rotterdam.nl/onderzoek
Cultuur in de buurt 2005 - 2011 Deel 5: Hillegersberg-Schiebroek Een onderzoek naar cultuurparticipatie in Rotterdamse buurten
Onderzoek en Business Intelligence
Cultuur in de buurt 2005-2011 Deel 5: Hillegersberg-Schiebroek
Een onderzoek naar cultuurparticipatie in Rotterdamse buurten
M.J.W. Epskamp, C. de Vries Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS) januari 2013 In opdracht van gemeente Rotterdam, afdeling Kunst en Cultuur
Dit rapport is onderdeel van een serie van twaalf rapporten onder de noemer “Cultuur in de buurt 2005-2011”. De twaalf rapporten behandelen buurten in de volgende deelgemeenten: 1.
Rotterdam Centrum
2.
Delfshaven
3.
Overschie
4.
Noord
5.
Hillegersberg-Schiebroek
6.
Kralingen-Crooswijk
7.
Prins Alexander
8.
Feijenoord
9.
IJsselmonde
10.
Charlois
11.
Hoogvliet
12.
Hoek van Holland, Pernis en Rozenburg
© Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS) Auteurs: M.J.W. Epskamp, C. de Vries Project: 12-3615
Adres: Blaak 34, 3011 TA Rotterdam Postbus 21323, 3001 AH Rotterdam Telefoon: (010) 267 15 00 E-mail:
[email protected] Website: www.rotterdam.nl/onderzoek
2
Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 5: Hillegersberg-Schiebroek
INHOUD
1
Inleiding
5
2
Cultuurdeelname
7
3
Andere vormen van vrijetijdsbesteding
17
4
Achtergrondstatistiek
19
Bijlage I
Beknopte onderzoeksverantwoording
BI.1 Opzet van het onderzoek BI.2 Betekenis van de percentages, significantie BI.3 Definities van begrippen
Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 5: Hillegersberg-Schiebroek
21 21 21 22
3
4
Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 5: Hillegersberg-Schiebroek
1
Inleiding
De afdeling Kunst en Cultuur (tegenwoordig onderdeel van het Cluster Maatschappelijk Ontwikkeling, voorheen: dKC) voert onder meer wijkgericht beleid ter stimulering van de cultuurdeelname. Zij wil daarom zicht hebben op de cultuurdeelname van bewoners per buurt in Rotterdam. Het Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS) van de gemeente Rotterdam heeft daarom twaalf rapporten opgesteld. Elk rapport bevat cijfers over cultuurdeelname in één bepaalde deelgemeente en de daarbinnen gelegen buurten. Het voorliggende rapport gaat over cultuurdeelname in de deelgemeente Hillegersberg-Schiebroek. Cultuurdeelname De cijfers over cultuurdeelname zijn opgenomen in hoofdstuk twee. Er wordt onderscheid gemaakt in de volgende acht vormen van cultuurdeelname: bezoek aan culturele voorstellingen bezoek aan films in bioscopen of filmhuizen museumbezoek gebruik van bibliotheken festivalbezoek bezoek aan feesten “in eigen kring” met live optredens bezoek aan lokale cultuurcentra (LCC’s) zelf kunstzinnig bezig zijn. De cijfers over cultuurdeelname zijn gebaseerd op het Vrijetijdsonderzoek (VTO). Dit is een enquête onder Rotterdammers die iedere twee jaar door het COS wordt uitgezet. Omdat het VTO alleen wordt uitgezet onder bewoners van 13 jaar en ouder, hebben de cijfers over cultuurdeelname alleen betrekking op deze leeftijdsgroep. Binnen Hillegersberg-Schiebroek onderscheidt dit rapport de buurten Schiebroek, HillegersbergZuid en Hillegersberg-Noord, evenals het buurtcluster Molenlaankwartier / Terbregge. De laatste twee buurten zijn geclusterd omdat er van de afzonderlijke buurten te weinig respondenten zijn om betrouwbare cijfers te kunnen presenteren. Voor dit rapport is gebruik gemaakt van de laatste vier edities van het VTO uit de jaren 2005, 2007, 2009 en 2011. De cijfers over cultuurdeelname zijn gebaseerd op het totale respondentenbestand van de vier edities en daardoor als het ware gemiddelden voor de periode 2005-2011. Op het niveau van de stad en de deelgemeente bevat het rapport ook cijfers over cultuurdeelname in elk van de vier afzonderlijke jaren. De volgende tabel geeft het aantal respondenten weer waarop de VTO-resultaten voor de (clusters van) buurten, de deelgemeente en de stad gebaseerd zijn. De grijs gedrukte cijfers (van aantallen per buurt in afzonderlijke jaren) zijn alleen ter illustratie; op deze kleine aantallen worden geen onderzoeksuitkomsten gebaseerd.
Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 5: Hillegersberg-Schiebroek
5
Tabel 1.1
Aantallen VTO-respondenten, gebruikt in dit rapport 2005
2007
2009
2011
totaal
Schiebroek
65
197
79
103
444
Hillegersberg-Zuid
35
106
34
43
218
Hillegersberg-Noord
34
75
27
47
183
Molenlaankwartier / Terbregge
46
160
54
54
314
180
538
194
247
1.159
3.198
7.339
4.877
2.940
18.354
Deelgemeente Hillegersberg-Schiebroek Rotterdam
Andere vormen van vrijetijdsbesteding De cijfers over cultuurdeelname worden in hoofdstuk 3 aangevuld met VTO-cijfers over andere vormen van vrijetijdsbesteding. Onderwerpen die aan de orde komen, zijn onder meer funshoppen, gebruik van horeca, sportdeelname en vrijwilligerswerk. Voor de cijfers in hoofdstuk drie geldt dezelfde toelichting als voor die in hoofdstuk twee, zoals hiervoor vermeld. Achtergrondgegevens Om de cijfers over cultuurdeelname en vrijetijdsbesteding in een breder kader te kunnen plaatsen, worden in hoofdstuk vier enkele achtergrondstatistieken van de deelgemeente en de buurten behandeld. Er wordt onder andere ingegaan op de leeftijdsverdeling en etnische samenstelling van de bevolking, het aandeel studenten onder de bewoners en de score van de deelgemeente en buurten op de Sociale Index. De cijfers in dit hoofdstuk zijn niet afkomstig uit het VTO, maar uit andere bronnen, waaronder de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA). Verdere leeswijzer Deze rapportage bevat vooral tabellen en kaartbeelden, met slechts beperkte toelichtende tekst. Daarom blijft een apart hoofdstuk met samenvatting of conclusies achterwege. In de bijlage van dit rapport is een korte toelichting op de onderzoeksopzet te vinden, waaronder ook een aantal definities van veel gebruikte begrippen. Aan belangstellenden wordt op verzoek graag een uitgebreidere onderzoeksverantwoording toegezonden. Andere publicaties Hier en daar kan een gepresenteerd cijfer licht afwijken van wat in een ander onderzoeksrapport is gepubliceerd. Dit heeft vaak te maken met het toepassen van selecties in de onderzoeksdata, bijvoorbeeld met betrekking tot respondenten ouder dan 75 jaar. In geval van twijfel (welk cijfer moet ik geloven?) mogen de afzonderlijke thematische rapporten worden beschouwd als de meest gezaghebbende. In het onderhavige rapport is niet zozeer de exactheid van het ene cijfertje van belang (scoort museumbezoek in dit jaar in deze buurt nu 35% of 36%?) maar is het vooral belangrijk om op een zo zuiver mogelijke manier de uitkomsten van stad, deelgemeenten en buurten met elkaar te vergelijken en de uitkomsten van stad en deelgemeenten over de jaren te vergelijken.
6
Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 5: Hillegersberg-Schiebroek
2
Cultuurdeelname
Onder de bewoners van Hillegersberg-Schiebroek is de cultuurdeelname op het gebied van voorstellingen (75 procent) en musea (52 procent) ruim groter dan gemiddeld onder Rotterdammers (respectievelijk 63 en 39 procent). Dit geldt het meest voor het buurtcluster Molenlaankwarier / Terbregge en het minst voor de buurt Schiebroek. Schiebroek valt op door het grote percentage bewoners dat LCC’s bezoekt (dit zijn vooral bezoekers van gebouw De Castagnet). Daarnaast is in Schiebroek het bibliotheekgebruik bovengemiddeld ten opzichte van Rotterdam als geheel. Van Hillegersberg-Zuid bezoeken relatief veel bewoners feesten met optredens en ook is in deze buurt het aandeel bewoners dat zelf kunstzinnige activiteiten doet bovengemiddeld. In het Molenlaankwartier / Terbregge is het bezoek aan feesten met optredens juist ondergemiddeld. Tabel 2.1
Cultuurdeelname door bewoners, gemiddelde deelnemerspercentages in de periode 2005-2011 Culturele voorstellingen
Films
Musea
Bibliotheken
Schiebroek
70
55
43
43
Hillegersberg-Zuid
77
63
53
35
Hillegersberg-Noord
78
62
56
38
Molenlaankwartier / Terbregge
80
61
61
32
Deelgemeente Hillegersberg-Schiebroek
75
59
52
38
Rotterdam
63
58
39
36
Festivals
Feesten met optredens
LCC’s
Zelf kunstzinnig bezig zijn
Schiebroek
61
36
42
42
Hillegersberg-Zuid
66
52
20
48
Hillegersberg-Noord
64
44
24
39
Molenlaankwartier / Terbregge
62
35
22
41
Deelgemeente Hillegersberg-Schiebroek
63
40
30
42
Rotterdam
66
41
24
40
De volgende tabel laat dezelfde zaken zien, maar nu in een tijdreeks voor de deelgemeente als geheel en voor Rotterdam als geheel. Sinds 2005 is onder de bewoners van Hillegersberg-Schiebroek het aandeel voorstellingenbezoekers toegenomen. Na 2007 nam ook het percentage bewoners dat kunstzinnig bezig is toe. Verder zijn na 2009 meer bewoners films en festivals gaan bezoeken. Het bibliotheekgebruik van bewoners daalde tussen 2005 en 2007 en bleef in de jaren daarna gelijk. Bij feesten met optredens heeft in de deelgemeente een daling van het percentage bezoekers plaatsgevonden tussen 2007 en 2011.
Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 5: Hillegersberg-Schiebroek
7
Tabel 2.2
Cultuurdeelname door bewoners, deelnemerspercentages in de jaren 2005, 2007, 2009 en 2011 Culturele voorstellingen
Hillegersberg-Schiebroek
Rotterdam
Hillegersberg-Schiebroek
Rotterdam
Films
Musea
Bibliotheken
2005
67
66
51
46
2007
76
55
53
35
2009
77
54
50
-
2011
79
73
53
35
2005
61
56
38
38
2007
62
58
39
36
2009
66
56
40
-
2011
64
65
40
35
Festivals
Feesten met optredens
LCC’s
Zelf kunstzinnig bezig zijn
2005
62
42
-
39
2007
62
42
-
37
2009
61
-
30
47
2011
69
35
30
50
2005
64
43
-
34
2007
67
41
-
36
2009
65
-
23
47
2011
65
39
26
42
In de volgende zestien figuren is voor alle acht vormen van cultuurdeelname de deelname per deelgemeente en per buurt weergegeven. De figuren laten zien hoe deelgemeenten en buurten scoren ten opzichte van het stedelijke gemiddelde: laag (ruim ondergemiddeld), ondergemiddeld, gemiddeld, bovengemiddeld, of hoog (ruim bovengemiddeld). Scoort bijvoorbeeld een buurt hoog op festivalbezoek, dan is het percentage bewoners dat festivals bezoekt in die buurt veel groter dan gemiddeld in Rotterdam. De buurten van de deelgemeente Hillegersberg-Schiebroek zijn in de figuren met nummers aangeduid. De onderzoeksuitkomsten die in voorgaande tabellen voor het cluster van buurten werden weergegeven (Molenlaankwartier en Terbregge) zijn gebruikt om alle twee die buurten van de betreffende kleur te voorzien. De buurten in het cluster hebben dan ook dezelfde kleur, maar zijn wel afzonderlijk genummerd.
8
Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 5: Hillegersberg-Schiebroek
Figuur 2.1
Bezoek aan culturele voorstellingen per deelgemeente
Figuur 2.2
Bezoek aan culturele voorstellingen per buurt
Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 5: Hillegersberg-Schiebroek
9
Figuur 2.3
Bezoek aan films per deelgemeente
Figuur 2.4
Bezoek aan films per buurt
10
Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 5: Hillegersberg-Schiebroek
Figuur 2.5
Bezoek aan musea per deelgemeente
Figuur 2.6
Bezoek aan musea per buurt
Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 5: Hillegersberg-Schiebroek
11
Figuur 2.7
Gebruik van de bibliotheek per deelgemeente
Figuur 2.8
Gebruik van de bibliotheek per buurt
12
Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 5: Hillegersberg-Schiebroek
Figuur 2.9
Bezoek aan festivals per deelgemeente
Figuur 2.10
Bezoek aan festivals per buurt
Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 5: Hillegersberg-Schiebroek
13
Figuur 2.11
Bezoek aan feesten “in eigen kring” met live optredens per deelgemeente
Figuur 2.12
Bezoek aan feesten “in eigen kring” met live optredens per buurt
14
Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 5: Hillegersberg-Schiebroek
Figuur 2.13
Bezoek aan LCC’s per deelgemeente
Figuur 2.14
Bezoek aan LCC’s per buurt
Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 5: Hillegersberg-Schiebroek
15
Figuur 2.15
Zelf kunstzinnig bezig zijn per deelgemeente
Figuur 2.16
Zelf kunstzinnig bezig zijn per buurt
16
Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 5: Hillegersberg-Schiebroek
3
Andere vormen van vrijetijdsbesteding
Bij alle vormen van vrijetijdsbesteding in onderstaande tabel wijkt de buurt Schiebroek nauwelijks af van het Rotterdamse gemiddelde. Hillegersberg-Zuid valt op door hoge percentages restaurantbezoekers, terrasbezoekers, sporters en vrijwilligers. Ook in Hillegersberg-Noord scoren restaurantbezoek, sport en vrijwilligerswerk boven het stedelijk gemiddelde. Wel blijft Hillegersberg-Noord achter voor wat betreft het percentage bewoners dat wel eens de stad bekijkt of een stadswandeling maakt. Molenlaankwartier / Terbregge onderscheidt zich vooral ten opzichte van de stad door hoge percentages restaurantbezoekers en sporters. Daarnaast valt op dat van Molenlaankwartier / Terbregge weinig bewoners geen recreatieve bezoeken aan andere steden brengen. Funshoppen en stadswandelingen maken zijn in Molenlaankwartier / Terbregge minder populaire vrijetijdsactiviteiten dan gemiddeld in Rotterdam. Tabel 3.1
Vrijetijdsbesteding door bewoners, gemiddelde deelnemerspercentages in de periode 2005-2011 Funshoppen
Restaurant bezoeken
Terras bezoeken
Stad bekijken / stadswandeling maken
Schiebroek
57
46
21
23
Hillegersberg-Zuid
55
64
31
21
Hillegersberg-Noord
58
61
26
15
Molenlaankwartier / Terbregge
53
66
21
19
Deelgemeente Hillegersberg-Schiebroek
56
57
24
20
Rotterdam
60
44
23
26
Uitgaan / nachtleven
Recreatief bezoek aan andere steden
Sporten
Onbetaald werk / vrijwilligerswerk doen
Schiebroek
14
88
55
45
Hillegersberg-Zuid
12
88
71
57
Hillegersberg-Noord
14
80
61
50
Molenlaankwartier / Terbregge
9
94
70
47
Deelgemeente Hillegersberg-Schiebroek
12
88
63
49
Rotterdam
14
85
53
43
Na 2007 gingen bewoners van Hillegersberg-Schiebroek minder funshoppen en meer de stad bekijken of stadswandelingen maken (zie tabel 3.2). Na 2009 is ook het aandeel bewoners dat uitgaat en sport toegenomen. Het terrasbezoek vertoont flinke schommelingen. In 2011 week het aandeel terrasbezoekers (25 procent) nauwelijks af van het Rotterdamse gemiddelde (23 procent).
Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 5: Hillegersberg-Schiebroek
17
Tabel 3.2
Vrijetijdsbesteding door bewoners, deelnemerspercentages in de jaren 2005, 2007, 2009 en 2011
Hillegersberg-Schiebroek
Rotterdam
Hillegersberg-Schiebroek
Rotterdam
Funshoppen
Restaurant bezoeken
Terras bezoeken
Stad bekijken / stadswandeling maken
2005
61
60
16
18
2007
61
60
29
17
2009
47
52
19
24
2011
54
58
25
24
2005
61
42
25
25
2007
63
45
25
24
2009
57
42
19
30
2011
57
45
23
28
Uitgaan / nachtleven
Recreatief bezoek aan andere steden
Sporten
Onbetaald werk / vrijwilligerswerk doen
2005
12
-
61
49
2007
10
-
63
48
2009
12
87
59
51
2011
19
91
73
45
2005
16
-
52
44
2007
14
-
50
42
2009
12
83
55
44
2011
16
88
58
43
Bewoners van Hillegersberg-Schiebroek geven gemiddeld evenveel geld uit aan vrijetijdsbesteding in Rotterdam als andere bewoners van de stad. In de periode 2005-2011 bedroegen de gemiddelde jaarlijkse uitgaven € 1.300. Binnen de deelgemeente geven bewoners van Schiebroek aanzienlijk minder uit dan de bewoners van de andere buurten. In 2009 is zowel in de deelgemeente als in Rotterdam een sterke daling van de uitgaven te zien (waarschijnlijk een gevolg van de economische crisis). Tabel 3.3
Gemiddelde jaarlijkse uitgaven in euro’s van bewoners aan vrijetijdsbesteding in Rotterdam, gemiddeld in de periode 2005-2011 en in afzonderlijke jaren 2005-2011
2005
2007
2009
2011
Schiebroek
1.000
-
-
-
-
Hillegersberg-Zuid
1.500
-
-
-
-
Hillegersberg-Noord
1.500
-
-
-
-
Molenlaankwartier / Terbregge
1.500
-
-
-
-
Deelgemeente Hillegersberg-Schiebroek
1.300
1.400
1.600
1.100
1.200
Rotterdam
1.300
1.400
1.600
1.000
1.100
18
Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 5: Hillegersberg-Schiebroek
4
Achtergrondstatistiek
Hillegersberg-Schiebroek heeft bijna 43.000 inwoners. Ten opzichte van Rotterdam wonen in de deelgemeente relatief weinig niet-westerse allochtonen (16 procent). Wel wonen in de buurten Schiebroek en Molenlaankwartier / Terbregge relatief veel ouderen. Dat geldt nog veel sterker voor Hillegersberg-Noord, waar een kwart van de bevolking uit 65-plussers bestaat. In Molenlaankwartier / Terbregge wonen juist veel kinderen. Het aandeel studenten in Hillegersberg-Schiebroek is met 4 procent van de bevolking ondergemiddeld voor Rotterdam. De meeste studenten wonen in Schiebroek of HillegersbergZuid. Een indicator die kan samenhangen met cultuurdeelname is afstand tot het stadscentrum, omdat daar veel musea, festivals en andere vormen van cultuur te vinden zijn. Adressen in Hillegerberg-Zuid liggen gemiddeld 2,9 kilometer van het centrum. In de andere buurten is de afstand tot het centrum aanzienlijk groter. Ook inkomenssituatie kan samenhangen met cultuurparticipatie. De inkomensituatie in Hillegersberg-Zuid, Hillegersberg-Noord en vooral Molenlaankwartier / Terbregge is veel beter dan gemiddeld in Rotterdam. In de genoemde buurten zijn er weinig huishoudens met uitkeringen en ligt het gemiddeld besteedbaar huishoudensinkomen ruim boven de € 21.800 van Rotterdam. In Schiebroek is de situatie iets, maar niet veel beter dan gemiddeld in de stad: 12 procent van de huishoudens heeft een uitkering (bijstand, ww of arbeidsongeschiktheid) en het gemiddeld besteedbaar huishoudensinkomen bedraagt € 22.200. De Sociale Index is de laatste indicator in de tabel. Deze index drukt de sociale kwaliteit van Rotterdam, deelgemeenten en buurten uit in rapportcijfers. De buurt Schiebroek scoort een halve punt hoger dan het stedelijk gemiddelde, Hillegersberg-Zuid en -Noord scoren elk ongeveer anderhalve punt hoger, en Molenlaankwartier-Terbregge komt 2,3 punt hoger uit dan Rotterdam. Tabel 4.1
Achtergrondstatistieken Aantal inwoners
Percentage 0-18 jarigen
Percentage 65-plussers
Percentage niet-westers
Percentage studenten
15.940
22
18
26
5
Hillegersberg-Zuid
7.775
21
9
9
6
Hillegersberg-Noord
7.967
20
26
13
3
11.188
27
18
8
2
Schiebroek
Molenlaankwartier / Terbregge Deelgemeente Hillegersberg-Schiebroek Rotterdam
Schiebroek
42.870
23
18
16
4
616.456
20
14
37
6
Afstand tot het centrum (km)
Percentage uitkeringen 2010
Besteedbaar huishoudensinkomen 2010
Sociale Index 2012
4,3
12
22.200
6,0
Hillegersberg-Zuid
2,9
6
26.600
7,1
Hillegersberg-Noord
4,6
8
29.900
7,0
Molenlaankwartier / Terbregge
4,6
5*
36.000
7,8
Deelgemeente Hillegersberg-Schiebroek
4,1
8
27.700
6,8
Rotterdam
7,7
14
21.800
5,5
Bron: Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) stand per 1-1-2012, Regionaal inkomens Onderzoek CBS, Sociale Index. * Geldt alleen voor Terbregge. Geen cijfer voor Molenlaankwartier beschikbaar.
Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 5: Hillegersberg-Schiebroek
19
20
Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 5: Hillegersberg-Schiebroek
Bijlage I
Beknopte onderzoeksverantwoording
In deze bijlage is een beknopte toelichting op het onderzoek te vinden. Een uitgebreidere onderzoeksverantwoording wordt op verzoek toegezonden.
BI.1 Opzet van het onderzoek De gegevens die zijn gebaseerd op de Vrijetijdsenquête van het COS kunnen worden beschouwd als een “gemiddelde” voor de periode 2005-2011. Omdat in 2007 en 2009 relatief veel respondenten zijn bevraagd, ligt het zwaartepunt van de metingen “gemiddeld” rond 2007-2009. In 2005 zijn 13 tot en met 75-jarige Rotterdammers geënquêteerd, in de latere meetjaren zijn ook 76-plussers bij het onderzoek betrokken. De VTO-resultaten in het rapport hebben hierdoor betrekking op bewoners vanaf 13 jaar, met alleen voor 2005 een bovengrens van 75 jaar. Enkele onderwerpen in dit rapport zijn niet in alle edities van het VTO behandeld. Het gaat om LCC-bezoek (niet behandeld in 2005 en op een andere, niet vergelijkbare manier behandeld in 2007), recreatief bezoek aan andere steden (niet behandeld in 2007 en op een andere, niet vergelijkbare manier behandeld in 2005), gebruik van bibliotheken (niet behandeld in 2009) en bezoek aan feesten “in eigen kring” (idem). Bij deze onderwerpen is het totaal aantal respondenten over de periode 2005-2011 dus kleiner dan bij andere onderwerpen, waardoor de uitkomsten iets minder betrouwbaar zijn (zie de volgende paragraaf).
BI.2 Betekenis van de percentages, significantie Metingen via steekproefonderzoek leveren schattingen op van de werkelijkheid. Het toevalskarakter van de steekproef heeft als consequentie, dat schatting en werkelijke waarde kunnen afwijken. De mogelijke afwijkingen ten gevolge van het toeval kunnen worden uitgedrukt in betrouwbaarheidsmarges. Gangbaar is een uitdrukking in 95-procentsbetrouwbaarheidsmarges. De 95-procentsbetrouwbaarheidsmarge geeft aan hoe groot het verschil tussen de geschatte waarde en de werkelijke waarde zou kunnen zijn ten gevolge van het toeval. De betekenis van zo'n marge is dat, indien de steekproef en de meting vele malen zouden worden herhaald, de werkelijke waarde zich in 95 van de 100 gevallen binnen de betrouwbaarheidsmarge zal bevinden. De betrouwbaarheidsmarge (dus: de onnauwkeurigheid) is kleiner naarmate de steekproef groter is. Percentages gebaseerd op een klein aantal respondenten hebben dus een grote onnauwkeurigheid. Verder is de betrouwbaarheidsmarge afhankelijk van het gemeten percentage: percentages van rond de 50 procent hebben de grootste onnauwkeurigheid. Hoe verder het percentage van de 50 procent af zit, des te kleiner is de onnauwkeurigheid. Voor de percentages in dit rapport die voortkomen uit het VTO (de percentages in hoofdstuk 2 en 3) gelden verschillende betrouwbaarheidsmarges. De percentages die iets zeggen over Rotterdam als geheel zijn gebaseerd op duizenden respondenten en hebben daardoor een betrouwbaarheidsmarge van hoogstens 2 procent (in veel gevallen zelfs minder dan 1 procent). Voor de percentages van deelgemeenten die betrekking hebben op de totale periode 2005-2011 gelden marges van hoogstens 3 procent (vaak slechts 1 of 2 procent). Pernis en Rozenburg zijn hierop uitzonderingen met maximale marges van respectievelijk 6 procent en 11 procent. De
Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 5: Hillegersberg-Schiebroek
21
marges van Rozenburg zijn zo groot omdat in deze deelgemeente alleen in 2011 is geënquêteerd en daarbij slechts 76 bewoners zijn bevraagd. De percentages van deelgemeenten over afzonderlijke jaren hebben tamelijk grote betrouwbaarheidsmarges, in enkele gevallen tot wel 8 procent. Dit geldt ook voor de percentages van buurten (hierbij worden alleen percentages over de totale periode 2005-2011 gepresenteerd). Opnieuw moet worden opgemerkt dat het om een maximum gaat: in veel gevallen zijn de marges aanzienlijk kleiner dan 8 procent.
BI.3 Definities van begrippen Culturele voorstellingen: Percentage bewoners dat de afgelopen twaalf maanden minstens één van de volgende soorten voorstellingen heeft bezocht: toneelvoorstellingen, cabaret, kleinkunst, opera, operette, muziekconcerten (klassiek, pop, rock, soul, r&b, funk, reggae, dancehall, reggaeton, hiphop, blues, jazz, wereldmuziek, harmonie, fanfare, brassband), musicals, dance-/ houseparties, ballet-/dansvoorstellingen, kooruitvoeringen, literaire bijeenkomsten, lezingen over kunst/kunstgeschiedenis. Vanaf 2009 is ook stand up comedy meegerekend. Films: Percentage bewoners dat de afgelopen twaalf maanden een bioscoop of filmhuis heeft bezocht. Musea: Percentage bewoners dat de afgelopen twaalf maanden naar een museum is geweest. Bibliotheken: Percentage bewoners dat de afgelopen twaalf maanden gebruik heeft gemaakt van een bibliotheek, anders dan een school- of universiteitsbibliotheek. In 2009 was de vraag over dit onderwerp niet opgenomen in de enquête. Festivals: Percentage bewoners dat de afgelopen twaalf maanden een festival heeft bezocht. De lijst met festivals in de enquête verschilt iets van jaar tot jaar. In 2011 waren de volgende festivals opgenomen: Internationaal Filmfestival Rotterdam, Dunya Festival, De Parade, Pleinbioscoop, 24 Uur Cultuur, Wereldhavendagen, Zomercarnaval, Museumnacht, Hotel Mozaïque, Gergiev Festival, De Internationale Keuze van de Rotterdamse Schouwburg, De Wereld van Witte de With, Circusstad Festival, Metropolis Festival, Dag van de Romantische Muziek, Poetry International Festival, Operadagen Rotterdam, North Sea Jazz Festival, North Sea Round Town, Musica Republica, Cameretten, Zomer Zondagen en Festival Nieuwe Oogst. Feesten met optredens: Percentage bewoners dat de afgelopen twaalf maanden naar een feest van familie, kennissen, vrienden, collega’s of verenigingen is geweest met optredens van muzikanten, dansers, toneelspelers, cabaretiers of dj/vj’s. In 2005 en 2007 was de vraag over dit onderwerp in de enquête anders geformuleerd dan in 2011. In 2009 was de vraag niet opgenomen in de enquête. LCC’s: Percentage bewoners dat de afgelopen twaalf maanden in minstens een van de volgende lokale cultuurcentra culturele activiteiten heeft bezocht: Gebouw ’t Klooster (Feijenoord), Gebouw De Larenkamp (Charlois), Wijktheater ’t Kapelletje (Noord), LCC Delfshaven (Delfshaven), Gebouw Zevenkamp (Prins Alexander), De Tamboer (KralingenCrooswijk), De Castagnet (Hillegersberg-Schiebroek), LCC Lombardijen (IJsselmonde), De Zevensprong (Hoogvliet), De Hoekstee (Hoek van Holland), De Kristal (Prins Alexander). In 2007 was de vraag over dit onderwerp in de enquête anders geformuleerd dan in 2009 en 2011, waardoor de cijfers van 2007 niet vergelijkbaar zijn met die van latere jaren. In 2005 was de vraag niet opgenomen in de enquête.
22
Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 5: Hillegersberg-Schiebroek
Zelf kunstzinnig bezig zijn: Percentage bewoners dat de afgelopen twaalf maanden minstens een van de volgende activiteiten heeft gedaan: tekenen, schilderen, grafisch werk, websites ontwerpen, beeldhouwen, boetseren, pottenbakken, sieraden maken, fotografie, film, video, werken met textiel, wandkleden maken, weven, verhalen/gedichten schrijven, zang/rap, muziekinstrument bespelen, muziek maken op de computer, toneel, mime, dans/ballet. Vanaf 2009 ook: graffiti, dj’en, kleding maken, poetry slam, cabaret, kleinkunst. Funshoppen: Het percentage bewoners dat winkelen voor het plezier tot de drie belangrijkste vrijetijdsactiviteiten rekent die men doorgaans in Rotterdam onderneemt. Restaurant bezoeken: Het percentage bewoners dat uit eten gaan / lunchen tot de drie belangrijkste vrijetijdsactiviteiten rekent die men doorgaans in Rotterdam onderneemt. Terras bezoeken: Het percentage bewoners dat terrasbezoek tot de drie belangrijkste vrijetijdsactiviteiten rekent die men doorgaans in Rotterdam onderneemt. Stad bekijken / stadswandeling maken: Het percentage bewoners dat wandelen / stad bekijken tot de drie belangrijkste vrijetijdsactiviteiten rekent die men doorgaans in Rotterdam onderneemt. In 2005 was de vraag over dit onderwerp in de enquête anders geformuleerd dan in 2009 en 2011. In 2007 was de vraag niet opgenomen in de enquête. Uitgaan / nachtleven: Het percentage bewoners dat uitgaan / nachtleven tot de drie belangrijkste vrijetijdsactiviteiten rekent die men doorgaans in Rotterdam onderneemt. Recreatief bezoek aan andere steden: Het percentage bewoners dat de afgelopen twaalf maanden een recreatief bezoek aan een andere stad dan Rotterdam heeft gebracht. In 2005 was dit onderwerp in de enquête anders geformuleerd dan in 2009 en 2011, waardoor de cijfers van 2005 niet vergelijkbaar zijn met die van 2009 en 2011. In 2007 was dit onderwerp niet opgenomen in de enquête. Sporten: Het percentage bewoners dat de afgelopen twaalf maanden minstens twaalf keer heeft gesport. Onbetaald werk / vrijwilligerswerk doen: Het percentage bewoners dat de afgelopen twaalf maanden onbetaald werk of vrijwilligerswerk heeft verricht. Percentage niet-westers: Het percentage bewoners waarvan één of beide ouders is geboren in een land in Afrika, Latijns-Amerika of Azië (exclusief Indonesië en Japan) of in Turkije Percentage studenten: Een schatting van het percentage bewoners dat studeert. Deze schatting is gemaakt door het gemiddelde te berekenen van het percentage bewoners van 18 tot en met 24 jaar die pas kort op het huidige adres wonen en het percentage bewoners dat studiefinanciering ontvangt. Afstand tot het centrum (km): De gemiddelde hemelsbrede afstand van alle woonadressen in een buurt, deelgemeente of de gehele gemeente Rotterdam tot een specifiek adres in het Centrum, te weten het Schielandhuis. Voor woningen op de linker Maasoever geldt de kortste hemelsbrede afstand via een oeververbinding. Percentage uitkeringen 2010: Het percentage huishoudens dat in 2010 een bijstands-, ww- of arbeidsongeschiktheidsuitkering ontving. Besteedbaar huishoudensinkomen 2010: Het gemiddelde besteedbaar huishoudensinkomen van huishoudens in 2010, afgerond op honderdtallen euro’s en gestandaardiseerd naar huishoudensomvang. Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 5: Hillegersberg-Schiebroek
23
Sociale Index 2012: Het totale rapportcijfer van de stad, deelgemeente of buurt op de Sociale Index 2012. Zie voor een toelichting op het instrument Sociale Index: http://www.cos.nl/sigt.
24
Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 5: Hillegersberg-Schiebroek