Thuis. tiwos. in de Buurt. jaarverslag

tiwos

Thuis

in de Buurt

’14

ja arve rslag

www.tiwos.nl

Jaarverslag Tiwos

’14

’14

Jaarverslag Tiwos

3

Thuis in de buurt

Inhoudsopgave jaarverslag 2014 > Voorwoord jaarverslag 2014

> Hoofstuk 1 Waar staan we voor: Tiwos, thuis in de buurt

10

> Hoofstuk 2 Waar gaan we voor? Tevreden klanten

12

Dat doen we door:

> 2.1 aantrekkelijke woningen met een goede basiskwaliteit te leveren.

12

> 2.2 keuzevrijheid en voldoende variatie aan te bieden in verschillende marktsegmenten en buurten.

13

> 2.3 een prijs te vragen die in balans is met de kwaliteit van de woning en de draagkracht van de bewoner.

13

> 2.4 een goede kwaliteit van onze dienstverlening.

15

> 2.5 klanten (meer) zeggenschap te geven in en rondom de eigen woning.

15

> Hoofstuk 3 Waar gaan we voor? Kansrijke buurten

18

Dat doen we door:

> 3.1 eraan bij te dragen dat de woning, het woongebouw en de directe omgeving schoon, heel en veilig is.

> 3.2 de kwaliteit “het samenleven” te bevorderen: bewoners zijn betrokken,

> 3.3 initiatieven die meedoen, participatie en vooruitkomen in de samenleving bevorderen te ondersteunen.

19

hebben begrip voor elkaar en geven elkaar de ruimte.

18 18

> 3.4 het (door)ontwikkelen en uitvoeren van beleid rondom bijzondere doelgroepen.

20

> 3.5 een integrale buurtaanpak en versterking van de interne en externe samenwerking.

21

> 3.6 onze bewoners te ondersteunen om vooruit te komen: sociale stijging.

21

> Hoofstuk 4 Wat hebben we nodig? Vastgoed

24

Dat doen we door:

> 4.1 ongeveer 25% van de sociale woningvoorraad in de gemeente tilburg te bieden. Ongeveer 8.000 eenheden. 24

> 4.2 doorlopend in de kwaliteit van onze woningen en de samenstelling van ons bezit te investeren, door dagelijks of projectmatig onderhoud maar ook door sloop/nieuwbouw of aan- en verkopen.

> Hoofstuk 5 Wat hebben we nodig? Een professionele organisatie

24

> 4.3 bij te dragen aan een duurzame wereld, we streven naar een gemiddeld energielabel B voor ons bezit. Tussen 2012 en 2016 isoleren we ongeveer 1200 woningen.

4

6

26

30

Dat doen we door:

> 5.1 een werksfeer en cultuur te creëren waarin mensen tot hun recht komen.

30

> 5.2 goede arbeidsomstandigheden en voorwaarden waarin ruimte is om te leren en te groeien

30

Jaarverslag Tiwos

’14

> Hoofstuk 6 Wat hebben we nodig: Geld

34

> 6.1 Jaarresultaat 2014 ten opzichte van de begroting 2014

34

> 6.2 Geldstromen in 2014

35

> 6.3 Waardering bezit 2014

35

> 6.4 Ontwikkeling financiële kengetallen 2013-2018

36

> 6.5 Treasury

36

> 6.6 Vennootschapsbelasting

36

> 6.7 Risicobeheersing en controlesystemen

36

> 6.8 Nevenstructuur

38

> 6.9 Deelnemingen

38

> Hoofstuk 7 Wat hebben we nodig: Partnerschap

Dat doen we door:

> 7.1 een corporatie te zijn die partners en bewoners optimaal betrekt en invloed geeft bij

> 7.2 het partnerschap met bewoners te optimaliseren bij alle onderhouds-, sloop- en nieuwbouwprojecten.

> 7.3 samen met partners in de stad en de buurt nieuwe samenwerkingsvormen te verkennen

de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van haar werk en beleid.

om de problemen in de buurten effectiever aan te kunnen pakken

42

42 43 43

> 7.4 vanuit een gedeeld beeld met de maatschappelijke partners in de stad maken wij heldere en

zakelijke afspraken over de rollen, taken en verantwoordelijkheden in de samenwerking

> Hoofstuk 8 Verslag van de raad van toezicht

43

46

> 8.1 Algemeen

46

> 8.2 Tiwos

46

> 8.3 Samenstelling, functioneren en beloning van de raad

46

> 8.4 Integriteit

48

> 8.5 Verslag van werkzaamheden

48

> 8.6 Jaarverslag

48

> 8.7 De toekomst

48

> Kengetallen & feiten

50

> Bijlage Tabellen bij volkshuisvestingsverslag 2014

55

1 Verhuur

55

2 Leefbaarheid

59

3 Vastgoed

60

4 Organisatie

63

> Jaarrekening 2014

Overige gegevens

67 108

5

Thuis in de buurt

Voorwoord jaarverslag 2014 2014 was voor de woningcorporaties het jaar van de parle-

Het beleid van Tiwos ligt in de lijn van wat de enquêtecommis-

mentaire enquête. Wat mij betreft was het terecht dat “de

sie aanbeveelt. Een paar voorbeelden uit 2014:

politiek” zich weer eens wat intensiever met onze sector bemoeide. We gaan tenslotte over een groot publiek belang

˘˘

Wij concentreren ons op onze kerntaak: goed wonen voor

dat in onze grondwet is geregeld: ook mensen met lagere in-

mensen met lagere inkomens: 97% van onze woningen

komens moeten goed kunnen wonen. Het is goed dat, zeker

hoort tot de sociale voorraad, onze werkelijke huur is gemid-

na een aantal schandalen in de afgelopen jaren, Den Haag

deld 68% van de maximale huur volgens het WWS-systeem.

ons onder een vergrootglas legt en bekijkt of corporaties die opgave ook de komende jaren waar kunnen maken.

˘˘

Ook al verhoogden wij de huren, we zetten vol in op de betaalbaarheid. Dat doen we door uiteindelijk 88% van onze

Ik vond de uitkomsten van de enquête bemoedigend. Naast

woningen onder de aftoppingsgrenzen van de huurtoeslag

een aantal duidelijke verbeterpunten gaf de commissie aan

te brengen, waarmee ze betaalbaar zijn en blijven voor onze

dat corporaties over het algemeen hun werk goed doen. En

doelgroep. Hiervoor hebben we in 2013 en 2014 de streef-

dat mede dankzij de corporaties de woonomstandigheden in

huur van in totaal 1800 woningen verlaagd.

Nederland in vergelijking met andere landen erg goed zijn: je hoeft niet eens zo ver te rijden om te ervaren dat dat ook heel

˘˘

anders kan…

We maken werk van duurzaamheid, vooral om de woonlasten laag te houden. We zitten op koers met het energiezuiniger maken van onze voorraad en hebben eind 2014 954 woningen (van de 1.200 die Tiwos voor de periode 2010-2015 met de gemeente heeft afgesproken) aangepakt. Daarnaast hebben bewoners van 285 woningen het aanbod gekregen om zonnepanelen te laten plaatsen. En realiseerden we onze eerste “Nul op de meter-woning”: een huis wat zo wordt aangepast dat het net zoveel energie opwerkt als er verbruikt wordt. Tiwos doet samen met vijf andere corporaties mee aan het landelijke innovatieprogramma de Stroomversnelling.

˘˘

Daarbij is onze klanttevredenheid hoog gebleven: in 2014 scoorden we gemiddeld een 7,8 terwijl stedelijke corporaties gemiddeld een 7,3 halen. Tegelijk behoren onze bedrijfslasten tot de laagste in de sector, mede door het versoberen van onze arbeidsvoorwaarden. Voor deze combinatie van hoge klanttevredenheid en lage bedrijfslasten behaalde Tiwos als één van de zestien corporaties in Nederland de AAstatus in een nieuwe (Aedes)benchmark.

6

Jaarverslag Tiwos

˘˘

˘˘

’14

Wonen blijft voor ons meer dan een goede en betaalbare

En tenslotte: wij zijn ons ervan bewust dat we er niet voor

woning, Tiwos werkt, samen met tal van partners in de

onszelf zijn. Tiwos wil dienstbaar zijn aan de Tilburgse

stad, aan kansrijke buurten waarin bewoners zich goed

gemeenschap met wie we werken en deze de nodige invloed

en veilig voelen en kunnen meedoen én vooruitkomen.

geven op onze plannen. Reden om ook in 2014 weer onze

We zetten, met steun van onze huurders, de gemeente

belanghouders (huurders, gemeente, maatschappelijke orga-

en onze maatschappelijke partners, sterk in op leefbaar-

nisaties en collega-corporaties) bij ons beleid te betrekken en

heid. Onze buurtbeheerders en leefbaarheidsconsulenten

te vragen waar onze prioriteiten zouden moeten liggen. De

staan dicht bij onze huurders, kennen de buurten goed en

uitkomsten ondersteunen ons beleid: betaalbaarheid staat

zijn door hun aanwezigheid veel problemen voor. 17% van

voorop en (blijvende) aandacht voor de buurten komt daar

onze medewerkers is dagelijks bezig met sociaal beheer.

meteen achteraan.

We zetten sterk in op bewonersparticipatie. We voeren

Ik wens u veel leesplezier!

onze projecten het liefst niet uit vóór, maar mét onze bewoners. Of het nu gaat om het maken van wijkactieplannen, nieuwbouw in Jeruzalem (Houbenstaete) of

René Scherpenisse Directeur-bestuurder

herstructurering in Rosmolen. ˘˘

Het zijn uiteindelijk onze medewerkers die onze maatschappelijke prestaties waar moeten maken. Ondanks versoberingen in de arbeidsvoorwaarden en andere maatschappelijke ontwikkelingen blijven Tiwosmedewerkers tevreden en geven het werken bij Tiwos een 7,9. In 2014 startten we met een ontwikkelingstraject waarbij we onze medewerkers uitdagen om zoveel mogelijk vanuit ‘de bedoeling’ van Tiwos (Thuis in een kansrijke buurt) te werken: denk en handel vanuit de waarde die je als organisatie wilt toevoegen. We willen dat onze medewerkers zich niet op voorhand beperkt voelen in ‘wat van de systeemwereld mag’, maar hun dagelijks werk doen vanuit wat in de leefwereld van onze bewoners nodig is.

˘˘

Tiwos is financieel gezond. We zijn nog steeds in staat om te blijven investeren in projecten. We nemen de normen van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) als uitgangspunt. Wij blijven boven deze normen en stellen daarmee de financiering van onze projecten veilig.

7

Thuis in de buurt

8

Jaarverslag Tiwos

’14

Hoofdstuk 1

Waar staan we voor?

Tiwos, thuis in de buurt 9

Thuis in de buurt

1 Waar staan we voor: Tiwos, thuis in de buurt We willen dat onze bewoners zich thuis voelen in hun huis, hun buurt en in Tilburg. Daarom bieden wij de ruimte om van hun huis een thuis te maken. We werken in nauwe samenwerking met bewoners en partners aan kansrijke buurten waar mensen elkaar kunnen ontmoeten, kunnen meedoen

Onze manier van werken is sociaal, dichtbij en gedreven.

Wat hebben we nodig?

Wij geloven dat een goede woning de bodem is in je bestaan.

en kunnen vooruitkomen. We helpen mensen aan een betaal-

Daarom is ons vastgoed het belangrijkste middel om men-

baar thuis en blijven onverminderd actief in onze buurten.

sen een kans te geven op een thuis in een kansrijke buurt in

Visie op onze maatschappelijke positie

Tilburg. Maar we kunnen het niet alleen. Naast de kwaliteit en motivatie van onze medewerkers hebben we onze part-

Tiwos is actief in het krachtenveld tussen de overheid, de

ners maar ook de huurders zelf hard nodig om onze doelen te

markt en de lokale gemeenschappen. Binnen die driehoek

realiseren. En natuurlijk is er ook geld nodig; geen plan wordt

hebben wij onze eigen verantwoordelijkheid en opvattingen.

werkelijkheid zonder financiering en risicobeheersing.

We staan midden in de Tilburgse samenleving en halen in nauw contact met de lokale gemeenschap actief op wat belanghouders van ons nodig hebben. Die lokale behoefte is de

Verantwoording

We hebben de doelen uit ons beleidsplan Thuis in de buurt

basis van ons handelen en daarover leggen wij verantwoor-

2011-2015 vertaald naar plannen per afdeling. We houden in

ding af. Wij stellen ons ten dienste van de gemeenschap en

dit jaarverslag de volgorde van de hoofdstukken in ons be-

willen initiatieven van anderen stimuleren, ondersteunen en

leidsplan aan en leggen daarbij verantwoording af over wat

faciliteren.

we het afgelopen jaar bereikt hebben en hoe we onze midde-

Missie

Onze missie is het uitgangspunt bij alles wat we doen.

Thuis in kansrijke buurten Met bijna ouderwets idealisme zorgen we voor goede, duurzame en betaalbare woningen. Ons uiteindelijke doel is dat mensen in Tilburg kansen krijgen om hun eigen thuis in een kansrijke buurt te maken. Een veilige basis om te groeien en stappen te maken in het leven.

Onze doelgroep

Tiwos is er voor bijzondere doelgroepen en huishoudens met lage (midden)inkomens.

Waar gaan we voor: onze hoofddoelen ˘˘

Tevreden klanten die ruimte hebben om van hun huis een thuis te maken.

˘˘

Kansrijke buurten waar bewoners zich goed en veilig voelen, kunnen deelnemen in de maatschappij en hun talenten kunnen ontwikkelen.

10

Onze kernwaarden

len daarvoor ingezet hebben. In de bijlage ‘Tabellen bij volkshuisvestingsverslag’ en ‘Kengetallen’ vindt u alle cijfermatige informatie over 2014.

Jaarverslag Tiwos

’14

Hoofdstuk 2

Waar gaan we voor? Tevreden klanten 11

Thuis in de buurt

2 Waar gaan we voor? Tevreden klanten die de ruimte hebben om van hun huis een thuis te maken... 2.1 ...dat doen we door

aantrekkelijke woningen met een goede basiskwaliteit te leveren

2.1.1 Renovatie bij mutatie

Kwaliteitsbeleid In 2014 is bij 58 woningen PKVW-waardig hang- en sluitwerk aangebracht bij planmatig onderhoud. Ook hebben we zowel bij groot-onderhoudsprojecten als op verzoek van individuele bewoners en bij mutatie woonproducten aangebracht. Het

Afhankelijk van de leeftijd en het onderhoudsverleden van

ging hierbij onder andere om cv-installaties, uitbreidingen bij

de woning, renoveren we bij een huuropzegging keuken,

bestaande keukens, 2e toilet, erfafscheiding en dubbel glas.

badkamer en/of toilet. Waar mogelijk passen we ook energetische maatregelen toe. Wanneer een huurcontract ruim van

Verrijkt Wonen

tevoren wordt opgezegd kunnen we zelfs al rekening houden

Verrijkt Wonen wordt gebruikt voor relatief kleine

met de wensen van de nieuwe huurder en kan eventuele

woningaanpassingen voor klanten met een (fysieke) beper-

overdracht gemakkelijker afgestemd worden. We belonen

king om langer in de eigen woning te kunnen blijven wonen.

huurders daarom met 50 euro als ze hun huur 6 weken van

Er is een dalende trend merkbaar. Van € 43.000 in 2012 naar €

tevoren opzeggen. 107 Huurders maakten hiervan gebruik in

25.000 in 2013 en € 22.000 in 2014.

2014.

Het gaat hier om aanpassingen die niet of niet meer door de WMO vergoed worden. We wijzen de klant in eerste in-

Er waren in 2014 561 ‘geschoonde mutaties’ (556 in 2014). Dat

stantie de weg naar loket Z en de WMO. Tiwos neemt niet

wil zeggen woningen waarvan de huur wordt opgezegd en

alles over wat de gemeente in het kader van WMO nu, met

die opnieuw verhuurd worden. Het aantal ‘ongeschoonde

de bezuinigingen, niet meer uitvoert. Wel brengen we kleine

mutaties’ ligt veel hoger, namelijk op 975 (dit is inclusief

noodzakelijke aanpassingen aan. Blijkt de aanpassing niet

opzeggingen tijdelijke verhuur, verkoopwoningen, te slopen

noodzakelijk? Dan verwijzen we de huurder de weg naar ons

woningen en garages).

ZAV-beleid (zelf aangebrachte voorzieningen) en zijn de kos-

2.1.2 Onderhoud

ten voor de huurder.

Eind december 2014 heeft Tiwos 8.016 verhuureenheden in

2.1.3 Duurzaamheidsbeleid

beheer. Hierbij zijn in 2014 in totaal 9.142 reparatieverzoeken

In 2014 is het duurzaamheidsbeleid van Tiwos vastgesteld.

uitgevoerd (er waren er 9.400 begroot). We doen ons best

In het beleid zijn uitgangspunten geformuleerd ten aanzien

onze huurders zo goed mogelijk te helpen en slagen daar

van bestaande bouw en nieuwbouw. Zodat we onze hoge

(getuige onze service monitor) ook in met een rapportcij-

duurzaamheidsambities en prestatieafspraken ook waar kun-

fer van 7,8 (zie paragraaf 2.4.1) voor het afhandelen van de

nen maken bij de concrete vertaling naar projecten. Het uit-

reparatieverzoeken.

gangspunt is dat de huurverhoging nooit hoger mag zijn dan de verwachte besparing. Op deze manier dragen we bij aan

Binnenrenovaties

beheersbare en betaalbare woonlasten, zowel nu als in de

Begin 2014 maakten we nieuwe afspraken met aannemers

toekomst. Als de investering voor Tiwos rendabel is, vragen

om onze binnenrenovaties efficiënter uit te laten voeren.

we waar mogelijk een lagere huurverhoging dan de bespa-

Er werd budget vrijgemaakt en binnenrenovaties die qua

ring en geven we het voordeel aan de huurder. In 2014 is con-

leeftijd ruim aan vervanging toe waren maar nog wel ‘heel,

creet uitvoering gegeven aan de afspraken in het convenant

bruikbaar en veilig’ waren, zijn ingepland. Omdat er geen

wonen, de Stroomversnelling en een pilot met het aanbieden

haast geboden is, heeft de aannemer een jaar de tijd om tot

van zonnepanelen aan huurders (zie paragraaf 4.3.1).

uitvoer over te gaan. Er werden 133 binnenrenovaties op verzoek uitgevoerd, Daarnaast werd in 2014 opdracht verstrekt voor 96 binnenrenovaties die in 2015 zullen worden uitgevoerd. Gecalculeerde kosten: € 353.000,-.

12

Jaarverslag Tiwos

2.2 ...dat doen we door

keuzevrijheid en voldoende variatie aan te bieden in verschillende marktsegmenten en buurten

2.2.1 Woonruimteverdeling Tilburg Sinds 1997 bieden de vier Tilburgse corporaties samen hun

’14

graad3 voor Tiwos-woningen is gestegen van 10,5 % in 2013 naar 12,6% in 2014. De geschoonde mutatiegraad4 is gelijk aan 2013 en ligt op 7,9% in 2014. De gemiddelde wachttijd voor Tiwos-woningen uitgesplitst naar de verschillende verhuurmodellen bedroeg in 2014 6,6 jaar voor het aanbodmodel; 1,9 jaar voor het lotingmodel en 2,1 jaar voor direct te huur.

woningen aan via de website van Woning in Zicht (WiZ). Door

2.2.3 Doorstromen naar een andere woning

het aanbieden van een combinatiemodel met verschillende

Sinds het najaar van 2013 passen wij de bestaande door-

modules (aanbod, loting en direct te huur) krijgen verschil-

stroomregeling van WiZ ruimer toe. Dit om de huurder die

lende typen klanten met een verschillend zoekgedrag meer

zich niet thuis voelt in de huidige buurt / woning te facili-

maatwerk aangeboden. Zo kan meer onderscheid worden

teren in zijn verhuisbehoefte. De regeling is in 2014 51 keer

gemaakt tussen spoedzoekers, kritische woningzoekenden

gebruikt en huurders zijn erg tevreden over deze aanvullende

en woningzoekenden die zich al ver van tevoren uit voorzorg

mogelijkheid. Zij krijgen bij doorstroming een nieuw huur-

inschrijven.

contract en worden uitgeschreven bij WIZ. Gevolg is dat we hierdoor met 51 huuropzeggingen het dubbele aantal van

De ervaring is dat de beschikbare sociale voorraad steeds

102 huishoudens hebben kunnen helpen aan een passende

beter wordt toegewezen aan de doelgroep. In 2014 is ge-

woning.

werkt aan een verdere optimalisering van het woonruimtebemiddelingssysteem en de dienstverlening van WiZ. In samenspraak met het SBO (stedelijk bewoners overleg) is de leeftijdsgrens waarop woningzoekenden met voorrang in aanmerking komen voor rollator- en rolstoelgeschikte woningen verlaagd van 65plus naar 55plus. Daarnaast is de optie-


module afgeschaft, omdat deze module in de praktijk slecht aansluit bij de wensen van woningzoekenden (weigeringen)

een prijs te vragen die in balans is met de kwaliteit van de woning en de draagkracht van de bewoner.

en de behoefte aan snelle dienstverlening door corporaties

2.3.1 Huurprijs

(met leegstand tot gevolg). Deze woningen zijn in het aan-

Tiwos is er voor de huishoudens tot en met de lagere mid-

bodmodel opgenomen, zodat de opgebouwde rechten van de

deninkomens (< €38.935). We vinden het belangrijk om deze

woningzoekenden niet verloren gaan.

doelgroep slaagkansen te bieden tegen redelijke prijzen. We hanteren dan ook al jarenlang een gematigd huurprijsbe-

Inschrijvingen

leid. In 2014 was de werkelijke huur gemiddeld 68,3% van de

Op 31 december 2014 stonden er 46.791 woningzoekenden

maximale huur volgens het WWS-systeem5. Voor ons is het

ingeschreven bij Woning in Zicht1, waarvan 16 urgent wo-

belangrijker dat de woningen betaalbaar zijn voor de mensen

ningzoekenden. De gemiddelde registratieduur bedraagt 73

die er in wonen dan hoeveel de woning volgens het WWS

maanden. 31 december 2014 stonden er 76 woningzoekenden

puntenstelsel zou mogen kosten. Met de hoge kwaliteit van

geregistreerd met extra inschrijfduur. Het totaal aantal door

onze woningen leidt dat er automatisch toe dat we vrijwel al

Tiwos toegewezen woningen (exclusief tijdelijke verhuur)

onze woningen ‘aftoppen’ onder de grenzen van de huurtoe-

was 897.

slag. Vaak worden ook grote, mooie huizen onder de tweede aftoppingsgrens aangeboden. Volgens de marktbenadering

De aanbiedingsgraad voor Tiwos-woningen in 2014 is ten

laten we daar een groot bedrag aan huuropbrengsten liggen.

opzichte van 2013 licht gedaald van 1,4 naar 1,3. De mutatie-

Vanuit onze bijdrage aan betaalbaarheid redenerend is dat

2

1

2

Woningzoekenden schrijven zich sinds 2008 in bij het gezamenlijke woonruimteverdeelsysteem Woning in Zicht en niet meer bij de afzonderlijke corporaties. Hierdoor zijn alleen nog de gezamenlijke gegevens van de deelnemende corporaties beschikbaar. Dit is het aantal keren dat een woning aangeboden wordt aan een woningzoekende, voordat de woning ook daadwerkelijk geaccepteerd wordt.

3

Dit is de mutatiegraad voor het bezit excl. kamers, garages, parkeerplaatsen en standplaatsen.

4

Opgeschoond voor verkoop, sloop, ombouw en excl. kamers, garages, parkeerplaatsen en standplaatsen.

5

Het WWS is een wettelijk vastgelegd systeem om de kwaliteit van een woning uit te drukken in punten. Met dat puntenaantal kan de maximale kale huurprijs vastgesteld worden.

13

Thuis in de buurt

precies wat we moeten doen. We zoeken de balans tussen

terwijl hoge inkomens dit niet nodig hebben. We hebben van

een voor onze doelgroepen betaalbaar prijsniveau en de van-

al onze huurders een inkomensverklaring opgevraagd bij de

uit continuïteitsoverwegingen benodigde middelen.

Belastingdienst. Deze inkomensverklaring wordt alleen afgegeven als het gezamenlijk huishoudinkomen over het jaar

In 2014 had de sociale voorraad van Tiwos een gemiddelde

2012, gerekend over het aantal personen dat per 1 juli 2014

huur van € 500. Hiervan had 78,1% een huurprijs tot de 2

staat ingeschreven bij de gemeentelijke basisadministratie,

aftoppingsgrens van de huurtoeslag €596,73 (bereikbare

hoger was dan € 34.085. Afhankelijk van het huishoudinko-

huur) en 17,3% kende een huur lager dan € 389,05 (goed-

men was de huurverhoging per 1 juli 2014 minimaal 4% en

koop). Beredenerend vanuit betaalbaarheid is het percentage

maximaal 6,5% (inflatie: 2,5% + 4,0%). Gemiddeld was de

bereikbare woningen in de praktijk hoger. Dit komt doordat

huurverhoging per 1 juli uiteindelijk 3,51%.

e

een aantal woningen net boven de genoemde grens zit vanwege een beperkte opslag op de huur voor aangebrachte

2.3.3 Huurcommissie

energiebesparende maatregelen. Deze opslag is lager dan de

De huurcommissie behandelt onder andere bezwaarschriften

besparing op de energierekening voor de bewoner, waardoor

van huurders tegen de huurverhoging.

de totale woonlasten lager zijn.

Tiwos heeft in 2014 jaar 82 bezwaren gehad tegen huurver-

In het Convenant Wonen is met betrekking tot de kernvoor-

hoging. Hiervan zijn er 72 opgelost met de huurder, 10 zijn

raad afgesproken dat de corporaties gezamenlijk eind 2014

er naar de huurcommissie gestuurd. Bij 9 van de 10 zijn we

ca. 21.000 woningen beschikbaar hebben met een huurprijs

in het gelijk gesteld en over 1 moet er nog een uitspraak

die gelijk of lager is dan de 1e aftoppingsgrens van de huur-

komen. Op het gebied van onderhoud en reparaties zijn 6

toeslag (€ 556,82) Wij nemen onze verantwoordelijkheid en

bezwaarschriften ontvangen. 2 zaken zijn in ons voordeel

leveren daarin ons aandeel van 4.669 woningen.

afgehandeld, 1 zaak in voordeel van de huurder en 1 zaak werd ingetrokken. Van 2 zaken is nog geen antwoord ontvan-

2.3.2 Huurverhoging

gen. Daarnaast is er nog 1 zaak die al loopt vanaf mei 2011, er

Tiwos heeft ook in 2014 gebruik gemaakt van de mogelijkheid om een inkomensafhankelijke opslag op de huurverhoging

wordt aan een oplossing gewerkt.

toe te passen. We doen dit omdat we onze huur in het ver-

2.3.4 Betaalbaarheid centraal in huurbeleid

leden kunstmatig laag gehouden hebben om wonen betaal-

In ons meerjarenhuurbeleid staat de betaalbaarheid van

baar te maken voor de laagste inkomens. Hierdoor vragen wij

ons woningbezit voor onze doelgroep centraal. Daarnaast

gemiddeld 68,3% van de huurprijs die wij mogen vragen voor

proberen we de prijs/kwaliteitverhouding van onze wo-

onze woningen. Iedere huurder krijgt dus korting op de huur,

ningen zoveel mogelijk met elkaar in balans te brengen, en

Tabel 1 Verschuiving tussen goedkope, bereikbare, middeldure en dure voorraad

JAAR 2014**

Categorie huursegment***

Woningvoorraad

% totale voorraad

Woningvoorraad

% totale voorraad

per 31-12-2014

per 31-12-2013

Goedkoop

< € 389,05

1.236

17,3%

1.404

19,7%

1 Aftoppingsgrens HT

< € 556,82

3.433

47,9%

3.557

49,8%

e

2 Aftoppingsgrens HT

< € 596,75

930

13,0%

897

12,6%

Middelduur

< € 699,48

1.319

18,4%

1.019

14,3%

e

Subtotaal sociale voorraad Duur

Totaal woningvooraad *

JAAR 2013*

> € 699,48

6.918

96,6%

6.877

96,3%

247

3,4%

267

3,7%

7.165

100,0%

7.144

100,0%

Het WWS is een wettelijk vastgelegd systeem om de kwaliteit van een woning uit te drukken in punten. Met dat puntenaantal kan de maximale kale huurprijs vastgesteld worden.

** Uitgangspunt voor de aantallen per segment zijn de subsidiabele huurprijzen *** Uitgangspunt prijspeil huurklassen is per 01-01-2014 de huurprijzen worden geïndexeerd per 1 januari jaarlijks.

14

Jaarverslag Tiwos

’14

tegelijkertijd voldoende inkomsten te genereren voor onze

sleutels en het ontvangen van de eindafrekening. Landelijk

fysieke en sociale opgave. Dit vertaalt zich in uitgangspunten

wordt die eerste enquêtevraag ook zo gesteld. Het gemid-

voor de streefhuurstelling, de jaarlijkse huurverhoging en de

delde cijfer dat Tiwos hier haalt is daarom vergelijkbaar met

huurverhoging bij woningverbetering. Omdat Tiwos strakker

de gemiddelde cijfers die andere corporaties halen. Je ziet een

wil sturen op betaalbaarheid zijn onze streefhuren met name

uitsplitsing in cijfers voor corporaties: landelijk, stedelijk en

gebaseerd op de aftoppingsgrenzen van de huurtoeslag.

klein. Tiwos moet zich vergelijken met stedelijke corporaties.

Eind 2014 hebben de makelaars en gebiedsteams vanuit het

We willen minimaal de score halen van de benchmark stede-

principe ‘pas toe, of leg uit’ alle individuele streefhuren nage-

lijke corporaties en streven naar de score van de benchmark

lopen en waar nodig huuraanpassingen voorgelegd. Daarbij

kleine corporaties. In 2014 haalt Tiwos een score die hoger is

is specifiek gekeken naar de betaalbaarheid van kleine eenge-

dan de benchmark kleine corporaties.

zinswoningen en het uitlijnen van de streefhuurverhogingen na een energiebesparende ingreep met de besparing op de

2.4.2 Klachtenafhandeling

energierekening; en is de prijsstelling van woningen aange-

Jaarlijks registreert Tiwos ongeveer 22.000 klantcontacten.

past aan het prijsniveau 2015. De voorgestelde herijking van

In 2014 zijn 47 klachten over onze dienstverlening via de

het huurbeleid, en de effecten hiervan, worden begin 2015

klachtencoördinator binnengekomen. We hebben bij Tiwos

voorgelegd aan het HBO en het MT, en na goedkeuring met

de afspraak dat we binnen drie werkdagen contact opnemen

de reden van bijstelling opgenomen in ons primair systeem.

met de klant en de klacht - waar mogelijk - binnen tien werk-

Concreet leidde deze bijstelling tot een streefhuurverlaging

dagen afhandelen. In 2014 zijn 40 van de 47 klachten binnen

bij ruim 1.100 extra woningen in 2015. In 2013 werd al de

tien werkdagen afgehandeld.

streefhuur van 700 woningen verlaagd. Klachtencommissie Meestal komt Tiwos samen met haar huurders tot oplos-


sing van een klacht. Lukt dat niet dan kan de huurder de

12 klachten door onze huurders voorgelegd aan de klachten-

onafhankelijke Klachtencommissie inschakelen. In 2014 zijn

een goede kwaliteit van onze dienstverlening

commissie. Vijf klachten zijn niet ontvankelijk verklaard, drie klachten zijn ongegrond verklaard en van vier klachten komt

2.4.1 Klanttevredenheid

de uitspraak in 2015.

Een maand nadat er een reparatieverzoek is uitgevoerd, sleutels zijn ingenomen of uitgereikt, bellen wij een deel van onze huurders. Wij vragen hen dan om de service van Tiwos te beoordelen. De uitkomsten gebruiken we om verbeteringen door te voeren zodat we onze klanten nog beter van dienst kunnen zijn. De scores in tabel 2 zijn de gemiddelde cijfers die door klanten gegeven zijn op de eerste vraag in de enquête. Bij de eerste vraag geven klanten een cijfer voor


klanten (meer) zeggenschap te geven in en rondom de eigen woning

2.5.2 Zeggenschap over toekomstige woning

het verloop van het totale proces. Bijvoorbeeld bij een huur-

opzegging gaat het cijfer over het opzeggen van de huur, de

We vinden het belangrijk dat onze bewoners zich thuis voe-

en woonomgeving

eerste en tweede opname tot en met het inleveren van de

len in hun buurt en hun woning. Daarom vragen we steeds vaker aan toekomstige bewoners om al vanaf het begin mee

Tabel 2 Score klanttevredenheid Tiwos

te denken met het ontwerp. Wij geloven dat ze daardoor meer betrokkenheid krijgen met de woning en de woonomgeving. De huurders leren elkaar al kennen voordat ze er

Vertrokken huurders

Nieuwe huurders

Reparatieverzoeken

Stedelijke corporaties

7,3

7,3

7,3

project Houbenstaete in Jeruzalem waar zij zelfs mee konden

Kleine corporaties

7,4

7,4

7,5

Rosmolen waar een bewonersgroep meedenkt over de wo-

Tiwos

7,8

7,8

7,7

over de eigen toekomstige woning (zie paragraaf 7.2).

samen wonen en het proces schept een band onderling. Het ontwerpen aan hun toekomstige huurappartement of in ningen en de buurt, zijn mooie voorbeelden van zeggenschap

15

Thuis in de buurt

2.5.3 Participatie Doordat we bij grootonderhoudsprojecten en nieuwbouw met bewonersgroepen werken die meedenken over de plannen, leggen we al vroeg de basis om met elkaar in gesprek te blijven. We maken steeds vaker gebruik van de contacten die we op deze manier gelegd hebben om bewoners de mogelijkheid te geven meer zeggenschap te hebben over de invulling van hun woonomgeving en het beheer.

16

Jaarverslag Tiwos

’14

Hoofdstuk 3

Waar gaan we voor? Kansrijke buurten 17

Thuis in de buurt

3 Waar gaan we voor? Kansrijke buurten

Dat zijn buurten met perspectief waar bewoners zich goed en veilig voelen, kunnen deelnemen in de maatschappij en hun talenten kunnen ontwikkelen... 3.1 ...dat doen we door


eraan bij te dragen dat de woning, het woongebouw en de directe omgeving schoon, heel en veilig is.

We hebben onze organisatie zo ingericht dat we ook echt

de kwaliteit van “het samenleven” te bevorderen: bewoners zijn betrokken, hebben begrip voor elkaar en geven elkaar de ruimte.

goed kunnen inspelen op de bijzondere omstandigheden van

Inzet op leefbaarheid

buurten, projecten of bepaalde doelgroepen. We hebben drie

Het signaleren van problemen achter de voordeur is het afge-

gebiedsteams waarin buurtbeheerders, leefbaarheidscon-

lopen jaar in een aantal buurten projectmatig opgepakt (zie

sulenten en gebiedsregisseurs werken. Deze gebiedsteams

paragraaf 3.6.2). Buurtbeheerders hebben veel opleidingen

staan dicht bij onze buurten en hebben veel eigen beslis-

gevolgd. Hierdoor pakken zij meer casussen op die voorheen

singsruimte om te doen wat daar nodig is. Hierdoor zijn de

door de leefbaarheidsconsulent opgepakt werden, waardoor

lijntjes kort en is er ruimte voor extra aandacht voor mensen

de leefbaarheidsconsulent ook ruimte heeft om andere pro-

die dat nodig hebben. Er is een coördinator die zich volledig

jecten op te pakken. Doordat onze medewerkers zichtbaar

richt op de bijzondere doelgroepen binnen Tilburg en een

zijn in de buurt en ze steeds meer mensen leren kennen,

projectconsulent die bewoners ondersteunt bij hun inbreng

spreken bewoners hen eerder aan. Veel problematiek zijn we

bij bijvoorbeeld groot onderhoud of renovatieprojecten.

hierdoor al voor. In plaats van dat we erop reageren, kunnen

3.1.1 Leefbaarheidsprojecten ˘˘

Skaeve Huse

we erop anticiperen. Dit is iets wat al jaren opgebouwd is en waarvan het resultaat nu steeds zichtbaarder wordt.

Tiwos participeert in Skaeve Huse, een project dat is opgezet

3.2.1 Sociaal beheer

om notoire overlastveroorzakers te huisvesten. Hierbij geldt

In 2014 is 17% van de Tiwos-medewerkers dagelijks bezig met

dat alle mogelijke vormen van begeleiding en ondersteu-

sociaal beheer. Het gaat om buurtbeheerders, leefbaarheids-

ning al uitgeput of geweigerd zijn en opname in bestaande

consulenten en gebiedsregisseurs. We voeren diverse activi-

voorziening niet tot de mogelijkheid behoort. Eind 2014 telde

teiten uit die erop gericht zijn de leefbaarheid in de buurten

Skaeve Huse 9 bewoners, waarvan 1 huurder van Tiwos.

en wijken op peil te houden en/of te verbeteren, maar roepen onze bewoners ook actief op om zelf initiatief te nemen.

˘˘

Tip Top portieken

Tiwos is samen met schoonmaakbedrijf Just Clean

Een greep uit de activiteiten die Tiwos in 2014 startte of on-

en de bewoners uit de portieken van een flat aan de

dersteunde ter bevordering van het samenleven in buurten

Martinitorenstraat de proef Tip Top gestart. Het doel van de

en wijken:

proef is samen zorgen voor een schone woonomgeving. Een bewoonster maakt tegen een kleine vergoeding de portieken

Maatschappelijke Ontwikkelings Maatschappij (MOM)

schoon. Door de betrokkenheid gebeurt het grondiger, lig-

Pakweg 80% van de hulpvragende mensen vindt zijn of haar

gen de kosten lager en zijn medebewoners minder geneigd

weg wel in de systemen die daarvoor klaar staan. In 2014

de portieken te bevuilen. We kijken of we dit project ook bij

legde de MOM de nadruk op de groep die daar hulp bij nodig

andere portiekflats kunnen opstarten.

heeft en tussen de wal en het schip valt. Dit kwam o.a. naar voren door interventies in een 20-tal concrete casussen, incasso-overleg tussen de corporaties, verduurzamen van Stichting Broodnodig van Gerrit Poels en coördinatie van de burgerkracht-acties rondom het behoud van sociaal eethuis de Pollepel. Daarnaast heeft de MOM het eerste sociale wijkteam in Groenewoud verder verbeterd en laten evalueren via

18

Jaarverslag Tiwos

’14

de Effectencalculator, zodat dit als voorbeeld kan dienen voor

schappelijke initiatieven in de 5 Tilburgse impulswijken.

de Tilburgse aanpak en de bijbehorende stedelijke uitrol in

Hierbij staan doelen centraal die bewoners zelf hebben gese-

2015. Tot slot heeft de MOM de landelijke discussie op gang

lecteerd: het versterken van de positie van wijkbewoners op

gebracht om te komen tot een vertrouwensexperiment voor

het gebied van werk, inkomen en onderwijs. Als (meetbaar)

mensen in de bijstand (variant op basisinkomen).

uitgangspunt wordt genomen dat de wijken op deze thema’s toegroeien naar het Tilburgse gemiddelde. In totaal zijn tot

Klusbudget Zorgvlied

nu toe ruim 50 aanvragen goedgekeurd (daarnaast zijn er 2

Elke bewoner in Zorgvlied die meedoet aan het groot onder-

aanvragen door middel van sponsoring door de corporaties

houd krijgt een klusbudget in de vorm van een klus je rijk

gerealiseerd). Aandachtspunten blijven de onderlinge samen-

stempelkaart. Dit bedrag kunnen ze gebruiken voor opties

hang tussen projecten en de borging na de start up, maar

aan hun woning, zoals een buitenkraan. Of bewoners kun-

hier worden slagen gemaakt. De behaalde positieve resulta-

nen het gebruiken om buurtbewoners te betalen om klussen

ten in de impulswijken zijn terug te zien in de impulsmonitor

uit te voeren die nodig zijn voor het groot onderhoud (zoals

van de gemeente Tilburg. Voor 2014 is verder ingezet op het

het verwijderen van zonneschermen of leegmaken van een

versnellen van procedures en het versterken van focus bin-

zolder), maar waar zij zelf niet toe in staat zijn. Door klussen

nen een meer programmatische aanpak door het afstemmen

voor elkaar uit te voeren kunnen bewoners extra klusbudget

van projecten in wijkimpuls-plannen. Tegelijkertijd is ingezet

verdienen of hun klusbudget opmaken. Het effect is twee-

op een betere aansluiting op bewonersinitiatieven, en om op

ledig; door het uitvoeren van klussen leren bewoners elkaar

eenvoudige en laagdrempelige wijze ruimte te houden voor

kennen en doordat de noodzakelijke klussen zijn uitgevoerd

innovatieve projecten en aanpakken. In 2014 heeft dit geleid

ondervindt de aannemer geen vertraging aan zijn werk-

tot een toename van het aantal initiatieven waarbij bewo-

zaamheden en worden de kosten op meerwerk voor Tiwos

ners van impulswijken aan het stuur staan.

verminderd.

3.3.2 Sponsoring en giften

Gezamenlijke inrichting groenstrook Jeruzalem

Wij gebruiken sponsoring om onze missie uit te dragen, door

Een verwaarloosd stukje terrein in Jeruzalem is naar ont-

initiatieven die een raakvlak hebben met onze missie, onze

werp van een bewoonster samen met een groep bewoners

doelgroepen of opgaven te sponsoren en zo te laten zien

ingericht.

waar Tiwos voor staat. Het sponsorbeleid heeft als primair

Goud van de straat

˘˘

armoedebestrijding bij onze doelgroepen

Met Goud van de straat kunnen buurtbewoners gezamenlijk

˘˘

kansen en mogelijkheden bieden voor onze doelgroepen,

doel:

een activiteit organiseren op kosten van Tiwos. De activiteiten zijn kleinschalig (straat schoonmaken, buurtbarbecue,

onder andere door nieuwe initiatieven te steunen ˘˘

kinderactiviteiten) maar leveren veel op voor de bewoners zelf. In een aantal buurten zien we echt een verandering doordat actieve bewoners jaarlijks activiteiten organiseren.

de onderlinge betrokkenheid en verbondenheid van bewoners in buurten bevorderen

˘˘

bijdragen aan maatschappelijke ontwikkeling voor onze doelgroepen en leefbaarheid in onze buurten

Mede doordat bewoners het zelf organiseren wordt de be-

In 2014 gaven we een totaalbedrag van ongeveer € 28.000

trokkenheid vergroot en leert men elkaar beter kennen.

uit aan sponsoring. We leverden onder andere een financiële bijdrage aan stichting Present, een vrijwilligersorganisatie die bruggen slaat tussen mensen die hulp nodig hebben en


mensen die hulp kunnen bieden. Naast de eenmalige spon-

Ariënsfonds, Spint, ContourdeTwern en Pater Poels.

initiatieven die meedoen, participatie en vooruitkomen in de samenleving bevorderen te ondersteunen.

sorverzoeken continueerden we ook de sponsoring van het

3.3.1 Tilburg Akkoord Het Tilburg Akkoord is een convenant tussen TBV Wonen, WonenBreburg, Tiwos en de Gemeente Tilburg dat in 2009 is gesloten. Tiwos voert het secretariaat van het Tilburg Akkoord. Deze partijen investeren 10 jaar lang extra in maat-

19

Thuis in de buurt


programma bestaat uit 52 plaatsen zorg (AWBZ), 92 plaatsen

nachtopvang Dienstencentrum), 15 zelfstandige Woonunits,

het (door)ontwikkelen en uitvoeren van beleid rondom bijzondere doelgroepen.

opvang (1e opvang, chronisch, verlengde opvang en dagondersteunende ruimtes en kantoren. Oplevering nieuwbouw is gepland tussen eind 2017 en 2019.

3.4.1 Bijzondere doelgroepen

Scheiden wonen en zorg

Tiwos wil er nadrukkelijk ook zijn voor mensen die méér dan

In 2014 is gestart met de voorbereidingen voor de grote

alleen een dak boven hun hoofd nodig hebben. Daarom richt

transities in de zorg (gedeelte van AWBZ naar WMO) en de

onze coördinator bijzondere doelgroepen zich specifiek op

jeugdzorg. Vooralsnog betekent dit geen grote toename van

deze doelgroep.

contingentswoningen maar er gaat wel een verschuiving

In 2014 hebben we met diverse zorgen welzijnsorganisaties

van minder intramurale zorg naar meer ambulante zorg

de samenwerking opgestart of gecontinueerd.

plaatsvinden. Van belang voor de corporaties is om deze ontwikkeling te kunnen monitoren en zicht te krijgen met de

Tweede kansbeleid

zorgpartners in hoeverre deze doelgroep in staat is om met

In 2014 zijn 3 huurders van Tiwos via dit beleid aan-

ambulante zorg zelfstandig te kunnen wonen.

gemeld voor een nieuwe kans. Traverse voorziet in de woonbegeleiding.

Statushouders In 2014 hebben de Tilburgse corporaties 216 statushouders

Housing First

(verblijfsgerechtigde vluchtelingen) gehuisvest waarvan

In 2013 is het project Housing First gestart. In 2014 zijn 24

Tiwos 25% voor haar rekening heeft genomen. Gezien de

woningen gerealiseerd voor dit project waarvoor Tiwos 6

hogere instroom uit met name Eritrea en Syrië ligt er voor

woningen heeft aangeleverd. Voor 2015 is de gemeenschap-

2015 een verhoogde taakstelling van 355 te huisvesten

pelijke opgave om 25 woningen te realiseren.

statushouders.

Evaluatie contingentspartners

Beschermd wonen-project Chapeau Woonkringen

Voor 2014 zijn afspraken gemaakt over aantallen te huisves-

In 2014 zijn verkennende gesprekken gevoerd met Chapeau

ten contingentscliënten (dit zijn cliënten van instellingen die

Woonkringen over hun wens om in Tilburg een woonvoor-

de stap maken naar zelfstandig wonen). Dit zijn er 165, waar-

ziening voor mensen met schizofrenie te starten. Het betreft

van Tiwos 25% heeft gehuisvest.

hier een beschermde woonvoorziening met 24-uurs zorg. Dit heeft geleid tot een intentieovereenkomst tussen Tiwos en

Kinderwoongroep Kompaan

Chapeau om nieuwbouw te realiseren voor deze doelgroep

Tiwos heeft in 2014 samen met Kompaan een

met 20 woonappartementen en 1 gemeenschappelijke

Kinderwoongroep voor jonge asielzoekers/vluchtelingen

ruimte.

gerealiseerd in het complex Antoniusstraat 5 (10-12 kinderen). Evaluatie Traverse Eind 2014 hebben we met Traverse de samenwerking tussen de leefbaarheidsconsulenten/buurtbeheerders van Tiwos en woonbegeleiders van Traverse geëvalueerd. Het betreft hier de contingentsplaatsingen, Housing First en Tweede kansbeleid. Om deze samenwerking verder te verbeteren starten we


een integrale buurtaanpak en versterking van de interne en externe samenwerking.

in 2015 met meeloop-dagen zodat men meer zicht krijgt op

3.5.1 Buurtplannen

elkaars werk.

Voor het opstellen van onze buurtplannen kijken we naar alle beschikbare informatie die er is over de buurt: de veilig-

20

Verbouw - Nieuwbouw Traverse

heidsmonitor, leefbaarheidsmonitor, sociale klachten, etc.

De verbouw van het Tracee-gebouw is in 2014 voltooid.

Daarnaast hebben we ook bijeenkomsten georganiseerd

In 2014 is door Tiwos in samenspraak met Traverse een

waarin medewerkers die werkzaam zijn in de buurt vertellen

Programma van eisen opgesteld en een projectplan ge-

hoe zij de buurt ervaren. Voor de wijk ’t Zand zijn we nog een

schreven voor de realisatie van de nieuwbouw. Het totale

stap verder gegaan en hebben we met bewoners gesprekken

Jaarverslag Tiwos

gehad over het leven in de buurt. Niet alleen over wat er mis is maar ook over wat behouden moet blijven en wat meer aandacht nodig heeft. Op die manier kunnen we met de partners en de bewoners dezelfde richting op gaan waar iedereen zich in kan vinden. Het is een gezamenlijk plan geworden waarbij

’14


onze bewoners te ondersteunen om vooruit te komen: sociale stijging.

we de door inbreng van de bewoners de fijnmazigheid op

3.6.1 Leefbaarheidsproblemen

buurtniveau beter pakken dan wanneer de gebiedsregisseur

Tiwos zet zich proactief in om leefbaarheidproblemen aan

of de gemeente een stuk schrijft over de wijk. Deze stap willen

te pakken. We werken hierbij veel samen met organisaties

we ook gaan zetten met de andere buurtplannen.

als het Zorghuis, Traverse, politie, GGZ, ContourdeTwern en via buurtbemiddeling. Het aantal meldingen van sociale

Alle gegevens zijn samengevoegd en afhankelijk van de uit-

problemen is gestegen van 2.960 in 2013 naar 3.300 in 2014.

komsten is een buurt in de categorie Oké-buurt, aandachts-

Dat het aantal hoog ligt is mede te verklaren door de goede

buurt of focusbuurt geplaatst. In een Oké-buurt moet de

zichtbaarheid van de buurtbeheerders in de buurt. Zij zijn

basis goed zijn; schoon heel en veilig. Er is in deze buurten

makkelijker te benaderen voor bewoners, waardoor bewo-

reguliere inzet. Aandachtsbuurten scoren op twee van de drie

ners ook eerder met meldingen komen. Ook pakken de buurt-

domeinen sociaal, fysiek en veilig slecht. Hier wordt geke-

beheerders meer signalen op. De meeste meldingen gaan

ken waar de problemen en kansen zitten en daar wordt een

over geluidsoverlast, vernieling/vervuiling en burenruzie. De

programmatische aanpak bij gemaakt met een maatregelen-

laatste jaren is er een verschuiving te zien en komen onze

programma. Focusbuurten scoren op alle drie de domeinen

leefbaarheidsconsulenten steeds vaker sociale problematiek

slecht. Daar gaan we daarom nog intensiever aan de slag met

tegen. Het aantal meldingen in verband met psychische en

de buurt omdat problematiek op alle domeinen speelt. Er zijn

psychiatrische problemen is gestegen.

voor Tiwos uiteindelijk 8 aandachtsbuurten aangewezen en drie focusbuurten.

3.5.2 Bewonersparticipatie

3.6.2 Achter de voordeur trajecten Bij een aantal onderhoudsprojecten zijn we een achter-devoordeur-traject gestart om in kaart te brengen welke proble-

We proberen continu de verbinding te zoeken met onze be-

men zich afspelen achter de voordeur. De fysieke renovatie is

woners. Of het nu gaat om buurtplannen, groot onderhoud of

een uitgelezen moment gebleken om ook aandacht te heb-

nieuwbouw (zie paragraaf 7.2). Hieruit komt een gezamenlijk

ben voor de mensen achter de voordeur.

plan en daar ontstaat de samenwerking en participatie uit. Jagersbuurt Bewonerscommissies

Uit de gezamenlijke wijkaanpak bleek dat er in de

We hebben geregeld overleg met bewonerscommissies.

Jagersbuurt een sociale investering nodig was. De bewoners

Resultaten hiervan zijn onder andere te zien in Stedekestaete

uit de flats kennen een hoog armoede percentage, 33% van

waar we dit jaar hebben gesproken over het aanpassen van

de bewoners leeft op of onder de armoedegrens. Daarnaast

de toewijzingen zodat ouderen en mensen met een handicap

hadden de professionals in de buurt sterk de indruk dat er

voorrang krijgen zonder andere potentiële huurders uit te

veel problemen achter de voordeur spelen. Daarom zijn Tiwos

sluiten. In en om het gebouw zijn daarvoor ook wat aanpas-

en ContourdeTwern gezamenlijk een achter de voordeur tra-

singen uitgevoerd in overleg met de bewonerscommissie. In

ject gestart. Van de 144 woningen zijn 74 woningen bezocht.

Loven is de beheergroep van het Rozenplein zeer actief. Ze

Bij 32 adressen is iets aan de hand, hiervan vraagt een deel

verzetten niet alleen veel werk op het Rozenplein maar waren

om intensieve aandacht en vindt een deel met een klein zetje

dit jaar ook nadrukkelijk betrokken bij het opstellen van de

de weg naar de reguliere instanties. Bewoners waar iets mee

wijkactieplannen in het kader van de wijktoets net als de be-

aan de hand is worden opnieuw bezocht zodat we weten hoe

wonerscommissie in de Abdij en Torenbuurt. In de aandachts-

het nu met ze gaat en of ze goed terecht zijn gekomen bij de

buurten Rosmolen, Theresia en focuswijk de Hasselt zijn de

doorverwijzing.

wijkactieplannen opgesteld met de lokale wijkraden. In de Kruidenbuurt zijn we in overleg met de bewonerscommissie

Zorgvlied

gestopt met het instrument KansWonen. De bewonerscom-

In Zorgvlied zijn ruim 240 bewoners bezocht. Uit deze bezoe-

missie in Zorgvlied heeft verschillende activiteiten georgani-

ken zijn 60 adressen naar voren gekomen waar wij of onze

seerd en de contactgroep in Zorgvlied heeft meegedacht over

partners nodig waren. Een aantal bewoners hebben wij gelijk

het groot onderhoud.

zelf kunnen helpen en veel adressen hebben wij doorverwe-

21

Thuis in de buurt

zen naar onze partners. Vooraf hadden we goede afspraken

Een ander middel om te voorkomen dat huurders bij de deur-

met onze partners gemaakt over de doorverwijzing. Bij de 60

waarder terechtkomen is een samenwerkingsovereenkomst

adressen waar iets aan de hand was houden we in de gaten

met Bureau Schuldhulpverlening met onder andere een

hoe de ondersteuning verloopt en hoe het met ze gaat.

versnelde intake voor Tiwos-huurders. Maandelijks vindt er overleg plaats waarbij dossiers geheel worden doorgenomen

Le Sage ten Broekstraat

en waar nodig direct afspraken worden gemaakt. Dit blijft in

In de Le Sage ten Broekstraat hebben we het

een tijd van voortdurende economische crisis nodig. De hulp-

Stroomversnellingsproject (zie paragraaf 4.3.1) aangegrepen

vraag is ten opzichte van 2013 beperkt toegenomen. Ondanks

om de bewoners beter te leren kennen. Tijdens het realiseren

de financiële problemen waar veel huurders nog steeds mee

van de proefwoning hebben de buurtbeheerder en de pro-

te maken hebben is het huurachterstandspercentage ten

jectopzichter de mensen hier al zo goed leren kennen dat dit

opzichte van vorig jaar toch licht afgenomen (1,28 % in 2014

intensieve contacten oplevert. Daar waar nodig hebben we

ten opzichte van 1,31% in 2013). Een teken dat onze ingeslagen

een helpende hand kunnen reiken bij sociaal maatschappe-

weg de juiste is.

lijke problemen. De korte lijnen zorgen er ook voor dat mensen enthousiast aansluiten en meedenken in dit innovatieve

In 2014 hadden we om en nabij de 250 ontruimingsvonnis-

project.

sen. Ondanks een actieve inzet onzerzijds, die erop is gericht

3.6.1 Sociaal en actief incassobeleid

48 huurovereenkomsten ontbonden. In 45 gevallen was er

Het incassobeleid van Tiwos is streng en rechtvaardig met

sprake van een huurachterstand, in 1 geval van overlast met

oog voor de sociaal maatschappelijke situatie van bewoners.

achterstand en in 2 gevallen van hennep.

De afdelingen huurincasso en leefbaarheid zijn ook in 2014 nauw blijven samenwerken om huurachterstanden tijdig te signaleren. Huurders met een oplopende huurachterstand worden thuis bezocht door onze buurtbeheerders en leefbaarheidsconsulenten. Hierbij wordt getracht inzicht te krijgen in de oorzaak van de problemen. Zijn er alleen betalingsproblemen dan proberen we in een vroeg stadium afspraken te maken om te voorkomen dat de achterstanden te veel oplopen en de huurder uiteindelijk bij de deurwaarder terechtkomt.

22

ontruimingen zoveel mogelijk te voorkomen, zijn in 2014 toch

Jaarverslag Tiwos

’14

Hoofdstuk 4

Wat hebben we nodig? Toekomstbestendig bezit / vastgoed 23

Thuis in de buurt

4 Wat hebben we nodig?

Toekomstbestendig bezit / vastgoed

Ons H vastgoed is het belangrijkste middel om mensen een kans te geven op een thuis in een kansrijke buurt in Tilburg. Wij werken aan een toekomstbestendige vastgoedportefeuille... 4.1 ...dat doen we door


ongeveer 25% van de sociale woning voorraad in de gemeente Tilburg te bieden. Ongeveer 8.000 eenheden.

4.1.1 Portefeuillemanagement Voor de integrale vastgoedsturing hebben we gebruik gemaakt van de denkwijze die aan het DrieKamerModel ten

doorlopend in de kwaliteit van onze woningen en de samenstelling van ons bezit te investeren, door dagelijks of projectmatig onderhoud maar ook door sloop/nieuwbouw of aan- en verkopen.

grondslag ligt. Hierin wordt onderscheid gemaakt tussen de

4.2.1 Het vernieuwen en verversen van ons bezit

vastgoedkamer (beheer van het vastgoed), de vermogenska-

We vinden het belangrijk dat bewoners zich thuis voelen in

mer (rendement op het geïnvesteerd vermogen) en de maat-

hun woning. Daarom nodigen we ze zo veel mogelijk uit om

schappelijke kamer (maatschappelijke doelen zoals huurma-

te participeren in projecten. Bij onze projecten volgen we de

tiging, leefbaarheid, duurzaamheid).

afspraken zoals ze gemaakt zijn in het Convenant Wonen en

Op grond van een aantal onderzoeken (zoals het woonlas-

de omgangscode herstructurering. Tiwos bouwt met name in

tenonderzoek) en wijzigingen in de regelgeving (zoals de

het sociale huursegment en in het goedkope koopsegment.

novelle en de WMO) is de strategische visie vastgelegd in de

Het totaaloverzicht van alle projecten die zijn opgeleverd, in

Stadsvisie en de wensportefeuille heroverwogen. De belang-

uitvoering of in voorbereiding zijn, is te zien in tabel 11 t/m 15

rijkste punten zijn:

in de bijlagen.

˘˘

˘˘

˘˘

We ontwikkelen alleen nog sociale huurwoningen met een focus op woningen voor kleine huishoudens.

4.2.2 Herstructurering

We behouden zoveel mogelijk de goedkope

˘˘

woningvoorraad.

De bouw van de laatste 17 koopwoningen in de Pietersbuurt

We verwachten als gevolg van wijzingen in de WMO

Oost is in oktober gestart. Van deze woningen zijn er 14 ver-

toename van behoefte aan woningen met zorg en

kocht, van de overige 3 woningen zijn er 2 onder optie. In de

begeleiding.

zomer van 2015 is de bouw voltooid en daarmee ook deze

4.1.2 Ontwikkeling van de voorraad

Groeseind-Hoefstraat: Pietersbuurt Oost (3e fase)

laatste van de herstructurering Groeseind.

Per 31 december 2014 heeft Tiwos 8.016 verhuureenheden in

˘˘

exploitatie (8.004 in 2013), waarvan 7.943 verhuureenheden

Met de oplevering van de laatste van de 95 nieuwbouw-

Vogeltjesbuurt

in eigendom en 73 eenheden in beheer.

woningen in oktober is de herstructurering van de Vogeltjesbuurt voor Tiwos afgerond. Door de snelle bouw is

In 2014 leverden we 95 eengezinswoningen en 70 apparte-

de totale herstructurering een jaar eerder afgerond dan bij de

menten, op. We verkochten 3 verhuureenheden en sloopten

start in was geschat. Door deze snelheid vallen de uiteinde-

141 verhuureenheden. De nieuwbouw, verkoop, sloop en

lijke kosten ook ruim binnen de vooraf gestelde kaders.

verbouwingen resulteren voor 2014 in een totale toename van het bezit in eigendom met 12 verhuureenheden.

˘˘

Herontwikkeling huisvesting Traverse

Voor Traverse ontwikkelen we vervangende nieuwbouw op de locatie Reitse Hoevenstraat, Het Dienstencentrum op de locatie Gasthuisring wordt herontwikkeld. Eind 2014 is het voorlopig ontwerp van het masterplan bijna gereed. We

24

Jaarverslag Tiwos

’14

Tabel 3 Ontwikkeling in de voorraad Type verhuureenheden

2014

2013

Mutaties in voorraad 2014 sloop

verkoop

aankoop

herbestemmen

4.730

4.779

Appartementen met lift

1.069

999

Appartementen zonder lift

1.020

1.020

0

Duplexwoningen

190

190

0

HAT-/studenteneenheden

156

156

0

7.165

7.144

370

370

0

62

62

0

319

327

-8

-8

27

28

-1

-1

7.943

7.931

-141

-3

0

165

-9

12

38

38

0

6

6

0

Bedrijfsfuncties / garages

29

29

0

Aantal vhe's in beheer

73

73

0

0

0

0

0

0

8.016

8.004

-141

-3

0

165

-9

12

154

119

8.170

8.123

Woonzorgcomplexen Woonwagens en standplaatsen Garages en parkeerplaatsen Bedrijfsruimtes

Aantal vhe's in eigendom Beheerpanden:

-3

Eengezinswoning

Subtotaal woningvoorraad

-141

nieuwbouw

Totale mutatie

-141

-3

0

95

-49

70

70

165

0

21

Laurentius Wonen Breda: Woningen Beheer Gemeente Tilburg: Woningen

Aantal vhe's in exploitatie (excl. koopgarant) Koopgarant Aantal vhe's in exploitatie (incl. koopgarant)

35 -141

-3

0

200

35 -9

47

besteden ruime aandacht aan de fasering van de bouw en de

˘˘

verhuisbewegingen zodat de locatie beschikbaar blijft voor

De huidige Twenteflat, Veluweflat en 10 woningen in het

Jeruzalem Twentestraat-Noord

deze kwetsbare doelgroep.

noordelijk deel van de Twentestraat worden begin 2015 gesloopt. Het nieuwbouwproject Twentestraat Noord bestaat

˘˘

Jeruzalem Houbenstaete

uit 24 grondgebonden stadswoningen in de sociale huur.

Houbenstaete is het eerste nieuwbouwproject in de herstructurering van Jeruzalem. Bijzonder aan het project is dat

˘˘

de toekomstige huurders intensief hebben deelgenomen

In het totaalplan Rosmolen komen 149 nieuwbouw

aan het ontwerpproces van deze 54 sociale huurapparte-

eengezinswoningen, hiervan realiseert Tiwos er 74 en

menten. Met dit initiatief ‘Collectief Opdrachtgeverschap

WonenBreburg bouwt de andere 75 woningen. We gaan deze

Houbenstaete’ is Tiwos als tweede geëindigd voor de

buurt samen met de toekomstige bewoners bouwen (zie

Vanenburg Corporatie Award 2014 voor innovatieve projec-

paragraaf 7.2).

Rosmolen

ten in de corporatiesector. Het appartementencomplex is begin december na 9 maanden bouwtijd opgeleverd.

25

Thuis in de buurt

4.2.3 Nieuwbouw ˘˘

Berkengaarde

Het projectplan voor Berkengaarde is in 2014 goedgekeurd. In de tweede helft van 2015 start de nieuwbouw van 29 sociale huurwoningen, geschikt voor senioren door een volledig woonprogramma op de begane grond.

4.2.4 Groot onderhoud


bij te dragen aan een duurzame wereld, we streven naar een gemiddeld energielabel B voor ons bezit. Tussen 2012 en 2016 isoleren we ongeveer 1200 woningen.

In 2014 pleegden we aan 31 woningen groot onderhoud. Voor

4.3.1 Energetische maatregelen

267 woningen werkten we aan de voorbereidingen van het

In het Convenant Wonen 2010-2015 is afgesproken dat de

groot onderhoud.

Tilburgse corporaties binnen vier jaar 4.000 woningen energiezuiniger maken. Van de 1.200 woningen die Tiwos hiervan

˘˘

Zorgvlied Zuid

De voorbereidingen voor groot onderhoud van 240 eenge-

voor haar rekening neemt, zijn er eind 2014 954 energetisch aangepakt.

zinswoningen zijn afgerond. Samen met een bewonersvertegenwoordiging zijn de plannen voorbereid. De uitvoering is


gestart in november 2014 en loopt tot juli 2015. Voor de du-

Tiwos neemt deel aan het landelijke project ‘de stroomver-

plexwoningen aan de Hugo de Grootstraat wordt momenteel

snelling’. Doel van dit project is om renovatieconcepten te

een onderhoudsplan voorbereid. Naar verwachting worden

ontwikkelen voor het energetisch hoogwaardig renoveren

deze aansluitend aan het onderhoud van de 240 woningen

van woningen; de ambitie daarbij is “nul op de meter”

aangepakt.

(NOM). NOM betekent dat een woning net zoveel energie opwekt als dat er door een woning verbruikt wordt; zowel

˘˘

Houtmanstraat

woning-gebonden als consumptief verbruik. In juni is de

Eind 2013 is begonnen met de voorbereiding van het onder-

proefwoning van Tiwos in project de stroomversnelling gere-

houd aan 12 woningen aan de Houtmanstraat. De uitvoering

aliseerd in de Le Sage Ten Broekstraat. In oktober en novem-

is begin september 2014 gestart en eind november 2014 zijn

ber heeft een aantal bewoners en medewerkers van Tiwos

de woningen opgeleverd.

enkele dagen ‘proef gewoond’ in deze woning. Na evaluatie van de proefwoning is besloten om de overige 17 woningen in

˘˘

Sint Anna

De uitvoering van het groot onderhoud aan deze 18 wonin-

de straat ook op deze manier uit te voeren. De verwachting is dat deze 17 woningen in mei-juni 2015 worden gerealiseerd.

gen is aansluitend aan het onderhoud van de Houtmanstraat gestart in november 2014 en eind december 2014 zijn de wo-

Project Zonnepanelen

ningen opgeleverd.

In februari hebben de huurders van 285 woningen van Tiwos het aanbod gekregen om tegen huurverhoging een pakket van 6 zonnepanelen op hun woning te plaatsen; 87 huurders hebben ja gezegd tegen dit aanbod. De verwachting is dat huurders met de zonnepanelen veel meer gaan besparen op de energierekening dan nodig is om de huurverhoging te compenseren. De evaluatie van het project wordt in februari 2015 afgerond.

26

Jaarverslag Tiwos

’14

Tabel 4 Groot onderhoud Project

Aantal verhuureenheden

Ingreep aan

Status 2014

Valentijnstraat/ Veliusstraat

10

Groot onderhoud binnen- en buitenzijde

Voorbereiding

Zorgvlied

240

Groot onderhoud binnen- en buitenzijde en energetische maatregelen

In uitvoering

Houtmanstraat

12


Opgeleverd/gereed

Capucijnen-/Boekweitstraat

18


Opgeleverd/gereed

Le Sage ten Broekstr.

18

Groot onderhoud binnen- en buitenzijde + pilot energienotaloos

Voorbereiding, 1 gereed

27

Thuis in de buurt

28

Jaarverslag Tiwos

’14

Hoofdstuk 5

Wat hebben we nodig? Een professionele organisatie 29

Thuis in de buurt

5 Wat hebben we nodig?

Een professionele organisatie

Alles valt of staat met de kwaliteit en motivatie van onze medewerkers. Wij faciliteren dit op verschillende manieren... 5.1 ...dat doen we door


een werksfeer en cultuur te creëren waarin mensen tot hun recht komen.

5.1.1 Ontwikkeling organisatie

goede arbeidsomstandigheden en voorwaarden waarin ruimte is om te leren en te groeien

In 2014 zetten we de eerste stappen in het verder ontwikkelen

5.2.1 Opleiding en ontwikkeling

van de organisatie. Dat doen we vanuit ‘de bedoeling’: denk

Op initiatief van Tiwos zijn in 2014 diverse opleidingen geor-

en handel vanuit de waarde die je als organisatie wilt toe-

ganiseerd, waaronder omgaan met agressie (modulair aan-

voegen. Onze bedoeling “Thuis in een kansrijke buurt” is de

sluitend op functie en behoefte), huurrecht en communicatie,

motor van ons handelen. En onze kaders, ons beleid en onze

training bouwfysische aspecten, en klantvriendelijke gesprek-

processen zijn daaraan ondersteunend (systeemwereld). We

ken voeren.

willen dat onze medewerkers zich nog meer gesteund voelen om in hun dagelijkse beslissingen (leefwereld) te doen wat in

Intervisie

lijn met onze bedoeling nodig is, in plaats van zich op voor-

In 2014 is intervisie als leermethode nieuw leven ingeblazen.

hand beperkt te voelen door dat wat “mag”. Na een organisa-

Drie groepen zijn gestart onder leiding van een ervaren externe

tiebrede aftrap konden alle medewerkers in het najaar in een

begeleider met het leren van elkaars verhalen en vragen. Doel is

eerste overlegronde binnen hun afdelingen kwijt wat zij als de

het vergroten van de professionele effectiviteit van iedere deel-

bedoeling van hun team/afdeling zien en welke werkaspecten

nemer. Dit gebeurt door onderlinge collegiale coaching aan de

als ballast worden ervaren, c.q. worden gemist. Op basis hier-

hand van een concrete werksituatie. Deze vorm van leren past

van zijn ontwikkelthema’s voor 2015 en verder bepaald.

erg bij Tiwos en is door de deelnemers enthousiast ontvangen.

5.1.2 Stages - vrijwilligers - werkervaringsplaats

5.2.2 Loopbaanontwikkelingsbudget

Tiwos werkt mee aan het project Social Return. We geven

Dit jaar hebben 19 medewerkers hun loopbaanbudget gebruikt

zelf ook mensen kansen om bij ons te re-integreren, werker-

voor een opleiding of voor coaching. Het inzetten van dit bud-

varing op te doen en (snuffel)stage te lopen. In 2014 hebben

get draagt bij aan de persoonlijke ontwikkeling en scholing van

4 mensen bij ons stage gelopen en hebben twee vrijwilligers

onze medewerkers. Een groot deel van onze medewerkers die

na een langdurige werkloosheid bij Tiwos weer werkervaring

55 jaar zijn of ouder gebruikt dit budget voor het kopen van

opgedaan.

extra verlofuren.

5.1.3 Tussentijds medewerkerstevredenheidsonderzoek

5.2.3 Versobering arbeidsvoorwaarden

Omdat we benieuwd waren of de tevredenheid van onze me-

In 2014 is kritisch gekeken naar onze bedrijfseigen arbeidsvoor-

dewerkers was afgenomen ten gevolge van maatschappelijke

waarden (geen onderdeel van de CAO). Op basis van een aantal

ontwikkelingen en de versobering van onze arbeidsvoorwaar-

uitgangspunten is een voorstel geformuleerd dat regelmatig

den, is een tussentijds (verkort) medewerkerstevredenheids-

overlegd is met de ondernemingsraad. Deze uitgangspunten

onderzoek gehouden. Hieruit blijkt dat onze medewerkers

waren:

nog steeds tevreden zijn over het werken bij Tiwos. De aard

˘˘

van het werk, de werkdruk, de aansturing, de communicatie en de klantgerichtheid van Tiwos kunnen nog steeds op veel

30

Arbeidsvoorwaarden dragen bij aan duurzaamheid; o.a. meer op de fiets en minder autokilometers.

˘˘

Arbeidsvoorwaarden passen in deze tijd. Om deze reden

waardering van de medewerkers rekenen. Overall geven me-

zijn bijvoorbeeld een aantal extra’s afgeschaft die ontstaan

dewerkers het werken bij Tiwos het rapportcijfer 7,9. In 2012

zijn in een krappe arbeidsmarkt en nu niet meer noodzake-

was dat een 8,1.

lijk zijn.

Jaarverslag Tiwos

˘˘

˘˘

’14

We blijven “typisch Tiwos” door een aantal bij ons pas-

gesloten bij een initiatief van de Gemeente, te weten “Veilige

sende activiteiten en arbeidsvoorwaarden te handhaven.

Publieke Taak”. Binnen dit initiatief denkt Tiwos samen met

We zijn solidair aan elkaar. We proberen de “last”

andere organisaties in Tilburg mee over maatregelen die de

zo evenredig mogelijk te verdelen. We leveren ar-

veiligheid van medewerkers bevorderen.

beidsvoorwaarden in en voorkomen een gedwongen Verzuim

krimpscenario.

Samen met onze arbodienst is ook dit jaar met aandacht Eind 2014 is een akkoord bereikt dat met ingang van 1 janu-

op verzuim gereageerd en is veel aandacht besteed aan het

ari 2015 is geïmplementeerd. In 2015 zullen we monitoren

voorkomen ervan. Het verzuimpercentage bedroeg 4,07%

of de beoogde besparing en doelstellingen ook worden

(exclusief langdurig zieken 2,38%). Periodiek is in het Sociaal

gerealiseerd.

Medisch Team (SMT) het verzuim besproken. Een aantal medewerkers is vanwege ernstige gezondheidsproblemen lang-

5.2.4 Verloop

durig arbeidsongeschikt.

We zijn kritisch op onze formatie. Door een aantal proceswijzigingen en hier en daar afname van werk, krimpen we via

Samenstelling directie Tiwos

natuurlijk verloop waar mogelijk en nodig.

René Scherpenisse (1961), directeur/bestuurder sinds april 2011.

Instroom In 2014 zijn 5 nieuwe medewerkers in dienst getreden van

Nevenfuncties:

Tiwos. 1 medewerker is na een periode van detachering door

˘˘

de Diamant groep door ons in dienst genomen.

2007 – heden: algemeen bestuurslid van het Forum voor Stedelijke Vernieuwing

˘˘

Doorstroom

2008 – heden: lid Denktank Public Space, een denktank rond vraagstukken in het publieke domein

Twee medewerkers zijn intern doorgestroomd naar een

˘˘

nieuwe functie. Van één medewerkers was de functie vervallen. Mooi dat deze medewerker intern paste in een ontstane

2011 – heden: lid Raad van Toezicht 013, popcentrum Tilburg

˘˘

vacature.

2011 - heden: directeur Stadsontwikkelingsmaatschappij (SOM) Tilburg, een samenwerkingsverband van de gemeente, WonenBreburg, TBV en Tiwos

Uitstroom

˘˘

2012 – heden: lid Raad van Toezicht Stichting OpMaat

In 2014 zijn 5 medewerkers met pensioen gegaan en 2 mede-

˘˘

2012 – heden: lid van algemeen bestuur Aedes vereniging

werkers om andere redenen vertrokken. Met name de dreigende veranderingen in de wet VPL maakte dat een aantal

van woningcorporaties

6

medewerkers er bewust voor koos met ingang van 1 decem-

Governance

ber 2014 met pensioen te gaan.

De Raad van Toezicht en het bestuur van Tiwos vinden goed ondernemingsbestuur van groot belang. Daarom wordt re-

Arbeidsomstandigheden

gelmatig stilgestaan bij dit onderwerp. De hoofdlijnen van de afspraken rondom de governancestructuur bij Tiwos zijn

In overleg met de arbocommissie worden de arbeidsomstan-

neergelegd in een aantal documenten. Te weten; de statuten,

digheden bij Tiwos nauwlettend gevolgd. Het plan van aan-

het besturingsmodel, het huishoudelijk reglement van de

pak naar aanleiding van de RI&E wordt periodiek getoetst en

Raad van Toezicht, het directiestatuut, het reglement audit

openstaande acties worden opgepakt.

commissie, het reglement remuneratiecommissie, het trea-

In 2014 zijn een aantal zaken opgepakt waaronder een rege-

sury statuut, de afspraken rondom risicomanagement, het

ling voor het dragen van bedrijfskleding, een onaangekon-

bezoldigingsbeleid, de integriteitscode en de klokkenluiders-

digde ontruiming, opleiding van BHV’ers en EHBO’ers en

regeling. Wijzigingen in de governance structuur worden ter

agressietrainingen. In het omgaan met agressie is Tiwos aan-

goedkeuring aan de Raad van Toezicht voorgelegd. Voor een uitgebreidere beschrijving verwijzen we naar de website van

6

Wet VPL = Wet aanpassing fiscale behandeling VUT/ prepensioen en introductie levensloopregeling. De levensloopregeling is per 1 januari 2012 afgeschaft. SPW heeft de VUT-premie met ingang van januari 2012 verlaagd. Tegelijkertijd is een nieuwe premie ingevoerd, de VPL-premie.

Tiwos (www.tiwos.nl). Daar is ook een aantal documenten te downloaden. Als lid van Aedes onderschrijft Tiwos de Aedes-, en bijbehorende governance code, maar wel met een eigen lijn daar waar de governance code die ruimte biedt. Bij 8

31

Thuis in de buurt

mini-METEO is op basis van ons advies uitgebreid met een

2014 een enerverend jaar voor de Ondernemingsraad!

vraag over het effect van de ontwikkelingen in de sector op de werkbeleving van medewerkers. Elke 2 maanden overleggen we met de directie over diverse, uiteenlopende onderwerpen. Deze overleggen, beschouwen wij als zeer waardevol. We hebben het afgelopen jaar

Het afgelopen jaar heeft de Ondernemingsraad zich voorna-

gesproken over de betaalbaarheid van onze huurwoningen,

melijk bezig gehouden met de aanpassingen in het pakket

de uitkomsten van de parlementaire enquête en het denken

secundaire arbeidsvoorwaarden. Denk hierbij aan o.a. de

vanuit de bedoeling. Laten wij ons leiden door systemen of

vergoeding voor woon-werkverkeer, het fietsenplan en de

doen we dingen vanuit het idee waar wij eigenlijk voor zijn?

budgetregeling gezondheid. Ons uitgangspunt was zoals al-

Voor 2015 hopen wij als OR de positieve en constructieve

tijd het behartigen van zowel de belangen van alle medewer-

verstandhouding met de directie te continueren.

kers áls die van Tiwos als organisatie. Omdat het iedereen in de organisatie direct raakt, hebben we regelmatig input

Naast bovenstaande zaken, namen de leden van de OR in

gevraagd én gekregen van onze achterban. Deze input was

2014 deel aan verschillende werkgroepen, onder andere de

zeer waardevol en steunde ons in de onderhandelingen met

Arbo-commissie. In deze commissie zijn het afgelopen jaar

de directie. Aan het eind van 2014 zijn we samen gekomen

onder andere besproken de schoonmaak van het kantoor,

tot een aangepast pakket secundaire arbeidsvoorwaarden,

de invulling van BHV en EHBO en is er een inspectie geweest

dat solide en actueel is en nog steeds ‘typisch- Tiwos’.

vanuit het Ministerie over de opvolging van agressie en geweld tegen onze medewerkers. Enkele aandachtspunten uit

In 2014 heeft de directie ons ook gevraagd om advies uit

deze inspectie zijn meteen aangepast.

te brengen over de begroting voor 2015 en het organiseren van een klein medewerkerstevredenheidsonderzoek (mini-

Ook heeft de OR ingestemd met de herbenoeming van 2

METEO). De begroting is goedgekeurd door de OR en het

leden van de Raad van Toezicht.

eisen is geconcludeerd dat wij niet conform de standaard zul-

˘˘

IV. 3.1 Het werkplan van de interne accountant wordt

len handelen, omdat wij dit, bewust, anders hebben opgelost.

gezien als verantwoordelijkheid bestuur/directie.

Voor een compleet overzicht van de analyse, de openstaande

Bevindingen uit de interne controle worden gerappor-

acties en de criteria waarvan wij afwijken, verwijzen we naar

teerd via de trimesterrapportage.

het speciaal daartoe ingerichte deel op onze website www. tiwos.nl. We volstaan hier met de vermelding dat wij afwij-

Integriteitsbeleid

ken op de onderstaande onderwerpen.

Tiwos hecht grote waarde aan de integriteit van eenieder die voor en namens Tiwos werkt. Onze in 2010 aangescherpte

˘˘

˘˘

˘˘

II.2.1 benoeming directeur/bestuurder maximaal 4 jaar;

code biedt daarbij houvast en een kader. Er is een vertrou-

de RvT is van mening dat een contract van 4 jaar te kort

wenspersoon integriteit die medewerkers kunnen benaderen.

isII.2.5. Remuneratierapport wordt niet afzonderlijk op

Voor de integriteitscode en instrumenten en maatregelen

de site geplaatst. De hoofdlijnen worden opgenomen in

verwijzen wij naar www.tiwos.nl. U vindt hier onder andere

het jaarverslag. Het jaarverslag wordt geplaatst op de

onze klokkenluidersregeling, de regeling in geval van belan-

website.

genverstrengeling en de gegevens van onze vertrouwensper-

III.4.1. De leden van de raad evalueren jaarlijks onderling

soon. Er heeft zich in 2014 geen situatie voorgedaan waarbij

hun functioneren.

de integriteit is geschaad.

IV.2.4 aanvullende opdrachtverstrekking aan externe accountant door bestuur hoeft niet goedgekeurd te worden door RvT, wordt gezien als verantwoordelijkheid bestuur/ directie.

32

Jaarverslag Tiwos

’14

Hoofdstuk 6

Wat hebben we nodig? Geld 33

Thuis in de buurt

6 Wat hebben we nodig? Geld

Geen plan wordt werkelijkheid zonder financiering en risicobeheersing. Wij werken aan een financieel gezonde organisatie. 6.1 Jaarresultaat 2014 ten opzichte van de begroting 2014

(x € 1.000) Huuropbrengsten

Positieve afwijking

somd waaruit het verschil is opgebouwd.

Negatieve afwijking

Toelichting Hogere huuropbrengsten als gevolg van eerder opleveren van Vogeltjesbuurt tegen hogere aanvangshuren. De voordelen voor de huurder, agv een betere energieprestatie van de woning, zijn gedeeltelijk in rekening gebracht bij de huurders.

€ 68 € 746

De leegstand van het geliberaliseerde bezit en de bedrijfspanden vallen hoger uit vanwege moeilijke verhuurbaarheid. Ontvangen subsidies van de gemeente Tilburg i.v.m. verrichte energie-investeringen.

Afschrijvingskosten en Overige waardeveranderingen bestaand bezit

€ 4.190

De waardeverandering van het bestaande bezit is in de begroting direct verwerkt in het eigen vermogen. Een gedeelte hiervan moet verwerkt worden via de W&V rekening.

Overige waardeveranderingen huurprojecten

€ 4.502

Voor 3 nieuwe projecten zijn in 2014 de projectplannen goedgekeurd. De onrendabele top van deze projecten is in 2014 afgeboekt. Berkengaarde € 1.8 mln., Rosmolen € 3.2 mln. en Jeruzalem Twentestraat-Noord € 1.4 mln. Daarnaast bleek van twee reeds goedgekeurde projecten de onrendabele top lager uit te vallen dan eerder was ingerekend. Hierdoor kon € 2 mln aan reeds afgeboekte onrendabele top worden terug genomen.

Onderhoudslasten

€ 320

Dit is voornamelijk als gevolg van lagere kosten bij reparatieonderhoud.

Salaris en overige Organisatiekosten

€ 911

Op verschillende afdelingen zijn de salariskosten lager uitgevallen doordat de formatie is gedaald en doordat de cao niet geïndexeerd is. Daarnaast is binnen verschillende afdelingen minder uitgegeven aan organisatiekosten dan begroot.

Sanerings- en verhuurdersheffing Niet-gerealiseerde waardeveranderingen commercieel vastgoed

€ 404 € 5.370

Rentebaten

€ 10.254

Overige posten

€ 47

€ 7.749 Verschil totaal

De tarieven van de sanerings- en verhuurdersheffing zijn na de begroting 2014 verhoogd De nieuwe RJ schrijft voor dat de waardemutatie (lees taxatiewaarde) van het commercieel vastgoed in de W&V rekening moet worden genomen. Dit zat niet in de begroting.

€ 316

Rentelasten en soortgelijke kosten

34

is daarmee € 12.032K lager dan begroot. Hieronder is opge-

€ 402

Huurderving Overige bedrijfsopbrengsten

Het gerealiseerde jaarresultaat 2014 is € 19.558K negatief en

€ 19.781 € 12.032

De realisatie van de rentebaten zijn lager dan begroot. Door het sneller opleveren van de projecten Vogeltjesbuurt en Houbestaete is de bouwrente op deze projecten lager. Dit negatieve verschil bestaat uit twee onderdelen. Hierin zit een voordeel van € 522K op de rentelasten als gevolg van een lagere Euribor dan begroot. De negatieve waarde op de 4 extendible leningen moeten vanaf 2014 gewaardeerd worden. Het verlies wat via de W&V loopt bedraagt € 10.776 Diverse kleine afwijkingen.

Jaarverslag Tiwos

fig. 1

Geldstromen

’14

Liquide middelen

- € 13,4

1 januari 2014

€ 1,6 mln.

31 januari 2014

-/- € 4,7 mln.

-/- € 6,3 mln.

2014

€ 6,9

46,6

Huren en overige opbrengsten

-6,9

Heffingen, belasting en verzekeringen

-11,0

kasstroom exploitatie

-6,9

-10,7 -4,2 6,9

Investeren

Onderhoud

Personeelskosten Rentekosten

Overige lasten

Exploitatie bezit

€ 26,8 mln.

€ 0,2

Verkoop bezit

3,7 Groot onderhoud

- € 13,4

0,2 Woonproducten

22,9 Nieuwbouw

Externe financiering

26,8

1 januari 2014

€ 278,6 mln.

31 januari 2014

€ 292,0 mln.

2014

€0

€ 13,4 mln.

€ 25,2

- € 11,8

nieuwe lening

aflossing

Bank

6.2 Geldstromen in 2014

6.3 Waardering bezit 2014

Bovenstaand figuur 1 geeft inzicht in de geldstromen in 2014.

Waardering sociaal vastgoed (DAEB)

Met € 6,9 mln. gerealiseerde kasstromen uit de verhuurex-

Tiwos heeft ervoor gekozen haar sociale bezit te waarderen

ploitatie, € 0,2 mln aan verkoopkastromen, € 13,4 aan extra

als bedrijfsmiddel en niet als vastgoedbelegging. Het beleid

externe financiering en € 6,3 mln. aan liquide middelen zijn

van Tiwos is namelijk gericht op het behalen van haar volks-

de investeringen in 2014 van € 26,8 mln. gefinancierd.

huisvestelijke taken en niet uitsluitend op het behalen van

Tabel 5 Bedrijfswaarde sociaal vastgoed Bedrijfswaarde sociaal vastgoed

Aantal VHE

Ultimo 2014

(x € 1,000) Huur (inclusief derving)

€ 821.271

Verkoop

€-

een zo optimaal mogelijk rendement De bedrijfswaarde maakt de verdiencapaciteit van de complexen inzichtelijk door middel van het contant maken van de toekomstige in – en uitgaande kasstromen. De bedrijfswaarde van het sociaal vastgoed in exploitatie ultimo 2014 is als volgt opgebouwd. Waardering commercieel bezit (niet-DAEB)

Restwaarde

€ 30.967

Tiwos heeft haar commercieel bezit gewaardeerd op markt-

Onderhoud

€ 189.090-

waarde. De marktwaarde in verhuurde staat is op basis van

Investeringen GO en energie

€ 23.970-

Bedrijfskosten

€ 184.782-

Heffingen

€ 69.602-

Totaal bedrijfswaarde 31-12-2014

7.729

€ 384.793

taxaties door een externe taxateur vastgesteld. De totale waarde van het commercieel vastgoed in exploitatie bedraagt ultimo 2014 € 32,5 mln. De bedrijfswaarde van dit vastgoed bedraagt ultimo 2014 € 35,4.

De gemiddelde restant levensduur van het sociaal vastgoed is 25,5 jaar.

35

Thuis in de buurt 6.4 Ontwikkeling financiële kengetallen 2014-2019

ringsruimte aangevraagd. Op basis van de financiële meerjarenprognose verwachten we dat het renterisico zich ontwikkelt als te zien is in figuur 2.

Op basis van onze financiële meerjarenprognose is de ontwikkeling de financiële WSW kengetallen als te zien in tabel

In 2014 hebben we ruim € 11,8 mln. afgelost en zijn er voor €

6. Het WSW is in 2013 overgegaan naar een nieuw manier van

25,2 mln. nieuwe leningen bijgekomen.

beoordelen en hanteert daarbij nieuwe kengetallen. Tiwos

De gemiddelde rentevoet voor de totale leningenportefeuille

heeft ervoor gekozen om deze kengetallen over te nemen

is ultimo 2014 3,83% (2013: 3,96%). De gemiddelde rentevast

en de normen van het WSW als uitgangspunt te nemen. We

periode over de gehele leningportefieulle is circa 22,8 jaar.

blijven de komende jaren bij alle kengetallen boven de WSW normen en stellen daarmee de financiering van onze pro-

6.6 Vennootschapsbelasting

jecten veilig. In de prognose 2015-2019 worden de positieve waardemutaties van het DAEB-bezit rechtstreeks in eigen vermogen verantwoord. Hierdoor zijn de toekomstige resul-

In 2014 is de aangifte 2012 en 2013 ingediend en hiervan is de

taten negatief, maar stijgt het eigen vermogen de komende

definitieve aanslag van de belastingdienst ontvangen. Het

jaren wel van € 96.476.000 naar € 141.532.000.

gezamenlijke compensabel verlies tot en met 2013 bedraagt € 49,1 mln. De aangifte 2014 wordt in 2015 ingediend en laat een verwacht neutraal fiscaal resultaat zien. Hiermee blijft

6.5 Treasury

het totale compensabel verlies op € 49,1 mln. Ook voor de begrotingsperiode 2015-2019 is de verwachting dat er geen posi-

In het treasurystatuut is afgesproken dat er geen rente-

tief fiscaal resultaat behaald gaat worden. Reden hiervoor is

instrumenten worden ingezet ter afdekking van risico’s in

het uitvoeren van groot onderhoud en sloop en nieuwbouw

de bestaande geldleningportefeuille als het renterisico lager

van complexen.

is dan 15%. Voor de bestaande geldleningportefeuille is het renterisico voor de komende jaren niet hoger dan 15%. We hebben voor 2015 nog een financieringbehoefte van € 6

6.7 Risicobeheersing en controlesystemen

mln. waar nog geen borgingsruimte voor is afgegeven door

Tiwos richt zich in haar risicobeheersing voornamelijk op de

het WSW. Deze financieringsbehoefte ontstaat in de maan-

onderdelen en processen waar zich de meest risico’s voor

den na augustus 2015. In juli 2015 krijgen we van het WSW

kunnen doen. In 2014 is de jaarlijkse inventarisatie van de

het nieuwe borgingsruimte op basis van de DPI 2015. In de

risico’s uitgevoerd. Risico’s zijn opnieuw beoordeeld, maat-

DPI 2015 is voor de jaren 2015-2017 € 30 mln extra financie-

regelen om de risico’s te beheersen zijn tegen het licht ge-

Tabel 6 Ontwikkeling vermogenspositie (x € 1.000)

*

36

Realisatie 2014

Prognose 2015

Prognose 2016

Prognose 2017

Prognose 2018

Prognose 2019

Jaarresultaat

-19.558

-9.418

-7.370

-7.030

-2.844

-2.053

Eigen vermogen

96.476

97.822

108.552

117.552

129.601

141.532

Solvabiliteit (norm WSW: >20%)

22%

22%

23%

24%

26%

28%

Interest-coverage ratio* (norm WSW: >1,4)

1,66

1,75

1,71

1,7

1,78

1,95

Loan to Value (tov WOZ waarde) (norm WSW: <50%)

33%

35%

36%

36%

35%

35%

Loan to Value (tov bedrijfswaarde) (norm WSW: <75%)

73%

73%

73%

72%

71%

70%

Het aantal keren dat uit de operationele kasstromen de renteverplichting kan worden betaald

Jaarverslag Tiwos

’14

houden en zijn waar nodig aangescherpt. Tevens is op basis

“Binnen Tiwos heeft risicomanagement een hoge prioriteit en

van deze inventarisatie de interne controle geactualiseerd en

maakt integraal onderdeel uit van de planning & Control cy-

uitgevoerd. In 2013 zijn bij de interim-controle van Deloitte

clus van Tiwos, waarbij een koppeling is aangebracht met het

aanbevelingen gedaan. De belangrijkste zijn hieronder

beleidsplan. In de trimesterrapportage wordt gerapporteerd

opgesomd.

over de risico’s en de risicobeheersing.”

˘˘

˘˘

˘˘

˘˘

˘˘

Uit de interne IC bevindingen, zoals gerapporteerd in de

“Op basis van onze beoordeling van de interne audits consta-

trimesterrapportage, mogen nog meer concrete acties

teren wij dat de interne audits kritisch en met de gewenste

benoemd.

diepgang worden uitgevoerd”

De statuten en reglementen als onderdeel van de Governance moeten geactualiseerd worden.

In haar risicomanagement heeft Tiwos haar risico’s geïdenti-

Het aanbestedingsbeleid en treasurystatuut dienen geac-

ficeerd. Het risicoprofiel van Tiwos is relatief laag. De risico’s

tualiseerd te worden.

met de hoogste potentiele impact zijn de volgende:

Het opstellen van een contractenregister draagt bij aan

1. Onvoorspelbaarheid van het overheidsbeleid op de corpo-

een professionelere inkoopfunctie

ratiesector. En dan specifiek de hoogte van de heffingen

Interne memoriaalboekingen dienen in het dossier altijd

en de impact van overheidsbeleid op de realisatie van de

voorzien te zijn van de benodigde toelichting.

geprognosticeerde huuropbrengsten. 2. Onzekerheid over de beschikbaarstelling van het bor-

Alle aandachtspunten zijn in 2014 opgepakt en gerealiseerd.

gingsplafond door WSW. De nieuwe beoordelingssystematiek van het WSW en de gevolgen voor het borgingsplafond is nog niet voorspelbaar.

Ook in 2014 is de interim-controle door Deloitte uitgevoerd. De managementletter 2014 bevatte geen noemens-

3. Risico’s binnen projectontwikkeling

waardige opmerkingen. Hieronder enkele citaten uit de

4. Risico’s binnen de deelneming VOF Triborgh Piushaven, Udenhout & Koolhoven

managementletter:

fig. 2

Verloop renterisico 70.000 60.000 50.000

Bedragen x € 1.000,-

40.000 30.000 20.000 10.000

2014

2015

2016

2017

2018

2019

Reeds afgedekte financieringsbehoefte Rekening Courant Nog af te dekken spread Nog af te dekken financieringsbehoefte Nog af te dekken renteconversies Maximaal renterisico (15%)

37

Thuis in de buurt

De potentiële impact op de korte termijn (liquiditeitsrisico) als op de lange termijn (solvabiliteitsrisico) zijn hiervan in

6.9 Deelnemingen 2014

kaart gebracht m.b.v. scenario’s. Tiwos houdt voor het liqui-

˘˘

diteitsrisico een liquiditeitsbuffer aan die ruim voldoende is

Tiwos is de enige aandeelhouder van Tiwos Holding B.V. De

om deze risico’s te pareren. Voor de lange termijn heeft Tiwos

directie van Tiwos en Tiwos Holding B.V. bestaat uit dezelfde

voldoende “knoppen om aan te draaien” om het potentiele

personen. Dat geldt ook voor de Raad van Toezicht van

solvabiliteitsrisico op te vangen.

Tiwos en de Raad van Commissarissen van Tiwos Holding

Tiwos Holding B.V.

B.V. Doelstelling van Tiwos Holding B.V.: werkzaam zijn in het werkgebied van Tiwos, Tilburgse Woonstichting en

6.8 Nevenstructuur

werkzaam zijn om het belang van de volkshuisvesting in het bijzonder ten behoeve van de taakvervulling van Tiwos,

De nevenstructuur van Stichting Tiwos ziet er als volgt uit:

fig. 3

Tilburgse Woonstichting.

Nevenstructuur Tiwos Gemeente Tilburg, WonenBreburg, TBV Wonen

Stichting Tiwos

100%

3 * 25%

Tiwos Holding B.V

100% Tiwos Projecten B.V.

100%

Tirentius B.V.

Stadsontwikkelings maatschappij Tilburg B.V.

25% 100% Tiwos Triborgh Bouwontwikkeling B.V.

12,5%

14,3%

6 * 14,3% GPT B.V.

5 aannemers en TBV

6 * 12,5%

12,5%

Triborgh bouwontwikkeling V.O.F.

Triborgh Vastgoed B.V.

3 projectontwikkelaars

58,38%

3 andere partijen*

58,93%

Triborgh Koolhoven B.V.

37,07%

GEM Koolhoven C.V.

38

GEM. Koolhoven Beheer B.V.

4%

41,62%

Jaarverslag Tiwos

’14

Tabel 7 Deelnemingen Tiwos 2014 Naam

Eigen vermogen Deelneming 31-12-2014

Belang

(x € 1.000) Tiwos Holding B.V.

Belang Tiwos in jaarresultaat 2014

Verstrekte leningen/r.c. 31-12-2014

(x € 1.000)

(x € 1.000)

-2.942

100%

-206

4.837

75

25%

-36

0

Tiwos Triborgh Bouwontwikkeling B.V.

1.116

100%

-21

0

· Deelneming GTP *

1.895

14,3%

1

0

· Deelneming Triborgh Koolhoven B.V.

142

12,5%

-6

0

· Deelneming GEM Koolhoven Beheer B.V.

88

5,2%

0

0

· Deelneming Triborgh Vastgoed B.V.

30

12,5%

0

0

10.763

14,3%

7

0

37

100%

0

0

-24

100%

10

0

· Stadsontwikkelingsmaatschappij Tilburg B.V.**

· Triborgh Bouwontwikkeling V.O.F.

Tiwos Projecten B.V. Tirentius B.V. *

via de deelneming GTP hebben we 14,3% belang in VOF Triborgh Piushaven, Udenhout en Koolhoven.

** Verstrekte lening aan de SOM

˘˘

Stadsontwikkelingsmaatschappij Tilburg B.V.

beheer van en het beschikken over registergoederen en het

Tiwos Holding B.V. heeft samen met Gemeente Tilburg,

stellen van zekerheden, ook voor schulden van anderen; het

TBV Wonen en Holding WonenBreburg deze besloten ven-

verrichten van al hetgeen met het vorenstaande verband

nootschap opgericht per 31 januari 2008. Doel van deze ven-

houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn, alles in de ruimste zin.

nootschap is: het in stand houden, verbeteren, daaronder begrepen de op- en herbouw van registergoederen; het

Tiwos Triborgh Bouwontwikkeling B.V. neemt samen met

ontwikkelen, financieren en doen uitvoeren van bouw- of

TBV Wonen, vijf aannemers en een projectontwikkelaar deel

herbouwprojecten; het voor eigen rekening verkrijgen, ver-

in GTP B.V. Bovengenoemde aandeelhouders en GTP B.V.

vreemden, bezwaren, exploiteren, huren en verhuren van

nemen samen deel in VOF Triborgh Piushaven, Udenhout

registergoederen; het verrichten van diensten ten behoeve

& Koolhoven. De beoogde doelen van samenwerking zijn:

van derden ter zake van het aankopen, financieren, verbe-

bundeling van kennis en kunde van de samenwerkende

teren en exploiteren van registergoederen; het oprichten en

partijen; het betrekken van marktpartijen bij de herstruc-

verwerven van, het deelnemen in, het samenwerken met,

tureringsopgave; het tot stand brengen van publiek private

het besturen van, alsmede het (doen) financieren van andere

samenwerkingsovereenkomst(en) met de gemeente Tilburg

ondernemingen, in welke rechtsvorm ook; het verstrekken en

gericht op gebiedsgerichte aanpak zoals bepleit onder de

aangaan van geldleningen en het stellen van zekerheden, ook

noemer Stad en Milieu en het realiseren van nieuwe sociale

voor schulden van anderen; het verrichten van alle handelin-

huurwoningen. Tiwos heeft een bankgarantie verstrekt ten

gen welke met het voorgaande in de ruimste zin genomen

gunste van VOF Triborgh Piushaven, Udenhout & Koolhoven.

geacht kunnen worden in verband te staan, daaruit voort te

voor maximaal € 1.134.451. VOF Triborgh Piushaven,

vloeien of daarvoor bevorderlijk te zijn.

Udenhout & Koolhoven heeft sinds 2001 100% van de aandelen van Triborgh Vastgoed B.V.

˘˘

Tiwos Triborgh Bouwontwikkeling B.V.

Tiwos Holding B.V. is de enige aandeelhouder van Tiwos

˘˘

Triborgh Bouwontwikkeling B.V. Doel is het participeren in

In 2004 heeft Tiwos Triborgh Bouwontwikkeling B.V. samen

VOF Triborgh Piushaven, Udenhout & Koolhoven; het oprich-

met de vennoten van VOF Triborgh Piushaven, Udenhout &

ten en verwerven van, het deelnemen in, het samenwerken

Koolhoven de besloten vennootschap Triborgh Koolhoven

met, het voeren van de directie over, alsmede het (doen)

B.V. opgericht met een geplaatst en gestort aandelenka-

financieren van andere ondernemingen, in welke rechts-

pitaal van € 18.000. Deze eerder genoemde vennoten en

vorm ook; het verstrekken en aangaan van geldleningen, het

nog drie andere partijen hebben de besloten vennootschap

Koolhoven

39

Thuis in de buurt

GEM Koolhoven Beheer B.V. opgericht met een geplaatst en

˘˘

gestort aandelenkapitaal van € 18.000. Triborgh Koolhoven

Tiwos Holding B.V. heeft in 2005 de besloten vennootschap

Tirentius B.V.

B.V., GEM Koolhoven Beheer B.V. en nog drie partijen partici-

Tirentius B.V. opgericht. Het doel van deze besloten ven-

peren in GEM Koolhoven C.V., die als doel heeft het risicodra-

nootschap is: het, in samenwerking met Laurentius Wonen

gend uitvoeren van de grondexploitatie van het plangebied

Breda, ontwikkelen en ten uitvoer (doen) leggen van nieuw-

Koolhoven.

bouwprojecten; de aan- en verkoop van onroerende zaken; de exploitatie van onroerende zaken. Tot op heden hebben

˘˘

Tiwos Projecten B.V.

op de samenwerking met Laurentius Wonen Breda. In 2008

Tiwos Projecten B.V. opgericht. Het doel van deze besloten

is de exploitatie van de warmte -koude opslag in het project

vennootschap is het ontwikkelen en ten uitvoer (doen) leg-

Oostertuin in Tirentius B.V. in gebruik genomen.

gen van nieuwbouwprojecten; de aan- en verkoop van onroerende zaken; de exploitatie van onroerende zaken. In 2012 is het vastgoed binnen Tiwos Projecten BV overgeheveld naar Tiwos stichting. Ultimo 2013 vinden er in de Tiwos Projecten BV geen activiteiten meer plaats.

40

er geen activiteiten in de BV plaatgevonden die gericht zijn

Tiwos Holding B.V. heeft in 2004 de besloten vennootschap

Jaarverslag Tiwos

’14

Hoofdstuk 7

Wat hebben we nodig? Partnerschap 41

Thuis in de buurt

7 Wat hebben we nodig? Partnerschap

Wij kunnen de opgave alleen waarmaken in nauwe samenwerking met alle anderen die zich inzetten voor bewoners van Tilburg. Wij werken in partnerschap en streven naar een gemeenschappelijk gevoelde verantwoordelijkheid... 7.1 ...dat doen we door

een corporatie te zijn die partners en bewoners optimaal betrekt en invloed geeft bij de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van haar werk en beleid.

7.1.1 Overleg met onze huurders

huurbeleid stelt betaalbaarheid van de woningen voor de doelgroep bovenaan. Naar aanleiding van deze afspraak en resultaten van het RIGO betaalbaarheidsonderzoek is eind 2014 afgesproken om de streefhuren van ongeveer 1.100 woningen te verlagen. In het voorjaar van 2015 gaat het HBO verder in overleg met de directie van Tiwos om gezamenlijk te bekijken of en hoe Tiwos nog meer kan doen aan de be-

In de samenwerkingsovereenkomst tussen Tiwos en onze

taalbaarheid van de woningen voor de mensen die dat echt

Huurders Belangen Organisatie (HBO) is onder andere opge-

nodig hebben. Verder zijn aan de orde gekomen het proef-

nomen dat:

project de stroomversnelling, bewonersbetrokkenheid in het

˘˘

˘˘

˘˘

˘˘

˘˘

Tiwos de HBO als gesprekspartner erkent voor alle

algemeen en bij projecten, het verbreden van de betrokken-

onderwerpen van beheer en beleid die voor huurders van

heid van de achterban van het HBO, het kwaliteitsbeleid en

belang zijn;

de besteding van de opgebouwde energieheffingskorting.

Tiwos activiteiten van de HBO ondersteunt in financiële en materiële zin;

Verder zijn in 2014 de volgende thema’s besproken en/of

de HBO overlegt met en advies uitbrengt aan Tiwos over

heeft het HBO advies gegeven over het convenant wonen, de

wijzigingen in beleid en beheer;

omgangscode herstructurering, gevolgen van de warmtewet,

de HBO het recht heeft 2 leden van de Raad van Toezicht

oplossing besteding energieheffingskorting, aanpassingen

voor te dragen;

huurprijsbeleid, jaarlijkse huurverhoging en de zorgen rond-

Tiwos de HBO moet informeren over onder andere sloop-,

om de betaalbaarheid van het wonen.

toewijzings- en huurbeleid. De HBO kan via de Tiwos-website en Tiwos-krant de achterMet het bestuur van de HBO is afgesproken dat we jaarlijks

ban op de hoogte stellen van haar activiteiten en heeft een

een aantal vaste agendapunten bespreken en een aantal

eigen Facebook-pagina.

onderwerpen bepalen die nadere aandacht krijgen. De vaste onderwerpen voor de 5 vergaderingen met de directie zijn

Naast overleg met de HBO hebben we in 2014 diverse bewo-

de jaarlijkse huurverhoging, het jaarverslag van Tiwos en de

nersbijeenkomsten georganiseerd en zijn er diverse bewo-

HBO, de uitgangspunten voor het opstellen van de begroting

nerscommissies opgericht of geraadpleegd. De resultaten

en de begroting zelf. Daarnaast is er maandelijks overleg tus-

hiervan staan in paragraaf 3.5.2 vermeld.

sen het dagelijks bestuur van de HBO en de manager beleid & communicatie om te bepalen welke actuele onderwer-

7.1.2 Belanghouders

pen relevant zijn om te bespreken in het bestuur of tijdens

We onderhouden doorlopend contact met onze partners en

Platformbijeenkomsten. Het platform bestaat uit 2 vertegen-

belanghouders in de stad over projecten, een breed scala van

woordigers per buurt die als klankbord van het HBO-bestuur

onderwerpen die in Tilburg in samenwerking met collega

functioneren.

corporaties, gemeente en/of andere maatschappelijke partners worden opgepakt, zaken van beleid en uitvoering (met

In 2014 is daarnaast uitgebreid samengewerkt en van ge-

huurders, zowel individueel als collectief).

dachten gewisseld over de voorbereiding van het nieuwe

42

convenant wonen en de evaluatie en aanpassing van de

Belanghoudersoverleg

omgangscode herstructurering. In 2013 werden afspraken

Omdat we het belangrijk vinden dat onze keuzes in lijn lig-

gemaakt over het zorgvuldig monitoren van de betaalbaar-

gen met wat onze belanghouders belangrijk vinden hielden

heid van het woningbezit van Tiwos. Het in 2014 vernieuwde

we eind 2014 een belanghoudersbijeenkomst. Doel van de

Jaarverslag Tiwos

bijeenkomst was bespreken of we volgens onze belanghouders de juiste keuzes maken en of we het op de juiste manier doen. Aanwezigen konden met stemkastjes en het verdelen van munten aangeven waar de prioriteiten van Tiwos zouden


moeten liggen en daarnaast een oordeel geven of de aanpak van Tiwos goed was of juist wat aangescherpt of afgezwakt zou moeten worden. In het algemeen ondersteunen de uitkomsten en de gevoerde discussie ons beleid: betaalbaarheid

’14

samen met partners in de stad en de buurt nieuwe samenwerkingsvormen te verkennen om de problemen in de buurten effectiever aan te kunnen pakken

staat voorop en aandacht voor buurten komt daar direct

7.3.1 Samenwerking in de buurt

achteraan. De inzet van de buurtbeheerders bij leefbaarheid

Wij werken actief mee aan de Wijktoets van de gemeente,

werd door alle belanghouders erg op prijs gesteld, ondanks

waaruit blijkt in welke buurten problemen zijn op veiligheid,

de kosten die daarvoor gemaakt moeten worden. Er waren

sociaal-economisch of fysiek gebied. De gegevens hieruit

ook meningsverschillen. Over de vraag of de woningkwaliteit

gebruiken we bij het opstellen van onze buurtplannen.

minder mag en dat de besparingen gebruikt moeten worden

Hieruit worden samen met de partners (gemeente, politie,

voor betaalbare woonlasten waren de meningen verdeeld.

ContourdeTwern, andere corporaties) actieplannen opge-

Ook over de hoeveelheid nieuwbouwprojecten werd verschil-

steld. Wat is er aan de hand in deze buurt, wat willen we

lend gedacht. Over deze punten praten we in 2015 verder.

bereiken en hoe gaan we dat doen?

Voor een overzicht van onze belanghouders in alfabetische

Zo zijn we in de Jagersbuurt in samenwerking met

volgorde verwijzen we naar onze website www.tiwos.nl.

ContourdeTwern een achter de voordeur-traject gestart waarbij zij twee sociaal werkers ingezet hebben en wij onze buurtbeheerder. Het was de eerste keer dat we dit gezamen-


het partnerschap met bewoners te optimaliseren bij alle onderhouds-, sloop- en nieuwbouwprojecten

7.2.1 Bouw mee aan je eigen woning en buurt Houbenstaete Jeruzalem De bewoners van Houbenstaete hebben in collectief opdrachtgeverschap gezamenlijk hun appartementencomplex ontworpen. Door dit traject hebben we ook de basis gelegd om met elkaar in gesprek te blijven en in samenwerking te

lijk oppakten.


...vanuit een gedeeld beeld met de maatschappelijke partners in de stad maken wij heldere en zakelijke afspraken over de rollen, taken en verantwoordelijkheden in de samenwerking

kijken hoe we het gebouw en de omgeving verder gaat behe-

7.4.1 Convenant Wonen

ren en vorm geven.

In 2014 is gewerkt aan het verder vormgeven aan de volkshuisvestelijke afspraken tussen de Tilburgse corporaties, de

Rosmolen

gemeente Tilburg en het SBO namens de huurders uit het

In Rosmolen bouwen we samen met de toekomstige huur-

convenant wonen 2010-2015. Ook in 2014 voldoen we, zoals

ders en kopers een nieuwe buurt. In 2014 hebben we invulling

blijkt uit de jaarlijkse monitor, aan de gemaakte afspraken

gegeven aan de opzet van een participatietraject dat dit pro-

met betrekking tot de betaalbaarheid van de voorraad en de

ces zo optimaal mogelijk ondersteunt. Eind 2014 hebben we

inzet op participatie, armoedebestrijding en leefbaarheid.

via WIZ de toekomstige bewoners geworven. Er waren ruim 500 aanmeldingen en we zijn nu van start gegaan met een

Voorbereiding nieuwe convenant wonen 2015-2019

groep van zo’n 54 bewoners die meedenkt over het parkeren,

In 2014 is gestart met de voorbereidingen voor nieuwe pres-

openbaar groen, beheer en indeling van de nieuwbouw-

tatieafspraken, met de ervaringen en behaalde resultaten

woningen. Gezien het grote enthousiasme van bewoners

van het huidige convenant als uitgangspunt. Met het oog op

en het plezier waarmee professionals aan dit project gestart

het beter inzichtelijk krijgen van de woonlasten van huur-

zijn eind 2014 zien we de uitwerking in 2015 heel positief

ders, en de benodigde omvang van de sociale voorraad in

tegemoet.

Tilburg, is opdracht verstrekt aan RIGO voor een nieuw woon-

43

Thuis in de buurt

lastenonderzoek. De resultaten van dit onderzoek waren

7.4.4 Stichting Woning in Zicht

medio 2014 bekend, en hebben binnen de convenantbespre-

Tiwos is deelnemer in de stichting Woning in Zicht. Dit is het

kingen met de partners geleidt tot een hernieuwde focus op

samenwerkingsverband van de Tilburgse woningcorporaties

betaalbaarheid. Ook op het gebied van armoedebestrijding,

dat invulling geeft aan het convenant woonruimteverdeling

leefbaarheid/wijkaanpak, energiebesparing, wonen en zorg

dat in 1997 is afgesloten met de gemeente.

en bewonersparticipatie wordt de inzet van de partners concreet gemaakt. Het vertrekpunt vormt hierbij de gezamenlijk

7.4.5 Stadsontwikkelingsmaatschappij Tilburg B.V.

bereikte resultaten in het kader van het aflopende conve-

(SOM)

nant. In samenwerking met de andere Tilburgse corporaties

Tiwos heeft in 2008 samen met de Gemeente Tilburg,

en de gemeente Tilburg wordt door middel van een green

WonenBreburg en TBV Wonen de Stadsontwikkelings-

deal specifiek verkend in welke mate “nul op de meter” een

maatschappij Tilburg BV opgericht. De doelstelling van de

opmaat kan zijn naar nieuwe prestatieafspraken voor het

vennootschap behelst met name de aanpak van verpauperde

energetische verbeteren van woningen.

panden in de Tilburgse binnenstad. Het aankopen, verbete-

7.4.2 Hennepconvenant

ren en doorverkopen van deze gebouwen is de voornaamste taak van de SOM. In 2014 is verder gewerkt aan de planvor-

In 2005 is het Hennepconvenant gesloten tussen de Tilburgse

ming en het opknappen van alle aangekochte panden. De

woningcorporaties, de gemeente, de regiopolitie, het

verbouwing van de panden aan de Noordstraat is afgerond

Openbaar Ministerie Breda, Essent en Traverse, waarin een

deze panden zijn inmiddels verkocht aan WonenBreburg en

uniforme werkwijze is afgesproken bij de constatering van

worden aan studenten verhuurd. In 2014 is verder gewerkt

hennepteelt. De partijen uit het convenant werken nauw

aan de planontwikkeling voor de Stationsstraat en Telegraaf-

samen bij het naleven van de gemaakte afspraken.

straat 3/5. De Stadsontwikkelingsmaatschappij is een zelfstandig handelende B.V., Tiwos-directeur René Scherpenisse

In 2014 zijn 8 hennepkwekerijen ontmanteld, een forse daling ten opzichte van de 15 van 2013. 3 huurders hebben de huur vrijwillig opgezegd, 5 juridische procedures zijn door Tiwos gewonnen.

7.4.3 Damoclesbeleid Het Damoclesbeleid is een uitwerking van de Opiumwet, die de burgemeester de bevoegdheid geeft om een last onder bestuursdwang op te leggen als in een woning drugs wordt verkocht, afgeleverd of verstrekt. In het kader van het Damoclesbeleid zijn in 2014 op last van de burgemeester 6 woning van Tiwos gesloten (1 in 2013). 4 woningen vanwege harddrugs, 1 vanwege het bezit van meer dan 1 kilo Softdrugs en 1 Amfetamine lab. Bij een sluiting op last van de burgemeester wordt de huurovereenkomst op de dag van de sluiting ontbonden.

44

treedt op als directeur.

Jaarverslag Tiwos

’14

Hoofdstuk 8

Raad van toezicht 45

Thuis in de buurt

8 Verslag van de raad van toezicht 8.1 Algemeen De corporatiesector was in 2014 volop in het nieuws: de

8.3 Samenstelling, functioneren en beloning van de raad

parlementaire enquêtecommissie woningcorporaties hield

De samenstelling van de RvT is in 2014 niet gewijzigd. De

haar openbare verhoren en bracht in het najaar haar eindrap-

RvT heeft wel besloten om in 2015 mee te werken aan een

portage ‘ver van huis’ uit. De (samengevatte) conclusie met

‘stage-programma’. Mevrouw N. Brocken zal in 2015 de RvT

betrekking tot het toezicht op de corporaties is duidelijk: dat

als ‘stagiaire’ versterken. Zij participeert volwaardig in de RvT,

moet veel beter. Zowel interne als externe toezichthouders

maar draagt daarbij geen bestuurlijke verantwoordelijkheid

hebben steken laten vallen. Te vaak hebben raden van toe-

en heeft geen stemrecht.

zicht onvoldoende scherp hun rol uitgevoerd. Dat betekent dat de aandacht voor de kwaliteit van het toezicht de komen-

De RvT kent drie commissies (bezetting ultimo 2014):

de jaren zal toenemen.

˘˘

De volkshuisvestingscommissie (P. de Regt en M. de Bruyn)

De Tweede Kamer behandelde het wetsvoorstel van Minister

˘˘

Blok (herziening woningwet) na bespreking van de resultaten van de enquêtecommissie. Het mag een unicum genoemd

De auditcommissie (G. van Gerwen, P. de Roij en F. Schilder)

˘˘

De remuneratiecommissie (M. Wilke en M. de Bruyn)

worden dat de Tweede Kamer uiteindelijk unaniem instemde met het wetsvoorstel. Voor de sector is het een goede zaak

De commissies rapporteren altijd hun bevindingen aan de

dat de kaders die de wetgever stelt nu duidelijk zijn.

voltallige RvT. In de verslagperiode zijn P. de Regt en M. de Bruyn specifiek aanspreekbaar voor de bewonersor-

8.2 Tiwos

ganisatie. Er is twee keer overleg geweest met de Huurders Belangen Organisatie. Naast P. de Regt en M. de Bruyn nemen –in wisselende samenstelling- ook andere leden van

De grote malversaties die aanleiding gaven voor de parle-

de Raad deel aan dit overleg. M. Wilke heeft minimaal twee

mentaire enquête zijn aan Tiwos voorbij gegaan. Het beleid

keer per jaar een gesprek met de ondernemingsraad en is als

van Tiwos in de afgelopen jaren, en het voorgenomen beleid

eerste binnen de raad voor de OR benaderbaar als daar be-

voor de komende tijd, kenmerkt zich door het maximaliseren

hoefte aan is. Tiwos hanteert bij de beloning van bestuurder

van het nut aan de huurder met de kleine portemonnee. Dit

en toezichthouders de salarisregeling die door Minister Blok

betekent, helaas, niet dat de huurders van Tiwos de afgelo-

eind 2013 is vastgesteld; inclusief de overgangsbepalingen.

pen jaren niets hebben gemerkt van het Haagse beleid. Ook

De invoering van WNT-2 eind 2014 heeft in 2015 nog geen

bij Tiwos zijn de huren, vanuit historisch perspectief, flink ver-

gevolgen voor de sector. In tabel 8 zijn de leden van de raad

hoogd. De huurders zijn bij dit beleid betrokken geweest en

opgenomen, het jaar van in functie treden en (beoogd) af-

hebben, met plaatsing van kritische geluiden, ingestemd met

treden (al dan niet herbenoembaar), de honorering, alsmede

dit beleid. Toch klinken er steeds meer signalen, zoals ook de

hun hoofd- en andere nevenfuncties In september 2014 heeft

huurders zelf hebben aangegeven, dat het water steeds meer

de RvT zichzelf geëvalueerd. Onder leiding van een externe

mensen tot aan de lippen stijgt. Steeds meer mensen dreigen

voorzitter hebben de leden onderling de persoonlijke bijdra-

geen eigen woning meer te kunnen betalen. Tiwos heeft

gen in de RvT geëvalueerd.

hierop besloten voor een groot aantal woningen het huurniveau te verlagen. Verder blijft Tiwos haar eigen beleid kritisch evalueren naar aanleiding van signalen van stakeholders. De RvT houdt daarbij de gevolgen voor de volkshuisvestelijke

8.4 Integriteit

opgave van Tiwos op zowel de korte als de langere termijn

Er zijn in het verslagjaar geen signalen ontvangen die duiden

kritisch in de gaten; op basis van het meerjarig beleidsplan;

op het niet naleven van de integriteitsregels (vastgesteld

‘thuis in de buurt’.

cf. governancecode) door leden van de RvT, noch hebben er transacties plaatsgevonden waarbij tegenstrijdige belangen van leden van het bestuur of leden van de raad van toezicht

46

Jaarverslag Tiwos

’14 Honorering incl. werkgeverslasten en btw

Naam

Functie

M.L. Wilke

· Voorzitter · Lid Remuneratiecommissie · Vertegenwoordiging namens de OR

1962

26 mei 2008

geheel jaar lid

2016

Nee

· Senior adviseur BMC · Vice-voorzitter Raad van Toezicht · GGZ West-Noord-Brabant · Voorzitter Raad van Toezicht · Kompaan en De Bocht

€ 11.160

€ 14.750

P.C.A. de Regt

· Lid · Lid Volkshuisvestingcommissie · Lid op voordracht van de huurders

1977

25 jan 2010

geheel jaar lid

2014

Ja

· Directeur Wonen en Welzijn De Zorgboog

€ 7.596

€ 10.103

G.C.J. van Gerwen

· Lid · Lid Audit Committee

1951

01 juli 2011

geheel jaar lid

2015

Ja

· Consultant & Interim manager · Adviseur Tilburg Innovatie Centrum · Voorzitter SSRT · Bestuurslid SHOW

€ 9.309

€ 12.304

P.P.M. de Roij

· Vice voorzitter · Voorzitter Audit Commissie

1956

29 mrt 2010

geheel jaar lid

2014

Ja

· Directeur R&R Investment BV · Management-consultant en interim manager, associate partner Berenschot, Utrecht · Lid Raad van Toezicht Daelzicht · Lid Raad van Toezicht Theaters Tilburg · Lid Raad van Toezicht Mytylschool Gabriël · Lid Raad van Toezicht Amarant groep · Penningmeester Stichting de Zevenhoek

€ 7.908

€ 9.568

M. de Bruyn

· Lid · Lid Remuneratiecommissie · Lid Volkshuisvestingcommissie · Lid op voordracht van de huurders

1956

01 april 2013

geheel jaar lid

2017

Ja

· Zelfstandig adviseur MdB Interim en Advies · voorzitter Raad van Commissarissen Wooninvest Voorburg · Lid Raad van Toezicht Centrum voor Dienstverlening Rotterdam · Visitator Woningcorporaties gelieerd aan Ecorys (vanaf januari 2015) · Lid Raad van Toezicht Bouwvereniging Onze Woning Rotterdam (vanaf maart 2015) · Lid Raad van Toezicht Thuis Op Straat Centraal · Lid Raad van Advies Stichting Vitaal Pendrecht

€ 7.440

€ 10.659

F. Schilder

· Lid · Lid Audit Committee

1980

01 april 2013

geheel jaar lid

2017

Ja

· Onderzoeker woningmarkt (financieel economische aspecten woningmarkt), verbonden aan: · Amsterdam School of Real Estate (tevens docent) · Universiteit van Amsterdam (tevens docent) · Planbureau voor de Leefomgeving

€ 7.440

€ 10.659

€ 50.853

€ 68.043

Totaal

Functies/nevenfuncties

Honorering

Herbenoembaar

Aftreden per

Periode actief

In functie sinds

Geboorte jaar

Tabel 8 Leden raad van toezicht

47

Thuis in de buurt

speelden. De bestuurder legt (betaalde en onbetaalde) ne-

˘˘

venfuncties aan de remuneratiecommissie voor ter toetsing.

Realisatie van de energie - prestatieverplichtingen volgens het convenant “stroomversnelling”

De leden van de RvT bespreken met elkaar wijzigingen in hun

˘˘

Groot onderhoud Zorgvlied

(hoofd- en neven-)functies.

˘˘

Project Berkengaarde

˘˘

Project Rosmolen

˘˘

Project Twentestraat

˘˘

Deelnemingen

8.5 Verslag van de werkzaamheden De RvT heeft 5 algemene vergaderingen gehouden in de ver-

De RvT heeft daarnaast zelfstandig een tweetal besluiten

slagperiode met vrijwel een volledige opkomst. Het bestuur van genomen: de onderneming is daarbij altijd aanwezig. Dat geldt ook voor

˘˘

Verlenging termijn P. de Regt

de managers uit het MT indien er onderwerpen geagendeerd

˘˘

Verlenging termijn P. de Roij

zijn waarbij ze een directe betrokkenheid hebben. Bij de bespreking en vaststelling van de jaarrekening was de accountant aanwezig. Er is geen gebruik gemaakt van (hoofdelijke) stemmingen om tot besluitvorming te komen.

8.6 Jaarverslag De jaarrekening en het inhoudelijk jaarverslag 2013 zijn door

De RvT heeft daarnaast op informele wijze, samen met het

de RvT besproken en goedgekeurd. De jaarrekening 2013

management, een bezoek gebracht aan een groot potentieel

werd begeleid door een goedkeurende verklaring van de ac-

project. Ook heeft er een aparte themabijeenkomst plaats

countant. Met de goedkeuring van de RvT is de decharge van

gehad in het kader van Tiwos’ maatschappelijk rendement.

het bestuur verstrekt. Het resultaat is verwerkt in het eigen

Verschillende leden van de raad hebben met diverse stakehol-

vermogen van Tiwos.

ders (bewoners, gemeente, (zorg-)instellingen en collega’s uit de corporatiewereld) beleid en uitvoeringspraktijk van Tiwos besproken. Het toezicht van de RvT betreft onder andere de strategie en realisatie van doelstellingen, risico’s verbonden

8.7 De toekomst

aan de bedrijfsactiviteiten, opzet en uitwerking van de interne

De Nederlandse volkshuisvesting staat in 2015 voor een grote

risicobeheersings- en controlesystemen, de financiële verslag-

opgave. De afgelopen jaren met boven inflatoire huurverho-

legging, naleving van weten regelgeving, governance en de

gingen hebben geleid tot een forse toename van het aantal

verhouding met stakeholders.

huishoudens dat geconfronteerd wordt met betalingsproblemen. Overigens geldt dit niet alleen voor het wonen, maar

De belangrijkste onderwerpen die behandeld zijn:

48

ook voor bijvoorbeeld de zorg: de broekriem van veel huis-

˘˘

Jaarrekening 2013

houdens, zeker aan de onderkant van de samenleving, is fors

˘˘

Begroting 2015

aangehaald. Tiwos heeft al in 2014 haar verantwoordelijkheid

˘˘

Trimesterrapportages

genomen door voor een groot aantal woningen het huurni-

˘˘

Borging WSW

veau naar beneden bij te stellen. Dit heeft Tiwos een flinke

˘˘

Risicomanagement

hap uit het eigen vermogen gekost.

˘˘

Financieel beleid van Tiwos

˘˘

Aanbestedingsbeleid

De uitdaging voor 2015 en de eerste jaren daarna zal bestaan

˘˘

Kwaliteitsbeleid

uit het zoeken naar de juiste balans tussen goede en betaal-

˘˘

Convenant wonen

bare woningen enerzijds en voldoende financiële zekerheid

˘˘

Corporatie in perspectief

anderzijds. Er liggen per slot van rekening nog forse inves-

˘˘

Parlementaire enquête woningcorporaties

teringsopgaven voor de Nederlandse corporaties in het al-

˘˘

Aanpassing statuten en reglementen

gemeen en Tiwos in het bijzonder. Denk hierbij bijvoorbeeld

˘˘

Update van het functioneren van de SOM

aan de op korte termijn toenemende vraag naar (sociale)

(StadsOntwikkelingsMaatschappij)

huurwoningen, maar ook aan de grote verduurzamingsope-

˘˘

Voortgang werkzaamheden Vogeltjesbuurt

ratie van de woningvoorraad. De RvT zal er op toezien dat de

˘˘

Project Koningsoord

maatschappelijke opgave van Tiwos in Tilburg optimaal en

˘˘

De managementletter

financieel prudent ingevuld zal worden.

Jaarverslag Tiwos

’14

Ondertekening van de jaarrekening Tilburg, 18 mei 2015

M. Wilke

G.C.J. van Gerwen

M. de Bruyn

P.P.M. de Roij

P.C.A. de Regt

F. Schilder

voorzitter Raad van Toezicht

Lid Raad van Toezicht





49

Thuis in de buurt

Kengetallen & feiten Typering verhuureenheden

2014

2013

2012

laagbouw

4.730

4.779

4.774

middelen hoogbouw

2.435

2.365

2.369

woonzorgeenheden

370

370

351

overige verhuureenheden

408

417

404

7.943

7.931

7.898

naar technisch type

totaal in eigendom naar ouderdom · vooroorlogs

869

1.001

1.029

· wederopbouw

2.135

2.147

2.208

· jaren 60 en 70

1.562

1.562

1.567

· jaren 80 en 90

1.613

1.613

1.625

· nieuwbouw (>2000)

986

821

714

7.165

7.144

7.143

370

370

351

subtotaal woningen in eigendom woon/zorg eenheden woonwagens/standplaatsen

62

62

62

319

327

315

27

28

27

7.943

7.931

7.898

44

44

146

-

-

15

beheer garages/bedrijfsruimten

29

29

39

totaal in beheer

73

73

200

154

119

105

2014

2013

2012

165

96

51

· dure huur (> € 699,48)

-

10

17

· woonzorg

-

19

-

· bedrijfsruimte / parkeerplaatsen

-

23

3

165

148

71

ikv herstructurering

35

35

32

projectontwikkeling

-

12

-

35

47

32

-

2

-

-

-

1-

3-

9-

14-

projectmatig

-

12-

13-

aan collega-corporatie/gemeente

-

-

-

3-

21-

28-

garages bedrijfsruimten

totaal in eigendom beheer woningen beheer woonzorgeenheden

koopgarant

Productiemaatregelen woningbezit in eigendom opgeleverd

nieuwbouw huur · sociale huur (< € 699,48)

nieuwbouw koop

aankoop huur regulier

verkoop verhuureenheden zittende huurders bij mutatie

50

Jaarverslag Tiwos

’14

sloop verhuureenheden ikv herstructurering

141-

81-

33-

-

15-

13-

141-

96-

46-

-

95

-

48

11

720

48

106

720

· nieuwbouw huur

247

324

272

· nieuwbouw koop

20

52

101

260

-

110

2014

2013

2012

goedkoop (< € 389,05)

1.236

1.404

1.700

1e aftoppingsgrens (< € 556,82)

3.433

3.557

3.766

2e aftoppingsgrens (< € 596,75)

930

897

720

middelduur (< € 699,48)

1.319

1.019

723

247

267

234

7.165

7.144

7.143

2014

2013

2012

· gemiddelde kale huur per maand

€ 500

€ 461

€ 448

· gemiddelde streefhuur per maand

€ 584

€ 551

€ 554

· gemiddelde maximale huur per maand

€ 732

€ 691

€ 684

146

141

143

· kale huur in % van de maximale huur

68%

67%

65%

· streefhuur in % van de maximale huur

80%

80%

81%

· jaarlijkse huurverhoging in %

3,51%

4,01%

2,18%

· gemiddelde kale huur per maand (inclusief geliberaliseerd)

€ 511

€ 473

€ 457

Kwaliteit woningbezit

2014

2013

2012

dagelijks onderhoud per woning (reparatie en mutatie)

€ 829

€ 941

€ 910

planmatig onderhoud per woning

€ 568

€ 502

€ 347

€ 66

€ 67

€ 86

€ 236

€ 699

€ 1.974

30%

42%

67%

herbestemmen bestaand pand

investeringen bestaand bezit ikv herstructurering regulier

in uitvoering/voorbereiding

· investeringen bestaand bezit

Aantal woningen naar huurprijsklasse (obv subsidiabele huur)

duur (> € 699,48)

Totaal woningen

Prijs/kwaliteitverhouding woningbezit woningen onder HT grens (huurtoeslaggrens: < € 699,48)*

· gemiddeld aantal WWD punten

sociaal beheer/leefbaarheid/woonomgeving per woning** groot onderhoud per woning totaal onderhoud woningen in % van de huursom

51

Thuis in de buurt

Verhuur van woningen

2014

2013

2012

huuropzeggingen woningen (inclusief kamerverhuur)

903

756

706

nieuwe verhuringen (inclusief kamerverhuur)

840

782

620

7,9%

7,9%

6,0%

mutatiegraad (excl. verkoop, sloop e.d.)

1,3

1,4

1,5

huurderving in % netto huursom (excl. verkoop, sloop e.d.)

aanbiedingsgraad

0,91%

1,00%

0,68%

huurachterstand in % bruto huur

1,28%

1,31%

1,25%

aantal bemiddelingsverzoeken afdeling leefbaarheid

3.050

2.960

2.367

Waarde/financiering vastgoed

2014

2013

2012

€ 55.900

€ 55.600

€ 53.300

25,5

25,4

25,9

WOZ-waarde per woning

€ 127.500

€ 137.600

€ 145.600

externe financiering per woning

€ 39.300

€ 37.200

€ 34,800

gemiddelde rente leningenportefueille

3,83%

3,96%

4,36%

Balans en Winst- & Verliesrekening (geconsolideerd)

2014

2013

2012

€ 96.476

€ 117.520

€ 108.853

€ 8.242

€ 11.720

€ 20.068

€ 346.468

€ 307.270

€ 292.497

€ 47.625

€ 45.256

€ 44.076

bedrijfslasten excl waardeveranderingen

€ 28.282

€ 25.600

€ 22.923

overige waardeveranderingen en afschrijvingen

€ 22.760

€ 3.905

€ 22.784

€ 21.617

€ 9.223

€ 9.371

€ -

€ -

€ -

€ 35-

€ 262-

€ 571-

€ 5.512

€ 3.529-

€ 2.608-

€ 19.558-

€ 2.737

€ 14.180-

2014

2013

2012

solvabiliteit (norm WSW: > 20%)

22%

28%

26%

ICR (norm WSW: >1,4)

1,66

1,71

***

DSCR (norm WSW: > 1,0)

1,25

***

***

loan-to-value tov bedrijfswaarde (norm WSW: < 75%)

73%

67%

***

loan-to-value tov WOZ-waarde (norm WSW: < 50%)

33%

27%

***

2014

2013

2012

96

98

103

88,1

90,2

94,1

88

86

83

€ 933

€ 967

€ 1.000

bedrijfswaarde per woning (waardering JV-calculatie) gemiddelde levensduur DAEB bezit (in jaren)

balans (x € 1.000) groepsvermogen overige voorzieningen vreemd vermogen winst- & verliesrekening (x € 1.000) bedrijfsopbrengsten

kapitaalslasten belastingen resultaat deelnemingen niet-gerealiseerde waardeveranderingen jaarresultaat (x € 1.000)

Kengetallen (volgens WSW-methodiek)

Organisatie aantal personeelsleden aantal fte's aantal vhe per fte organisatiekosten per verhuureenheid

52

*

excl. te slopen woningen, tijdelijke verhuringen ivm herstructurering, bruikleen en onzelfst kamerpanden

**

alleen de fysieke uitgaven; het bedrag is dus exclusief personele inzet (organisatiekosten)

***

niet bekend (toets WSW op basis van deze kengetallen is vanaf 31/12/2013)

Jaarverslag Tiwos

’14

bij lage n b o e kje

’14

Volksh u isv est in gsverslag

53

Jaarverslag Tiwos

’14

Bijlage Tabellen bij volkshuisvestingsverslag 2014 1. Verhuur Tabel 1 Inschrijftijd Aanbodmodel

Lotingmodel

Direct te huur

Optiemodel

Gemiddelde wachttijd 2014

6,6

1,9

2,1

n.v.t.*

Gemiddelde wachttijd 2013

6,7 jr

1,2 jr

2,4 jr

5,6 jr

2014

2013

2012

46.791

46.441

46.275

42.652

42.520

42.622

*

het optiemodel is in 2014 afgeschaft.

Tabel 2 Ingeschreven woningzoekenden Totaal Corporaties Aantal inschrijvingen Aantal inschrijvingen zonder grijze/zwarte lijst

1

Waarvan urgent woningzoekend

16

12

59

Waarvan woonwensenkandidaat

42.636

42.508

42.610

76

42

123

Aantal aanvragers WMO indicatie

407

392

247

Aantal aanvrager AWBZ indicatie

133

151 2

392

Aantal inschrijving met extra inschrijfduur

1

Inschrijvingen met een blokkade vanwege een ontruiming (i.v.m hennep, overlast, huurachterstand, geweld). Grijze lijst: woningzoekende stond al ingeschreven en bouwt inschrijfduur op. Zwarte lijst: woningzoekende stond niet ingeschreven en bouwt geen inschrijfduur op.

2

Vanwege voortschrijdend inzicht t.a.v. de indicatie grondslag zijn alle AWBZ indicaties in het voorjaar 2013 gecontroleerd. Alle indicaties met een lichamelijke zware grondslag zijn opnieuw verwerkt. Andere indicaties zijn ‘afgezwakt’ naar WMO of geheel verwijderd.

Tabel 3 Kengetallen Verhuur 2014

2013

2012

2011

2010

Aanbiedingsgraad bruto

1,28

1,41

1,54

1,38

2,05

Aanbiedingsgraad netto

2

2

2

2

**

Aanbiedingsgraad aanbodmodel

2

2

2

2

**

0,66

1,22

1,15

1,23

**

*

0,14

3

1,67

**

13%

11%

10%

10%

11%

8%

8%

6%

7%

7%

0,74%

0,86%

0,60%

0,56%

0,52%

Aanbiedingsgraad lotingmodel Aanbiedingsgraad optiemodel Mutatiegraad

1

Mutatiegraad geschoond Leegstandscijfer

3

2

* In 2014 is het optiemodel komen te vervallen. ** In 2011 is het woonruimteverdeelsysteem gewijzigd en zijn er verschillende aanbodmodellen. Hierdoor zijn er geen cijfers van voorgaande jaren bekend. 1

Tiwos bezit en beheerpanden excl aanleunwoningen, garages, parkeerplaatsen, bedrijfsruimten, woonwagens, standplaatsen en woon-zorgcomplexen.

2

Tiwos bezit met strategie verhuur excl beheerpanden kamerpanden, aanleunwoningen, garages, parkeerplaatsen, bedrijfsruimten, woonwagens, standplaatsen en woon-zorgcomplexen.

3

Dit is de berekende huurderving door leegstand excl. garages en bedrijfsruimten en excl. leegstand in afwachting van verkoop en sloop.

55

Thuis in de buurt Tabel 4 Huuropzegging naar woningtype 2014 Eengezinswoningen Flat

2013

2012

2011

2010

%

abs

%

abs

%

abs

%

abs

%

abs

12

567

9

432

8

394

8

361

9

447

10

102

9

84

8

73

10

86

8

75

1

Duplex 2 Etagewoning met lift Etagewoning zonder lift

17

202

16

195

16

196

15

189

18

226

Zelfstandige HAT wooneenheid

16

16

26

25

23

23

29

28

25

27

Kamerpanden (zelfst/onzelfst)

28

16

21

12

14

10

18

15

8

7

12,6

903

10,5

748

9,8

696

9,6

679

10,9

782

0

0

14

8

17

10

10

6

22

13

45

45

15

52

10

35

15

53

10

37

Subtotaal woningen Aanleunwoningen Kamerpanden (zie hierboven) Garages/parkeerplaatsen/bedrijfsruimten Woonwagens/standplaatsen

0

0

2

1

5

3

2

1

0

0

Wo/zo-complex

0

0

0

0

0

0

1

2

0

1

11,9

948

10,2

809

9,4

744

9,4

741

10,4

833

Gehele bezit 1

In 2010 gesplitst naar etagewoning met of zonder lift, hat en kamerpanden

2

In 2010 ondergebracht bij etagewoning zonder lift

Tabel 5 Ontwikkeling aantal verhuringen Totaal nieuwe verhuringen

2014

2013

2012

2011

2010

897

827

661

721

764

840

782

620

686

731

40

44

38

35

50

0

1

3

0

1

399

405

286

311

418

86

44

42

47

35

Gespecificeerd naar type: info uit Viewpoint · woningen · garages / bedrijfsruimten · woonwagens / standplaatsen info uit WIZ · reguliere verhuringen 1 bijzonder verhuringen: info uit WIZ · herstructurering naar Tiwos bezit

21

20

20

19

16

89

82

35

56

65

· contingenten

21

29

18

30

33

· doorschuiving / doorstroming

51

22

11

20

41

· nieuwbouw

42

81

23

0

65

· 5% regeling

2

· bemiddeling volgens wachtlijst 3

· omklappen huurovereenkomst

4

7

6

13

7

27

11

8

12

7

· woningruil

12

13

12

13

8

· terugkeer na herstructurering

14

5

1

2

0

· urgentie

2

14

14

12

16

· WVG

2

0

3

2

0

· verhuur rechtspersoon / maatschappelijke instelling

4

9

6

0

2

· helptijdgarantie

2

0

0

0

0

· statushouder

56

1

Aantal verhuringen van het Tiwos bezit en de beheerpanden excl, garages, parkeerplaatsen, bedrijfsruimten, woonwagens, standplaatsen en woon-zorgcomplexen en woningen met bestemming sloop.

2

Regeling is bedoeld om systeem fouten en of schrijnende situaties die tussen wal en schip vallen te verantwoorden. Percentage daadwerkelijke verhuringen binnen deze regeling wordt berekend over het totaal aantal verhuurde woningen.

3

Aantal verhuringen zonder tussenkomst van WiZ in complexen met coöptatierecht of VHE met een huurprijs >€664,66 en parkeerplaatsen.

Jaarverslag Tiwos

’14

Tabel 6 Verhuur woongelegenheden 2014

2013

2012

2011

2010

853

827

661

721

764

229

254

312

318

367

· aan ouderen (>65)

72

48

29

42

34

Totaal aantal door Tiwos toegewezen woningen

1

· aan doelgroep artikel 13 BBSH

1

· aan jongeren (18-23)

58

98

98

123

104

· aan statushouders

27

11

8

12

7

· aan rechtspersoon / maatschappelijke instelling

10

10

9

17

50

· aan herstructureringskandidaten

86

44

42

47

35

Tussen de doelgroepen zijn overlappingen mogelijk. Hierdoor is het niet mogelijk een totaal telling te maken.

Tabel 7 Nieuwe verhuringen naar leeftijd en inkomen1 Eenpersoonshuishoudens

Leeftijd

Inkomen

< 65

≥ 65

Huur

Totaal

≤ € 389,05

> € 389,05 ≤ € 556,82

> € 556,82 ≤ € 699,48

> € 699,48

Laag

56

95

129

3

283

Hoog

12

18

49

14

93

Laag

1

8

25

0

34

Hoog

0

3

5

0

8

69

124

208

17

418

Totaal

Tweepersoonshuishoudens

Leeftijd

Inkomen

< 65

Totaal

≤ € 389,05

> € 389,05 ≤ € 556,82

> € 556,82 ≤ € 699,48

> € 699,48

8

30

93

0

Hoog

4

4

32

31

71

Laag

0

4

20

0

24

Hoog

0

0

5

0

5

12

38

150

31

231

Laag

≥ 65

Huur

Totaal

131

Meerpersoonshuishoudens

Leeftijd

<65

≥ 65

Totaal 1

Inkomen

Huur

Totaal

≤ € 389,05

> € 389,05 ≤ €596,75

> € 596,75 ≤ € 699,48

> € 699,48

Laag

2

28

76

2

108

Hoog

3

7

13

10

33

Laag

0

0

1

0

1

Hoog

0

0

0

0

0

5

35

90

12

142

Niet meegeteld zijn: bijzondere verhuringen (stichting/instelling/bedrijf), bruikleenovereenkomsten, woonwagens/standplaatsen en garages/standplaatsen. Wel meegeteld zijn: tijdelijke overeenkomsten en (on) zelfstandige kamers

57

Thuis in de buurt Tabel 8 Huuropbrengst en leegstand 2014 absoluut

Huuropbrengst woningen

€ 44.067.000

absoluut

leegstands-%

€ 40.995.000

Verhuurleegstand sociale huur

€ 83.000

0,20%

€ 82.000

0,20%

Technische leegstand sociale huur

€ 151.000

0,37%

€ 158.000

0,39%

Leegstand geliberaliseerd

€ 70.000

0,17%

€ 112.000

0,27%

Leegstand woningen

€ 304.000

0,74%

€ 352.000

0,86%

Huuropbrengst niet woningen

€ 997.000

Leegstand niet woningen

€ 108.000

Huuropbrengst totaal Leegstand totaal

58

leegstands-%

2013

€ 975.000 10,83%

€ 45.064.000 € 412.000

€ 69.000

7,08%

€ 41.970.000 0,91%

€ 421.000

1,00%

Jaarverslag Tiwos

’14

2. Leefbaarheid Tabel 9 Behandelde bemiddelingsverzoeken naar aard van het verzoek 2014

2013

2012

2011

2010

Burenruzie

285

301

172

163

153

Geluidsoverlast

397

375

276

285

317

Illegale bewoning

80

99

77

109

77

Niet bewonen pand

54

44

30

35

40

204

145

205

244

208

Hennepmeldingen

37

45

54

94

65

Dealadres

23

32

Harddrugs

25

7

Psychiatrische problemen

19

17

11

18

2

Psychische problemen

41

52

75

46

23

1.885

1.843

1.467

1.152

1.638

3.050

2.960

2.367

2.146

2.523

2014

2013

2012

2011

2010

1,28%

1,31%

1,25%

1,19%

1,21%

€591.000

€565.000

€506.000

€472.000

€472.000

€ 372000 € 72000

€ 357.000 € 64.000

€ 353.000 € 66.000

€ 315.000 € 51.000

€ 325.000 € 30.000

48

41

27

41

27

Vervuiling/vernieling

Diversen (o.a. diefstal, psychiatrische problemen en huiselijk geweld)

Totaal

Tabel 10 Huurincasso Totale huurachterstand in % van bruto-huur Absolute huurachterstand (excl. voorstand) van zittende huurders Hiervan: · Deurwaarder · Betalingsregeling Aantal ontruimingen

59

Thuis in de buurt

3. Vastgoed Tabel 11

Nieuwbouw huurwoningen 2014 (in haalbaarheidsfase en verder)

Nieuwbouw huurwoningen 2014

Type

< 1e aftop

< 2e aftop

geliber.

Totaal

(in haalbaarheidsfase en verder)

Huur

Huur

Huur

Huur

< € 549

€ 549 - € 599

€ 599 - € 699

> € 699

Opgeleverd in 2014 95

95

9

16

app

54

54

Rosmolen

egw

54

54

Berkengaarde

egw

29

29

Jeruzalem: Twentestraat Noord

egw

18

6

24

Piushaven: Ijzergieterij

egw

6

Vogeltjesbuurt

egw

Vogeltjesbuurt

app

Jeruzalem: Houbenstaete

7

In voorbereiding

Totaal nieuwbouw huur

31

6

247

278

Tabel 12 Nieuwbouw/renovatie woonzorgeenheden (in haalbaarheidsfase en verder) Nieuwbouw/renovatie Woonzorg eenheden

Aantal

(in haalbaarheidsfase en verder) Traverse: Reitse Hoevenstraat

134

Totaal woonzorg

134

Tabel 13 Nieuwbouw koopwoningen Nieuwbouw koopwoningen 2014

Type

(in haalbaarheidsfase en verder)

Sociaal

Goedkoop

Middelduur

<€178.500

€178.500 €205.000

€205.000 €289.000

Totaal

Opgeleverd in 2014 Hoge Hoek CPO

egw

12

Hoge hoek Koopgarant

egw

17

12 6

23

20

20

In uitvoering 2014 in uitvoering vanaf 2014 Rosmolen

*

60

egw

Marktwaarde van de woningen liggen hoger, maar dit zijn de koopgarantprijzen.

Jaarverslag Tiwos

’14

Tabel 14 Nieuwbouw bedrijfsruimtes bij Woonzorg eenheden Nieuwbouw bedrijfsruimtes (vastgestelde projectplannen)

Aantal

In voorbereiding 2014 Traverse Reitse Hoevenstraat en Gasthuisring

-

Tabel 15 Groot onderhoud Groot onderhoud in het kader van herstructurering

Type

Aantal

egw

10

10

Houtmanstraat

egw

12

Zorgvlied (al opgeleverde woningen)

egw

35


egw

1

St Anna

egw

18


egw

17

Hugo de Grootstraat

dupl

10

Zorgvlied

egw

205

298

(in haalbaarheidsfase en verder) In voorbereiding 2014 Veliusstraat / Valentijnstraat

Subtotaal

Groot onderhoud regulier Opgeleverd in 2014

In voorbereiding 2014/ in uitvoering vanaf 2014

Subtotaal Totaal aantal vhe's groot onderhoud

308

Tabel 16 Reparatieverzoeken Reparatieverzoeken

Kosten Begroting Verschil

Resultaat 2014

Resultaat voorgaand jaar

Totale kosten 2014

€ 3.141.432

€ 32.960

€ 3.174.392

€ 3.549.000 € 407.568

€ 3.549.000 -€ 32.960

€ 374.608

Tabel 17 Onderhoud t.b.v. reparatieverzoeken per woning Reparatie- verzoeken Aantal reparatieverzoeken

2014

2013

2012

2011

2010

€ 3.174.000

€ 2.966.000

€ 4.077.000

€ 2.476.000

€ 2.225.000

9.275

9.609

9.969

8.399

9.749

Gemiddelde kosten per verzoek

€ 342

€ 310

€ 409

€ 295

€ 228

Aantal vhe’s in eigendom

7.942

7.931

7.898

7.909

8.045

Kosten per vhe

€ 400

€ 374

€ 516

€ 313

€ 277

61

Thuis in de buurt Tabel 18 Mutatieonderhoud Mutatieonderhoud

2014

Kosten

€3.072.464

Begroting

€2.823.750

Verschil

-€248.250

Tabel 19 Mutatiekosten per mutatie Mutatieonderhoud

2014

203

2012

2011

2010

Mutatiekosten

€3.072.000

€4.040.000

€2.766.000

€2.572.000

€2.221.000

Aantal mutatie

561

556

424

469

498

€5.477

€7.266

€6.524

€5.484

€4.460

Kosten per mutatie

Tabel 20 Contractonderhoud Bedrag Kosten

€758.000

Begroting

€805.000

Verschil

€47.000

Tabel 21 Planmatig onderhoud Bedrag Kosten

€3.524.000

Begroting

€3.516.000

Verschil

- €8.000

* De nieuwe lift in complex Zonnehof (+95K), herstel betonschade aan balkons in Fatima (+45K) en maatregelen t.b.v. de warmtewet (+95K) waren niet begroot. Daartegenover staat dat het keimwerk dat begroot was voor Jeruzalem slechts gedeeltelijk nodig was (-145K) en is het schilderwerk van 2 complexen (Trompstraat en Reinier Claezenstraat) doorgeschoven is naar 2015 (-77K).

62

Jaarverslag Tiwos

’14

4. Organisatie Tabel 22 Ziekteverzuim 2014

2013

2012

2011

2010

4,07

3,83

4,8

5,89

2,53

2,4

2,5

2,05

1,99

2,29

5

3

6

6

1

2014

2013

2012

2011

2010

€ 7.408.000

€ 7.669.000

€ 7.904.000

€ 8.018.000

€ 8.168.000

Aantal vhe's*

7.942

7.931

7.898

7.909

8.045

Per vhe

€ 933

€ 967

€ 1.001

€ 1.014

€ 1.015

2014

2013

2012

2011

2010

88,1

90,2

94,1

94,7

92,8

1

3

-

-

2

89,1

93,2

94,1

94,7

94,8

96

98

103

102

102

· fulltime (%)

58,80%

59,2

60,2

62

61

· parttime(%)

42,20%

40,8

39,8

38

39

· mannen

55

55

56

57

54

· vrouwen

41

43

47

45

48

5

2

8

12

4

% excl. zwangerschapsverlof % excl. zwangerschapsverlof en excl. landlangdurig zieke medewerkers Langdurig zieke medewerkers

Tabel 23 Ontwikkeling organisatiekosten Totaal Organisatiekosten

*

Exclusief vhe in beheer, garages factor 1 vhe.

Tabel 24 Personeelsmutaties Formatieplaatsen ingevuld Formatieplaatsen vacant per 31-12 Formatieplaatsen totaal Medewerkers waarvan:

waarvan

In dienst Uit dienst

7

7

7

12

8

Waarvan (vroeg)pensioen

5

0

0

2

2

Tabel 25 Formatie in relatie tot vhe en kosten per fte 2014

2013

2012

2011

2010

88

86

83

82

83

Loonsom per fte

€ 72.000

€ 69.000

€ 68.300

€ 67.500

€ 65.000

Personeel derden

€ 70.000

€ 101.000

€ 217.000

€ 364.000

€ 313.000

Aantal vhe per fte*

*

Inclusief vhe in beheer, garages factor 0,2 vhe.

63

Thuis in de buurt

64

Jaarverslag Tiwos

’14

’14

Ja arreken in g

65

Jaarverslag Tiwos

’14

Jaarrekening 2014

Ondertekening van de jaarrekening Tilburg, 18 mei 2015

M. Wilke

G.C.J. van Gerwen

M. de Bruyn

P.P.M. de Roij

P.C.A. de Regt

F. Schilder







67

Thuis in de buurt

68

Jaarverslag Tiwos

’14

inhoudsopgave jaarrekening 2014 Jaarrekening

> Geconsolideerde jaarrekening > 1

Geconsolideerde balans per 31 december 2014

70

> 3

Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2014 (indirecte methode)

73

> 2 > 4

Geconsolideerde winst-en-verliesrekening over 2014 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening

72

74

Algemene toelichting

Activiteiten Regelgeving

Grondslagen voor consolidatie

Verbonden partijen Financiële instrumenten Kasstroomoverzicht

Grondslagen voor de waardering van activa en passiva

Verwerking verplichtingen

Materiële vaste activa

Vastgoedbeleggingen

Financiële vaste activa

Voorraad koopwoningen Onderhanden projecten Vorderingen Liquide middelen Eigen vermogen Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden

Overige activa en passiva

Grondslagen voor bepaling van het resultaat

Algemeen Opbrengstverantwoording Bedrijfsopbrengsten Bedrijfslasten

Financiele baten en lasten

Resultaat deelnemingen Belastingen

> 5

> 6

Belangrijke inschattingen ten aanzien van waardering en resultaatbepaling

Toelichting op de geconsolideerde balans

Toelichting op de geconsolideerde winst-en-verliesrekening

> Enkelvoudige jaarrekening > 7

> 8

Enkelvoudige balans per 31 december 2014

Toelichting op de enkelvoudige balans

102

> 11

Toelichting op de enkelvoudige winst-en-verliesrekening

> Overige gegevens

>

>

98

100

Enkelvoudige grondslagen van waardering en bepaling van het resultaat

91

Enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2014

> 9

> 10

84

Voorstel resultaatbestemming

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

101

105

108

109

69

Thuis in de buurt

Geconsolideerde jaarrekening 1

Geconsolideerde balans per 31 december 2014 (na voorgestelde resultaatbestemming) (x € 1.000)

ACTIVA

31-12-2014

31-12-2013

Vaste activa

1 Materiële vaste activa Sociaal vastgoed in exploitatie Sociaal vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie

385.693

381.196

701

1.428

3.028

3.252 389.422

385.876

2 Vastgoedbeleggingen Commercieel vastgoed in exploitatie Commercieel vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden

32.459

26.080

0

0

24.098

17.702 56.557

43.782

3 Financiële vaste activa Deelnemingen Overige

1.593

1.591

90

149 1.683

1.740

326

970

1.140

1.522

Vlottende activa

4 Voorraad koopwoningen 5 Onderhanden projecten 6 Vorderingen Huurdebiteuren

446

135

33

Overige vorderingen

927

26

Overlopende activa

434

7 Liquide middelen

70

564

Gemeenten

554 2.060

1.058

0

1.562

451.187

436.510

Jaarverslag Tiwos

PASSIVA

8 Groepsvermogen

’14

31-12-2014

31-12-2013

96.476

117.520

9 Voorzieningen Voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw Voorziening negatieve MVA in exploitatie Overige voorzieningen

7.339

10.505

899

1.211

4

4 8.242

11.720

10 Langlopende schulden Leningen gemeenten Leningen kredietinstellingen

5.912

12.972

269.176

255.146

Marktwaarde extendible leningen

16.875

0

Verplichtingen uit hoofde van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden

24.361

18.006

3

3

Waarborgsommen

316.328

286.127

11 Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen

14.736

10.369

Schulden aan gemeenten

5.798

176

Schulden aan leveranciers

2.648

3.252

601

650

-5

3

Belastingen en premies sociale verzekeringen Te betalen pensioenen Overige schulden Overlopende passiva

3

3

6.358

6.691 30.140

21.143

451.187

436.510

71

Thuis in de buurt

2

Geconsolideerde winst-en-verliesrekening over 2014 (x € 1.000) 2014

2013

44.652

41.549

1.059

1.013

Bedrijfsopbrengsten 1) Huuropbrengsten 2) Opbrengst servicecontracten 3) Overheidsbijdragen

0

0

4) Nettoverkoopresultaat vastgoedportefeuille

-8

652

5) Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten

1.923

2.043

47.625

45.256

Bedrijfslasten 6) Afschrijvingen materiele vaste activa en vastgoedportefeuille 7) Overige waardeveranderingen 8) Erfpacht Lonen en salarissen

12.959

12.169

9.801

-8.263

1

1

4.705

4.648

Sociale lasten

755

703

Pensioenlasten

901

896

11.023

11.341

9) Lasten onderhoud 10) Overige bedrijfslasten Som der bedrijfslasten Bedrijfsresultaat 11) Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille 12) Niet-gerealiseerde waardeveranderingen VOV

10.898

8.011

51.042

29.505

-3.417

15.751

5.370

-2.573

142

-956

Financiële baten en lasten 13) Waardeveranderingen van financiele vaste activa, van effecten en van verplichtingen 14) Rentebaten en soortgelijke opbrengsten 15) Rentelasten en soortgelijke kosten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen 16) Resultaat deelnemingen 17) Belastingen

853

317

560

-21.832

-10.636

-19.523

2.999

-35

-262

0

0

-19.558

2.737

Buitengewone lasten

0

0

Belastingen buitengewoon resultaat

0

0

Buitengewoon resultaat na belastingen

-19.558

2.737

Resultaat na belasting

-19.558

2.737

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening na belastingen

72

-102

Jaarverslag Tiwos

3

’14

Geconsolideerd kasstroomoverzicht (indirecte methode) (x € 1.000) 2014

2013

Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat

-3.417

15.751

21.993

2.717

Aanpassingen voor: Afschrijvingen/waardeverminderingen Vrijval/dotatie egalisatierekeningen Vrijval/dotatie voorzieningen

0

0

-3.166

-6.470

Veranderingen in werkkapitaal: Voorraden Vorderingen Kortlopende schulden (excl. Bankkrediet)

15.410 1.026 -1.002

546

-993

3.278

Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen interest Betaalde interest Ontvangen vennootschapsbelasting

11.998 -324

-969

3.499

14.441

15.498

309

547

-11.084

-10.717

0

Kasstroom uit operationele activiteiten

0 -10.776

-10.170

3.665

5.329

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa Desinvesteringen materiële vaste activa Investeringen in financiële vaste activa Kasstroom uit investeringsactiviteiten

-30.769

-23.851

1.159

867

57

143 -29.553

-22.841

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie rekening-courant kredietinstellingen

4.667

-9.847

Ontvangsten uit langlopende schulden (nieuwe leningen)

25.212

38.000

-11.806

-12.186

6.253

3.108

Kasstroom uit financieringsactiviteiten

24.327

19.075

Toename/afname geldmiddelen

-1.562

1.562

Aflossing langlopende schulden Mutatie verplichtingen uit hoofde van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden

73

Thuis in de buurt

4

Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening

wordt als waardeverandering in de winst-en-verliesrekening meegenomen. In de jaarrekening 2014 hebben we deze wijze

Algemene toelichting Activiteiten

van verantwoorden voor het eerst toegepast. Op de balans hebben we de extendible leningen onder de langlopende schulden opgenomen bij de financiële instru-

Stichting Tiwos, statutair gevestigd te Tilburg, stationstraat

menten voor een bedrag van € 16.875K. De waarde van het

24, is uitsluitend werkzaam in het belang van de volkshuis-

extendible leningen bij aangaan van de leningcontracten

vesting in de gemeenten Tilburg en Gilze en Rijen.

bedroeg € 1.113K, dit bedrag is gecorrigeerd op de waardering

Regelgeving

van de lening. De resterende waarde van de extendible leningen bedraagt € 15.762K waarvan € 10.766K als last is

De geconsolideerde jaarrekening van Tiwos is opgesteld

verantwoord in de winst en verliesrekening en € 4.986K als

volgens de bepalingen van het Besluit beheer sociale-huur-

stelselwijziging rechtstreeks in het beginvermogen. Op grond

sector (Bbsh). In dit besluit wordt voorgeschreven Titel 9 Boek

van de in RJ 290 opgenomen overgangsbepalingen zijn de

2 BW toe te passen, behoudens enkele uitzonderingen van

vergelijkende cijfers 2013 niet aangepast.

specifieke aard. Tevens is deze geconsolideerde jaarrekening opgesteld volgens de door de Raad voor de Jaarverslaggeving

Schattingswijziging

uitgegeven Richtlijn 645 Toegelaten Instellingen

Bij de toelichting op het groepsvermogen hebben wij

Volkshuisvesting. Deze richtlijn is in 2011 herzien. Tiwos past

aanvullende informatie opgenomen. Wij hebben het nog te

deze herziene Richtlijn vanaf 2011 toe. De waardering van

realiseren groepsvermogen berekend zowel op basis van het

activa en passiva en de bepaling van het resultaat vinden

verschil tussen de actuele waarde en de historische kostprijs

plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij de desbetref-

minus afschrijvingen. Deze systematiek hanteerden wij ook

fende grondslag voor de specifieke balanspost anders wordt

al in de jaarrekening 2013. Wij hebben toegevoegd het nog te

vermeld, worden de activa en passiva gewaardeerd volgens

realiseren groepsvermogen zijnde het verschil tussen de

het kostprijsmodel.

actuele waarde en de oorspronkelijke kostprijs.

Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze

Grondslagen voor consolidatie

betrekking hebben. Winsten worden slechts opgenomen voor

In de consolidatie worden opgenomen de financiële gege-

zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtingen en

vens van Stichting Tiwos en haar groepsmaatschappijen. Dit

mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde

betreft alle maatschappijen waarmee zij een organisatori-

van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor

sche en economische eenheid vormt. Integraal in de consoli-

het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.

datie worden opgenomen deelnemingen waarin beslissende

Toelichtingen op posten in de balans, winst-en-verliesreke-

zeggenschap op het beleid kan worden uitgeoefend. In het

ning en kasstroomoverzicht worden in de jaarrekening

algemeen betreft het deelnemingen waarin het belang meer

genummerd.

dan 50% bedraagt. De waarderingsgrondslagen van Stichting

Stelselwijziging

Tiwos worden zoveel mogelijk toegepast. Daar waar van de gegevens in totaliteit geen belangrijke invloed uitgaat op de

Vanaf het verslagjaar 2014 is de nieuwe Richtlijn 290

geconsolideerde winst- en verliesrekening is van correctie

Financiële instrumenten (RJ 290) van toepassing. Deze

van de grondslagen afgezien.

richtlijn is voor ons van belang omdat er een passage is opgenomen over de extendible leningen. Extendible leningen

Deelnemingen met een negatieve nettovermogenswaarde

zijn derivaten die besloten zijn in een ander basiscontract. In

worden op nihil gewaardeerd. Wanneer Tiwos geheel of ten

onze situatie is hiervan sprake bij vier leningcontracten,

dele instaat voor schulden van de desbetreffende deelne-

waarbij de geldgevers op de contractuele momenten de

ming, respectievelijk de feitelijke verplichting heeft de

mogelijkheid hebben om de lening tegen een reeds vastge-

deelneming (voor haar aandeel) tot betaling van haar

steld percentage te verlengen.

schulden in staat te stellen, wordt een voorziening gevormd. Bij het bepalen van de omvang van deze voorziening wordt

74

Volgens RJ 290 dienen deze derivaten te worden gewaar-

rekening gehouden met reeds op vorderingen op de deelne-

deerd tegen marktwaarde en afzonderlijk op de balans te

ming in mindering gebrachte voorzieningen voor oninbaar-

worden verantwoord. De jaarlijkse mutatie in de waarde

heid. Nieuwe groepsmaatschappijen worden in aanmerking

Jaarverslag Tiwos

’14

genomen vanaf het tijdstip waarop invloed van betekenis op

Financiële derivaten waarbij de onderliggende waarde niet

het zakelijke en het financiële beleid is verworven.

beursgenoteerd is worden tegen kostprijs opgenomen. Indien

Afgestoten groepsmaatschappijen worden verwerkt tot het

per balansdatum de reële waarde lager is dan de kostprijs

tijdstip van beëindiging van deze invloed.

dan wel negatief is, wordt het derivaat ten laste van de winst- en verliesrekening afgewaardeerd naar de lagere reële

De in de consolidatie begrepen rechtspersonen en vennoot-

waarde, tenzij kostprijs hedge-accounting wordt toegepast.

schappen zijn:

Bij de bepaling van de lagere reële waarde wordt rekening

˘˘

Tiwos Holding B.V. te Tilburg (100 %);

gehouden met het effect van de lopende rente.

˘˘

Tiwos Projecten B.V. te Tilburg (100%);

Tiwos past hedge accounting toe op basis van generieke

˘˘

Tiwos Triborgh Bouwontwikkeling B.V. te Tilburg (100%);

documentatie. Het effectieve deel van financiële derivaten

˘˘

Tirentius B.V. te Tilburg (100%).

die zijn toegewezen voor kostprijs hedge-accounting, wordt tegen kostprijs gewaardeerd en het ineffectieve deel wordt

Voorts heeft Tiwos via Tiwos Triborgh Bouwontwikkeling B.V.

tegen reële waarde gewaardeerd. De waardeveranderingen

een 12,5% belangen in VOF Triborgh Piushaven, Udenhout &

van de reële waarde van het ineffectieve deel worden direct

Koolhoven te Tilburg en een 14,29% belang in GPT B.V. en in

in de winst- en verliesrekening verwerkt.

Triborgh Vastgoed B.V.. VOF Triborgh Piushaven, Udenhout & Koolhoven heeft op haar beurt weer een belang in Triborgh

Kasstroomoverzicht

Koolhoven B.V. te Tilburg (12,5%) en GEM Koolhoven Beheer

Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte

B.V. te Tilburg (5,2%). Deze verbindingen worden niet in de

methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht

consolidatie betrokken omdat er geen beleidsbepalende

bestaan uit liquide middelen. Winstbelastingen, interest en

invloed kan worden uitgeoefend.

ontvangen dividenden worden opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Betaalde dividenden

Resultaten op intercompany-transacties tussen in de

worden opgenomen onder de kasstroom uit financieringsac-

consolidatie opgenomen groepsmaatschappijen worden

tiviteiten. De verkrijgingsprijs van verworven groepsmaat-

volledig uit zowel de balanswaardering als het groepsresul-

schappijen wordt opgenomen onder de kasstroom uit

taat geëlimineerd voorzover deze resultaten nog niet door

investeringsactiviteiten, voor zover betaling in geldmiddelen

een overdracht van het verkregen actief of passief aan derden

heeft plaatsgevonden. Hierbij worden geldmiddelen

buiten de groep zijn gerealiseerd.

aanwezig in deze groepsmaatschappijen afgetrokken van de

Verbonden partijen Met de meeste van haar deelnemingen heeft Tiwos naast haar aandelenbelang ook een zakelijke relatie, waarbij producten (veelal onroerende zaken bestemd voor de verhuur) en/of diensten van de betreffende deelnemingen

aankoopprijs.

Grondslagen voor de waardering van activa en passiva

worden afgenomen. Deze transacties zijn steeds gebaseerd

Verwerking verplichtingen

op gebruikelijke contractuele afspraken waarbij marktcon-

In de jaarrekening worden naast juridisch afdwingbare

forme condities zijn overeengekomen.

verplichtingen tevens feitelijke verplichtingen verwerkt die

Financiële instrumenten

kunnen worden gekwalificeerd als “intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd”. Hiervan is sprake wanneer

Onder financiële instrumenten worden zowel primaire

uitingen namens de corporatie zijn gedaan richting huurders,

financiële instrumenten, zoals vorderingen en schulden, als

gemeenten en overige stakeholders aangaande verplichtin-

financiële derivaten verstaan.

gen inzake toekomstige herstructureringen en toekomstige

In de toelichting op de verscheiden posten van de balans

nieuwbouwprojecten. Een feitelijke verplichting is gekoppeld

wordt de reële waarde van het betreffende instrument

aan het besluitvormingsproces van de corporatie rondom

toegelicht als deze afwijkt van de boekwaarde. Indien het

projectontwikkeling en herstructurering.

financiële instrument niet in de balans is opgenomen, wordt de informatie over de reële waarde gegeven in de toelichting

1

op de ‘Niet uit de balans blijkende verplichtingen’.

Sociaal vastgoed in exploitatie

Materiële vaste activa

Voor de grondslagen van primaire financiële instrumenten

Sociaal vastgoed omvat woningen in exploitatie met een

wordt verwezen naar de behandeling per balanspost.

huurprijs onder de huurtoeslaggrens, het maatschappelijk

75

Thuis in de buurt

vastgoed en het overige sociale vastgoed. De huurtoeslag-

˘˘

grens is een algemeen huurprijsniveau dat jaarlijks per 1 juli

Jaarlijkse huurderving van 0,6% bij woningen en garages en 2,5% bij bedrijfsruimtes en woon-zorg.

door de minister van Binnenlandse Zaken en

˘˘

Mutatiegraad van 7%.

Koninkrijksrelaties wordt vastgesteld. Ultimo 2014 bedraagt

˘˘

Huurharmonisatie naar de streefhuur van Tiwos

deze grens € 699,48 (2013: € 681,02). Maatschappelijk

voor het sociaal vastgoed met als maximale huur de

vastgoed is bedrijfsonroerendgoed dat is verhuurd aan maatschappelijke organisaties, waaronder zorg-, welzijns-,

huurtoeslaggrens. ˘˘

onderwijs- en culturele instellingen en dienstverleners en tevens is vermeld op de bijlage zoals deze is opgenomen in de

Jaarlijkse stijgingen van de variabele lasten, eerst vijf jaar met 2,0% daarna 3,0%

˘˘

Voor de genormeerde variabele lasten (OZB, verzekering

Beschikking van de Europese Commissie d.d. 15 december

en algemeen beheer) hebben we als uitgangspunt de

2009 aangaande de staatssteun voor toegelaten instellingen.

begrote kosten over 2015 genomen. Daarna worden deze

De onroerende zaken in exploitatie worden gewaardeerd

kosten jaarlijks geïndexeerd, de eerst vijf jaar van 2,0%

tegen de actuele waarde gebaseerd op bedrijfswaarde. Deze

daarna 3,0%.

wordt gevormd door de contante waarde van de kasstromen

˘˘

Afschrijvingen worden berekend per component zijnde,

uit hoofde van toekomstige exploitatieopbrengsten en

grond en casco. Op grond wordt niet afgeschreven en

toekomstige exploitatielasten over de geschatte resterende

de waarde van de grond is gebaseerd op het grondprij-

looptijd van de investering. De actuele waarde wordt

zenbeleid van de gemeente Tilburg. Op het resterende

afhankelijk gesteld van de voorgenomen bestemming van

deel wordt lineair afgescheven rekening houdend met de

complexen. De actuele waarde van onroerende zaken in

restant levensduur.

exploitatie bestemd voor de verhuur is de bedrijfswaarde. De

˘˘

Vanaf 2013 zal een heffing betaald moeten worden voor

onroerende zaken kunnen voor langere of kortere termijn

een % van de WOZ-waarde. Deze heffing is ingerekend

voor verhuur worden aangehouden.

tot einde levensduur per verhuureenheid. Dit betekent een gemiddelde heffing per sociale huurwoning van €

De kasstroomprognoses zijn gebaseerd op redelijke en

634 in 2015, van € 687 in 2016 en vanaf 2017 van € 743.

onderbouwde veronderstellingen die de beste schatting

Daarnaast is er een heffing ingerekend voor de komende

weergeven van de economische omstandigheden die van

5 jaar. Het ‘WSW-scenario’ is hiervoor aangehouden en

toepassing zullen zijn gedurende de resterende levensduur

dat houdt in: 2016 2%, 2017 en 2018 1% van de huursom.

van het actief. De kasstromen zijn gebaseerd op de in 2014

˘˘

Voor het dagelijks onderhoud, sociaal beheer en contract-

intern geformaliseerde meerjaren begroting en bestrijken

onderhoudskosten is het uitgangspunt voor het eerste

een periode van 5 jaar behoudens de verwachte kosten van

jaar de begrote kosten over 2015, daarna zijn genormeer-

groot onderhoud, erfpacht en overige contracten met een

de bedragen opgenomen die zijn gebaseerd op basis van

werkingsduur van meer dan vijf jaar. De kosten van planma-

de werkelijke lasten van de afgelopen jaren uitgesplitst

tig onderhoud worden gebaseerd op de in de meerjarenbe-

naar type woning en bouwjaar.

groting onderkende cycli per component. Voor latere jaren

˘˘

Kosten van planmatig onderhoud, conform onderhouds-

wordt uitgegaan van de verwachte gemiddelde groeivoeten

begroting voor de eerstkomende 10 jaar, daarna een

voor inflatie, huurstijging en rente alsmede genormeerde

bedrijfseconomische norm gebaseerd op de werkelijke

lastenniveaus.

lasten van de afgelopen jaren, uitgesplitst naar type woning en bouwjaar.

Bij de bedrijfswaardeberekening gelden de bij de begroting

˘˘

2015 vastgestelde uitgangspunten. Deze zijn als volgt: ˘˘

een verlenging van de levensduur hebben gehad van langer dan 50 jaar en bij nieuwbouw woon-zorgcomplexen

Huurstijging in 2015 1,0%, in 2016 1,0% en 2017 en verder

in het 20e exploitatiejaar. Het bedrag per vhe is € 15.000.

2,0%. ˘˘

˘˘

˘˘

76

Inkomensafhankelijke huurstijging van 1,5% boven infla-

Het groot onderhoud is opgenomen bij complexen die

˘˘

Voor het inrekenen van de restwaarde van grond in

tie voor het sociaal vastgoed rekeninghoudend met de

eigendom en erfpacht in de bedrijfswaarde op basis van

streefhuur.

de regelgeving in de nieuwe RJ en de best-practice is de

De maximale HT-grens wordt niet geindexeerd in de

methodiek gewijzigd. De restwaarde wordt ingerekend

jaren 2016-2018 (3 jaar)

volgens het grondprijzenbeleid van de gemeente Tilburg

Woningen (sociaal) met een huurprijs boven de streef-

met aftrek van de verplichte verhuiskostenvergoeding

huur per direct verlagen naar de streefhuur bij de

volgens het BBSH. De restwaarde wordt jaarlijks geïn-

komende huurverhoging 2015.

dexeerd en vervolgens contant gemaakt tegen 5,25%.

Jaarverslag Tiwos

˘˘

’14

Een contante waarde factor van 5,25%, het moment van

verwerkt. De hierop volgende jaarlijkse waardeveranderingen

disconteren is medionumerando .

worden als volgt in de jaarrekening verwerkt:

˘˘

Het verkopen van woningen is niet ingerekend.

˘˘

˘˘

De periode waarover contant gemaakt wordt loopt

sociaal vastgoed wordt in beginsel direct ten gunste van

parallel met de geschatte resterende levensduur van de

de herwaarderingsreserve gebracht. Uitzondering betreft

complexen/investering (variërend van 1 jaar tot 50 jaar).

het geval wanneer voor een complex in het verleden een

Een waardevermeerdering van een complex onder het

afwaardering ten laste van het resultaat is gebracht. In De verwachte opbrengstwaarde van woningen geoormerkt

die situatie worden waardevermeerderingen van ditzelfde

voor verkoop wordt gedefinieerd als de contante waarde van

complex als positief resultaat in de winst-en-verliesreke-

het bedrag dat kan worden verkregen bij vrijwillige verkoop

ning verwerkt, voor zover dit een terugname betreft van

binnen een verwachte termijn, onder aftrek van verkoopkos-

deze eerdere waardevermindering. Hierbij dient opge-

ten die niet door de koper worden gedragen. Ter bepaling van

merkt te worden dat de terugneming nooit hoger is dan

dit bedrag worden zonodig taxaties uitgevoerd door

de boekwaarde die bepaald zou zijn indien in voorgaande

onafhankelijke externe deskundigen of worden vergelijkbare

jaren geen bijzonder waardeverminderingsverlies voor het

onroerende zaken als referentie gehanteerd. Gegeven het feit

complex zou zijn verantwoord.

dat verkopen hoofdzakelijk worden verricht in het kader van

˘˘

Een waardevermindering van een complex onder het soci-

de financiering van onrendabele investeringen in nieuwbouw

aal vastgoed wordt in beginsel ten laste van het resultaat

worden verkopen voor een periode van vijf jaar in de

gebracht. Indien echter een herwaarderingsreserve voor dit

waardering betrokken. Daarmee wordt recht gedaan aan het

complex gevormd is, wordt de waardevermindering direct

voorwaardelijke karakter van de geoormerkte verkopen.

ten laste van de herwaarderingsreserve gebracht tot het bedrag dat met betrekking tot het desbetreffende complex

Uitgaven na eerste verwerking (de zogeheten na-investerin-

in de herwaarderingsreserve is opgenomen.

gen) die leiden tot een waardeverhoging van het actief, worden geactiveerd. Uitgaven die betrekking hebben op

Sociaal vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie

toekomstige herstructureringen, waarvan de feitelijke

Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie

verplichtingen dan wel de in rechte afdwingbare verplichtin-

betreft complexen in aanbouw ten behoeve van toekomstige

gen zijn aangegaan, worden in de waardering betrokken.

verhuurexploitatie. De complexen in aanbouw worden

Herstructurering onderscheidt zich van renovatie door het

gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs en toegerekende kosten

verbeteren of vergroten van de oorspronkelijke capaciteit.

van het werkapparaat uit hoofde van voorbereiding, toezicht en directievoering onder aftrek van een bijzondere waardever-

Periodiek groot onderhoud wordt volgens de componenten-

mindering. Voorts wordt rente tijdens de bouw toegerekend.

benadering geactiveerd. Hierbij worden de totale uitgaven

De geactiveerde rente wordt berekend tegen de gemiddelde

toegewezen aan de samenstellende delen. De lasten van

rentevoet over het totale vreemde vermogen. Voor onroerende

onderhoud, niet zijnde periodiek groot onderhoud, waaron-

zaken waarvoor specifieke financiering is aangetrokken, wordt

der renovatie, onderscheiden zich van activeerbare kosten

de interestvoet van deze specifieke financiering gehanteerd.

door het feit dat er geen sprake is van een waardeverhoging

Indien de bijzondere waardevermindering hoger is dan de

van het actief. De lasten van dergelijk onderhoud worden ten

waarde van de onroerende zaken in ontwikkeling, wordt de

laste gebracht van het resultaat op het moment dat deze zich

onroerende zaak op nihil gewaardeerd en wordt een voorzie-

voordoen.

ning aan de creditzijde van de balans opgenomen. Ingenomen grondposities worden onder deze post verwerkt

Afschrijvingen worden berekend over de bedrijfswaarde. De

tegen verkrijgingsprijs en bijkomende kosten.

bedrijfswaarde is gesplitst naar de componenten grond,

Rentetoerekening vindt eerst plaats nadat ontwikkelactivitei-

opstal en overige componenten. Over het aandeel van de

ten zijn gestart. Afschrijving vindt plaats na ingebruikneming

grond wordt niet afgeschreven. De afschrijvingen worden

van de complexen.

gebaseerd op de geschatte economische levensduur per component en worden berekend op basis van een vast

Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie

percentage van de verkrijgingsprijs. Er wordt afgeschreven

De onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploita-

vanaf het moment van ingebruikneming. De initiële

tie worden gewaardeerd op basis van de verkrijgingsprijs,

herwaardering van het sociaal vastgoed in exploitatie naar

verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van

actuele waarde is rechtstreeks in het eigen vermogen

toepassing met bijzondere waardeverminderingen.

77

Thuis in de buurt

De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte

waardevermindering wordt bepaald door het verschil tussen

economische levensduur en worden berekend op basis van

de realiseerbare waarde (taxatiewaarde van het object) en de

een vast percentage van de verkrijgingsprijs. Er wordt

stichtingskosten. Indien de bijzondere waardevermindering

afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming.

hoger is dan de waarde van de onroerende zaken in ontwik-

2 Vastgoedbeleggingen

keling, wordt de onroerende zaak op nihil gewaardeerd en wordt een voorziening aan de creditzijde van de balans

Commercieel vastgoed in exploitatie

opgenomen. Ingenomen grondposities worden onder deze

Het commercieel vastgoed omvat woningen in exploitatie

post verwerkt tegen verkrijgingsprijs, bijkomende kosten en

met een huurprijs boven de huurtoeslaggrens, het bedrijfs-

indien van toepassing verminderd met bijzondere waardever-

matig vastgoed (niet zijnde maatschappelijk vastgoed) en het

minderingen. Rentetoerekening vindt eerst plaats nadat

overige commercieel vastgoed. Het commercieel vastgoed in

ontwikkelactiviteiten zijn gestart.

exploitatie wordt gewaardeerd op basis van actuele waarde. De actuele waarde wordt vastgesteld aan de hand van

Onroerende zaken verkocht onder Koopgarant

courante prijzen op een actieve markt voor gelijksoortige

Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden die zijn

onroerende zaken op dezelfde locatie en in dezelfde staat.

gekwalificeerd als een financieringstransactie worden

Voor het commerciële vastgoed in exploitatie heeft Tiwos de

gewaardeerd op basis van actuele waarde. De actuele waarde

marktwaarde van het vastgoed in verhuurde staat bepaald

wordt vastgesteld aan de hand van courante prijzen op een

op basis van taxaties door een externe taxateur. Tiwos heeft

actieve markt voor gelijksoortige onroerende zaken op

een representatief deel van het commercieel vastgoed laten

dezelfde locatie en in dezelfde staat. Winsten of verliezen

taxeren en per segment (parkeerplaatsen, woningen en

ontstaan door een wijziging in de actuele waarde van

bedrijfsobjecten) een afslag berekend van de taxatiewaarde

onroerende zaken verkocht onder voorwaarden en worden

ten opzichte van de WOZ-waarde van het vastgoed. Op basis

verantwoord in de winst-en-verliesrekening over de periode

van de berekende afslag van de taxatiewaarde ten opzichte

waarin de wijziging zich voordoet, onder de categorie

van de WOZ-waarde, is de totale waarde van het commerci-

“Niet-gerealiseerde waardeveranderingen VOV”. Daarnaast

eel vastgoed bepaald.

wordt ten laste van de resultaatbestemming de herwaardering verwerkt. De herwaardering betreft het ongerealiseerde

Winsten of verliezen, ontstaan door een wijziging in de

positieve verschil tussen de actuele waarde en de historische

actuele waarde van het commercieel vastgoed, worden

kostprijs

verantwoord in de winst-en-verliesrekening over de periode waarin de wijziging zich voordoet, onder de categorie

3 Financiële vaste activa

“Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedporte-

Deelnemingen

feuille”. Daarnaast wordt ten laste van de resultaatbestem-

Deelnemingen in groepsmaatschappijen waarin invloed van

ming, hetzij ten laste van de overige reserves, de herwaarde-

betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt

ring verwerkt. De herwaardering betreft het ongerealiseerde

uitgeoefend, worden gewaardeerd op de nettovermogens-

positieve verschil tussen de actuele waarde en de historische

waarde, doch niet lager dan nihil. Deze nettovermogens-

kostprijs

waarde wordt berekend op basis van de grondslagen van Tiwos. Deelnemingen met een negatieve nettovermogens-

Commercieel vastgoed in ontwikkeling bestemd

waarde worden op nihil gewaardeerd. Wanneer Tiwos geheel

voor eigen exploitatie

of ten dele instaat voor schulden van de desbetreffende

Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie als

deelneming, respectievelijk de feitelijke verplichting heeft de

vastgoedbelegging betreft complexen in aanbouw ten

deelneming (voor haar aandeel) tot betaling van haar

behoeve van toekomstige verhuurexploitatie als commerci-

schulden in staat te stellen, wordt een voorziening gevormd.

eel vastgoed. De complexen in aanbouw worden gewaar-

Bij het bepalen van de omvang van deze voorziening wordt

deerd tegen verkrijgingsprijs en indien van toepassing

rekening gehouden met reeds op vorderingen op de deelne-

verminderd met bijzondere waardeverminderingen. De

ming in mindering gebrachte voorzieningen voor oninbaar-

verkrijgingsprijs bestaat uit materiaalkosten, toegerekende

heid. Deelnemingen waarin geen invloed van betekenis op

kosten van het werkapparaat uit hoofde van voorbereiding,

het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden

toezicht en directievoering en toegerekende rente tijdens de

gewaardeerd op verkrijgingsprijs en indien van toepassing

bouw onder aftrek van een bijzondere waardevermindering

onder aftrek van bijzondere waardeverminderingen.

uit hoofde van te dekken stichtingskosten. De bijzondere

78

Jaarverslag Tiwos

’14

4 Voorraad koopwoningen

7 Liquide middelen

De voorraad koopwoningen zijn de niet verkochte woningen

Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en depo-

van stichting Tiwos. Deze woningen worden gewaardeerd

sito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekening-

tegen kostprijs of lagere netto-opbrengstwaarde. Deze lagere

courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden

netto-opbrengstwaarde wordt bepaald door individuele

aan krediet-instellingen onder de kortlopende schulden.

beoordeling van de voorraden.

5 Onderhanden projecten

8 Groepsvermogen Woningcorporatie Tiwos past vanaf verslagjaar 2012 de

Onderhanden projecten in opdracht van derden worden

herziene Richtlijn voor de jaarverslaggeving, 645 Toegelaten

gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs, zijnde directe

Instellingen Volkshuisvesting (2011) toe. In deze herziene

materiaal- en arbeidskosten, direct toerekenbaar uitbesteed

Richtlijn is een aantal belangrijke wijzigingen opgenomen. Zo

werk en overige externe kosten inclusief een opslag voor aan

heeft Woningcorporatie Tiwos haar vastgoed in exploitatie

de productie gerelateerde indirecte vaste en variabele kosten.

geclassificeerd naar de categorieën sociaal vastgoed en

Indien voor te vervaardigen materiële vaste activa noodzake-

commercieel vastgoed, waarbij het sociaal vastgoed als

lijkerwijs een aanmerkelijke hoeveelheid tijd nodig is om

bedrijfsmiddel en het commercieel vastgoed als vastgoedbe-

deze gebruiksklaar te maken worden rentekosten opgeno-

legging wordt aangemerkt. Als waarderingsgrondslag kiest

men in de vervaardigingsprijs.

Woningcorporatie Tiwos voor de bedrijfswaarde/marktwaarde. Concreet betekent dit dat het sociale vastgoed gewaar-

Voor de projecten, waarbij de winst op de reeds verrichte

deerd wordt tegen bedrijfswaarde en het commerciële

prestaties op verantwoorde wijze kan worden bepaald, wordt

vastgoed tegen marktwaarde.

de winst aan het boekjaar toegerekend naar de mate waarin de verrichte prestaties hun aandeel hebben gehad in het

9 Voorzieningen

totaal van de voor het project te verrichten prestaties. De

Voorzieningen worden verantwoord voor in rechte of

voortgang van projecten wordt bepaald op basis van de

feitelijke verplichtingen en verliezen die op balansdatum

kostprijs van het verrichte werk in relatie tot de verwachte

bestaan waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van

kostprijs van het project als geheel. Winstname geschiedt

middelen noodzakelijk is en waarvan de hoogte redelijkerwijs

met inachtneming van de daadwerkelijke gerealiseerde

kan worden geschat, voor zover deze verplichtingen en

verkoopcontracten. Als de winst niet op verantwoorde wijze

risico’s niet reeds als waardecorrectie op de desbetreffende

kan worden bepaald wordt deze winst verantwoord in het

actiefpost zijn verantwoord. Eveneens worden voorzieningen

boekjaar waarin het project wordt opgeleverd. In geval van

gevormd voor verliezen die naar waarschijnlijkheid in de

meerjarige complexe projecten wordt niet eerder winst

toekomst zullen worden geleden, maar die voortkomen uit

verantwoord dan nadat een projectvoortgang is bereikt

risico’s die op balansdatum reeds aanwezig zijn.

waarbij een verantwoorde inschatting van de projectwinst kan worden gemaakt.

Voorzieningen worden tegen nominale waarde opgenomen en zijn overwegend langlopend van aard. Met verplichtingen

Voorzieningen voor verwachte verliezen worden genomen in

van samenwerkingscombinaties in de vorm van een vennoot-

de periode waarin komt vast te staan dat er sprake is van

schap onder firma wordt als gevolg van de hoofdelijke

verliesgevende projecten, en worden in mindering gebracht

aansprakelijkheid slechts rekening gehouden indien en voor

op de post onderhanden projecten. Verder zijn op de post

zover de financiële positie van één of meerdere partners

onderhanden projecten de gedeclareerde termijnen en

daartoe aanleiding geeft.

vooruitontvangen betalingen in mindering gebracht. Gedeclareerde termijnen die de waardering van een individu-

Voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw

eel project overtreffen worden als passiefpost onder de

Investeringen nieuwbouw zijn onrendabel als het verwachte

kortlopende schulden opgenomen.

verlies van materiële vaste activa in ontwikkeling per

6 Vorderingen

balansdatum de totale verwachte stichtingskosten van een project groter is dan de actuele waarde (bedrijfswaarde) van

Huurdebiteuren

het project. Indien en voorzover de verwachte verliezen de

Waardering geschiedt tegen nominale waarde rekening

boekwaarde van het betreffende project overtreffen wordt

houdend met een voorziening voor mogelijke oninbaarheid

voor dit meerdere een voorziening gevormd. De voorziening

gebaseerd op een statische benadering.

voor onrendabele investeringen nieuwbouw wordt per

79

Thuis in de buurt

project bepaald. Onder actuele waarde wordt in dit verband

˘˘

Alle belangrijke rechten op economische voordelen

verstaan de netto contante waarde van alle investeringsuit-

alsmede alle belangrijke risico’s met betrekking tot de

gaven minus de aan deze investering toe te rekenen

goederen zijn overgedragen aan de koper;

ontvangsten.

˘˘

is niet zodanig dat de corporatie feitelijk kan beschik-

10 Langlopende schulden

ken over die goederen en daarmee kan besluiten over de aanwending van die goederen;

Langlopende schulden worden gewaardeerd tegen de nominale waarde, zijnde het ontvangen bedrag rekening

˘˘

houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten. De extendible leningen zijn gewaardeerd door bij

Het bedrag van de opbrengst kan op betrouwbare wijze worden bepaald;

˘˘

aanvang de reële waarde te bepalen. De vervolgwaardering

Het is waarschijnlijk dat de economische voordelen met betrekking tot de transactie de corporatie zullen

van deze leningen geschiedt op basis van de geamortiseerde kostprijs. Tiwos heeft in het kader van de verkoop van

De voortgezette betrokkenheid bij de verkochte goederen

toevloeien; ˘˘

De reeds gemaakte kosten en de kosten die (mogelijk)

woningen onder voorwaarden een terugkoopverplichting die

nog moeten worden gemaakt met betrekking tot de

afhankelijk is van de waardeontwikkeling van de woningen.

transactie kunnen op betrouwbare wijze worden bepaald.

De terugkoopverplichting wordt jaarlijks gewaardeerd. Indien de verwachting bestaat dat de terugkoop binnen één jaar zal

Opbrengsten met betrekking tot het verlenen van diensten

plaatsvinden, is de verplichting onder de kortlopende

worden verwerkt naar rato van de verrichte prestaties. Het

schulden verantwoord.

resultaat kan betrouwbaar worden geschat indien aan alle

11 Kortlopende schulden

volgende voorwaarden is voldaan: Het bedrag van de opbrengst kan op betrouwbare wijze

De aflossingsverplichting voor het komend jaar van de

worden bepaald;

langlopende schulden is opgenomen onder de kortlopende

˘˘

schulden.

Het waarschijnlijk is dat de economische voordelen met betrekking tot de transactie de corporatie zullen toevloeien;

˘˘

Overige activa en passiva Voor zover in het bovenstaande niet anders is aangegeven

De mate waarin de dienstverlening op de balansdatum is verricht op betrouwbare wijze kan worden bepaald;

˘˘

De reeds gemaakte kosten en de kosten die (mogelijk)

worden activa en passiva gewaardeerd op nominale waarde.

nog moeten worden gemaakt om de dienstverlening te

Hierbij wordt op vorderingen, indien dit noodzakelijk is, een

voltooien kunnen op betrouwbare wijze worden bepaald.

voorziening wegens mogelijke oninbaarheid in mindering gebracht.

Opbrengsten met betrekking tot onderhanden projecten in opdracht van derden bestaan uit de contractueel overeenge-

Grondslagen voor bepaling van het resultaat Algemeen Het resultaat wordt bepaald als verschil tussen de opbrengst-

komen tegenprestaties, meer- en minderwerk en claims en vergoedingen voor zover het waarschijnlijk is dat die opbrengsten zullen worden gerealiseerd en betrouwbaar kunnen worden vastgesteld.

waarde van de geleverde prestaties en de kosten over het

Bedrijfsopbrengsten

jaar. De resultaten op transacties worden verantwoord in het

1 Huuropbrengsten

jaar waarin zij zijn gerealiseerd; verliezen reeds zodra zij

De jaarlijkse huurverhoging is van overheidswege gebonden

voorzienbaar zijn.

aan een maximum. Voor het verslagjaar 2014 bedroeg dit

Opbrengstverantwoording

maximumpercentage 6,5% en gemiddeld is 3,51% gerealiseerd in 2014.

Opbrengsten voortvloeiend uit de verkoop van zelfvervaardigde of van derden verkregen goederen worden in het

2 Opbrengst servicecontracten

verslagjaar verwerkt indien aan alle volgende voorwaarden

Vergoedingen betreffen overeengekomen bijdragen van

wordt voldaan:

huurders en worden aangemerkt als zijnde gerealiseerd in het jaar van levering van de goederen en diensten. De

80

Jaarverslag Tiwos

’14

bijdragen zijn voor de dekking van de te maken en gemaakte

bouw en herstructurering. Tevens worden hieronder de

servicekosten. Verrekening op basis van daadwerkelijke

leefbaarheidsinvesteringen opgenomen.

bestedingen vindt jaarlijks plaats. Gemaakte servicekosten worden verantwoord onder de lasten.

8 Erfpacht Erfpacht wordt jaarlijks door de gemeente in rekening

3

Overheidsbijdragen

gebracht voor het gebruik van de grond onder de verhuur-

Voor zover de overheidsbijdragen nog niet zijn ontvangen is

eenheden. De eenmalig afgekochte meerjarige erfpachtcon-

de bijdrage berekend op grond van de regelingen, waarbij

tracten maken deel uit van de vervaardigingsprijs van het

rekening is gehouden met voorcalculatorische huurverhogin-

sociaal vastgoed in exploitatie en/of het commercieel

gen en lastenstijgingen.

vastgoed in exploitatie.

4 Nettoverkoopresultaat vastgoedportefeuille

Lonen, salarissen en sociale lasten

De post verkopen onroerende zaken betreft het saldo van de

Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de

behaalde verkoopopbrengst minus de gemaakte direct

arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winst-en-verliesrekening

toerekenbare verkoopkosten (bestaand bezit) danwel de

voorzover ze verschuldigd zijn aan werknemers.

vervaardigingsprijs (Projecten voor derden). Winsten worden verantwoord op het moment van levering (passeren

Pensioenen

transportakte). Eventuele verliezen op nieuwbouw kooppro-

Tiwos heeft een toegezegd-pensioenregeling bij het

jecten worden verantwoord zodra deze voorzienbaar zijn.

bedrijfstakpensioenfonds. Hierbij is een pensioen toegezegd aan personeel op pensioengerechtigde leeftijd, afhankelijk

5 Overige bedrijfsopbrengsten

van leeftijd, salaris en dienstjaren. Deze toegezegd-pensioen-

Hieronder worden onder andere de opbrengsten van overige

regeling is verwerkt als zou sprake zijn van een toegezegde-

dienstverlening en incidentele opbrengsten verantwoord.

bijdrageregeling.

Bedrijfslasten Voor de pensioenregeling van Tiwos betaalt Tiwos op 6 Afschrijvingen materiele vaste activa

verplichte basis premies aan het pensioenfonds. Behalve de

en vastgoedportefeuille

betaling van premies heeft Tiwos geen verdere verplichtin-

De afschrijvingen op materiële vaste activa wordt gebaseerd

gen uit hoofde van deze pensioenregeling. Tiwos heeft

op basis van de verkrijgings- of vervaardigingsprijs.

ingeval van een tekort bij het fonds geen verplichting tot het

Afschrijvingen vinden plaats volgens de lineaire methode op

voldoen van aanvullende bijdragen anders dan toekomstige

basis van de geschatte economische levensduur. Afschrijving

premies. De premies worden verantwoord als personeelskos-

van het actief vindt plaats tot de restwaarde is bereikt.

ten als deze verschuldigd zijn. Vooruitbetaalde premies worden opgenomen als overlopende activa indien deze tot

De afschrijvingen op sociaal vastgoed in exploitatie worden

een terugstorting leiden of tot een vermindering van

gebaseerd op de bedrijfswaarde. Binnen de afschrijving op

toekomstige betalingen.

het sociaal vastgoed in exploitatie worden componenten

De dekkingsgraad van het betrokken bedrijfstakpensioen-

onderkend met een verschillende levensduur. Naast de grond

fonds bedraagt ultimo 2014 volgens opgave van het fonds

(geen afschrijving) en de opstal worden installaties en

114%.

inventaris onderkend. Van een afzonderlijke component is sprake indien deze component meer dan 10 procent uitmaakt

9 Lasten onderhoud

van de waarde van het actief en/of indien de afschrijvingslast

Onder deze post worden de kosten ten behoeve van het

(als gevolg van een afwijkende levensduur van de component

klachten- en reparatieonderhoud, planmatig onderhoud en

ten opzichte van de opstal) meer dan 10% afwijkt van de

sociaal beheer verantwoord. De verantwoording vindt plaats

situatie dat geen component zou zijn onderkend.

als de daadwerkelijke werkzaamheden in het verslagjaar hebben plaatsgevonden. In de winst-en verliesrekening zijn

7 Overige waardeveranderingen materiële vaste activa

de doorbelaste kosten van de eigen dienst aan onderhoud

De overige waardeverminderingen worden gevormd door de

opgenomen als opbrengst bij de overige bedrijfsopbrengsten.

waardevermindering die is ontstaan door gedurende het

De lasten van onderhoud onderscheiden zich van activeer-

verslagjaar nieuw aangegane juridische en feitelijke

bare kosten door het feit dat er geen sprake is van een

verplichtingen met betrekking tot investeringen in nieuw-

waardeverhoging van het actief.

81

Thuis in de buurt

10 Overige bedrijfslasten

Belastingen

De overige bedrijfslasten worden toegerekend aan het

De belasting over het resultaat wordt berekend over het

verslagjaar waarop zij betrekking hebben.

resultaat voor belastingen in de winst-en-verliesrekening, rekening houdend met beschikbare fiscaal compensabele

11 Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedporte-

verliezen uit voorgaande boekjaren (voor zover niet opgeno-

feuille

men in de latente belastingvorderingen) en vrijgestelde

Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuil-

winstbestanddelen en na bijtelling van niet-aftrekbare

le betreffen winsten of mogelijke verliezen, die ontstaan door

kosten. Tevens wordt rekening gehouden met wijzigingen die

een wijziging in de waarde van de vastgoedbeleggingen in

optreden in de latente belastingvorderingen en latente

het verslagjaar.

belastingschulden uit hoofde van wijzigingen in het te hanteren belastingtarief.

12 Niet-gerealiseerde waardeveranderingen VOV Winsten of verliezen ontstaan door een wijziging in de

Sinds 1 januari 2008 vallen de woningcorporaties integraal

actuele waarde van onroerende zaken verkocht onder

onder de vigerende belastingwetgeving. Eind 2008 is er

voorwaarden worden verantwoord in de winst-en-verliesre-

overeenstemming bereikt tussen Aedes en de belastingdienst

kening over de periode waarin de wijziging zich voordoet.

betreffende de Vaststellingsovereenkomst 2 (VSO 2). De VSO

Financiele baten en lasten

1 is eenzijdig in 2008 door de belastingdienst opgezegd. Tiwos heeft op basis van de uitgangspunten van VSO 1 en

Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt,

VSO 2 de fiscale positie ultimo 2014 en het fiscale resultaat

rekening houdend met de effectieve rentevoet van de

2014 bepaald. Omdat jurisprudentie inzake de uitwerking van

betreffende activa en passiva. Bij de verwerking van de

VSO 1 en VSO 2 voor woningcorporaties nog ontbreekt, kan de

rentelasten wordt rekening gehouden met de verantwoorde

werkelijk te betalen of te verrekenen belasting afwijken van

transactiekosten op de ontvangen leningen.

de in de jaarrekening opgenomen schatting.

Rentelasten worden geactiveerd voor kwalificerende activa gedurende de periode van vervaardiging van een actief,

Belangrijke inschattingen ten aanzien van waardering

indien het een aanmerkelijke hoeveelheid tijd vergt om het

en resultaatbepaling

actief gebruiksklaar of verkoopklaar te maken. De te

De jaarrekening wordt overeenkomstig BW2 Titel 9 opge-

activeren rente wordt berekend op basis van de verschul-

steld. Het management dient daartoe bepaalde veronderstel-

digde rente over specifiek voor de vervaardiging opgenomen

lingen en schattingen te maken die van invloed zijn op de

leningen en van de gewogen rentevoet van leningen die niet

waardering van activa en verplichtingen, op de resultaatbe-

specifiek aan de vervaardiging van het actief zijn toe te

paling en de rapportage van voorwaardelijke activa en

rekenen, in verhouding tot de uitgaven en periode van

verplichtingen. De volgende waarderingsgrondslagen zijn

vervaardiging. De opgenomen waardeverandering van de

naar de mening van het management het meest kritisch voor

financiële instrumenten hebben betrekking op de extendible

het weergeven van de financiële positie en vereisen een

leningen.

subjectieve of complexe beoordeling van het management:

Waardeveranderingen van de terugkoopverplichting verkoop onder voorwaarden van woningen worden verantwoord in de

˘˘

Materiële vaste activa, sociaal vastgoed in exploitatie

˘˘

Timing en verwerking van onrendabele investeringen nieuwbouw en herstructurering

winst-en-verliesrekening over de periode waarin de waardeverandering zich voordoet.

Resultaat deelnemingen

De waardering van sociaal vastgoed is afhankelijk van de voorgenomen bestemming van complexen. De uitgangspun-

Als resultaat van deelnemingen waarin invloed van betekenis

ten zijn deels afhankelijk van de interne beleidsvoornemens

wordt uitgeoefend op het zakelijke en financiële beleid,

van Tiwos. Deze beleidsvoornemens komen ondermeer tot

wordt opgenomen het aan de woningcorporatie toekomende

uitdrukking in het strategisch voorraadbeheer waarbij eigen

aandeel in het resultaat van deze deelnemingen.

keuzes worden gemaakt ten aanzien van verhuur of verkoop,

Bij deelnemingen waarin geen invloed van betekenis op het

levensduur, kwaliteits- en huurniveaus. Voor zover mogelijk

zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, wordt het

hanteert Tiwos binnen de sector gangbare uitgangspunten.

dividend als resultaat aangemerkt. Verwerking hiervan vindt plaats onder de financiële baten en lasten

82

Materiële vaste activa, sociaal vastgoed in exploitatie

Jaarverslag Tiwos

’14

Timing en verwerking van onrendabele investeringen nieuwbouw en herstructurering In de jaarrekening worden naast juridisch afdwingbare verplichtingen tevens feitelijke verplichtingen verwerkt die kunnen worden gekwalificeerd als “intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd”. Hiervan is sprake wanneer uitingen namens de corporatie zijn gedaan richting huurders, gemeenten en overige stakeholders aangaande verplichtingen inzake toekomstige herstructureringen en toekomstige nieuwbouwprojecten. Een feitelijke verplichting is gekoppeld aan het besluitvormingsproces van de corporatie rondom projectontwikkeling en herstructurering. Van een feitelijke verplichting is sprake indien de formalisering van de definitief ontwerp fase heeft plaatsgevonden. De aannames gedaan bij de financiële impact van bovengenoemde feitelijke verplichtingen kunnen afwijken bij daadwerkelijke realisatie van de projecten. Planvorming kan ondermeer wijzigingen in de tijd ondergaan door bewegingen in het prijsniveau van leveranciers, wettelijke procedures en aanpassingen in de voorgenomen bouwproductie.

83

Thuis in de buurt

5

Toelichting op de geconsolideerde balans (x € 1.000)

1 Materiële vaste activa

De mutaties in de materiële vaste activa zijn in het navolgende schema samengevat: Sociaal vastgoed in exploitatie



Verkrijgingsprijzen

431.489

4.917

8.146

444.552

Herwaarderingen

123.906

0

0

123.906

Totaal

01 jan. 2014

Cumulatieve waardeverminderingen

-58.647

-3.489

0

-62.136

Cumulatieve afschrijvingen

-116.762

0

-4.895

-121.657

Boekwaarden per 1 januari 2014

379.985

1.428

3.252

384.666

Mutaties 2014 Investeringen Desinvesteringen Herwaardering sociaal vastgoed

0

27.618

64

27.681

-240

-914

-157

-1.311

3.499

0

0

3.499

Herclassificatie bezit (mutaties Daeb/niet-Daeb)

-1.009

0

0

-1.009

Afschrijvingen

-12.673

0

-286

-12.959

Waardeveranderingen

-4.554

-8.413

0

-12.967

Waardeveranderingen opleveringen

-10.249

11.016

155

922

Overboekingen

30.034

-30.034

0

0

4.808

-727

-224

3.857

Verkrijgingsprijzen

461.283

1.587

8.053

470.923

Herwaarderingen

126.397

0

0

126.397

Totaal mutaties 31 dec. 2014

Cumulatieve waardeverminderingen Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarden Voorziening negatieve MVA in exploitatie

-73.450

-886

0

-74.336

-129.435

0

-5.026

-134.461

384.794

701

3.028

388.524

899

0

0

899

385.693

701

3.028

389.423

In de post materiële vaste activa ten dienste van de exploitatie zijn geen posten die worden gefinancierd door middel van financial lease. Om het inzicht in de werkelijke kosten van de projecten te vergroten, is in 2014 een rentebedrag van € 0,277 mln (2013: € 0,420 mln) opgenomen in de balanspost onroerende zaken in ontwikkeling voor de financiering van de investeringsprojecten.

2 Vastgoedbeleggingen

De mutaties in de vastgoedbeleggingen zijn in het navolgende schema samengevat: Commercieel vastgoed in exploitatie


Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden

Totaal

47.616

375

20.340

68.331

01 jan. 2014 Verkrijgingsprijzen Herwaarderingen Cumulatieve waardeverminderingen Afschrijvingen Boekwaarden per 1 januari 2014

84

0

-19

-2.637

-2.656

-15.519

-356

0

-15.875

-6.017

0

0

-6.017

26.080

0

17.702

43.782

Jaarverslag Tiwos

’14

Mutaties 2014 Investeringen

0

0

6.253

6.253

Desinvesteringen

0

0

0

0

Niet gerealiseerde waardeveranderingen

5.370

0

142

5.512


1.009

0

0

1.009

Afschrijvingen

0

0

0

0

Waardeverminderingen

0

0

0

0

Terugneming van waardeverminderingen

0

0

0

0

Overboekingen

0

0

0

0

6.379

0

6.395

12.774

47.616

375

26.593

74.584

0

-19

-2.495

-2.514


-9.140

-356

0

-9.496

Afschrijvingen

-6.017

0

0

-6.017

32.459

0

24.098

56.557

Totaal mutaties 31 dec. 2014 Verkrijgingsprijzen Herwaarderingen

Boekwaarden

De bedrijfswaarde van het commercieel vastgoed in exploitatie berekend op basis van de uitgangspunten van het sociaal vastgoed in exploitatie bedraagt per 31-122014 € 35,4 mln (31-12-2013 € 35,7 mln ). De herclassificatie betreft 32 verhuureenheden vanuit commercieel vastgoed naar sociaal vastgoed en 28 verhuureenheden vanuit sociaal vastgoed naar commercieel vastgoed.


De mutaties in de financiële vaste activa zijn in het navolgende schema samengevat: Deelnemingen

Overige

Totaal

1.591

149

1.740

01 jan. 2014 Boekwaarden Mutaties 2014 Mutatie inzake vorming van voorziening op de vorderingen

0

0

0

Correcties voorgaande jaren

0

0

0

Toevoegingen

0

0

0

Afschrijvingen/aflossingen

0

-59

-59


0

0

0

Herwaardering deelneming

0

0

0

Resultaat deelnemingen

1

0

1

Dividend deelnemingen

0

0

0

Mutatie inzake vorming van voorziening op de vorderingen

0

0

0

1

-59

-57

1.593

90

1.683

Aandeel

Resultaat boekjaar

Totaal 31-12-2014

Totaal mutaties 31 dec. 2014 Boekwaarden De deelneming betreft:

Resultaat deelneming VOF Triborgh Piushaven, Udenhout & Koolhoven

12,5%

7

1.295

Resultaat deelneming Triborgh Vastgoed B.V.

12,5%

0

4

Resultaat deelneming GPT B.V.

14,3%

1

271

Resultaat deelneming Triborgh Koolhoven B.V.

12,5%

-6

18

5%

0

5

Resultaat deelneming GEM Koolhoven Beheer B.V.

85

Thuis in de buurt

4 Voorraad koopwoningen Niet verkochte woningen

5 Onderhanden projecten Bestede kosten projecten (verkoop) in ontwikkeling Af : reeds gefactureerde termijnen Af : voorziening voor verliezen Totaal projecten in ontwikkeling

31-12-2014

31-12-2013

326

970

31-12-2014

31-12-2013

1.522

3.322

-382

-767

1.140

2.555

0

-1.033

1.140

1.522

In het bedrag bestede kosten projecten (verkoop) in ontwikkeling is een bedrag van € 0,029 mln (2013: € 0,024 mln) opgenomen als rentelast voor de financiering van de verkoopprojecten.

6 Vorderingen

31-12-2014

31-12-2013

Huurdebiteuren

1.328

1.084

Af : voorziening wegens oninbaarheid

-764

-638

564

446

134

32

Huurdebiteuren

Totaal huurdebiteuren Gemeenten Te ontvangen investeringsbijdragen Te ontvangen bijdragen minder validen Totaal Gemeenten

1

1

135

33

1.044

26

-117

0

0

0

927

26

31-12-2013

31-12-2012

Overige vorderingen Overige debiteuren Af : voorziening wegens oninbaarheid Deposito Totaal overige vorderingen Overlopende activa Nog te ontvangen interest

1

9

Nog te verzenden facturen

442

467

Overige

-9

77

434

554

31-12-2014

31-12-2013

Kas/bank/giro

0

1.534

Bedrijfsspaarrekeningen en deposito's

0

28

0

1.562

Totaal overlopende activa

7 Liquide middelen Direct opvraagbaar:

8 Groepsvermogen

Het eigen vermogen wordt in de toelichting op de enkelvoudige balans nader toegelicht.

86

Jaarverslag Tiwos

9 Voorzieningen 01 jan. 2014

’14

31-12-2014

31-12-2013

10.505

16.294

Mutaties 2014 Dotatie

5.658

1.815

Vrijval

-8.825

-7.604

31 dec. 2014

7.339

10.505

Specificatie voorziening per nieuwbouwproject Traverse

1.681

1.815

0

2.898

Rosmolen

3.025

0

Berkengaarde (Berkel-Enschot)

1.473

0

0

5.792

Houbenstaete

Vogeltjesbuurt Twentestraat-Noord (Jeruzalem)

1.160

0

7.339

10.505

31-12-2014

31-12-2013

Voorziening negatieve MVA in exploitatie 01 jan. 2014

1.211

3.089

Mutaties

-312

-1.878

31 dec. 2014

899

1.211

De voorziening wordt gevormd voor sociaal vastgoed met een negatieve bedrijfswaarde. De waarde mutatie in 2014 is € 312K negatief. Onderhoudsfonds derden

Overige voorzieningen 01 jan. 2014

4

Mutaties 2014 Toevoeging rente

0

Overige toevoegingen

0

Onttrekkingen

0

Overige mutaties

0

Mutaties

0

31 dec. 2014

4

10 Langlopende schulden Leningen gemeenten Leningen kredietinstellingen Waarborgsommen Totaal

31-12-2014 looptijd korter dan vijf jaar

31-12-2014 looptijd langer dan vijf jaar

31-12-2014 totaal

31-12-2014 rente-voet

5.327

6.383

11.710

3,68%

29.386

250.971

280.358

3,84% 4,00%

0

3

3

34.714

257.357

292.071

31-12-2013 totaal Leningen gemeenten Leningen kredietinstellingen Waarborgsommen Totaal

31-12-2013 rente-voet

13.148

3,87%

265.514

3,97%

3

4,00%

278.665

Aflossingsverplichtingen binnen 12 maanden na de afloop van het jaar zijn opgenomen onder de kortlopende schulden. De aflossingsverplichting voor 2015 bedraagt € 15,867 mln. De rentabiliteitswaarde (contante waarde van de uit hoofde van bestaande leningscontracten rente- en aflossingsverplichtingen) bedraagt € 260 mln (2013: € 256 mln).

87

Thuis in de buurt

Leningen gemeenten en kredietinstellingen De mutaties in 2014 van de langlopende schulden kunnen als volgt worden toegelicht:

Stand per 1 januari 2014 Bij: nieuwe leningen

leningen gemeenten

leningen kredietinstellingen

Totaal

12.972

255.146

268.118

0

25.212

25.212

-7.059

-10.069

-17.128

Af: eerste waardering extendible leningen (stelselwijziging)

0

-1.113

-1.113

Af: nog niet verwerkte betalingen

0

0

0

5.912

269.176

275.089

Af: aflossingen

Stand per 31 december 2014 Hieronder zijn begrepen leningen met een gemiddelde rente van 3,83% (2013: 3,96%). De vervalkalender en de renterisico’s zijn in de treasuryparagraaf van het jaarverslag opgenomen.

Marktwaarde extendible leningen De marktwaarde van de extendible leningen zijn in het navolgende schema samengevat: Extendible leningen Stand per 1 januari 2014 Bij: Mutatie extendible leningen (stelselwijziging) Stand per 1 januari na stelselwijziging Af: waardering 2014 Stand per 31 december 2014

0 4.986 4.986 11.889 16.875

Tiwos heeft vier extendible leningen, met een totale nominale waarde van € 45 miljoen. Bij de betreffende extendible leningen heeft de geldgever in een overeengekomen rentetijdvak periode het recht om te kiezen voor een vast of variabel rentepercentage. Tiwos heeft in feite dit “recht” verkocht aan de geldgever, maar heeft wel de mogelijkheid om de lening te beeindigen als de geldgever voor een variabele rente kiest. Het recht om te kiezen tussen een vaste of variabele rente wordt “receiver swaption” genoemd en deze receiver swaption heeft een marktwaarde. Algemeen Tiwos beschikt wel over leningcontracten waar nog renteconversies gedurende de looptijd van het contract plaatsvinden. De belangrijkste financiële risico’s waaraan de groep onderhevig is zijn het marktrisico, valutarisico, het renterisico, het kredietrisico en het liquiditeitsrisico. Het financiële beleid van Tiwos is erop gericht om op de korte termijn de effecten van koers- en renteschommelingen op het resultaat te beperken en om op lange termijn de marktwisselkoersen en marktrentes te volgen. Tiwos maakt naast de extendible leningen geen gebruik van financiële derivaten om de financiële risico’s die verbonden zijn aan bedrijfsactiviteiten te beheersen. Marktrisico Tiwos beheerst het marktrisico door stratificatie aan te brengen in de portefeuille en limieten te stellen. Valutarisico Tiwos voert alleen transacties in euro’s (€) uit en loopt geen valutarisico. Renterisico Tiwos loopt renterisico over de rentedragende vorderingen (met name onder financiële vaste activa) en rentedragende langlopende en kortlopende schulden. Voor vorderingen en schulden met variabele renteafspraken loopt de woningcorporatie risico ten aanzien van toekomstige kasstromen. Met betrekking tot vastrentende vorderingen en schulden loopt Tiwos risico’s over de marktwaarde. Kredietrisico Het gaat hierbij om het risico dat financiële instellingen niet aan hun contractuele verplichtingen kunnen voldoen. Door het spreiden van transacties over verschillende financiële instellingen wordt getracht dit risico te beperken. Verder dienen de financiële instellingen te voldoen aan kredietwaardigheidseisen (rating). Dit is opgenomen in het treasurystatuut. De hoogte van het kredietrisico is afhankelijk van de grootte van het bedrag aan te ontvangen rente op de derivaten en de marktwaarde van de derivaten. Liquiditeitsrisico Het gaat hierbij om het risico dat over onvoldoende middelen wordt beschikt om aan de directe verplichtingen te kunnen voldoen. Dit geldt voor alle verplichtingen van Tiwos en haar tegenpartijen, ongeacht of dit nu crediteuren of financiële instellingen zijn. Tiwos heeft op verschillende manieren gewaarborgd dat zij altijd aan haar verplichtingen kan voldoen.

88

Jaarverslag Tiwos

’14

Verplichtingen uit hoofde van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden 01 jan. 2014

31-12-2014

31-12-2013

18.006

13.046

Terugkoopverplichting ontstaan bij overdracht Vermeerdering/vermindering Boekwaarde per 1 januari

0

0

18.006

13.046

Mutaties in boekjaar: Oplevering nieuwbouw koopgarantwoningen

6.018

2.905

Verkopen woningen "verkocht onder voorwaarden" (uit voorraad)

370

707

Terugkopen woningen "verkocht onder voorwaarden" (in voorraad)

-135

-504

Waardemutaties

102

-853

6.355

2.255

Saldo mutaties 31 dec. 2014 Terugkoopverplichting ontstaan bij overdracht Vermeerdering/vermindering Boekwaarde per 31 december

0

0

24.361

18.006

31-12-2014

31-12-2013

Waarborgsommen Het verloop van de waarborgsommen is als volgt: 01 jan. 2014 Ontvangen waarborgsommen

3

6

Rente waarborgsommen

0

0

3

6

0

0

Mutaties Toegevoegde waarborgsommen Correctie voorgaande jaren

0

0

Uitbetaalde rente

0

0

Uitbetaalde waarborgsommen

0

-3

0

-3

31 dec. 2014 Ontvangen waarborgsommen

3

3

Rente waarborgsommen

0

0

3

3

31-12-2014

31-12-2013

14.736

10.369

11 Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan gemeenten

5.798

176


2.648

3.252

601

650

-5

3

Belastingen en premies sociale verzekeringen Te betalen pensioenen Overige schulden Overlopende passiva

3

3

6.358

6.691

30.140

21.143

89

Thuis in de buurt

Overlopende passiva: Nadere specificatie van deze post: Niet vervallen rente geldleningen

3.773

3.801

Nog te ontv facturen reparatieverzoeken en mutatieonderhoud

954

1.185

Nog te ontv facturen PO, sociaal beheer en contractonderhoud

48

73

446

376

Nog te ontv facturen investeringsprojecten

0

0

Vooruitontvangen huur

Vooruitontvangen huursubsidie/-toeslag

812

804

Saldo te verrekenen servicekosten/nto facturen servicekosten

-89

70

Overige te ontvangen facturen/te betalen kosten

413

383

6.358

6.691

Niet in de geconsolideerde balans opgenomen rechten en verplichtingen Erfpachtverplichtingen De erfpacht die is gevestigd bij de de privatisering van de gemeentelijke woningdienst is eeuwigdurend en is afgekocht. Investeringsverplichtingen Er zijn niet in de balans opgenomen verplichtingen voor nieuwbouw en aankoop van woningen tot een bedrag van € 5,1 mln. Borgstelling De per 31 december 2014 verstrekte borgstellingen (bankgaranties) aan ING voor projectontwikkeling VOF Triborgh Piushaven, Udenhout en Koolhoven bedraagt € 1,1 mln. Tiwos Triborgh Buurtontwikkeling BV is hoofdzakelijk aansprakelijk voor de schulden van VOF Triborgh Piushaven, Udenhout en Koolhoven. WSW-volmacht In 2014 heeft Tiwos een volmacht verstrekt aan het WSW. Het WSW heeft hiermee het recht van hypotheek te vestigen op (een deel van) het Daeb-bezit. Aansprakelijkheidsverplichtingen Deze zijn opgenomen in het overzicht van de verbindingen die Tiwos in het verslagjaar 2014 heeft. Obligoverplichting jegens WSW Door de obligoverplichting staan deelnemers onderling garant voor elkaar. Deze verplichting ( circa € 11,2 mln) is voorwaardelijk: zolang de borgstellingsreserve van het WSW voldoende is om eventuele betalingsverplichtingen van WSW-deelnemers over te nemen, wordt geen beroep gedaan op deze obligoverplichting. Onderlinge aansprakelijkheid belastingschulden De Stichting Tiwos en de 100% deelnemingen zijn een fiscale eenheid waardoor een gezamenlijk aansprakelijkheid volgt voor eventuele belastingschulden ten aanzien van de VPB en de BTW. Verplichtingen persoonsgebonden loopbaanbudget In de CAO Woondiensten is een persoonsgebonden loopbaanbudget per medewerker afgesproken. Elke medewerker heeft recht, afhankelijk van indiensttreding, op een budget ten behoeve van zijn loopbaanontwikkeling. Ultimo 2014 bedraagt het budget € 292K (31-12-2013 € 275K) Kredietfaciliteit Tiwos heeft een Kredietfaciliteit bij de Rabobank van maximaal € 8,0 mln, er zijn geen zekerheden overeengekomen voor deze kredietfaciliteit.

90

Jaarverslag Tiwos

6

’14

Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening

1 Huuropbrengsten Woningen en woongebouwen Onroerende zaken niet zijnde woningen Af : huurderving wegens leegstand

De geografische onderverdeling van de nettohuuropbrengsten kan als volgt worden weergegeven: Gemeente Tilburg Gemeente Gilze en Rijen

2014

2013

44.067

40.995

997

975

45.064

41.970

-412

-421

44.652

41.549

2014

2013

44.465

41.369

187

180

44.652

41.549

2014

2013

Overige goederen, leveringen en diensten

1.111

1.050

Af : vergoedingsderving wegens leegstand

52-

38-

1.059

1.013

2014

2013

0

0

0

0

2014

2013

420

1.402

2 Opbrengst servicecontracten

3 Overheidsbijdragen Vrijval egalisatierekening rijksbijdragen Totaal overheidsbijdragen

4 Nettoverkoopresultaat vastgoedportefeuille Verkoopprijs bestaand bezit Af : Verkoopkosten

-99

-336

-240

-720

81

346

-26

-54

Koopsom VON projecten nieuwbouw

1.347

2.661

Mutatie verkoopverliezen

1.033

184

-2.444

-2.486

-64

360

-8

652

Af : Boekwaarde (=bedrijfswaarde) Verkoopresultaat bestaand bezit Verkoopkosten VOV

Af : Kostprijs verkopen nieuwbouw Verkoop nieuwbouw Totaal verkoopopbrengst

91

Thuis in de buurt


2014

2013

Aan onderhoud doorberekende uren vaklieden

189

197

Vergoeding voor kosten afdeling Woonbeheer

19

19

Doorberekende kosten servicekosten

50

45

878

822

Doorberekende uren investeringsprojecten Doorbelaste beheerkosten aan derden Diversen Totaal overige bedrijfsopbrengsten

39

120

747

840

1.923

2.043

In de vergoeding van derden doorbelaste beheerskosten is o.a. opgenomen de vergoeding voor het beheer van verhuureenheden voor Laurentius Wonen Breda en de gemeente Tilburg, de vergoeding voor het beheer en administratie van de deelnemingen.

6 Afschrijvingen materiele vaste activa en vastgoedportefeuille

2014

2013

12.673

11.854

286

315

0

0

12.959

12.169

2014

2013

Berkengaarde (Berkel-Enschot)

1.852

0

Rosmolen

3.182

0

Pietersbuurt Oost

0

-116

Pietersbuurt Noord

0

-73

Traverse

0

1.815

Afschrijving op vastgoedportefeuille Afschrijving onroerende zaken ten dienste van de exploitatie Afschrijvingen overige goederen met bewoners afgerekend (opgenomen als servicekosten) Afschrijvingen op (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille

7 Overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa Nieuwbouw

Hoge Hoek in Berkel-Enschot

0

356

1.376

0

De Stam

0

-81

De Werf

0

6

-1.208

-1.417

-722

-675

Twentestraat-Noord (Jeruzalem)

Vogeltjesbuurt Houbenstaete (Jeruzalem) Sloopprojecten Rosmolen

20

33

Vogeltjesbuurt

639

296

Jeruzalem

107

279

1

0

Terugkeervergoeding i.m.v. sloop Aankoop 1 woning Leliestraat

0

85

1 woning Veestraat (was: koopwoning)

0

39

1 woning Triborgh de Werf Totaal waardeveranderingen huurprojecten

0

16

5.247

563

Bestaand bezit Waardeveranderingen sociaal vastgoed in exploitatie

92

4.554

-8.827

Totaal waardeveranderingen bestaand bezit

4.554

-8.827

Totaal waardeveranderingen (im)materiële vaste activa

9.801

-8.263

Jaarverslag Tiwos

8 Erfpacht Jaarlijks bedrag eeuwigdurende erfpacht Totaal erfpacht

’14

2014

2013

1

1

1

1

De erfpacht die is gevestigd op de gronden bij de privatisering van de gemeentelijke woningdienst in 1988 is eeuwigdurend en is afgekocht en geactiveerd. De gronden na de verzelfstandiging zijn in eigendom verkregen en zijn geactiveerd.

9 Lasten onderhoud

2014

2013

Planmatig onderhoud inclusief politiekeurmerk Veilig Wonen

3.524

3.056

Mutatie-onderhoud

3.072

4.040

Mutatie-onderhoud energetische maatregelen Reparatieverzoeken Verrijkt Wonen

0

61

3.174

2.966

23

26

Sociaal Beheer collectief

471

475

Contract onderhoud

758

717

11.023

11.341

2014

2013

Overige personeelskosten

505

559

Huisvestingskosten

243

258

Bestuurskosten

15

13

Kosten inventaris

8

7

Totaal

10 Overige bedrijfslasten Beheerskosten

Vervoerskosten

38

44

Automatiseringskosten

351

553

Overige algemene organisatiekosten* Subtotaal beheerskosten

777

886

1.937

2.320

1.795

1.757

Heffingen Belastingen Verzekeringen Subtotaal heffingen

163

175

1.958

1.932

In de post “overige algemene organisatiekosten” zijn de accountantskosten opgenomen. De totaal van de ten laste van het resultaat van het boekjaar gebrachte honoraria voor werkzaamheden van de externe accountant en de accountantsorganisatie bedragen € 76K . 2014

2013

Controle van de jaarrekening

58

68

Andere controle opdrachten

0

0

Fiscale adviesdiensten

18

30

Andere niet-controle diensten

0

0

76

98

Dit bedrag is als volgt onder te verdelen;

93

Thuis in de buurt

2014

2013

0

-77

4.950

1.767

Overige bedrijfslasten Exploitatie beheer voor derden Heffing bijzondere projectsteun wijkenaanpak Beëindigen oude exploitaties

0

0

Oninbare en niet doorbelaste onderhoudskosten

11

19

358

462

Dotatie dubieuze debiteuren Bemiddelingskosten verhuur dure huurwoningen Beheer door derden Incassokosten Kosten projectontwikkeling Kosten juridisch bijstand

12

14

101

115

50

53

306

123

76

49

1.059

1.013

-10

89

Energieverbruik tijdens leegstandsperiode

65

70

Diverse bedrijfslasten

26

63

7.004

3.760

10.898

8.011

11 Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille

2014

2013

Totaal niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille

5.370

-2.573

12 Niet-gerealiseerde waardeveranderingen VOV

2014

2013

142

-956

2014

2013

-102

853

Servicekosten Servicekosten niet in rekening gebracht

Subtotaal overige bedrijfslasten Totaal overige bedrijfslasten

Totaal niet-gerealiseerde waardeveranderingen VOV

13 Waardeveranderingen van financiele vaste activa, van effecten en van verplichtingen Waardeveranderingen terugkoopverplichtingen VOV Te vorderen BWS subsidie

0

0

Overige financiele vaste activa

0

0

Totaal opbrengsten financiële vaste activa

-102

853

14 Rentebaten en soortgelijke opbrengsten

2014

2013

277

420

0

83

29

24

· Overige rentebaten

11

32

· Rente op liquide middelen

0

0

317

560

Geactiveerde rente materiële vaste activa: · Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling · Onroerende en roerende zaken in exploitatie Rente op voorraden: · onderhanden projecten Rente op vorderingen

Totaal rentebaten

94

Jaarverslag Tiwos

15 Rentelasten en soortgelijke kosten

’14

2014

2013

· Leningen overheid en kredietinstellingen

10.937

10.528

· Waardeverandering extendible leningen

10.776

0

0

0

Rente langlopende schulden:

· Waarborgsommen Rente kortlopende schulden: · Kredietinstellingen

21

33

99

55

0

20

21.832

10.636

2014

2013

Resultaat deelneming VOF Triborgh Piushaven, Udenhout & Koolhoven

7

8

Resultaat deelneming Triborgh Vastgoed B.V.

0

0

Resultaat deelneming GPT BV

1

-3

Resultaat deelneming Triborgh Koolhoven B.V.

-6

-34

Resultaat deelneming GEM Koolhoven Beheer B.V.

0

-1

-36

-234

-35

-262

2014

2013

Betaalde vennootschapsbelasting

0

0

Terug ontvangen vennootschapsbelasting

0

0

0

0

· Disagio en afsluitprovisie · Overig Totaal rentelasten

16 Resultaat deelnemingen

Resultaat deelneming Stadsontwikkelingsmaatschappij Tilburg B.V. Totaal resultaat deelnemingen

17 Belastingen De belastingen kunnen als volgt worden gespecificeerd:

Over 2014 is geen VpB verschuldigd. De voorwaartse verliezen in Stichting Tiwos en haar dochtermaatschappijen zijn circa € 49,1 mln tot en met 2013.

95

Thuis in de buurt

Overige informatie Werknemers Gedurende het jaar 2014 had de corporatie gemiddeld 96 werknemers (88,1 fte) in dienst (2013: 98 werknemers (90,2 fte)). 2014 Directeur / bestuurder

2013

1,0

1,0

Afdeling Klant & Service

28,1

29,3

Afdeling Stad & Buurt

16,4

16,4

Afdeling Vastgoed

14,7

14,6

Afdeling Beleid & communicatie

4,5

4,5

Afdeling Financien & Informatie

15,0

16,0

Afdeling Personeel & Organisatie Totaal aantal fte (gemiddeld)

8,5

8,4

88,1

90,2

WNT-verantwoording Per 1 januari 2013 is de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) ingegaan. Deze verantwoording is opgesteld op basis van de volgende op Tiwos van toepassing zijnde regelgeving: het WNT-maximum voor de woningcorporaties, klasse F Het bezoldigingsmaximum in 2014 voor Tiwos is € 148.800. Het weergegeven toepasselijke WNT-maximum per persoon of functie is berekend naar rato van de omvang (en voor topfunctionarissen tevens de duur) van het dienstverband, waarbij voor de berekening de omvang van het dienstverband nooit groter kan zijn dan 1,0 fte. Uitzondering hierop is het WNT-maximum voor de leden van (Raad van Toezicht / Raad van Commissarissen); dit bedraagt voor de voorzitter 7,5% en voor de overige leden 5% van het bezoldigingsmaximum .

Leidinggevende topfunctionarissen (x € 1)

Functie(s) Duur dienstverband Omvang dienstverband (in fte)

2014

2013

C. Scherpenisse

C. Scherpenisse

Directeurbestuurder

Directeurbestuurder

1 jan. - 31 dec.

1 jan. - 31 dec.

1,0

1,0

Gewezen topfunctionaris?

Nee

Nee

(Fictieve) dienstbetrekking?

Nee

Nee

Zo niet, langer dan 6 maanden binnen 18 maanden werkzaam?

Nee

Nee

151.451

152.290

0

0

Bezoldiging Beloning Belastbare onkostenvergoedingen Beloningen betaalbaar op termijn Totaal bezoldiging Toepasselijk WNT-maximum Motivering indien overschrijding:

34.456

34.503

185.907

186.793

148.800

148.800

1)

2)

Op de huidige honorering van de directeur-bestuurder is de overgangsregeling WNT van toepassing. Dit betekent dat met ingang van 1 januari 2017 het verschil tussen de WNT-norm en de huidige bezoldiging in een tijdsbestek van 3 jaar zal worden afgebouwd. Bij de bepaling van de beloning van de bestuurde (€ 185.907) is geen rekning gehouden met de diverse opbrengsten (€ 16.961) die voortkomen uit, door de bestuurder, verrichte nevenfuncties. Deze opbrengsten zijn ten goede gekomen aan Tiwos. Indien deze wel worden meegenomen, zou de beloning € 168.946 bedragen.

96

Jaarverslag Tiwos

’14

Toezichthoudende topfunctionarissen 2014 (x € 1) Functie(s) Duur dienstverband

M. Wilke

P. de Regt

Voorzitter RvT

Lid

G. van Gerwen Lid

1 jan. - 31 dec.

1 jan. - 31 dec.

1 jan. - 31 dec.

Bezoldiging 11.160

7.596

9.309

Belastbare onkostenvergoedingen

Beloning

0

0

0

Beloningen betaalbaar op termijn

0

0

0

Totaal bezoldiging

11.160

7.596

9.309

Toepasselijk WNT-maximum

11.160

7.440

7.440

1)

2)

M. de Bruijn

F. Schilder

P. de Roij

Lid

Lid

Lid

1 jan. - 31 dec.

1 jan. - 31 dec.

1 jan. - 31 dec.

Motivering indien overschrijding:

Functie(s) Duur dienstverband Bezoldiging Beloning

7.440

7.440

7.908

Belastbare onkostenvergoedingen

0

0

0

Beloningen betaalbaar op termijn

0

0

0

Totaal bezoldiging

7.440

7.440

7.908

Toepasselijk WNT-maximum

7.440

7.440

7.440

Motivering indien overschrijding:

3)

Motivering indien overschrijding: 1), 2) en 3) Op de huidige honorering is de overgangsregeling WNT van toepassing. Er zijn in 2014 geen uitkeringen wegens beëindiging dienstverband uitgekeerd. Naast de hierboven vermelde topfunctionarissen zijn er geen overige functionarissen die in 2014 een bezoldiging boven het toepasselijke WNT-maximum hebben ontvangen, of waarvoor in eerdere jaren een vermelding op grond van de WOPT of de WNT heeft plaatsgevonden of had moeten plaatsvinden. Er zijn in 2014 geen ontslaguitkeringen aan overige functionarissen betaald die op grond van de WNT dienen te worden gerapporteerd.

Ondertekening van de jaarrekening Tilburg, 18 mei 2015 Directie: C. Scherpenisse

Raad van Toezicht:

M. Wilke

G.C.J. van Gerwen

P.C.A. de Regt

M. de Bruyn

P.P.M. de Roij

F. Schilder







97

Thuis in de buurt

Enkelvoudige jaarrekening 7

Enkelvoudige balans per 31 december 2014 (na voorgestelde resultaatbestemming) (x € 1.000)

ACTIVA

31-12-2014

31-12-2013

Vaste activa

1 Materiële vaste activa Sociaal vastgoed in exploitatie Sociaal vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie

385.693

381.196

701

1.428

2.697

2.914 389.091

385.538

Vastgoedbeleggingen Commercieel vastgoed in exploitatie Commercieel vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden

32.459

26.080

0

0

24.098

17.702 56.557

43.782

2 Financiële vaste activa Deelnemingen Overige

0

0

397

419 397

419

326

970

1.140

1.522

Vlottende activa

Voorraad koopwoningen Onderhanden projecten 3 Vorderingen Huurdebiteuren

527

Gemeenten

135

33

2.680

1.745

398

536

Overige vorderingen Overlopende activa

Liquide middelen

98

446

3.740

2.760

0

1.515

451.252

436.506

Jaarverslag Tiwos

PASSIVA

4 Eigen vermogen

’14

31-12-2014

31-12-2013

96.476

117.520

Voorzieningen Voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw Voorziening negatieve MVA in exploitatie Overige voorzieningen

7.339

10.505

899

1.211

4

4 8.242

11.720

Langlopende schulden Leningen gemeenten Leningen kredietinstellingen

5.912

12.972

269.176

255.146

Marktwaarde extendible leningen

16.875

0

Verplichtingen uit hoofde van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden

24.361

18.006

Waarborgsommen

3

3 316.328

286.127

5 Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen

14.805

10.369

Schulden aan gemeenten

5.798

176


2.648

3.252

601

650

Belastingen en premies sociale verzekeringen Te betalen pensioenen

-5

3

Overige schulden

0

0

Overlopende passiva

6.358

6.691 30.205

21.140

451.252

436.506

99

Thuis in de buurt

8

Enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2014 (x € 1.000) 2014

2013

44.652

41.549

1.036

990

Bedrijfsopbrengsten 1) Huuropbrengsten 2) Opbrengst servicecontracten Overheidsbijdragen

0

0

3) Nettoverkoopresultaat vastgoedportefeuille

-8

652

4) Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten

1.886

2.013

47.565

45.202

Bedrijfslasten 5) Afschrijvingen materiele vaste activa en vastgoedportefeuille

12.951

12.161

Overige waardeveranderingen

9.801

-8.263

Erfpacht Lonen en salarissen

1

1

4.705

4.648

Sociale lasten

755

703

Pensioenlasten

901

896

6) Lasten onderhoud

11.009

11.314

7) Overige bedrijfslasten

10.875

7.987

50.997

29.445

-3.432

15.757

5.370

-2.573

142

-956

8) Waardeveranderingen van financiele vaste activa, van effecten en van verplichtingen

84

1.034

Rentebaten en soortgelijke opbrengsten

317

560

-21.832

-10.636

-19.352

3.185

-206

-449

Som der bedrijfslasten Bedrijfsresultaat Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille Niet-gerealiseerde waardeveranderingen VOV Financiële baten en lasten

Rentelasten en soortgelijke kosten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen 9) Resultaat deelnemingen Belastingen

100

0

0

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening na belastingen

-19.558

2.737

Resultaat na belasting

-19.558

2.737

Jaarverslag Tiwos

9

’14

Enkelvoudige grondslagen van waardering en bepaling van het resultaat

De enkelvoudige jaarrekening is opgesteld volgens de bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Voor jaarrekeningen van woningcorporaties geldt de door de RJ uitgegeven Richtlijn 645 Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting. Voor de algemene grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening, de grondslagen voor de waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat, alsmede voor de toelichting op de onderscheiden activa en passiva en de resultaten wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening, voor zover hierna niet anders wordt vermeld.

101

Thuis in de buurt

10 Toelichting op de enkelvoudige balans (x € 1.000) In deze toelichting zijn de posten opgenomen voorzover ze afwijken van de geconsolideerde balans. Deelnemingen in groepsmaatschappijen worden gewaardeerd op nettovermogenswaarde. De grondslagen van de waardering en van de resultaatbepaling voor de jaarrekening van de stichting en de geconsolideerde jaarrekening zijn gelijk.

1 Materiële vaste activa

De mutaties in de materiële vaste activa zijn in het navolgende schema samengevat: Sociaal vastgoed in exploitatie



Totaal

01 jan. 2014 Verkrijgingsprijzen

431.489

4.539

7.762

443.790

Herwaarderingen

123.906

23

0

123.928


-58.647

-3.133

0

-61.780

Cumulatieve afschrijvingen

-116.762

0

-4.848

-121.610

Boekwaarden per 1 januari 2014

379.985

1.428

2.914

384.328

Mutaties 2014 Investeringen Desinvesteringen Niet gerealiseerde waardeveranderingen

0

27.618

64

27.682

-240

-914

-157

-1.311

3.501

0

0

3.501


-1.009

0

0

-1.009

Afschrijvingen

-12.673

0

-279

-12.952

Waardeveranderingen

-4.554

-8.413

0

-12.967

Waardeveranderingen opleveringen

-10.249

11.016

155

922

Overboekingen

30.034

-30.034

0

0

4.809

-727

-217

3.865

Verkrijgingsprijzen

461.283

1.208

7.669

470.161

Herwaarderingen

126.397

23

0

126.420

Totaal mutaties 31 dec. 2014

Cumulatieve waardeverminderingen Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarden Voorziening negatieve MVA in exploitatie

-73.450

-530

0

-73.980

-129.435

0

-4.972

-134.407

384.794

701

2.697

388.193

899

0

0

899

385.693

701

2.697

389.092

In de post materiële vaste activa ten dienste van de exploitatie zijn geen posten die worden gefinancierd door middel van financial lease.

102

Jaarverslag Tiwos

’14


De mutaties in de financiële vaste activa zijn in het navolgende schema samengevat: Deelnemingen

Overige

Totaal

0

419

419

-2.736

0

-2.736

Correcties voorgaande jaren

0

0

0

Toevoegingen

0

0

0

Afschrijvingen/aflossingen

0

-22

-22


0

0

0

Herwaardering deelneming

0

0

0

-206

0

-206

01 jan. 2014 Boekwaarden Mutaties 2014 Mutatie inzake vorming van voorziening op de vorderingen ad. €2.736K

Resultaat deelnemingen Dividend deelnemingen

0

0

0

2.942

0

2.942

0

-22

-22

0

397

397

Aandeel

Resultaat boekjaar

Totaal 31-12-2014

100,0%

-206

0

31-12-2014

31-12-2013

Huurdebiteuren

1.291

1.084

Af : voorziening wegens oninbaarheid

-764

-638

527

446

134

32

Mutatie inzake vorming van voorziening op de vorderingen Totaal mutaties 31 dec. 2014 Boekwaarden De deelneming betreft:

Deelneming Tiwos Holding BV

3 Vorderingen Huurdebiteuren

Totaal huurdebiteuren Gemeenten Te ontvangen investeringsbijdragen Te ontvangen bijdragen minder validen Totaal Gemeenten

1

1

135

33

1.044

26

Overige vorderingen Overige debiteuren Af : voorziening wegens oninbaarheid RC verhouding deelnemingen Tiwos, betreft Tiwos Holding B.V. Deposito Totaal overige vorderingen

-117

0

1.753

1.719

0

0

2.680

1.745

In de RC verhouding deelnemingen Tiwos Holding B.V. is een voorziening gevormd voor negatieve nettovermogenswaarde deelneming ad. €2.942K. Overlopende activa

31-12-2014

31-12-2013

Nog te ontvangen interest

1

9

Nog te verzenden facturen

407

450

Overige Totaal overlopende activa

-9

77

398

536

103

Thuis in de buurt

4 Liquide middelen

31-12-2014

31-12-2013

Kas/bank/giro

0

1.487

Bedrijfsspaarrekeningen en deposito's

0

28

0

1.515

31-12-2014

31-12-2013

Direct opvraagbaar:

5 Eigen vermogen Stand per 1 januari

117.520

107.135

Af: Resultaat over het boekjaar

-19.558

2.737

Af: Mutatie extendible leningen (stelselwijziging)

-4.986

0

112.534

107.135

3.501

5.932

Stand per 1 januari na stelselwijziging Bij: Herwaardering sociaal vastgoed (DAEB) Mutatie bestemmingsreserve onrendabele investeringen Stand per 31 december

0

1.718

96.476

117.520

Bestemmingsreserve onrendabele investeringen Stand per 1 januari Mutatie tbv onrendabele investeringen Stand per 31 december Totaal eigen vermogen

0

1.718

0

-1.718

0

0

96.476

117.520

In het groepsvermogen is een bedrag voor ongerealiseerde waardeveranderingen opgenomen als zijnde nog te realiseren resultaat op de vastgoedportefeuille. Op grond van RJ 213.504 kan dit bedrag op twee verschillende manieren berekend worden, als het verschil tussen de actuele waarde en de oorspronkelijke kostprijs minus afschrijvingen (methode 1) of als het verschil tussen de actuele waarde en de oorspronkelijke kostprijs minus afschrijvingen (methode 2). Tiwos kiest ervoor beide uitkomsten inzichtelijk te maken. 31-12-2014

31-12-2013

Nog te realiseren vermogen als verschil tussen actuele waarde en historische kostprijs minus afschrijvingen

125.012

123.906

Nog te realiseren vermogen als verschil tussen actuele waarde en historische kostprijs

54.576

62.788

31-12-2014

31-12-2013

14.805

10.369

6 Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan gemeenten

5.798

176


2.648

3.252

601

650

Belastingen en premies sociale verzekeringen Te betalen pensioenen

-5

3

Overige schulden

0

0

Overlopende passiva

6.358

6.691

30.205

21.140

Overlopende passiva: Nadere specificatie van deze post: Niet vervallen rente geldleningen

3.773

3.801

Nog te ontv facturen reparatieverzoeken en mutatieonderhoud

954

1.185

Nog te ontv facturen PO, sociaal beheer en contractonderhoud

48

73

446

376

Nog te ontv facturen investeringsprojecten Vooruitontvangen huursubsidie/-toeslag

104

0

0

Vooruitontvangen huur

812

804

Saldo te verrekenen servicekosten/nto facturen servicekosten

-89

70

Overige te ontvangen facturen/te betalen kosten

413

383

6.358

6.691

Jaarverslag Tiwos

’14

11 Toelichting op de enkelvoudige winst- en verliesrekening In deze toelichting zijn de posten opgenomen voorzover ze afwijken van de geconsolideerde winst- en verliesrekening. De grondslagen van de waardering en van de resultaatbepaling voor de jaarrekening van de stichting en de geconsolideerde jaarrekening zijn gelijk.

1 Huuropbrengsten Woningen en woongebouwen Onroerende zaken niet zijnde woningen Af : huurderving wegens leegstand

2014

2013

44.067

40.995

997

975

45.064

41.970

-412

-421

44.652

41.549

2014

2013

44.465

41.369

187

180

44.652

41.549

2014

2013

1.088

1.027

De geografische onderverdeling van de nettohuuropbrengsten kan als volgt worden weergegeven:

Gemeente Tilburg Gemeente Gilze en Rijen

2 Opbrengst servicecontracten Overige goederen, leveringen en diensten Af : vergoedingsderving wegens leegstand

52-

38-

1.036

990

2014

2013

Verkoopprijs bestaand bezit

420

1.402

Af : Verkoopkosten

-99

-336

-240

-720

81

346

-26

-54

2.196

2.661

184

184

-2.444

-2.486

-64

360

-8

652

3 Nettoverkoopresultaat vastgoedportefeuille

Af : Boekwaarde (=bedrijfswaarde) Verkoopresultaat bestaand bezit Verkoopkosten VOV Koopsom VON projecten nieuwbouw Mutatie verkoopverliezen Af : Kostprijs verkopen nieuwbouw Verkoop nieuwbouw Totaal verkoopopbrengst

105

Thuis in de buurt


2014

2013

Aan onderhoud doorberekende uren vaklieden

189

197

Vergoeding voor kosten afdeling Woonbeheer

19

19

Doorberekende kosten servicekosten Doorberekende uren investeringsprojecten Doorbelaste beheerkosten aan derden Diversen Totaal overige bedrijfsopbrengsten

50

45

878

822

39

120

710

810

1.886

2.013

In de vergoeding van derden doorbelaste beheerskosten is o.a. opgenomen de vergoeding voor het beheer van verhuureenheden voor Laurentius Wonen Breda, WonenBreburg Tilburg en de gemeente Tilburg, de vergoeding voor het beheer en administratie van de deelnemingen.

5 Afschrijvingen materiele vaste activa en vastgoedportefeuille Afschrijving op vastgoedportefeuille Afschrijving onroerende zaken ten dienste van de exploitatie Afschrijvingen overige goederen met bewoners afgerekend (opgenomen als servicekosten) Afschrijvingen op (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille

6 Lasten onderhoud

2014

2013

12.673

11.854

278

307

0

0

12.951

12.161

2014

2013

Planmatig onderhoud inclusief politiekeurmerk Veilig Wonen

3.463

3.056

Mutatie-onderhoud

3.066

4.040

Mutatie-onderhoud energetische maatregelen

6

61

Groot onderhoud (niet-levensduur verlengend)

0

0

3.236

2.966

Reparatieverzoeken Verrijkt Wonen Sociaal Beheer collectief Contract onderhoud

23

26

471

475

744

689

11.009

11.314

2014

2013

Overige personeelskosten

505

559

Huisvestingskosten

Totaal

7 Overige bedrijfslasten Beheerskosten

243

258

Bestuurskosten

15

13

Kosten inventaris

8

7

38

44

Vervoerskosten Automatiseringskosten

351

553

Overige algemene organisatiekosten*

776

886

1.936

2.319

1.795

1.757

163

175

1.958

1.932

Subtotaal beheerskosten Heffingen Belastingen Verzekeringen Subtotaal heffingen

106

Jaarverslag Tiwos

’14

2014

2013

0

-77

4.950

1.767

Overige bedrijfslasten Exploitatie beheer voor derden Heffing bijzondere projectsteun wijkenaanpak Beëindigen oude exploitaties

0

0

Oninbare en niet doorbelaste onderhoudskosten

11

19

358

462

Dotatie dubieuze debiteuren Bemiddelingskosten verhuur dure huurwoningen Beheer door derden Incassokosten Kosten projectontwikkeling Kosten juridisch bijstand

12

14

101

115

50

53

306

123

76

49

1.036

990

Servicekosten niet in rekening gebracht

-9

89

Energieverbruik tijdens leegstandsperiode

65

70

Diverse bedrijfslasten

27

62

6.981

3.735

10.875

7.987

2014

2013

-102

853

Servicekosten

Subtotaal overige bedrijfslasten Totaal overige bedrijfslasten

8 Waardeveranderingen van financiele vaste activa, van effecten en van verplichtingen Waardeveranderingen terugkoopverplichtingen VOV Te vorderen BWS subsidie

0

0

186

181

Totaal opbrengsten financiële vaste activa

84

1.034

9 Resultaat deelnemingen

2014

2013

Resultaat deelneming Tiwos Holding BV

-206

-449

-206

-449

Overige financiele vaste activa

Totaal resultaat deelnemingen

Ondertekening van de jaarrekening Tilburg, 18 mei 2015 Directie: C. Scherpenisse

Raad van Toezicht:

M. Wilke

G.C.J. van Gerwen

P.C.A. de Regt

M. de Bruyn

P.P.M. de Roij

F. Schilder







107

Thuis in de buurt

Overige gegevens Statutaire regeling betreffende de bestemming van het resultaat

In de statuten van Stichting Tiwos is geen nadere bepaling omtrent de bestemming van het resultaat.

Bestemming van het resultaat over het boekjaar 2013

De jaarrekening 2013 is vastgesteld in de vergadering van 12 mei 2014 van de Raad van Toezicht. De vergadering heeft de bestemming van het resultaat vastgesteld conform het daartoe gedane voorstel.

Voorstel resultaatbestemming

Voorgesteld wordt om het resultaat over het boekjaar 2014 van € -19,6 mln. ten laste te brengen van de overige reserves. Dit voorstel is reeds in de jaarrekening verwerkt.

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

De controleverklaring van de onafhankelijke accountant is opgenomen op pagina 109 van dit verslag.

Colofon

Fotografie: Bart van Hattem, Ontwerp en opmaak: x-hoogte, Tilburg

108

Jaarverslag Tiwos

’14

Controleverklaringvandeonafhankelijkeaccountant AandeRaadvanToezichtvanTiwos,TilburgseWoonstichting

Verklaringbetreffendedejaarrekening Wijhebbendeinhetjaarverslagopgenomenjaarrekening2014vanTiwos,Tilburgse WoonstichtingteTilburggecontroleerd.Dezejaarrekeningbestaatuitdegeconsolideerdeen deenkelvoudigebalansper31december2014endegeconsolideerdeendeenkelvoudige winstenverliesrekeningover2014metdetoelichting,waarinzijnopgenomeneenoverzicht vandegehanteerdegrondslagenvoorfinanciëleverslaggevingenanderetoelichtingen. Verantwoordelijkheidvanhetbestuur Hetbestuurvandetoegelateninstellingisverantwoordelijkvoorhetopmakenvande jaarrekeningdiehetvermogenenhetresultaatgetrouwdientweertegeven,alsmedevoorhet opstellenvanhetjaarverslag,beideinovereenstemmingmetdebepalingeninzakede jaarrekeningenhetjaarverslagalsopgenomeninartikel26,eerstelidvanhetBesluitbeheer socialehuursector(Bbsh),debepalingenvanenkrachtensdeWetnormeringbezoldiging topfunctionarissenpubliekeensemipubliekesector(WNT)enrichtlijn645vandeRaadvoor deJaarverslaggeving. Hetbestuurvandetoegelateninstellingisvoortsverantwoordelijkvooreenzodanigeinterne beheersingalshetnoodzakelijkachtomhetopmakenvandejaarrekeningmogelijktemaken zonderafwijkingenvanmaterieelbelangalsgevolgvanfraudeoffouten. Verantwoordelijkheidvandeaccountant Onzeverantwoordelijkheidishetgevenvaneenoordeeloverdejaarrekeningopbasisvan onzecontrole.WijhebbenonzecontroleverrichtinovereenstemmingmetNederlandsrecht, waaronderdeNederlandsecontrolestandaarden,hetControleprotocolWNTenhet controleprotocolinrubriekAvanbijlageIIIbijhetBbsh.Ditvereistdatwijvoldoenaande vooronsgeldendeethischevoorschriftenendatwijonzecontrolezodanigplannenen uitvoerendateenredelijkematevanzekerheidwordtverkregendatdejaarrekeninggeen afwijkingenvanmaterieelbelangbevat. Eencontroleomvathetuitvoerenvanwerkzaamhedenterverkrijgingvancontroleinformatie overdebedragenendetoelichtingenindejaarrekening.Degeselecteerdewerkzaamheden zijnafhankelijkvandedoordeaccountanttoegepasteoordeelsvorming,metinbegripvanhet inschattenvanderisico’sdatdejaarrekeningeenafwijkingvanmaterieelbelangbevatals gevolgvanfraudeoffouten. Bijhetmakenvandezerisicoinschattingenneemtdeaccountantdeinternebeheersingin aanmerkingdierelevantisvoorhetopmakenvandejaarrekeningenvoorhetgetrouwebeeld daarvan,gerichtophetopzettenvancontrolewerkzaamhedendiepassendzijninde omstandigheden.Dezerisicoinschattingenhebbenechterniettotdoeleenoordeeltot uitdrukkingtebrengenoverdeeffectiviteitvandeinternebeheersingvandetoegelaten instelling.Eencontroleomvattevenshetevaluerenvandegeschiktheidvandegebruikte grondslagenvoorfinanciëleverslaggevingenvanderedelijkheidvandedoorhetbestuurvan

109

Thuis in de buurt

detoegelateninstellinggemaakteschattingen,alsmedeeenevaluatievanhetalgehelebeeld vandejaarrekening. Wijzijnvanmeningdatdedooronsverkregencontroleinformatievoldoendeengeschiktis omeenonderbouwingvooronsoordeeltebieden. Oordeel Naaronsoordeelgeeftdejaarrekeningeengetrouwbeeldvandegrootteendesamenstelling vanhetvermogenvanTiwos,TilburgseWoonstichtingper31december2014envanhet resultaatover2014,inovereenstemmingmetartikel26,eerstelid,vanhetBbsh,de bepalingenvanenkrachtensdeWNTenrichtlijn645vandeRaadvoorde Jaarverslaggeving.

Verklaringbetreffendeoverigebijofkrachtensdewetgesteldeeisen Ingevolgeartikel28,onderdeelb,vanhetBbsh,watbetrefthetinditartikelgenoemde jaarverslag,meldenwijdatonsgeentekortkomingenzijngeblekennaaraanleidingvanhet onderzoekofhetjaarverslag,voorzoverwijdatkunnenbeoordelen,overeenkomstigdevan toepassingzijndebepalingenvanTitel9vanBoek2vanhetBurgerlijkWetboekisopgesteld enofdeinartikel2:392lid1onderg,vanBoek2vanhetBurgerlijkWetboekbedoelde gegevenszijntoegevoegd.Tevensvermeldenwijdathetjaarverslag,voorzoverwijdat kunnenbeoordelen,verenigbaarismetdejaarrekeningzoalsvereistinartikel391lid4van Boek2vanhetBurgerlijkWetboek. Eindhoven,18mei2015 DeloitteAccountantsB.V. Wasgetekend:drs.R.H.A.vanMollRA

110

Jaarverslag Tiwos

’14

111

Thuis in de buurt

112

Jaarverslag Tiwos

’14

113

Thuis

in de Buurt

Adresgegevens adres

Stationsstraat 24 Postbus 10051

5000 JB Tilburg telefoon

013 54 90 890 e-mail

[email protected] website

www.tiwos.nl

www.tiwos.nl

Thuis. tiwos. in de Buurt. jaarverslag

Recommend Documents