleegkundigen en

De winnende projecten waren tante Pollewop kleedt

leefbaarheidsconsulenten. Het doel is om casuïstiek uit te

kinderen aan, met kledingbonnen voor kinderen van ouders

wisselen, expertise op te bouwen en advies te krijgen.

op bijstandsniveau en Meedoen met meer poen, dat erop gericht is het niet-gebruik van armoede-, zorgen welzijns-

Housing First

voorzieningen bij GGz cliënten tegen te gaan.

In 2013 startte het project Housing First. Housing First is bedoeld voor daklozen met meervoudige problemen,

Naast de eenmalige sponsorverzoeken continueerden we

bijvoorbeeld psychiatrische stoornissen in combinatie met

ook de sponsoring van het Ariënsfonds, CAST, Spint,

verslaving. Zij krijgen een woning aangeboden met inten-

ContourdeTwern en Pater Poels.

sieve begeleiding en ondersteuning op alle leefgebieden. Door mensen een veilige, eigen plek aan te bieden krijgen ze

Hulpactie Tiwos

rust om langzaam oude contacten te herstellen, misschien

Met Hulpactie Tiwos ondersteunen we kleinschalige

schulden op te lossen en hun verslaving aan te pakken. Tiwos

projecten in ontwikkelingslanden. Beide organisaties die wij

leverde hiervoor 3 woningen aan. In 2015 moet samen met de

in 2013 ondersteunen zorgen ervoor dat gehandicapten een

andere Tilburgse corporaties huisvesting gerealiseerd zijn

volwaardige plaats in de samenleving krijgen. In 2013

voor 60 tot 70 cliënten.

maakten we € 4.100 over aan Stichting Cardis in Ghana voor de dekking van vaste lasten voor de opleidingsplaats en

Overleg Kompaan & De Bocht

noodhulp en € 10.650 aan Stichting Simama in D.R Congo. Zij

In 2013 was er een bijeenkomst tussen buurtbeheerders/

bouwen een naaiatelier (opleidingsplaats voor gehandicap-

leefbaarheidsconsulenten van Tiwos en medewerkers van

ten) waarvan wij in 2012 50% van de bouwkosten voor onze

Kompaan & De Bocht over beleid en begeleiding met

rekening namen en in 2013 wederom 50%. Hiermee kan dit

betrekking tot de contingentwoningen. Het doel was om de

atelier gerealiseerd worden.

samenwerking te verbeteren en casussen te bespreken. Ook

19

Thuis in de buurt

is er voorlichting gegeven over de gevolgen van de transitie in de Jeugdzorg. Start verbouw en nieuwbouw Traverse In 2013 is gestart met de verbouw van het Tracee-gebouw van Traverse aan de Reitse Hoevestraat. Dit resulteerde o.a. in een


een integrale buurtaanpak en versterking van de interne en externe samenwerking.

nieuw (wijk)restaurant dat in de zomer van 2013 is geopend.

3.5.1 Buurtplannen

De komende jaren ligt de nadruk op de herontwikkeling van

Er zijn in 2012 grote stappen gezet in het maken van buurt-

de huisvesting van Traverse op de locaties Reitse Hoevestraat

plannen. Voorheen hadden we 26 buurtplannen die allemaal

en Gasthuisring. Zo verhuist o.a. de eerste opvang van de

gelijksoortig waren. In 2012 is er echt per buurt gekeken wat

Gasthuisring naar nieuwbouw aan de Reitse Hoevestraat.

we gaan inzetten en welke formatie we daarvoor in moeten zetten. Er is gekeken naar alle beschikbare informatie die er is

Scheiden wonen en zorg

over de buurt: de veiligheidsmonitor, leefbaarheidsmonitor,

Tiwos verhuurt in 2013 ongeveer 150 vhe’s direct aan

sociale klachten, etc. Daarnaast hebben we ook bijeenkom-

maatschappelijke opvang, zorg en welzijnsorganisaties. Bij de

sten georganiseerd waarin medewerkers die werkzaam zijn

zorgpartners (RIBW, GGZ-Breburg, Amarant, Prisma, de

in de buurt vertellen hoe zij de buurt ervaren. Deze gegevens

Wever en ASVZ) vindt de komende jaren een grote transitie

zijn samengevoegd en afhankelijk van de uitkomsten is een

plaats op gebied van wonen en zorg, afhankelijk van de

buurt in de categorie Oké-buurt of aandachtsbuurt geplaatst.

zorgvraag van de cliënten. Vooralsnog betekent dit geen

In een Oké-buurt moet de basis goed zijn; schoon heel en

toename van het aantal contingentswoningen. Wel worden

veilig. Er is in deze buurten reguliere inzet. Bij aandachtsbuur-

van een aantal partners (GGZ-Breburg en Prisma) de

ten wordt gekeken waar de problemen en kansen zitten en

huurcontracten omgezet naar individuele huurcontracten

daar wordt een programmatische aanpak bij gemaakt met

met de cliënten die daar wonen.

een maatregelenprogramma. Er zijn uiteindelijk 6 aandachtsbuurten aangewezen. Dat zijn de Vogeltjesbuurt, Jeruzalem,

Kamers met kansen

Loven (deel Beukensteeg), ’t Zand, de Reit en Zorgvlied-Zuid.

Tilburg kent een groep jongeren die een (groot) risico loopt om daken of thuisloos te worden (zwerfjongeren). In 2013 is

In 2013 maakten we de eerste slag naar maatschappelijke

bij Tiwos een eerste bijeenkomst geweest met netwerkpart-

partners en bewoners zodat zij ook echt mee kunnen werken

ners (R-Newt, Kompaan, Traverse, UWV, Gemeente) om te

aan de visieontwikkeling voor de buurt en/of het maatrege-

onderzoeken of samen voor deze jongeren een passende

lenprogramma. Dit gebeurde in ’t Zand, Zorgvlied,

woonvoorziening kan worden opgezet, onder de werknaam

Vogeltjesbuurt en Hasselt. De bewonersbetrokkenheid is

“Kamers met kansen”.

hierbij wisselend. Onze doelstelling is om voor 2016 alle buurtplannen gezamenlijk met partners en bewoners op te

Boddehuis

stellen.

Het Boddehuis is een samenwerking tussen onderwijsinstelling De Bodde en de Tilburgse corporaties TBV Wonen,

We maakten in 2013 voor de Oké-buurten buurtschetsen. In

WonenBreburg en Tiwos. Doel is om leerlingen met een

zowel de buurtplannen als schetsen maakten we gebruik van

verstandelijke beperking op zichzelf te leren wonen.

het leefstijlenonderzoek Tilburg 2040. In combinatie met de

Gedurende 1 jaar volgen zij een combinatie van een leer-

inbreng van de gebiedsteams zijn al onze wijken ingekleurd

werktraject en dagbesteding. Het project is een succes. De

naar leefstijl. De buurtplannen waren voor de afdeling Stad &

leerlingen hebben een plek in de wijk gekregen en er zijn

Buurt input om beslissingen te nemen over de prioritering

samen met wijkbewoners veel activiteiten uitgevoerd die een

van projecten.

bijdrage leveren aan de leefbaarheid. De leerlingen voelen zich gewaardeerd door de betrokken vrijwilligers.

3.5.2 Bewonerscommissies We hebben geregeld overleg met bewonerscommissies. Resultaten hiervan zijn onder andere te zien in de Kruidenbuurt waar we KansWonen evalueerden met de bewonerscommissie en er een oplossing kwam voor de te hoge afrekening servicekosten. In de Cornelstraat kwam een oplossing voor de zonwering die de bewoners van Tiwos

20

Jaar verslag Tiwos

’13

hebben hangen. De reguliere bewonerscommissie in

3.5.4 Sociaal convenant Vogeltjesbuurt

Zorgvlied organiseerde allerlei activiteiten (een rommel-

Tiwos en de gemeente Tilburg hebben niet alleen aandacht

markt, Sinterklaasactiviteit, eieren zoeken met Pasen, etc.).

voor de fysieke aanpak in de Vogeltjesbuurt (sloop, nieuw-

Daarnaast zetten we hier een contactgroep op voor het

bouw en groot onderhoud), maar ook voor de sociale aanpak

aankomend groot onderhoud. In de Abdij- en Torenbuurt is

van de buurt. Daarvoor maakten we samen met de bewoners

een extra jongerenwerker ingezet vanwege de jeugdoverlast

en tien organisaties in de buurt afspraken. Resultaat is het

die blijft bestaan. In Loven was de bewonerscommissie vooral

sociaal convenant herstructurering Vogeltjesbuurt. Hierin

actief bij de renovatie. Nu de renovatie is afgelopen worden

staan onder andere afspraken over: begeleiding voor ‘zwakke

zij een beheergroep die het Rozenplein gaat beheren.

Vogeltjes’; verminderen van armoede en voorkomen van

3.5.3 Herstructureringswijk Groeseind De bestaande banden zijn nog verder verdiept in deze

schulden; ouders betrekken bij school en de schoolgaande kinderen en jeugd.

herstructureringswijk. De inzet van de opbouwwerker valt

3.5.5 Actieplan Zorgvlied-Zuid

sinds 2013 onder direct toezicht van de wijkraad. Elk kwartaal

Zorgvlied Zuid is in 2012 door de gemeente aangemerkt als

wordt geëvalueerd hoe dit gaat: wat is er gebeurd, wat gaat

veiligheidsaandachtsgebied omdat de buurt slecht scoorde in

goed, waar is bijsturing nodig? Voor 2014 wordt deze

de leefbaarheidsmonitor (LEMON). Bewoners oordeelden

constructie gecontinueerd. Daarnaast is in Groeseind een

negatief over de leefbaarheid in hun buurt. Er is daarom

klankbordgroep actief die voor de corporaties en de gemeen-

gekozen voor een gezamenlijke buurtaanpak om de leefbaar-

te een belangrijke gesprekspartner is in het afronden van de

heid in de buurt te verbeteren.

nieuwbouw en openbare inrichting van de Pietersbuurt. Deze

De komende jaren wordt door verschillende wijkpartners fors

Klankbordgroep wordt ook actief betrokken bij de herontwik-

geïnvesteerd in het verbeteren van de leefbaarheid van de

keling van de aangrenzende wijk Rosmolen.

buurt. In het actieplan voor de gezamenlijke buurtaanpak

Partijen tekenen sociaal convenant herstructurering Vogeltjesbuurt

Bewoners hebben aangegeven dat ze graag een plek

Brabants Dagblad | zaterdag 12 januari 2013

in de wijk hebben voor gezamenlijke ontmoetingen en activiteiten. Ze willen daar zelf een actieve rol in nemen. Woningcorporatie Tiwos start daarom met bewoners een pilot om te onderzoeken of in het nieuwbouwproject een huiskamerfunctie kan komen. Het sociaal convenant wordt ondertekend door Tiwos,

TILBURG – Twaalf organisaties hebben vrijdag een sociaal

ContourdeTwern/R-newt, Instituut Maatschappelijk

convenant voor de herstructurering van de Vogeltjesbuurt

Werk, basisschool Don Sarto, politie, Moedercentrum De

ondertekend.

Ketting, Beter Groenewoud, de Brede School Groenewoud, Maatschappelijke Ontwikkelingsmaatschappij, GGD en

In het convenant staan afspraken om de grootschalige

gemeente.

operatie van sloop en nieuwbouw zo goed mogelijk te laten verlopen en de acties die de organisaties gaan ondernemen.

Bij de herstructurering van de Vogeltjesbuurt worden 121 woningen gesloopt en komen er 111 terug: 95 eengezinswo-

Zo kunnen bewoners die dat willen, ondersteuning krijgen

ningen en zestien appartementen. Ook worden er woningen

van een verhuiscoach. Ook zorgt ‘Beter Groenewoud’ voor

gerenoveerd.

een groep vrijwilligers die buurtgenoten kunnen helpen, bijvoorbeeld met het inpakken van de dozen en het schoon-

Vorige maand werd duidelijk dat de grootscheepse vernieu-

houden van de buurt.

wingsoperatie door bouwbedrijf Van der Weegen en enkele zogeheten ketenpartners wordt uitgevoerd. De start is komend najaar.

21

Thuis in de buurt

staan de 13 belangrijkste speerpunten benoemd. Per

Een ander middel om te voorkomen dat huurders bij de

speerpunt is opgeschreven wie wat gaat doen. Gemeente,

deurwaarder terechtkomen is een samenwerkingsovereen-

Tiwos, Wonenbreburg, ContourdeTwern, politie en bewoners

komst met Bureau Schuldhulpverlening met onder andere

hebben het afgelopen jaar hard gewerkt aan dit plan.

een versnelde intake voor Tiwos-huurders. Maandelijks vindt

Gezamenlijk zijn de speerpunten voor de buurt bepaald.

er overleg plaats waarbij dossiers geheel worden doorgeno-

Hierbij zijn 4 thema’s centraal gesteld: fysiek, sociaal,

men en waar nodig direct afspraken worden gemaakt. Dit

economisch en veiligheid. Belangrijke actiepunten zijn

blijft in een tijd van voortdurende economische crisis nodig.

bijvoorbeeld het verbeteren van de woningen van Tiwos,

De hulpvraag is ten opzichte van 2012 beperkt toegenomen.

de aanpak van het openbaar gebied, de bestrijding van

Dit is mogelijk voor een deel toe te schrijven aan de energie

woninginbraken, woonoverlast en crimineel gedrag.

die we er de afgelopen jaren zelf in hebben gestoken.

3.5.6 Tiwos als sociale makelaar

Ondanks de financiële crisis is het huurachterstandspercentage ten opzichte van vorig jaar maar licht toegenomen

Tiwos zet zich proactief in om leefbaarheidproblemen aan te

(1,31 % in 2013 ten opzichte van 1,25% in 2012). Een teken dat

pakken. We werken hierbij veel samen met organisaties als

de ingeslagen weg de juiste is.

het Zorghuis, Traverse, politie, GGZ, ContourdeTwern en via buurtbemiddeling. Het aantal meldingen van sociale

In 2013 hadden we om en nabij de 250 ontruimingsvonnissen.

problemen is gestegen van 2.367 in 2012 naar 2.960 in 2013.

Door een actieve inzet onzerzijds, die erop is gericht ont

Dat het aantal hoog ligt is deels te verklaren door de goede

ruimingen zoveel mogelijk te voorkomen, zijn in 2013

zichtbaarheid van de buurtbeheerders in de buurt. Zij zijn

41 huurovereenkomsten ontbonden. In 32 gevallen was

makkelijker te benaderen voor bewoners, waardoor bewoners

er sprake van een huurachterstand, in 5 gevallen van

ook eerder met meldingen komen. Ook pakken de buurtbe-

overlast met achterstand en in 4 gevallen van hennep.

heerders meer signalen op. Daarnaast is het te verklaren doordat meldingen veel beter geregistreerd worden dan een paar jaar geleden. De meeste meldingen gaan over geluidsoverlast, vernieling/vervuiling en burenruzie.


onze bewoners te ondersteunen om vooruit te komen: sociale stijging.

3.6.1 Sociaal en actief incassobeleid Het incassobeleid van Tiwos is streng en rechtvaardig met oog voor de sociaal maatschappelijke situatie van bewoners. De afdelingen huurincasso en leefbaarheid zijn ook in 2013 nauw blijven samenwerken om huurachterstanden tijdig te signaleren. Huurders met een oplopende huurachterstand worden thuis bezocht door onze buurtbeheerders en leefbaarheidsconsulenten. Hierbij wordt getracht inzicht te krijgen in de oorzaak van de problemen. Zijn er alleen betalingsproblemen dan proberen we in een vroeg stadium afspraken te maken om te voorkomen dat de achterstanden te veel oplopen en de huurder uiteindelijk bij de deurwaarder terechtkomt.

22

Jaar verslag Tiwos

’13

Hoofdstuk 4

Wat hebben we nodig? Toekomstbestendig bezit / vastgoed 23

Thuis in de buurt

4 Wat hebben we nodig?

Toekomstbestendig bezit / vastgoed

Ons vastgoed is het belangrijkste middel om mensen een kans te geven op een thuis in een kansrijke buurt in Tilburg. Wij werken aan een toekomstbestendige vastgoedportefeuille... 4.1 ...dat doen we door

ongeveer 25% van de sociale woning voorraad in de gemeente Tilburg te bieden. Ongeveer 8.000 eenheden.

4.1.1 Ontwikkeling van de voorraad

4.2.2 Herstructurering ˘˘

Groeseind-Hoefstraat: Pietersbuurt Oost (3e fase)

Eind 2013 zijn alle huurwoningen en koopwoningen opgeleverd. Van de 10 koopwoningen zijn er 9 verkocht (waarvan 1 onder voorbehoud). Alle huurwoningen zijn verhuurd. De herstructurering wordt afgemaakt met 4 eengezinswoningen aan de Sint Andreasstraat en 13 koopwoningen aan

Per 31 december 2013 heeft Tiwos 8.004 verhuureenheden in

het Sint Pieterspark. Oorspronkelijk waren er 16 koopwonin-

exploitatie (8.098 in 2012), waarvan 7.931 verhuureenheden

gen aan het Sint Pieterspark gepland maar vanwege de

in eigendom en 73 eenheden in beheer.

marktontwikkelingen en vraag vanuit kopers is besloten dit te wijzigen naar 13 grotere koopwoningen met meer grond.

In 2013 leverden we 40 eengezinswoningen, 66 appartemen-

Deze woningen zijn in december 2013 in verkoop gegaan.

ten, 19 eenheden in een woonzorgcomplex, 22 parkeerplaatsen en 1 bedrijfsruimte op. We kochten 2 verhuureenheden

˘˘

aan, verkochten 18 verhuureenheden en sloopten 81 ver-

In het kader van de herstructurering van de Vogeltjesbuurt is

huureenheden. Daarnaast droegen we 127 beheereenheden

half december 2013 na afronding van de eerste sloopfase

over aan WonenBreburg. De nieuwbouw, verkoop, sloop en

gestart met de bouw van 16 appartementen. Eind januari is

verbouwingen resulteren voor 2013 in een totale toename

het hoogste punt bereikt en de verwachte oplevering is april

van het bezit in eigendom met 33 verhuureenheden.

2014. Ook is er gestart met de sloop en voorbereidingen voor

Vogeltjesbuurt

de nieuwbouw van de 111 eengezinswoningen.


doorlopend in de kwaliteit van onze woningen en de samenstelling van ons bezit te investeren, door dagelijks of projectmatig onderhoud maar ook door sloop/nieuwbouw of aan- en verkopen.

4.2.1 Het vernieuwen en verversen van ons bezit

Herontwikkeling huisvesting Traverse

De herontwikkeling van de huisvesting van Traverse omvat vervangende nieuwbouw op de locatie Reitse Hoevenstraat en herontwikkeling van het Dienstencentrum op de locatie Gasthuisring. Het college van B&W heeft ingestemd met de plannen en besloten hiervoor subsidie te verlenen. Voor Tiwos en Traverse was dit besluit aanleiding om de herontwikkeling verder op te pakken en de planontwikkeling tot uitvoering te brengen. In november 2013 is door de Raad van Toezicht het projectplan voor de totale herontwikkeling van

We vinden het belangrijk dat bewoners zich thuis voelen in

Traverse goedgekeurd. Omdat de bedrijfsvoering van

hun woning. Daarom nodigen we zo veel mogelijk uit te

Traverse gewoon door moet gaan, vindt de realisatie van de

participeren in projecten. Bij onze projecten volgen we de

herontwikkeling gefaseerd plaats. De ontwikkeling en

afspraken zoals ze gemaakt zijn in het Convenant Wonen en

realisatie van de verschillende paviljoens wordt in deelprojec-

de omgangscode herstructurering. Tiwos bouwt met name in

ten over een periode van vier jaar uitgevoerd. De totale

het sociale huursegment en in het goedkope koopsegment.

herontwikkeling op beide locaties wordt naar verwachting

Het totaaloverzicht van alle projecten die zijn opgeleverd, in

begin 2018 afgerond.

uitvoering of in voorbereiding zijn, is te zien in tabel 12 t/m 16 in de bijlagen.

24

˘˘

Jaar verslag Tiwos

’13

Tabel 3 Ontwikkeling in de voorraad Type verhuureenheden

2013

2012

Mutaties in voorraad 2013 sloop

Eengezinswoning

verkoop

aankoop

nieuwbouw

herbestemmen

Totale mutatie

4.779

4.774

-27

-9

1

40

5

999

958

1

40

41

1.020

1.048

-54

-5

26

5

-28

Duplexwoningen

190

196

-4

-2

-6

HAT-/studenteneenheden

156

167

-11

-11

7.144

7.143

-81

-18

2

106

-8

1

370

351

19

19

62

62

0

327

315

22

-10

12

28

27

1

7.931

7.898

-81

-18

2

148

-18

33

Beheerpanden:

Wonen Breburg / Laurentius Wonen Breda:

38

Appartementen met lift Appartementen zonder lift

Subtotaal woningvoorraad Woonzorgcomplexen Woonwagens en standplaatsen Garages en parkeerplaatsen Bedrijfsruimtes

Aantal vhe’s in eigendom

Woningen

1

140

-102

-102

*

Woonzorgcomplexen

15

-15

-15

*

Parkeerplaatsen

10

-10

-10

*

Beheer Gemeente Tilburg:

Woningen

6

6

0

Bedrijfsfuncties / garages

29

29

0

Aantal vhe’s in beheer

73

200

0

-127

0

0

0

-127

8.004

8.098

-81

-145

2

148

-18

-94

119

105

14

14

8.123

8.203

-81

-145

2

162

-18

-80

Aantal vhe’s in exploitatie (excl. koopgarant) Koopgarant Aantal vhe’s in exploitatie (incl. koopgarant) *

Betreft beheerpanden die over zijn gegaan naar WonenBreburg

˘˘

Jeruzalem, sloop-nieuwbouw Caspar Houbenstraat

˘˘

De Werf “Bonbonnetje”

Houbenstaete is het eerste nieuwbouwproject in de herstruc-

Het project is in samenwerking met stichting 100% Bouw

turering van Nieuw Jeruzalem. Er worden 54 appartementen

uitgevoerd. De gehele schil wordt opgeknapt en is in februari

in de sociale huur gerealiseerd. Bijzonder aan het project is

2013 voltooid. In overleg met de huurder (een yogacentrum)

dat de toekomstige huurders intensief hebben deelgenomen

is de binnenafwerking uitgevoerd. Half februari 2014 trekt de

aan het ontwerpproces. De uitvoering van het werk is door

huurder in het pand.

middel van een EMVI-aanbesteding gegund aan Era Contour uit Zoetermeer. Eind februari wordt gestart met de bouw van Houbenstaete. De verwachte oplevering staat gepland voor begin 2015.

25

Thuis in de buurt

Een volkswijk heette Groeseind in Tilburg lange tijd Van achterbuurt naar een ‘thuis in de stad’ Geen enkele wijk in Tilburg ging ooit zo ingrijpend op de schop als Groeseind. Brabants Dagblad | woensdag 20 februari 2013 door Johan van Grinsven

De nieuwbouw gebeurt niet in één klap, maar geschiedt in fasen, die twee jaar geleden zijn ingezet en nog zeker eenzelfde periode doorlopen, mits de recessie niet voor meer oponthoud zorgt. Er wordt sindsdien gesloopt, gebouwd en opgeleverd in de wijk. Bewoners gaan en komen. Er is nieuw elan ontstaan. De wijk afficheert zich ook veel zelfbewuster dan voorheen. Van impulswijk is geen sprake meer. Groeseind hanteert voortaan de slogan ‘Thuis in de stad’. Het gaat voortaan om stadslanen, speelplekken, groene hofjes, Delftse stoepen, opvallende bebouwing met stedelijke allure en ritmiek in deuren, ramen en daken. Tenminste, die bloemrijke woorden staan op de website www.groeseind.nl.

Veel later werd het een Vogelaarwijk, een impulswijk en een reconstructiewijk genoemd. En zelfs: een achterbuurt. Al die

Uit onverdachte hoek worden die grote woorden bevestigd.

vlaggen dekten eigenlijk dezelfde lading: een wat rommelige

Door stadsgids en oud- schooldirecteur Wim Franken, die

oude wijk, ruim zestig jaar oud inmiddels, met veel verou-

twintig jaar in de Hoefstraat werkte en de buurt op zijn

derde woningen dicht opeen gepakt. De verpaupering sloeg

duimpje kent. „Lang geleden was Groeseind een goede ar

toe. Daarom kwam er - al jaren geleden - een ambiteus plan.

beidersbuurt. Maar de wijk ging langzaam achteruit. Ik heb

Een metamorfose werd daarom in gang gezet; de grootste

er altijd met plezier gewerkt, de mensen waren er recht door

zelfs uit de Tilburgse geschiedenis. Die krijgt steeds meer

zee. Maar eerlijk is eerlijk: Groeseind werd een achterbuurt.

vorm in de wijk, ook al verloopt de vernieuwing niet altijd

Daar is rigoureus een einde aan gemaakt. De buurt is echt

volgens plan.

enorm verbeterd.

Er zijn, naast de bewoners uiteraard, vijf partijen bij dit grote

Dat beaamt Frans Vermeulen die vijftig jaar in Groeseind

project betrokken, projectontwikkelaars Janssen de Jong en

woont en veertig jaar voor de wijk als vrijwilliger actief is.

Hurks en de Tilburgse corporaties Tiwos en WonenBreburg.

„Het grootste deel van de bewoners is ronduit positief. En

En dan is er nog de gemeente, die verantwoordelijk is voor

terecht. We gaan er erg op vooruit.”

het openbaar gebied.

4.2.3 Nieuwbouw ˘˘

˘˘

Hoge Hoek Berkel-Enschot

Hoek

Alle huurwoningen zijn eind 2013 opgeleverd en voor 1 januari

Tiwos maakt ook CPO voor lagere inkomens mogelijk in

2014 waren alle woningen bewoond.

Berkel-Enschot. De 12 kavels zijn door CPO-leden gekocht van

De verkoop van de 2 fase Koopgarant loopt goed, alle 19

Tiwos. Daarmee zijn de activiteiten voor Tiwos afgerond.

e

eengezinswoningen zijn verkocht en de 4 seniorenwoningen bieden we nu ook aan de doelgroep starters aan. Inmiddels is

4.2.4 Groot onderhoud

ook hiervan 1 woning verkocht en zijn de overige 3 woningen

In 2013 pleegden we aan 104 woningen groot onderhoud.

onder optie. De opbrengsten zijn door hertaxatie na 6

Voor 287 woningen werkten we aan de voorbereidingen van

maanden in verkoop voor een aantal woningen lager dan

het groot onderhoud.

begroot. Ook de verkoopkosten zijn toegenomen. Per saldo blijft het project nog wel binnen de kaders.

26

Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) Hoge

Jaar verslag Tiwos

’13

4.2.5 Planmatig onderhoud

4.2.7 Portefeuillemanagement

In 2013 is aan planmatig onderhoud € 3.056K uitgegeven. Dat

In 2013 is een stap gezet in verdere professionalisering van

is € 1.499K lager dan de begroting voor 2013. Dit komt doordat

de vastgoedsturing door integrale afwegingen te maken op

er besloten is eerst een haalbaarheidsonderzoek uit te voeren

twee verschillende manieren; het verbinden van de verschil-

voor het energetisch verbeteren van de portiekwoningen in

lende schaalniveaus (strategisch, tactisch en operationeel

de Jagerslaan. Hierdoor was het niet meer mogelijk om het

langs de principes van het beleidsplan; en de afwegingen te

planmatig onderhoud dit jaar nog uit te voeren (+979K). Dit

bekijken vanuit 3 brillen (de klant en de markt, de volkshuis-

onderhoud is opnieuw begroot voor planmatig onderhoud

vesting en de buurt, het rendement en het risico voor Tiwos).

in 2014.

Er is een stadsvisie opgesteld waarin een analyse is gemaakt

De zeer gunstige inschrijvingen op het schilderwerk als

wat de maatschappelijke opgave is in Tilburg en welke

gevolg van de huidige markt, de tijdelijke verlaging van

bijdrage Tiwos kan leveren bij de oplossing ervan. Het gaat

het btw-tarief van 21% naar 6% en meevallende aantallen

daarbij vooral om de volkshuisvestingsopgave, de leefbaar-

houtreparaties resulteren in een aanbestedingsresultaat

heid en de verduurzaming van de stad.

van 24% op het begroot schilderwerk (+585K).

Voor alle Tiwos-buurten is een beoordeling gemaakt of ze vallen in de categorie ‘Oké’ buurten waar de standaard

4.2.6 Contractonderhoud

dienstverlening van Tiwos volstaat of in de categorie

In 2013 gaven we € 717K uit aan contractonderhoud. Dit is

‘aandachtsbuurten’ waar extra inzet van het gebiedsteam of

€ 33K minder dan begroot. Voor onderhoud aan verwarmings-

andere investeringen nodig zijn. Voor de aandachtsbuurten

installaties gaven we € 37K minder uit dan verwacht vanwege

zijn buurtplannen gemaakt. Alle complexen zijn beoordeeld

het tijdelijk verlaagde btw-tarief op arbeid. Het schoonmaken

in de vorm van een interne benchmark vanuit de genoemde

van goten vanuit de opdracht uit 2012 is dat jaar later gestart,

drie brillen bezien. Op basis hiervan zijn complexplannen

waardoor een groter deel van de kosten in 2013 gemaakt is.

gemaakt met daarin de behoefte aan technische maatrege-

Tabel 4 Groot onderhoud project

vhe

Ingreep aan

Status 2013

Bilderdijkstraat

5 t.b.v. verhuur 12 t.b.v verkoop

Groot onderhoud binnen- en buitenzijde

Opgeleverd/gereed

Vogeltjesbuurt

81

Groot onderhoud binnen- en buitenzijde en energetische maatregelen

Opgeleverd/gereed

Tracee Traverse Reitse Hoevenstraat

Restaurant + kantoren

Verbouwing binnenzijde

Opgeleverd/gereed

Valentijnstraat

4

Groot onderhoud binnen- en buitenzijde

Voorbereiding

Noordstraat

6

Groot onderhoud + verbouw binnen- en buitenzijde

Opgeleverd/gereed

Zorgvlied

240


Voorbereiding

Houtmanstraat

12


Voorbereiding

Capucijnen-/Boekweitstraat

13


Voorbereiding

Le Sage ten Broekstraat

18

Groot onderhoud binnen- en buitenzijde + pilot energienotaloos

Voorbereiding

27

Thuis in de buurt

Energielasten overmaken aan woningcorporatie De renovatie kost gemiddeld 60.000 euro per woning. Het

Corporaties willen 111.000 woningen energieneutraal NRC | vrijdag 21 juni 2013

idee is dat de huurder zijn huidige energielasten niet betaalt aan een energiebedrijf, maar dat bedrag plus huur aan de woningcorporatie overmaakt. De corporatie gebruikt de extra inkomsten om extra leningen af te kunnen sluiten. Van dat geld wordt de bouwer betaald om de woning energieneutraal te maken. De corporatie kan de leningen aflossen over een langere periode van tientallen jaren.

BINNENLAND – Woningcorporaties en bouwbedrijven willen

Voor het plan is geen overheidsgeld nodig. Het kabinet heeft

111.000 naoorlogse sociale huurwoningen energieneutraal

eerder wel een energiebesparingsfonds (150 miljoen euro)

gaan maken. In 2020 zou een kwart miljoen huurders zo geen

ingesteld, waarvan de helft voor corporaties is bestemd. Dat

energienota meer hoeven te betalen. De totale renovatiekos-

geld moet uiteindelijk wel weer terugvloeien naar het fonds.

ten worden geschat op 6,5 miljard euro en worden via een constructie betaald via huurinkomsten.

Vraag of waarborgfonds zich garant stelt voor leningen

De vier bouwers en zes corporaties tekenen vandaag na drie

De vraag is nog of het Waarborgfonds Sociale Woningbouw,

jaar experimenteren een samenwerkingsovereenkomst voor

dat borg staat voor corporaties, zich garant stelt voor de

de eerste 11.000 woningen. De bouwbedrijven zijn BAM,

extra leningen. Een andere optie is dat corporaties financie-

Volker Wessels, Ballast Nedam en Dura Vermeer. De corpo-

ring krijgen van private investeerders zoals institutionele

raties zitten verspreid over het land en zijn Portaal, Wonen

beleggers.

Limburg, Lefier, Woonwaard, Stadlander en Tiwos. Zeker

Bouwers moeten ook fors innoveren om het verdienmodel

veertien andere corporaties willen zich aansluiten. Minister

sluitend te maken. Alleen als er genoeg corporaties meedoen,

Blok van Wonen (VVD) steunt het plan. Hij moet de huurwet

kan de productie worden opgeschaald en op termijn goedko-

kunnen aanpassen om het plan mogelijk te maken.

per worden. Ook de corporatie moet uiteindelijk een gezond rendement op de huur van de woning behalen.

len, duurzaamheidsmaatregelen en de streefhuren. De investeringsplannen zijn ook bezien vanuit de drie brillen. De projecten en de “ranking” om de volgorde van belang te bepalen is besproken tijdens een belanghoudersbijeenkomst vooruitlopend op vaststelling van de begroting. Er was groot draagvlak voor de gemaakte keuzen (zie paragraaf 7.1.2).


bij te dragen aan een duurzame wereld, we streven naar een gemiddeld energielabel B voor ons bezit. Tussen 2012 en 2016 isoleren we ongeveer 1200 woningen.

4.3.1 Energetische maatregelen In het Convenant Wonen 2010-2015 spraken we af dat de Tilburgse corporaties gezamenlijk 4.000 woningen energetisch aanpakken. Van het Tiwos-aandeel van 1.000 woningen zijn er in 2013 in totaal 794 aangepakt. Daarnaast is Tiwos één van de initiatiefnemers van de landelijke pilot ‘de Stroomversnelling’ (zie paragraaf 2.1.3).

28

Jaar verslag Tiwos

’13

Hoofdstuk 5

Wat hebben we nodig? Een professionele organisatie 29

Thuis in de buurt

5 Wat hebben we nodig?

Een professionele organisatie

Alles valt of staat met de kwaliteit en motivatie van onze medewerkers. Wij faciliteren dit op verschillende manieren... 5.1 ...dat doen we door

huismeester en leefbaarheidsconsulent opnieuw beschreven.

binnen de nog jonge afdeling Stad & Buurt verder

heldere afspraken te maken over taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden.

Inmiddels hebben we een groot aantal zaken goed op orde:

Daarmee is ook de taak en verantwoordelijkheidsverdeling verduidelijkt.

Werken vanuit de bedoeling Tiwos wil haar huurders “vooruit” helpen door bij te dragen

˘˘

Een beleidsplan als richtinggevend kader;

aan een fijn (t)huis in een fijne buurt. In de praktijk merken

˘˘

Een logische en transparante organisatiestructuur

we dat dit nog wel eens kan wringen met de regels waar

en verdeling van verantwoordelijkheden, taken en

medewerkers zich op papier aan moeten houden. We vinden

bevoegdheden;

het belangrijk dat collega’s op zo’n (wring) moment aan de

˘˘

Van het beleidsplan afgeleide afdelingsplannen;

bel trekken en hierover met collega’s en leidinggevenden in

˘˘

Samenhangend en grondig doordacht beleid;

gesprek gaan. Niet de regel, maar de bedoeling ervan is

˘˘

Duidelijke processen en procesafspraken;

leidend. In 2013 hebben we deze benadering in kleine kring

˘˘

Goede afspraken over bijsturing en verantwoording

in het managementteam gedeeld. Het werken vanuit de

(Planning &Control cyclus).

bedoeling vormt een belangrijke basis voor verdere ontwik-

In 2013 hebben we de profielen van buurtbeheerder,

Monique Marinus

manager P&O “Een professionele organisatie is een organisatie met professionele medewerkers. We vinden

keling van de organisatie.

“vooruit” te helpen. We willen een corporatie zijn die ten dienste staat van de gemeenschap. Dat is niet hetzelfde als “u vraagt, wij draaien”. Dat betekent voor ons vooral samenwerking, dialoog, en oog voor de belangen van buurten en bewoners. We doen het niet alleen, maar samen!

een medewerker professioneel als hij doordrongen is van zijn rol en weet wat hij kan en wil bijdragen aan de doe-

Onze organisatie is de “thuisbasis” voor onze medewer-

len van Tiwos. En dit dan vervolgens op een vakkundige

kers die hen in staat stelt hun werk op een professionele

manier, met het hart op de goede plek en met gezond

manier te doen. Dat doen we door de juiste condities

verstand doet. Kortom: een goede balans vindt tussen

en randvoorwaarden te bieden die daarvoor nodig zijn.

ziel en zakelijkheid.

En door onze medewerkers te faciliteren en te stimuleren nodigen we hen uit om zich met hart en ziel voor

We zien het als een wederzijdse verantwoordelijkheid

Tiwos en onze bewoners in te zetten. Die uitnodiging is

(werkgever/medewerker) om talenten/kwaliteiten

overigens niet vrijblijvend; we verwachten en verlangen

optimaal in te zetten en te ontwikkelen. Niet als doel op

dat ook.”

zich, maar vooral om onze buurten en onze bewoners

30

Jaar verslag Tiwos

John Gommer

medewerker facilitaire dienst

’13

bij ons in dienst gekomen.” John: “Ik doe het beheer in de keuken, kantine, de kleine keukentjes. Ik zorg dat alles netjes is. Franny, die ook van Diamant komt, helpt daar bij mee. Het bevalt erg goed. Ik vind het leuk werk en heb leuke collega’s. Er is een lage drempel bij Tiwos.

“Ik heb altijd in de bouw gewerkt. Maar door mijn epilep-

Het enige wat ik in het begin spannend vond was met de

sie werd dit te gevaarlijk en kwam ik bij 18K van Diamant

computer omgaan maar daar heb ik hulp bij gekregen

terecht.” Gerry Lourenssen, directiesecretaresse/team-

en dat gaat nu ook.” Gerry: “Nadat John een klein jaar

leider en leidinggevende van John: “We vinden het bij

gedetacheerd was is hij sinds januari 2014 in dienst bij

Tiwos belangrijk dat mensen kansen krijgen om vooruit

ons. Het is erg leuk om te zien hoe goed John zich het af-

te komen. Daar willen we zelf het goede voorbeeld in

gelopen jaar ontwikkeld heeft. Hij voelt zich echt thuis bij

geven. Daarom werken we voor banen bij onze facilitaire

Tiwos. We zijn dan ook blij dat we hem vanuit de bijstand

dienst altijd samen met de Diamantgroep. Zo is ook John

een baan bij Tiwos aan konden bieden.”



een werksfeer en cultuur te creëren waarin mensen tot hun recht komen.

Tiwos werkt mee aan het project Social Return (zie paragraaf 3.2.2.). We vinden dat we hierin ook zelf het goede voorbeeld

leiderschap en richting te bieden bij de doorvertaling van organisatiedoelen naar afdelings- en individuele doelen.

moeten geven. We geven mensen kansen om bij ons te

Gesprekscyclus

re-integreren, werkervaring op te doen en (snuffel)stage te

In 2013 hebben we – samen met de ondernemingsraad – de

lopen. De afgelopen jaren hebben we een aantal mensen in

gesprekscyclus van Tiwos geëvalueerd. We hebben work-

dienst genomen die via een re-integratietraject bij ons

shops georganiseerd waaraan alle leidinggevenden en een

werkten. Niet uit liefdadigheid, maar gewoon omdat ze

groot aantal medewerkers hebben deelgenomen. Door de

prima aansloten op de vacante functies. Door het bieden van

workshops ontstond breed draagvlak om goed voorbereid en

begeleiding, vertrouwen en een goede match blijkt vaak

met voldoende scherpte met elkaar in gesprek te gaan. We

meer mogelijk dan wordt gedacht.

leren steeds meer om op basis van onze plannen afspraken met elkaar te maken; ons beleidsplan wordt vertaald naar

Tiwos biedt ook stage-mogelijkheden voor leerlingen. In 2013

afdelingsplannen en vervolgens naar individuele afspraken.

hebben 6 leerlingen van verschillende opleidingen bij Tiwos

Daarmee worden deze plannen “levend” en zorgen we door

hun stageperiode doorlopen. Daarmee dragen we bij aan de

het operationaliseren van onze doelen dat we realiseren wat

ontwikkeling en toekomstmogelijkheden van de student/

we van plan zijn.

leerling. In 2013 zijn we door PSO (Prestatieladder Socialer Ondernemen) officieel erkend als sociale werkgever. De prestatieladder is een instrument dat meet hoeveel een bedrijf bijdraagt aan werkgelegenheid voor mensen met een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt. We hebben als eerste woningcorporatie trede 2 behaald wat wil zeggen dat we meer dan gemiddeld aan deze doelgroep werk bieden.

31

Thuis in de buurt


steld welke componenten tot de beloning moeten worden

in 2013 in de WNT nog wat specifieke wijzigingen zijn

goede arbeidsomstandigheden en voorwaarden waarin ruimte is om te leren en te groeien.

Beoordeling en beloning

gerekend. Deze wet is sinds 1 januari 2013 van kracht. Nadat aangebracht, is de wet bij Tiwos geïmplementeerd.

Personeelsverloop De meest ingrijpende gebeurtenis in 2013 was het op 16 juli

De ondernemingsraad heeft ingestemd met het voorstel om

totaal onverwachte overlijden van onze collega Mario de

de jaarlijkse periodieke verhoging aan de beoordeling te

Gucht die als projectadministrateur bij ons werkzaam was.

koppelen. In aanvulling op de instemming van de onder

Hij was pas 49 jaar.

nemingsraad is dit voorstel in september 2013 onder onze medewerkers in stemming gebracht. Van de 102 medewer-

i n m e m o r i am

kers hebben er 78 een stem uitgebracht. 67% was voor en

16 juli 2013

Mario de Gucht

33% was tegen. Daarmee is de koppeling van de periodieke verhoging aan de beoordeling een feit.

Herziening arbeidsvoorwaardenpakket Tiwos is op zoek naar een arbeidsvoorwaardenpakket dat een balans heeft tussen aantrekkelijk en typisch Tiwos aan de ene kant en verantwoord qua kosten en duurzaamheid aan de andere kant. De uitgangspunten en randvoorwaarden zijn in 2013 geformuleerd en met de OR besproken. Het streven is om medio 2014 een gewijzigd pakket vast te stellen. We willen de bedrijfskosten terugdringen om zo ons geld zo maximaal mogelijk aan te wenden voor onze volkshuisvestelijke doelen. We prijzen ons gelukkig dat we financieel

In 2013 kenden we een verloop van ongeveer 7%.

gezond zijn; en dat willen we ook in de toekomst graag blijven. Een andere belangrijke afweging voor het aanpassen

Uitstroom

van onze arbeidsvoorwaarden is het feit dat we ons werk op

In 2013 traden 7 medewerkers uit dienst. Met een aantal

onze manier willen blijven doen. Dat betekent ook met de

medewerkers is het dienstverband op initiatief van Tiwos

medewerkers die we daarvoor nodig hebben. Daaraan draagt

beëindigd, een aantal tijdelijke contracten liep af en slechts

een financieel verantwoord arbeidsvoorwaardenpakket zeker

één medewerker heeft op eigen verzoek ontslag genomen.

bij. Als we allemaal ons steentje bijdragen werken we solidair

32

aan het beperken van onze kosten en daarmee aan behoud

Instroom

van werkgelegenheid. Dat stelt ons in staat om de Tilburgse

Er traden in 2013 twee medewerkers in dienst; een buurtbe-

samenleving goed te kunnen blijven bedienen.

heerder en een projectadministrateur.

Eind 2012 is om deze redenen door de directie al besloten om

Doorstroom

in 2013 geen eindejaarsuitkering uit te keren. Ook is het

In 2013 zijn twee medewerkers intern doorgestroomd naar

bedrag van het kerstpakket gehalveerd. Het was mooi om te

een andere functie:

merken dat we op het begrip van onze medewerkers konden

˘˘

Wijkopzichter naar projectleider planmatig onderhoud

rekenen,

˘˘

Buurtbeheerder naar leefbaarheidsconsulent

Wet Normering Topinkomens (WNT)

Inhuur van personeel

Sinds een paar jaar is de zogenaamde “Balkenendenorm” de

De laatste jaren is een duidelijke trend waarneembaar in het

basis voor beloningscodes voor bestuurders en Raden van

inhuren van extern personeel. In 2008 bedroegen de kosten

Toezicht in onze sector. De hoogte van de beloning van

hiervan nog € 800.000,-. In 2013 is dit € 100.876,-. We sturen

topfunctionarissen in de publieke en semipublieke sector is

meer dan in het verleden op onderlinge vervanging en maken

wettelijk vastgelegd in de WNT. Er is in die wet ook vastge-

kritischer keuzes op basis van prioritering.

Jaar verslag Tiwos

’13

Verslag van de Ondernemingsraad 2013

clus. Deze workshops hebben in december plaatsgevon-

In januari 2013 is de Ondernemingsraad van Tiwos (OR)

besproken, heeft de OR in het derde kwartaal van 2013

vernieuwd. Twee leden zijn aangebleven en er zijn 5

positief ingestemd met het beleidsstuk ‘belonen in relatie

nieuwe leden aangetreden. De OR vormt een goed team

tot functioneren’.

met een mooie, brede afspiegeling van de organisatie.

Naast bovenstaande zaken, nemen de leden van de OR in

In het afgelopen jaar heeft de OR zich beziggehouden

2013 deel aan verschillende werkgroepen, onder andere

met diverse vraagstukken. Daarbij is ons uitgangspunt

de Arbo-commissie. In deze commissie zijn het afgelopen

altijd dat de belangen van zowel alle medewerkers áls die

jaar onder andere besproken de schoonmaak van het

van Tiwos als organisatie meewegen in onze besluiten

kantoor, de invulling van BHV en EHBO en het klimaat in

en adviezen. De verstandhouding met de directie is

het kantoorpand van Tiwos. Daarnaast is er vanuit deze

positief en constructief. Elke 2 maanden is er overleg

commissie een preventiemedewerker aangesteld, die tot

met de directie over diverse, uiteenlopende onderwer-

doel heeft om alle medewerkers een veilige en gezonde

pen. Zo hebben we het afgelopen jaar gesproken over

werkplek te bieden en erop toe te zien dat het arbobeleid

zaken als het besturingsmodel van Tiwos, de vernieuwde

wordt uitgevoerd zoals we dat met de directie hebben

verlofregeling, het vaccinatiebeleid en de collectieve

afgesproken.

zorgverzekering.

Voor 2014 staan in ieder geval de secundaire arbeidsvoor-

In 2013 heeft de directie ons tevens gevraagd om advies

waarden en de bedrijfskleding op de agenda en houden

uit te brengen over onder andere het ziekteverzuim, de

we uiteraard vinger aan de pols bij de implementatie

begroting voor 2014 en het maken van resultaatgerichte

van het belonen in relatie tot functioneren. De OR hoopt

afspraken met alle medewerkers. Een belangrijk advies

volgend jaar weer een proactieve en positieve bijdrage te

van de OR is daarin door de directie meegenomen, name-

leveren aan een gezonde en fijne werkomgeving binnen

lijk het organiseren van workshops over de gesprekscy-

Tiwos.

den en zijn erg goed door het personeel ontvangen. Nadat het beloningsbeleid in 2012 en 2013 uitgebreid is

Ziekteverzuim

Opleiding en ontwikkeling

In 2013 bedroeg het ziekteverzuim 3,8% (4,8 in 2012). Vooral

Al jaren bieden we een grote groep medewerkers met een

door preventie en goede arbeidsomstandigheden willen we

zekere frequentie agressietrainingen aan. Daarmee geven we

het verzuim zoveel mogelijk voorkomen en beperken. We

onze medewerkers handvaten om met lastige gesprekken en

proberen bijvoorbeeld een gezonde leefstijl te bevorderen

situaties om te gaan. Naast deze trainingen zijn diverse

met onze “budgetregeling gezondheid”. 70 medewerkers

afdelings- en teamtrainingen georganiseerd. Onder andere

maken gebruik van deze regeling die voorziet in een bijdrage

gericht op het ontwikkelen van vaardigheden, opdoen van

aan een sportlidmaatschap of een andere gezondheid

kennis, en samenwerking.

bevorderende activiteit.

11 medewerkers hebben hun loopbaanbudget benut voor een

In nauwe samenwerking tussen de arbodienst, de leidingge-

opleiding met het oog op een toekomstige loopbaan. Veel

vende en P&O wordt ook alert en in een vroeg stadium

medewerkers van 55 jaar en ouder gebruiken het budget om

gereageerd wanneer een medewerker klachten krijgt. Dit kan

extra verlofuren te kopen.

leiden tot een bezoek aan een preventiespreekuur, een coach of een aanpassing aan de werkplek.

33

Thuis in de buurt

Samenstelling directie Tiwos

II.2.1 benoeming directeur/bestuurder maximaal 4 jaar;

René Scherpenisse (1961), directeur/bestuurder sinds april

de RvT is van mening dat een contract van 4 jaar te kort

2011

is.

Nevenfuncties: ˘˘

˘˘

II.2.5. Remuneratierapport wordt niet afzonderlijk op de site geplaatst. De hoofdlijnen worden opgenomen in

Stedelijke Vernieuwing

het jaarverslag. Het jaarverslag wordt geplaatst op de

2008 – heden: lid Denktank Public Space, een denktank

website. ˘˘

III.4.1. De leden van de raad evalueren jaarlijks onderling hun functioneren.

2011 – heden: lid Raad van Toezicht 013, popcentrum Tilburg

˘˘

˘˘

2007 – heden: algemeen bestuurslid van het Forum voor

rond vraagstukken in het publieke domein ˘˘

˘˘

IV.2.4 aanvullende opdrachtverstrekking aan externe ac-

2011 - heden: directeur Stadsontwikkelingsmaatschappij

countant door bestuur hoeft niet goedgekeurd te worden

(SOM) Tilburg, een samenwerkingsverband van de ge-

door RvT, wordt gezien als verantwoordelijkheid bestuur/

meente, Wonen Breburg, TBV Wonen en Tiwos

directie.

˘˘

2012 – heden: lid Raad van Toezicht Stichting OpMaat

˘˘

2012 – heden: lid van algemeen bestuur Aedes vereniging

gezien als verantwoordelijkheid bestuur/directie.

van woningcorporaties

Bevindingen uit de interne controle worden gerappor-

Governance

˘˘

IV. 3.1 Het werkplan van de interne accountant wordt

teerd via de trimesterrapportage.

De Raad van Toezicht en het bestuur van Tiwos vinden goed

Integriteitsbeleid

ondernemingsbestuur van groot belang. Daarom wordt

Tiwos hecht grote waarde aan de integriteit van eenieder die

regelmatig stilgestaan bij dit onderwerp. De hoofdlijnen van

voor en namens Tiwos werkt. Onze in 2010 aangescherpte

de afspraken rondom de governancestructuur bij Tiwos zijn

code biedt daarbij houvast en een kader. Er is een vertrou-

neergelegd in een aantal documenten. Te weten; de statuten,

wenspersoon integriteit die medewerkers kunnen benade-

het besturingsmodel, het huishoudelijk reglement van de

ren. Voor de integriteitscode en instrumenten en maatrege-

Raad van Toezicht, het directiestatuut, het reglement audit

len verwijzen wij naar www.tiwos.nl. U vindt hier onder

commissie, het reglement remuneratiecommissie, het treasury

andere onze klokkenluidersregeling, de regeling in geval van

statuut, de afspraken rondom risicomanagement, de integri-

belangenverstrengeling en de gegevens van onze vertrou-

teitscode en de klokkenluidersregeling. Wijzigingen in de

wenspersoon. Er heeft zich in 2013 geen situatie voorgedaan

governance structuur worden ter goedkeuring aan de Raad

waarbij de integriteit is geschaad.

van Toezicht voorgelegd. Voor een uitgebreidere beschrijving verwijzen we naar de website van Tiwos (www.tiwos.nl). Daar is ook een aantal documenten te downloaden. Als lid van Aedes onderschrijft Tiwos de Aedes-, en bijbehorende governance code, maar wel met een eigen lijn daar waar de governance code die ruimte biedt. Bij 8 eisen is geconcludeerd dat wij niet conform de standaard zullen handelen, omdat wij dit, bewust, anders hebben opgelost. Voor een compleet overzicht van de analyse, de openstaande acties en de criteria waarvan wij afwijken, verwijzen we naar het speciaal daartoe ingerichte deel op onze website www.tiwos.nl. We volstaan hier met de vermelding dat wij afwijken op de onderstaande onderwerpen.

34

˘˘

Jaar verslag Tiwos

’13

Hoofdstuk 6

Wat hebben we nodig? Geld 35

Thuis in de buurt

6 Wat hebben we nodig: Geld

Geen plan wordt werkelijkheid zonder financiering en risicobeheersing. Wij werken aan een financieel gezonde organisatie. 6.1 Maatschappelijke investeringen

De totale maatschappelijke investering van Tiwos in 2013 is

We zetten maatschappelijk kapitaal in om onze ambities waar

aan directe maatschappelijke investeringen en € 1.816.000

te maken en zijn daarbij bereid om, indien nodig, onrendabel

huurkorting (ten opzichte van de gemiddelde corporatie in

te investeren. We vinden het belangrijk helder en transparant

Nederland met een huur van 70% van de maximale huur-

duidelijk te maken wat onze maatschappelijke inzet is, welke

prijs). De € 568.000 korting gegeven met KoopGarant

doelstellingen we proberen te behalen en welke middelen en

(waarvan de financieringskosten zijn meegenomen in de

instrumenten we daarvoor gebruiken. We betrekken onze

berekening van de directe maatschappelijke investeringen)

belanghouders bij het maken van keuzes rondom maatschap-

levert in de toekomst mogelijk nog gedeeltelijk rendement

pelijk investeren. Daarnaast is maatschappelijk rendement

op voor Tiwos, aangezien Tiwos meedeelt in de waarde-ont-

een belangrijk criterium binnen het afwegingskader voor

wikkelling van de woningen (dus zowel positief als negatief).

circa € 3.693.000. Deze investering bestaat uit € 1.877.000

(beleids)beslissingen. In tabel 5 maatschappelijk rendement worden de maatschappelijke investeringen en rendementen uit 2013 geconcretiseerd en toegelicht.

Tabel 5 Overzicht maatschappelijke investeringen en het rendement in 2013 Maatschappelijke investering

Doel maatschappelijke investering

Kosten maatschappelijke investering (input)

Gerealiseerde resultaat van maatschappelijke investering (output)

Wij bieden onze doelgroepen slaagkansen tegen redelijke prijzen Maatschappelijke investering via huurkorting op de sociale woningvoorraad (na correctie voor toename huurtoeslag).

36

Het bieden van betaalbare woonruimte voor de primaire en secundaire doelgroep door: · Wij bieden ongeveer 25% van de sociale voorraad in Tilburg, ongeveer 8.000 eenheden1 en; · per eind 2014 minimaal 6.7952 woningen onder de liberaliseringsgrens aan te bieden, waarvan 5.549 onder de eerste aftoppingsgrens.

Huurkorting komt voort uit het feit dat Tiwos een maatschappelijke verhuurder is, en geen commerciële verhuurder die voor zijn bezit een marktconforme huur vraagt. De marktconforme huur is de maximale huur op basis van de WWS-punten. De huurkorting op sociale huurwoningen bedraagt € 1.666.000. Dit is het verschil tussen de werkelijke huur en de streefhuur (met onze streefhuur voldoen we ruim aan onze maatschappelijke taak, die o.a. geborgd is in lokale prestatie afspraken).

In 2013 is 96,3% van de woningen van Tiwos goedkoop of bereikbaar, waarmee de afspraken die in het convenant wonen 2010-2015 zijn vastgelegd ruimschoots worden gehaald. Om de gestelde doelstellingen ten aanzien van het bieden van betaalbare woonruimte voor de primaire en secundaire doelgroep te kunnen realiseren maar tegelijkertijd voldoende investeringsmiddelen te behouden, heeft Tiwos in 2013 haar huurbeleid herzien. Tiwos zit met een gemiddelde huidige huur van 67,0% van de maximale huur nog ruimte om te groeien zonder dat de betaalbaarheid in het geding komt en ruim onder het landelijke gemiddelde van 70%.

1

Afspraak zoals die is opgenomen in Thuis in de Buurt (meerjarenbeleidsplan 2012-2016).

2

Vertaling naar het Tiwos-aandeel van de afspraken op stadsniveau per 31-12-2014 zoals die zijn opgenomen in het convenant wonen 2010-2015: minimaal 27.800 woningen onder de liberaliseringsgrens, waarvan 21.000 woningen onder de eerste aftoppingsgrens.

Jaar verslag Tiwos

’13

Maatschappelijke investering




Verhuur maatschappelijk vastgoed en zorgvastgoed.

Het bieden van huisvesting aan organisaties met een maatschappelijke doelstelling en aan zorgorganisaties.

De onrendabele verhuur aan zorgorganisaties is door het specifieke karakter van het vastgoed niet precies te becijferen, maar bedraagt ongeveer € 150.000.

In 2013 heeft Tiwos vhe’s beschikbaar gesteld of onrendabel verhuurd aan o.a. Moedercentrum De Parel, ContourdeTwern, de politie, kunstpodium T en De Wever. Traverse huurt 2 panden met in totaal 166 vhe’s voor maatschappelijke opvang. Het exploitatieresultaat hiervan wordt in een fonds gestort voor van toekomstige onderhoudslasten. Daarnaast verhuurt Tiwos bijna 150 verhuureenheden aan de zorgorganisaties Thuishoven, Amarant, De Wever, Zwijssenstichting, ASVZ en Prisma.

Verkoop en KoopGarant.

Het bieden van betaalbare woonruimte voor onze doelgroep, specifiek voor starters.

Er is in 2013 voor € 568.000 korting verstrekt via de constructie Koop Garant. In ruil voor de gemiddelde korting van 13% deelt Tiwos voor 20% in de waarde-ontwikkeling mee (positief dan wel negatief). De financieringslast van de gegeven korting van de verkochte koopgarant woningen in 2013 bedraagt circa € 184.000.

Tiwos heeft in 2013 9 woningen regulier verkocht. 7 woningen vallen allemaal onder de definitie starterswoning van de gemeente (gemiddelde verkoopprijs < € 175.000). Er zijn 14 nieuwbouwwoningen onder Koopgarant verkocht in 2013. Daarnaast zijn in 2013 4 woningen teruggekocht en zijn er 3 woningen verkocht in Koopgarant. Per 31-12-2013 heeft Tiwos in het totaal 119 woningen in koopgarant (waarvan 3 woningen op de balans staan).

We nemen onze verantwoordelijkheid op het gebied van duurzaamheid Investeringen in duurzaamheid en energiebesparing.

Het bevorderen van energiebesparing ten behoeve van milieu en huurder.

Deze zijn verwerkt in projectkosten.

Van 2010 tot en met 2013 zijn inmiddels projectmatig en bij mutatie 794 woningen energetisch aangepakt. In 2013 zijn de groot onderhoudsprojecten in de Vogeltjesbuurt en de Bilderdijkstraat afgerond. In 2013 heeft Tiwos door middel van de inzet van personeel bijgedragen aan de uitwerking van renovatieconcepten met hoogwaardige energieprestaties en zijn daarnaast de voorbereidingen getroffen om in 2014 een prototypewoning in het kader van de Stroomversnelling nul op de meter te renoveren en aan huurders zonnepanelen aan te bieden. Naast de concrete samenwerking binnen het convenant ondersteunt Tiwos samen met de andere corporaties het initiatief van de gemeente Tilburg en de organisatie SEGON om binnen het project BLOK VOOR BLOK ook de bestaande particuliere voorraad te verduurzamen.

Hout met duurzaam keurmerk opgenomen in bestek.

Door het gebruik van duurzame materialen het milieu minder belasten.

Deze zijn verwerkt in projectkosten.

Gebruik van verantwoord gekapt hout draagt bij aan een duurzamere wereld.

37

Thuis in de buurt





€ 61.000 (PKVW € 35.000 en Verrijkt Wonen € 26.000).

In 2013 is bij 128 woningen PKVWwaardig hang-en sluitwerk aangebracht bij planmatig onderhoud. 55 bewoners hebben gebruik gemaakt van Verrijkt Wonen, waarbij bij sommigen meerdere aanpassingen zijn uitgevoerd.

We bieden de klant keuzemogelijkheden Onrendabele (deel van de) investeringen in Politie Keurmerk Veilig Wonen (PKVW), Verrijkt Wonen en domotica/ opplussen.

Het aanbieden van woonproducten die het kwaliteitsniveau in de woning vergroten en het wonen prettiger en veiliger maken.

We vernieuwen en verversen onze voorraad en zorgen voor voldoende variatie in ons woningbezit Onrendabele investeringen in nieuwbouw in sociale huur (DAEB-segment).

Het bieden van betaalbare woonruimte voor de primaire en secundaire doelgroep.

Circa € 21.008.000.

Onrendabele investeringen in middeldure segment (niet - DAEB, incl. investeringen in monumentale gebouwen).

Het aanbieden van woningen aan hogere inkomensgroepen om de balans in wijken te verbeteren en behoud monumentaal erfgoed.

Circa € 1.766.000. Dit komt overeen met circa 15% van het investeringsbedrag.

In 2013 heeft Tiwos 8 duurdere huurwoningen opgeleverd. De onrendabele investering bedraagt gemiddeld € 47.000 per vhe.

We komen en blijven in contact met onze huurders, zowel individueel als collectief Ondersteunen Huurders Belangen Organisatie (HBO).

Democratisering huurders en het bevorderen belangenvertegenwoordiging.

€ 20.000

Tiwos heeft onder andere het lidmaatschap van de Woonbond, de HBO-bijeenkomsten en PR middelen van de HBO bekostigd.

Producten/dienstverlening individuele huurders

Het voordelig aanbieden van diensten op het brede terrein van wonen en deelname aan de samenleving.

€ 25.000

Vanaf 2010 krijgen onze nieuwe huurders een set van twee spaarlampen cadeau. In 2013 zijn 18 huurders beloond omdat ze al vijftig jaar aaneengesloten een woning van Tiwos huren en zich als goed huurder hebben gedragen. Tot 2013 kregen huurders 3 maanden netto-huur cadeau als beloning. Dit beloningsbeleid is in 2013 herzien. 5 huurders ontvingen nog 3 maanden netto huur omdat bleek dat zij in 2012 al 50 jaar bij Tiwos huurden. De overige 13 huurders ontvingen een bos bloemen en een dinerbon t.w.v. 50 euro.

Collectieve zorgverzekering

Door bemiddeling van Tiwos biedt Meeùs aan Tiwos-huurders 6% tot 10% korting op de verzekeringspremies.

Besparing huurders: € 50.000 - € 100.000

In 2013 hebben 329 van onze huurders gebruik gemaakt van de collectieve ziektekostenverzekering die wij samen met Meeùs aanbieden. Het gaat in totaal om 465 verzekerde personen met polissen met een korting tussen de € 90 en € 200 op jaarbasis op de premies voor de zorgverzekering.

We werken aan leefbare buurten en dragen actief bij aan verbetering van die leefbaarheid Zorghuis

38

Het oplossen van individuele probleem- en overlastsituaties.

Vanaf 2009, na opgaan van Symfonie in Zorghuis zijn er voor Tiwos geen kosten meer verbonden aan dit initiatief

In 2006 is op initiatief van stichting Symfonie Bemoeizorg Tilburg opgezet. Dit is in de loop van 2008 opgegaan in het Zorghuis, een initiatief van de gemeente Tilburg. Het voormalig bestuur van Symfonie vormt een adviesraad voor het Zorghuis.

Jaar verslag Tiwos

’13





Sponsoring, giften en maatschappelijke samenwerkingsovereenkomsten

Ondersteuning van (bij voorkeur) lokale initiatieven die ten goede komen aan de leefbaarheid in de wijken en/ of onze primaire doelgroep.

€ 21.000

In 2013 heeft Tiwos 10 initiatieven ondersteund en daarmee een bijdrage kunnen leveren aan de leefbaarheid en het welzijn van onze doelgroep. Naast de eenmalige sponsorverzoeken continueerden we ook de sponsoring van CAST, Spint, Contour en Pater Poels.

Ariënsfonds

Het bieden van financiële ondersteuning aan mensen die alleen komen te staan en het op eigen kracht niet redden. Daarnaast richt het fonds zich op ondersteuning van initiatieven die onderlinge betrokkenheid in een buurt bevorderen of een bijdrage leveren aan de oplossing van (individuele) woonproblematiek.

€ 20.000

Het Ariënsfonds is afhankelijk van giften. Tiwos heeft zich garant gesteld voor een jaarlijkse maximale bijdrage van € 20.000.

Voorschieten huurtoeslag.

Het voorkomen dat huurders in financiële problemen komen doordat de huurtoeslag niet op tijd wordt uitgekeerd (preventieve werking ten aanzien van ontstaan huurschuld).

-

Tiwos heeft in 2013 naar schatting voor ongeveer 100 huurders de overbrugging verzorgd tussen het moment van huren en het moment van huurtoeslag ontvangen. Het gemiddelde bedrag is niet bekend. Dit bedrag wordt na een aantal maanden terugbetaald.

Schuldhulpverlening

Het voorkomen dat huurders in financiële problemen komen door het ontstaan van huurschuld en het voorkomen van huisuitzettingen.

€ 10.000

Tiwos heeft een overeenkomst met het bureau schuldhulpverlening van de gemeente Tilburg. Tiwos betaalt de consulent die schuldhulpverlening begeleidt. In geval van schuldhulpverlening of -sanering vindt geen ontruiming plaats. In 2013 zijn er 41 huurovereenkomsten ontbonden. In 32 gevallen was er sprake van een huurachterstand, in 5 gevallen van overlast met achterstand en in 4 gevallen van hennep. Ondanks de financiële crisis is het huurachterstandspercentage ten opzichte van vorig jaar nauwelijks toegenomen (1,31% in 2013 ten opzichte van 1,25% in 2012). Dit komt vooral door een actief incassobeleid en omdat in samenwerking met ons team leefbaarheid in een zo vroeg mogelijk stadium van achterstand middels een huisbezoek samen met de klant naar oplossing op maat wordt gezocht. Deze aanpak wordt ook door onze huurders gewaardeerd.

39

Thuis in de buurt

40





Inzet personeel ten behoeve van leefbaarheid en investeringen in leefbaarheid en activiteiten/ondersteunen lokale initiatieven.

Het bevorderen van de leefbaarheid in de buurten van Tiwos.

€ 1.414.000 waarvan € 1.195.000,- aan personeelskosten (circa 18% van de formatie) en € 219.000 aan Sociaal Beheer. Dit betekent dat Tiwos per woning € 199 heeft uitgegeven aan leefbaarheid (o.b.v 7.093 woningen in exploitatie).

Leefbaarheidonderzoek (Lemon en de veiliheidsmonitor van de gemeente) toont aan dat de helft van onze 30 buurten t.a.v. 2004 en 2007 vooruit is gegaan. 2 buurten zijn achteruitgegaan, terwijl de rest stabiel is gebleven. Zeker in de herstructureringswijken laat onze aanpak positieve effecten zien, alhoewel de Tiwos-buurten overwegend onder het Tilburgse gemiddelde blijven scoren. De effectiviteit van preventieve inzet is moeilijk in cijfers te meten, maar wordt door klanten en stakeholders over het algemeen sterk gewaardeerd. In 2014 wordt opnieuw een Lemon onderzoek uitgevoerd.

Maatschappelijke OntwikkelingsMaatschappij (MOM)

Het leveren van een substantiële bijdrage aan de ontwikkeling van een duurzaam woon- en leefklimaat op wijkniveau; een wijksamenleving waarin bewoners zich kunnen ontplooien en waarin ze kunnen blijven wonen, ook indien zich een behoefte aan begeleiding, ondersteuning of zorg voordoet.

€ 25.000

In 2013 heeft de MOM bijgedragen aan het opzetten van sociale wijkteams in Groenewoud en Kruidenbuurt, de opzet van de hotspotaanpak om ook extra inzet op aandachtsgebieden naast de impulswijken te realiseren (oa ‘t Zand), de wijktoets als monitor voor de wijkaanpak, de voorbereiding van het PLUK festival en het tot stand komen van de Quiet500, een glossy waarmee armoede op een waardige en krachtige manier onder de aandacht wordt gebracht .

2e kansbeleid (doorontwikkeling interventie)

Het voorkomen van huisuitzetting van huurders waarvoor inmiddels een vonnis tot ontruiming is verkregen (na uitgebreide preventieve inzet van de corporaties en in veel gevallen maatschappelijke organisaties).

€ 15.000

Tiwos heeft sinds 1997 een samenwerkingsovereenkomst met WonenBreburg, TBV Wonen, de gemeente en de stichting voor maatschappelijke opvang Traverse voor het bieden van een tweede kans met ondersteunende woonbegeleiding aan huurders met een problematische woonsituatie. In 2010 is interventie doorontwikkeld en aangescherpt tot het 2e kansbeleid. In 2013 zijn daadwerkelijk 3 huurders van Tiwos doorgeleid naar een tweede kans met ondersteunende woonbegeleiding. De samenwerkings-overeenkomst wordt jaarlijks met betrokken partners geëvalueerd.

Jaar verslag Tiwos

’13





Tilburg Akkoord

Het Tilburg Akkoord is een convenant tussen TBV Wonen, WonenBreburg, Tiwos en de Gemeente Tilburg. Deze partijen investeren 10 jaar lang extra in maatschappelijke initiatieven in de 5 Tilburgse impulswijken. Hierbij staan thema´s centraal die bewoners zelf hebben genoemd: werk, inkomen en onderwijs.

-

Het Tilburg Akkoord is getekend op 6 februari 2009. In totaal zijn tot nu toe 32 aanvragen goedgekeurd (daarnaast zijn er 2 aanvragen door middel van sponsoring door de corporaties gerealiseerd). Aandachtspunten blijven de onderlinge samenhang tussen projecten en de borging na de start up, maar hier worden slagen gemaakt. De behaalde positieve resultaten in de impulswijken zijn terug te zien in de impulsmonitor, die op het PLUK festival in de spoorzone is gepresenteerd. Met als thema “do it yourself” stonden op deze dag lokale initiatieven, (mede mogelijk gemaakt door het Tilburg Akkoord), in de spotlight. Op deze dag zijn nieuwe verbindingen tussen bewoners, professionals en initiatieven gelegd. Voor 2013 is verder ingezet op het waar mogelijk versnellen van procedures en het versterken van focus binnen een meer programmatische aanpak door het afstemmen van projecten in wijkimpuls-plannen. Tegelijkertijd is ingezet op een betere aansluiting op bewonersinitiatieven, en om op eenvoudige en laagdrempelige wijze ruimte te houden voor innovatieve projecten en aanpakken. In 2013 heeft dit geleid tot een toename van het aantal initiatieven waarbij bewoners van impulswijken aan het stuur staan.

Skaeve Huse

Voorkomen dat personen, die vanwege sterk afwijkend woongedrag (extreme overlast) op straat terecht komen.

€ 23.000

Tiwos participeert in Skaeve Huse, een project dat is opgezet om notoire overlastveroorzakers te huisvesten. Hierbij geldt dat alle mogelijke vormen van begeleiding en ondersteuning al uitgeput of geweigerd zijn en opname in bestaande voorziening niet tot de mogelijkheid behoort. Het project zit vrijwel continu op de maximale capaciteit van 9 bewoners. Momenteel wordt gezocht naar een definitieve locatie (in 2014 dient dit gerealiseerd te zijn).

Buurtbemiddeling

Bemiddelen bij geschillen tussen buurtgenoten

€ 19.000

Buurtbemiddeling kan worden ingezet voor het bemiddelen bij kleinere leefbaarheidsproblemen in de buurt. Hiervoor worden vrijwilligers uit de buurt zelf ingezet, waarbij ContourDeTwern de coördinatie verzorgt. In 2013 heeft Tiwos beperkt gebruik gemaakt van buurtbemiddeling, aangezien onze eigen buurtbeheerders in veel gevallen hebben bemiddeld.

We nemen onze verantwoordelijkheid als maatschappelijk ondernemer Stageplekken creëren

Het aanbieden van (meeloop) stageplaatsen vanuit de betrokkenheid bij de samenleving en armoedeproblematiek in het bijzonder.

€ 1.100 aan stagevergoeding. Daarnaast steekt Tiwos tijd en energie in de begeleiding van stagiairs, om ze een breed beeld te geven van het werken bij een corporatie.

Tiwos begeleidde in 2013 6 stagiairs.

41

Thuis in de buurt

42





Social return

In het voorjaar van 2013 zijn we gestart met de pilot “social return”. Het doel van de pilot is het creëren van werkgelegenheid voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt (zoals mensen in WW, WWB, WSW). We doen dit door met onze leveranciers af te spreken dat zij een deel van de aanneemsom inzetten voor werkgelegenheid.

-

De pilot is opgestart samen met WonenBreburg, Vieya en de Diamant groep. Eind 2013 zijn door middel van deze pilot 6 mensen aan het werk gegaan, waarvan een deel op projectbasis.

Maatschappelijk werkgeverschap

Een aantal medewerkers van de Diamantgroep werkt op detacheringsbasis bij Tiwos. Hiermee helpen wij mensen aan het werk die mogelijk op de arbeidsmarkt moeite hebben met het vinden van een baan.

Aan detacheringkosten betaalden we in 2013 € 49.000. Omdat deze medewerkers ook gewoon “arbeid” verrichten zijn dit natuurlijk niet alleen kosten. Er staat arbeid tegenover.

Er zijn 2 medewerkers van de Diamantgroep aan het werk bij Tiwos.

Tiwos Hulpactie

Het ondersteunen van kleinschalige projecten in ontwikkelingslanden.

€ 14.750

Met Hulpactie Tiwos ondersteunen we kleinschalige projecten in ontwikkelingslanden. In 2013 is € 10.650 overgemaakt aan Stichting Simama in D.R Congo. Zij bouwen een naaiatelier (opleidingsplaats voor gehandicapten) waarvan wij 2012 50% van de bouwkosten voor onze rekening hebben genomen, en 2013 wederom 50% waarmee dit atelier gerealiseerd kan worden. Simama heeft reeds voorzieningen voor de inrichting van dit atelier. Daarnaast is aan Cardis 4.100 overgemaakt voor onderhoud van hun gebouwen, waarin opleidingen worden verzorgd voor gehandicapten (o.a. een naaiatelier).

Deelname aan Stadsontwikkelingsmaatschappij Tilburg (SOM).

Het behoud en herstel van (vervallen) cultuurhistorische en monumentale panden in Tilburg.

-

Ten behoeve van de SOM is in 2007 in totaal ca. € 1.000.000 beschikbaar gesteld. Panden worden opgeknapt zodat ze weer bewoond kunnen worden, en worden daarna verkocht.

Deelname aan de beursvloer Tilburg.

Stichting voor vrijwilligerswerk Contour organiseert jaarlijks een beursvloer, waarbij vrijwilligersorganisaties met een vraag in contact worden gebracht met professionele organisaties.

-

Op de beursvloer 2013 heeft Tiwos 2 matches tot stand gebracht met vrijwilligersorganisaties.

Bestuursondersteuning en onderwijs

Vanuit de professionele expertise van medewerkers leveren wij ook een (bestuurlijke) bijdrage aan maatschappelijke organisaties en onderwijs.

-

Managers van Tiwos hebben in 2013 bestuurlijke ondersteuning gegeven aan Hall of Fame, de MBO opleiding Studio T en Stichting Leergeld. Daarnaast hebben medewerkers gastcolleges gegeven bij o.a. Studio T en de opleiding publiek management van de Universiteit van Utrecht.

Jaar verslag Tiwos

’13

6.2 Jaarresultaat 2013 ten opzichte van de begroting 2013

Als je vanuit het kasstromen kijkt, is er in 2013 € 21 mln.

Het gerealiseerde jaarresultaat 2013 is € 2.737K positief en is

Gegenereerde vrije kasstromen uit de

daarmee € 14.899K hoger dan begroot. Hieronder is opge-

somd waaruit het verschil is opgebouwd.

Verkoop van woningen

€ 1 mln.

Aangetrokken financiering

€ 16 mln.

geïnvesteerd in nieuwbouw huur en groot onderhoud. Deze investeringen zijn op de volgende manier gefinancierd: exploitatie van onze woningen

€ 4 mln.

Tabel 6 Gerealiseerde jaarresultaat Positieve afwijking

Negatieve afwijking

Toelichting

(x € 1.000) Huuropbrengsten

€ 344

De huurharmonisatie (meer mutaties) is hoger uitgevallen. Ook heeft de inkomensafhankelijke huurverhoging meer opgeleverd dan begroot

Overige bedrijfsopbrengsten

€ 876

Dit verschil wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door een eenmalige baat in eerder afgeboekte projectkosten

Afschrijvingkosten en overige waardeveranderingen

€ 14.906

In de begroting hebben we de mutatie in de bedrijfswaarde voornamelijk rechtstreeks verantwoord in het eigen vermogen. De juiste toepassing van de RJ laat een hogere verantwoording via de W&V zien. Dit is uitsluitend een verschuiving in presentatie.

Onderhoudslasten

€ 386

Het planmatig onderhoud komt lager uit dan begroot (€ 1.499K voordelig). Dit wordt veroorzaakt door een voordeel uit aanbesteding, de tijdelijke verlaging van BTW op arbeid van 21% naar 6% en het doorschuiven van het onderhoud aan 144 portiekflats Jagerslaan e.o. naar 2014. Het mutatieonderhoud komt 1.245K hoger uit als gevolg van meer, vooral grote mutaties. Het reparatieonderhoud viel wat lager uit.

Salaris en overige Organisatiekosten

€ 637

De salariskosten zijn o.a. € 242K lager dan begroot als gevolg van het (tijdelijk) niet invullen van de functies manager Stad & Buurt, één wijkopzichter en één huismeester. De organisatiekosten zijn € 395K lager dan begroot vooral als gevolg van lagere kosten promotie, communicatie en ICT

Niet-gerealiseerde waardeveranderingen commercieel vastgoed

Rentebaten

€ 2.573

€ 863

De nieuwe RJ schrijft voor dat de waardedaling (lees taxatiewaarde) van het commercieel vastgoed als last in de W&V rekening moet worden genomen. Dit zat niet in de begroting. Hogere toegerekende bouwrente aan projecten en lagere rentelasten op financieringen.

Resultaat Deelneming

€ 262

Dit nadeel wordt voornamelijk veroorzaakt door de afboeking van € 234K op de Stadsontwikkelmaatschappij Tilburg BV (SOM).

Overige posten

€ 278

Diverse kleine afwijkingen.

€ 18.012

Verschil totaal

€ 3.113

1 4.899

43

Thuis in de buurt 6.3 Waardering bezit 2013

Waardering commercieel bezit (niet-DAEB)

Waardering sociaal vastgoed (DAEB)

marktwaarde. De marktwaarde in verhuurde staat is op basis

Tiwos heeft ervoor gekozen haar sociale bezit te waarderen

van taxaties door een externe taxateur vastgesteld. De totale

als bedrijfsmiddel en niet als vastgoedbelegging. Het beleid

waarde van het commercieel vastgoed in exploitatie

van Tiwos is namelijk gericht op het behalen van haar

bedraagt ultimo 2013 € 26,1 miljoen. De bedrijfswaarde van

volkshuisvestelijke taken en niet uitsluitend op het behalen

dit vastgoed bedraagt ultimo 2013 € 35,6 miljoen.

Tiwos heeft haar commercieel bezit gewaardeerd op

van een zo optimaal mogelijk rendement.

6.4 Ontwikkeling financiële kengetallen 2013-2018

De bedrijfswaarde maakt de verdiencapaciteit van de complexen inzichtelijk door middel van het contant maken van de toekomstige in – en uitgaande kasstromen. De bedrijfswaarde van het sociaal vastgoed in exploitatie ultimo

Op basis van onze financiële meerjarenprognose is de

2013 is als volgt opgebouwd (zie tabel 7).

ontwikkeling van de financiële kengetallen te zien in tabel 8.

De gemiddelde restant levensduur van het sociaal vastgoed is 25,4 jaar.

Het WSW is in 2013 overgegaan naar een nieuw manier van beoordelen en hanteert daarbij nieuwe kengetallen. Tiwos

Tabel 7 Bedrijfswaarde sociaal vastgoed Bedrijfswaarde sociaal vastgoed

Aantal VHE

Ultimo 2013

€ 24.941

Onderhoud

€ 167.347-

Investeringen GO en energie

€ 29.098-

Bedrijfskosten

In de prognose 2014-2018 worden de positieve waardemutaties van het DAEB-bezit rechtstreeks in eigen vermogen verantwoord. Hierdoor zijn de toekomstige resultaten negatief, maar stijgt het eigen vermogen de komende jaren wel van € 117.520.000 naar € 174.167.000.

€ 183.460-

Heffingen

Totaal bedrijfswaarde 31-12-2013

stellen daarmee de financiering van onze projecten veilig.

€-

Restwaarde

hieronder genoemde ratio’s kunnen derhalve afwijken van de komende jaren bij alle kengetallen boven de WSW normen en

€ 805.103

Verkoop

de normen van het WSW als uitgangspunt te nemen. De ratio’s op basis van de jaarrekeningwaardering. We blijven de

(x € 1,000) Huur (inclusief derving)

heeft ervoor gekozen om deze kengetallen over te nemen en

€ 70.156-

7.712

€ 379.985

Tabel 8 Ontwikkeling vermogenspositie (x € 1.000) Jaarresultaat

Prognose 2015

Prognose 2016

Prognose 2017

Prognose 2018

-/-€ 8.184

-/- € 5.588

-/- € 7.156

-/- € 6.307

-/-€ 4.733

€ 117.520

€ 130.808

€ 141.123

€ 151.713

€ 162.708

€ 174.167

28%

29%

31%

32%

34%

36%

1,71

1,41

1,59

1,47

1,49

1,63

Loan to Value (tov WOZ waarde) (norm WSW: <50%)

27%

28%

29%

29%

29%

29%

Loan to Value (tov bedrijfswaarde) (norm WSW: <75%)

67%

66%

65%

63%

62%

61%

Solvabiliteit (norm WSW: >20%) Interest-coverage ratio1 (norm WSW: >1,4)

44

Prognose 2014

€ 2.737

Eigen vermogen

1

Realisatie 2013

Het aantal keren dat uit de operationele kasstromen rente en aflossing kan worden betaald.

Jaar verslag Tiwos

’13

6.5 Treasury

naar voren gekomen. In 2013 is de aangifte 2011 ingediend en

In het treasurystatuut is afgesproken dat er geen rente-

ontvangen. Het gezamenlijke compensabel verlies tot en met

instrumenten worden ingezet ter afdekking van risico’s in de

2011 bedraagt € 37 mln. De aangifte 2012 wordt begin 2014

bestaande geldleningportefeuille als het renterisico lager is

ingediend en laat een fiscaal verlies zien van € 13 mln.

dan 15%. Voor de bestaande geldleningportefeuille is het

Hiermee komt het totale compensabel verlies op € 50 mln.

renterisico voor de komende jaren niet hoger dan 15%.

Het fiscale resultaat van 2013 zal naar verwachting uitkomen

is hiervan de definitieve aanslag van de belastingdienst

op een verlies van circa € 2 mln. Ook voor de begrotingsperiode We hebben nog een financieringbehoefte van € 14 mln. in

2014-2018 is de verwachting dat er geen positief fiscaal

2014. Voor 2015 t/m 2017 moeten we nog € 24 mln. nieuwe

resultaat behaald gaat worden. Reden hiervoor is het

leningen aantrekken. Voor deze resterende financieringsbe-

uitvoeren van groot onderhoud en sloop en nieuwbouw

hoefte zal de renteverwachting kritisch worden gevolgd. Op

van complexen.

basis van de financiële meerjarenprognose verwachten we dat het renterisico zich ontwikkelt als te zien is in figuur 1. In 2013 hebben we ruim € 12,1 mln. afgelost en zijn er voor

6.7 Risicobeheersing en controlesystemen

€ 38 mln. nieuwe leningen bijgekomen.

Tiwos richt zich in haar risicobeheersing voornamelijk op de

De gemiddelde rentevoet voor de totale leningenportefeuille

onderdelen en processen waar zich de meest risico’s voor

is ultimo 2013 3,96% (2012: 4,36%). De gemiddelde rentevaste

kunnen doen. In 2013 is de jaarlijkse inventarisatie van de

periode over de gehele leningportefeuille is circa 22,1 jaar.

risico’s uitgevoerd. Risico’s zijn opnieuw beoordeeld, maatregelen om de risico’s te beheersen zijn tegen het licht gehouden en zijn waar nodig aangescherpt. Tevens is op basis van deze

6.6 Vennootschapsbelasting

inventarisatie de interne controle geactualiseerd en uitgevoerd. In 2012 zijn bij de beoordeling van risicobeheersing en

In 2013 zijn de aangiften 2008-2010 door de belastingdienst

controlesystemen aanbevelingen gedaan. De belangrijkste

in detail gecontroleerd. Hieruit zijn geen opmerkelijke zaken

zijn op pagina 46 opgesomd.

fig. 1

Verloop renterisico 70.000 60.000 50.000

Bedragen x € 1.000,-

40.000 30.000 20.000 10.000

2013

2014

2015

2016

2017

2018

Reeds afgedekte financieringsbehoefte Rekening Courant Nog af te dekken spread Nog af te dekken financieringsbehoefte Nog af te dekken renteconversies Maximaal renterisico (15%)

45

Thuis in de buurt

˘˘

˘˘

˘˘

In de facturering van het onderhoud wordt door de aan-

opgepakt. De actualisering van het treasurystatuut en het

nemers niet altijd voldaan aan de WKA- en BTW vereisten.

aanbestedingsbeleid worden in 2014 uitgevoerd.

Het treasurystatuut dient als gevolg van gewijzigde regelgeving geactualiseerd te worden.

Ook in 2013 is een analyse gemaakt van de interne

Het aanbestedingsbeleid dient geactualiseerd te worden,

beheersomgeving.

waarbij aandacht moet worden geschonken aan de

˘˘

˘˘

controleerbare kaders ten aanzien van prijsvorming en

Hierin is geconcludeerd dat “binnen Tiwos het risicomanage-

kwaliteitseisen.

ment een hoge prioriteit heeft en dat het een integraal

Als gevolg van gewijzigde BTW-wetgeving wordt geadvi-

onderdeel uit maakt van de planning & Control cyclus van

seerd een inventarisatie uit te voeren op het onderhouds-

Tiwos. Hiermee is er een koppeling aangebracht met het

werk en de lopende projecten.

beleidsplan. In de trimesterrapportage wordt gerapporteerd

Bij de interne controle op de verkopen dient het element

over de risico’s en de risicobeheersing.”

van validatie van taxatierapporten toegevoegd te worden. Met uitzondering van de aanbeveling over het treasurystatuut

“Op basis van de beoordeling van de interne audits is geconsta-

en het aanbestedingsbeleid zijn alle aandachtspunten in 2013

teerd dat de interne audits kritisch en met de gewenste diepgang worden uitgevoerd.”

fig. 2

Nevenstructuur Tiwos Gemeente Tilburg, WonenBreburg, TBV Wonen

Stichting Tiwos

100%

3 * 25%

Tiwos Holding B.V

100% Tiwos Projecten B.V.

100%

Tirentius B.V.

Stadsontwikkelings maatschappij Tilburg B.V.

25% 100% Tiwos Triborgh Bouwontwikkeling B.V.

12,5%

14,3%

6 * 14,3% GPT B.V.

5 aannemers en TBV

6 * 12,5%

12,5%

Triborgh bouwontwikkeling V.O.F.

Triborgh Vastgoed B.V.

3 projectontwikkelaars

58,38%

3 andere partijen*

58,93%

Triborgh Koolhoven B.V.

37,07%

GEM Koolhoven C.V.

46

GEM. Koolhoven Beheer B.V.

4%

41,62%

Jaar verslag Tiwos

6.9 Deelnemingen

Natuurlijk zijn er ook een aantal aanbevelingen gekomen die nog aandacht behoeven: ˘˘

˘˘

˘˘

˘˘

˘˘

’13

Uit de interne IC bevindingen, zoals gerapporteerd in de

˘˘

trimesterrapportage, mogen nog meer concrete acties

Tiwos is de enige aandeelhouder van Tiwos Holding B.V. De

Tiwos Holding B.V.

benoemd.

directie van Tiwos en Tiwos Holding B.V. bestaat uit dezelfde

De statuten en reglementen als onderdeel van de gover-

personen. Dat geldt ook voor de Raad van Toezicht van Tiwos

nance moeten geactualiseerd worden.

en de Raad van Commissarissen van Tiwos Holding B.V.

Het aanbestedingsbeleid en treasurystatuut dient geac-

Doelstelling van Tiwos Holding B.V.: werkzaam zijn in het

tualiseerd te worden.

werkgebied van Tiwos, Tilburgse Woonstichting en werkzaam

Het opstellen van een contractenregister draagt bij aan

zijn om het belang van de volkshuisvesting in het bijzonder

een professionelere inkoopfunctie.

ten behoeve van de taakvervulling van Tiwos, Tilburgse

Interne memoriaalboekingen dienen in het dossier altijd

Woonstichting.

voorzien te zijn van de benodigde toelichting. ˘˘

Aan deze aanbevelingen wordt in 2014 aandacht gegeven.

Stadsontwikkelingsmaatschappij Tilburg B.V.

Tiwos Holding B.V. heeft samen met Gemeente Tilburg, TBV Wonen en Holding WonenBreburg deze besloten vennootschap opgericht per 31 januari 2008. Doel van deze vennoot-

6.8 Nevenstructuur

schap is: het in stand houden, verbeteren, daaronder begrepen de op- en herbouw van registergoederen; het

De nevenstructuur van Stichting Tiwos ziet er als volgt uit:

ontwikkelen, financieren en doen uitvoeren van bouw- of

zie figuur 2 op pagina 46.

herbouwprojecten; het voor eigen rekening verkrijgen, vervreemden, bezwaren, exploiteren, huren en verhuren van registergoederen; het verrichten van diensten ten behoeve van derden ter zake van het aankopen, financieren, verbeteren en exploiteren van registergoederen; het oprichten en verwerven van, het deelnemen in, het samenwerken met, het besturen van, alsmede het (doen) financieren van andere

Tabel 9 Deelnemingen Tiwos 2013 Naam

Eigen vermogen Deelneming 31-12-2013

Belang

(x € 1.000) Tiwos Holding B.V.

Verstrekte leningen/r.c. 31-12-2013

(x € 1.000)

(x € 1.000)

-2.763

100%

-449

4.837

111

25%

-234

0

Tiwos Triborgh Bouwontwikkeling B.V.

1.137

100%

50

0

· Deelneming GTP *

1.892

14,3%

-3

0

· Deelneming Triborgh Koolhoven B.V.

191

12,5%

-34

0

· Deelneming GEM Koolhoven Beheer B.V.

85

5,2%

-1

0

· Stadsontwikkelingsmaatschappij Tilburg B.V.**

· Deelneming Triborgh Vastgoed B.V.

29

12,5%

0

0

10.709

14,3%

8

0

Tiwos Projecten B.V.

36

100%

-194

0

Tirentius B.V.

-33

100%

-4

0

· Triborgh Bouwontwikkeling V.O.F.

*

Belang Tiwos in jaarresultaat 2013

via de deelneming GTP hebben we 14,3% belang in Triborgh bouwontwikkeling V.O.F.

** Verstrekte lening aan de SOM

47

Thuis in de buurt

ondernemingen, in welke rechtsvorm ook; het verstrekken en

˘˘

aangaan van geldleningen en het stellen van zekerheden, ook

Tiwos Holding B.V. heeft in 2004 de besloten vennootschap

Tiwos Projecten B.V.

voor schulden van anderen; het verrichten van alle handelin-

Tiwos Projecten B.V. opgericht. Het doel van deze besloten

gen welke met het voorgaande in de ruimste zin genomen

vennootschap is het ontwikkelen en ten uitvoer (doen)

geacht kunnen worden in verband te staan, daaruit voort te

leggen van nieuwbouwprojecten; de aan- en verkoop van

vloeien of daarvoor bevorderlijk te zijn.

onroerende zaken; de exploitatie van onroerende zaken. In 2012 is het vastgoed binnen Tiwos Projecten BV overgeheveld

˘˘

Tiwos Triborgh Bouwontwikkeling B.V.

Tiwos Holding B.V. is de enige aandeelhouder van Tiwos

naar Tiwos stichting. Ultimo 2013 vinden er in de Tiwos Projecten BV geen activiteiten meer plaats.

Triborgh Bouwontwikkeling B.V. Doel is het participeren in Triborgh Bouwontwikkeling V.O.F.; het oprichten en verwer-

˘˘

ven van, het deelnemen in, het samenwerken met, het voeren

Tiwos Holding B.V. heeft in 2005 de besloten vennootschap

van de directie over, alsmede het (doen) financieren van

Tirentius B.V. opgericht. Het doel van deze besloten vennoot-

andere ondernemingen, in welke rechtsvorm ook; het

schap is: het, in samenwerking met Laurentius Wonen Breda,

verstrekken en aangaan van geldleningen, het beheer van en

ontwikkelen en ten uitvoer (doen) leggen van nieuwbouw-

het beschikken over registergoederen en het stellen van

projecten; de aan- en verkoop van onroerende zaken; de

zekerheden, ook voor schulden van anderen; het verrichten

exploitatie van onroerende zaken. Tot op heden hebben er

van al hetgeen met het vorenstaande verband houdt of

geen activiteiten in de BV plaatgevonden die gericht zijn op

daartoe bevorderlijk kan zijn, alles in de ruimste zin.

de samenwerking met Laurentius Wonen Breda. In 2008 is de

Tirentius B.V.

exploitatie van de warmte -koude opslag in het project Tiwos Triborgh Bouwontwikkeling B.V. neemt samen met TBV Wonen, vijf aannemers en een projectontwikkelaar deel in GTP B.V. Bovengenoemde aandeelhouders en GTP B.V. nemen samen deel in Triborgh Bouwontwikkeling V.O.F. De beoogde doelen van samenwerking zijn: bundeling van kennis en kunde van de samenwerkende partijen; het betrekken van marktpartijen bij de herstructureringsopgave; het tot stand brengen van publiek private samenwerkingsovereenkomst(en) met de gemeente Tilburg gericht op gebiedsgerichte aanpak zoals bepleit onder de noemer Stad en Milieu en het realiseren van nieuwe sociale huurwoningen. Tiwos heeft een bankgarantie verstrekt ten gunste van Triborgh Bouwontwikkeling V.O.F. voor maximaal € 1.134.451. Triborgh Bouwontwikkeling V.O.F. heeft sinds 2001 100% van de aandelen van Triborgh Vastgoed B.V. ˘˘

Koolhoven

In 2004 heeft Tiwos Triborgh Bouwontwikkeling B.V. samen met de vennoten van Triborgh Bouwontwikkeling V.O.F. de besloten vennootschap Triborgh Koolhoven B.V. opgericht met een geplaatst en gestort aandelenkapitaal van € 18.000. Deze eerder genoemde vennoten en nog drie andere partijen hebben de besloten vennootschap GEM Koolhoven Beheer B.V. opgericht met een geplaatst en gestort aandelenkapitaal van € 18.000. Triborgh Koolhoven B.V., GEM Koolhoven Beheer B.V. en nog drie partijen participeren in GEM Koolhoven C.V., die als doel heeft het risicodragend uitvoeren van de grondexploitatie van het plangebied Koolhoven.

48

Oostertuin in Tirentius B.V. in gebruik genomen.

Jaar verslag Tiwos

’13

Hoofdstuk 7

Wat hebben we nodig? Partnerschap 49

Thuis in de buurt

7 Wat hebben we nodig: Partnerschap

Wij kunnen de opgave alleen waarmaken in nauwe samenwerking met alle anderen die zich inzetten voor bewoners van Tilburg. Wij werken in partnerschap en streven naar een gemeenschappelijk gevoelde verantwoordelijkheid... 7.1 ...dat doen we door

een corporatie te zijn die partners en bewoners optimaal betrekt en invloed geeft bij de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van haar werk en beleid.

7.1.1 Overleg met onze huurders

een aantal vaste agendapunten bespreken en een aantal onderwerpen bepalen die nadere aandacht krijgen. De vaste onderwerpen voor de 5 vergaderingen met de directie zijn de jaarlijkse huurverhoging, het jaarverslag van Tiwos en de HBO, de uitgangspunten voor het opstellen van de begroting en de begroting zelf. Daarnaast is er maandelijks overleg

In de samenwerkingsovereenkomst tussen Tiwos en onze

tussen het dagelijks bestuur van de HBO en de manager

Huurders Belangen Organisatie (HBO) is onder andere

beleid & communicatie om te bepalen welke actuele

opgenomen dat:

onderwerpen relevant zijn om te bespreken in het bestuur

˘˘

˘˘

˘˘

˘˘

˘˘

Tiwos de HBO als gesprekspartner erkent voor alle

of tijdens Platformbijeenkomsten. Het platform bestaat uit

onderwerpen van beheer en beleid die voor huurders van

2 vertegenwoordigers per buurt die als klankbord van het

belang zijn;

HBO-bestuur functioneren.

Tiwos activiteiten van de HBO ondersteunt in financiële en materiële zin;

In 2013 is heel uitgebreid stilgestaan bij de vraag of Tiwos de

de HBO overlegt met en advies uitbrengt aan Tiwos over

inkomensafhankelijke opslag op de huurverhoging zou

wijzigingen in beleid en beheer;

moeten toepassen. Na diverse overleggen waarbij vanuit

de HBO het recht heeft 2 leden van de Raad van Toezicht

Tiwos en het HBO de overwegingen om dit wel of juist niet te

voor te dragen;

doen werden uitgewisseld, heeft het HBO hierover uiteinde-

Tiwos de HBO moet informeren over onder andere sloop-,

lijk een negatief advies afgegeven. Geheel tegen de gewoon-

toewijzings- en huurbeleid.

te in, heeft Tiwos op dit onderwerp niet het advies van het

Jeanny Michielsen

voorzitter Huurders Belangen Organisatie Tiwos

50

Met het bestuur van de HBO is afgesproken dat we jaarlijks

jaren alleen maar erger. De regerende partijen hebben op dit moment niets op met wooncorporaties en weinig met huurders. Maar wij zullen doorgaan met onze stem te laten horen. Daarom zijn we ook dit jaar lid van de Nederlandse Woonbond. Om terug te komen op Tilburg op de kaart zetten. Op de tv was Tilburg goed te zien met o.a. de Dollars die

“Dit jaar is Tilburg landelijk op de kaart gezet. Om te be-

gevonden waren in de Vogeltjesbuurt waar Tiwos bezig

ginnen heeft de regering in Den Haag een brandbrief uit

was met nieuwbouw en renovatie, de film over de

Tilburg ontvangen over de huurverhoging van 2013. Deze

Vogeltjesbuurt en Roy Donders. Maar wat ik het aller-

brief was ondertekend door mij en René Scherpenisse,

mooiste in 2013 vond was Rob’s grote tuinverbouwing op

directeur van Tiwos. Helaas heeft dit niets opgeleverd.

het Rozenplein. Dit is op poten gezet door huurders van

De huurders waren in 2013 de dupe van het regeerak-

Tiwos. Zo kan het dus ook. Niet alles was in 2013 negatief.

koord en als het zo doorgaat wordt dat in de volgende

Samen kun je het maken in een buurt of wijk.”

Jaar verslag Tiwos

’13

HBO opgevolgd. De opgelegde heffingen in combinatie met

onze investeringsruimte bepalen. We hebben grote ambities

de investeringsopgave waarvoor Tiwos staat maken het

en willen ondanks de verschillende heffingen die op ons

volgens ons noodzakelijk om gebruik te maken van de

afkomen fors in de stad blijven investeren. Omdat wij altijd

mogelijkheden van de jaarlijkse huurverhoging. Daarbij zijn

méér willen doen dan we kunnen betalen moeten we hierin

wel afspraken gemaakt over het zorgvuldig monitoren van de

keuzes maken. Over ons huur- en verkoopbeleid, onze

betaalbaarheid van het woningbezit van Tiwos. Het in 2013

uitgaven en onze investeringen. Omdat we het belangrijk

vernieuwde huurbeleid stelt betaalbaarheid van de wonin-

vinden dat onze keuzes in lijn liggen met wat de stad en

gen voor de doelgroep bovenaan.

daarmee onze belanghouders belangrijk vinden zijn we met hen in gesprek gegaan voordat we de definitieve keuzes

Verder zijn in 2013 de volgende thema’s besproken en/of

maakten. De input van deze bijeenkomst verwerkten we in

heeft het HBO advies gegeven over het nieuwe huurbeleid,

onze plannen voor 2014.

het nieuwe verkoopbeleid, het verruimen van de mogelijkhe-

Voor een overzicht van onze belanghouders in alfabetische

den om door te stromen naar een andere Tiwos-woning, de

volgorde verwijzen we naar onze website www.tiwos.nl.

aanpak van asbest, de aanpak van duurzaamheid, de resultaten van het imago onderzoek, de resultaten van de visitatie, het keuzeproces rondom het investeringsprogramma, bewonersbetrokkenheid en communicatie bij projecten en het kwaliteitsbeleid. De HBO kan via de Tiwos-website en Tiwos-krant de achterban op de hoogte stellen van haar activiteiten en heeft een eigen Facebook-pagina.


het partnerschap met bewoners te optimaliseren bij alle onderhouds-, sloop- en nieuwbouwprojecten.

7.2.1 Vogeltjesbuurt: bouwen voor de buurt Nadat in 2012 de woningontwerpen tot een voorlopig

Naast overleg met de HBO hebben we in 2013 diverse

ontwerp zijn uitgewerkt hebben we met inbreng van de

bewonersbijeenkomsten georganiseerd en zijn er diverse

bewoners de aanbestedingsstukken gemaakt. De aanbeste-

bewonerscommissies opgericht of geraadpleegd. De

ding is door bouwbedrijf Van der Weegen uit Tilburg op basis

resultaten hiervan staan in paragraaf 3.5.2 vermeld.

van de economisch meest voordelige inschrijving (EMVI)

7.1.2 Belanghouders

gewonnen. In 2013 hebben we samen met de architect KAW, Van der Weegen en de bewoners de ontwerpen voor de

Met onze BelanghoudersBetrokkenheidsMatrix (BBM) geven

appartementen en woningen verder uitgewerkt. Eind 2013

we nader vorm aan de verschillende rollen van onze belang-

startte Van der Weegen met de realisatie van de apparte-

houders (advies, klankbord, instemming, goed- of afkeuring,

menten en in april 2014 worden deze opgeleverd. Daarna

samenwerking in de uitvoering, beeldvorming, inventarisatie

wordt direct gestart met de bouw van de woningen. De

van wensen en ideeën, informatievoorziening en verant-

eerste reacties vanuit de buurt op het appartementenge-

woording). We bezoeken daarom jaarlijks een groot aantal

bouw zijn zeer positief, het resultaat van de gezamenlijke

belanghouders waarbij we zowel onze huidige werkzaamhe-

inspanningen van de bewoners, architect, aannemer en

den als wel de huidige en toekomstige samenwerking met de

Tiwos mag er wezen.

partner in kwestie bespreekbaar maken. Naast deze gesprekken hebben we doorlopend contact met

7.2.2 Bouw mee aan je eigen woning in Nieuw Jeruzalem

onze belanghouders over projecten, een breed scala van

Voor het appartementencomplex in Nieuw Jeruzalem heeft

onderwerpen die in Tilburg in samenwerking met collega

een huurdersgroep van 30 toekomstige huurders meege-

corporaties, gemeente en/of andere maatschappelijke

dacht over onder andere de gevel, de plattegronden de

partners worden opgepakt, zaken van beleid en uitvoering

balkons, de kleurstelling en de naam Houbenstaete. Door de

(met huurders, zowel individueel als collectief).

bewoners al vanaf het ontwerp mee te laten denken over hun huurwoning denken we dat de huurders meer betrokkenheid

We hielden in 2013 twee belanghoudersbijeenkomsten. Begin

krijgen met de woning en de woonomgeving. De huurders

2013 bespraken we met onze belanghouders de uitkomsten

leren elkaar al kennen voordat ze er samen wonen en het

uit ons 360 graden onderzoek (zie paragraaf 7.3.1). In het

proces schept een band onderling. Deze aanpak past bij ons

najaar hielden we een belanghoudersbijeenkomst waarin we

beleid om huurders meer eigen initiatief te laten nemen en

met onze belanghouders bespraken wat de keuzes zijn die

verantwoordelijkheid te geven.

51

Thuis in de buurt



ervoor te zorgen dat onze belanghouders; huurders, partners en de maatschappij, weten waar Tiwos voor staat.

7.3.1 360 gradenonderzoek Eind 2012 hielden we een imago- en medewerkersonderzoek

vanuit een gedeeld beeld met de maatschappelijke partners in de stad heldere en zakelijke afspraken te maken over de rollen, taken en verantwoordelijkheden in de samenwerking.

en een visitatie. Het hele jaar door hebben we bewonerson-

7.5.1 Convenant wonen

derzoeken gehouden. Begin 2013 hebben we de resultaten

In het Convenant Wonen 2010-2015 hebben de Tilburgse

van dit 360 graden onderzoek gepresenteerd aan onze

corporaties afspraken gemaakt over de omvang van de kern-

belanghouders en besproken met ons huurdersplatform.

en sociale voorraad, de aanpak van armoede, de wijkaanpak,

Voor het imago-onderzoek onder huurders hebben we 2.407

wonen en zorg, participatie en energiebesparing (zie voor dit

huurders benaderd waarvan er 434 hebben meegedaan

laatste onderwerp paragraaf 2.1.3). In 2013 is hard gewerkt

(18%); dit is een representatieve steekproef uit het hele

aan de realisatie van deze afspraken en deze lopen op

huurdersbestand.

schema. Verder is in 2013 gestart met de voorbereidingen

Het gemiddelde totale imago onder huurders van Tiwos scoort

voor nieuwe prestatieafspraken voor het Convenant Wonen

boven de norm van: 3,6. Maatschappelijke partners en

2015-2020, met de ervaringen en behaalde resultaten van het

klantrelaties gaven ons zelfs respectievelijk een 3,8 en een 3,9.

huidige convenant als uitgangspunt. Met het oog op het

Hoe beter men Tiwos kent, hoe beter het imago van Tiwos is

beter inzichtelijk krijgen van de woonlasten van huurders, en

volgens de onderzoekers. Een positieve uitkomst die duidt op

de benodigde omvang van de sociale voorraad in Tilburg, is

een echte samenwerkingsgerichte klantencorporatie. In de

opdracht verstrekt aan RIGO voor een nieuw woonlastenon-

visitatie, die onderzoeksbureau PWC uitvoerde, presteert

derzoek. De resultaten van dit onderzoek zijn begin 2014

Tiwos maatschappelijk ruim voldoende met een gemiddelde

bekend. Ook op het gebied van armoedebestrijding, leefbaar-

score van 7,3. Het volledige visitatierapport is terug te vinden

heid/wijkaanpak, energiebesparing, wonen en zorg en

op www.tiwos.nl.

bewonersparticipatie wordt onderzocht in hoeverre de in het convenant afgesproken inzet daadwerkelijk heeft bijgedragen aan het bereiken van de doelstellingen. In 2014 worden


de onderzoeksresultaten gebruikt om in samenspraak tussen

In samenwerking met de andere Tilburgse corporaties en de

samen met partners in de stad en de buurt nieuwe samenwerkingsvormen te verkennen om de problemen in de buurten effectiever aan te kunnen pakken.

de partners nieuwe prestatieafspraken uit te werken. gemeente Tilburg wordt door middel van een green deal specifiek verkend in welke mate “nul op de meter” een opmaat kan zijn naar nieuwe prestatieafspraken voor het energetisch verbeteren van woningen.

7.4.1 Samenwerking in de buurt

7.5.2 Convenant aanpak hennepteelt

In 2013 hebben gemeente en corporaties gezamenlijk het

In 2005 hebben gemeente, politie, Openbaar Ministerie,

leefbaarheidsonderzoek Lemon uitgevoerd. Dit is één van de

Essent en de Tilburgse corporaties het Convenant Aanpak

informatiebronnen voor de wijktoets die in de 2014 de focus

Hennepteelt afgesloten. Ook in 2013 heeft Tiwos intensief

en aandachtsbuurten voor de gemeente zal bepalen.

met de convenantpartners samengewerkt in de bestrijding

Bewoners worden hierbij betrokken om gezamenlijke

van hennepkwekerijen. Zie paragraaf 3.1.1.

actieplannen op te stellen. Met onze buurtplannen zoeken wij hierbij in 2014 aansluiting en trekken we gezamenlijk met

7.5.3 Stichting Woning in Zicht

de gemeente op richting bewoners.

Tiwos is deelnemer in de stichting Woning in Zicht. Dit is het samenwerkingsverband van de Tilburgse woningcorporaties dat invulling geeft aan het convenant woonruimteverdeling dat in 1997 is afgesloten met de gemeente.

52

Jaar verslag Tiwos

’13

7.5.4 Stadsontwikkelingsmaatschappij Tilburg B.V. (SOM) Tiwos heeft in 2008 samen met de Gemeente Tilburg, WonenBreburg en TBV Wonen de Stadsontwikkelings maatschappij Tilburg B.V. opgericht. De doelstelling van de vennootschap behelst met name de aanpak van verpauperde panden in de Tilburgse binnenstad. Het aankopen, verbeteren en doorverkopen van deze gebouwen is de voornaamste taak van de SOM. In eerdere jaren werden de panden Noordstraat 68 t/m 76, Stationsstraat 35 t/m 39, Telegraafstraat 3, 5 en 60 en Girostraat 44/44A aangekocht. Aanvankelijk was de focus van de vennootschap gericht op gebiedsontwikkeling van het terrein tussen de Noordstraat en de Stationsstraat. Mede als gevolg van de veranderende economische omstandigheden hebben de aandeelhouders het accent verlegd naar het uitontwikkelen van de aangekochte panden. In 2013 is verder gewerkt aan de planvorming en het opknappen van alle aangekochte panden. De verbouwing van de panden aan de Noordstraat is afgerond. In 2013 is verder gewerkt aan de planontwikkeling voor de Stationsstraat en Telegraafstraat 3/5. De Stadsontwikkelingsmaatschappij is een zelfstandig handelende B.V., Tiwos-directeur René Scherpenisse treedt op als directeur.

53

Thuis in de buurt

54

Jaar verslag Tiwos

’13

Hoofdstuk 8

Raad van toezicht 55

Thuis in de buurt

8 Verslag van de raad van toezicht 8.1 Algemeen

Ook in 2013 verkeerde de volkshuisvesting in zwaar weer. De woningmarkt in het algemeen verkeert nog steeds in een

8.3 Samenstelling, functioneren en beloning van de Raad van Toezicht

De samenstelling van de Raad is in 2013 behoorlijk gewijzigd.

crisis, hoewel aan de prijsdaling van koopwoningen in

Als gevolg van het aflopen van de zittingstermijnen van

verschillende regio’s een eind lijkt te komen. Het kabinet

Lieke Verhoof (tot 1 februari 2013) en Rogier Bruijning (tot

bereikte met enkele oppositiepartijen een akkoord over een

1 september 2013) (die niet meer herbenoembaar waren),

totaalpakket aan maatregelen, waaronder de verhuurders-

heeft de Raad, samen met de Huurders Belangen Organisatie,

heffing en de inkomensafhankelijke huurverhoging.

twee nieuwe leden geworven. Dit zijn Marja de Bruyn en

Uiteindelijk stemde ook de Eerste Kamer met de verhuurders-

Frans Schilder.

heffing in. 2013 was ook een jaar met de nasleep van schandalen in de

De zittingstermijn van Marco Wilke liep af. Hij is als voorzitter

branche. Niet alleen in de corporatiewereld, maar in allerlei

van de raad herbenoemd.

delen van de semipublieke sector liggen bestuurders en toezichthouders onder het vergrootglas. Politiek en maat-

De raad kent drie commissies (bezetting ultimo 2013):

schappij accepteren –terecht- megalomaan, frauduleus of

˘˘

De volkshuisvestingscommissie (Petra de Regt en Marja de Bruyn)

laks bestuur van ‘maatschappelijke ondernemingen’ niet meer. ˘˘

De auditcommissie (Geert van Gerwen, Paul de Roij en Frans Schilder)

8.2 Tiwos

˘˘

Tiwos blijft in deze lastige tijd zijn eigen beleid uitvoeren. In

De commissies rapporteren altijd hun bevindingen aan de

het begin van 2013 heeft de Raad verschillende rapportages

voltallige raad. In de verslagperiode zijn Rogier Bruijning,

besproken waarin allerlei stakeholders (visitatie, klanten,

Petra de Regt en Marja de Bruyn specifiek aanspreekbaar voor

medewerkers) hun oordeel over het optreden van Tiwos

de bewonersorganisatie. Er is twee keer overleg geweest met

hebben geuit. Over de hele linie een zeer positief oordeel.

de Huurders Belangen Organisatie. Marco Wilke heeft

Belangrijkste uitdaging voor management en organisatie is

minimaal twee keer per jaar een gesprek met de onderne-

om scherp te blijven en niet rozig te genieten van de mooie

mingsraad en is als eerste binnen de raad voor de OR

rapportcijfers. Met name de relatie met huurders moet goed

benaderbaar als daar behoefte aan is.

blijven, daar juist die huurders vaak het landelijk ingezette

Als gevolg van de Wet Normering Topinkomens en de

beleid direct voelen.

specifieke regeling die Minister Blok binnen het wettelijk

Als gevolg van de komende verhuurdersheffing en de extra

kader in 2012 aan de corporatiesector oplegde, werden de

aanslagen a.g.v. de benodigde dekking van tekorten van

nieuwe leden van de raad en de herbenoemde voorzitter in

Vestia en andere problemen moest de raad een bijgestelde

eerste instantie beloond cf. de ministeriele regeling. Daar de

begroting voor 2013 bespreken en goedkeuren. Grosso modo

rechter uiteindelijk deze regeling niet rechtmatig achtte,

kan Tiwos gelukkig zijn investeringsplannen voortzetten.

heeft Minister Blok een nieuwe regeling voor beloning van

Wat dat betreft wijkt Tiwos af van het landelijke beeld.

bestuurders en toezichthouders in de corporatiesector

De Raad houdt overigens – met bestuur en management –

ontworpen. Tiwos houdt zich aan deze regeling.

scherp de inhoudelijke keuzes rondom de grote projecten

In tabel 10 zijn de leden van de raad opgenomen, het jaar van

en de financiële armslag in de gaten.

in functie treden en (beoogd) aftreden (al dan niet herbe-

De remuneratiecommissie (Marco Wilke en Marja de Bruyn)

noembaar), hun hoofd- en andere nevenfuncties, alsmede de honorering.

56

Jaar verslag Tiwos

’13 Honorering incl. werkgeverslasten en btw

Naam

Functie

M.L. Wilke

· Voorzitter · Lid Remuneratiecommissie · Vertegenwoordiging namens de OR

1962

26 mei 2008

geheel 2013 lid

2016

Nee

Algemeen directeur Drechtwerk Vice-voorzitter Raad van Toezicht GGZ West-Noord-Brabant Voorzitter Raad van Toezicht Kompaan en De Bocht

€ 11.629

€ 15.379

P.C.A. de Regt

· Lid · Lid Volkshuisvestingcommissie · Lid op voordracht van de huurders

1977

25 jan 2010

geheel 2013 lid

2014

Ja

Directeur Vastgoed Stichting De Zorgboog

€ 9.310

€ 12.288

G.C.J. van Gerwen

· Lid · Lid Audit Committee

1951

01 juli 2011

geheel 2013 lid

2015

Ja

Consultant & Interim manager Adviseur Tilburg Innovatie Centrum Voorzitter SSRT Bestuurslid SHOW

€ 9.310

€ 12.288

P.P.M. de Roij

· Vice voorzitter · Voorzitter Audit Commissie

1956

29 mrt 2010

geheel 2013 lid

2014

Ja

Directeur R&R Investment BV Management-consultant en interim manager, associate partner Berenschot, Utrecht Voorzitter Raad van Toezicht NSWAC Lid Raad van Toezicht Daelzicht Lid Raad van Toezicht GGzE Lid Raad van Toezicht Theaters Tilburg Lid Raad van Toezicht Mytylschool Gabriël Lid Raad van Toezicht Bibliotheek VANnU Penningmeester Stichting de Zevenhoek

€ 9.310

€ 11.265

M. de Bruyn

· Lid · Lid Remuneratiecommissie · Lid Volkshuisvestingcommissie · Lid op voordracht van de huurders

1956

01 april 2013

lid vanaf mrt 2013

2017

Ja

Zelfstandig adviseur MdB Interim en Advies voorzitter Raad van Commissarissen Wooninvest Voorburg Lid Raad van Toezicht van het Centrum voor Dienstverlening Rotterdam Lid Raad van Toezicht Thuis Op Straat Centraal Lid Raad van Advies Stichting Vitaal Pendrecht

€ 6.200

€ 8.784

F. Schilder

· Lid · Lid Audit Committee

1980

01 april 2013

lid vanaf mrt 2013

2017

Ja

Onderzoeker woningmarkt (financieel economische aspecten woningmarkt), verbonden aan: Amsterdam School of Real Estate (tevens docent) Universiteit van Amsterdam (tevens docent) Planbureau voor de Leefomgeving

€ 6.200

€ 8.784

R. Bruijning

· Lid · Lid Volkshuisvestingcommissie · Lid op voordracht van de huurders

1953

23 mei 2005

lid van jan t/m sept 2013

1 mrt 2013

Nee

Senior Beleidsadviseur gemeente Rotterdam

€ 6.982

€ 9.216

C.T.M. Verhoof

· Vice-voorzitter · Lid

€ 1.784

€ 1.980

€ 60.725

€ 79.986

Totaal

Functies/nevenfuncties

Honorering

Herbenoembaar

Aftreden per

Periode actief

In functie sinds

Geboorte jaar

Tabel 10 Leden raad van toezicht

57

Thuis in de buurt

In september 2013 heeft de raad zichzelf geëvalueerd. De

De belangrijkste onderwerpen die behandeld zijn:

kritische kanttekeningen uit de vorige zelfevaluatie zijn doorgenomen. De raad stelde vast dat de inhoudelijke

˘˘

discussie over beleidsonderwerpen verbeterd is. Er is een

Onderzoeken prestaties Tiwos (visitatie, medewerkers onderzoek, imago-onderzoek, Klanttevredenheid)

goede balans tussen controle op en meedenken met het

˘˘

Project Koningsoord

bestuur van de onderneming. Als aandachtspunten zijn

˘˘

Bijstelling begroting 2013

genoemd:

˘˘

Management letter

˘˘

Procedure WNT

De HBO wordt bij de voorbereiding van de volgende zelf

˘˘

Huurbeleid

evaluatie van de raad betrokken om input te leveren.

˘˘

Verkoopbeleid

We proberen meer balans te krijgen tussen inhoudelijke

˘˘

Doorstroomregeling

en financiële onderwerpen (de laatsten nemen relatief

˘˘

Project Vogeltjesbuurt

veel tijd in beslag).

˘˘

Project Casper Houbenstraat (Jeruzalem)

De raad geeft meer aandacht aan scholing van de leden.

˘˘

Huurverhoging 2013

˘˘

Trimesterrapportages

˘˘

Jaarrekening, met toelichting accountant

˘˘

Parlementaire enquête

Er zijn in het verslagjaar geen signalen ontvangen die duiden

˘˘

Aanpak binnenrenovaties

op het niet naleven van de integriteitsregels (vastgesteld cf.

˘˘

‘Stroomversnelling’ (opwaardering naar energiezuinige

˘˘

˘˘

˘˘

8.4 Integriteit

governancecode) door leden van de raad, noch hebben er

woningen)

transacties plaatsgevonden waarbij tegenstrijdige belangen

˘˘

Begroting 2014 (plus meerjarenbeeld)

van leden van het bestuur of leden van de raad van toezicht

˘˘

Project Traverse

speelden.

˘˘

Jaarverslagen van de deelnemingen

De bestuurder legt (betaalde en onbetaalde) nevenfuncties aan de remuneratiecommissie voor ter toetsing. De leden van de raad bespreken met elkaar wijzigingen in hun (hoofd- en neven-)functies.

8.6 Jaarverslag

De jaarrekening en het inhoudelijk jaarverslag 2012 zijn door de raad besproken en goedgekeurd. De jaarrekening 2012 werd begeleid door een goedkeurende verklaring van de

8.5 Verslag van werkzaamheden

De raad heeft 7 keer vergaderd in de verslagperiode met

accountant. Met de goedkeuring van de raad is de decharge van het bestuur verstrekt. Het resultaat is toegevoegd aan het eigen vermogen van Tiwos.

vrijwel een volledige opkomst. Het bestuur van de onderneming is daarbij altijd aanwezig. Dat geldt ook voor de managers uit het MT indien er onderwerpen geagendeerd zijn waarbij ze een directe betrokkenheid hebben. Bij de

8.7 De toekomst

Tiwos is 2014 ingegaan met een goed gevoel. De organisatie

bespreking en vaststelling van de jaarrekening was de

heeft volop ideeën om als klassieke sociale volkshuisvester

accountant aanwezig. Er is geen gebruik gemaakt van

nog beter woningen te verhuren, te bouwen en te verbete-

(hoofdelijke) stemmingen om tot besluitvorming te komen.

ren. Waarbij betaalbaarheid van de woning en leefbaarheid

De raad heeft op informele wijze, samen met management

van de buurt centraal staan. Zeker daar waar de koopkracht

en HBO, een tour gemaakt langs de meest in het oog

als gevolg van allerlei overheidsmaatregelen van mensen

springende projecten van Tiwos.

met een laag inkomen onder druk staat blijft een gezonde, sociale volkshuisvester van groot belang.

Het toezicht van de RvT betreft onder andere de strategie en realisatie van doelstellingen, risico’s verbonden aan de bedrijfsactiviteiten, opzet en uitwerking van de interne risicobeheersings- en controlesystemen, de financiële verslaglegging, naleving van weten regelgeving, governance en de verhouding met stakeholders.

58

Jaar verslag Tiwos

’13

Ondertekening Tilburg, 12 mei 2014

M. Wilke

G.C.J. van Gerwen

M. de Bruyn

P.P.M. de Roij

P.C.A. de Regt

F. Schilder

voorzitter Raad van Toezicht

Lid Raad van Toezicht





59

Thuis in de buurt

Kengetallen & feiten 2013

2012

2011

laagbouw

4.779

4.774

4.790

middelen hoogbouw

2.365

2.369

2.360

woonzorgeenheden

370

351

351

overige verhuureenheden

417

404

408

7.931

7.898

7.909

Typering verhuureenheden technisch type

totaal in eigendom ouderdom · vooroorlogs

1.001

1.029

1.052

· wederopbouw

2.147

2.208

2.214

· jaren 60 en 70

1.562

1.567

1.603

· jaren 80 en 90

1.613

1.625

1.628

821

714

653

7.144

7.143

7.150

370

351

351

62

62

62

327

315

319

28

27

27

7.931

7.898

7.909

44

146

146

-

15

15

beheer garages

29

39

39

totaal in beheer

73

200

200

koopgarant

119

105

84

2013

2012

2011

· sociale huur (< € 681)

96

51

2

· dure huur (> € 681)

10

17

-

· woonzorg

19

-

16

1

3

1

126

71

19

ikv herstructurering

35

32

52

projectontwikkeling

12

-

-

47

32

52

-

1-

6-

bij mutatie

9-

14-

40-

projectmatig

4-

13-

4-

-

-

14-

13-

28-

64-

· nieuwbouw (> 2000)

subtotaal woningen in eigendom woon/zorg eenheden woonwagens/standplaatsen garages bedrijfsruimten

totaal in eigendom beheer woningen beheer woonzorgeenheden

Productiemaatregelen woningbezit in eigendom opgeleverd

nieuwbouw huur

· bedrijfsruimte

nieuwbouw koop

verkoop verhuureenheden zittende huurders

aan collega-corporatie/gemeente

60

Jaar verslag Tiwos

’13

2013

2012

2011

81-

33-

72-

-

13-

-

81-

46-

72-

95

-

18

sloop verhuureenheden ikv herstructurering herbestemmen bestaand pand

investeringen bestaand bezit ikv herstructurering regulier

11

720

75

106

720

93

· nieuwbouw huur

324

272

333

· nieuwbouw koop

52

101

159

-

110

827

Aantal woningen naar huurprijsklasse (rekenhuur)

2013

2012

2011

goedkoop (< € 374)

1.404

1.700

1.938

1e aftoppingsgrens (< € 536)

3.557

3.766

3.955

2e aftoppingsgrens (< € 574)

897

720

611

1.019

723

430

267

234

216

Totaal woningen

7.144

7.143

7.150

Prijs/kwaliteitverhouding woningbezit

2013

2012

2011

· gemiddelde kale huur per maand

€ 461

€ 448

€ 426

· gemiddelde streefhuur per maand

€ 551

€ 554

€ 535

141

143

142

· huur in % van de maximale huur

66,7%

65,6%

64,3%

· jaarlijkse huurverhoging in %

4,01%

2,18%

1,25%

€ 473

€ 457

€ 433

2013

2012

2011

dagelijks onderhoud per woning (reparatie en mutatie)

€ 941

€ 910

€ 695

planmatig onderhoud per woning

€ 502

€ 347

€ 396

€ 67

€ 86

€ 122

€ 699

€ 1.974

€ 519

42%

67%

36%

2013

2012

2011

huuropzeggingen woningen (inclusief kamerverhuur)

756

706

685

nieuwe verhuringen (inclusief kamerverhuur)

782

620

686

passend verhuurd qua huurprijs/inkomen

94%

96%

97%

mutatiegraad (excl. verkoop, sloop e.d.)

7,9%

6,0%

6,7%

1,4

1,5

1,4

1,00%

0,68%

0,56%

in uitvoering/voorbereiding

· investeringen bestaand bezit

middelduur (< € 681) duur (> € 681)

woningen onder HT grens (huurtoeslaggrens: < € 681)*

· gemiddeld aantal WWD punten

· gemiddelde huur per maand (inclusief geliberaliseerd)

Kwaliteit woningbezit

sociaal beheer/leefbaarheid/woonomgeving per woning** groot onderhoud per woning totaal onderhoud woningen in % van de huursom

Verhuur van woningen

aanbiedingsgraad huurderving in % netto huursom (excl. verkoop, sloop e.d.)

61

Thuis in de buurt

2013

2012

2011

huurachterstand in % bruto huur

1,31%

1,25%

1,19%

aantal huurders met huurtoeslag (verrekening via Tiwos)

1.657

1.708

1.878

gemiddeld bedrag huurtoeslag

€ 179

€ 167

€ 178

aantal bemiddelingsverzoeken afdeling leefbaarheid

2.960

2.367

2.146

Waarde/financiering vastgoed

2013

2012

2011

bedrijfswaarde per woning

€ 55.600

€ 53.300

€ 53.600

WOZ waarde per woning

€ 137.600

€ 145.600

€ 145.200

€ 37.200

€ 34.800

€ 33.000

gemiddelde rente leningenportefueille

3,96%

4,36%

4,14%

Balans en Winst- & Verliesrekening (geconsolideerd)

2013

2012

2011

€ 117.520

€ 108.853

€ 107.088

€ 11.720

€ 20.068

€ 19.025

€ 307.270

€ 292.497

€ 276.446

bedrijfsopbrengsten

€ 45.256

€ 44.076

€ 42.881

bedrijfslasten excl waardeveranderingen

€ 25.600

€ 22.923

€ 23.081

overige waardeveranderingen en afschrijvingen

€ 3.905

€ 22.784

€ 26.314

kapitaalslasten

€ 9.233

€ 9.371

€ 9.493

€-

€-

€-

€ 262-

€ 571-

€ 33-

externe financiering per woning

balans (x € 1.000) groepsvermogen overige voorzieningen vreemd vermogen winst- & verliesrekening (x € 1.000)

belastingen resultaat deelnemingen

€ 3.529-

€ 2.608-

€ 855-

jaarresultaat (x € 1.000)

Niet-gerealiseerde waardeveranderingen

€ 2.737

€ 14.180-

€ 16.894-

cash-flow operationele activiteiten WSW in jaar

€ 3.814

€ 3.761

€ 4.531

€ 10.662

€ 8.639

€ 5.395

solvabiliteit (volgens WSW-methodiek)

28,4%

25,8%

26,6%

Organisatie

2013

2012

2011

98

103

102

90,2

94,1

94,7

86

83

82

€ 967

€ 1.000

€ 1.014

cash-flow operationele activiteiten WSW komende 5 jaar

aantal personeelsleden aantal fte’s aantal vhe per fte organisatiekosten per verhuureenheid

62

*

excl te slopen woningen, tijdelijke verhuringen ivm herstructurering, bruikleen en onzelfst kamerpanden

**

alleen de fysieke uitgaven; het bedrag is dus exclusief personele inzet (organisatiekosten)

bij lage n b o e k je

’13

Volksh u isv est in g sverslag

Jaar verslag Tiwos

’13

Bijlage Tabellen bij volkshuisvestingsverslag 2013 1. Verhuur Tabel 1

Inschrijftijd Aanbodmodel

Lotingmodel

Direct te huur

Optiemodel

Gemiddelde wachttijd 2013

6,7 jr

1,2 jr

2,4 jr

5,6 jr

Gemiddelde wachttijd 2012

6,4 jr

1,5 jr

2,3 jr

5,2 jr

Tabel 2 Ingeschreven woningzoekenden Totaal Corporaties Aantal inschrijvingen Aantal inschrijvingen zonder grijze/zwarte lijst

1

2013

2012

2011

46.441

46.275

45.652

42.520

42.622

42.123

Waarvan urgent woningzoekend

12

59

77

Waarvan woonwensenkandidaat

42.508

42.610

42.102

42

123

123

Aantal aanvragers WMO indicatie

392

247

203

Aantal aanvrager AWBZ indicatie

1512

392

495

0

0

0

Aantal inschrijving met extra inschrijfduur

Aantal aanvragers WMO & AWBZ indicatie

1

Inschrijvingen met een blokkade vanwege een ontruiming (i.v.m hennep, overlast, huurachterstand, geweld). Grijze lijst: woningzoekende stond al ingeschreven en bouwt inschrijfduur op. Zwarte lijst: woningzoekende stond niet ingeschreven en bouwt geen inschrijfduur op.

2

Vanwege voortschrijdend inzicht t.a.v. de indicatie grondslag zijn alle AWBZ indicaties in het voorjaar 2013 gecontroleerd. Alle indicaties met een lichamelijke zware grondslag zijn opnieuw verwerkt. Andere indicaties zijn ‘afgezwakt’ naar WMO of geheel verwijderd.

Tabel 3 Kengetallen Verhuur 2013

2012

2011

2010

2009

Aanbiedingsgraad bruto

1,41

1,54

1,38

2,05

2,50

Aanbiedingsgraad netto

1,96

2,01

1,88

*

*

Aanbiedingsgraad aanbodmodel

1,85

2,13

1,96

*

*

Aanbiedingsgraad lotingmodel

1,22

1,15

1,23

*

*

Aanbiedingsgraad optiemodel

0,14

3,00

1,67

*

*

10,5%

9,8%

9,6%

10,8%

12,3%

7,9%

6,0%

6,7%

7,0%

7,7%

0,60%

0,68%

0,56%

0,52%

1,29%

Mutatiegraad 1 Mutatiegraad geschoond 2 Leegstandscijfer

3

* In 2011 is het woonruimteverdeelsysteem gewijzigd en zijn er verschillende aanbodmodellen. Hierdoor zijn er geen cijfers van voorgaande jaren bekend. 1

Tiwos bezit en beheerpanden excl aanleunwoningen, garages, parkeerplaatsen, bedrijfsruimten, woonwagens, standplaatsen en woon-zorgcomplexen.

2

Tiwos bezit met strategie verhuur excl beheerpanden kamerpanden, aanleunwoningen, garages, parkeerplaatsen, bedrijfsruimten, woonwagens, standplaatsen en woon-zorgcomplexen.

3

Dit is de berekende huurderving door leegstand excl. garages en bedrijfsruimten en excl. leegstand in afwachting van verkoop en sloop.

65

Thuis in de buurt Tabel 4 Huuropzegging naar woningtype 2013 Eengezinswoningen Flat

2012

2011

2010

%

abs

%

abs

%

abs

%

abs

%

abs

9

432

8

394

8

361

9

447

11

534

14

285

23

56

11,9

875

1

Duplex

2

Etagewoning met lift

9

84

8

73

10

86

8

75

Etagewoning zonder lift

16

195

16

196

15

189

18

226

Zelfstandige HAT wooneenheid

26

25

23

23

29

28

25

27

Kamerpanden (zelfst/onzelfst)

21

12

14

10

18

15

8

7

10,5

748

9,8

696

9,6

679

10,9

782

14

8

17

10

10

6

22

13

15

52

10

35

15

53

10

37

Subtotaal woningen Aanleunwoningen Kamerpanden (zie hierboven) Garages/parkeerplaatsen/bedrijfsruimten

2009

30,1

28

7

26

Woonwagens/standplaatsen

2

1

5

3

2

1

0

0

2

1

Wo/zo-complex

0

0

0

0

1

2

0

1

14

53

10,2

809

9,4

744

9,4

741

10,4

833

11,9

983

Gehele bezit 1

In 2010 gesplitst naar etagewoning met of zonder lift, hat en kamerpanden

2

In 2010 ondergebracht bij etagewoning zonder lift

Tabel 5 Ontwikkeling aantal verhuringen Totaal nieuwe verhuringen

2013

2012

2011

2010

2009

827

661

721

764

962

782

620

686

731

910

44

38

35

50

52

1

3

0

1

0

405

286

311

418

699

Gespecificeerd naar type: info uit Viewpoint · woningen · garages / bedrijfsruimten · woonwagens / standplaatsen info uit WIZ · reguliere verhuringen 1 bijzonder verhuringen: info uit WIZ

102 4

· herstructurering naar Tiwos bezit

44

42

47

35

· 5% regeling

20

20

19

16

· bemiddeling volgens wachtlijst 3

82

35

56

65

· contingenten

29

18

30

33

· doorschuiving / doorstroming

22

11

20

41

· nieuwbouw

81

23

0

65

· omklappen huurovereenkomst

7

6

13

7

· statushouder

11

8

12

7

· woningruil

13

12

13

8

5

1

2

0

· urgentie

14

14

12

16

· WVG

0

3

2

0

· verhuur rechtspersoon / maatschappelijke instelling

9

6

2

· terugkeer na herstructurering

2

67

14 53

1

Aantal verhuringen van het Tiwos bezit en de beheerpanden excl, garages, parkeerplaatsen, bedrijfsruimten, woonwagens, standplaatsen en woon-zorgcomplexen en woningen met bestemming sloop.

2

Regeling is bedoeld om systeem fouten en of schrijnende situaties die tussen wal en schip vallen te verantwoorden. Percentage daadwerkelijke verhuringen binnen deze regeling wordt berekend over het totaal aantal verhuurde woningen.

3

Aantal verhuringen zonder tussenkomst van WiZ in complexen met coöptatierecht of VHE met een huurprijs >€664,66 en parkeerplaatsen.

4

Bijzondere verhuringen is vanaf 2010 opgesplitst

66

Jaar verslag Tiwos

’13

Tabel 6 Verhuur woongelegenheden 2013 Totaal aantal door Tiwos toegewezen woningen

2011

2010

2009

661

721

764

910

254

312

318

367

480

· aan ouderen (>65)

48

29

42

34

104

· aan jongeren (18-23)

· aan doelgroep artikel 13 BBSH

1

2012 827

1

98

98

123

104

115

· aan statushouders

11

8

12

7

14

· aan rechtspersoon / maatschappelijke instelling

10

9

17

50

53

· aan herstructureringskandidaten

44

42

47

35

67

Tussen de doelgroepen zijn overlappingen mogelijk. Hierdoor is het niet mogelijk een totaal telling te maken.

Tabel 7 Nieuwe verhuringen naar leeftijd en inkomen1 Eenpersoonshuishoudens

Leeftijd

Inkomen

< 65

≥ 65

Huur

Totaal

≤ € 374,44

> € 374,44 ≤ € 535,91

> € 535,91 ≤ € 681,02

> € 681,02

Laag

87

80

126

7

300

Hoog

12

25

53

18

108

Laag

2

8

13

2

25

Hoog

0

0

5

1

6

101

113

198

28

439

Totaal

Tweepersoonshuishoudens

Leeftijd

Inkomen

< 65

Totaal

≤ € 374,44

> € 374,44 ≤ € 535,91

> € 535,91 ≤ € 681,02

> € 681,02

17

28

78

8

131

Hoog

2

5

19

37

63

Laag

0

3

1

0

4

Hoog

0

1

9

3

13

19

37

107

48

211

Laag

≥ 65

Huur

Totaal

Meerpersoonshuishoudens

Leeftijd

<65

≥ 65

Totaal 1

Inkomen

Huur

Totaal

≤ € 374,44

> € 374,44 ≤ € 574,35

> € 574,35 ≤ € 681,02

> € 681,02

Laag

1

28

53

7

89

Hoog

2

5

12

18

37

Laag

0

0

0

0

0

Hoog

0

0

0

0

0

3

33

65

25

126

niet meegeteld zijn: bijzondere verhuringen (stichting/instelling/bedrijf), bruikleenovereenkomsten, woonwagens/standplaatsen en garages/standplaatsen. Wel meegeteld zijn: tijdelijke overeenkomsten en (on) zelfstandige kamers

67

Thuis in de buurt Tabel 8 Huuropbrengst en leegstand 2013 absoluut

Huuropbrengst woningen Verhuurleegstand sociale huur

€ 40.995.000

absoluut

leegstands-%

€ 38.583.000

€ 82.000

0,20%

€ 56.000

0,15%

Technische leegstand sociale huur

€ 158.000

0,39%

€ 74.000

0,19%

Leegstand geliberaliseerd

€ 112.000

0,27%

€ 81.000

0,21%

Leegstand woningen

€ 352.000

0,86%

€ 211.000

0,55%

Huuropbrengst niet woningen Leegstand niet woningen Huuropbrengst totaal Leegstand totaal

68

leegstands-%

2012

€ 975.000 € 69.000

€ 948.000 7,08%

€ 41.970.000 € 421.000

€ 48.000

5,06%

€ 39.531.000 1,00%

€ 259.000

0,68%

Jaar verslag Tiwos

’13

2. Leefbaarheid Tabel 9 Behandelde bemiddelingsverzoeken naar aard van het verzoek 2013

2012

2011

2010

2009

Burenruzie

301

172

163

153

120

Geluidsoverlast

375

276

285

317

248

Illegale bewoning

99

77

109

77

43

Niet bewonen pand

44

30

35

40

39

Vervuiling/vernieling

145

205

244

208

174

Hennepmeldingen

45

54

94

65

87

Dealadres

32

Harddrugs

7 1.912

1.553

1.216

1.663

1.390

2.960

2.367

2.146

2.523

2.101

2013

2012

2011

2010

2009

1,31%

1,25%

1,19%

1,21%

1,60%

€ 565.000

€ 506.000

€ 472.000

€ 472.000

€ 612.000

€ 357.000 € 64.000

€ 353.000 € 66.000

€ 315.000 € 51.000

€ 325.000 € 30.000

€ 357.000 € 41.000

41

27

41

27

24

2013

2012

2011

2010

2009

1.657

1.708

1.878

1.985

2.058

22,6%

23,4%

23,6%

24,6%

27,6%

€ 179

€ 167

€ 178

€ 169

€ 164

Diversen (o.a. diefstal, psychiatrische problemen en huiselijk geweld)

Totaal

Tabel 10 Huurincasso Totale huurachterstand in % van bruto-huur Absolute huurachterstand (excl. voorstand) van zittende huurders Hiervan: - Deurwaarder - Betalingsregeling Aantal ontruimingen

Tabel 11 Huurtoeslag Aantal huurders dat via Tiwos huurtoeslag ontvangt 1 Percentage van het aantal huurders 2 Gemiddeld bedrag

1

We kunnen alleen nog registreren hoeveel huurders er via Tiwos huurtoeslag ontvangen. Dat zijn dus niet alle ontvangers, degenen die het op eigen rekening gestort krijgen zien we niet meer .

2

Tot 2012 is hier uitgegaan van het aantal vhe’s. Omdat dan onterecht ook garages en parkeerplaatsen meegeteld worden, is vanaf 2012 sec uitgegaan van het aantal woningen dat in aanmerking komt voor huurtoeslag, zodat ook het percentage meer in overeenstemming is met de werkelijkheid.

69

Thuis in de buurt

3. Vastgoed Tabel 12 Nieuwbouw huurwoningen Nieuwbouw huurwoningen

Type

< 1e aftop

< 2e aftop

< huurtoeslaggrens

Geliber.

Totaal

(vastgestelde projectplannen)

Huur

Huur

grens

Huur

< € 536

€ 536 - € 574

€ 574 - € 681

> € 681

3

14

1

1

3

7

1

14

Opgeleverd in 2013 Pietersbuurt Noord

egw

11

De Stam

egw

1

De Stam

app

Hoge Hoek

egw

Hoge Hoek

app

Pietersbuurt Oost

egw

Totaal Opgeleverd in 2013

6

6

6 17

23

27

6

2

52

12

2

3

17

51

22

10

106

In voorbereiding 2013 95

95

6

10

16

app

27

27

54

33

132

165

Vogeltjesbuurt

egw

Vogeltjesbuurt

app

Jeruzalem Houbenstaete

Totaal in voorbereiding 2013

Tabel 13 Nieuwbouw woonzorgeenheden Nieuwbouw/renovatie Woonzorg eenheden (vastgestelde projectplannen)

Aantal

Opgeleverd in 2013 De Werf

19

In voorbereiding in 2013 Traverse Reitse Hoevenstraat en Gasthuisring

70

159 eenh

Jaar verslag Tiwos

’13

Tabel 14 Nieuwbouw koopwoningen Nieuwbouw koopwoningen* (vastgestelde projectplannen)

Type

Goedkoop

Middel-duur

Duur

Totaal

Opgeleverd in 2013 Pietersbuurt Noord

egw

9

9

Pietersbuurt Oost

egw

10

10

De Stam

egw

2

2

Hoge Hoek

egw

4

10

14

Bilderdijkstraat (renovatie)

dplx

12

12

grond

12

12

egw

7

In uitvoering Hoge Hoek CPO Hoge Hoek

19

12

In voorbereiding Pietersbuurt Oost

egw

Hoge Hoek

egw

Totaal nieuwbouw koop *

17

4

4

35

47

17

17

99

Koopgarantwoningen zijn opgenomen in het segment rekening houdend met de verstrekte korting

Tabel 15 Nieuwbouw bedrijfsruimtes Nieuwbouw bedrijfsruimtes (vastgestelde projectplannen)

Aantal

Opgeleverd in 2013 De Werf ‘Bonbonnetje’

133 m2

In voorbereiding 2013 Traverse Reitse Hoevenstraat en Gasthuisring

1750 m2

71

Thuis in de buurt Tabel 16 Groot onderhoud en renovatie Groot onderhoud in het kader van herstructurering

Type

Aantal

Vogeltjesbuurt groot onderhoud

egw

76

Vogeltjesbuurt renovatie

egw

5

wozo

14

95

Bilderdijkstraat

egw

5

Noordstraat

app

6

11

(vastgestelde projectplannen) Opgeleverd in 2013

Tracee Traverse Reitse Hoevenstraat

Subtotaal

Groot onderhoud regulier (vastgestelde projectplannen) Opgeleverd in 2013

Subtotaal Totaal aantal woningen groot onderhoud en renovatie

106

Tabel 17 Reparatieverzoeken Reparatieverzoeken

Resultaat 2013

Resultaat voorgaand jaar

Totale kosten 2013

Kosten

€ 2.978.000

- € 12.000

€ 2.966.000

Begroting

€ 2.785.000

Verschil (nadelig)

- € 193.000

€ 2.785.000 € 12.000

- € 181.000

Tabel 18 Onderhoud t.b.v. reparatieverzoeken per woning

2013

2012

2011

2010

2009

€ 2.966.000

€ 4.077.000

€ 2.476.000

€ 2.225.000

€ 2.188.000

9.609

9.969

8.399

9.749

8.834

Gemiddelde kosten per verzoek

€ 310

€ 409

€ 295

€ 228

€ 248

Aantal vhe’s in eigendom

7.931

7.898

7.909

8.045

8.274

Kosten per vhe

€ 374

€ 516

€ 313

€ 277

€ 264

Reparatie- verzoeken Aantal reparatieverzoeken

Tabel 19 Mutatieonderhoud Mutatieonderhoud Kosten Begroting Verschil (voordelig)

72

Resultaat 2013 € 4.040.000 € 2.795.000 - € 1.245.000

Jaar verslag Tiwos

’13

Tabel 20 Mutatiekosten per mutatie Mutatieonderhoud Mutatiekosten

3

Mutaties met kosten Kosten per mutatie

3

2013

2012

2011

2010

2009

€4.040.000

€2.766.000

€2.572.000

€ 2.221.000

€ 3.839.000

556

424

469

498

568

€7.266

€6.524

€5.484

€ 4.460

€ 6.759

Na correctie voorgaande jaren

Tabel 21 Energiemaatregelen Energiemaatregelen Kosten / investering Aantal energiemaatregelen (geschoond) Gem. mutatiekosten energiemaatregelen

Totale kosten 2013

Begroting

Verschil (voordelig)

€ 122.000

€ 275.000

€ 153.000

24

50

26

€ 5.083

€ 5.500

€ 417

De kosten van energiemaatregelen worden voor 50% in de mutatiekosten en voor 50% in het investeringsbudget meegenomen. Dit is gedaan omdat er bij 50% van de kosten een huurverhoging tegenoverstaat.

Tabel 22 Contractonderhoud Bedrag Begroting 2013

€ 750.000

Realisatie 2013

€ 717.000


€ 33.000

Tabel 23 Planmatig onderhoud

Bedrag

Begroting 2013

€ 4.555.000

Realisatie 2013

€ 3.056.000


€ 1.499.000

73

Thuis in de buurt

4. Organisatie Tabel 24 Ziekteverzuim 2013 % excl. zwangerschapsverlof % excl. zwangerschapsverlof en excl. langdurig zieke medewerkers Langdurig zieke medewerkers

2012

2011

2010

2009

3,83

4,8

5,89

2,53

5,3

2,5

2,05

1,99

2,29

2,5

3

6

6

1

9

Tabel 25 Ontwikkeling organisatiekosten 2013 Organisatiekosten

2012

2011

2010

2009

€ 7.669.000

€ 7.904.000

€ 8.018.000

€ 8.168.000

€ 8.931.000

7.931

7.898

7.909

8.045

8.274

€ 967

€ 1.001

€ 1.014

€ 1.015

€ 1.079

Aantal vhe’s Per vhe

Tabel 26 Personeelsmutaties 2013 Formatieplaatsen ingevuld

2012

2011

2010

2009

90,2

94,1

94,7

92,8

95,8

3

-

-

2,0

1,8

93,2

94,1

94,7

94,8

97,6

98

103

102

102

106

· fulltime (%)

59,2

60,2

62

61

68

· parttime(%)

40,8

39,8

38

39

32

· mannen

55

56

57

54

56

· vrouwen

43

47

45

48

50

2

8

12

4

12

Formatieplaatsen vacant per 31/12 Formatieplaatsen totaal Medewerkers waarvan:

waarvan

In dienst Uit dienst

7

7

12

8

10

Waarvan (vroeg)pensioen

0

0

2

2

0

Tabel 27 Formatie in relatie tot vhe en kosten per fte 2013

2011

2010

2009

86

83

82

83

84

Loonsom per fte

€ 69.000

€ 68.300

€ 67.500

€ 65.000

€ 64.400

Personeel derden

€ 101.000

€ 217.000

€ 364.000

€ 313.000

€ 620.000

Aantal vhe per fte4

4

74

2012

Inclusief vhe in beheer, garages factor 0,2 vhe.

’13

Ja arreken in g

Jaarrekening Tiwos

’13

Jaarrekening 2013

Ondertekening van de jaarrekening Tilburg, 12 mei 2014

M. Wilke

G.C.J. van Gerwen

M. de Bruyn

P.P.M. de Roij

P.C.A. de Regt

F. Schilder







77

Thuis in de buurt

78

Jaarrekening Tiwos

’13

inhoudsopgave Jaarrekening

> Geconsolideerde jaarrekening > 1

> 2 > 3

> 4

Geconsolideerde balans per 31 december 2013

Geconsolideerde winst-en-verliesrekening over 2013

Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2013 (indirecte methode) Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening

Algemene toelichting

Activiteiten

Regelgeving

Grondslagen voor consolidatie

Verbonden partijen

Financiële instrumenten

Kasstroomoverzicht

Grondslagen voor de waardering van activa en passiva

Verwerking verplichtingen

Materiële vaste activa

Vastgoedbeleggingen

Financiële vaste activa

Voorraad koopwoningen

Onderhanden projecten

Vorderingen

Liquide middelen

Eigen vermogen

Voorzieningen

Langlopende schulden

Kortlopende schulden

Overige activa en passiva

Grondslagen voor bepaling van het resultaat

Algemeen

Opbrengstverantwoording

Bedrijfsopbrengsten

Bedrijfslasten

Financiele baten en lasten

Resultaat deelnemingen

Belastingen

Belangrijke inschattingen ten aanzien van waardering en resultaatbepaling

> 5

> 6

Toelichting op de geconsolideerde balans

Toelichting op de geconsolideerde winst-en-verliesrekening

> Enkelvoudige jaarrekening > 7

Enkelvoudige balans per 31 december 2013

> 8

Enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2013

> 10

Toelichting op de enkelvoudige balans

> 9

> 11

Enkelvoudige grondslagen van waardering en bepaling van het resultaat Toelichting op de enkelvoudige winst-en-verliesrekening

> Overige gegevens

> >

Voorstel resultaatbestemming

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

79

Thuis in de buurt

Geconsolideerde jaarrekening 1

Geconsolideerde balans per 31 december 2013 (na voorgestelde resultaatbestemming) (x € 1.000)

ACTIVA

31-12-2013

31-12-2012

Vaste activa

1 Materiële vaste activa Sociaal vastgoed in exploitatie

381.196

363.976

Sociaal vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie

1.428

4.128

Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie

3.252

3.374 385.876

371.478

2 Vastgoedbeleggingen Commercieel vastgoed in exploitatie Commercieel vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden

26.080

28.335

0

452

17.702

15.551 43.782

44.338

3 Financiële vaste activa Deelnemingen Overige

1.591

1.620

149

263 1.740

1.883

4 Voorraad koopwoningen

970

914

5 Onderhanden projecten

1.522

1.255

Vlottende activa

6 Vorderingen Huurdebiteuren

446

692

Gemeenten

33

292

Overige vorderingen

26

26

Overlopende activa

554

7 Liquide middelen

80

540 1.058

1.550

1.562

0

436.510

421.418

Jaarrekening Tiwos

PASSIVA

8 Groepsvermogen

’13

31-12-2013

31-12-2012

117.520

108.853

9 Voorzieningen Voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw Voorziening negatieve MVA in exploitatie Overige voorzieningen

10.505

16.294

1.211

3.089

4

685 11.720

20.068

10 Langlopende schulden Leningen gemeenten

12.972

14.796

Leningen kredietinstellingen

255.145

229.370

Verplichtingen uit hoofde van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden

18.006

15.751

Waarborgsommen

3

6 286.127

259.923

11 Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen

10.369

15.868

Schulden aan gemeenten

176

1.099

Schulden aan leveranciers

3.252

4.956

650

466

Te betalen pensioenen

3

178

Overige schulden

3

3

6.691

10.004

Belastingen en premies sociale verzekeringen

Overlopende passiva

21.143

32.574

436.510

421.418

81

Thuis in de buurt

2

Geconsolideerde winst-en-verliesrekening over 2013 (x € 1.000) 2013

2012

41.549

39.271

1.013

1.024

Bedrijfsopbrengsten 1) Huuropbrengsten 2) Opbrengst servicecontracten 3) Overheidsbijdragen 4) Nettoverkoopresultaat vastgoedportefeuille 5) Overige bedrijfsopbrengsten

0

4

652

2.265

2.043

1.512

45.256

44.076

6) Afschrijvingen materiele vaste activa en vastgoedportefeuille

12.169

12.589

7) Overige waardeveranderingen

-8.263

10.195

Som der bedrijfsopbrengsten Bedrijfslasten

8) Erfpacht Lonen en salarissen

1

1

4.648

4.812

Sociale lasten

703

726

Pensioenlasten

896

892

9) Lasten onderhoud

11.341

10.063

10) Overige bedrijfslasten

8.011

6.429

29.505

45.707

15.751

-1.630

-2.573

-1.805

-956

-803

13) Waardeveranderingen van financiele vaste activa, van effecten en van verplichtingen

853

699

14) Rentebaten en soortgelijke opbrengsten

560

902

-10.636

-10.973

2.999

-13.609

-262

-571

Som der bedrijfslasten Bedrijfsresultaat 11) Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille 12) Niet-gerealiseerde waardeveranderingen VOV Financiële baten en lasten

15) Rentelasten en soortgelijke kosten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen 16) Resultaat deelnemingen 17) Belastingen

82

0

0

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening na belastingen

2.737

-14.180

Resultaat na belasting

2.737

-14.180

Jaarrekening Tiwos

3

’13

Geconsolideerd kasstroomoverzicht (indirecte methode) (x € 1.000) 2013

2012

Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat

15.751

-1.630

2.717

22.015

Aanpassingen voor:

Afschrijvingen/waardeverminderingen

Vrijval/dotatie egalisatierekeningen

Vrijval/dotatie voorzieningen

0

0

-6.470

903

Veranderingen in werkkapitaal:

Voorraden

Vorderingen

Kortlopende schulden (excl. Bankkrediet)

11.998 992

546

5.302

3.278

Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen interest

21.288

-324

1.907 3.499

8.201

15.498

29.488

547

862

-10.717

-10.817

Resultaat deelneming

0

0

Ontvangen vennootschapsbelasting

0

Betaalde interest

Kasstroom uit operationele activiteiten

0 -10.170

-9.955

5.328

19.534

Kasstroom uit investeringsactiviteiten -23.851

-35.215

Desinvesteringen materiële vaste activa

Investeringen in materiële vaste activa

867

1.200

Investeringen in financiële vaste activa

143

42

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

-22.841

-33.973

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie rekening-courant kredietinstellingen

-9.847

5.762

Ontvangsten uit langlopende schulden (nieuwe leningen)

38.000

28.000

Aflossing langlopende schulden

-12.186

-22.731

3.108

3.405

Mutatie verplichtingen uit hoofde van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden Kasstroom uit financieringsactiviteiten Toename/afname geldmiddelen

19.075

14.436

1.562

0

83

Thuis in de buurt

4

Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening

Algemene toelichting

Deelnemingen met een negatieve nettovermogenswaarde

Activiteiten

ten dele instaat voor schulden van de desbetreffende

worden op nihil gewaardeerd. Wanneer Tiwos geheel of

Stichting Tiwos, statutair gevestigd te Tilburg, stationstraat

deelneming, respectievelijk de feitelijke verplichting heeft

24, is uitsluitend werkzaam in het belang van de volkshuis-

de deelneming (voor haar aandeel) tot betaling van haar

vesting in de gemeenten Tilburg en Gilze en Rijen.

schulden in staat te stellen, wordt een voorziening gevormd.

Regelgeving

Bij het bepalen van de omvang van deze voorziening wordt rekening gehouden met reeds op vorderingen op de deelne-

De geconsolideerde jaarrekening van Tiwos is opgesteld

ming in mindering gebrachte voorzieningen voor oninbaar-

volgens de bepalingen van het Besluit beheer sociale-huur-

heid.

sector (Bbsh). In dit besluit wordt voorgeschreven Titel 9 Boek 2 BW toe te passen, behoudens enkele uitzonderingen van

Nieuwe groepsmaatschappijen worden in aanmerking

specifieke aard. Tevens is deze geconsolideerde jaarrekening

genomen vanaf het tijdstip waarop invloed van betekenis op

opgesteld volgens de door de Raad voor de Jaarverslaggeving

het zakelijke en het financiële beleid is verworven.

uitgegeven Richtlijn 645 Toegelaten Instellingen Volkshuis

Afgestoten groepsmaatschappijen worden verwerkt tot het

vesting. Deze richtlijn is in 2011 herzien. Tiwos past deze

tijdstip van beëindiging van deze invloed.

herziene Richtlijn vanaf 2012 toe. De in de consolidatie begrepen rechtspersonen en vennootDe waardering van activa en passiva en de bepaling van het

schappen zijn:

resultaat vinden plaats op basis van historische kosten. Tenzij

Tiwos Holding B.V. te Tilburg (100 %);

bij de desbetreffende grondslag voor de specifieke balans-

Tiwos Projecten B.V. te Tilburg (100%);

post anders wordt vermeld, worden de activa en passiva

Tiwos Triborgh Bouwontwikkeling B.V. te Tilburg (100%);

gewaardeerd volgens het kostprijsmodel.

Tirentius B.V. te Tilburg (100%).

Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze

Voorts heeft Tiwos via Tiwos Triborgh Bouwontwikkeling B.V.

betrekking hebben. Winsten worden slechts opgenomen voor

een 12,5% belangen in VOF Triborgh Piushaven, Udenhout &

zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtingen en

Koolhoven te Tilburg en een 14,3% belang in GPT B.V. en in

mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde

Triborgh Vastgoed B.V.. VOF Triborgh Piushaven, Udenhout &

van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor

Koolhoven heeft op haar beurt weer een belang in Triborgh

het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.

Koolhoven B.V. te Tilburg (12,5%) en GEM Koolhoven Beheer B.V. te Tilburg (5,2%).

Toelichtingen op posten in de balans, winst-en-verliesrekening en kasstroomoverzicht worden in de jaarrekening

Deze verbindingen worden niet in de consolidatie betrokken

genummerd.

omdat er geen beleidsbepalende invloed kan worden

Grondslagen voor consolidatie In de consolidatie worden opgenomen de financiële gege-

Resultaten op intercompany-transacties tussen in de

vens van Stichting Tiwos en haar groepsmaatschappijen. Dit

consolidatie opgenomen groepsmaatschappijen worden

betreft alle maatschappijen waarmee zij een organisatori-

volledig uit zowel de balanswaardering als het groepsresul-

sche en economische eenheid vormt. Integraal in de consoli-

taat geëlimineerd voorzover deze resultaten nog niet door

datie worden opgenomen deelnemingen waarin beslissende

een overdracht van het verkregen actief of passief aan derden

zeggenschap op het beleid kan worden uitgeoefend. In het

buiten de groep zijn gerealiseerd.

algemeen betreft het deelnemingen waarin het belang meer

84

uitgeoefend.

dan 50% bedraagt. De waarderingsgrondslagen van Stichting

Verbonden partijen

Tiwos worden zoveel mogelijk toegepast. Daar waar van de

Met de meeste van haar deelnemingen heeft Tiwos naast

gegevens in totaliteit geen belangrijke invloed uitgaat op de

haar aandelenbelang ook een zakelijke relatie, waarbij

geconsolideerde winst- en verliesrekening is van correctie

producten (veelal onroerende zaken bestemd voor de

van de grondslagen afgezien.

verhuur) en/of diensten van de betreffende deelnemingen

Jaarrekening Tiwos

worden afgenomen. Deze transacties zijn steeds gebaseerd op gebruikelijke contractuele afspraken waarbij marktconforme condities zijn overeengekomen.

Financiële instrumenten

’13

Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Verwerking verplichtingen In de jaarrekening worden naast juridisch afdwingbare

Onder financiële instrumenten worden zowel primaire

verplichtingen tevens feitelijke verplichtingen verwerkt die

financiële instrumenten, zoals vorderingen en schulden,

kunnen worden gekwalificeerd als “intern geformaliseerd

als financiële derivaten verstaan.

en extern gecommuniceerd”. Hiervan is sprake wanneer

In de toelichting op de verscheiden posten van de balans

uitingen namens de corporatie zijn gedaan richting huurders,

wordt de reële waarde van het betreffende instrument

gemeenten en overige stakeholders aangaande verplichtin-

toegelicht als deze afwijkt van de boekwaarde. Indien het

gen inzake toekomstige herstructureringen en toekomstige

financiële instrument niet in de balans is opgenomen, wordt

nieuwbouwprojecten. Een feitelijke verplichting is gekoppeld

de informatie over de reële waarde gegeven in de toelichting

aan het besluitvormingsproces van de corporatie rondom

op de ‘Niet uit de balans blijkende verplichtingen’.

projectontwikkeling en herstructurering.

Voor de grondslagen van primaire financiële instrumenten wordt verwezen naar de behandeling per balanspost.

1

Financiële derivaten waarbij de onderliggende waarde niet

Materiële vaste activa

Sociaal vastgoed in exploitatie

beursgenoteerd is worden tegen kostprijs opgenomen. Indien

Sociaal vastgoed omvat woningen in exploitatie met een

per balansdatum de reële waarde lager is dan de kostprijs

huurprijs onder de huurtoeslaggrens, het maatschappelijk

dan wel negatief is, wordt het derivaat ten laste van de

vastgoed en het overige sociale vastgoed. De huurtoeslag-

winst- en verliesrekening afgewaardeerd naar de lagere reële

grens is een algemeen huurprijsniveau dat jaarlijks per 1 juli

waarde, tenzij kostprijs hedge-accounting wordt toegepast.

door de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijks

Bij de bepaling van de lagere reële waarde wordt rekening

relaties wordt vastgesteld. Ultimo 2013 bedraagt deze grens

gehouden met het effect van de lopende rente.

€ 681,02 (2012: € 664,66).

Tiwos past hedge accounting toe op basis van generieke documentatie.

Maatschappelijk vastgoed is bedrijfsonroerendgoed dat is

Het effectieve deel van financiële derivaten die zijn toegewe-

verhuurd aan maatschappelijke organisaties, waaronder

zen voor kostprijs hedge-accounting, wordt tegen kostprijs

zorg-, welzijns-, onderwijs- en culturele instellingen en

gewaardeerd en het ineffectieve deel wordt tegen reële

dienstverleners en tevens is vermeld op de bijlage zoals deze

waarde gewaardeerd. De waardeveranderingen van de reële

is opgenomen in de Beschikking van de Europese Commissie

waarde van het ineffectieve deel worden direct in de winst-

d.d. 15 december 2009 aangaande de staatssteun voor

en verliesrekening verwerkt.

toegelaten instellingen.

Kasstroomoverzicht

De onroerende zaken in exploitatie worden gewaardeerd

Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte

tegen de actuele waarde gebaseerd op bedrijfswaarde. Deze

methode.

wordt gevormd door de contante waarde van de kasstromen uit hoofde van toekomstige exploitatieopbrengsten en

De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit

toekomstige exploitatielasten over de geschatte resterende

liquide middelen.

looptijd van de investering.

Winstbelastingen, interest en ontvangen dividenden worden

De actuele waarde wordt afhankelijk gesteld van de voorge-

opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten.

nomen bestemming van complexen. De actuele waarde van

Betaalde dividenden worden opgenomen onder de kasstroom

onroerende zaken in exploitatie bestemd voor de verhuur is

uit financieringsactiviteiten.

de bedrijfswaarde. De onroerende zaken kunnen voor langere of kortere termijn voor verhuur worden aangehouden.

De verkrijgingsprijs van verworven groepsmaatschappijen wordt opgenomen onder de kasstroom uit investeringsactivi-

De kasstroomprognoses zijn gebaseerd op redelijke en

teiten, voor zover betaling in geldmiddelen heeft plaatsge-

onderbouwde veronderstellingen die de beste schatting

vonden. Hierbij worden geldmiddelen aanwezig in deze

weergeven van de economische omstandigheden die van

groepsmaatschappijen afgetrokken van de aankoopprijs.

toepassing zullen zijn gedurende de resterende levensduur van

85

Thuis in de buurt

het actief. De kasstromen zijn gebaseerd op de in 2013 intern

˘˘

Kosten van planmatig onderhoud, conform onderhouds-

geformaliseerde meerjaren begroting en bestrijken een periode

begroting voor de eerstkomende 10 jaar, daarna een

van 5 jaar behoudens de verwachte kosten van groot onder-

bedrijfseconomische norm gebaseerd op de werkelijke

houd, erfpacht en overige contracten met een werkingsduur

lasten van de afgelopen jaren, uitgesplitst naar type

van meer dan vijf jaar. De kosten van planmatig onderhoud

woning en bouwjaar.

worden gebaseerd op de in de meerjarenbegroting onderkende

˘˘

Het groot onderhoud is opgenomen bij complexen die

cycli per component. Voor latere jaren wordt uitgegaan van de

een verlenging van de levensduur hebben gehad van lan-

verwachte gemiddelde groeivoeten voor inflatie, huurstijging

ger dan 50 jaar en bij nieuwbouw woon-zorgcomplexen

en rente alsmede genormeerde lastenniveaus.

in het 20e exploitatiejaar. Het bedrag per vhe is € 15.000. ˘˘

Voor het inrekenen van de restwaarde van grond in

Bij de bedrijfswaardeberekening gelden de bij de begroting

eigendom en erfpacht in de bedrijfswaarde op basis van

2014 vastgestelde uitgangspunten.

de regelgeving in de nieuwe RJ en de best-practice is de

Deze zijn als volgt:

methodiek gewijzigd. De restwaarde wordt ingerekend

˘˘

˘˘

Huurstijging in 2014 2,5%, in 2015 1,5% en 2016 en verder

volgens het grondprijzenbeleid van de gemeente Tilburg

2,0%.

met aftrek van de verplichte verhuiskostenvergoeding

Inkomensafhankelijke huurstijging van 1,5% boven inflatie

volgens het BBSH. De restwaarde wordt jaarlijks geïn-

voor het sociaal vastgoed rekeninghoudend met de

dexeerd en vervolgens contant gemaakt tegen 5,25%.

streefhuur. ˘˘

˘˘

Een contante waarde factor van 5,25%, het moment van disconteren is medionumerando .

Jaarlijkse huurderving van 0,6% bij woningen en garages en 2,5% bij bedrijfsruimtes en woon-zorg.

˘˘

Het verkopen van woningen is niet ingerekend.

˘˘

Mutatiegraad van 7%.

˘˘

De periode waarover contant gemaakt wordt loopt

˘˘

Huurharmonisatie naar de streefhuur van Tiwos

parallel met de geschatte resterende levensduur van de

voor het sociaal vastgoed met als maximale huur de

complexen/investering (variërend van 1 jaar tot 50 jaar).

huurtoeslaggrens. ˘˘

Jaarlijkse stijgingen van de variabele lasten van 2,0%.

De verwachte opbrengstwaarde van woningen geoormerkt

˘˘

Voor de genormeerde variabele lasten (OZB, verzekering

voor verkoop wordt gedefinieerd als de contante waarde van

en algemeen beheer) hebben we als uitgangspunt de

het bedrag dat kan worden verkregen bij vrijwillige verkoop

begrote kosten over 2014 genomen en jaarlijks met de

binnen een verwachte termijn, onder aftrek van verkoopkos-

inflatie verhoogd.

ten die niet door de koper worden gedragen. Ter bepaling van

Afschrijvingen worden berekend per component zijnde,

dit bedrag worden zonodig taxaties uitgevoerd door

grond en casco. Op grond wordt niet afgeschreven en

onafhankelijke externe deskundigen of worden vergelijkbare

de waarde van de grond is gebaseerd op het grondprij-

onroerende zaken als referentie gehanteerd. Gegeven het feit

zenbeleid van de gemeente Tilburg. Op het resterende

dat verkopen hoofdzakelijk worden verricht in het kader van

deel wordt lineair afgescheven rekening houdend met de

de financiering van onrendabele investeringen in nieuwbouw

restant levensduur.

worden verkopen voor een periode van vijf jaar in de

Vanaf 2014 dient een heffing te worden betaald als een %

waardering betrokken. Daarmee wordt recht gedaan aan het

van de WOZ-waarde. Deze heffing is ingerekend tot einde

voorwaardelijke karakter van de geoormerkte verkopen.

˘˘

˘˘

levensduur per verhuureenheid. Dit betekent een gemiddelde heffing per sociale huurwoning van € 536 in 2014,

Uitgaven na eerste verwerking (de zogeheten na-investerin-

van € 635 in 2015, van € 687 in 2016 en vanaf 2017 van

gen) die leiden tot een waardeverhoging van het actief,

€ 744. Daarnaast is een sectorheffing ingerekend voor

worden geactiveerd.

de komende 5 jaar. Het ‘WSW-scenario’ is hiervoor aange-

˘˘

86

houden en dat houdt in: 2014 en 2015 3% van de huursom,

Uitgaven die betrekking hebben op toekomstige herstructu-

2016 2% en 2017 1% van de huursom.

reringen, waarvan de feitelijke verplichtingen dan wel de in

Voor het dagelijks onderhoud, sociaal beheer en contract-

rechte afdwingbare verplichtingen zijn aangegaan, worden

onderhoudskosten is het uitgangspunt voor het eerste

in de waardering betrokken. Herstructurering onderscheidt

jaar de begrote kosten over 2014, daarna zijn genormeer-

zich van renovatie door het verbeteren of vergroten van de

de bedragen opgenomen die zijn gebaseerd op basis van

oorspronkelijke capaciteit.

de werkelijke lasten van de afgelopen jaren uitgesplitst

Periodiek groot onderhoud wordt volgens de componenten-

naar type woning en bouwjaar.

benadering geactiveerd. Hierbij worden de totale uitgaven

Jaarrekening Tiwos

’13

toegewezen aan de samenstellende delen. De lasten van

vermindering. Voorts wordt rente tijdens de bouw toegere-

onderhoud, niet zijnde periodiek groot onderhoud, waaron-

kend. De geactiveerde rente wordt berekend tegen de

der renovatie, onderscheiden zich van activeerbare kosten

gemiddelde rentevoet over het totale vreemde vermogen.

door het feit dat er geen sprake is van een waardeverhoging

Voor onroerende zaken waarvoor specifieke financiering is

van het actief. De lasten van dergelijk onderhoud worden ten

aangetrokken, wordt de interestvoet van deze specifieke

laste gebracht van het resultaat op het moment dat deze zich

financiering gehanteerd. Indien de bijzondere waardevermin-

voordoen.

dering hoger is dan de waarde van de onroerende zaken in ontwikkeling, wordt de onroerende zaak op nihil gewaar-

Afschrijvingen worden berekend over de bedrijfswaarde. De

deerd en wordt een voorziening aan de creditzijde van de

bedrijfswaarde is gesplitst naar de componenten grond,

balans opgenomen.

opstal en overige componenten. Over het aandeel van de

Ingenomen grondposities worden onder deze post verwerkt

grond wordt niet afgeschreven. De afschrijvingen worden

tegen verkrijgingsprijs en bijkomende kosten.

gebaseerd op de geschatte economische levensduur per

Rentetoerekening vindt eerst plaats nadat ontwikkelactivitei-

component en worden berekend op basis van een vast

ten zijn gestart.

percentage van de verkrijgingsprijs. Er wordt afgeschreven

Afschrijving vindt plaats na ingebruikneming van de

vanaf het moment van ingebruikneming.

complexen.

De initiële herwaardering van het sociaal vastgoed in


exploitatie naar actuele waarde is rechtstreeks in het eigen

De onroerende en roerende zaken ten dienste van de

vermogen verwerkt in een herwaarderingsreserve. De hierop

exploitatie worden gewaardeerd op basis van de verkrijgings-

volgende jaarlijkse waardeveranderingen worden als volgt in

prijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en

de jaarrekening verwerkt:

indien van toepassing met bijzondere waardeverminderin-

˘˘

Een waardevermeerdering van een complex onder het

gen. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte

sociaal vastgoed wordt in beginsel direct ten gunste van

economische levensduur en worden berekend op basis van

de herwaarderingsreserve gebracht. Uitzondering betreft

een vast percentage van de verkrijgingsprijs. Er wordt

het geval wanneer voor een complex in het verleden een

afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming.

afwaardering ten laste van het resultaat is gebracht. In die situatie worden waardevermeerderingen van ditzelfde

2 Vastgoedbeleggingen

complex als positief resultaat in de winst-en-verliesreke-

Commercieel vastgoed in exploitatie

ning verwerkt, voor zover dit een terugname betreft van

Het commercieel vastgoed omvat woningen in exploitatie

deze eerdere waardevermindering. Hierbij dient opge-

met een huurprijs boven de huurtoeslaggrens, het bedrijfs-

merkt te worden dat de terugneming nooit hoger is dan

matig vastgoed (niet zijnde maatschappelijk vastgoed) en het

de boekwaarde die bepaald zou zijn indien in voorgaande

overige commercieel vastgoed.

jaren geen bijzonder waardeverminderingsverlies voor ˘˘

het complex zou zijn verantwoord.

Het commercieel vastgoed in exploitatie wordt gewaardeerd

Een waardevermindering van een complex onder het soci-

op basis van actuele waarde. De actuele waarde wordt

aal vastgoed wordt in beginsel ten laste van het resultaat

vastgesteld aan de hand van courante prijzen op een actieve

gebracht. Indien echter een herwaarderingsreserve voor

markt voor gelijksoortige onroerende zaken op dezelfde

dit complex gevormd is, wordt de waardevermindering

locatie en in dezelfde staat.

direct ten laste van de herwaarderingsreserve gebracht

Voor het commerciële vastgoed in exploitaie heeft Tiwos de

tot het bedrag dat met betrekking tot het desbetreffende

marktwaarde van het vastgoed in verhuurde staat bepaald

complex in de herwaarderingsreserve is opgenomen.

op basis van taxaties door een externe taxateur. Tiwos heeft een representatief deel van het commercieel vastgoed laten


taxeren en per segment (parkeerplaatsen, woningen en

Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie

bedrijfsobjecten) een afslag berekend van de taxatiewaarde

betreft complexen in aanbouw ten behoeve van toekomstige

ten opzichte van de WOZ-waarde van het vastgoed. Op basis

verhuurexploitatie. De complexen in aanbouw worden

van de berekende afslag van de taxatiewaarde ten opzichte

gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs en toegerekende kosten

van de WOZ-waarde, is de totale waarde van het commercieel

van het werkapparaat uit hoofde van voorbereiding, toezicht

vastgoed bepaald.

en directievoering onder aftrek van een bijzondere waarde-

87

Thuis in de buurt

Winsten of verliezen, ontstaan door een wijziging in de

Daarnaast wordt ten laste van de resultaatbestemming een

actuele waarde van het commercieel vastgoed, worden

herwaarderingsreserve gevormd. De herwaarderingsreserve

verantwoord in de winst-en-verliesrekening over de periode

betreft het ongerealiseerde positieve verschil tussen de

waarin de wijziging zich voordoet, onder de categorie

actuele waarde en de historische kostprijs

“Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille”. Daarnaast wordt ten laste van de resultaatbestem-

3 Financiële vaste activa

ming, hetzij ten laste van de Overige reserves, een herwaar-

Deelnemingen

deringsreserve gevormd. De herwaarderingsreserve betreft

Deelnemingen in groepsmaatschappijen waarin invloed van

het ongerealiseerde positieve verschil tussen de actuele

betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt

waarde en de historische kostprijs

uitgeoefend, worden gewaardeerd op de nettovermogenswaarde, doch niet lager dan nihil. Deze nettovermogens-

Commercieel vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen

waarde wordt berekend op basis van de grondslagen van

exploitatie

Tiwos.

Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie als vastgoedbelegging betreft complexen in aanbouw ten behoeve

Deelnemingen met een negatieve nettovermogenswaarde

van toekomstige verhuurexploitatie als commercieel

worden op nihil gewaardeerd. Wanneer Tiwos geheel of ten

vastgoed.

dele instaat voor schulden van de desbetreffende deelne-

De complexen in aanbouw worden gewaardeerd tegen

ming, respectievelijk de feitelijke verplichting heeft de

verkrijgingsprijs en indien van toepassing verminderd met

deelneming (voor haar aandeel) tot betaling van haar

bijzondere waardeverminderingen. De verkrijgingsprijs

schulden in staat te stellen, wordt een voorziening gevormd.

bestaat uit materiaalkosten, toegerekende kosten van het

Bij het bepalen van de omvang van deze voorziening wordt

werkapparaat uit hoofde van voorbereiding, toezicht en

rekening gehouden met reeds op vorderingen op de deelne-

directievoering en toegerekende rente tijdens de bouw onder

ming in mindering gebrachte voorzieningen voor oninbaarheid.

aftrek van een bijzondere waardevermindering uit hoofde van te dekken stichtingskosten.

Deelnemingen waarin geen invloed van betekenis op het

De bijzondere waardevermindering wordt bepaald door het

zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden

verschil tussen de realiseerbare waarde (taxatiewaarde van

gewaardeerd op verkrijgingsprijs en indien van toepassing

het object) en de stichtingskosten. Indien de bijzondere

onder aftrek van bijzondere waardeverminderingen.

waardevermindering hoger is dan de waarde van de onroerende zaken in ontwikkeling, wordt de onroerende zaak

4 Voorraad koopwoningen

op nihil gewaardeerd en wordt een voorziening aan de

De voorraad koopwoningen zijn de niet verkochte woningen

creditzijde van de balans opgenomen.

van stichting Tiwos. Deze woningen worden gewaardeerd

Ingenomen grondposities worden onder deze post verwerkt

tegen kostprijs of lagere netto-opbrengstwaarde. Deze lagere

tegen verkrijgingsprijs, bijkomende kosten en indien van

netto-opbrengstwaarde wordt bepaald door individuele

toepassing verminderd met bijzondere waardeverminderin-

beoordeling van de voorraden.

gen. Rentetoerekening vindt eerst plaats nadat ontwikkelactiviteiten zijn gestart.

5 Onderhanden projecten Onderhanden projecten in opdracht van derden worden

Onroerende zaken verkocht onder Koopgarant

gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs, zijnde directe

Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden die zijn

materiaal- en arbeidskosten, direct toerekenbaar uitbesteed

gekwalificeerd als een financieringstransactie worden

werk en overige externe kosten inclusief een opslag voor aan

gewaardeerd op basis van actuele waarde. De actuele waarde

de productie gerelateerde indirecte vaste en variabele kosten.

wordt vastgesteld aan de hand van courante prijzen op een

Indien voor te vervaardigen materiële vaste activa noodzake-

actieve markt voor gelijksoortige onroerende zaken op

lijkerwijs een aanmerkelijke hoeveelheid tijd nodig is om

dezelfde locatie en in dezelfde staat.

deze gebruiksklaar te maken worden rentekosten opgeno-

Winsten of verliezen ontstaan door een wijziging in de actuele

men in de vervaardigingsprijs.

waarde van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden

88

en worden verantwoord in de winst-en-verliesrekening over

Voor de projecten, waarbij de winst op de reeds verrichte

de periode waarin de wijziging zich voordoet, onder de

prestaties op verantwoorde wijze kan worden bepaald, wordt

categorie “Niet-gerealiseerde waardeveranderingen VOV”.

de winst aan het boekjaar toegerekend naar de mate waarin

Jaarrekening Tiwos

’13

de verrichte prestaties hun aandeel hebben gehad in het

9 Voorzieningen

totaal van de voor het project te verrichten prestaties. De

Voorzieningen worden verantwoord voor in rechte of

voortgang van projecten wordt bepaald op basis van de

feitelijke verplichtingen en verliezen die op balansdatum

kostprijs van het verrichte werk in relatie tot de verwachte

bestaan waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van

kostprijs van het project als geheel. Winstname geschiedt

middelen noodzakelijk is en waarvan de hoogte redelijkerwijs

met inachtneming van de daadwerkelijke gerealiseerde

kan worden geschat, voor zover deze verplichtingen en

verkoopcontracten. Als de winst niet op verantwoorde wijze

risico’s niet reeds als waardecorrectie op de desbetreffende

kan worden bepaald wordt deze winst verantwoord in het

actiefpost zijn verantwoord. Eveneens worden voorzieningen

boekjaar waarin het project wordt opgeleverd. In geval van

gevormd voor verliezen die naar waarschijnlijkheid in de

meerjarige complexe projecten wordt niet eerder winst

toekomst zullen worden geleden, maar die voortkomen uit

verantwoord dan nadat een projectvoortgang is bereikt

risico’s die op balansdatum reeds aanwezig zijn.

waarbij een verantwoorde inschatting van de projectwinst kan worden gemaakt.

Voorzieningen worden tegen nominale waarde opgenomen en zijn overwegend langlopend van aard.

Voorzieningen voor verwachte verliezen worden genomen in de periode waarin komt vast te staan dat er sprake is van

Met verplichtingen van samenwerkingscombinaties in de

verliesgevende projecten, en worden in mindering gebracht

vorm van een vennootschap onder firma wordt als gevolg

op de post onderhanden projecten. Verder zijn op de post

van de hoofdelijke aansprakelijkheid slechts rekening

onderhanden projecten de gedeclareerde termijnen en

gehouden indien en voor zover de financiële positie van één

vooruitontvangen betalingen in mindering gebracht.

of meerdere partners daartoe aanleiding geeft.

Gedeclareerde termijnen die de waardering van een indivi dueel project overtreffen worden als passiefpost onder de

Voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw

kortlopende schulden opgenomen.

Investeringen nieuwbouw zijn onrendabel als het verwachte

6 Vorderingen

verlies van materiële vaste activa in ontwikkeling per balansdatum de totale verwachte stichtingskosten van een

Huurdebiteuren

project groter is dan de actuele waarde (bedrijfswaarde) van

Waardering geschiedt tegen nominale waarde rekening

het project. Indien en voorzover de verwachte verliezen de

houdend met een voorziening voor mogelijke oninbaarheid

boekwaarde van het betreffende project overtreffen wordt

gebaseerd op een statische benadering.

voor dit meerdere een voorziening gevormd. De voorziening

7 Liquide middelen

voor onrendabele investeringen nieuwbouw wordt per project bepaald. Onder actuele waarde wordt in dit verband

Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en depo-

verstaan de netto contante waarde van alle investeringsuit-

sito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekening-

gaven minus de aan deze investering toe te rekenen

courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden

ontvangsten.

aan krediet-instellingen onder de kortlopende schulden.

8 Groepsvermogen

10 Langlopende schulden Langlopende schulden worden gewaardeerd tegen de

Woningcorporatie Tiwos past vanaf verslagjaar 2012 de

nominale waarde, zijnde het ontvangen bedrag rekening

herziene Richtlijn voor de jaarverslaggeving, 645 Toegelaten

houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactie-

Instellingen Volkshuisvesting (2011) toe. In deze herziene

kosten.

Richtlijn is een aantal belangrijke wijzigingen opgenomen. Zo heeft Woningcorporatie Tiwos haar vastgoed in exploitatie

Tiwos heeft in het kader van de verkoop van woningen onder

geclassificeerd naar de categorieën sociaal vastgoed en

voorwaarden een terugkoopverplichting die afhankelijk is

commercieel vastgoed, waarbij het sociaal vastgoed als

van de waardeontwikkeling van de woningen. De terugkoop-

bedrijfsmiddel en het commercieel vastgoed als vastgoedbe-

verplichting wordt jaarlijks gewaardeerd. Indien de verwach-

legging wordt aangemerkt. Als waarderingsgrondslag kiest

ting bestaat dat de terugkoop binnen één jaar zal plaatsvin-

Woningcorporatie Tiwos voor de bedrijfswaarde/marktwaar-

den, is de verplichting onder de kortlopende schulden

de. Concreet betekent dit dat het sociale vastgoed gewaar-

verantwoord.

deerd wordt tegen bedrijfswaarde en het commerciële vastgoed tegen marktwaarde.

89

Thuis in de buurt

11 Kortlopende schulden

˘˘

Het waarschijnlijk is dat de economische voordelen

De aflossingsverplichting voor het komend jaar van de

met betrekking tot de transactie de corporatie zullen

langlopende schulden is opgenomen onder de kortlopende

toevloeien;

schulden.

Overige activa en passiva

˘˘

De mate waarin de dienstverlening op de balansdatum is verricht op betrouwbare wijze kan worden bepaald;

˘˘

De reeds gemaakte kosten en de kosten die (mogelijk)

Voor zover in het bovenstaande niet anders is aangegeven

nog moeten worden gemaakt om de dienstverlening te

worden activa en passiva gewaardeerd op nominale waarde.

voltooien kunnen op betrouwbare wijze worden bepaald.

Hierbij wordt op vorderingen, indien dit noodzakelijk is, een voorziening wegens mogelijke oninbaarheid in mindering

Opbrengsten met betrekking tot onderhanden projecten in

gebracht.

opdracht van derden bestaan uit de contractueel overeengekomen tegenprestaties, meer- en minderwerk en claims en

Grondslagen voor bepaling van het resultaat

vergoedingen voor zover het waarschijnlijk is dat die opbrengsten zullen worden gerealiseerd en betrouwbaar kunnen worden vastgesteld.

Algemeen

Bedrijfsopbrengsten

Het resultaat wordt bepaald als verschil tussen de opbrengst-

1

waarde van de geleverde prestaties en de kosten over het

De jaarlijkse huurverhoging is van overheidswege gebonden

jaar. De resultaten op transacties worden verantwoord in het

aan een maximum. Voor het verslagjaar 2013 bedroeg dit

jaar waarin zij zijn gerealiseerd; verliezen reeds zodra zij

maximumpercentage 6,5% en gemiddeld is 4,01% gereali-

voorzienbaar zijn.

seerd in 2013.

Opbrengstverantwoording

2 Opbrengst servicecontracten

Opbrengsten voortvloeiend uit de verkoop van zelfvervaar-

Vergoedingen betreffen overeengekomen bijdragen van

digde of van derden verkregen goederen worden in het

huurders en worden aangemerkt als zijnde gerealiseerd in

verslagjaar verwerkt indien aan alle volgende voorwaarden

het jaar van levering van de goederen en diensten. De

wordt voldaan:

bijdragen zijn voor de dekking van de te maken en gemaakte

˘˘

˘˘

˘˘

˘˘

˘˘

Huuropbrengsten

Alle belangrijke rechten op economische voordelen

servicekosten. Verrekening op basis van daadwerkelijke

alsmede alle belangrijke risico’s met betrekking tot de

bestedingen vindt jaarlijks plaats. Gemaakte servicekosten

goederen zijn overgedragen aan de koper;

worden verantwoord onder de lasten.

De voortgezette betrokkenheid bij de verkochte goederen is niet zodanig dat de corporatie feitelijk kan beschik-

3

Overheidsbijdragen

ken over die goederen en daarmee kan besluiten over de

Voor zover de overheidsbijdragen nog niet zijn ontvangen is

aanwending van die goederen;

de bijdrage berekend op grond van de regelingen, waarbij

Het bedrag van de opbrengst kan op betrouwbare wijze

rekening is gehouden met voorcalculatorische huurverhogin-

worden bepaald;

gen en lastenstijgingen.

Het is waarschijnlijk dat de economische voordelen met betrekking tot de transactie de corporatie zullen

4 Nettoverkoopresultaat vastgoedportefeuille

toevloeien;

De post verkopen onroerende zaken betreft het saldo van de

De reeds gemaakte kosten en de kosten die (mogelijk)

behaalde verkoopopbrengst minus de gemaakte direct

nog moeten worden gemaakt met betrekking tot de

toerekenbare verkoopkosten (bestaand bezit) danwel de

transactie kunnen op betrouwbare wijze worden bepaald.

vervaardigingsprijs (Projecten voor derden). Winsten worden verantwoord op het moment van levering (passeren

Opbrengsten met betrekking tot het verlenen van diensten

transportakte). Eventuele verliezen op nieuwbouw kooppro-

worden verwerkt naar rato van de verrichte prestaties. Het

jecten worden verantwoord zodra deze voorzienbaar zijn.

resultaat kan betrouwbaar worden geschat indien aan alle volgende voorwaarden is voldaan: ˘˘

90

5 Overige bedrijfsopbrengsten

Het bedrag van de opbrengst kan op betrouwbare wijze

Hieronder worden onder andere de opbrengsten van overige

worden bepaald;

dienstverlening en incidentele opbrengsten verantwoord.

Jaarrekening Tiwos

Bedrijfslasten 6 Afschrijvingen materiele vaste activa en vastgoedportefeuille

’13

Voor de pensioenregeling van Tiwos betaalt Tiwos op verplichte basis premies aan het pensioenfonds. Behalve de betaling van premies heeft Tiwos geen verdere verplichtin-

De afschrijvingen op materiële vaste activa wordt gebaseerd

gen uit hoofde van deze pensioenregeling. Tiwos heeft

op basis van de verkrijgings- of vervaardigingsprijs.

ingeval van een tekort bij het fonds geen verplichting tot het

Afschrijvingen vinden plaats volgens de lineaire methode op

voldoen van aanvullende bijdragen anders dan toekomstige

basis van de geschatte economische levensduur. Afschrijving

premies. De premies worden verantwoord als personeelskos-

van het actief vindt plaats tot de restwaarde is bereikt.

ten als deze verschuldigd zijn. Vooruitbetaalde premies worden opgenomen als overlopende activa indien deze tot

De afschrijvingen op sociaal vastgoed in exploitatie worden

een terugstorting leiden of tot een vermindering van

gebaseerd op de bedrijfswaarde. Binnen de afschrijving op

toekomstige betalingen.

het sociaal vastgoed in exploitatie worden componenten

De dekkingsgraad van het betrokken bedrijfstakpensioen-

onderkend met een verschillende levensduur. Naast de grond

fonds bedraagt ultimo 2013 volgens opgave van het fonds

(geen afschrijving) en de opstal worden installaties en

114%.

inventaris onderkend. Van een afzonderlijke component is sprake indien deze component meer dan 10 procent uitmaakt

9 Lasten onderhoud

van de waarde van het actief en/of indien de afschrijvingslast

Onder deze post worden de kosten ten behoeve van het

(als gevolg van een afwijkende levensduur van de component

klachten- en reparatieonderhoud, planmatig onderhoud en

ten opzichte van de opstal) meer dan 10% afwijkt van de

sociaal beheer verantwoord. De verantwoording vindt plaats

situatie dat geen component zou zijn onderkend.

als de daadwerkelijke werkzaamheden in het verslagjaar hebben plaatsgevonden.

7 Overige waardeveranderingen materiële vaste activa De overige waardeverminderingen worden gevormd door de

In de winst-en verliesrekening zijn de doorbelaste kosten van

waardevermindering die is ontstaan door gedurende het

de eigen dienst aan onderhoud opgenomen als opbrengst bij

verslagjaar nieuw aangegane juridische en feitelijke

de overige bedrijfsopbrengsten.

verplichtingen met betrekking tot investeringen in nieuwbouw en herstructurering. Tevens worden hieronder de

De lasten van onderhoud onderscheiden zich van activeer-

leefbaarheidsinvesteringen opgenomen.

bare kosten door het feit dat er geen sprake is van een waardeverhoging van het actief.

8 Erfpacht Erfpacht wordt jaarlijks door de gemeente in rekening

10 Overige bedrijfslasten

gebracht voor het gebruik van de grond onder de verhuur-

De overige bedrijfslasten worden toegerekend aan het

eenheden. De eenmalig afgekochte meerjarige erfpachtcon-

verslagjaar waarop zij betrekking hebben.

tracten maken deel uit van de vervaardigingsprijs van het sociaal vastgoed in exploitatie en/of het commercieel vastgoed in exploitatie.

11 Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuil-

Lonen, salarissen en sociale lasten

le betreffen winsten of mogelijke verliezen, die ontstaan door

Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de

een wijziging in de waarde van de vastgoedbeleggingen in

arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winst-en-verliesrekening

het verslagjaar.

voorzover ze verschuldigd zijn aan werknemers. 12 Niet-gerealiseerde waardeveranderingen VOV Pensioenen

Winsten of verliezen ontstaan door een wijziging in de

Tiwos heeft een toegezegd-pensioenregeling bij het

actuele waarde van onroerende zaken verkocht onder

bedrijfstakpensioenfonds. Hierbij is een pensioen toegezegd

voorwaarden worden verantwoord in de winst-en-verliesre-

aan personeel op pensioengerechtigde leeftijd, afhankelijk

kening over de periode waarin de wijziging zich voordoet..

van leeftijd, salaris en dienstjaren. Deze toegezegd-pensioenregeling is verwerkt als zou sprake zijn van een toegezegdebijdrageregeling.

Financiele baten en lasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de

91

Thuis in de buurt

betreffende activa en passiva. Bij de verwerking van de

werkelijk te betalen of te verrekenen belasting afwijken van

rentelasten wordt rekening gehouden met de verantwoorde

de in de jaarrekening opgenomen schatting.

transactiekosten op de ontvangen leningen. Rentelasten worden geactiveerd voor kwalificerende activa

Belangrijke inschattingen ten aanzien van waardering en

gedurende de periode van vervaardiging van een actief,

resultaatbepaling

indien het een aanmerkelijke hoeveelheid tijd vergt om het

De jaarrekening wordt overeenkomstig BW2 Titel 9 opge-

actief gebruiksklaar of verkoopklaar te maken. De te

steld. Het management dient daartoe bepaalde veronderstel-

activeren rente wordt berekend op basis van de verschul-

lingen en schattingen te maken die van invloed zijn op de

digde rente over specifiek voor de vervaardiging opgenomen

waardering van activa en verplichtingen, op de resultaatbe-

leningen en van de gewogen rentevoet van leningen die niet

paling en de rapportage van voorwaardelijke activa en

specifiek aan de vervaardiging van het actief zijn toe te

verplichtingen. De volgende waarderingsgrondslagen zijn

rekenen, in verhouding tot de uitgaven en periode van

naar de mening van het management het meest kritisch voor

vervaardiging.

het weergeven van de financiële positie en vereisen een

Waardeveranderingen van de terugkoopverplichting verkoop

˘˘

Materiële vaste activa, sociaal vastgoed in exploitatie

onder voorwaarden van woningen worden verantwoord in de

˘˘

Timing en verwerking van onrendabele investeringen

subjectieve of complexe beoordeling van het management:

winst-en-verliesrekening over de periode waarin de waarde-

nieuwbouw en herstructurering

verandering zich voordoet.


Materiële vaste activa, sociaal vastgoed in exploitatie De waardering van sociaal vastgoed is afhankelijk van de

Als resultaat van deelnemingen waarin invloed van betekenis

voorgenomen bestemming van complexen. De uitgangspun-

wordt uitgeoefend op het zakelijke en financiële beleid,

ten zijn deels afhankelijk van de interne beleidsvoornemens

wordt opgenomen het aan de woningcorporatie toekomende

van Tiwos. Deze beleidsvoornemens komen ondermeer tot

aandeel in het resultaat van deze deelnemingen.

uitdrukking in het strategisch voorraadbeheer waarbij eigen

Bij deelnemingen waarin geen invloed van betekenis op het

keuzes worden gemaakt ten aanzien van verhuur of verkoop,

zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, wordt het

levensduur, kwaliteits- en huurniveaus. Voor zover mogelijk

dividend als resultaat aangemerkt. Verwerking hiervan vindt

hanteert Tiwos binnen de sector gangbare uitgangspunten.

plaats onder de financiële baten en lasten

Belastingen

Timing en verwerking van onrendabele investeringen nieuwbouw en herstructurering

De belasting over het resultaat wordt berekend over het

In de jaarrekening worden naast juridisch afdwingbare

resultaat voor belastingen in de winst-en-verliesrekening,

verplichtingen tevens feitelijke verplichtingen verwerkt die

rekening houdend met beschikbare fiscaal compensabele

kunnen worden gekwalificeerd als “intern geformaliseerd en

verliezen uit voorgaande boekjaren (voor zover niet opgeno-

extern gecommuniceerd”. Hiervan is sprake wanneer

men in de latente belastingvorderingen) en vrijgestelde

uitingen namens de corporatie zijn gedaan richting huurders,

winstbestanddelen en na bijtelling van niet-aftrekbare

gemeenten en overige stakeholders aangaande verplichtin-

kosten. Tevens wordt rekening gehouden met wijzigingen die

gen inzake toekomstige herstructureringen en toekomstige

optreden in de latente belastingvorderingen en latente

nieuwbouwprojecten. Een feitelijke verplichting is gekoppeld

belastingschulden uit hoofde van wijzigingen in het te

aan het besluitvormingsproces van de corporatie rondom

hanteren belastingtarief.

projectontwikkeling en herstructurering. Van een feitelijke verplichting is sprake indien de formalisering van de

Sinds 1 januari 2008 vallen de woningcorporaties integraal

definitief ontwerp fase heeft plaatsgevonden.

onder de vigerende belastingwetgeving. Eind 2008 is er overeenstemming bereikt tussen Aedes en de belastingdienst

De aannames gedaan bij de financiële impact van bovenge-

betreffende de Vaststellingsovereenkomst 2 (VSO 2). De VSO

noemde feitelijke verplichtingen kunnen afwijken bij

1 is eenzijdig in 2008 door de belastingdienst opgezegd.

daadwerkelijke realisatie van de projecten. Planvorming kan

Tiwos heeft op basis van de uitgangspunten van VSO 1 en

ondermeer wijzigingen in de tijd ondergaan door bewegin-

VSO 2 de fiscale positie ultimo 2013 en het fiscale resultaat

gen in het prijsniveau van leveranciers, wettelijke procedures

2013 bepaald. Omdat jurisprudentie inzake de uitwerking van

en aanpassingen in de voorgenomen bouwproductie.

VSO 1 en VSO 2 voor woningcorporaties nog ontbreekt, kan de

92

Jaarrekening Tiwos

5

’13

Toelichting op de geconsolideerde balans (x € 1.000)

1 Materiële vaste activa

De mutaties in de materiële vaste activa zijn in het navolgende schema samengevat: Sociaal vastgoed in exploitatie



Verkrijgingsprijzen

403.722

12.475

7.983

419.614

Herwaarderingen

120.538

0

0

104.667

Totaal

01-Jan-2013

Cumulatieve waardeverminderingen

-58.464

-8.347

0

-46.376

Cumulatieve afschrijvingen

-104.908

0

-4.609

-109.517

Boekwaarden per 1 januari 2013

360.888

4.128

3.374

368.389

0

19.503

203

19.706

-720

-108

-40

-867

5.932

0

0

5.932

665

23

0

687

-11.854

0

-315

-12.169

Mutaties 2013 Investeringen Desinvesteringen Niet gerealiseerde waardeveranderingen Herclassificatie bezit (mutaties Daeb/niet-Daeb) Afschrijvingen Waardeveranderingen Waardeveranderingen opleveringen Overboekingen

8.827

-6.392

0

2.435

-11.083

11.606

30

553

27.332

-27.332

0

0

19.098

-2.700

-122

16.277

Verkrijgingsprijzen

431.489

4.539

8.146

438.453

Herwaarderingen

123.906

23

0

111.287


-58.647

-3.133

0

-43.418


-116.762

0

-4.895

-121.657

379.985

1.428

3.252

384.666

1.211

0

0

1.211

381.196

1.428

3.252

385.877

Totaal mutaties 31-Dec-2013

Boekwaarden Voorziening negatieve MVA in exploitatie Boekwaarden per 31 december 2013

In de post materiële vaste activa ten dienste van de exploitatie zijn geen posten die worden gefinancierd door middel van financial lease. Om het inzicht in de werkelijke kosten van de projecten te vergroten, is in 2013 een rentebedrag van € 0,420 mln (2012: € 0,616 mln) opgenomen in de balanspost onroerende zaken in ontwikkeling voor de financiering van de investeringsprojecten.

2 Vastgoedbeleggingen

De mutaties in de vastgoedbeleggingen zijn in het navolgende schema samengevat: Commercieel vastgoed in exploitatie


Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden

Totaal

49.415

1.104

17.232

67.750

-811

0

-1.681

-2.492

-16.693

-652

0

-17.345

01-Jan-2013 Verkrijgingsprijzen Herwaarderingen Cumulatieve waardeverminderingen Afschrijvingen Boekwaarden per 1 januari 2013

-3.576

0

0

-3.576

28.335

452

15.551

44.337

93

Thuis in de buurt

Mutaties 2013 Investeringen

0

1.037

3.108

4.145

Desinvesteringen

0

0

0

0

-2.573

0

-956

-3.529

-792

-19

0

-811

Afschrijvingen

0

0

0

0

Waardeverminderingen

0

-359

0

-359

Niet gerealiseerde waardeveranderingen Herclassificatie bezit (mutaties Daeb/niet-Daeb)

Terugneming van waardeverminderingen

-656

656

0

0

Overboekingen

1.766

-1.766

0

0

-2.254

-452

2.152

-555

Verkrijgingsprijzen

51.181

375

20.340

71.895

Herwaarderingen

-4.176

-19

-2.637

-6.833

-17.349

-356

0

-17.705

-3.576

0

0

-3.576

26.080

0

17.702

43.782

Totaal mutaties 2013 31-Dec-2013

Cumulatieve waardeverminderingen Afschrijvingen Boekwaarden per 31 december 2013

De bedrijfswaarde van het commercieel vastgoed in exploitatie berekend op basis van de uitgangspunten van het sociaal vastgoed in exploitatie bedraagt per 31-12-2013 € 35,7 mln (31-12-2012 € 35,5 mln). De herclassificatie betreft 28 verhuureenheden vanuit commercieel vastgoed naar sociaal vastgoed en 18 verhuureenheden vanuit sociaal vastgoed naar commercieel vastgoed.


De mutaties in de financiële vaste activa zijn in het navolgende schema samengevat: Deelnemingen

Overige

Totaal

1.620

263

1.883

0

01-Jan-2013 Boekwaarden Mutaties 2013 Mutatie inzake vorming van voorziening op de vorderingen ad. €124K

0

0

Correcties voorgaande jaren

0

0

0

Toevoegingen

0

159

159

Afschrijvingen/aflossingen

0

-273

-273


0

0

0

Herwaardering deelneming

0

0

0


-29

0

-29

Dividend deelnemingen

0

0

0

Mutatie inzake vorming van voorziening op de vorderingen Totaal mutaties

0

0

0

-29

-114

-143

1.591

149

1.740

Aandeel

Resultaat boekjaar

Totaal 31-12-2013

31-Dec-2013 Boekwaarden De deelneming betreft:

Resultaat deelneming VOF Triborgh Piushaven, Udenhout & Koolhoven

12,5%

8

1.289

Resultaat deelneming Triborgh Vastgoed B.V.

12,5%

0

4

Resultaat deelneming GPT B.V.

14,3%

-3

270

Resultaat deelneming Triborgh Koolhoven B.V.

12,5%

-34

24

5%

-1

4

25,0%

-234

0

Resultaat deelneming GEM Koolhoven Beheer B.V. Resultaat deelneming Stadsontwikkelingsmaatschappij Tilburg B.V.

94

Jaarrekening Tiwos

4 Voorraad koopwoningen Niet verkochte woningen

5 Onderhanden projecten Bestede kosten projecten (verkoop) in ontwikkeling Af : reeds gefactureerde termijnen

’13

31-12-2013

31-12-2012

970

914

31-12-2013

31-12-2012

3.322

3.175

-767

-703

2.555

2.472

Af : voorziening voor verliezen

-1.033

-1.217

Totaal projecten in ontwikkeling

1.522

1.255

In het bedrag bestede kosten projecten (verkoop) in ontwikkeling is een bedrag van € 0,024 mln (2012: € 0,038 mln) opgenomen als rentelast voor de financiering van de verkoopprojecten.

6 Vorderingen

31-12-2013

31-12-2012

1.084

1.178

-638

-485

446

692

32

292

Huurdebiteuren Huurdebiteuren Af : voorziening wegens oninbaarheid Totaal huurdebiteuren Gemeenten Te ontvangen investeringsbijdragen Te ontvangen bijdragen minder validen Totaal Gemeenten

1

1

33

292

26

26

Overige vorderingen Overige debiteuren RC verhouding deelnemingen Tiwos, betreft Tiwos Holding B.V.

0

0

Deposito

0

0

26

26

31-12-2013

31-12-2012

Totaal overige vorderingen Overlopende activa Nog te ontvangen interest

9

23

Nog te verzenden facturen

467

368

77

149

554

540

31-12-2013

31-12-2012

1.534

0

28

0

1.562

0

Overige Totaal overlopende activa

7 Liquide middelen Direct opvraagbaar: Kas/bank/giro Bedrijfsspaarrekeningen en deposito’s

8 Groepsvermogen

Het eigen vermogen wordt in de toelichting op de enkelvoudige balans nader toegelicht.

95

Thuis in de buurt

9 Voorzieningen

31-12-2013

31-12-2012

16.294

15.514

1.815

5.339

01-Jan-2013 Mutaties 2013 Dotatie Vrijval 31-Dec-2013

-7.603

-4.560

10.505

16.294

Specificatie voorziening per nieuwbouwproject Traverse Caspar Houbenstraat

1.815

0

2.898

4.158

Pietersbuurt Oost

0

1.534

Hoge Hoek in Berkel-Enschot

0

1.180

Vogeltjesbuurt

5.792

9.421

10.505

16.294

31-12-2013

31-12-2012

01-Jan-2013

3.089

2.949

Mutaties

-1.878

140

1.211

3.089

Stand per 31 december Voorziening negatieve MVA in exploitatie

31-Dec-2013 De voorziening wordt gevormd voor sociaal vastgoed met een negatieve bedrijfswaarde. De waarde mutatie in 2013 is € 1.878K negatief.

Onderhoudsfonds derden

Overige voorzieningen 01-Jan-2013

685

Mutaties 2013 Toevoeging rente

0

Overige toevoegingen

0

Onttrekkingen

-681

Overige mutaties

0

Mutaties

-681

31-Dec-2013

10 Langlopende schulden Leningen gemeenten Leningen kredietinstellingen Waarborgsommen Totaal

Leningen gemeenten Leningen kredietinstellingen Waarborgsommen Totaal

4

31-12-2013 looptijd korter dan vijf jaar

31-12-2013 looptijd langer dan vijf jaar

31-12-2013 totaal

31-12-2013 rente-voet

3.608

9.539

13.148

3,87%

65.393

200.122

265.514

3,97% 4,00%

0

3

3

69.001

209.664

278.665

31-12-2012 totaal

31-12-2012 rente-voet

15.895

4,94%

236.952

4,32%

6

4,00%

252.854

Aflossingsverplichtingen binnen 12 maanden na de afloop van het jaar zijn opgenomen onder de kortlopende schulden. De aflossingsverplichting voor 2014 bedraagt € 10,545 mln. De rentabiliteitswaarde (contante waarde van de uit hoofde van bestaande leningscontracten rente- en aflossingsverplichtingen) bedraagt € 256 mln (2012: € 235 mln). Tiwos heeft vier extendible leningen, met een totale nominale waarde van € 45 miljoen. Bij de betreffende extendible leningen heeft de geldgever in een overeengekomen rentetijdvak periode het recht om te kiezen voor een vast of variabel rentepercentage. Tiwos heeft in feite dit “recht” verkocht aan de geldgever, maar heeft wel de mogelijkheid om de lening te beeindigen als de geldgever voor een variabele rente kiest. Het recht om te kiezen tussen een vaste of variabele rente wordt “receiver swaption” genoemd en deze receiver swaption heeft een marktwaarde, welke ultimo 2013 € 20,5 miljoen negatief bedraagt.

96

Jaarrekening Tiwos

’13

Leningen gemeenten en kredietinstellingen De mutaties in 2013 van de langlopende schulden kunnen als volgt worden toegelicht:

Stand per 1 januari 2013 Bij: nieuwe leningen Af: aflossingen Stand per 31 december 2013

leningen gemeenten

leningen kredietinstellingen

Totaal

14.796

229.370

244.167

0

38.000

38.000

-1.825

-12.225

-14.049

12.972

255.145

268.118

31-12-2013

31-12-2012

15.751

13.046

Hieronder zijn begrepen leningen met een gemiddelde rente van 3,96% (2012: 4,36%). De vervalkalender en de renterisico’s zijn in de treasuryparagraaf van het jaarverslag opgenomen. Verplichtingen uit hoofde van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden 01-Jan-2013 Terugkoopverplichting ontstaan bij overdracht Vermeerdering/vermindering Boekwaarde per 1 januari

0

0

15.751

13.046

2.905

3.245

707

477

Mutaties in boekjaar: Oplevering nieuwbouw koopgarantwoningen Verkopen woningen “verkocht onder voorwaarden” (uit voorraad) Terugkopen woningen “verkocht onder voorwaarden” (in voorraad)

-504

-318

Waardemutaties

-853

-699

2.255

2.705

0

0

18.006

15.751

31-12-2013

31-12-2012

Saldo mutaties 31-Dec-2013 Terugkoopverplichting ontstaan bij overdracht Vermeerdering/vermindering Boekwaarde per 31 december

Waarborgsommen Het verloop van de waarborgsommen is als volgt: 01-Jan-2013 Ontvangen waarborgsommen

6

7

Rente waarborgsommen

0

0

6

7

Mutaties Toegevoegde waarborgsommen

0

3

Correctie voorgaande jaren

0

0

Uitbetaalde rente

0

0

Uitbetaalde waarborgsommen

-3

-3

-3

-1

31-Dec-2013 Ontvangen waarborgsommen

3

6

Rente waarborgsommen

0

0

3

6

De waarborgsommen inclusief rente worden bij beëindiging van de huurovereenkomst verrekend. Ultimo 2006 zijn alle waarborgsommen van huurders, behalve de waarborgsommen van de bedrijfscontracten uitbetaald.

97

Thuis in de buurt


31-12-2013

31-12-2012

10.369

15.868


176

1.099


3.252

4.956

650

466



3

178

Overige schulden

3

3

Overlopende passiva

6.691

10.004

21.143

32.573

Niet vervallen rente geldleningen

3.801

3.881

Nog te ontv facturen reparatieverzoeken en mutatieonderhoud

1.185

1.405

Overlopende passiva: Nadere specificatie van deze post:

Nog te ontv facturen PO, sociaal beheer en contractonderhoud Nog te ontv facturen investeringsprojecten Vooruitontvangen huursubsidie/-toeslag Vooruitontvangen huur Saldo te verrekenen servicekosten/nto facturen servicekosten Overige te ontvangen facturen/te betalen kosten

73

39

376

2.941

0

304

804

658

70

188

383

586

6.692

10.004

Tiwos maakt gebruik van extendible leningen om het rente- en kasstroomrisico af te dekken. Voor de verwerking, waardering en resultaatbepaling, past Tiwos met betrekking tot deze extendible leningen (hedge-instrumenten) kostprijshedge-accounting toe. In het treasurystatuut van Tiwos staan de kaders benoemd omtrent het beheersen van risico’s. De financiële instrumenten voldoen aan de kaders genoemd in een aanvullende toelichting op het treasurystatuut. Hedge-strategie De hedge-strategie is het risico van wijzigingen in de rente afdekken met financiële instrumenten. Type hedge Kostprijshedge-accounting op basis van individuele leningen. Kostprijshedge-accounting wordt toegepast op basis van de aansluiting van de kritische kenmerken van de instrumenten met de financieringen. Deze kenmerken zijn terug te vinden in de originele contracten. Afgedekte positie Tiwos dekt de variabiliteit in kasstromen voortvloeiende uit toekomstige rentebetalingen gerelateerd aan huidige leningen af. Hierbij worden de kasstromen van de rentebetalingen van de afgesloten leningen afgedekt. Accounting Het hedging-instrument en de hedged items onderliggend aan de af te dekken rentebetalingen worden tegen kostprijs op de balans opgenomen en gewaardeerd. Hedge-ineffectiviteit wordt in de winst-en-verliesrekening verwerkt. Algemeen De belangrijkste financiële risico’s waaraan de groep onderhevig is zijn het marktrisico, valutarisico, het renterisico, het kredietrisico en het liquiditeitsrisico. Het financiële beleid van Tiwos is erop gericht om op de korte termijn de effecten van koers- en renteschommelingen op het resultaat te beperken en om op lange termijn de marktwisselkoersen en marktrentes te volgen. Tiwos maakt naast de extendible leningen geen gebruik van financiële derivaten om de financiële risico’s die verbonden zijn aan bedrijfsactiviteiten te beheersen. Marktrisico Tiwos beheerst het marktrisico door stratificatie aan te brengen in de portefeuille en limieten te stellen. Valutarisico Tiwos voert alleen transacties in euro’s (€) uit en loopt geen valutarisico. Renterisico Tiwos loopt renterisico over de rentedragende vorderingen (met name onder financiële vaste activa) en rentedragende langlopende en kortlopende schulden. Voor vorderingen en schulden met variabele renteafspraken loopt de woningcorporatie risico ten aanzien van toekomstige kasstromen. Met betrekking tot vastrentende vorderingen en schulden loopt Tiwos risico’s over de marktwaarde. Kredietrisico Het gaat hierbij om het risico dat financiële instellingen niet aan hun contractuele verplichtingen kunnen voldoen. Door het spreiden van transacties over verschillende financiële instellingen wordt getracht dit risico te beperken. Verder dienen de financiële instellingen te voldoen aan kredietwaardigheidseisen (rating). Dit is opgenomen in het treasurystatuut. De hoogte van het kredietrisico is afhankelijk van de grootte van het bedrag aan te ontvangen rente op de derivaten en de marktwaarde van de derivaten. Liquiditeitsrisico Het gaat hierbij om het risico dat over onvoldoende middelen wordt beschikt om aan de directe verplichtingen te kunnen voldoen. Dit geldt voor alle verplichtingen van Tiwos en haar tegenpartijen, ongeacht of dit nu crediteuren of financiële instellingen zijn. Tiwos heeft op verschillende manieren gewaarborgd dat zij altijd aan haar verplichtingen kan voldoen.

98

Jaarrekening Tiwos

’13

Niet in de geconsolideerde balans opgenomen rechten en verplichtingen Erfpachtverplichtingen De erfpacht die is gevestigd bij de de privatisering van de gemeentelijke woningdienst is eeuwigdurend en is afgekocht. Investeringsverplichtingen Er zijn niet in de balans opgenomen verplichtingen voor nieuwbouw en aankoop van woningen tot een bedrag van € 17,3 mln. Borgstelling De per 31 december 2013 verstrekte borgstellingen (bankgaranties) aan ING voor projectontwikkeling Triborgh VOF bedraagt € 1,1 mln. Aansprakelijkheidsverplichtingen Deze zijn opgenomen in het overzicht van de verbindingen die Tiwos in het verslagjaar 2013 heeft. Obligoverplichting jegens WSW Door de obligoverplichting staan deelnemers onderling garant voor elkaar. Deze verplichting ( circa € 11,5 mln) is voorwaardelijk: zolang de borgstellingsreserve van het WSW voldoende is om eventuele betalingsverplichtingen van WSW-deelnemers over te nemen, wordt geen beroep gedaan op deze obligoverplichting. Onderlinge aansprakelijkheid belastingschulden De Stichting Tiwos en de 100% deelnemingen zijn een fiscale eenheid waardoor een gezamenlijk aansprakelijkheid volgt voor eventuele belastingschulden ten aanzien van de VPB en de BTW. Verplichtingen persoonsgebonden loopbaanbudget In de CAO Woondiensten is een persoonsgebonden loopbaanbudget per medewerker afgesproken. Elke medewerker heeft recht, afhankelijk van indiensttreding, op een budget ten behoeve van zijn loopbaanontwikkeling. Ultimo 2013 bedraagt het budget € 275K (31-12-2012 € 275K). Kredietfaciliteit Tiwos heeft een Kredietfaciliteit bij de Rabobank van maximaal € 8,0 mln, er zijn geen zekerheden overeengekomen voor deze kredietfaciliteit.

99

Thuis in de buurt

6

Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening

1 Huuropbrengsten Woningen en woongebouwen Onroerende zaken niet zijnde woningen Af : huurderving wegens leegstand Totaal huren

De geografische onderverdeling van de nettohuuropbrengsten kan als volgt worden weergegeven: Gemeente Tilburg Gemeente Gilze en Rijen

2 Opbrengst servicecontracten Overige goederen, leveringen en diensten Af : vergoedingsderving wegens leegstand

3 Overheidsbijdragen Vrijval egalisatierekening rijksbijdragen Totaal overheidsbijdragen

4 Nettoverkoopresultaat vastgoedportefeuille Verkoopprijs bestaand bezit

2012

40.995

38.583

975

948

41.970

39.530

-421

-259

41.549

39.271

2013

2012

41.369

39.097

180

174

41.549

39.271

2013

2012

1.050

1.053

38-

29-

1.013

1.024

2013

2012

0

4

0

4

2013

2012

1.402

3.752

Af : Verkoopkosten

-336

-550

Af : Boekwaarde (=bedrijfswaarde)

-720

-2.597

346

605

-54

-19

Verkoopresultaat bestaand bezit Verkoopkosten VOV Koopsom VON projecten nieuwbouw Mutatie verkoopverliezen Af : Kostprijs verkopen nieuwbouw

100

2013

2.661

1.531

184

3.365

-2.486

-3.217

Verkoop nieuwbouw

360

1.679

Totaal verkoopopbrengst

652

2.265

Jaarrekening Tiwos

’13


2013

2012 218

Aan onderhoud doorberekende uren vaklieden

197

Vergoeding voor kosten afdeling Woonbeheer

19

15

Doorberekende kosten servicekosten

45

46

Doorberekende uren investeringsprojecten

822

1.017

Doorbelaste beheerkosten aan derden

120

116

Diversen

840

101

2.043

1.512

Totaal overige bedrijfsopbrengsten

In de vergoeding van derden doorbelaste beheerskosten is o.a. opgenomen de vergoeding voor het beheer van verhuureenheden voor Laurentius Wonen Breda, WonenBreburg Tilburg en de gemeente Tilburg, de vergoeding voor het beheer en administratie van de deelnemingen.

6 Afschrijvingen materiele vaste activa en vastgoedportefeuille Afschrijving op vastgoedportefeuille Afschrijving onroerende zaken ten dienste van de exploitatie Afschrijvingen overige goederen met bewoners afgerekend (opgenomen als servicekosten) Afschrijvingen op (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille

7 Overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa

2013

2012

11.854

12.267

315

322

0

0

12.169

12.589

2013

2012

Nieuwbouw Berkengaarde

0

-672

Zeeheldenbuurt Midden

0

2.366

Pietersbuurt Oost Pietersbuurt Noord Traverse Bonbonnetje Hoge Hoek in Berkel-Enschot Goirkestraat 87 De Stam De Werf Vogeltjesbuurt Caspar Houbenstraat

-116

278

-73

590

1.815

0

0

7

356

1.014

0

49

-81

60

6

-55

-1.417

1.206

-675

4.234

Sloopprojecten Rosmolen

33

38

0

67

Vogeltjesbuurt

296

286

Jeruzalem

279

127

1 woning Leliestraat

85

0

1 woning Veestraat (was: koopwoning)

39

0

1 woning Triborgh de Werf

16

78

563

9.673

Berkengaarde

Aankoop

Totaal waardeveranderingen huurprojecten Bestaand bezit

-8.827

522

Totaal waardeveranderingen bestaand bezit

Waardeveranderingen sociaal vastgoed in exploitatie

-8.827

522

Totaal waardeveranderingen (im)materiële vaste activa

-8.263

10.195

101

Thuis in de buurt

8 Erfpacht Jaarlijks bedrag eeuwigdurende erfpacht Totaal erfpacht

2013

2012

1

1

1

1

De erfpacht die is gevestigd op de gronden bij de privatisering van de gemeentelijke woningdienst in 1988 is eeuwigdurend en is afgekocht en geactiveerd. De gronden na de verzelfstandiging zijn in eigendom verkregen en zijn geactiveerd.

9 Lasten onderhoud

2013

2012

Planmatig onderhoud inclusief politiekeurmerk Veilig Wonen

3.056

1.889

Mutatie-onderhoud

4.040

2.555

Mutatie-onderhoud energetische maatregelen

61

56

Groot onderhoud (niet-levensduur verlengend)

0

0

2.966

4.209

Reparatieverzoeken Verrijkt Wonen Sociaal Beheer collectief Contract onderhoud

26

44

475

601

717

709

11.341

10.063

2013

2012

Overige personeelskosten

559

633

Huisvestingskosten

258

315

13

4

Totaal

10 Overige bedrijfslasten Beheerskosten

Bestuurskosten Kosten inventaris Vervoerskosten

7

11

44

48

Automatiseringskosten

553

448

Overige algemene organisatiekosten*

886

1.104

2.320

2.564

1.757

1.733

Subtotaal beheerskosten Heffingen Belastingen Verzekeringen Subtotaal heffingen

175

158

1.932

1.892

*In de post “overige algemene organisatiekosten” zijn de accountantskosten opgenomen. De totaal van de ten laste van het resultaat van het boekjaar gebrachte honoraria voor werkzaamheden van de externe accountant en de accountantsorganisatie bedragen € 98K . Dit bedrag is als volgt onder te verdelen; Controle van de jaarrekening Andere controle opdrachten Fiscale adviesdiensten Andere niet-controle diensten

102

2013

2012

68

44

0

31

30

17

0

0

98

92

Jaarrekening Tiwos

’13

2013

2012

-77

-334

1.767

134

Overige bedrijfslasten Exploitatie beheer voor derden Verhuurder- en saneringsheffing Beëindigen oude exploitaties Oninbare en niet doorbelaste onderhoudskosten Dotatie dubieuze debiteuren

0

0

19

10

462

297

Bemiddelingskosten verhuur dure huurwoningen

14

13

Beheer door derden

115

118

Incassokosten Kosten projectontwikkeling Kosten juridisch bijstand

53

64

123

179

49

97

1.013

1.024

Servicekosten niet in rekening gebracht

89

235

Energieverbruik tijdens leegstandsperiode

70

66

Diverse bedrijfslasten

63

70

Subtotaal overige bedrijfslasten

3.760

1.974

Totaal overige bedrijfslasten

8.011

6.429

11 Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille

2013

2012

-2.573

-1.805

12 Niet-gerealiseerde waardeveranderingen VOV

2013

2012

Totaal niet-gerealiseerde waardeveranderingen VOV

-956

-803

13 Waardeveranderingen van financiele vaste activa, van effecten en van verplichtingen

2013

2012

853

699

Servicekosten

Totaal niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille

Waardeveranderingen terugkoopverplichtingen VOV Te vorderen BWS subsidie

0

0

Overige financiele vaste activa

0

0

853

699

2013

2012

420

616

83

82

24

38

Totaal opbrengsten financiële vaste activa

14 Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Geactiveerde rente materiële vaste activa: · Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling · Onroerende en roerende zaken in exploitatie Rente op voorraden: · onderhanden projecten Rente op vorderingen · Overige rentebaten · Rente op liquide middelen Totaal rentebaten

32

17

0

149

560

902

103

Thuis in de buurt

15 Rentelasten en soortgelijke kosten

2013

2012

10.528

10.918

0

0

33

20

· Disagio en afsluitprovisie

55

25

· Overig

20

9

10.636

10.973

2013

2012

Resultaat deelneming VOF Triborgh Piushaven, Udenhout & Koolhoven

8

4

Resultaat deelneming Triborgh Vastgoed B.V.

0

3

Resultaat deelneming GPT BV

-3

10

-34

55

Rente langlopende schulden: · Leningen overheid en kredietinstellingen · Waarborgsommen Rente kortlopende schulden: · Kredietinstellingen

Totaal rentelasten

16 Resultaat deelnemingen

Resultaat deelneming Triborgh Koolhoven B.V. Resultaat deelneming GEM Koolhoven Beheer B.V.

-1

4

-234

-648

Totaal resultaat deelnemingen

-262

-571

17 Belastingen

2013

2012

Betaalde vennootschapsbelasting

0

0

Terug ontvangen vennootschapsbelasting

0

0

0

0

Resultaat deelneming Stadsontwikkelingsmaatschappij Tilburg B.V.

De belastingen kunnen als volgt worden gespecificeerd:

Over 2013 is geen VpB verschuldigd. De voorwaartse verliezen in Stichting Tiwos en haar dochtermaatschappijen zijn circa € 50,4 mln. tot en met 2012. Het fiscale resultaat van 2013 zal naar verwachting uitkomen op een verlies van circa € 2 mln.

Raad van Toezicht:

M. Wilke

G.C.J. van Gerwen

P.C.A. de Regt

M. de Bruyn

P.P.M. de Roij

F. Schilder




104




Jaarrekening Tiwos

’13

Overige informatie Werknemers Gedurende het jaar 2013 had de corporatie gemiddeld 98 werknemers (90,2 fte) in dienst (2012: 103 werknemers (94,1 fte)). 2013 Directeur / bestuurder

2012

1,0

1,0

29,3

31,5

Afdeling Stad & Buurt

16,4

18,4

Afdeling Vastgoed

14,6

13,6

Afdeling Klant & Service

Afdeling Beleid & Communicatie

4,5

4,5

Afdeling Financiën & Informatie

16,0

16,1

Afdeling Personeel & Organisatie Totaal aantal fte (gemiddeld)

8,4

9,1

90,2

94,1

2013

2012

146.880

146.880

Bestuurders en commissarissen (x € 1) Lasten ter zake van bezoldiging en ter zake van pensioenen van: Bestuurder 1 Bruto beloning Belastbare vaste en variabele kostenvergoeding Voorziening ten behoeve van beloningen betaalbaar op termijn Functie Duur van het dienstverband in verslagjaar

5.411

10.356

34.865

34.806

187.156

192.041

Directeurbestuurder

Directeurbestuurder

Hele jaar

Hele jaar

Bij de bepaling van de beloning van de bestuurder (€ 187.156) is geen rekening gehouden met diverse opbrengsten (€ 18.000) die voorkomen uit, door de bestuurder, verrichte nevenfuncties. Deze opbrengsten zijn ten goede gekomen aan Tiwos. Indien deze wel worden meegenomen zou de beloning € 169.156 bedragen. De bezoldiging van bestuurders omvat periodiek betaalde beloningen (zoals salarissen, sociale lasten, vakantiegeld, doorbetaling bij vakantie en ziekte, ter beschikkingstelling van auto en presentiegelden), beloningen betaalbaar op termijn (zoals pensioenlasten, VUT, sabbatical leave en jubileumuitkeringen) uitkeringen bij beëindiging van het dienstverband en winstdelingen en bonusbetalingen.

Commissarissen en voormalige commissarissen Bruto beloning

79.986

65.311

Belastbare vaste en variabele kostenvergoeding

0

0

Voorziening ten behoeve van beloningen betaalbaar op termijn

0

0

79.986

65.311

Motivatie

De stijging in vergoedingen aan commissarissen wordt veroorzaakt door de verplichting om 21% BTW te betalen.

Ondertekening van de jaarrekening Tilburg, 12 mei 2014 Directie: C. Scherpenisse

105

Thuis in de buurt

Enkelvoudige jaarrekening 7

Enkelvoudige balans per 31 december 2013 (na voorgestelde resultaatbestemming) (x € 1.000)

ACTIVA

31-12-2013

31-12-2012

Vaste activa

1 Materiële vaste activa Sociaal vastgoed in exploitatie

381.196

363.975


1.428

4.128


2.914

3.028 385.538

371.131

Vastgoedbeleggingen Commercieel vastgoed in exploitatie Commercieel vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden

26.080

28.335

0

452

17.702

15.551 43.782

44.338

2 Financiële vaste activa Deelnemingen Overige

0

0

419

458 419

458

Voorraad koopwoningen

970

914

Onderhanden projecten

1.522

1.255

Vlottende activa

3 Vorderingen Huurdebiteuren

446

692

33

292

Overige vorderingen

1.745

1.826

Overlopende activa

536

Gemeenten

Liquide middelen

106

538 2.760

3.348

1.515

0

436.506

421.442

Jaarrekening Tiwos

PASSIVA

4 Eigen vermogen

’13

31-12-2013

31-12-2012

117.520

108.855

Voorzieningen Voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw Voorziening negatieve MVA in exploitatie Overige voorzieningen

10.505

16.294

1.211

3.089

4

685 11.720

20.068

Langlopende schulden Leningen gemeenten

12.972

14.796

Leningen kredietinstellingen

255.145

229.370

Verplichtingen uit hoofde van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden

18.006

15.751

Waarborgsommen

3

6 286.127

259.923


10.369

15.895


176

1.099


3.252

4.956

650

466


3

178

Overige schulden

0

0

6.691

10.004


Overlopende passiva

21.140

32.598

436.506

421.442

107

Thuis in de buurt

8

Enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2013 (x € 1.000) 2013

2012

41.549

39.140

990

1.012

Bedrijfsopbrengsten 1) Huuropbrengsten 2) Opbrengst servicecontracten Overheidsbijdragen 3) Nettoverkoopresultaat vastgoedportefeuille 4) Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten

0

4

652

3.658

2.013

1.486

45.202

45.301

Bedrijfslasten 5) Afschrijvingen materiele vaste activa en vastgoedportefeuille Overige waardeveranderingen Erfpacht Lonen en salarissen

12.161

12.581

-8.263

10.195

1

1

4.648

4.812

Sociale lasten

703

726

Pensioenlasten

896

892

6) Lasten onderhoud

11.314

10.024

7) Overige bedrijfslasten

7.987

6.388

29.445

45.617

15.757

-315

-2.573

-1.805

-956

-803

Som der bedrijfslasten Bedrijfsresultaat Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille Niet-gerealiseerde waardeveranderingen VOV Financiële baten en lasten 8) Waardeveranderingen van financiele vaste activa, van effecten en van verplichtingen Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen 9) Resultaat deelnemingen Belastingen

108

1.034

977

560

902

-10.636

-10.973

3.185

-12.017

-449

-2.163

0

0

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening na belastingen

2.737

-14.180

Resultaat na belastingen

2.737

-14.180

Jaarrekening Tiwos

9

’13

Enkelvoudige grondslagen van waardering en bepaling van het resultaat

De enkelvoudige jaarrekening is opgesteld volgens de bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Voor jaarrekeningen van woningcorporaties geldt de door de RJ uitgegeven Richtlijn 645 Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting. Voor de algemene grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening, de grondslagen voor de waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat, alsmede voor de toelichting op de onderscheiden activa en passiva en de resultaten wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening, voor zover hierna niet anders wordt vermeld.

109

Thuis in de buurt

10 Toelichting op de enkelvoudige balans (x € 1.000) In deze toelichting zijn de posten opgenomen voorzover ze afwijken van de geconsolideerde balans. Deelnemingen in groepsmaatschappijen worden gewaardeerd op nettovermogenswaarde. De grondslagen van de waardering en van de resultaatbepaling voor de jaarrekening van de stichting en de geconsolideerde jaarrekening zijn gelijk.

1 Materiële vaste activa

De mutaties in de materiële vaste activa zijn in het navolgende schema samengevat: Sociaal vastgoed in exploitatie



Verkrijgingsprijzen

403.722

12.475

7.599

419.230

Herwaarderingen

120.538

0

0

104.667

Totaal

01-Jan-2013


-58.464

-8.347

0

-46.376


-104.908

0

-4.571

-109.479

Boekwaarden per 1 januari 2013

360.888

4.128

3.028

368.044

0

19.503

203

19.706

-720

-108

-40

-867

5.932

0

0

5.932

665

23

0

687

-11.854

0

-307

-12.161

Mutaties 2013 Investeringen Desinvesteringen Niet gerealiseerde waardeveranderingen Herclassificatie bezit (mutaties Daeb/niet-Daeb) Afschrijvingen Waardeveranderingen Waardeveranderingen opleveringen Overboekingen

8.827

-6.392

0

2.435

-11.083

11.606

30

553

27.332

-27.332

0

0

19.098

-2.700

-114

16.284

Verkrijgingsprijzen

431.489

4.539

7.762

438.069

Herwaarderingen

123.906

23

0

111.287


-58.647

-3.133

0

-43.418


-116.762

0

-4.848

-121.610

379.985

1.428

2.914

384.328

1.211

0

0

1.211

381.196

1.428

2.914

385.539

Totaal mutaties 31-Dec-2013

Boekwaarden per 31 december 2013 Voorziening negatieve MVA in exploitatie

In de post materiële vaste activa ten dienste van de exploitatie zijn geen posten die worden gefinancierd door middel van financial lease. Om het inzicht in de werkelijke kosten van de projecten te vergroten, is in 2013 een rentebedrag van € 0,420 mln (2012: € 0,616 mln) opgenomen in de balanspost onroerende zaken in ontwikkeling voor de financiering van de investeringsprojecten.

110

Jaarrekening Tiwos

’13


De mutaties in de financiële vaste activa zijn in het navolgende schema samengevat: Deelnemingen

Overige

Totaal

0

458

458

-2.287

0

-2.287

Correcties voorgaande jaren

0

0

0

Toevoegingen

0

0

0

Afschrijvingen/aflossingen

0

-39

-39


0

0

0

Herwaardering deelneming

0

0

0

-449

0

-449

01-Jan-2013 Boekwaarden Mutaties 2013 Mutatie inzake vorming van voorziening op de vorderingen ad. €2.287K

Resultaat deelnemingen Dividend deelnemingen

0

0

0

2.736

0

2.736

0

-39

-39

0

419

419

aandeel

resultaat boekjaar

Totaal 31-12-2013

100,0%

-449

0

31-12-2013

31-12-2012

1.084

1.178

-638

-485

446

692

32

292

Mutatie inzake vorming van voorziening op de vorderingen Totaal mutaties 31-Dec-2013 Boekwaarden De deelneming betreft:

Deelneming Tiwos Holding BV

3 Vorderingen Huurdebiteuren Huurdebiteuren Af : voorziening wegens oninbaarheid Totaal huurdebiteuren Gemeenten Te ontvangen investeringsbijdragen Te ontvangen bijdragen minder validen Totaal Gemeenten

1

1

33

292

Overige vorderingen Overige debiteuren RC verhouding deelnemingen Tiwos, betreft Tiwos Holding B.V. Deposito Totaal overige vorderingen

26

26

1.719

1.800

0

0

1.745

1.826

In de RC verhouding deelnemingen Tiwos Holding B.V. is een voorziening gevormd voor negatieve nettovermogenswaarde deelneming ad. € 2.736K. Overlopende activa

31-12-2013

31-12-2012

Nog te ontvangen interest

9

23

Nog te verzenden facturen

450

368

Overige Totaal overlopende activa

77

147

536

538

111

Thuis in de buurt

4 Liquide middelen

31-12-2013

31-12-2012

1.487

0

28

0

1.515

0

31-12-2013

31-12-2012

Direct opvraagbaar Kas/bank/giro Bedrijfsspaarrekeningen en deposito’s

5 Eigen vermogen Stand per 1 januari

107.135

102.459

Af: Resultaat over het boekjaar

2.737

-14.180

Bij: Herwaardering sociaal vastgoed (DAEB)

5.932

15.946

Mutatie bestemmingsreserve onrendabele investeringen Stand per 31 december

1.718

2.910

117.520

107.135

1.718

4.628

Bestemmingsreserve onrendabele investeringen Stand per 1 januari

-1.718

-2.910

Stand per 31 december

Mutatie tbv onrendabele investeringen

0

1.718

Totaal eigen vermogen

117.520

108.854

In het groepsvermogen is een bedrag van € 123.906K opgenomen als zijnde nog te realiseren resultaat op de vastgoedportefeuille (2012: € 104.667K). Voor de onrendabele top op investeringsprojecten die zijn opgestart maar nog niet in de DO-fase zitten, is een “Bestemmingsreserve onrendabele investeringen” opgenomen. De bestemmingsreserve zal worden opgesoupeerd zodra de projecten in de DO-fase terecht komen en het negatieve resultaat wordt verwerkt via de W&V-post “Overige waardeveranderingen”.


31-12-2013

31-12-2012

10.369

15.895


176

1.099


3.252

4.956

650

466



3

178

Overige schulden

0

0

6.691

10.004

21.140

32.597

Overlopende passiva

Overlopende passiva: Nadere specificatie van deze post: Niet vervallen rente geldleningen

3.801

3.881

Nog te ontv facturen reparatieverzoeken en mutatieonderhoud

1.185

1.405

Nog te ontv facturen PO, sociaal beheer en contractonderhoud Nog te ontv facturen investeringsprojecten Vooruitontvangen huursubsidie/-toeslag Vooruitontvangen huur Saldo te verrekenen servicekosten/nto facturen servicekosten Overige te ontvangen facturen/te betalen kosten

112

73

39

376

2.941

0

304

804

657

70

188

383

587

6.692

10.004

Jaarrekening Tiwos

’13

11 Toelichting op de enkelvoudige winst- en verliesrekening In deze toelichting zijn de posten opgenomen voorzover ze afwijken van de geconsolideerde winst- en verliesrekening. De grondslagen van de waardering en van de resultaatbepaling voor de jaarrekening van de stichting en de geconsolideerde jaarrekening zijn gelijk.

1 Huuropbrengsten Woningen en woongebouwen Onroerende zaken niet zijnde woningen Af : huurderving wegens leegstand

2013

2012

40.995

38.447

975

948

41.970

39.395

-421

-254

41.549

39.140

2013

2012

41.369

38.966

180

174

41.549

39.140

2013

2012

1.027

1.042

De geografische onderverdeling van de nettohuuropbrengsten kan als volgt worden weergegeven:

Gemeente Tilburg Gemeente Gilze en Rijen

2 Opbrengst servicecontracten Overige goederen, leveringen en diensten Af : vergoedingsderving wegens leegstand

3 Nettoverkoopresultaat vastgoedportefeuille Verkoopprijs bestaand bezit

38-

29-

990

1.012

2013

2012

1.402

5.139

Af : Verkoopkosten

-336

-545

Af : Boekwaarde (=bedrijfswaarde)

-720

-2.597

346

1.997

-54

-19

Verkoopresultaat bestaand bezit Verkoopkosten VOV Koopsom VON projecten nieuwbouw Mutatie verkoopverliezen Af : Kostprijs verkopen nieuwbouw

2.661

1.531

184

3.365

-2.486

-3.217

Verkoop nieuwbouw

360

1.679

Totaal verkoopopbrengst

652

3.658

113

Thuis in de buurt


2013

2012

Aan onderhoud doorberekende uren vaklieden

197

217

Vergoeding voor kosten afdeling Woonbeheer

19

15

Doorberekende kosten servicekosten

45

45

822

1.017

Doorbelaste beheerkosten aan derden

120

116

Diversen

810

75

2.013

1.486

Doorberekende uren investeringsprojecten

Totaal overige bedrijfsopbrengsten

In de vergoeding van derden doorbelaste beheerskosten is o.a. opgenomen de vergoeding voor het beheer van verhuureenheden voor Laurentius Wonen Breda, WonenBreburg Tilburg en de gemeente Tilburg, de vergoeding voor het beheer en administratie van de deelnemingen.

5 Afschrijvingen materiele vaste activa en vastgoedportefeuille Afschrijving op vastgoedportefeuille Afschrijving onroerende zaken ten dienste van de exploitatie Afschrijvingen overige goederen met bewoners afgerekend (opgenomen als servicekosten) Afschrijvingen op (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille

6 Lasten onderhoud

2013

2012

11.854

12.267

307

314

0

0

12.161

12.581

2013

2012

Planmatig onderhoud inclusief politiekeurmerk Veilig Wonen

3.056

1.889

Mutatie-onderhoud

4.040

2.540

Mutatie-onderhoud energetische maatregelen

61

56

Groot onderhoud (niet-levensduur verlengend)

0

0

2.966

4.207

Reparatieverzoeken Verrijkt Wonen Sociaal Beheer collectief Contract onderhoud

26

44

475

599

689

690

11.314

10.024

2013

2012

Overige personeelskosten

559

633

Huisvestingskosten

258

315

Totaal

7 Overige bedrijfslasten Beheerskosten

Bestuurskosten Kosten inventaris Vervoerskosten

13

4

7

11

44

48

Automatiseringskosten

553

448

Overige algemene organisatiekosten*

886

1.089

2.319

2.549

1.757

1.733

175

158

1.932

1.892

Subtotaal beheerskosten Heffingen Belastingen Verzekeringen Subtotaal heffingen

114

Jaarrekening Tiwos

’13

2013

2012

-77

-334

1.767

134

Overige bedrijfslasten Exploitatie beheer voor derden Heffing bijzondere projectsteun wijkenaanpak Beëindigen oude exploitaties Oninbare en niet doorbelaste onderhoudskosten Dotatie dubieuze debiteuren

0

0

19

10

462

297

Bemiddelingskosten verhuur dure huurwoningen

14

13

Beheer door derden

115

118

Incassokosten Kosten projectontwikkeling Kosten juridisch bijstand

53

64

123

179

49

97

990

1.012

Servicekosten niet in rekening gebracht

89

235

Energieverbruik tijdens leegstandsperiode

70

63

Diverse bedrijfslasten

62

59

Subtotaal overige bedrijfslasten

3.735

1.948

Totaal overige bedrijfslasten

7.987

6.388

2013

2012

853

699

Servicekosten

8 Waardeveranderingen van financiele vaste activa, van effecten en van verplichtingen Waardeveranderingen terugkoopverplichtingen VOV Te vorderen BWS subsidie

0

0

181

278

Totaal opbrengsten financiële vaste activa

1.034

977

9 Resultaat deelnemingen

2013

2012

Resultaat deelneming Tiwos Holding BV

-449

-2.163

-449

-2.163

Overige financiele vaste activa

Totaal resultaat deelnemingen

Ondertekening van de jaarrekening Tilburg, 12 mei 2014 Directie: C. Scherpenisse

115

Thuis in de buurt

Overige gegevens Statutaire regeling betreffende de bestemming van het resultaat

In de statuten van Stichting Tiwos is geen nadere bepaling omtrent de bestemming van het resultaat.

Bestemming van het resultaat over het boekjaar 2012

De jaarrekening 2012 is vastgesteld in de vergadering van 13 mei 2013 van de Raad van Toezicht. De vergadering heeft de bestemming van het resultaat vastgesteld conform het daartoe gedane voorstel.

Voorstel resultaatbestemming

Voorgesteld wordt om het resultaat over het boekjaar 2013 van € 2,7 mln. ten gunste te brengen van de overige reserves. Dit voorstel is reeds in de jaarrekening verwerkt.

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

De controleverklaring van de onafhankelijke accountant is opgenomen op pagina 117 van dit verslag.

Colofon

Fotografie: Bart van Hattem, Ontwerp en opmaak: x-hoogte, Tilburg

116

Jaarrekening Tiwos

’13

117

Thuis in de buurt

118

Jaarrekening Tiwos

’13

119

Thuis in de buurt

120

Thuis

in de Buurt

Adresgegevens adres

Stationsstraat 24 Postbus 10051

5000 JB Tilburg telefoon

013 54 90 890 e-mail

[email protected] website

www.tiwos.nl

www.tiwos.nl

Thuis. tiwos. in de Buurt. jaarverslag

Recommend Documents