Kenniscentrum over het belang van thuis
Persdossier
© Evy Raes. Beeld uit de ILIV-’Thuis in beeld’-fotoreportage 2013
De THUIS-wijk
Belgen voelen zich thuis in hun buurt De buurt is belangrijk voor de Belg. Hoe men zich voelt in zijn buurt heeft een impact op het thuisgevoel en zelfs op het persoonlijk geluk. Het buurtgevoel van de Belg zit gelukkig goed: 78% heeft een positief gevoel over zijn buurt. Een stevig sociaal netwerk is daarin een belangrijke factor. Een buurt draait met andere woorden om de mensen die er wonen: buren, maar ook de nabijheid van vrienden en familieleden. Daarnaast spelen ook externe factoren een rol, zoals veiligheid, kindvriendelijkheid, netheid, maar ook of men eigenaar dan wel huurder is en een luxueuze of eenvoudige woning betrekt. Dat blijkt uit het nieuwe ILIV-onderzoek dat peilt naar thuis en thuisgevoel bij 2000 Belgen.
De buurt als verlengstuk van thuis Thuis begint bij de buurt. Wie zich daar goed voelt, wie trots is op de buurt, fijne buren heeft, en weinig overlast, voelt zich ook meer thuis in zijn eigen woning. Omdat thuisgevoel bovendien esentieel is voor het welzijn van de bewoners, heeft buurtgevoel ook een directe link naar persoonlijk geluk. Goede buurten maken gelukkig. En in een wereld die verder steeds groter, complexer en onzekerder wordt, geeft de buurt een gevoel van persoonlijke verankering, nabijheid en zekerheid waarnaar mensen op zoek zijn.
Persoonlijk geluk en sociaal engagement vergroten het buurtgevoel Wie een groot thuisgevoel heeft, en met andere woorden graag thuis is en zich thuis voelt in zijn woning, voelt zich ook beter in zijn buurt. Ook wie gelukkiger is en zich beter voelt in zijn vel, socialer is en zich meer engageert in de buurt, zal een sterker buurtgevoel hebben.
Kenniscentrum over het belang van thuis
Persdossier
België kent sterk buurtgevoel Het buurtgevoel in België is groot. We wonen graag in de buurt waar we wonen. Meer nog: onze buurt maakt ons trots, we pakken er dan ook graag mee uit.
• Ik woon graag in mijn buurt: helemaal akkoord (36%)
eerder akkoord (50%)
• Ik ben trots op mijn buurt: helemaal akkoord (23%) eerder akkoord (51%)
• Ik wil altijd in mijn huidige buurt blijven wonen:
(23%) (43%)
helemaal akkoord eerder akkoord
De factor ‘buurtgevoel’ die op basis van drie indicatoren – trots op de buurt, er graag wonen, er willen blijven – werd samengesteld, geeft een beeld van het buurtgevoel in België. Dat is hoog; de meeste Belgen zijn blij met hun buurt. Maar er is ook ruimte voor verbetering. Bijna 1 Belg op de 3 heeft een duidelijk positief gevoel over zijn buurt, de helft van de Belgen een eerder positief gevoel. Bijna niemand voelt zich uitgesproken slecht in zijn omgeving.
51% Buurtgevoel bij de Belg:
27% 18% 4% heel negatief buurtgevoel
eerder negatief eerder positief buurtgevoel buurtgevoel
heel positief buurtgevoel
Empty nest, plenty buurt: wie heeft het grootste buurtgevoel? Oudere bewoners, empty nesters (wiens kinderen het nest al hebben verlaten) en gezinnen met kinderen hebben een sterker buurtgevoel dan jongere bewoners (-30 jaar), singles, of koppels zonder kinderen. In Vlaanderen is het buurtgevoel sterker dan in Wallonië of Brussel. En in de stad een stuk kleiner dan daarbuiten.
Kenniscentrum over het belang van thuis
Persdossier
(Eerder) positief buurtgevoel: Vlaanderen Wallonië Brussel
80% 73% 70%
Emty nesters
83%
Gezinnen met kinderen
83%
Koppels zonder kinderen Singles
Platteland Dorp Rand Stad
75% 71% 85% 81% 77% 70%
Verslingerd aan de buurt Belgen wonen graag in hun buurt. In die mate zelfs dat ze er niet meer weg willen. 66% wil in zijn huidige buurt blijven wonen. We zijn nogal honkvast, niet alleen wat onze eigen woning betreft, maar ook naar de buurt toe. Velen kiezen zelfs bewust voor een buurt die nog vertrouwd is vanuit de jeugdjaren: één derde van de Belgen (34%) woont nog steeds in de buurt waar ze zijn opgegroeid en nog eens één op de tien (11%) zou dat graag willen.
Een buurt met vele gezichten De band met de buurt is belangrijk. Mensen zijn belangrijk. Belgische woonwijken zijn dan ook een verlengstuk van het sociale leven: de bewoners kennen elkaar (59%) en begroeten elkaar op straat (60%). Uit het ILIV-onderzoek bleek eerder al dat thuisgevoel – de mate waarin bewoners zich thuis voelen in hun woning – bepaald wordt door de mensen die ze graag zien. Nu blijkt ook dat lokale buurtnetwerk, de band met de andere bewoners erg belangrijk te zijn. 23% beschouwt de relationele banden met de buurt en de roots met vrienden en familie zelfs als essentieel voor het thuisgevoel. Ook de buren zijn bepalend. België heeft een sterke buurcultuur*: 4 op de 10 heeft regelmatig contact met de buren en meer dan de helft kan bij de buren terecht als ze iets nodig hebben. Velen beschouwen hen ook als méér dan alleen buren. Voor één Belg op de drie zijn buren ook echt vrienden. Het buurschap in België is sterk, het isolement klein: slechts 6% wil liever helemaal niets met de buren te maken hebben en 13% houdt liever afstand. * Cijfers uit het Fé. Vrouwen- & Mannenrapport© 2012
Kenniscentrum over het belang van thuis
Persdossier
Bruisende buurten goed voor buurtgevoel Sociale contacten hebben een impact op het buurtgevoel: mensen groeten op straat, de buren kennen, een praatje slaan met lokale winkeliers, buurtfeesten, … kunnen allemaal bijdragen tot een hechter buurtgevoel. België kent een actief buurtleven: uit het ILIV-onderzoek blijkt dat 47% in wijken woont waar op z’n minst af en toe een buurtfeest of speelstraat georganiseerd wordt. En dat 62% op z’n minst af en toe een praatje slaat met de lokale winkeliers.
Hoe ouder, hoe méér contact met de buren en hoe waardevoller het contact. In Vlaanderen hebben buren meer contact met elkaar dan in Wallonië, maar ook daar zijn de relaties even waardevol: buren kunnen er evenveel bij elkaar terecht en beschouwen hen even vaak als echte vrienden.* * Cijfers uit het Fé. Vrouwen- & Mannenrapport© 2012
Eerder tot heel positief buurtgevoel
85% 78%
Vrijstaand huis
Halfopen bebouwing
Privacy gevraagd
76%
68%
Rijhuis
Appartement
Belgen vinden het belangrijk dat iedereen zich welkom voelt bij hen thuis, maar krijgen stress van onverwacht bezoek. Omdat het een inbreuk op de privacy is, of de woning blootgeeft zoals ze écht is, met de rommel die daarbij hoort. Zo gaat het ook met het burencontact. Hoe minder gemeenschappelijke muren met de buren – hoe meer privacy dus – hoe sterker het buurtgevoel. Of hoe het gezegde ‘strong fences make good neighbours’ eigenlijk heel Belgisch blijkt te zijn.
Kenniscentrum over het belang van thuis
Persdossier
Bovenste beste buurten Niet alleen sociale relaties hebben een impact op het buurtgevoel, ook andere, externe factoren zijn doorslaggevend. De beste buurten scoren ook hoog op het vlak van kindvriendelijkheid, netheid, en (verkeers)veiligheid. Rustige, veilige en propere buurten dus, met weinig lawaaihinder, vuilnis of vandalisme.
Hoe meer troeven een buurt kan uitspelen, hoe groter de tevredenheid van de bewoners.
kindvriendelijkheid veiligheid * geen vandalisme * weinig verkeer * gevoel van veiligheid * rust
buurt
* kinderen die op straat kunnen spelen * geen zorgen over de veiligheid van kinderen * organisatie speelstraten
sociaal contact
netheid * geen vuilnis op de straten * geen kleine ergernissen als hondenpoep, …
* mensen begroeten elkaar op straat * de buren kennen * praatje maken met plaatselijke winkeliers * organisatie buurtfeesten
De meeste Belgische buurten zijn effectief aangenaam en leefbaar. Met veel groen en faciliteiten, ook voor de kinderen. Weinig ergernissen ook: de grootste stoorfactor is het drukke verkeer. Verder is de Belg tevreden over het aantal scholen, winkels en speelplekken in de buurt. Ook over de groenvoorzieningen is de Belg gemiddeld tevreden. Toch moet het beleid waakzaam blijven. Als het op één vlak misgaat, wil het meestal op andere fronten ook verkeerd gaan; de formule voor de beruchte probleembuurten. Precies in die probleembuurten scoort het buurtgevoel, maar ook het thuisgevoel het laagst.
Kenniscentrum over het belang van thuis
Persdossier
In mijn buurt ... zeker
het gaat
60%
zijn er voldoende scholen zijn er voldoende winkels is er voldoende speelplek voor de kinderen
28%
42% 31%
kan ik (of zou ik) makkelijk veel met de fiets (kunnen) doen
24% 26%
55% 47%
is er voldoende groen
24% 27%
Cijfers over buurtcultuur uit het Fé. Vrouwen- & Mannenrapport© 2012
In mijn buurt ... (heel) vaak
21%
is er te veel verkeer is er straatlawaai
12%
zijn er vaak kleine ergernissen (hondenpoep, overvolle vuilnisbakken, …)
11%
ligt er vuilnis op straat
10%
is er vandalisme
6%
voel ik me onveilig
6%
Cijfers over buurtcultuur uit het Fé. Vrouwen- & Mannenrapport© 2012
Type woning bepaalt klik met de buurt Ook woningaspecten spelen een rol in de persoonlijke band met de buurt: eigenaars staan veel positiever tegenover hun buurt dan huurders. Het buurtgevoel neemt ook toe met het comfort van de woning. Wie een woning betrekt zonder comfort of luxe, woont in het algemeen ook niet in de beste buurten.
69% van de huurders en 34% van bewoners van een basiswoning, met weinig comfort heeft een negatief buurtgevoel
Kenniscentrum over het belang van thuis
Persdossier
Besluit: buurtvriendelijk beleid gevraagd Buurtgevoel heeft een sterke en significante associatie met thuisgevoel en met persoonlijk geluk. Daarom moet buurtwerking in de letterlijke zin – werken aan buurten – een belangrijk punt op de federale en lokale beleidsagenda’s zijn. Verschillende buurtingrepen kunnen het buurtgevoel gevoelig verbeteren: initiatieven om veiligheid en verkeersveiligheid te verbeteren, groenvoorzieningen, ondersteuning van buurtwinkels, aanleg van fietspaden, voldoende speelplekken en lokale scholen, ... maar ook het faciliteren van buurtinitiatieven om contacten te vergemakkelijken en lokaal engagement te verstevigen.
© Evy Raes. Beeld uit de ILIV-’Thuis in beeld’-fotoreportage 2013
ILIV is een kenniscentrum dat het belang van een thuis op de kaart zet aan de hand van onderzoek, analyses, duiding en trends. Beeldmateriaal, infographics en meer info over thuis en thuisgevoel vindt u op www.iliv.be, of contacteer Marieken Maes, woordvoerder, op:
[email protected] • 03 287 04 00 • 0497 38 83 74
Kenniscentrum over het belang van thuis
