De prijzen voor Breedband internet in België Vanuit het standpunt van de eindgebruiker
Voorwoord Alhoewel alle media zich momenteel focussen op het pure prijsaspect, moet dit debat in zijn ruimere context geplaatst worden, namelijk de strijd tegen de digitale kloof. De prijszetting is een weliswaar niet onbelangrijk onderdeel in deze strijd, maar het is en blijft slechts een onderdeel in de totale problematiek. Een ander punt van discussie is de invulling die gegeven moet worden aan de term “breedband”. In de studie wordt die term geplakt op alle verbindingen met een snelheid vanaf 512 kbps. Sommige internettoepassingen van vandaag de dag hebben al lang niet meer genoeg aan een snelheid van 1 Mbps. Dit is een in tekst uitgewerkte versie van de presentatie gegeven door TIK vzw ter gelegenheid van het seminarie over de prijzen van breedband internet op 8 maart 2007 ingericht door –
de heer Christian Dupont, minister van Maatschappelijke integratie
–
de heer Verwilghen, minister van economische zaken
–
mevrouw Freya Vandenbossche, minister van consumentenzaken
Deze tekst is dus vollediger dan de speaker's notes van de TIK-presentatie ter gelegenheid van dit debat.
http://www.tik.be/
Inhoud Over de studie Wat onthouden we? ● ● ●
Monopolies BIPT Prijzen
Wat vonden we niet terug? ● ●
Verschillende netwerken = verschillende standaarden Verspilling van resources
De klantervaring ● ● ● ● ● ●
Niet echt vrije keuze Geen laaggeprijsd instapproduct Abonnementen onvoldoende moduleerbaar Switchen moeilijk wegens onverenigbare techniek Incoherente overheidsmaatregelen Wat naar de toekomst toe?
Synthese ● ● ● ● ● ●
Onvoldoende concurrentie Regulator onvoldoende sterk Incoherente overheidsmaatregelen Geen goedkope instapformule Onvoldoende gemoduleerd aanbod Verschil in techniek
Voorstellen ● ● ● ● ● ●
Concurrentie toelaten op alle carriers Regulator met nodige bevoegdheden Coherente regelgeving Minimale dienstverlening Moduleerbare abonnementen Gemeenschappelijk en multi-disciplinair overlegplatform
http://www.tik.be/
Over de studie Uit de studie onthouden we vooral: Monopolies met een gebrek aan concurrentie ten gevolge: In de studie wordt met nadruk gewezen op het feit dat het gebrek aan concurrentie één van de hoofdoorzaken is van de hogere prijzen, die men in België moet betalen voor een breedband internet verbinding. In de studie wordt vooral de monopoliepositie van BC aangehaald, maar TIK vzw stelt dat men daarnaast ook nog de verschillende intercommunales en andere kabeloperatoren heeft die elk voor hun drager over een monopoliepositie beschikken. Uit de klantervaring blijkt dan ook dat de eindgebruiker niet kan genieten van echt vrije concurrentie
Een onvoldoende sterk BIPT In de studie wordt gewezen op de gebrekkige werking van de regulator. De gebrekkige werking van het BIPT en de Raad voor de Mededinging zijn een oud zeer binnen de Belgische Telecomwereld. Dit is echter een politieke verantwoordelijkheid. Dit geldt eveneens voor de wetgeving die niet echt coherent te noemen is.
Gemiddeld tot hoge prijzen voor de eindgebruiker. Daar waar België vroeger tot de kopgroep van Europa behoorde qua prijs-kwaliteit verhouding, is België intussen teruggezakt tot de middenmoot en zal België -indien er geen maatregelen genomen worden- binnen enkele jaren naar de staart van Europa afzakken. Dit is vooral te wijten aan het feit dat in België zowel prijs als kwaliteit door de jaren heen grotendeels gelijk zijn gebleven, terwijl er in de rest van Europa wel degelijk een hoop veranderde ten gunste van de klant. Hetgeen ons echter bijzonder opvalt in deze studie is het feit dat er in heel Europa blijkbaar een soort commerciële basisprijs bestaat die schommelt tussen 15 en 20 euro. Deze prijs is dus de kost die een operator moet maken om een klant aan te sluiten op zijn netwerk. Daarenboven blijkt uit de studie dat alle extra’s daarboven wel hun meerkost hebben, maar dat die niet de hoogte aannemen die de operatoren er soms voor durven vragen.
Wat vonden we niet terug? Hetgeen we echter niet terugvinden in de studie is het feit dat de verschillende toegepaste technieken ook een invloed hebben op de prijsbepaling: ieder netwerk of platform en soms zelfs de providers promoten elk hun eigen standaarden, waardoor concurrentie uitgesloten wordt en de klant aanzienlijk op kosten gejaagd wordt. Dit betekent een verspilling van middelen die anders ten voordele van de klant zouden kunnen aangewend worden.
http://www.tik.be/
De klantervaring Niet echt vrije keuze Vanuit onze ervaring als eindgebruiker stellen we vast dat de klant niet echt de vrije keuze heeft. Eens een platform gekozen is hij daaraan gebonden. Er is ook geen wisselwerking mogelijk. Producten van het ene platform zijn niet beschikbaar op het andere. De telecomgebruiker kan niet shoppen. Hij kan niet kopen in winkel A en B en C en D: door de monopolies wordt hij gedwongen zijn aankoop te beperken tot één enkele winkel. Dit soort concurrentie speelt op verschillende vlakken: Om te beginnen de plaats waar de eindgebruiker woont. Niet alle plaatsen in België zijn volledig gedekt door alle technieken. In Vlaanderen heeft mijn bijvoorbeeld een quasi volledige kabeldekking, terwijl die in Wallonië veel minder beschikbaar is. Voor bepaalde diensten is men bovendien afhankelijk van één enkele operator: Belgacom heeft momenteel het monopolie op de voetbalrechten. Wat zal er echter gebeuren indien die rechten volgend seizoen zouden verworven worden door Telenet. Moeten alle Belgacom klanten dan massaal overstappen naar Telenet met alle kosten vandien? Hoe zit het dan met Wallonië, Telenet is immers alleen in Vlaanderen beschikbaar via breedband.
Geen laaggeprijsd instapproduct Verschillende operatoren bieden een light-abonnement aan tegen een commerciële bodemprijs. Alleen blijken deze abonnementen enorm duur te zijn voor hetgeen geboden wordt. Zo moeten we vaststellen dat het hier meestal gaat om zeer lage snelheden van 512 kbps en een datalimiet van rond de 400-500 MB per maand. Vanaf het ogenblik dat men boven deze limieten wil gaan is de meerprijs door geen enkel commercieel argument te rechtvaardigen. Indien we bijvoorbeeld kijken naar de datalimieten stellen we vast dat de prijs van 20 euro voor de eerste gigabyte geen uitzondering is. Deze abonnementen zijn ook niet moduleerbaar. Er worden bijna geen extra’s aangeboden. De klant wordt dus verplicht om over te schakelen naar de eerstvolgende en stukken duurdere abonnementsformule die voor deze klanten totaal overgedimensioneerd en dus ook veel te duur zijn voor het gebruik dat die klant van zijn internetverbinding wil maken.
Abonnementen onvoldoende moduleerbaar Zoals hiervoor al is aangehaald worden klanten dikwijls gedwongen om over te schakelen naar een hogere abonnementsformule die overgedimensioneerd is voor het gebruik dat die klant van zijn verbinding wil maken. Zo kan het bijvoorbeeld gebeuren dat een klant naar een hogere abonnementsformule gedwongen wordt omdat hij een extra mailbox zou willen hebben. Dat zijn dan wel zeer dure mailboxen. De klant kan zijn abonnement niet afstemmen op zijn persoonlijk profiel. Dit gebrek aan flexibiliteit maakt deze formules dan ook onnodig duur.
Switchen moeilijk wegens onverenigbare techniek De verschillen in gebruikte apparatuur (decoders, recorders) maken het voor de klant moeilijk of zelfs onmogelijk van provider of platform te switchen zonder aanzienlijke kosten. Dit is des te gekker wanneer men weet dat al deze toestellen voor meer dan 95 % wel compatibel zijn of dat het gewoon een kwestie van software is.
http://www.tik.be/
De operatoren proberen met deze verschillen dus opnieuw hun monopoliepositie uit te bouwen en te behouden. Dat de eindgebruiker onnodig op kosten gejaagd wordt indien deze naar een andere operator wil overschakelen schijnt hen minder te interesseren.
Incoherente overheidsmaatregelen Door incoherente regelgeving vanwege de overheid (enerzijds te weinig en anderzijds dan weer te veel) wordt de internet- en telecom-beleving voor een deel belemmerd, onvoldoende gestimuleerd of nodeloos verwarrend gemaakt. Door dit gebrek aan coherente regelgeving worden operatoren op kosten gejaagd, die automatisch doorgerekend worden naar de klant. Zelfs indien de overheid in haar regelgeving stelt dat de meerkost niet mag doorgerekend worden, zal de klant later de rekening gepresenteerd krijgen door een mindere dienstverlening of een verkapte prijsverhoging via een wijziging in de productspecificaties.
Wat naar de toekomst toe? Ten laatste moeten we ons ook de vraag durven stellen hoe de Telecom-toekomst er zal uitzien en hoe we ons hierop kunnen –en moeten– voorbereiden. Blijven de netwerken server-based of evolueren we naar peer-based netwerken? Hoe zit het met moderne domotica? Wanneer mag de klant gaan rekenen op fiber @ home?…. Dit zijn allemaal vragen die de uitbouw van de netwerken zullen beïnvloeden en ook een invloed zullen hebben op de dienstverlening.
http://www.tik.be/
Synthese Als we dus de studie en de klantervaring naast elkaar leggen, stellen we een aantal gelijkaardige kritieken vast:
Onvoldoende concurrentie De concurrentie, of beter gezegd het gebrek aan concurrentie is van enorme invloed op de prijszetting. Uit de studie blijkt klaar en duidelijk dat meer concurrentie zorgt voor lagere prijzen.
Regulator onvoldoende sterk Een regulator die de concurrentieregels niet kan doen naleven, is nutteloos. Vermits uit de studie blijkt dat in de Europese landen waar een sterke regulator aanwezig is, er meer concurrentie is en ook de prijzen stukken lager liggen dan in België, kunnen we niet anders dan besluiten dan dat we in België nood hebben aan een sterke regulator.
Incoherente overheidsmaatregelen De regelgeving werd in de studie niet ten volle uitgewerkt, maar het blijkt dat in landen met een coherente en stabiele regelgeving meer investeringen gebeuren dan in België. Deze investeringen zijn nodig voor een betere dienstverlening en ook meer concurrentie die op haar beurt dan weer van invloed is op de prijsbepaling. Ook hier weer heeft de overheid een rol te spelen om het investeringsklimaat te verbeteren.
Geen goedkope instapformule De instapformules in België zijn dan wel beschikbaar aan ongeveer de Europese commerciële bodemprijs, ze zijn tegelijkertijd enorm duur door hun technische beperkingen en het gebrek aan flexibiliteit. Hierdoor is er wel een soort minimale dienstverlening mogelijk, maar die voldoet niet aan de invulling die wij als eindgebruiker aan dat begrip geven.
Onvoldoende gemoduleerd aanbod Uit de studie blijkt dat de extra kosten die verbonden zijn aan een uitbreiding van dat commercieel bodemproduct geenszins de hoge prijzen rechtvaardigen die onze Belgische operatoren hiervoor aanrekenen. Tegelijkertijd stellen we vast dat een groot aantal klanten door de productspecificaties regelmatig naar een overgedimensioneerde en dus te dure abonnementsformule gedwongen worden. Hieruit volgt dus onze conclusie dat een groot aantal klanten veel te veel betaalt in vergelijking met het gebruik dat ze van hun verbinding maken.
Verschil in techniek De technische middelen die men nodig heeft om van sommige producten de kunnen genieten, kunnen niet meegenomen worden van de ene naar de andere provider of platform. Alhoewel de meeste toestellen (decoders, recorders,…) voor een groot gedeelte compatibel zijn op technisch vlak, zijn het net de kleine verschillen die het de klant onmogelijk maken om die technische middelen te herbruiken. Dus ook de technische middelen bestendigen de verschillende monopolies.
http://www.tik.be/
Voorstellen Als vertegenwoordiger van de eindgebruiker schuift TIK vzw dan ook volgende voorstellen naar voor:
Concurrentie toelaten op alle carriers TIK vzw stelt dan ook voor dat alle monopolies aangepakt worden en niet enkel dat van Belgacom. Om de concurrentie te vergroten zouden alle netwerken moeten openstaan voor alle aanbieders zodat de concurrentie ten volle kan spelen. Maak “cross-carrier services” mogelijk: gemengde diensten waarbij de klant via eender welk platform uit eender welk dienstenaanbod datgene kan aankopen wat hij wil of wat hem het best bevalt.
Regulator met nodige bevoegdheden De overheid moet eindelijk werk maken van een regulator die naam waardig en hem de nodige bevoegdheden geven. Dit is van wezenlijk belang voor een gezonde marktsituatie en dus in het voordeel van de eindgebruiker.
Coherente regelgeving Er zijn ook coherente overheidsmaatregelen nodig die, in tegenstelling tot vandaag, de internetervaring bevorderen en vergemakkelijken. Deze maatregelen moeten bevorderend zijn voor het concurrentieel vermogen van de operatoren en ervoor zorgen dat de kleinere operatoren financieel niet uit de markt gedrongen worden.
Minimale dienstverlening Aan de providers vragen we de light abonnementen te herzien zodat de dure extra’s verdwijnen. Zorg dus voor een laaggeprijsd instapaanbod met een minimale dienstverlening voor iedereen. Ook de overheid kan in dit gegeven een rol spelen door voor de financieel zwakkere groepen in de samenleving een zekere vorm van financiële hulp te voorzien. Het zou immers verkeerd zijn om dit opnieuw volledig ten laste te leggen van de operatoren omdat in het nadeel zou zijn van de kleinere operatoren en bijgevolg hinderlijk zou zijn voor de concurrentie. De digitale kloof is immers een maatschappelijk gegeven.
Moduleerbare abonnementen Opnieuw stellen we de providers ook de vraag om hun abonnementen meer flexibiliteit te geven zodat de klanten niet nodeloos gehinderd worden in hun internetervaring of voor een klein extra ineens geconfronteerd worden met een enorme prijsverhoging omwille van de abonnementsformules. We vragen dus volledig moduleerbare formules waarbij de prijszetting transparant moet zijn
Gemeenschappelijk en multi-disciplinair overlegplatform Tenslotte willen we het debat opnieuw in het kader te plaatsen van de strijd tegen de digitale kloof. Er bestaan momenteel reeds enorm veel initiatieven -we denken zelfs te veel- die ieder het probleem vanuit vanuit hun eigen hoekje benaderen. Hierdoor ontstaat een versnipperd en verward kluwen van mogelijkheden en tegenspraken waardoor de algemene doelstelling eerder gehinderd dan gediend wordt. Zolang niet ieder initiatief, hetzij nationaal of lokaal, in een groter geheel past zullen er middelen verspild
http://www.tik.be/
worden die efficiënter kunnen besteed worden. Om de strijd tegen de digitale kloof efficiënt en met het meeste kans op succes te kunnen voeren, vragen we de oprichting van een permanent gemeenschappelijk en multi-disciplinair overlegplatform waarbij alle mogelijke partijen betrokken worden. We weten dat dit niet makkelijk zal zijn omdat er soms ideologische of andere redenen zijn waarom de ene groep niet wil samenwerken met de andere, maar zolang dit platform niet bestaat en niet efficiënt kan werken, zal België nooit de kenniseconomie kunnen worden die door iedereen als broodnodig ervaren wordt.
http://www.tik.be/
