Taal-en rekenbeleid in de schoolpraktijk Els Zaalberg conrector onderwijs
Beleid 1 Jaren ‘90: Brugklas: taal- en rekentoetsen, hulplessen lezen, spellen, rekenen Rond 2000: Vakoverstijgende aanpak van taal Werkgroep VET: vak en taal Rol van taal in alle lessen
Beleid 2 2002 Rekenen: uitbreiding aantal lessen en meer aandacht voor rekenen Verschil tussen taal en rekenen: vakoverstijgend karakter kwam bij taal goed tot uiting Samenwerking t.a.v. rekenen teveel overgelaten aan incidentele samenwerking Conclusie: duidelijke trekker nodig, ondersteund door andere docenten
Vakoverstijgende onderwerpen • In secties, door het gebruik van methodes, traditie: afstemming leerstof en aanpak is gewoon • Alles wat de vakken overstijgt vergt extra aandacht, continu • Voor deze onderwerpen: mentoraat, loopbaanoriëntatie en –begeleiding, taal, rekenen, ICTvaardigheden, zijn blijvend coördinatoren nodig • In de schoolleiding moeten minstens één persoon deze mensen aansturen en hun werk zichtbaar steunen
Proces • • • • • •
Voorbereiding door een kleine groep Goede externe ondersteuning (APS) Voorlopers proberen uit Zij overtuigen en scholen anderen Inhoud en afspraken vaststellen Groep zorgt voor onderhoud: evaluatie, nieuwe ontwikkelingen, andere methodes • Nieuwe docenten worden geschoold op alle betrokken gebieden
Waarom taalbeleid? Taalvaardigheid is voorwaarde voor schoolsucces: •Elke docent is taaldocent •Taalbewustzijn stimuleren •Inzetten op taalontwikkeling Goede taalbeheersing is van belang voor je loopbaan!
Overzicht • Werkgroep Vak en taal (VET) • Taalbeleid opgenomen in het vierjarig schoolplan en schoolbeleid • Per jaar een jaarplan en activiteitenplan • Studiedagen, werken aan taal in de sectieen teamtijd, taalprikkels, taaldagen voor leerlingen. • Taalsteunmiddelen (vb: gele posters) • Schoolonafhankelijke toetsing m.b.v. Diataal • Taalatelier
Resultaat na tien jaar • Taalbewustzijn in de school is vergroot • Inzet van teamleiders en sectieleiders om taal op de agenda te zetten en expertdocenten taal als deskundigen de inhoud te laten verzorgen. • ‘Taalrijke lessen’ is onderwerp bij functioneringsgesprekken, sollicitatie. • Duidelijke start met de implementatie en toetsing van de referentieniveaus
Succesfactoren • Faciliteren en ondersteunen door de schoolleiding • Meerjarige, structurele begeleiding door APS • Visie, continuiteit, ideeen en doorzettingsvermogen bij de trekkers van het taalbeleid • Speelse, creatieve, concrete, zichtbare en prikkelende acties m.b.t. taal in de school • Wetgeving (referentieniveaus)
Onze conclusie Drie pijlers voor duurzaam taalbeleid: o Ondersteuning vanuit de schoolleiding
o Draagvlak bij leraren en leerlingen o Verankering in curriculum en organisatie o Ouders zijn overtuigd van belang
Schoolbreed! • Presentaties bij de vakken volgens de leerlijn spreken • Gebruik bij instructie: gele poster ‘Mondeling Presenteren’ • Gebruik bij beoordeling: rubric aangevuld met inhoudelijk deel • Praktijk: studiemiddag 22.1.2013
Rekenen tot 2012 • Al jaren Cito-toetsen in klas 1, 2 en 3 • Pilots APS-toets en Got it in klas 1 t/m 4 • Naast rekenen in de wiskundeles maatwerk: uitproberen divers materiaal (digitaal en papier) • Eigen docent monitort • Afspraken met alle vakken waar gerekend wordt: EC, M&O, AK, NA, SK, BI, M&T, KU • Opleiding rekencoördinator • Kleine beleidsgroep 2 wiskundedocenten onderbouw, 2 bovenbouw
Rekenen nu • Onderhoud rekenvaardigheden van klas 1 tot eind niet in aparte lessen • Weektaak alle klassen, controle bij WI (H4 zonder WI bij mentor) • Brugklas en TL2 een rekenboek • H2, A2, A3 aparte rekenbladen • TL3, H,3, H4, A5: Got it, digitaal • A4: Reken beter, digitaal • Strafuur rekenen als taak niet in orde is
Rekenatelier • Alle leerlingen doen regelmatig een deeltoets in het mentorgespreksuur • Voor elk niveau: leerlingen met een achterstand gaan naar het rekenatelier • Na de lessen of, in TL3, tweede fase in tussenuren • Student-docent levert de docenten • Hulp op het domein van de achterstand Dit is nieuw en moet nog goed geëvalueerd en verbeterd worden!
Samenvattend vaardigheden aanleren bij de vakken NE, WI
het geleerde toepassen bij alle relevante vakken, op de afgesproken manier
maatwerk voor leerlingen die onder niveau presteren, op elk moment in hun schoolloopbaan
Rollen • Basisonderwijs zorgt dat leerlingen op 1F zitten, goede overdracht • Taalexperts en wiskundedocenten interpreteren resultaten Diataal en rekentoetsen • Docenten NE en WI overzien prestaties • Mentoren weten hoe de voortgang is en welke leerlingen extra hulp krijgen • Trekkers stimuleren brede aanpak • Teamleiders en schoolleiding sturen, steunen, faciliteren • Zitten alle docenten op niveau 4F/4S/3F?
