Telecom Expo 7 december 2011
Breedband: welke rol voor regio-overheden?
Inhoud Maatschappelijk en economisch belang van breedbandverbindingen Verwachte toekomstige ontwikkelingen op het gebied van datagebruik Verschillende visies over wat de ideale vorm van snel breedband is Wat wordt wel en niet toegestaan door Europese wet- en regelgeving? Welke aanpak, eigendomsmodel en rol voor de decentrale overheid in de uitrol hiervan is het meest effectief?
2
Breedband in de Regio
woensdag 7 december 2011
Vorm van deze presentatie Wat zien we? Welke problemen zijn er? Vragen voor overheden Mogelijke aanpak
3
Breedband in de Regio
woensdag 7 december 2011
Wat zien we?
Breedbandnetwerken zijn het gesprek van de dag Iedereen zoekt zijn rol in veranderend telecom/ICTlandschap Investeren? Subsidiëren? Stimuleren? Sturen?
Provincie Fryslan onderzoekt breedbandaanpak
NGA project in Amsterdam: investeringsparticipatie in glasvezel
Marktopportunity of nutsvoorziening?
3 pilots Provincie Overijssel
Flevoland: Locaties Provincie en Waterschap op Glas
Pilot glasvezel in buitengebied
Heeze maakt werk van glasvezelnet
Veel verschillende aanpakken Provincie Limburg onderzoekt breedbandaanpak
4
Breedband in de Regio
woensdag 7 december 2011
Wat zien we?
De vraag naar snelle dataverbindingen neemt toe Geen cloud(-services) zonder goede infrastructuur “Exponentiële” groei? - Groter - Vaker - Langer - Meer
5
Breedband in de Regio
woensdag 7 december 2011
Wat zien we?
Belangstelling voor breedband Her en der zijn breedband initiatieven maar de aanpak verschilt nogal Regiobelangen zijn divers, overlappen elkaar soms of sluiten elkaar soms zelfs uit - Nieuwe werken, vergrijzing, economische impuls - Breedband voor iedereen vs breedband waar nodig - Investeringszekerheid vs keuzevrijheid
6
Breedband in de Regio
woensdag 7 december 2011
Welke problemen zijn er?
Uitdagingen voor provincies en gemeenten Waar breedband het meest economisch waardevol zou kunnen zijn voor regio’s is het niet altijd het meest economisch rendabel voor investeerders. Uitrol van breedband lijkt niet overal door de markt zelf te gebeuren Regiodoelen omzetten naar gericht beleid levert dilemma’s op: - Diensten en/of infra? - Huishoudens en/of bedrijven? - Stedelijke gebieden en/of buitengebieden?
Wat wil, kan en mag een regionale overheid concreet doen op dit gebied?
7
Breedband in de Regio
woensdag 7 december 2011
Welke problemen zijn er?
Wat wil, kan en mag een regionale overheid? Definities “Breedband” en “Next Generation Access-network” (NGA) zijn niet eenduidig Succesvol breedband is meer dan (download)snelheid Eigendom, beheer en openheid van netwerken kent vele varianten Overheden zijn gebonden aan (Europese en landelijke) regels
8
Breedband in de Regio
woensdag 7 december 2011
Welke problemen zijn er?
Definities ‘breedband’ en ‘NGA’ niet eenduidig Definities van de benodigde minimum downstream bandbreedte om te kunnen spreken van breedband variëren van - 256kbps (OECD definitie 2006) tot - 4 Mbps (FCC 2010)
De Europese Commissie geeft de volgende definitie voor NGA: “NGA-netwerken zijn vaste toegangsnetwerken die volledig of gedeeltelijk uit optische elementen bestaan en die breedbandtoegangsdiensten kunnen leveren met betere kenmerken (zoals een hogere verwerkingscapaciteit) dan de diensten die via bestaande netwerken met koperen telefoonlijnen worden geleverd” - Eventuele technische ontwikkelingen over bestaande koperen telefoonlijnen vallen buiten deze definitie. - Kabelnetwerken (Coax) vallen wel binnen deze definitie, mits ze diensten kunnen leveren met betere kenmerken dan de diensten die via bestaande telefoonnetwerken worden geleverd. 9
Breedband in de Regio
woensdag 7 december 2011
Welke problemen zijn er?
Succesvol breedband is meer dan snelheid Ook belangrijk zijn technische ‘Quality of Service’ gerelateerde eigenschappen als: - Overboeking: met hoeveel afnemers wordt de capaciteit gedeeld - Symmetrie: verhouding upstreamcapaciteit downstreamcapaciteit - Latency: vertraging in het netwerk - Beschikbaarheid: hoe vaak onderhoud en/of storing
En economische aspecten - ‘Toekomstvastheid’: hoe lang gaat een netwerk mee o Absoluut (levensduur) o Relatief (ten opzichte van ontwikkelingen van alternatieven) - ‘Openheid’: voor alternatieve diensten, content, apparatuur, netwerken, …
10
Breedband in de Regio
woensdag 7 december 2011
Welke problemen zijn er?
Eigendoms- en beheersvarianten: openheid in vele varianten Verticale integratie
Gedeelde passieve laag
Gedeelde actieve laag
Volledige scheiding
Diensten
Actieve Apparatuur Passsieve Infrastructuur
Concurrentie op infrastructuur
11
Breedband in de Regio
Concurrentie op diensten
woensdag 7 december 2011
Welke problemen zijn er?
Eigendoms- en beheersvarianten: openheid in vele varianten Gedeelde passieve laag
Passsieve Infrastructuur
televisie
Actieve Apparatuur
telefonie
Diensten
Gedeelde actieve laag
Concurrentie op infrastructuur
12
Volledige scheiding
Tv, telefonie en internet
Verticale integratie
Breedband in de Regio
Concurrentie op diensten
woensdag 7 december 2011
Welke problemen zijn er?
IP: Hetzelfde netwerk, vele mogelijke diensten
Gedeelde actieve laag
Concurrentie op infrastructuur
13
Breedband in de Regio
Volledige scheiding
etc..
internet
alles in één
Tv, telefonie en internet
Passsieve Infrastructuur
televisie
Actieve Apparatuur
telefonie
Diensten
Internet + bellen
Gedeelde passieve laag
Verticale integratie
Concurrentie op diensten
woensdag 7 december 2011
Welke problemen zijn er?
Dienst als specifieke toegang tot ‘cloud’ service(s) Bedrijfs Hosting Storage Applicaties
Passsieve Infrastructuur
Cloud dienst
etc..
Cloud dienst
alles in één
Internet + bellen
televisie
Actieve Apparatuur
telefonie
Diensten
Tv, telefonie en internet
netwerk
Concurrentie op infrastructuur
14
Breedband in de Regio
Internet access
Concurrentie op diensten
woensdag 7 december 2011
Welke problemen zijn er?
Over the top: ontkoppeling dienst en netwerk
Passsieve Infrastructuur
etc..
internet
alles in één
Internet + bellen
televisie
Actieve Apparatuur
telefonie
Diensten
Tv, telefonie en internet
Y over Telefonie over TV over X over Internet internet Internet X over X Internet over X over Internet Internet Internet
Content (ook diensten!)
Concurrentie op infrastructuur
15
Breedband in de Regio
Concurrentie op diensten
woensdag 7 december 2011
Welke problemen zijn er?
Regionale overheden zijn gebonden aan regels De Europese Commissie heeft handvaten over steun bij breedband; EC maakt hierbij onderscheid naar een drie soorten gebieden: - Witte NGA-gebieden; - geen NGA-netwerk voorhanden. - Grijze NGA-gebieden; - Binnen drie jaar slechts één NGA-netwerk voorhanden - Dan: Alleen onder strenge voorwaarden toegestaan. - Zwarte NGA-gebieden; - Meer dan één NGA-netwerk bestaat of komt beschikbaar. - Overheidssteun niet toegestaan.
Alternatieven voor overheden: - Definiëren van Dienst van Algemeen Economisch Belang (DAEB) - Gebruiken van Market Economy Investor Principle (MEIP) - Rol als grote en/of langdurige launching customer 16
Breedband in de Regio
woensdag 7 december 2011
Vragen voor regionale overheden
Welke stappen voor provincies en gemeenten? Identificeer doelen: Welk doel zouden gemeenten en provincies moeten nastreven en hoe houden ze dit doel het beste voor ogen? - Inbedding in achterliggende regiodoelen - Vertaling naar doelgroepen en eigenschappen - Relatie met doelen van mogelijke partners
Concretiseren: Hoe vertalen we de doelen naar concrete (technische) eisen en wensen? Rol bepalen: Welke rollen kunnen gemeenten en provincies spelen? - Voldoen aan Europese regelgeving mbt bestaande marktsituaties - Bepaal meest effectieve rol(len) bepalen voor gemeente of provincie - Waarborg dat het doel ook bereikt wordt
17
Breedband in de Regio
woensdag 7 december 2011
Mogelijke aanpak
Identificeer doelen: Van regiodoelen naar breedbandwensen Kies speerpunten in regiodoelen en stel prioriteiten, bijvoorbeeld: - tegengaan digitale tweedeling door aantrekkelijk maken achterstandsgebied - regiobreed MKB activiteiten stimuleren, of juist - focussen op bedrijventerreinen..
Vertaling in breedband eisen en wensen: - Vorm idee over technische eigenschappen wat moet het netwerk kunnen? o Bandbreedte, symmetrie, overboeking - Economische en maatschappelijke eigenschappen wat moeten gebruikers met het netwerk kunnen? o Pluriformiteit dienstenaanbod, openheid, toekomstvastheid - Eigenschappen t.a.v. homogeniteit en financiering één netwerk voor iedereen of voor iedereen een netwerk? o Dekkingsgraad, differentiatie, uitrolfasering, investering/subsidiegrootte 18
Breedband in de Regio
woensdag 7 december 2011
Mogelijke aanpak
Regiodoelen en de doelen van andere partijen Ingezetenen en (business) partners hebben eigen, niet altijd samenvallende belangen en doelen - Eindgebruiker als consument, burger, netwerkbeheerder, aanbieder - Eindgebruiker als huishouden of als bedrijf - Dienstenproducenten (met of zonder eigen netwerk) - Eigenaar bestaand netwerk - Bestaande eigenaren van fysieke infrastructuur: gemeenten, provincies, woningbouwverenigingen, (boeren)bedrijven - Andere gebruikers van fysieke infrastructuur - Andere overheden - Resellers & vraagbundelaars
Effectieve communicatie is zeer belangrijk - Hoeveelheid, inhoud en stijl
19
Breedband in de Regio
woensdag 7 december 2011
Mogelijke aanpak
Concretiseren: zo helder en haalbaar mogelijk minder gewenst
haalbaar?
zwaar overboekt
Volledige symmetrie
Symmetrie
hoog
laag
Latency
Openheid en pluriformiteit diensten
5 jaar
20
1:1
Overboeking
a-symmetrisch
gesloten
meer idealistisch
100 jaar
Toekomstvastheid
70%
Dekkingsgraad
€€€€
Investering en/of subsidie Breedband in de Regio
alle lagen open
100,0%
woensdag 7 december 2011
0
Mogelijke aanpak
Rol bepalen: Businesscases & haalbaarheid zwart
Hoge potentiële opbrengsten
Goede business case private partijen
Business case private partijen twijfelachtig
grijs
Relatief lage aanlegkosten
Business case private partijen twijfelachtig
Relatief hoge aanlegkosten
Investeringen private partijen onwaarschijnlijk
wit Lage potentiële opbrengsten Diagram ©PWC en Stratix
21
Breedband in de Regio
woensdag 7 december 2011
Mogelijke aanpak
Rol bepalen: Mogelijke overheidsrollen zwart
Hoge potentiële opbrengsten
A
B
Goede business case private partijen
Business case private partijen twijfelachtig
grijs
Relatief lage aanlegkosten
Business case private partijen twijfelachtig
Relatief hoge aanlegkosten
Investeringen private partijen onwaarschijnlijk
C
D
wit
Lage potentiële opbrengsten Diagram ©PWC en Stratix
22
Breedband in de Regio
woensdag 7 december 2011
Mogelijke aanpak
Overheid: voor elke situatie op zoek naar meest passende rol A. Goede business case private partijen - Stimuleren dienstenaanbod - Voorwaarden aan marktpartijen (landelijke overheid)
B. & C. Business case private partijen onzeker - Investeren alleen onder voorwaarden - Verlaag aanlegkosten door eenvoudiger vergunningssysteem (met name C) - Launching customer of stimulering diensten (met name B)
D. Investeringen private partijen onwaarschijnlijk - Subsidiering mogelijk - ‘grijze’ gebieden onder voorwaarden
23
Breedband in de Regio
woensdag 7 december 2011
Mogelijke aanpak
Mogelijke aanpak & checklist Identificeer effectieve doelgroep(en)
Identificeer regiodoelen
Bepaal gewenste vorm t.a.v. snel breedband + netwerkvorm(en)
Stel prioriteiten en (financiële) randvoorwaarden
Toets vorm aan EC regels en bepaal optimale rol(len)
Zoek (evt) effectieve partner(s) Actie! Maar blijf toetsen aan doelen bij beslismomenten
24
Breedband in de Regio
Er leiden vele wegen naar Rome! Kijk ook naar: • Menukaart van de Taskforce Supersnel Breedband • Stappenplan ‘Aan de slag met breedband ’ van het Ministerie van EL&I
woensdag 7 december 2011
Tot slot …
Er bestaat geen algemene ‘beste oplossing’ Er zijn vele wegen die naar Rome leiden Inbedding in regiodoelen is belangrijk Werk samen en sluit compromissen, maar wees bedacht op (business)doelen mogelijke partners Kies optimale rol(len) rekening houdend met Europese wetgeving Volg een stappenplan met regelmatige toetsing aan doelen en randvoorwaarden
25
Breedband in de Regio
woensdag 7 december 2011
Backup slides
Breedband: welke rol voor regio-overheden? Voor provincies en gemeenten is het steeds belangrijker om een visie te bepalen omtrent de ontwikkeling van snelle breedbandnetwerken in hun regio, en de rol die hierbij door de decentrale overheid gespeeld kan worden. Dit lezing gaat in op verschillende aspecten die hierbij essentieel zijn: • ook wordt kort ingegaan op economische en juridische kansen en valkuilen.
27
Breedband in de Regio
woensdag 7 december 2011
Aantal verschillende modellen? Eigendomsmodellen - Carrier owned - Real estate ownership (met als variant Zweedse model) - Public-Private ownership - Customer owned - Publicly owned
28
Breedband in de Regio
woensdag 7 december 2011
Social and Economic Information Exchanges Freedom of expression, Freedom to contract, Communications privacy
Content split between communications and information services Applications
Network layer Bitstream access, leased line Open Network Provisioning
Datalink layer access to unbundled local loops & channels, access to MDFs & ODFs
Physical facilities access to towers, ducts, risers, exchange buildings, landlord restrictions
Civil Facilities access to rights of way, spectrum licenses, building permits
Earth 29
Breedband in de Regio
woensdag 7 december 2011
old common carrier regime
current Net-neutrality debate, end-to-end networking paradigm
Wat is een open netwerk? Plaatje aanpassen 4 lagenmodel Eindgebruikers Dienstenlaag
Actieve laag
Passieve laag
Gesloten toegangsmodel Open toegangsmodel Voorbeeld met meerdere financiers
Beheer Eigendom
Bron: PWC 30
Breedband in de Regio
woensdag 7 december 2011
Dus rol overheid varieert
Grote rol overheid
D (Mee) financieren
Grondige analyse nodig om aan te tonen dat geen sprake is van staatssteun
Kleine rol overheid
B&C
Stimuleren/ Voorwaarden scheppen/ Toezicht houden
Business case niet haalbaar
A Business case wel haalbaar
Met dank aan PWC
31
Breedband in de Regio
woensdag 7 december 2011
Welke problemen zijn er?
Regionale overheden zijn gebonden aan regels De Europese Commissie (hierna: EC) heeft handvaten gegeven over de beoordeling van steun bij breedbandinvesteringen. Zij maakt hierbij onderscheid naar een drietal soorten gebieden: - Witte NGA-gebieden; gebieden waar momenteel geen NGA-netwerken voorhanden zijn en waarschijnlijk niet binnen drie jaar door particuliere investeerders worden aangelegd; overheidssteun toegestaan onder voorwaarden. - Grijze NGA-gebieden; gebieden waar in de komende drie jaar slechts één NGA-netwerk voorhanden is of zal worden uitgerold en geen andere exploitant plannen heeft om in de komende drie jaar een NGA-netwerk uit te rollen; overheidssteun alleen onder strenge voorwaarden toegestaan. - Zwarte NGA-gebieden; gebieden waar meer dan één NGA-netwerk bestaat of in de komende drie jaar meerdere NGA-netwerken zullen worden uitgerold. Overheidssteun niet toegestaan.
Alternatieven voor steun: Dienst van Algemeen Economisch Belang (DAEB) of Market Economy Investor Principle (MEIP) 32
Breedband in de Regio
woensdag 7 december 2011