thema: spelenderwijs België-Belgique P.B. AntwerpenX BC jan 2008

België-Belgique P.B. AntwerpenX BC9827 Afzender: Scouts en Gidsen Vlaanderen vzw Lange Kievitstraat 74, B-2018 Antwerpen

Zeswekelijks tijdschrift van Scouts en Gidsen Vlaanderen (uitgezonderd augustus & september) Jaargang 33. Afgiftekantoor: Antwerpen X • P409371

s j i w r e d n e l e p s : thema

• het volgende nummer verschijnt eind februari 2008

7 jan 2008

BEELDIG WELKOM

(A) Een jonggids van Scouts en Gidsen Sint-Hubertus uit Hoevenen op weekend in Heide. {FOTO: Philip Bellens}

Scouts en Gidsen spelen graag, veel en overal, daarover bestaat geen twijfel. Om je creativiteit een extra boost te geven, serveren we je in deze Over & Weer tientallen spelen. Kant en klaar of vol prikkelende spelideeën.

(B) Simon, Kim en Kenny van de kapoenleiding van Scouts en Gidsen Tempeliers Gullegem-Moorsele tijdens het kamp. Het thema was sprookjes en Kenny probeert zich hier wat te verkleden in Ali Baba. Kim had helaas haar sneeuwwitje-jurk net afgedaan en Simon was een van de twee geweldige foeriers. {FOTO: Lieselotte Degrande}

Bij sommige artikels staan takkentekens. Laat je daardoor zeker niet afschrikken. Met een beetje vindingrijkheid zijn de spelen speelbaar te maken voor iedereen.

(C) Vier zeewelpen van Sint-Leo uit Brugge die het zich goed laten smaken tijdens een spetterende kookvergadering. {FOTO: Brecht Vercayie}

Aanvullend op Over & Weer vind je op de nieuwe website van Scouts en Gidsen Vlaanderen allerlei leuks. Staan op de planning: fora over hot topics, interessante links, een mogelijkheid om uit te wisselen en misschien zelfs filmpjes met zichtbaar spelplezier.

(D) De givers van Scouts Rutten uit Tongeren op paaskamp in Oostenrijk. {FOTO: Thomas Verougstraete}

Ook uniek aan dit nummer: de speelbare cover. De speluitleg vind je in het Salomonsoordeel op p. 32.

(E) Scouts en Gidsen Noordland uit Bredene en Gisco Regenboog uit Gistel op tocht. {FOTO: Peter Boudengen}

En dan nu: playtime!

(F) Een giver in actie in een ingestorte grotkamer tijdens een Sollweekend. Scouting, da’s durven! {FOTO: Maarten D’havé}

Els en Sabine

(G) De givers van Scouts Sinaai op het dorpsplein van Tabor (Tsjechië) genietend van een lekkere meloen. {FOTO: Heidi Coppieters} (H) De welpen van Scouts en Gidsen Vlaanderen Sint-Jan samen met met SoS Piet tijdens de opname van een bbq-aflevering op hun terrein voor de serie SOS Piet van VTM. {FOTO: Jens Bossaert} (I) De jins Terjoden uit Aalst tijdens hun gocartkamp Nederland-Aalst. {FOTO: Daan Schollaert} (J) Een luchtfoto van De Scouts van Wechelderzande ter gelegenheid van hun dertigjarig bestaan. {FOTO: Els Martens}

OPROEP: Op deze pagina publiceren we elk nummer enkele foto’s van activiteiten waaraan jullie met veel plezier terugdenken: een geslaagd weekend, een zalige tocht, een meeslepend bosspel, een onstuimige groeps­raad, een indrukwekkend kerstspel. Stuur een foto, met naam én adres en een korte uitleg over de activiteit naar Scouts en Gidsen Vlaanderen, Over & Weer of [email protected]. Let op: we sturen geen foto’s terug. We bewaren ze zorgvuldig in onze fotovoorraad en publiceren jouw foto misschien ook nog wel eens op de website, een affiche of in een brochure.

#04

#04

> 03 • 04-05 • 06-09 • 10-13 • 14-15 •

> TAKKEN welkom fotofun traject ‘rode draad’ de klok rond pure nostalgie in een jasje van jin

> 16-17 • 18 • 19-20 • 21-22 • 24-25 • 26-27 • 28 • 29 • 30 • 31 • 32-33 • 34 •

> spelenderwijs creativiteit in een handomdraai de wereld rond in meer dan 30 dagen handmade spelletjes op een cyberschotel war on terror vossenstrijd knip vijf emmers gras hongerwinter nieuwe media meets scouts en gidsen paparazzi spelenderwijs ongegeneerd

> 13 • 23 • 32 • 34 • 35 •

> rubrieken scoutskrant groepsleidingscongres snippers colofon reclame hopper jeugdverblijf

SPELenderwijs

fotofun Een activiteit rond verschillen in je tak Beeld het je in: babyfoto’s maken met kapoenen op een schapenvelletje, terwijl de rest in elkaars fotoboeken van thuis zit te neuzen. Knus in de kussens, maar ook boeiend: welk soort kleine mensjes zijn je kapoenen eigenlijk, binnen en buiten de scouts en gidsen? Zoek de tien verschillen!

Materiaal # grote berg verkleedkleren; # iets kleinere berg tutters (fopspenen dus, maar het kunnen ook snoepen zijn); # paar digitale fototoestellen; # idealiter: een laptop en een printer; # eventueel knutselmateriaal en karton voor fotokaders; # alternatieve familiefoto’s*; # verschilplaatjes*. Verloop: je speelt samen een leventje van baby tot kapoen en krijgt zo zicht op de verschillen die er gelden in je tak, en bij de diverse persoontjes van je kapoenen.

De babycrèche Hijs je met de leiding in een paar witte luiers en verwelkom je kapoenen met een sappig babytaaltje in de kapoenencrèche. Zie je het al voor je? Een babyzacht lokaal met een paar schapenvellen of matrassen op de grond, bussen talkpoeder, allerhande rammelaars en ander speelgoed.

Laat je kapoenen er spontaan in opgaan en werp jezelf enthousiast mee in de strijd. Impulswerking geblazen dus: beginnen wenen, elkaar bevoelen, achter elkaar beginnen racen op handen en voeten. Voor je het weet, zijn al je kapoenen bezig in hetzelfde brabbeltaaltje. Leg uit dat jullie babykiekjes willen maken. Elke kapoen kan nu zelf een tutter verdienen door zich te verkleden in wat hij of zij maar wil (voorzie genoeg kleren: van een politievestje tot Afrikaanse doeken) en zich dan zo met die tutter te laten fotograferen op een plek naar keuze. Je kan dit ook in groepjes doen, waarbij de kapoenen elkaar fotograferen. Veel kans dat je iets nieuws leert over hoe elke kapoen zichzelf ziet of droomt. Terwijl van iedereen één voor één een kiekje gemaakt wordt, kunnen de andere kapoenen elkaars fotoboek inkijken, en vertellen over thuis. Je kan ze laten zoeken

naar verschillen en gelijkenissen bij elkaar (grote tuin, alleen maar een mama, twee honden, gekleurde vriendjes op school, op vakantie aan zee…). Confronteer ze spontaan met ‘andere’ familiefoto’s*.

De kleuterklas Als alle kapoenen op de foto staan, komen ze nu in de kleuterklas. Tijd voor een actief spelletje. Verzamel ze in een kring, steek telkens één van de ‘verschilplaatjes’* omhoog, en doe ze naargelang het opgestoken beeld zo snel mogelijk naar twee tegenovergestelde kanten lopen (bijvoorbeeld bij het plaatje met de witte onderbroek: ‘alle kapoenen met een witte onderbroek naar de heg, en alle kapoenen zonder onder de kar!’). Om het boeiend te houden, kan je ze op verschillende manieren laten lopen: als poezen, achterstevoren, zo stil mogelijk… Pret verzekerd, plus voor leiding een paar inzichten over de onderscheidende krachtlijnen in je tak.

Als iemand van de leiding er ondertussen in geslaagd is om de gemaakte babykiekjes uit te printen, kan je er samen met de kapoenen een tentoonstelling van maken. Laat ze kiezen naast wie ze aan de muur willen hangen, maar vraag waarom en daag ze hierin uit. Je kan ook kaders knutselen, of een paar mondige kapoenen alle kiekjes laten voorstellen aan de rest: wie staat erop, hoe is die? Heb je geen laptop en printer? Dan moet je dit moment uitstellen tot de week erna, of tot later op kamp, als je foto’s hebt kunnen ontwikkelen. Als deze tentoonstelling een heel werkjaar blijft hangen, kan het interessant zijn om in juni nog eens stil te staan bij hoe jullie tak op negen maanden tijd veranderd is.

Zoek iets dat jullie samen uniek maakt. De grote uitdaging is: ermee in Over & Weer komen!

Op schoolreis

Nu kunnen jullie in kleinere groepjes op schoolreis vertrekken in de buurt van jullie lokaal. Gewapend met een fototoestel gaan de kapoenen op zoek naar andere kinderen, die nog niet bij de scouts en gidsen zijn. Ze vragen hen -voor hun deur, op hun fiets, in hun slaapkamer- te poseren voor extra beelden bij hun kapoenententoonstelling. Je kapoenen kunnen hen vragen waarom zij eigenlijk niet bij de kapoenen zitten. Als jullie je eigen groepsfoto al hebben kunnen uitprinten, kan je hen die als presentje teruggeven (datum van de volgende activiteit erbij, in een subtiel hoekje?). Een hele ontdekkingstocht!

Vergeet geen groepsfoto te nemen, als waren jullie ondertussen een klas in de lagere school. Waar de tentoonstelling de individuen in beeld brengt, is het nu aan je tak als geheel. Doe de serieuze foto, de zotte klas, of eentje met iedereen op zijn kop.

Afsluiten doe je samen in het lokaal bij een heerlijke warme chocomelk, waarbij je kan polsen naar wat de kapoenen het meeste is opgevallen aan hun hele ‘grootworden-activiteit’. Probeer ze iets meer

te laten herinneren dan enkel die warme chocomelk die ze vast hebben. Wat vonden ze het leukst? Hebben ze andere kapoenen anders leren kennen? Vergeet niet de ophalende ouders ook nog even in jullie tentoonstelling rond te leiden. Wouter Hillaert / [email protected]

* Dit spel zit mee in de spelbundel Get the picture, waarin ook uitgewerkte fotoactiviteiten zijn opgenomen voor de vier hogere takken. Allemaal willen ze de interne diversiteit van je bestaande tak spelenderwijs bespreekbaar maken. Bij Get the picture hoort ook een bijlagenbundel met voor de kapoenen de vermelde ‘alternatieve familiefoto’s en ‘verschilplaatjes’. Alles vind je in de Beauty Case van Diversiteit en Akabe, die uitleenbaar is bij je DC of bij de gouw. Met een beetje geluk kan je alles ook al downloaden van www.scoutsengidsenvlaanderen.be/diversiteit.

04

05

{FOTO’s: julie de muynck}

{FOTO’s: julie de muynck}

spelenderwijs

traject ,rode draad, Een rode draad doorheen je werking - “een opvallende samenhang tussen op elkaar verbonden gebeurtenissen” - kan er op allerlei manieren zijn. Van projectwerking tot werken met een leuk thema en alles daartussen. Waarom zou je kiezen om te werken met een ‘rode draad’? Kabouters en (zee)welpen leren stilaan een onderscheid te maken tussen fantasie en realiteit. Hun voorstellingsvermogen wordt groter. Ze leren producten van creativiteit (zoals een verzonnen verhaal) begrijpen en waarderen. Door met een rode draad te werken kan je de creativiteit van kabouters en (zee)welpen stimuleren. Plezier verzekerd!

project Een project is: # met de hele groep (eventueel naar interesse opgesplitst in verschillende groepjes); # voor een langere tijd (meestal enkele vergaderingen); # op een speciale manier (van een startimpuls naar een hoogtepunt); # een bepaald thema benaderen en uitwerken (kabouters en welpen kiezen mee wat ze met het thema willen doen); # vanuit verschillende invalshoeken (zie voorbeeld). Voordelen # je verhoogt de betrokkenheid; # de kabouters en welpen krijgen op een andere manier de kans om te laten zien wat ze kunnen; # je hebt op het einde een tastbaar resultaat waar jullie samen aan gewerkt hebben; # en het is gewoon leuk!

06 Spitter, spetter, spater, een project over water Een project begint met een brainstorm: # Ga op zoek naar water in de buurt door met een stafkaart alle mogelijke rivieren, beken en plassen te gaan zoeken. # Onderzoek hoe vuil/proper het water is. # Experimenteer met water of schrijf een heuse encyclopedie boordevol interessante weetjes. # Wie weet hebben de kabouters en welpen wel zin om een verhaal te schrijven over zeemeerminnen of een verdwaalde Sponge Bob? # Maak een waterorkest met flessen en potjes. Tikken, blazen, schudden, schommelen, broebelen … # Maak een eigen aquarium met verzamelde planten.

# Of maak bootjes: van takken, papier, flessen of op stoom en organiseer een Belgian Boatshow of een heuse wedstrijd met prijzen. Mogelijkheden genoeg dus. Om julie op weg te zetten: voor elk wat wils. Experimenteren met water Hangend water: wie kan een glas water ondersteboven keren zonder een druppel te morsen? Kabouters en welpen! 1. Vul een glas water tot de rand. 2. Leg er een bierviltje op en leg je hand er boven op. 3. Keer het glas snel om terwijl je je hand op het bierviltje houdt. 4. Haal voorzichtig je hand weg, het bierviltje plakt aan het glas en het water loopt er niet uit. 5. Als je het bierviltje nu onder het glas uit trekt, blijft het water zitten! Leuk spelletje voor twee of meer spelers Alle kabouters en welpen staan rond een tafel (best buiten). Na een afgesproken teken draait iedereen zijn glas ondersteboven. Het glas moet ook terug met de opening naar boven gedraaid worden. Degene die het meeste water over heeft, wint! Meer van dit soort leuke spelletjes én de verklaring vind je op www.hidrodoe.be Klik op weetjes en doehoek. Ook op www.sjors.be vind je leuke doedingen met water. Kies voor technieken en experiment. En op www.encyclopedoe.nl vind je een eindeloze lijst leuke proefjes.

07

Meet de zuiverheid van het water Met een meetschijf kan je bepalen hoe diep je in het water kunt kijken. Dat noemen we de zichtdiepte. De zichtdiepte is een maat voor de helderheid van het water, die op zijn beurt bepaalt hoe diep het zonlicht kan doordringen. Als je de schijf na één meter nog ziet, dan is het water helder en gezond. Als het deksel in de eerste vijftig centimeter al weg is, dan is het een erg troebele plas. Verdwijnt

{FOTO: julie de muynck}

{FOTO: miet lassuyt}

het deksel ergens tussen vijftig centimeter en één meter, dan is de sloot redelijk helder, maar kan het beter. Bootjes maken Maak een motorboot met een drankkarton, elastiekjes en ijslollystokjes (zie tekening). Als je het elastiekje opspant door het rond te draaien vaart hij hard of zacht, voor- of achteruit. Meer bootjes maken vind je op http://www.encyclopedoe.nl/ Zoek op ‘Boot’.

08 Basissfeer:

Het jungleboek Het woord welp verwijst naar het jungleboek. Welpen kunnen zowel jongens als meisjes zijn. Als je graag met een basissfeer wil werken, een verhaal als basis voor de hele werking, dan raden we je het jungleboek aan. Het is niet toevallig dat er enkel voor kabouters en welpen zoiets bestaat als een basissfeer. Acht- tot elfjarigen houden namelijk erg van eigen rituelen en gebruiken in groepjes en clubs. Met zo’n basissfeer kan je daarop inspelen. Hij leent zich uitstekend voor een eigen woordenschat: raadsrots voor overlegmoment, nesten voor kleine groepjes. En een basissfeer is zeer bruikbaar voor eigen rituelen: de

welpen in de horde komen geregeld samen om te luisteren naar elkaar en nieuwe afspraken te maken (op de raadsrots, nadat Akela Yalahie! heeft geroepen). Die vaste gebruiken en gewoontes kunnen ook het gevoel van verbondenheid versterken. Bovendien sluit zo’n basissfeer aan bij waar scouting mee bezig is: groeien door ervaring. Goed met een basissfeer werken, betekent dat je een goed evenwicht moet vinden. Enkel de namen van de leiding veranderen in junglenamen of tijdens de belofte plotseling beginnen over welpen die in de jungle leven, heeft niet veel zin. Maar elke activiteit iets met het jungleboek willen doen, is al evenmin aan te raden. Gebruik het jungleboek als vertrekpunt, wissel af met andere verhalen en thema’s, maar laat het jungleverhaal op cruciale momenten een belangrijke rol spelen: bij het begin van het jaar, de belofte, inspraakmomenten … Ideeën # Tover het lokaal om in een wolvenhol: groene muren, groene meubels, lianen of muurschilderingen. Met op de muur een ideeënboom of nestkastje om voorstellen in te droppen. # Open elke activiteit met een typisch kabouters-/welpenritueel: De leiding

roept Rimboe, de kabouters en welpen gaan zich verstoppen … Nooit van gehoord? Lees verder op p.80 in het handboek voor kabouter- en welpenleiding. # Lees elke vergadering een stukje voor uit het jungleboek # Bedenk een junglespel: met spoorzoeken, een slang die de boel verziekt, zelfgebouwde kampen, Bagheeraweetjes, muzikale Baloe-intermezzo’s en Mowgli-klauteropdrachten.

Thema Een thema # is sfeerscheppend. Gewone dingen worden plots plezant, fascinerend, ontroerend, betoverend. # werkt stimulerend, het zet aan tot fantaseren en nieuwe dingen uitproberen, zowel voor leiding als voor leden. # Aan de hand van een thema kan je ook bepaalde waarden meegeven aan je kabouters en welpen. Bijvoorbeeld openheid t.a.v. andere culturen, milieubewustzijn, enz. # is tot slot een kapstok waaraan je alles kan ophangen, iets dat tussendoor telkens de kop opsteekt. Tips Probeer vooral niet alles in het thema te passen, zomaar verstoppertje spelen is

ook leuk. Gebruik het thema liever als sfeermaker doorheen je kamp, activiteit, weekend,… Een thema wil vooral een bron van inspiratie zijn, geen uitgemolken concept dat iedereen beu wordt. ‘t Is feest! Zowaar een leeftijdsloos thema. Iedereen viert graag feest en kabouters/welpen zeker. Is het niet Kerstmis of Nieuwjaar, dan wel je verjaardag, een huwelijk, geboorte of je goed rapport… En dat maakt van feest meteen een heel dankbaar thema. 1. Met je thema aan de slag gaan begint alvast bij de uitnodiging. Maak bijvoorbeeld een scheurkalender als kampboekje zodat je leden kunnen aftellen naar het grote startmoment. 2. Bij aankomst op de kampplaats kan je je leden vergasten op een officiële receptie met kinderchampagne en toastjes, slingers en een welkomstboodschap aan de muur. 3. De volgende dag kan je er al invliegen door de algemene verjaardag van iedereen te vieren. Stel bijvoorbeeld de verjaardagskalender op van je tak. En doe spelletjes met al die verjaardagsdata (een postenspel per sterrenbeeld of een op-

drachtenparcours per maand (in januari moet je een ijsblokje smelten, in december een speculaas verorberen) Of neem eens een kijkje op www.knutselidee.nl, voor 1001 leuke knutselideeën. Samen een grote taktaart (al dan niet samen te bakken) brengt meteen iedereen in feeststemming! 4. Als iedereen opgewarmd is in de feestvierderij, kan je misschien eens over de grenzen kijken. Hoe vieren ze feest in Mexico? Daar maken ze bijvoorbeeld een piñata (een leuk voorwerp uit papier-maché gevuld met snoep) en ze spelen er spelletjes mee. Om beurten moet iemand proberen om geblinddoekt de piñata stuk te slaan. Zodra er iemand in slaagt, mag iedereen op snoepjesjacht (die dan in het rond gevlogen zijn). Je kan er meteen een kooknamiddag van maken en de interculturele keuken testen met je leden… 5. Halverwege het kamp is het beste moment om het huwelijksfeest te vieren! Een tuinfeest lijkt dan wel de ideale setting. Ensceneer een volledige huwelijksceremonie: de huwelijksvoltrekking door de schepen van de Burgerlijke Stand, de inzegening door de priester, de receptie met eigengemaakte hapjes en het dansfeest met vogeltjesdans. Laat bij voorkeur

alle rollen spelen door je kabouters en je welpen: bruid, bruidegom, ouders en schoonouders, getuigen, schepen, priester, bruidsmeisjes,…. Hilarische taferelen zullen jullie deel zijn. 6. Kerstmis… Niets leuker dan in het midden van de zomer Kerstmis te vieren. Deze feestdag leent zich perfect voor een groot spel: per nest krijgen je leden bijvoorbeeld een lege kerstboom uit karton. Per opdracht die ze met succes volbrengen krijgen ze een kerstgerelateerd element : bijvoorbeeld groene verf om hun boom te schilderen, materiaal om kerstballen te maken, lichtjes, een kerststalletje,… Het ploegje dat het eerst een voltallige kerstboom heeft, is uiteraard gewonnen. 7. … en Nieuwjaar. Een leuke afsluiter van het kamp, een avondje vol sketchkes van je kabouters en welpen die zich mooi opgemaakt hebben, laten zien hoe leuk ze het kamp wel vonden, en uiteraard ook aftellen naar het nieuwe jaar… 8. De laatste dag, de Dag van de Arbeid, is het nog even zwoegen en opkuisen geblazen, alvorens je leden moe maar voldaan in de armen van mama of papa kunnen vliegen…

Els Bosmans & Sabine De Schutter / [email protected]

09

spelenderwijs

de klok rond Een kort spel in de voormiddag om er in te komen en een groot in de namiddag, de klassieke invulling. Maar eigenlijk is geen moment te zot om spelletjes te spelen. Van opstaan tot afwassen, een spel kan elk uur van de dag!

8u Slaapzakspelletjes De eerste zonnestralen breken door, maar niemand ziet het zitten om al op te staan. Dan zijn slaapzakspelletjes de oplossing! # Slaapzakpuzzelen: een iemand verlaat even de slaapzaal. De rest van de bende verwisselt van slaapzak. Als iedereen klaar is, mag de puzzelaar in actie schieten: zoek de juiste eigenaar bij de juiste slaapzak. # Slaapzakstoelendans: eentje met een ochtendmuziekje, om rustig te wennen aan de zwaartekracht. # Slaapzakzakdoekleggen: al iets actiever. Speel zakdoekleggen met iedereen in z’n slaapzak. Als je elkaar kruist, wissel dan van slaapzak. # Slaapzakestafetten: om helemaal wakker van te worden. Een aanrader om buiten te spelen, en best met een aantal versleten slaapzakken die jullie hiervoor speciaal meenamen. Het aanbod aan slaapzakspelletjes is oneindig. Vaak is er niet veel meer voor nodig dan een gewoon spelletje om te vormen tot een slaapzakvariant.

8u30 Wasspelletjes Na jezelf in het zweet gespeeld te hebben, kan een frisse wasbeurt wonderen doen. Je kan je leden gewoon naar de wasbak sturen, of je kan er een spel van maken:

10

Patrouille – was – concours Elke patrouille krijgt een kleine tube tandpasta, een stukje zeep en een klein flesje shampoo. De bedoeling kan je al raden: om ter snelst alles op krijgen, maar je mag de tandpasta en de zeep uiteraard alleen maar gebruiken waarvoor ze dienen! En iedereen moet blinken! Tikkertje tandpasta Een speler (de tikker) heeft een tube tandpasta, al de rest heeft z’n tandenborstel vast. Als je getikt wordt, doet de tikker een klodder tandpasta op je tandenborstel en moet je beginnen poetsen tot je bevrijd wordt. {FOTO’s: bram rumbaut}

9u30 Wordwakkerspelletjes Een actieve (jong)giver in de morgen, brengt doorgaans een dag zonder zorgen. Speel die stijfheid uit je ledematen en stretch die wallen van je gezicht! Ochtendgym, het blijft een evergreen. Voorzie jezelf van het liedje ‘Ochtendgymnastiek’ van Samson en Gert en laat je leiden door de ochtend… Zing de longen uit je lijf met 1, 2, 3 onnozele kinderliedjes. Je speelt 1, 2, 3 piano, maar i.p.v. ‘piano’, roep je bijvoorbeeld ‘Samson’ of ‘De Smurfen’. En iedereen heft spontaan de gezochte meezinger aan. Kan je niet meezingen, dan vlieg je terug naar de startlijn… Ali Baba en de 40 rovers: de centrale figuur begint met een uitbeelding die beurtelings wordt overgenomen door de rijen voor en achter hem/haar, tot alle rijen meedoen. Jagersbal: één jager probeert met de bal iemand te raken. Iedereen loopt rond en probeert de bal te ontwijken. Word je geraakt, dan help je de jager. Een aanrader om de prut uit je ogen te lopen.

Giet het in een spel en ook de afwas staat binnenkort in de top vijf van favoriete activiteiten. Poeperkesrace: je verdeelt je groep in twee. Beide ploegen gaan op een rij staan (naast mekaar). Op het startsein kloppen de achterste spelers van beide rijen op de poep van de speler voor zich en draaien zich om, de speler op de tweede rij geeft telkens de poepklop door en draaien zich ook om. Tot op het einde van de rij, en helemaal terug naar de eerste kloppers. De rij die er het eerst in slaagt om de klop heen en terug te sturen, wint het spelletje. Kiekeboe (variant op verstoppertje): de zoeker telt van twintig naar nul terwijl iedereen zich gaat verstoppen. Daarna mag

hij/zij zoeken, maar de zoeker moet altijd de ‘bron’ (de boom bijvoorbeeld) kunnen blijven aanraken. Daarna telt de zoeker van negentien naar nul. Alle spelers moeten proberen om terug tot bij de zoeker te lopen en zich weer te gaan verstoppen vóór de zoeker aan nul zit en dus terug mag zoeken. Daarna telt hij/zij van achttien tot nul, van zeventien tot nul,… Plezier gegarandeerd!

12u30 Tafelspelletjes Bestekmikado Gooi al het bestek op een grote hoop en probeer er telkens één stuk uit te vissen zonder dat de rest beweegt. Brrr Onder de tafel kruipt iemand rond met een ijsblokje in de hand. Iedereen zit met de handen op tafel en de buik een beetje ontbloot. Als je het ijsblokje op je blote vel voelt, mag niemand iets merken. Trekt er toch een siddering door je lijf, dan mag jij met het ijsblokje rondkruipen. ABC Noem om de beurt iets dat op tafel staat. Degene die na je komt, mag geen woord kunnen zeggen dat alfabetisch voor dat van jou komt, anders val je af. Bijvoorbeeld: zeg jij ‘beker’, maar kan degene die naast je zit nog ‘aardappelpuree’ zeggen, dan stopt het spelletje voor jou. Delen van voorwerpen mogen ook: het oor van de tas, het deksel van de pot. Voulez-vous passer? Iedereen neemt zijn glas in de hand en begint het liedje ‘Voulez-vous passer le verre qui est ici?” te zingen. Alle glazen verschuiven tegelijkertijd door naar de persoon rechts. Als er de tweede keer “le verre qui est ici” wordt gezongen, mag je het glas niet meteen doorgeven aan de buurman, maar moet je het eerst nog een keer bij je eigen bord terugzetten. Geen idee waarover we het hebben? Surf dan naar www.scoutsengidsenvlaanderen. be Via een link verwijzen we je door naar Youtube voor een filmpje van dit spel.

11

scoutskrant

kampeeradressen Zoek je een weekend- of kampplaats? Neem dan zeker een kijkje op de site van Scouts en Gidsen Vlaanderen www.scoutsengidsenvlaanderen.be/interactief/zoeken/lokaal en http://www.hopper.be/jeugdverblijf

13u30 Afwasspelletjes Weinigen kijken ernaar uit, maar ’t moet gebeuren. Maar giet het in een spel en ook de afwas staat binnenkort in de top vijf van favoriete activiteiten. Afwasestafette Maak buiten twee grote kringen met elk vijf posten. Een beginpost met de afwas, dan een badje met water en afwasmiddel, daarna een spoelbadje, gevolgd door een stapel handdoeken en tot slot de post waar al het afgewassen gerief komt te staan. Verdeel zowel je leden als de afwas in twee gelijke groepen. En vervolgens is het om ter snelste afwassen geblazen! Scherpe en/of breekbare voorwerpen hou je best apart! En natuurlijk: wat niet goed genoeg afgewassen of –gedroogd is, moet van vooraf aan onder handen genomen worden.

18u30 Avondeten Laat je leden zelf beslissen wat ze klaarmaken en organiseer een heuse kookwedstrijd. Verdeel je leden in groepjes of laat ze per patrouille een maaltijd samenstellen. Geef ze een budget waarmee ze in de winkel hun benodigdheden kunnen kopen. Als ze alles hebben gekocht moeten

ze hun kookkunsten bewijzen voor de jury die bestaat uit de leiding die bij elk ploegje eens komt proeven. De jury geeft uiteraard niet enkel op het eten punten, maar ook op inkleding en animatie. Zo hebben ook de minder culinair aangelegde leden een leuke uitdaging.

23u55 Vijf voor twaalfjes Een oase van rust na een woelige speldag. In een Vijf voor twaalfje willen we even stilstaan bij de dingen die je doet, bij de voorbije dag of bij het leven… Een decreet De begeleiding leest voor: ‘Er is een decreet uitgevaardigd. Alle sentimenten zijn voortaan verboden. Op het bonzen van een hart staat een week, op heimelijk verlangen een jaar. Liefde? Stokslagen, dwangarbeid. Het decreet vermeldt: wakker maken dient uitsluitend te gebeuren door hard te schudden en in de oren van de slapende te tetteren’ (uit Brieven aan Doornroosje, Toon Tellegen) Opdracht: stel een decreet op, waar een bepaald gevoel verboden of verplicht wordt. Ook de symptomen van dit gevoel

worden beschreven. Denk na over aangepaste straffen voor het overtreden van deze wet. Breng dit decreet overtuigend. Achteraf kan een nabespreking volgen: welk decreet is het meest haalbare? Van welk decreet zou onze wereld beter worden? Van welk decreet juist niet? Mag ik jou aanraken? Met dit Vijf voor twaalfje kan je je leden vertrouwd maken met aanrakingen. Aan de hand van de uren of periodes in een dag zoals: ochtend, middag, vieruurtje, avond en dergelijke worden de aanrakingen intiemer. De oefening start met muziek op de achtergrond; bijvoorbeeld filmmuziek van Le Fabuleux Destin d’Amélie Poulain, waarbij iedereen blootsvoets door de kamer loopt. Op verschillende tijdstippen krijgt iedereen de opdracht om telkens een ander lichaamsdeel te gebruiken of aan te raken. Eerst moet je de ander aankijken wanneer je elkaar ontmoet, daarna kan je in de volgende fase naar elkaar glimlachen, de volgende stap is wuiven naar elkaar. Na deze handelingen volgen dan de werke-

12 {FOTO: wouter van espen}

lijke aanrakingen: achtereenvolgens een hand geven, de rechterschouder aanraken, de kleine teen aanraken. Tenslotte kan je eindigen met het aanraken van een veilige plek naar keuze. Hiervoor legt iedere deelnemer zijn of haar hand op de voor hem of haar veilige plek. Vervolgens mogen anderen deze plek aanraken wanneer ze elkaar ontmoeten. Als je nog een grappige afsluiter wil, kan je ook nog een ketting van mensen op de grond maken: ga met je hoofd op de buik van de volgende liggen en vorm een schakelketting van buiklachen. Weet jij iets? Voorbereiding: zoek een aantal voorwerpen samen. Ga op een rustige plek in een kring zitten en geef telkens één voorwerp door. Stel daarbij onderstaande vragen. Geef iedereen de tijd om het voorwerp even vast te houden, eraan te voelen en te ruiken. De antwoorden mogen gewoon door elkaar gegeven worden. # Wat voelt zoals dit papier kraakt? # Wat maakt net zo’n geluid zoals deze citroen smaakt? # Wat ruikt zoals deze stof voelt? # Wat smaakt zoals dit schuurpapier aanvoelt? # Wat ziet eruit zoals dit snoepje proeft? Eventueel Je kan deze kleine filosofiesessie nabespreken. Was het moeilijk om je zintuiglijke gewaarwordingen om te zetten in andere? Wat was het moeilijkst? Hoe denk je dat dat komt?

Klokslag twaalf uur Het avondlied, gevolgd door een welgemeende slaapwel, vormen dan een mooie afsluiter voor deze goed gevulde dag... Jeremy Loockx & Els Bosmans / [email protected]

Ook onze collega-jeugdbewegingen bieden verblijfplaatsen aan: www.chiro.be - zoek op lokalen www.lesscouts.be - klik op ‘se présenter’ en dan op ‘la service de la fédération’ www.mozet.be www.sgp.be en klik daar op domaines En dan heb je verder de virtuele zoekmachines: # www.kampterrein.be # Kamphuizen over gans België vind je momenteel nog op www.kampeercentra.be De informatie is echter gedateerd (grotendeels uit 2000). Hedendaagse informatie over Vlaamse kampeercentra kan je sinds dit jaar terugvinden op www.jeugdverblijven.be. Actuele informatie over Waalse kamphuizen wordt momenteel verzameld in de hoop binnenkort een vernieuwde www.kampeercentra.be (vanaf dan enkel voor Wallonië dus) aan te bieden. # http://www.votrecamp.be is de zoekmachine van de Waalse Scouts- en Gidsen bewegingen. Neem daar gerust ook een kijkje...

sowaster Kampterrein te huur in Sowaster, Sart-lez-Spa, Vlak terrein, gemakkelijke toegang, dichtbij Baraque Michel, rustig gelegen, dichtbij dorp en winkels, nog vrij in 2008. Meer informatie: Michel PETIT 087 47 49 47 of 0473 94 26 14. Coo (Provincie namen) In de prachtige streek van Moulin-Du-Ruy, kan je mooie kampeerterreinen huren. Gelegen in een bosrijke omgeving en aan een rivier. Gemakkelijke toegang en drinkbaar water vlakbij. Contactpersoon: D. COIPEL-BOULANGER, Rue Binahé Bajart 42, 5170 Bois-de-villers, 081 43 37 78, 081 74 63 63 herselt (Provincie antwerpen) Leeuwerikhoeve, Dieperstraat 47, 2230 Herselt heeft nog plaats vrij tijdens de zomer van 2008. Capaciteit: 40 en 50 personen. Contactpersoon: Mevr. VAN RYMENANT, Heuvelstraat 106, 2530 Boechout, 03 455 28 33.

13

spelenderwijs

pure nostalgie in een jasje van jin Jins hebben dikwijls al een hele carrière ‘spelletjes spelen’ achter de rug. Hoe kan je hierop terugblikken? En wat doe je er dan mee? Rol van het ene spel in het andere!

hoe blaas je nieuw leven in oude spelen?

{FOTO: jan willemsens)

De tijd van toen

14

Speel spelletjes die de jins nog kennen van vroeger. Waar haal je je inspiratie? Zo: # Speel Hints: laat de jins enkele typische spelletjes uit hun scouts- en gidsencarrière uitbeelden, de rest mag raden wat ze uitbeelden. # Laat alle jins een typisch spelletje uit hun scouts- en gidsencarrière opschrijven. Deze spelletjes verpak je in een muzikaal pak (= een pakje waarrond telkens een nieuw papiertje zit met een opdracht op). Telkens de muziek stopt, scheur je een papiertje van rond het pak en speel je het nostalgiespelletje in kwestie met de hele groep. Laat degene die het spel opgeschreven heeft, het spel ook uitleggen. # Teken per tak een pagina met dagen en uren voor televisieprogramma’s op de muur van het lokaal. Laat de invulling van de programma’s zelf nog leeg. Laat de jins per tak en per uur hun favoriete ‘programma’ of spel invullen, waarbij ze

{FOTO: miet lassuyt)

ook een klein zinnetje uitleg schrijven. Laat hen ook foto’s van zichzelf als kapoen of jonggiver meebrengen om bij in het televisieblad te kleven.

Pimp a spelleke Panterjacht (‘dodende straal’) Zet alle ramen en deuren van je volledige lokaal open. In het midden van het lokaal, op een centrale plek, leg je iets dat de moeite waard is om gewonnen te worden. De groep splitst zich in twee: aanvallers en verdedigers. Je wandelt met de groep aanvallers naar een punt op één kilometer van het lokaal en geeft de verdedigers ondertussen de tijd om zich verdoken op te stellen. Doel van het spel: als er gefloten wordt, mogen de aanvallers vertrekken. Ze moeten proberen om het lokaal binnen te sluipen en de prijs in het midden van het lokaal proberen te bemachtigen. Wie door de verdedigers herkend of getikt wordt, gaat terug naar de startplaats en probeert opnieuw.

Gsm-klopjacht (‘omgekeerd verstoppertje’) Een groepje van twee of drie jins vertrekt met een gsm op zak (te voet of per fiets). De overige jins verdelen zich over twee of drie groepen. Om de vijf minuten sturen de twee jins per sms een omschrijving van waar ze zich bevinden naar de andere groepen en houden ze enkele minuten halt op deze plek. Doel van het spel is dat de andere groepen om ter snelst de twee jins proberen te lokaliseren en te onderscheppen. Wie daar het eerst in slaagt, is gewonnen. . Moederkloek en haar kuikentje (‘omgekeerd verstoppertje op z’n Paasbest’) Alle spelers worden geblinddoekt (of je speelt in het pikkedonker!). Een van hen is de moederkloek en gaat zich verstoppen, de rest moet haar zoeken. De kuikentjes springen al piepend rond en botsen tegen elkaar op, waardoor ze nog luider

gaan piepen. Alleen de moederkloek mag niets zeggen. Als een kuikentje tegen de moederkloek botst, dan zwijgt de moederkloek. Het kuikentje blijft bij haar en mag nu ook niets meer zeggen. Voetbal met levende goal Er zijn, zoals bij normale voetbal, twee ploegen met elk hun eigen goal. Maar anders dan gewoonlijk bestaat deze goal uit twee ploegleden die een sjorbalk op hun schouders dragen en zich mogen verplaatsen. Doordat de goal over het hele terrein mag rondlopen - achter de bal aan of er net weg van - krijgt dit het spel een dynamisch tintje waarbij ook minder minnende voetbalvrouwen niet zullen afhaken! Geblinddoekt voetballen Dit spel kan je op een regenachtige namiddag ook gezellig binnen spelen! Maak je lokaal helemaal leeg en speel met een zachte bal, zodat er geen ongelukken gebeuren. Blinddoek iedereen en deel

de groep op in twee teams met elk een keeper en een goal. Laat iedereen op z’n knieën gaan zitten en handen geven. Doordat niemand de bal kan zien, zal het spel strategisch gespeeld moeten worden en zullen de groepsleden wel in team moeten spelen om een goal te maken! De grote schoonmaakploeg met emmer en dweil Ideaal om te spelen tijdens een schoonmaak- en opruimvergadering! Vraag aan al je leden om een trekker of borstel mee te brengen naar de vergadering, zelf zorg je voor twee grote emmers met (lauw) water en een dweil. Alle ploegleden hebben een trekker in de hand. De twee emmers zijn de goals en de dweil is de bal. Het spel verloopt als een doodgewone voetbalmatch, maar de dweil moet gegooid worden en mag de grond niet raken, anders valt hij in de handen van de tegenpartij. De ploeg die de dweil in de emmer van de tegenpartij kan soppen, heeft een doelpunt.

Dagboek van een jinguïn Beste dagboek, Toen ik nog een kuikentje was, speelde ik Dikke Bertha en kruisvlag bij de kapoenen. Mijn verbazing was dan ook bijzonder groot toen ik deze zondag bij de jins hetzelfde soort kl*tespelletjes moest spelen. Al bij al viel het nog wel mee, tot ik mijn pay- & snowkaart helemaal opdeed aan vijftien berichten voor een of ander Witse-spel. Ik denk dat ons leiding toch stilaan last heeft van ne stevige freez-out. Misschien steken Oswald en ik wel een vergadering in elkaar tegen volgende keer. Dat zal hen deugd doen. Wij zullen eens laten zien wat jins graag doen! Slaap lekker! De Jinguïn

Viola Vandomme / [email protected]

15

spelenderwijs

creativiteit in een handomdraai de zes van de activiteit

U leest het goed, ze zijn met zes. Zes spelelementen die om het hardst roepen om aandacht. ‘Gebruik mij! Verander mij! Speel met mij!’. En gelijk hebben ze. Door de spelelementen: tijd, plaats, persoon, materiaal, speelveld en thema te combineren, krijg je oneindig veel spelmogelijkheden. Zelfs als je maar één element verandert, krijgt je spel al een heel andere dimensie… Tijd: wanneer en hoe lang je speelt. Plaats: de plaats waar je speelt. Persoon: met wie en met hoeveel je het spel speelt. Materiaal: alles wat je nodig hebt voor het organiseren en uitvoeren van je spel. Speelveld: de scouts- en gidseninvalshoek waarbinnen je spel kadert. Thema: het thema dat je spel inkleurt. Aan de slag!

basisspel

tijd

# Om de vijf minuten verander je een spelregel. (iedereen moet hinkelen, wie getikt wordt, moet blijven staan, wie ‘op den Tikkertje hoge’ staat, mag niet getikt worden,…) Iemand is de tikker. Hij of zij moet proberen # Voor het startsignaal gokt de tikker om zo snel mogelijk iemand anders te tikken. hoeveel spelers hij in 30 seconden zal Wie getikt is, wordt tikker. tikken. Als hij gelijk heeft, mag hij tikker blijven en komt er een tikker bij. Als hij zich vergist, wordt iemand anders tikker.

Voetbal Twee ploegen die elk een eigen goal hebben om in te scoren

16

Dikke Bertha Iedereen staat op lijn A en moet op het signaal naar lijn B lopen. Dikke Bertha loopt in het midden en probeert de overlopers op te heffen. Wie opgetild wordt, is mee Dikke Bertha.

’s Avonds in het donker. Gebruik een fluogele bal en maak de verschillende ploegen duidelijk met twee soorten fluovestjes.

Dikke Bertha in pyjama: ideaal als word-wakker-spelletje!

# Laat de wekker op tweedaagse om het Wekkertocht uur aflopen en laat ze er zo de moed Je gaat op tocht met je leden en een wekker. inhouden. Telkens als de wekker afgaat, speel je # Speel de spelletjes versneld of vertraagd. gedurende vijf minuten een spel. Daarna loop Of zoek eens naar spelletjes uit de ‘tijd je verder… van toen’.

plaats

persoon

materiaal

speelveld

thema

Tikkertje binnen, buiten, aan het strand, op een grasveld of in de speeltuin: telkens anders, telkens leuk.

Per twee aan de enkels vastgebonden, met meerdere tikkers spelen, of de kapoenen samen met de jins: ambiance verzekerd.

Tikkertje met natte sponsen kan voor de nodige afkoeling zorgen op warme zomerdagen.

Tikkertje met de nodige expressie: loom tikkertje, hyperactief tikkertje, blij tikkertje, zingend tikkertje, dansend tikkertje,…

Tikkertje zieke koe: De tikker heeft last van de dolle koeienziekte en steekt iedereen aan die getikt is.

Voetballen in het bos, een aanrader!

Waarom niet met vier ploegen en vier goals? Of per twee, elk van een andere ploeg, samen in een fietsband? Wil je echt een uitdaging? Steek dan elke ploeg in één fietsband.

Levende voetbal: een spel zonder materiaal. Iemand is de bal en roept dit voortdurend. Tot je deze speler kan tikken, dan word je zelf de bal. Het is uiteraard de bedoeling om de goal van de tegenstander binnen te lopen om te scoren!

Op de techniekenvergadering: levende sjotterkast. Sjor eerst met je leden een levensgrote sjotterkast. Geef iedereen een plek aan een sjorbalk. Gebruik best fietsbanden om de spelers aan hun sjorbalk te houden.

Hoe zouden de goden op de Olympus voetbal spelen? Misschien mag de bal dan niet geraakt worden door aardse elementen en moet hij dus ofwel in de lucht blijven, ofwel opgevangen worden door de witte gewaden die iedereen aan heeft?

Speel Dikke Bertha op een grasveld vol modder of in het zwembad en je hebt meteen een heel ander spel dan op een speelplaats met stenen tegels…

Dikke Bertha wordt Platte Truus en probeert iedereen plat op de grond te krijgen. Dit spel spelen samen met de ouders van je leden, zeker eens proberen!

Op tocht: Baken het speelterrein af met touw en maak Speel vijf minuten Dikke Bertha. Als er het groter (of kleiner) telkens er bijvoorbeeld daarna een even aantal overlopers overblijft, ga je aan het volgende kruispunt naar links. iemand opgepakt wordt. Bij een oneven aantal ga je naar rechts.

# Maak van Dikke Bertha de kasteelheer en van de overlopers de slechte ridders die het kasteel proberen in te nemen. # Is je thema circus? Dan staat er een circusdirecteur in het midden die alle losgebroken dieren weer probeert bijeen te krijgen.

Normaal speel je dit ‘onderweg’, maar je kan hiermee evengoed uitleefmomenten tijdens de knutselvergadering inlassen .

# Laat telkens iemand anders een spel kiezen. Zo leer je misschien nieuwe spelletjes kennen. # Probeer de mensen die langslopen op het moment dat de wekker rinkelt, te betrekken in jullie spel.

Op kamp: Tijdens de afwas is de wekker het teken dat je moet doorschuiven van post. De afwassers gaan afdrogen, de afdrogers gaan de patrouillehoek opruimen en de opruimers gaan afwassen.

Ben je op zoek naar hulpmiddelen om je doorheen je brainstormsessies te leiden? Grijp dan naar ‘Hoge Ogen’, hét takraadspel dat je fantasie op hol doet slaan! Elk tak kreeg in 2005 één takraadspel opgestuurd. Wie geen enkel Takraadspel meer kan vinden, kan het uitlenen uit het documentatiecentrum van Scouts en Gidsen Vlaanderen. Je maakt best op voorhand even een afspraak met Christel Rogiers, 03 231 16 20, [email protected]

Speel tikkende wekker: verstop een tikkende wekker in een verduisterd lokaal met als opdracht hem te vinden voor hij afloopt.

Zijn jullie op tournee met jullie rockband? Dan kan de wekker hét signaal zijn om iets van jullie repertoire ten berde te brengen…

Zelfs als je maar een element verandert, krijgt je spel al een heel andere dimensie... {FOTO: miet lassuyt)

Els Bosmans / [email protected]

17

grondvesten

spel

de wereld rond in meer dan 30 spelen Ook in Congo, Indonesië en Ecuador wordt naar hartelust gespeeld. Spelen die ook door jouw kleine en grotere rakkers gesmaakt zullen worden. Maak kennis met een selectie uit Waaw, de spelenbundel van Vredeseilanden, vol spelletjes van zijn partnerlanden.

handmade Geen leuker spel dan datgene waarvan je het materiaal zelf gemaakt hebt. Denk je daarbij aan een bal, een dobbelsteen of een pion? Wij denken groter: een wipplank, een klautertuig of een heuse renwagen.

Met je leden speeltuigen maken is niet moeilijk. Maar bouw niet te lang en zorg dat er nog genoeg tijd overblijft om echt te spelen. Sjorhout, touw en de basissjortechnieken is alles wat je nodig hebt. Je eigen verbeelding is de limiet, maar zorg er voor dat je het veilig houdt!

je eigen verbeelding is de limiet, maar zorg ervoor dat je het veilig houdt! Los Paises (de landen) (Ecuador)

18

Materiaal: bal Verloop: De deelnemers kiezen elk een verschillend land. Eén speler kaatst een bal tegen de muur en roept de naam van een deelnemend land. De persoon die het land vertegenwoordigt, moet de bal opvangen voor die de grond raakt en roept “halt”. Ondertussen lopen de andere landen zo ver mogelijk weg tot zij “halt” horen. Dan moeten ze blijven staan. De speler die de bal vangt, mag drie passen zetten naar het dichtstbijzijnde land en het met de bal proberen te raken. Als de bal niet raak is, wordt de balwerper uitgeschakeld. Als de bal het land raakt, moet dit land het spel verlaten.

Zoeken (Indonesië) Materiaal: twee blinddoeken, eenvoudige muziekinstrumenten (een fluitje, een trommel,...) Verloop: Twee kinderen (de zoeker en de muzikant met zijn instrument) krijgen een blinddoek om en gaan op hun hurken zitten. De anderen gaan rond hen staan als toeschouwers. De muzikant speelt een paar noten. De zoeker moet de muzikant proberen vinden en aantikken. Als de mu-

De 4D-wip zikant van plaats verandert, moet hij opnieuw een geluid maken. Zoeker en muzikant mogen zich enkel verplaatsen op hun hurken. Als de muzikant aangetikt wordt, is hij af. De zoeker wordt dan de muzikant en iemand van de toeschouwers wordt zoeker.

Voet-netbal (Laos) Materiaal: Een net, een klein balletje (tennisbal), een gewone bal. Verloop: Verdeel je groep in twee ploegen. Iedere ploeg gaat aan een kant van het net staan. Het net hangt zoals bij volleybal. Ook het spel gaat zoals volleybal, je moet proberen de bal aan de andere kant van het net te krijgen. Je mag drie passen geven. Als de grond bij de tegenspelers wordt geraakt, heb je een punt en dan krijg je de bal terug. Bij volleybal spelen we met de handen en armen, bij dit spel spelen we met de voeten. Probeer dit eerst met het kleine balletje (het is echt moeilijk), schakel na een tijdje over op een gewone bal.

startsein beginnen de kinderen langzaam door elkaar te lopen, tot de spelleider een getal noemt in het Wolof. 1 = ben, 2 = nyaa, 3 = nyet, 4 = nyeint, 5 = djerom. Iedereen gaat dan zo snel mogelijk bij elkaar staan in groepjes van het aantal dat de leider noemt. Daarna lopen ze weer door, maar letten goed op. Als de leider een ander getal roept, moeten ze nieuwe groepjes vormen. Als er spelers overblijven, krijgen die een strafpunt. Je moet proberen zo weinig mogelijk strafpunten te halen.

Rodeo (Nicaragua) De groep wordt verdeeld in duo’s. Per duo gaat er één persoon op zijn handen en knieën zitten, dat is de stier. De andere persoon klimt op de rug van de ‘stier’. De ‘stier’ moet proberen om de ruiter van zijn rug te gooien door heel wild te bewegen. De ruiter moet proberen om zo lang mogelijk te blijven zitten.

Ben nyaa nyet (Senegal)

De volledige Waaw-spelenbundel kan je downloaden op www.vredeseilanden.be kies onder ‘doe mee’ voor ‘jeugdwerk’

De kinderen stellen zich op één lijn op. Eén van hen is spelleider en staat aan de zijkant of in het midden van het veld. Op het

Andere internationale spelen kan je vinden op www.changethegame.be

Tina Gallant / [email protected]

In het klein en in het groot op Herfstontmoeting 2004. Je sjort een vierpikkel en hangt er aan een touw een kruis in.

Varken aan ’t spit Je sjort twee kleine driepikkels en bevestigt bovenaan elke driepikkel een stuk regenbuis. Je steekt de as door die regenbuis en maakt aan één eind een handvat om het geheel te draaien. Onder het spit leg je alles vol met kussens. Ga met twee aan de as hangen… en draaien maar!

19

grondvesten

spelenderwijs

Spelletjes op een cyberschotel Tien spelen in één! Knip de kaartjes uit en stop ze in het borstzakje van je scouts- en gidsenhemd. Zo heb je altijd een spel bij de hand.

Klimmen en klauteren Dit klauterspeeltuig stond op Herfstontmoeting 2007. Je kan hier naar eigen fantasie elementen aan toevoegen. Als het een beetje uitgebreider of moeilijker wordt, is het aangeraden om je speeltuig eerst in miniatuur te maken.

1. Vliegende schoen Plaats een baksteen in het midden onder een plank van ongeveer een meter. Leg een schoen op het deel van de plank dat de grond raakt. Elke speler trapt nu op het vrije uiteinde van de plank. Zo snel hij kan, loopt de speler de vliegende schoen achterna en probeert die te vangen voor hij op de grond valt. Hoe verder van de wip de schoen opgevangen wordt, hoe meer punten verdiend worden.

3. JeugdWerkNet: voor meer dan 2000 spelen. www.jeugdwerknet.be/spelen

Teambuilding met technieken. Hang aan vier bomen een katrolletje op ongeveer twee à drie meter hoogte. Steek door elke katrol een touw en hang daaraan een gewicht. Dat kan van alles zijn: een emmer, een boomstronk, een puntige stok. Op de grond leg je iets om naartoe te gaan met je gewicht: een bord, doek, ballon,… Sjor een A-frame van drie meter. Bevestig bovenaan vier touwen om het frame in evenwicht te houden. De vijfde persoon staat in het frame en de vier anderen moeten zodanig aan het touw trekken dat het frame beweegt en uiteindelijk vooruit “stapt”.

6. SMaSJ: een spellenmagazijn van Scouting en Jeugdwerk in Nederland. www.scoutnet.nl/~smasj

2. Een uitgebreide spellendoos van de scouts in Nederland. www.scoutnet.nl/~sps/

4. De kip en het ei Alle spelers staan per ploeg op een rij. Op een meter afstand van de rij staat een speler van elke ploeg (de ‘kip’) met een ei. Bij het startsignaal gooit de kip het ei naar de eerste in de rij. Die gooit het ei onmiddellijk terug naar de kip en gaat op zijn hurken zitten. De kip gooit het ei dan naar de tweede speler die het ei opvangt, teruggooit en hurkt. De kip herhaalt dit tot alle spelers van zijn rij neerzitten. Om ter vlugst natuurlijk en... zonder dat het ei breekt! 

Om een renwagen te maken, sjor je een Aframe van twee meter. Bovenaan sjor je een horizontale balk van drie meter om alles vooruit te duwen. Hang tussen de steun- en de duwbalk (horizontalen) een touw waarin de begeleider kan hangen. Laat alles naar voren kantelen en begin te duwen.

20

Heb je met je groep al eens een speeltuig gemaakt? Laat het ons weten. Mail een foto of plan naar [email protected] en vermeld je groepsnaam en/of tak. Op dat mailadres kan je ook terecht voor vragen over al deze constructies. Speel ze.

8. Deze website in opbouw levert een alfabet aan spelletjes. www.spelarchief.nl

5. Exploreuzen In het speelveld zitten alle spelers op de grond, ze zijn Exploreuzen. Twee spelers worden uit de groep gepikt, geblinddoekt en een paar keer rondgedraaid. Los van elkaar moeten ze proberen tussen de slapende Exploreuzen door te lopen naar de andere kant van het terrein. Oppassen geblazen, want bij de minste aanraking explodeert zo’n reus en maakt hij een enorm geluid. Bij een fluitsignaal blijven de geblinddoekten stilstaan. Op dat moment vindt er een aardbeving plaats en rollebollen alle Exploreuzen over de grond, tot ze op een andere plaats liggen.

10. Mestoverschot Boer Teun, boer Bavo en boer Jos hebben een boerderij in dezelfde buurt. Er woedt dan ook een hevige concurrentiestrijd. Ze hebben meer mest dan toegelaten. Via hun connecties horen ze dat er een zware doorlichting zal komen. Om hun vergunning te kunnen houden, proberen ze het mestafval in grote vaten te dumpen bij hun concurrentie. Iedere ploeg krijgt vijf ‘vaten’ (volledig met water gevulde bidon) van een bepaalde kleur. Het dumpen gebeurt altijd per twee spelers. Eén speler draagt het vat, de ander moet vechten. Er wordt gevochten om een woldraadje om de bovenarm. Verliest de aanvaller, dan moet deze terug naar het eigen kamp met het vat, om een nieuw woldraadje te halen. Verliest de verdediger, dan mag het vat zonder verdere tegenwerking worden gedumpt in het betreffende kamp.

9. Dweilhockey De spelers worden in twee gelijke groepen verdeeld. Iedere speler van een groep krijgt een nummer. Wanneer de nummers één voor één afgeroepen worden, komen twee spelers uit een verschillende groep tegenover elkaar te staan, elk met een stok. Een dweil, die in het midden tussen de twee groepen ligt, moet met behulp van de stok over een gladde vloer (eventueel met bruine zeep) naar de eigen groep geduwd worden.

7. Een spellenmap boordevol leuke spelletjes. www.spellenmap.nl Saiga & Wasbeer / [email protected]

Eline Vanuytrecht / [email protected]

21

sjiwredneleps

groepsleidingscongres

scouting, goe bezig?

lteohcsrebyc een po sejetllepS

over hoe wij ons spel spelen

ne -stuocs ej nav ejkaztsrob teh ni ez pots ne tiu sejtraak ed pinK !néé ni neleps neiT .dnah ed jib leps nee djitla ej beh oZ .dmehnesdig

3. Headbangersbal Twee spelers nemen elk een nylonkous en stoppen in de tip ervan een ei. Daarna zetten ze de nylonkous op hun hoofd. Nu proberen ze met hun eigen ei het ei van de andere te raken en te breken.

1. De speelbaar van Scouts en Gidsen Vlaanderen. Nu nog op de oude site, binnenkort ook op de nieuwe. www.vvksm.be/veldwerk/spel/

6. Identiteitscrisis Bedenk op voorhand een aantal vragen (hobby’s, idolen, meegemaakte gebeurtenissen, wensen, kleur schoenen,…) die je op papier zet. Alle spelers vullen eerst hun eigen papier in. Dan worden de papieren verdeeld. Iedereen krijgt het papier van iemand anders. De spelers moeten de persoon op hun papier ontmaskeren door iedereen ja/neen-vragen te stellen. 10. Fenexpress: een verzameling megamaffe spelen. users.pandora.be/fennexpress/

4. De Chiro Spelendatabank www.chiro.be/interactief/spelen

12 22

2. Halvar De Veroveraar Om andere Vikingen te plagen, heeft Halvar De Veroveraar juwelen gestolen en de kralen ervan verstopt. Elke familie mist een kralensnoer in de favoriete kleur van de stam. Halvar heeft sporen (foto’s) achtergelaten van de plaatsen waar de kralen verborgen zijn. Op elke plaats liggen evenveel kralen als er families zijn. Alle families mogen op elke plek hun eigen kraal (van hun kleur) terugnemen. Ze moeten er wel voor zorgen dat ze niet gezien worden door de andere families, noch door Halvar. Hebben ze alle kralen gevonden, dan rijgen ze die aan een snoer. De familie die het eerst zijn prinses, getooid met een volledig kralensnoer, kan tonen aan Halvar, wint.

8. Glimlach gooien Alle spelers zitten met een ernstig gezicht in een kring. Eén persoon heeft de glimlach en dat mag je aan zijn gezicht zien. Hij doet zijn handen voor zijn gezicht en als hij ze weghaalt, gooit hij de glimlach naar iemand anders. Deze vangt de glimlach op en gaat meteen glimlachen. De persoon die gegooid heeft, is nu ook weer ernstig. Houdt iedereen dit vol?

5. Jeugd & Gezondheid Aalst verzamelde het beste van zijn spelen online. www.kazou-aalst.be Kies voor spelendatabank.

Een nieuw jaar gaat vaak gepaard met nieuwe voornemens. Of het oude wijn in nieuwe zakken wordt of effectief goede voornemens, zal januari volgend jaar ons wel leren. ‘Stilstaan bij’ is in deze al een belangrijke stap.

Een spel van democratie

Een spel van leren

Met rasse schreden nadert ook in onze beweging een moment van stilstaan, namelijk ons driejaarlijks groepsleidingscongres. Een congres dat richting geeft aan de beweging Scouts en Gidsen Vlaanderen.

Er zit meer in een spel dan je denkt. Soms plan je met een reden een bepaalde activiteit, en op andere momenten speel je gewoon -om te spelen. Halen we er een poging tot definitie bij, kan je leren omschrijven als: “Het proces, de belevenis of de ervaring om kennis, vaardigheden, waarden en normen te vergaren.” Misschien wat abstract-theoretisch, maar ook dat is een omschrijving van waar we elke week mee bezig zijn. Gelukkig hoeven we niet elke takraad stil te staan bij de leerkansen in elke activiteit en teren we op onze grootste kracht, learning by doing.

Omdat we hier net verder willen gaan dan wat voornemens, vragen we elke groep om het spel van de democratie mee te spelen. Onder de noemer Scouting, goed bezig? kunnen jullie binnenkort nadenken over diezelfde vraag. Of hebben jullie er ondertussen al de nodige groepsraadtijd aan besteed? Hoe dan ook, dit artikel heeft de ambitie om het thema wat breder te trekken dan een slagzin.

Een spel van scouting In onze missie spreken we over vrije tijd die niet vrijblijvend is. Dat dit geen holle frase is, weten jullie zelf maar al te goed. Als je jezelf de vraag stelt wat je allemaal leert in een scouts- en gidsencarrière, kom je ongetwijfeld tot een stevig pakket: samen spelen en bij uitbreiding samen werken, een stevige portie sociale vaardigheden, leiderschap, technieken, vergaderen en overleggen, spelen in mekaar boksen, een kamp organiseren,… Hoe we daar dan toe komen, wordt in onze missie omschreven als spel dat niet luchtledig is. Wat dan juist dat spel is, vormt een eerste inhoudelijke pijler achter Scouting goed bezig?

Een spel van stilstaan en vooruitgaan In de methodiek op de groepsraad en later op het congres, staan we net wel stil bij leren in scouting. Wie jij als leid(st)er bent, wat je kan en hoe je het doet, heb je op verschillende manieren verworven. Je leert omdat een vraag een antwoord zoekt. # Hoe pakte onze eigen leiding vroeger een pestsituatie aan? # Wat mogen we niet vergeten als we een kampplaats zoeken? # In die andere groep doen ze op een originele manier aan totemisatie, # Op de jeugdraad vertelde de jeugddienst iets over nieuwe projectsubsidies,… Je eigen ervaring, een districtsweekend, een takhandboek, een week 3d, … zijn maar enkele manieren. Wij willen graag

weten wat jouw manier is, zodat we als beweging mee kunnen zoeken naar de beste manier om een antwoord te geven op je vragen. Zo wordt stilstaan vooruitgaan.

Een spel met een waarom Wat we doen, doen we graag goed. We engageren ons wekelijks om een leuke activiteit met onze leden te spelen, om een plezant leidingsweekend te organiseren, om een goede kampplaats te zoeken. Ook al lijkt het een groot woord, we engageren ons om kwaliteit in onze werking te steken. Het is niet vanzelfsprekend om kwaliteit precies te definiëren, maar voor dit groepsleidingscongres betekent dit concreet Welke eigenschappen heb je nodig om in leiding te staan? Of teruggrijpend naar de definitie van leren; Wat moet je kennen, kunnen en zijn als leider of leidster?

Een spel met een daarom Wat vind jij belangrijke eigenschappen om in leiding te staan? En hoe zorg je ervoor dat je dat leert? We vragen het je graag. Sta even stil bij je leiding zijn en geef ons een signaal van hoe je daarin verder wil. We kunnen je alvast vertellen dat het groepsleidingscongres zal plaatsvinden in het Sint Romboutscollege in Mechelen. Meer concrete informatie volgt later. Tot ergens onderweg.

Timo Vanbuel / [email protected]

9. WESP: Weer Een Spelletjes Pagina. www.xs4all.nl/~kropveld/wesp.html

7. Knock the socks off Maak een ruimte leeg, liefst een met een zachte ondergrond. Alle spelers doen hun schoenen uit en gaan in de ruimte staan of zitten. Als een teken wordt gegeven, moet elke speler proberen de sokken van de anderen uit te trekken. Het is ieder voor zich, maar stiekem samenwerken mag. Wie het laatst zijn sokken nog aan heeft, wint. eb.nerednaalvnesdignestuocs@eitcadergnidiel / thcertyunaV enilE

Sta even stil bij je leiding zijn en geef ons een signaal van hoe je daarin verder wil.

{FOTO: wouter van espen)

23

groepsleiding

War on terror spel als bindmiddel voor je groep

Een belangrijke taak van groepsleiding is zorgen voor de samenhang binnen je leidingsploeg. En wat is er beter dan nà de groepsraad met z’n allen stoom af te blazen tijdens een intensief groepsspel? Laat je inspireren door dit spel en maak er een vrolijke boel van!

Vals spelen kan leuk zijn, maar hou het vooral spannend en avontuurlijk

{FOTO: thijs deschildre)

24

Bivakmutsen

24

Fietsterroristen

Zoek op voorhand ergens in de buurt van jullie lokaal een rustige wijk. Ideaal voor het volgende spel is een wijk met een centraal plein en een wirwar van rustige straatjes.

De wereld is een enorme puinhoop. Er is een bloedige burgeroorlog aan de gang en een bende terroristen houdt enkele onschuldige burgers gegijzeld. Hun hoofdkwartier en de gevangenen bevinden zich in het midden van de wijk in de buurt. Een vredesmacht wordt op poten gezet. Deze zogenaamde counterterroristen moeten zo snel mogelijk de weerloze burgers bevrijden. Makkelijker gezegd dan gedaan, want de terroristen hebben absolute macht over de wijk en overal staan wachtposten. De counterterroristen maken enkel kans op slagen als ze als team hecht samenwerken.

Doel van het spel: de counterterroristen (te voet) moeten proberen om ongezien de wijk binnen te dringen. Als ze op het centrale plein aankomen, is hun missie geslaagd. De terroristen (met de fiets) moeten dit verhinderen door rond te rijden in de wijk en mogelijke verdachten te tikken.

Wat volgt is een spel over oorlog en terrorisme. Geef je groepsraad hetzelfde themakleedje en je hebt meteen inspiratie voor een uitnodiging. Je kan als een echte deskundige achter de computer duiken, Photoshop starten en een geweldige flyer maken. Of je kan de persoonlijke toer opgaan, bommetjes in papier-maché knutselen en die bij elke leid(st)er thuis droppen Zo zit de sfeer er meteen in. Vraag de leiding om zich tijdens de groepsraad te verkleden in het thema. Zo wordt ook de groepsraad zelf veel luchtiger.

Na de groepsraad deel je de leidingsploeg op in twee ploegen; de terroristen en de counterterroristen. De ploeg van de terroristen vertrekt als eerste naar het centrale plein. Ze steken de koppen bij mekaar en bedenken een uitgekiende verdedigingsstrategie. Vervolgens verspreiden ze zich over de wijk.

{FOTO: miet lassuyt)

Belangrijk Ondertussen bedenken de counterterroristen (die nog aan het lokaal wachten) een invalsplan. Ze tekenen een plannetje van de wijk en zoeken mogelijke plaatsen om binnen te vallen. Ze vormen kleine groepjes en proberen zich zo onherkenbaar mogelijk te verkleden. Ongeveer een kwartier nadat de vorige ploeg vertrokken is, vertrekken ook de counterterroristen te voet naar de wijk. En dan kan het spel beginnen! Het spel eindigt als alle counterterroristen getikt zijn of het plein bereikt hebben. Als je nog tijd over hebt, kan je de rollen eens omdraaien.

Regels voor een goed spelverloop: # De terroristen blijven altijd op hun fiets. # Baken een gebied af rond het centrale plein, daar mogen de terroristen niet patrouilleren. Dit maakt het de invallers iets gemakkelijker. # Heb respect voor mens, materiaal en natuur. Als je als counterterrorist plots op de vlucht moet slaan, verniel dan geen plantjes of brievenbussen in de voortuintjes van de bewoners. # Als een aanvaller getikt wordt, loopt hij met de handen in de lucht rustig naar het centrale plein waar hij wacht op de rest. # Vals spelen kan leuk zijn, maar hou het vooral spannend en avontuurlijk.

# De buren schrik aanjagen kan niet de bedoeling zijn. Laat de politie en/of de buurtbewoners op voorhand weten waar en wanneer jullie welk spel gaan spelen! # Hou het veilig. Je speelt dit spel na de groepsraad, dus normaal gezien is het al donker. Speel het spel dan ook bij voorkeur in een autoloze wijk. Is dat niet mogelijk, neem dan de nodige voorzorgen en gebruik je gezond verstand. Keuvel na afloop met je hele leidingsploeg nog rustig na op café . Tussen pot en pint komen de heldhaftige en komische verhalen vanzelf op tafel. Een perfecte afsluiter voor een spannend en leuk avondje met je leidingsploeg.

Tim De Weerdt / [email protected]

25

spelenderwijs

Vossenstrijd Het woud is al jarenlang de woonplaats van ontelbare dieren. Maar de woonplaats van een aantal dieren wordt bedreigd! De stad verspreidt steeds meer lawaai, steeds slechtere lucht, vuiler water, meer verkeer,…

Het verhaal

Materiaal per ploeg

Aandachtspunten

In de omgeving leven vijf vossen. Zij hebben elk hun eigen territorium en burcht en een eigen ‘familie’ onder zich. Die familie bestaat uit allerlei dieren. Ze hebben elkaar allemaal nodig om te overleven.

# een reeks kaarten in de kleur van de ploeg; # een naambord (A3-formaat) en afbakeningslint per kamp; # een beschrijving van de plaats waar de schat ligt (in morsecode); # het morsealfabet; # een ‘schat’ (bv een pak snoepjes).

Als een groep tien (te bepalen aantal) geurstoffen van één andere ploeg heeft verzameld, komt de vos in het spel. De vos kan in het kamp van de betreffende ploeg proberen binnen te dringen. Eens vos of teek in het spel zijn, mogen deze niet meer van speler worden gewisseld! Alle geurstoffen (het bepaalde aantal) moeten van in het begin van het spel worden ingezet. De geurstoffen mogen zelf niemand tikken, maar kunnen wel worden getikt.

De vossen bakenen hun territorium af door geursporen aan te leggen. Maar door woonuitbreiding van de mens worden de territoria van de vossen steeds kleiner. Er dreigt voedseltekort. Alleen de sterkste vos kan in de buurt blijven wonen, anders sterven ze allemaal van de honger. De boswachter merkt onrust in het woud. Er barst een strijd los!”

Alles is downloadbaar op www.weekvanhetbos.be Kies voor Speelhoekje en daarna voor Vossenstrijd. Alleen het afbakeningslint en de zak snoepjes zal je helaas zelf moeten gaan kopen.

Rangorde van de dieren Er zijn zes verschillende speelkaarten: vos, wezel, spitsmuis, bosmier, teek en geurstof. Deze vormen een bepaalde rangorde. De vos is de hoogste in rang, gevolgd door de wezel, de spitsmuis en de bosmier. Hoe hoger de rang, hoe minder kaartjes er van zijn. Elke vos (en dus elke familie) heeft een eigen kleur. De kaartjes met tekening, de beschrijving van de rangorde en het aantal kaartjes dat je best voorziet, vind je ook op www.weekvanhetbos.be.

26

Start van het spel

Doel en deelnemers Het doel van dit spel is territorium veroveren van een andere vossenfamilie. Het spel is ten einde als één vos de burcht (het vossenhol) heeft ingenomen en de schat is gevonden. Leeftijd: vanaf kapoenen/zeehondjes. Aantal: van twintig spelers verdeeld over twee groepen tot tweehonderd spelers verdeeld over vijf groepen.

Opgelet

Elke speler heeft steeds één kaartje op zak. Tijdens het spel kan je dit kaartje omwisselen zoveel je wil. Als er genoeg leiding is, kan die zich verdelen over de kampen (= vossenburchten) en de speelkaarten per kamp bijhouden. In het andere geval houdt één iemand alle speelkaarten bij per kleur.

Speelkaarten veroveren Je kunt een kaartje van een andere vossenfamilie (een andere kleur dus) proberen te bemachtigen door iemand aan te tikken en de kaartjes te vergelijken. De hoogste in rang wint het duel en krijgt het kaartje van zijn tegenstander. De verliezer moet een nieuw kaartje gaan halen in zijn eigen kamp. Als je geen kaartje hebt, kan je niemand tikken. De winnaar brengt het veroverde kaartje meteen naar zijn eigen kamp. Wanneer je een tegenstander van dezelfde soort tegenkomt (bijvoorbeeld wezel en wezel), speel je het spelletje water-vuurspons (of schaar-steen-papier): water = kommetje maken met je hand, handpalm naar boven, vuur = kommetje maken met je hand, handpalm naar beneden, spons = vuist. Water dooft vuur, maar wordt opgeslorpt door de spons. Vuur verbrandt de spons, maar wordt opgeslorpt door water. De spons slorpt water op, maar wordt verbrand door vuur.

Er loopt ook een jager in het bos. Bij een groot aantal spelers kunnen dit meerdere jagers zijn. De jager probeert een aantal dieren weg te jagen. Als de jager je tikt, verlies je altijd je kaartje en moet je in je eigen kamp een nieuw kaartje halen. Je kan het spel ook spelen zonder jager(s), maar dit is een leuk extraatje.

Alleen de sterkste vos kan in de buurt blijven wonen, anders sterven ze allemaal van de honger. Einde van het spel Als de vos is binnengedrongen in het kamp van één bepaalde familie, mag hij op zoek gaan naar de code. De vos zoekt de code die is verstopt in de burcht. Daarna ontcijfert hij, eventueel met behulp van zijn ‘familie’ (ploeg), de code (bijvoorbeeld de schat ligt aan de voet van de grote eik bij het begin van het bos) en gaan ze met z’n allen de schat zoeken. (Een aantal familieleden kunnen eventueel ondertussen hun burcht blijven verdedigen.)

De ploeg die als eerste de schat heeft gevonden, kan in het woud blijven wonen en mag zich de winnaar van de vossenstrijd noemen. Maar zoals het een goede winnaar betaamt, delen alle families eerst de schat vooraleer de verliezers moeten vertrekken om een nieuw territorium te zoeken. Bij minder dan veertig spelers speel je het spel beter in twee, drie of vier ploegen. Het spelverloop blijft hetzelfde. Bij het spelen van het spel in twee ploegen hoef je aan het einde van het spel echter niet te werken met een schat. De familie van de vos die als eerste in een vijandige burcht binnendringt, is dan de winnaar.

Meer bos Je kan bij Inverde terecht voor informatie en vormingen over natuur. Informatie vind je op www.inverde.be. Informatie op maat van scouts- en gidsenleiding over bos (spelen, reglementen, bosbeheerders, …) vind je op www.bosspel.be en op www.weekvanhetbos.be. Vanaf deze zomer zal er ook een nieuwe editie van Kiekebos, handboek voor bosvriendelijk spel, op de markt zijn. Informatie? Jawel, ook bij Inverde. Net als gratis workshops voor leiding over bos- en natuurvriendelijk spelen. Te reserveren bij Petra Detienne. Inverde Duboislaan 2, 1560 Hoeilaart, 02 657 93 64,

Petra Detienne / [email protected]

27

spelenderwijs spelenderwijs

Knip vijf emmers gras Je herkent het vast wel: je hebt op de takraad een geweldig spel ineengestoken. Je verhaal is waterdicht, je hebt verkleedkleren uitgezocht, alleen... je hebt nog opdrachtjes nodig. De inspiratie van je leidingsploeg is intussen op en je neemt dan maar dezelfde opdrachtjes als van dat spel op kamp. Vanaf nu kan dat anders: een lijst om uit te kiezen, mee te variëren of gewoon om je op ideeën te brengen.

hongerwinter het opdrachtloze spel Naast ‘activiteiten met originele opdrachtjes’ blijft ook het opdrachtloze spel zijn succes bewijzen.

een woonplaats ontdekt, kan hij ook het beest in beslag nemen. Dat verliest daarbij een deel van zijn water en voedsel. In dat geval moet de familie ook noodgedwongen een nieuwe woonplaats zoeken. Je hebt dus, voor het Duitse hoofdkwartier en de gevangenis, een min of meer afgebakende plek nodig ver genoeg van het Verzet en de families. De teamgenoten kunnen een gevangene of hun beest bevrijden door in de gevangenis te geraken, zonder met verf besmeurd te worden.

• Eet zo snel mogelijk drie beschuiten en fluit daarna het jaarlied. • Maak het atomium na met kauwgom en brochettestokjes. • Mummificeer iemand met wc-papier. • Trek veertig kledingstukken aan. • Zeg elke tien minuten hoe laat het is. • Puzzel de missie van Scouts en Gidsen Vlaanderen in soeplettertjes bij elkaar. • Doe 25 keer je T-shirt aan en uit. • Stop zo veel mogelijk marshmallows in je mond. • Tel alle trappen in het gebouw. • Kruip rond het blad van een tafel, zonder de grond te raken of de poten te gebruiken. • Scheld een boom uit, vijf minuten lang. • Bied je excuses aan die boom aan, vijf minuten lang.

Listen very carefully, I shall say this only once...

• Wikkel een rol toiletpapier op een leeg rolletje opnieuw op. • Verzamel één voorwerp (geen kledingstuk) van alle regenboogkleuren binnen de tien minuten. • Geef met de neus een luciferdoosje door. • Vul een bokaal door water te vervoeren met je mond. • Zorg dat er steeds vier mensen aan het touwtjespringen zijn. • Zet de juiste pot bij het juiste lepeltje choco (proeven mag!). • Bind de veters van iedereen aan elkaar en loop rond het veld, zonder vallen.

{FOTO: kelly de cock)

• Laat een fietswiel constant draaien. • Zet zo veel mogelijk wasknijpers op je gezicht. • Knijp tussen elkaars buik een ballon kapot. • Doe een elastiek bovenaan rond je hoofd en ‘trek’ hem naar beneden enkel door je gezicht te bewegen. • Knoop je veters met mes en vork. • Laat een bewijs achter dat jullie groep hier was (als je in een dorp/stad bent). Schrijven op gebouwen is uiteraard verboden. • Neem een straatinterview af over de toenemende digitalisering, de hedendaagse modetrends, Mathilde die alweer zwanger is, ... • Zoek de plaatselijke pastoor en ga met hem op de foto. • Verzamel vijf voorbijgangers en leer ze jumpen. • Maak een ketting van madeliefjes. • Zeg zo lang mogelijk “Scouts & Gidsen Vlaaaaaaaaaaa... aanderen”. • Slijp een potlood tot er niets meer van overblijft. • Vertaal volgende bijbelvers in morse: Apk 1, vers 3.

28

• Schrijf een ode aan één of meer leid(st)ers. • Zoek een koe en melk ze (met toestemming van de boer uiteraard). • Wrijf een volledig stuk zeep op. • Trek een oude trui helemaal uit. • Ga, met de hulp van twee vellen krantenpapier, met een groepje naar de overkant van het plein zonder de grond te raken. • Bezorg iemand van je leiding een Extreme Makeover, met een nieuw kapsel, een nieuwe outfit, make-up, alles erop en eraan.

Mogelijkheden voor opdrachtloze spelen zijn er genoeg: Cluedo, Stratego, een sluipspel met leventjes, … Ook hier kun je eindeloos variëren en combineren. Speel in op de leefwereld en interesses van je leden en verzin een spannend verhaal rond de activiteit en niet één die beseft dat hij eigenlijk Stratego aan het spelen is.

varken / schaap / kippenren, bijvoorbeeld in karton. Om het beestje vetter te laten worden is water en voedsel nodig, maar het karige officiële rantsoen volstaat niet. Daarom wordt het Verzet aangesproken, want zij organiseren de voedselhandel op de zwarte markt. Daarvoor moet iemand van de leiding zich ergens schuilhouden.

WOI

Den Duits ligt op de loer

Zoek een spannende locatie, liefst ergens waar veel verstopplaatsen zijn. Een stuk bos is prima, een scouts- en gidsenlokaal kan zeker ook of een plek in de stad met veel straatjes zonder auto’s. Verdeel je leden in groepjes van vijf à zeven spelers.

Voedsel en water smokkelen, gebeurt uiteraard in het geniep, want de Duitsers patrouilleren geregeld en controleren elke onregelmatigheid. Verkleed drie of meer leid(st)ers als Duitse soldaat en bewapen ze met verfspuitjes. Als je een grote tak hebt, kan je het Duitse leger door een groepje leden laten spelen. Je hebt immers genoeg soldaten nodig om het spannend te houden.

• Schil een appel in één schil.

Verzamel vijf voorbijgangers en leer ze jumpen.

• Maak een hedendaagse versie van het Avondlied, met een nieuwe tekst. • Sorteer een zak muesli. • Verzamel tien verschillende onderbroeken. • Zet geblinddoekt een tentje op. • Eet een appel zonder handen (voeten gebruiken mag wel). • Drink een glas water met gestrekte arm. • Verzamel euromuntjes uit acht verschillende landen

Ieder groepje kruipt in de huid van een familie anno 1916, wanneer de Eerste Wereldoorlog in volle gang is. Om de honger te bestrijden houdt elke familie een beest verborgen om vet te mesten. Laat de teams dus een goed verscholen woonplaats kiezen. Daarbij hoort ook een koe /

Een burger wordt krijgsgevangene wanneer de Duitsers hem betrappen op smokkelen en met verf raken. Als een soldaat

Het Verzet levert zowel water als voedsel. Ze staan water af in ruil voor wapens. Bij het hoofdkwartier van het Duitse leger hoort immers ook een wapenopslagplaats. Door daar verfspuitjes te stelen kan een familie water krijgen. Ze kunnen echter ook wapens stelen voor zichzelf, om zelf soldaten te overmeesteren als ze een gevangene willen bevrijden. Het voedsel wordt verzameld op een aantal geheime plaatsen. Die kunnen gevonden worden door de Verzetsradio te bemannen – gebruik hiervoor walkie talkies. Door de radio worden de locaties doorgegeven in geheimtaal. Maak de boodschappen cryptisch: de arend vliegt over het blauwe pad en landt onder de groene toren met bolsters betekent dan dat er blikken gevogelte liggen onder de kastanjeboom voorbij de beek. Als de voorraad op een verstopplaats uitgeput is, moeten de spelers een nieuwe locatie ontcijferen. Het spel is afgelopen als een familie een bepaalde hoeveelheid water en voedsel heeft bemachtigd, of na een bepaalde duur. De familie met het vetste beest heeft gewonnen. Het spel kan ook eindigen als de Duitse soldaten zich te veel laten bestelen van hun wapens en volledig zelf overmeesterd worden…

• Vul een luciferdoosje met zo veel mogelijk voorwerpen. • Kruip met vijftien in een wc-hokje. • Sorteer de GFT-bak (van die ochtend) op kleur. • Maak een bekend schilderij na als foto (door je te verkleden, de achtergrond na te bouwen, …). • Verzin vijftig originele opdrachtjes …

{FOTO: thomas van hees)

Joke Van der maelen / [email protected]

Joke Van der maelen / [email protected]

29

spelenderwijs

{FOTO: wouter van espen)

spelenderwijs

nieuwe media meets scouts en gidsen

paparazzi

Zin om je traditionele scouts- en gidsenspel eens in een nieuw, hip, en ja, zelfs trendy jasje te steken? Dan is hier alvast een idee om mee aan de slag te gaan.

Hebben jullie ook al van alles geprobeerd om de gsm- en smsverslaving van jullie jonggivers in toom te houden? Ziehier een spel waarmee de verslaafde zieltjes zich voor één keer helemaal kunnen uitleven.

Op schattenjacht in de 21ste eeuw

Wat heb je nodig?

Geocaching is een hightechspel waarbij je met behulp van een gps-ontvanger op zoek gaat naar een schat (de geocache) Zo’n geocache bevat naast een logboek waarin de vinders hun naam, het tijdstip en een anekdote kunnen achterlaten, meestal ook een leuke schat. Over de hele wereld zijn er ondertussen al duizenden van die schatten verborgen. Hoe werkt dat nu? Wel, gps ofte global positioning system, is een positiebepalingssysteem ontwikkeld door het Amerikaanse leger. Met zo’n gps-ontvanger kan je door middel van coördinaten zowel je eigen positie bepalen als de richting die je uit moet om een bepaald doel te bereiken, zoals bijvoorbeeld een geocache. Het leuke aan is dat je die geocaches ook gewoon zelf kan plaatsen. Het enige wat je daarvoor nodig hebt, is dus een gpsontvanger.

Op naar het spel

30

# Zoek een mooie omgeving of zak eens af naar een grote stad en plant daar een heleboel caches. Vergeet niet om steeds goed je coördinaten te noteren (bijvoorbeeld N: 50°87.755, O: 4°69.837). # Steek bij elke cache de coördinaten voor de volgende cache. Je gaat best in omgekeerde volgorde te werk. Je kan bovendien ook bij elke cache een aanwijzing of tip voor de laatste cache, de uiteindelijke schat plaatsen. # Steek bij elke cache de coördinaten, in de vorm van een leuke omschrijving, voor de volgende cache. Gebruik liefst elementen uit de omgeving: De tweede en de zevende letter uit de naam van de winkel aan de overkant vertalen zich

bijvoorbeeld naar de twaalfde en achttiende letter van het alfabet. Of blijkt nu dat die man op het standbeeld precies 71 jaar oud is geworden; 7+1= 8, het aantal stoeptegels van de vindplaats tot aan het eerste verkeerslicht,… # Verdeel bij de start je bende (jong)givers in groepjes, best niet te groot. Geef elk groepje een gps-ontvanger en de eerste coördinaten en dan kan het spel beginnen!

Extra’s # Voorzie zo’n twintig minuten tijd vooraf om wat uitleg te geven over de gps-ontvanger en het gebruik ervan. Je leden zullen er misschien sneller mee aan de slag kunnen dan jij, maar het is niet altijd vanzelfsprekend. # Door voor elke groep een verschillende startcache te bepalen, voorkom je dat ze steeds op hetzelfde moment aan dezelfde caches toekomen. Heb je echt veel groepjes? Dan voorzie je best een aantal verschillende routes met eigen caches. # Zoek zelf nog een leuke inkleding: een grote speurtocht naar Osama, een hightech-Cluedo met hints over de moordenaar, het wapen,… enzovoort. # Zo’n gps is niet altijd even nauwkeurig! Reken een foutenmarge van maximum tien meter. Voorzie daarom naast je coördinaten misschien best ook aanwijzingen over de precieze vindplaats # Heb je zelf geen gps-ontvanger dan kan je er zeker huren, hier zijn alvast een aantal adressen: www.gpscenter.be; www.softsolutions.be; www.kariboe.be; www.dinol.be. # Meer weten over geocaching? www.geocaching.be.

Jo Deman / [email protected]

# Per ploegje één gsm met camera en de mogelijkheid om mms-berichten te versturen. # Voor de leiding minstens één mmsvriendelijke en één gewone gsm. # Een omgeving waar veel te beleven valt. # Leuke opdrachten voor je leden. # Namaakgeld (af te printen op www. scoutsengidsenvlaanderen.be/…).

Het verhaal Het leven van de Paparazzi is geen lachtertje! Soms moet je uren wachten op je target, soms gaat het bliksemsnel en is het vechten voor die ene million-dollarshot. In dit spel worden je leden echte paparazzi. Met de gsm in de hand krijgen ze opdrachten die ze zo snel mogelijk moeten uitvoeren. Hoe moeilijker de opdracht, hoe meer geld ermee te verdienen valt natuurlijk. Het groepje dat als eerste een foto kan doorsturen, wint de opdracht en dus ook het geld. Het ploegje dat op het einde het meeste geld heeft wint natuurlijk, want geld maakt gelukkig!

Tips Na een half uurtje kan je extra opdrachten beginnen doorsturen; al dan niet met een tijdslimiet Bijvoorbeeld: “politieagent met scouts- en gidsensjaaltje – deadline: 12min – 3000 dollar” of “ander paparazziteam – deadline: 8min – 2500 dollar”). Hoe meer extra opdrachten je kan bedenken hoe spannender het spel. Aan de paparazzi om zelf te beslissen waar ze hun tijd, geld en kansen op willen wagen.

Vergeet niet om je materiaal te verzekeren www.scoutsengidsenvlaanderen.be Zo’n mms-berichten kunnen soms duur uitvallen, koop misschien daarom best op voorhand een aantal pre-paid simkaarten. Zo kan je je kosten beter controleren. Jo Deman [email protected]

Gsm in de aanslag? Ready…set…GO!!

Een spel waarmee verslaafde gsm- en smszieltjes zich helemaal kunnen uitleven met hun favoriete speeltje 31 Het spel # Verdeel je leden in groepjes, elk groepje vormt één paparazzi-agentschap. # Zet je leden op pad met de eerste vijf opdrachten. # Een paar vb: maak een foto van: • de voltallige ploeg waarbij niemand de grond raakt (250 $) • een (tekening van een) giraf (500 $) • een fotograferende Japanner (400 $) • een onbekende man en vrouw in een boom (1000 $) • jullie ploeg samen met een poedel (500 $) • de krant van drie dagen geleden (600 $) • iemand van je ploeg in een chirorokje (1500 $)

{FOTO: thijs deschildre)

snippers

totem Het Commissariaat Jonggidsen, Jongverkenners en Scheepsmakkers is volop bezig met de herziening van de totemkaften. Ze spitsen zich vooral toe op: # vergeten totems; # totems die in vorige boeken stonden; # verdwenen eigenschappen; # meer waterdieren. Opmerkingen en aanvullingen over totems (zowel inhoudelijk als praktisch ) zijn welkom op [email protected] Nam je in het verleden al eens contact op in verband met totems? Stuur je opmerkingen dan nogmaals naar het vermelde e-mailadres. Er is namelijk iets misgelopen met de vorige mailbox.

salomonsoordeel

spelenderwijs Onder het motto ‘Doe eens iets nuttig met je Over & Weer!’ ditmaal geen bespreking, maar een écht spel waarbij je de cover kan gebruiken. Ideaal voor tijdens een tak- of groepsraad.

How to play the game Het spel wijst zichzelf uit. Bij elk vierkantje hoort een opdracht, die vind je hier. Je mag om beurten gooien, en wie eerst uitspeelt is gewonnen…

Speel Hints of Pictionary met woorden die te maken hebben met kapoenen, baby’s, foto’s,…

Haak, brei, macramé of vlecht voor de rest van het spel. Wie vier gooit, neemt over.

Spelen kan altijd. Verzin een leuk vieruurtjesspel met letterkoekjes.

Vertel je slechtste of beste spelervaring uit je scoutsen gidsencarrière.

ZSC 2008 Wat? Dé ontmoetingsplaats voor alle leiding en loodsen van Zeescouting. Waarom? Elkaar leren kennen levert al een meerwaarde, maar ook de vormende momenten dragen hiertoe bij! Deze editie wordt een vergaande samenwerking van ploegen en commissariaten: van Vorming tot Technieken, van commissariaat Zeehonden tot loodsen. Waar? Moerkensheide in De Pinte

32

Laat iemand in zijn hoofd het alfabet aflopen en iemand stop roepen. Met de letter waar je dan uitkomt, verander je telkens een spelelement van verstoppertje tot je alle spelelementen een keer gehad hebt. (Je vindt deze op pagina 16 en 17)

Leg een spel (bv. Dikke Bertha) uit in de p-taal (Bijpij Dipikkepe …). Voor de durvers: de l-taal.

Sjor een vierpikkel met satéstokjes én naald en draad.

Zoek zo snel mogelijk uit welke ‘spelensite’ Google als eerste opgeeft.

Zorg ervoor dat de spelleider één minuut ‘van de grond gaat’. Als er geen spelleider is, mag de volgende of het volgende team iemand uitkiezen.

Wanneer? 8 en 9 maart 2008

33

Organisatie? Ploeg Zeescouting, bijgestaan door de groepen en oudgedienden (DC, GV, commissaris ZS, MED ZS,…)

Te verwachten? Animatie, sport en spel, een lach en een traan, een allesomvattend concept.

Maak een (al dan niet eetbaar) gerecht met dingen die je in een bos vindt.

Knoop je veters met mes en vork.

Speel omgekeerd verstoppertje.

Daag een ander uit. Sms om ter eerste een vooraf afgesproken zin naar de spelleider. Wie wint, mag twee vakjes vooruit.

Hier speel je uit. Vanaf nu is het je opdracht om de anderen te helpen slagen in hun opdrachten en ze zo de eindmeet te helpen halen.

Het is uiteraard niet verboden andere opdrachten (bij) te verzinnen en er een heuse speltakraad van te maken bijvoorbeeld…

Michael Cornelissen / [email protected]

KOLOM

COLOFON

Ongegeneerd spelen Wat is er nu zo leuk of speciaal aan de scouts en gidsen (of jeugdbeweging in het algemeen)? Een vraag die iedereen al wel eens kreeg. En meestal blinkt in de ogen van de vraagsteller de onuitgesproken vraag: “Is dat nu zo leuk dat je in zo’n onnozel uniformpje wil rondlopen?”. De antwoorden zijn even talrijk als er scouts en gidsen zijn. In mijn pogingen buitenstaanders het licht te doen zien, keert hetzelfde element altijd terug: die typische scouts en gidsenmanier van spelen. Een voorbeeld is dan soms duidelijker. Zo herinner ik me nog goed de groep welpen die ik enkele jaren geleden bezig zag. Op een drukke zaterdag kregen ze van hun leiding de opdracht om een klerenketting te maken op de Groenplaats in Antwerpen. Enthousiast legden ze jassen en T-shirts, sokken en schoenen van de ene kant van het plein naar de andere. Al gauw stond iedereen van hen, leiding incluis, blootsvoets of in bloot bovenlijf op het plein. In al hun enthousiasme trokken ze zich niks aan van de passanten en hun blikken. En die waren er in overvloed: van geamuseerde over verwonderde Japanse-toeristenblikken tot geërgerde blikken van chique geklede dames die bijna minachtend met

hun lakschoenen over de T-shirts stapten. De bende amuseerde zich kostelijk. Sommigen zagen er ook de lol van in dat ze toch wel voor enige hilariteit zorgden. Een klerenketting op een plein, voor een scouts- en gidsengroep geen ongewoon tafereel, maar wel voor veel andere mensen. En zeg nu zelf, wie zou daar in een andere situatie zo vlot aan meedoen? Blijkbaar zorgen een uniform en een hechte groep ervoor dat we het gewone durven doorbreken, dat we durven spelen zoals we dat zelf willen. We durven dan net dat ietsje verder gaan dan verwacht wordt in de normale wereld, zonder ons aan te trekken wat anderen ervan vinden. Dat is volgens mij één van de leukste dingen -misschien zelfs hét leukste- van scouting: de vrijplaats om ongegeneerd te kunnen spelen. Iets dat we moeten koesteren! Pieter

Scouts en Gidsen Vlaanderen Nationaal Secretariaat Lange Kievitstraat 74 • 2018 Antwerpen Tel. 03 231 16 20 • Fax 03 232 63 92 E-mail: [email protected] Hoofdredactie: Annelies Daems, Els Bosmans Eindredactie: Sabine De Schutter Taalcorrectie: Geert Reynders,Tinne Lassuyt

Opmaak: Volta Drukkerij: Druk in de Weer Kaft: D’hondt-Ravijts V.U.: Pieter Michiels

Werkten mee aan dit nummer: Isabel Van Dijck, Yolein Corten, Elena Buyle, Elfi Gysemans (Jacana), Skrolan Hugens, Tinne Verbruggen, Michael Cornelissen, Pieter Michiels, Wouter Hillaert, Eline Vanuytrecht, Jeremy Loockx, Tina Galant, Joke Van der maelen, Jo Deman, Tim Deweerdt, Viola Vandomme Lidgeld Scouts en Gidsen Vlaanderen: 24 euro Over & Weer is een tijdschrift voor leiding en jins die lid zijn van Scouts en Gidsen Vlaanderen. Iemand van je groep heeft Over & Weer niet ontvangen? Bel tussen 9 en 17 uur naar het nationaal secretariaat van Scouts en Gidsen Vlaanderen: 03 231 16 20 Krijg je op hetzelfde adres meerdere Over & Weers en heb je aan één genoeg? Bel dan tussen 9 en 17 uur naar het nationaal secretariaat van Scouts en Gidsen Vlaanderen: 03 231 16 20 of mail naar [email protected] Adreswijzigingen geef je door aan de persoon die zich in jouw groep met de administratie bezighoudt (‘de verantwoordelijke groepsadministratie’). Het heeft geen zin om adreswijzigingen door te geven aan Scouts en Gidsen Vlaanderen nationaal. Al wat wij nationaal aanpassen, wordt vroeg of laat overschreven met informatie uit de groepen. Ook als je geen lid bent van Scouts en Gidsen Vlaanderen, kan je een abonnement nemen op Over & Weer voor 8 euro voor acht nummers. Bel daarvoor naar Scouts en Gidsen Vlaanderen, Lange Kievitstraat 74, 2018 Antwerpen, 03 231 16 20. De betaling van het abonnement wordt per factuur geregeld. De persoonsgegevens van alle aangesloten leden werden opgenomen in het ledenbestand van Scouts en Gidsen Vlaanderen, conform de bepalingen van de wet van 8 december 1992 betreffende de bescherming van de persoonlijke levenssfeer. Ze zullen alleen gebruikt worden om je op de hoogte te houden van de activiteiten van de organisatie. Je hebt bovendien het recht jaarlijks je persoonlijke gegevens op te vragen en te laten verbeteren wat eventueel fout is. Meer informatie kan je verkrijgen bij Scouts en Gidsen Vlaanderen, Lange Kievitstraat 74, 2018 Antwerpen.

34

Schenkingen aan Scouts en Gidsen Vlaanderen kunnen steeds gestort worden op rekeningnummer 409-6504141-44. Giften van minimum 30 euro zijn aftrekbaar van uw belastbaar inkomen. Over & Weer wordt gedrukt op Cyclus print, honderd procent gerecycleerd en chloorvrij papier. Missie: Wij zijn scouts en gidsen, meisjes en jongens, elk met een eigen verhaal. Iedereen kan erbij. We gaan samen op verkenning en durven tuimelen in het leven. De natuur is onze troef. We geloven in onszelf, in elkaar en in iets meer. We spelen een spel dat niet luchtledig is, in vrije tijd die niet vrijblijvend is. Met groot plezier en kleine daden komen we op voor onze omgeving en voor een kleurrijk Vlaanderen. Zo dromen we luidop van gelukkige mensen in een rechtvaardige wereld.