2010 1
TENTOONSTELLINGEN
Radboud Universiteit & UMC St Radboud Franse maanden! Het museumweekend van 10 en 11 april 2010 wordt ook dit jaar door het Anatomisch Museum aangegrepen om tussen de vaste opstelling hedendaagse kunst te exposeren. In samenwerking met de CBK is gekozen voor Stéphane Belzère. Deze Franse kunstenaar bracht namelijk jaren schilderend door in het Parijse Muséum d’histoire naturelle met exclusieve aandacht voor preparaten. Diverse schilderijen uit de reeks Histoire du Bocal worden in de bijzondere context van het Anatomisch Museum opgehangen en aangevuld met enkele preparaten door de kunstenaar gemaakt: handen van Saint-Sulpice-beelden. Op zondagmiddag 11 april om 15.00 uur is Stéphane Belzère in het museum aanwezig om u in zijn tentoonstelling mee te nemen. Intussen lopen op de universiteit twee presentaties van werk van Jean Le Gac. Deze Franse kunstenaar – of moeten we ‘de schilder’ zeggen – is in Nijmegen geen onbekende. Zijn Groepsportret gerealiseerd als kunstopdracht voor de Academiezaal van de Aula, is er permanent te zien. Ook had hij al eerder tentoonstellingen op de universiteit, in
Jean Le Gac, Groepsportret, detail met Titus Brandsma, 2001, gemengde techniek, 120 x 160 x 8,5 cm (foto Jacques Faujour, France)
het toenmalige Nijmeegs Volkenkundig Museum. Op dit concept doorbordurend – hedendaagse kunst buiten haar strikte, eigen circuit van galeries en musea voor schone kunst exposeren, wat Jean Le Gac vaker doet –, toont hij thans zijn werk en zijn boeken, kortom zijn oeuvre, in de Universiteitsbibliotheek van de Radboud Universiteit. Misschien zijn het de komende maanden dan ook niet zozeer Franse maanden – er zijn immers eveneens Akhter Husain van nog verder weg, India, en Evelyne Hendrikx van dichterbij, Breda –, maar maanden waarin hedendaagse kunst dieper in de Radboud Universiteit en het UMC St Radboud en hun organen, binnendringt.
De Commissie Beeldende Kunst Radboud Universiteit & UMC St Radboud voert in opdracht van het College van Bestuur en de Raad van Bestuur het kunstbeleid op de Campus. De door haar gepresenteerde kunst geeft een extra dimensie aan de universiteit en het UMC. Deze profilerende meerwaarde realiseert ze via tentoonstellingen, aankopen van en opdrachten voor kwalitatief hoogstaande kunst.
ZUIDCORRIDOR
AKHTER HUSAIN: SHELL SCAPES van 24 februari tot 14 maart 2010 De geëxposeerde reeks foto’s Shell Scapes van Akhter Husain is ontstaan uit de fascinatie van deze Indische hoogleraar orthodontie voor de natuur in het algemeen en voor schelpen in het bijzonder. Getroffen door hun onbeschrijflijke schoonheid tracht hij er via fotografie verslag van te doen.
Akhter Husain, Shell Scapes, foto uit gelijknamige reeks, 2009, 35 x 40 cm
Dit kan echter niet door een louter registreren op directe wijze; én fascinatie én dergelijke pracht zorgen ervoor dat geen grip gekregen wordt op het geziene, of eerder nog op een ervaring die verder dan het zien alleen gaat. Akhter Husain trachtte de schelpen die zich als niet te grijpen, als niet vast te
leggen objecten aandienen, te verschalken. Hij maakte daartoe de omweg van de radiografische opname. Zo weet hij de dynamische, spiraalvormige structuur van de schelpen in hun overweldigende praal te verleiden – ze uit hun schulp te lokken – en te visualiseren. Zijn foto’s nemen sciencefictionachtige dimensies aan, terwijl ze het even rijke als intense, heldere kleurenspel van microscopische beelden en van micro imaging tevoorschijn toveren. Meteen laat de Shell Scapes-reeks een boeiende ontmoeting tussen de natuur, de medische wetenschap en de kunst zien.
Wat een oogverblindende ode aan schelpen is geworden, wordt in deze tentoonstelling aan de kijker gepresenteerd. Hierna zullen de foto’s blijvend worden opgehangen op de afdeling Mond-, Kaak- en Aangezichtschirurgie – die aan de basis ligt van deze kunstaankoop.
HUYGENSGEBOUW
EVELYNE HENDRIKX van 25 februari tot 18 april 2010 Het werk van Evelyne Hendrikx bestaat uit een gevarieerd samenbrengen van foto’s tot een gestructureerd geheel, het eigenlijke kunstwerk. Op een paar uitzonderingen na – medische fotografie van haar ogen – maakt ze de foto’s zelf: van gebouwen en van landschappen. Zijn het om zo te zeggen zuivere regis traties die ze maakt (zonder de ruis van mensen of auto’s), hun koelheid, hun objectivering wordt opgeheven enerzijds door de sensibiliteit waarmee ze de veelheid ordent tot een sprekend geheel dat zich niet gemakkelijk laat ontcijferen. De verborgen logica van de opbouw wordt versluierd door een spel van lijnen en kleuren. Steeds weer, ook na lang kijken, blijven ongeziene details zich aandienen. Anderzijds is er de herhaling van hetzij dezelfde foto’s, hetzij van dezelfde gebouwen maar dan vanuit een ander perspectief genomen. En dit geeft dynamiek en ritme aan het geheel. Is deze fotografie studieus, tegelijk is iedere compositie op zich af. Zo verwerft iedere foto zijn plaats in een reeks waarin nu eens de schilderachtigheid van het geheel zich toont, of een zekere abstrahering, of waarbij weer elders, ieder klein fotografisch beeld afzonderlijk zich naast een ander voegt om het in de totaliteit van de foto te bevragen, Tentoonstellingsprogramma Fotografie wordt verzorgd in samenwerking met de Tentoonstellingscommissie Faculteit Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica.
Evelyne Hendrikx, Lichtplein, Eindhoven, 2009, digitale print, 90 x 100 cm
te profileren, kortom, om het te versterken. En waar de reeks ophoudt is het slechts om later weer op te duiken, verrijkt met de intussen nieuw opgedane fotografische inzichten en ervaringen. Zo situeert het werk van Evelyne Hendrikx zich tegen de achtergrond van het verstrijken van de tijd. Een tijd die hier en daar doorsijpelt in sommige reeksen – waar deze bijvoorbeeld vervat ligt in overdrijvende wolken of in de opeenvolging van gebouwen op eenzelfde terrein waar de kunstenaar met haar camera omheen is gelopen. Op dinsdag 2 maart, tussen 15.00 en 18.00 uur, ontvangt Evelyne Hendrikx u gaarne in haar tentoonstelling.
GALERIJ UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK en AULA RADBOUD UNIVERSITEIT
JEAN LE GAC van 4 maart tot 2 mei 2010 Het werk van Jean Le Gac draait om de vraag wat de kunstschilder vandaag de dag te doen staat. Immers op alle fronten lijkt hij ingehaald en voorbijgestoken door de nieuwe media – van fotografie tot film. Geven zij de realiteit niet beter weer dan de schilder, dan doen ze dit in elk geval nauwkeuriger. En intussen kan, ja doet iedereen het, al dan niet aan de hand van zijn of haar mobiele telefoon, op elk moment.
Deze problematiek heeft Jean Le Gac geenszins verlamd. Integendeel. Het is vooral al tekenend en schilderend, soms al fotograferend – maar ook dan nog als schilder –, dat hij zijn centrale vraag steeds weer opneemt. Aldus heeft hij in de loop der jaren een groot aantal boeken gepubliceerd, gaande van catalogi tot ware kunstenaarsboeken. Zijn publicaties worden – verspreid over de drie verdiepingen
van de Universiteitsbibliotheek – geëxposeerd. Dit gebeurt in combinatie met relevante boeken uit de UB zelf. Op de galerij wordt het tentoonstellingsconcept doorgetrokken en toegespitst op Les Demoiselles d’Avignon. Daarin confronteert ‘de schilder’ – deze steeds terugkerende figuur in het oeuvre van Jean Le Gac – zijn problematische identiteit met het beroemde doek van Pablo Picasso. Op reis in Zuid-Frankrijk
De tentoonstellingen in de Galerij zijn een samenwerkingsproject tussen de Universiteitsbibliotheek en de Commissie Beeldende Kunst, waarbij de kunst die wordt getoond aan boeken refereert. Voor meer informatie: www.umcn.nl/professionals; www.ru.nl/ubn
kwam ‘de schilder’ oog in oog te staan met genoemd doek dat in zijn overbekendheid nog nauwelijks wordt gezien. Dit ervarend is hij erop uit om op hedendaagse wijze een doek van vroeger te schilderen, als een bijzondere wijze van het te bekijken ergens – naar eigen zeggen – tussen een ‘zachte inbraak’ op en ‘rakelings aandoen’ van de geniale schilderachtigheid van Picasso’s werk. Op de begane grond worden intussen twee eerdere tentoonstellingen van Jean Le Gac op de Radboud Universiteit in herinnering geroepen. De gestelde schildersproblematiek doet zich evenzeer gelden met betrekking tot het portret. Jean Le Gac boog zich er nadrukkelijk over in het kader van zijn kunstopdracht voor de Academiezaal van onze Universiteit in 2001. Hem was gevraagd de geschiedenis van de Universiteit en de perspectieven voor haar toekomst te verbeelden aan de hand van illustere hoogleraren die de Radboud Universiteit heeft gekend Jean Le Gac, Le Canapé post-colonialiste, 2008, gemengde techniek op doek, 185 x 208 cm (twee delen) en foto-tekst 68,5 x 120 cm (foto’s Jacques Faujour, France)
en van jonge mensen die geacht worden de fakkel over te nemen. Het werd Groepsportret met onder andere citaten uit meesterwerken van de westerse en mondiale kunst en cultuur. Een aantal ontwerpschetsen voor deze kunstopdracht is in de tentoonstelling opgenomen. In Groepsportret verschijnt – als iets tussen signatuur en watermerk – de kunstenaar zelf. Of is het ‘de schilder’? Vergezeld van zijn kleindochter, zwaait hij ons de rijke cultuur en traditie toe. Ook in de tentoonstelling in de Aula duikt bij het artistiek exploreren van het portret, zijn familie op. Maar het zou geen tentoonstelling op een universiteit zijn, moesten de illustere personen door de familie verdrongen worden. Zo zien we tevens het portret van Agatha Christie en dat van Rob Sengers – gemaakt in opdracht van het Kinderziekenhuis UMC St Radboud. In een college Kunstgeschiedenis wordt aandacht besteed aan Le Gacs oeuvre. Jean Le Gac, Personnage 27, 2005, gemengde techniek op papier en twee foto’s, elk 100 x 70 cm, plus texte 21 x 29,7 cm
ANATOMISCH MUSEUM, ZUIDCORRIDOR*
STÉPHANE BELZÈRE van 8 maart tot 2 mei 2010 Dat Stéphane Belzère zijn ‘anatomische werken’ in een Anatomisch Museum exposeert, kan op het eerste gezicht dubbelop lijken. Zijn daar niet al genoeg preparaten te zien? Het zou misschien beweerd kunnen worden indien het om een wijze van fijnschilderen zou gaan. Maar zoiets is hier niet het geval. Hoewel de kunstenaar werkt met een grote precisie, doorbreekt hij het anatomisch discours: er treedt een vorm van vervreemding op, die juist prikkelend werkt.
Het heeft zeker niet in de eerste plaats te maken met het feit dat het dierlijke organen betreft, geschilderd in het Muséum d’histoire naturelle. Feit is dat de bezoeker aan het Anatomisch Museum een heel bijzondere ervaring krijgt, hij gaat anders kijken. De verwachtingen die hij koesterde, worden niet zozeer onderuit gehaald, maar daarentegen geïntensiveerd. En dit scherpt de blik aan, maakt hem fris en meer sensibel. Want wat Stéphane Belzère ons aan preparaten laat zien, strookt niet meer Stéphane Belzère Bocaux anatomiques n°46 peinture vinylique sur toile 50 x 100 cm
met de realiteit. Er treden een schilderkunstig kleurenspel en een lichtwerking op waardoor de vormen van de preparaten een bijzondere uitstraling krijgen, ja echt ‘week’ worden. En hun proportie is meestal ontzettend uitvergroot. Zo verandert onze verhouding tot de in formol opgezette organen. Waar een afzonderlijk orgaan groter wordt dan onszelf, maar zijn ‘vleselijke’ uitstraling bewaart, werkt het overdonderend. De overweldiging voert de kunstenaar op door na eerst
Zondag 11 april om 15.00 uur, in het kader van het Museum weekend, persoonlijke toelichting door Stéphane Belzère.
Stéphane Belzère Grand tableau long olieverf op doek 98 x 780 cm
OMLOOP UMC BIJ BIBLIOTHEEK MEDISCHE WETENSCHAPPEN
nog de bokaal waarin het orgaan is gevat mee te schilderen, daar stilaan van af te stappen en als het ware zonder nog enige tussenwand van glas het orgaan aan de kijker voor te houden. Uit het lichaam geïsoleerd en opgezet, is het dan wel dood en geobjectiveerd, maar door zijn omvang komt het weer dichter bij het leven en krijgt het een subjectieve geladenheid, bijna ‘van mens tot mens’ te noemen. Uit zijn conserverende context gelicht raakt het orgaan verlost: het gaat over van een opgesloten zijn naar een toestand van bevrijding, daarbij niet alleen het hele doek in beslag nemend, maar ook de ruimte er omheen. Zo nemen de bokalen verrassende wendingen. Het studieuze gaat over in fascinatie maar botst tegen het bizarre aan; herkenbaarheid legt het af tegen de overweldiging; het statische wordt zwevend en het tactiele doet zacht,
meegevend aan; de complexiteit van het orgaan wordt getemperd en gestroomlijnd door de specifieke vormen; de gaafheid van de vorm en de subtiliteit van de kleuren stevenen af op een verleidelijkheid waarvoor we tegelijk terugschrikken. De toeschouwer verlaat de vleselijke wereld om in de schilderkunstige te worden meegenomen. De grote schilderijen die Stéphane Belzère in de zuidcorridor exposeert liggen in het verlengde van zijn histoires de bocal. Heeft het orgaan zich daar in zijn geschilderde hoedanigheid van zijn bokaal bevrijd, hier gaan de schilderijen een stap verder door zich thans van ieder figuur los te maken. Het zijn abstracties geworden waarin het spel van lichtinval en reflecties zich ontplooit tot een panoramische landschappelijkheid. * In de Zuidcorridor vanaf 18 maart.
In samenwerking met Anatomisch Museum UMC St Radboud, ter gelegenheid van het Nationaal Museumweekend 2010 op 10 en 11 april, waarbij hedendaagse kunstwerken geïntegreerd worden in de vaste museale opstelling. Stéphane Belzère licht op zondag 11 april om 15.00 uur zijn werk toe in zijn tentoonstelling in het Anatomisch Museum.
✃
OMLOOP UMC BIJ BIBLIOTHEEK MEDISCHE WETENSCHAPPEN
Tegen de achtergrond van zijn oeuvre is het niet vreemd dat Stéphane Belzère het ontwerpen van zeven ramen in de kathedraal van Rodez toevertrouwd kreeg. Want ramen dienen niet enkel een optimaal licht met al zijn schakeringen en reflecties in het kerkgebouw te laten vallen. Ook is het wenselijk dat de kunstenaar in zijn oeuvre blijk heeft gegeven met de thema’s van leven en dood om te gaan. De presentatie van zijn ontwerpschetsen sluit aan bij een min of meer verborgen draad in de CBK-tentoonstellingen, waarbij eerder maquettes en kartons van onder andere Gérard Garouste voor Talant en Jean-Michel Alberola voor Nevers werden geëxposeerd.
Stéphane Belzère, voorbereidende schets voor ramen in de kathedraal van Rodez
LOCATIES
n Radboud Ziekenhuis Zuidcorridor, eerste verdieping Geert Grooteplein 10
n Aula Omloop, eerste verdieping Comeniuslaan 2
Dagelijks toegankelijk van 8.30 tot 19.00 uur
Open op werkdagen van 9.00 tot 17.00 uur
n Onderwijscentrum Medische Wetenschappen: Omloop, bij Bibliotheek Medische Wetenschappen Geert Grooteplein 15
n Universiteitsbibliotheek Galerij, eerste verdieping Erasmuslaan 36
Open op werkdagen van 8.30 tot 19.00 uur
n Huygensgebouw Centrale straat, begane grond Heyendaalseweg 135
n Anatomisch Museum UMC St Radboud Geert Grooteplein 21 Met op 11 april, de zondag van het Museum weekend, om 15.00 uur een toelichting van Stéphane Belzère bij zijn tentoonstelling.
Open van 9.00 tot 21.00 uur
Op dinsdag 2 maart, tussen 15.00 en 18.00 uur, ontvangt Evelyne Hendrikx u gaarne in haar tentoonstelling. Open op werkdagen van 9.00 tot 19.00 uur
Open op werkdagen van 9.00 tot 17.00 uur (vrijdag van 10.00 tot 14.00 uur, zie ook website: www.umcn.nl/museum). Tentoonstellingen Radboud Universiteit & UMC St Radboud – jaargang 2 – nummer 1 Uitgave Commissie Beeldende Kunst Radboud Universiteit & UMC St Radboud Samengesteld door Daan Van Speybroeck, kunstcoördinator – postbus 9103, 6500 HD Nijmegen E-mail:
[email protected] – www.umcn.nl/professional/afdelingen onder Kunst Commissie
