2011 3
TENTOONSTELLINGEN
Radboud Universiteit & UMC St Radboud Op donderdagmiddag 19 mei 2011 vindt het symposium Met zorg voor kunst, georganiseerd door de CBK UMC St Radboud, plaats. Nadere informatie vindt u als bijlage bij deze tentoonstellingsfolder. Het symposium wordt georganiseerd naar aanleiding van het verschijnen van het gelijknamige boek met een zestigtal profilerende werken uit de UMC-collectie. Tijdens het symposium belichten deskundigen uit de medische en de museale wereld Met zorg voor kunst. Eveneens zal een kunstenaar reflecteren op boek en collectie, om vervolgens een gesprek aan te gaan met UMC-medewerkers. Daar de CBK UMC in de voorbije jaren gestaag aan de opbouw een fotogalerij heeft gewerkt, vormt het symposium tevens de aanleiding de galerij te inaugureren. In de context van deze inauguratie exposeren de fotografen Claudia Heinermann en Levi van Veluw respectievelijk
in de Zuidcorridor en bij de Medische Bibliotheek. De Universiteit laat intussen in haar tentoonstellingsruimtes werk van Mariës Hendriks, van Marinus van Dijke en het kunstenaarsduo José Veugen en Yvonne Halfens zien. U bent allen zeer welkom, en dit in het bijzonder op het symposium!
De Commissie Beeldende Kunst Radboud Universiteit & UMC St Radboud voert in opdracht van het College van Bestuur en de Raad van Bestuur het kunstbeleid op de Campus. De door haar gepresenteerde kunst geeft een extra dimensie aan de universiteit en het UMC. Deze profilerende meerwaarde realiseert ze via tentoonstellingen, aankopen van en opdrachten voor kwalitatief hoogstaande kunst.
ZUIDCORRIDOR
CLAUDIA HEINERMANN MILITARY HOSPITAL van 21 april tot 5 juni 2011 Het gebruik van beeldmateriaal ontleend aan archieven kan bij kunstprojecten een toegevoegde waarde vormen. Zijn documentaire betekenis biedt de mogelijkheid het project in de tijd te verankeren, en de keuze, de zorgvuldige selectie van een aantal details doet dit op subtiele wijze.
Toen Claudia Heinermann de geschiedenis van het Militair Ziekenhuis in Oostende in beeld wilde brengen, ontbrak het haar na enig speurwerk, zeker niet aan materiaal. Net als bij iedere geschiedkundige werd het een kwestie van selecteren en ordenen. Wat afbeelding voorzijde: Ruud van Empel Reflextion, 2010 cibachrome / dibond / plexiglass, 105 x 150 cm courtesy Flatland Gallery (Utrecht, Paris)
was in die gebouwen niet al gebeurd: in 1913 opgeleverd heeft het twee wereldoorlogen doorgemaakt en uiteenlopende bewoners gehad, tot het in 1993 gesloten werd. Van dan af begon het aan een nieuwe geschiedenis die aan de ene kant haaks staat op de eerste tachtig Claudia Heinermann Military Hospital, 2009 twee van de 32 foto’s elk 30 x 45 cm
jaar, een overgang van orde en discipline naar chaos en ongeregeldheid meemakend. Aan de andere kant bleef het samenkomen van menselijke miserie een constante – toen van slachtoffers van de oorlogen, thans van zij die zich niet kunnen handhaven in de welvaart om niet te spreken van zogenaamde (sociale) vrede. Onder een wisselende fotografische registratie van de ruimtes is de broosheid van het bestaan hier nooit ver weg. Dit is de kracht die spreekt uit de op
weinig conventioneel of zeker geen eenduidig kunstwerk. De geschiedenis verkeert er in een staat van vibratie die met woorden te beschrijven noch te bereiken is. Het gestolde leven in het gebouw in oude foto’s, in achtergebleven resten, in afbladdering van de muren en vernielingen trilt en zindert zonder ooit helemaal actueel te worden; daarvoor houdt het voortdurend een teveel aan potentie in. De door de kunstenaar zelf gemaakte foto’s die aan het bestaand materiaal zijn toegevoegd, zorgen voor een aandacht
eenvolging van de 32 foto’s. Woordeloos laten ze de geschiedenis van het gebouw, tot over haar functionele bedoelde of verworden grenzen heen, zien om tegelijk de situatie van haar bewoners perfect te laten aanvoelen. Dit maakt Military Hospital tot een zeer sensibel,
eisende en boeiende meerwaarde en zoeken voor het project een weg naar ons netvlies – waar het zich nestelt. En dit alles terwijl de reeks foto’s ‘slechts’ begint met ons – zij het reeds opgenomen in de ruimte – door een k apot raam naar buiten te laten kijken.
Van dit project is onder de titel Military Hospital een boek uitgebracht bestaande uit de 32 foto’s, met teksten van Albert Van Der Weide en Freddy Hubrechtsen. Het wordt tijdens de tentoonstelling te koop aangeboden voor 16,– euro.
OMLOOP BIJ BIBLIOTHEEK MEDISCHE WETENSCHAPPEN
LEVI VAN VELUW van 22 april tot 5 juni 2011 De foto’s van Levi van Veluw zijn opnames van zijn eigen hoofd dat hij als kunstenaar steeds met een eraan vreemde materie of element heeft bekleed. Terwijl zijn gelaatsuitdrukking vrij neutraal is, tot op zekere hoogte van afwezigheid getuigt, zorgt de aangebrachte toevoeging voor een eigen kleur, vorm en lijnenspel. De combinatie van de twee onderdelen is en blijft onlogisch, zelfs arbitrair, maar mist haar uitwerking niet; ze maakt de foto’s fascinerend. Als onontkoombare indruk en ervaring die ze teweegbrengt, werkt ze vervreemdend, hallucinant. De opgeroepen sterke tegenstellingen spelen zich niet enkel af tussen de levende materie van het hoofd en het gelaat enerzijds, en de artificiële toevoeging anderzijds. Ook het aangebrachte oppervlak positioneert zich tegenover een vermoede diepte van het gelaat dat geneutraliseerd en afgeschermd lijkt te worden, of dat nog slechts lichtjes doorschemert. En het zachte en het harde, het subjectieve en het objectiverende staan op gespannen voet. Intussen houden deze tegenstellingen onze aandacht gaande, want per foto verschilt de buiging van het hoofd of vindt een andere uitsnede van de opname plaats. Dergelijke kleine variaties geven de foto’s een grote eigenheid
en zorgen tegelijk voor iets aangrijpends, voor ontroering: de toeschouwer ziet zich per foto geconfronteerd met ongekende stemmingswisselingen. Immers verrast en getroffen door de onverwachte en elkaar tegensprekende combinaties die in de foto’s schuilen, gaat hij in zijn gemoed zelf ongekende en onverwachte verbanden leggen tussen wat zich binnen in hem en erbuiten afspeelt, tussen alledaagsheden en vergeten dimensies in zijn bestaan. De tentoonstelling laat een selectie uit de Ballpoint-serie zien, waarin het nog duidelijk herkenbaar gelaat van de kunstenaar steeds op een andere wijze beschreven, betekend is.
Levi van Veluw Blocks, 2007 Lambda print on di-bond with anti-reflex Perspex, 60 x 50 cm
AULA RADBOUD UNIVERSITEIT
MARIËS HENDRIKS van 20 april tot 5 juni 2011 Meer nog dan met kleur werkt Mariës Hendriks met licht in al zijn kracht. Om dit goed te laten uitkomen is in haar recente houtgravures enkel nog plaats voor zwart en wit in hun zuivere intensiteit, terwijl door hun wederzijdse nabijheid en op elkaar inwerken overal kleurnuances opduiken en aanwezig zijn. De scherpte in tonen, gradaties en contrasten bereikt de kunstenaar door met een elektrisch boortje te tekenen op hout, om vervolgens tot drukken over te gaan. Waar de lijnen dicht tegen elkaar liggen en bij elkaar aansluiten, ontstaat veel wit, soms tot de overgang naar witte vlakken, wolken aan toe. En dit terwijl hun randen regelmatig de sporen dragen van als het ware invallende, oprukkende streepjes, lijnen en draaiende bewegingen. Alles luistert zeer nauw en wordt slechts bereikt dank zij een grote concentratie gepaard met trefzekerheid. Deze techniek en wijze van werken roept als vanzelf een omgang met, een plaats inruimen voor schaduwen op. Als een noodzakelijkheid dringen ze zich op en vormen het structurerend
element van de gravures, die verder worden bevolkt met speelgoedfiguurtjes of met dieren. In de grote houtgravures brengen deze laatste op hun beurt een gevoel voor verhoudingen en proporties met zich mee, dit alles zich afspelend buiten, in de natuur. Zo krijgen we onmiddellijk herkenbare of misschien eerder invoelbare plekken te zien – waar we ooit eens zouden zijn geweest: een herinnering aan een vertoeven, aan waar we menen iets te hebben beleefd. Terwijl dit zich in niet meer dan een flits aandient, vormt het vooral het anker- en vertrekpunt van een nieuwe belevenis die door het beeld dat zijn eigen gang gaat, op gang wordt gebracht en ons meeneemt naar en in iets onvergetelijks.
Mariës Hendriks Private 21, 2010/11 houtgravure, drukveld 120 x 140 cm
GALERIJ UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK
MARINUS VAN DIJKE van 20 april tot 5 juni 2011 Marinus van Dijke leeft niet zozeer midden in de natuur, hij leeft er vooral mee mee, in ondergedompeld en als kunstenaar tegelijk zeer reflexief. Even aandachtig als gevoelig voor de permanente veranderingen en schommelingen die zich erin voordoen, houdt hij om zo te zeggen de vinger aan de pols. In zijn kunst voelen we dan ook als het ware zijn eigen hartslag.
Sommige werken heeft hij wezenlijk samen met de natuur gemaakt. Zoals hijzelf zegt: “De bewegingen van de regen en sneeuw zijn door middel van film vastgelegd en later gebruikt als basis voor verschillende boeken, tekeningen en computerprints. Ik heb foto’s van regen- en sneeuwluchten gemaakt en deze direct op een A4 met in water oplosbare inkt geprint. Daarna heb ik de prints buiten gelegd om een korte tijd de regendruppels of sneeuwvlokken erop te laten vallen. Hierdoor vloeide de inkt uit tot verschillende structuren en kleurmengingen.”
De boeken die in de vitrines van Galerij van de UB worden geëxposeerd, zijn dan ook een soort dagboeken waarin de sporen die de natuur in het leven – de geest en het gemoed – en in de leefomgeving van Marinus van Dijke trekt, zijn opgetekend en vastgelegd. Aan de muren is meer studieus werk opgehangen: ‘diverse vormen van neerslag’. De kunstenaar brengt, op basis van zijn bijzondere aandacht voor het vallen van regen en sneeuw, de grote diversiteit die erin bestaat in beeld, terwijl wij er tot voor het bekijken van zijn tentoonstelling geen weet van hadden.
Marinus van Dijke Feel the rain computer prints en diverse kunststof draden, 28 x 20 cm – 10 pagina’s
HUYGENSGEBOUW
JOSÉ VEUGEN & YVONNE HALFENS
WATERREIS 2 / IJSLAND van 22 april tot 5 juni 2011 Met de neerslag van hun Waterreis 2 – dit keer naar IJsland – slagen José Veugen en Yvonne Halfens erin water beeldend vast te leggen. Ze bezorgen dit element dat zich omwille van zijn vloeibaarheid niet vanzelfsprekend een vorm laat opleggen, een artistieke plek. Door observatie, beschrijving en verslaglegging, door rubricering enten ze hun kunstwerk op de wetenschap. Want net als wetenschappers plegen ze interventies, gaande van water afzonderen, over het vastleggen ervan op foto’s en het smeden van concepten in de vorm van woorden waar water in voorkomt, tot zich er bijvoorbeeld al badend, algeheel aan over geven. Maar tegelijk is dit wat kinderen in hun fascinatie voor water en het zich erdoor aangetrokken voelen ook doen! In de tentoonstelling ligt het accent op één onderdeel van hun artistieke project, op Het Water. De zogenaamde ‘water-woorden’, roepen landschappen en beelden die ze tijdens de reis hebben bezocht op, en beide elementen vallen als puzzelstukken in elkaar. Foto’s van Tentoonstellingsprogramma Fotografie wordt verzorgd in samenwerking met de Tentoonstellingscommissie Faculteit Natuur wetenschappen, Wiskunde en Informatica.
details uit het landschap worden er gecombineerd met geborduurde woorden. Waar het beeld getuigt van de techniek van de fotografie, leunt het woordelijk deel van het werk aan bij het ambachtelijke; is het ene machinaal het andere is handmatig, is het ene fabrieksmatig en industrieel, het andere is huiselijk, is het ene min of meer objectiverend, het andere is subjectiverend, het ene om zo te zeggen mannelijk, het andere vrouwelijk en als het ware bekrachtigd door de schoolse probeersels van een kind. De veelheid van opposities zorgt voor een spankracht in deze kunstwerken, terwijl Het Water in zijn vrouwelijkheid een artistieke plek creëert tussen kind en wetenschap, om zo het meest poëtische onderdeel van Waterreis 2 te worden. José Veugen en Yvonne Halfens Waterreis 2 / IJsland, 2010 foto / borduurwerk 50 x 50 cm
Frank van Hemert exposeerde eind vorig jaar in de Aula van de Universiteit, in het kader van de lezingencyclus van de Radboud Honours Academy: De wereld van Paul Celan. De reeks kleine doeken, Dreaming of you, met iedere keer een afzonderlijk lichaamsdeel, een enkele keer met de partiële ontmoeting tussen twee mensen, trok
bijzondere aandacht. Tekenend voor deze kunstenaar is zijn fascinatie voor het menselijk lichaam die hij ook hier met een trefzekere dramatiek in beeld brengt. Het gaf voor de CBK aanleiding om zeven van dergelijke werken aan te kopen. Ze worden eerlang opgehangen in de bestuurskamer van de Faculteit der Letteren.
LOCATIES
n Radboud Ziekenhuis Zuidcorridor, eerste verdieping Geert Grooteplein 10
n Aula Omloop, eerste verdieping Comeniuslaan 2
Dagelijks toegankelijk van 8.30 tot 19.00 uur
Open op werkdagen van 9.00 tot 17.00 uur
n Onderwijscentrum Medische Wetenschappen - Omloop, bij Bibliotheek Medische Wetenschappen Geert Grooteplein 15
n Universiteitsbibliotheek Galerij, eerste verdieping Erasmuslaan 36
Open op werkdagen van 8.30 tot 19.00 uur
n Huygensgebouw Centrale straat, begane grond Heyendaalseweg 135
Open van 9.00 tot 21.00 uur
Open op werkdagen van 9.00 tot 17.00 uur
Tentoonstellingen Radboud Universiteit & UMC St Radboud – jaargang 3 – nummer 3 Uitgave Commissie Beeldende Kunst Radboud Universiteit & UMC St Radboud Samengesteld door Daan Van Speybroeck, kunstcoördinator – postbus 9103, 6500 HD Nijmegen E-mail:
[email protected] – www.umcn.nl/OverUMCstRadboud » rubriek Beeldende Kunst
