Voorstel taal- en rekenbeleid [school] Inleiding | Landelijk Op 27 april 2010 heeft de Eerste Kamer het wetsvoorstel 'Referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen' aangenomen. Het wetsvoorstel treedt op 1 augustus 2010 in werking. De kern van het wetsvoorstel vormt het Referentiekader taal en rekenen. Hierin staat wat leerlingen op verschillende momenten in hun schoolloopbaan op het gebied van taal en rekenen moeten kennen en kunnen. Daarmee wordt het referentiekader een leidraad voor scholen, docenten en onderwijsprogramma’s in het primair, voortgezet, speciaal en middelbaar beroepsonderwijs en vormt het de basis voor doorlopende leerlijnen taal en rekenen. Inleiding | [school] Op 4 juni 2010 heeft [school] een start gemaakt met deze 'Referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen'. De werkgroep taal en rekenen heeft doet hierbij een voorstel voor het taal en rekenbeleid op [school]. We verwoorden in dit plan wat we voor ogen hebben en hoe we dat op korte en lange termijn willen bereiken. Doel van de werkgroep taal en rekenen - Bewust worden van en ervaren dat er noodzaak is om taal- en rekenbeleid te doordenken. - Belang inzien dat een vernieuwd taal- en rekenbeleid een kans biedt tot verbetering van het leerrendement en onderwijsaanbod. Betrokken raken bij deze ontwikkeling en hierin verantwoordelijkheid nemen. - Bekwaam worden om bewust en met kennis van zaken verantwoorde interventies te plegen ten behoeve van het vernieuwen van het taal- en rekenbeleid. Betrokkenen In dit proces zijn veel partijen betrokken, een gezamenlijke verantwoordelijkheid met een goede taakverdeling, leidt tot een resultaat. - De schoolleiding - De werkgroep taal en rekenen - De docenten - De leerlingen - De ouders - De basisschoolleerkrachten De werkgroep taal en rekenen start in 2010 en wordt opgericht voor de komende 5 jaar. 4 jaren tot de eerste taal – en rekenexamens, het 5e jaar voor de nazorg. Daarna kan de werkgroep worden omgezet in een coördinator. We verwachten dat het reken- en taalniveau zal stijgen en dat de verplichte examentoets taal- en rekenen in 2013-2014 door de meeste leerlingen goed wordt afgesloten.
Versie 5 | 11 september 2010
1
Voorstel taal- en rekenbeleid [school] Referentiekader Het referentiekader beschrijft beheersingsniveaus van Nederlandse taal en rekenen. Er zijn vier niveaus. Het kader geeft voor ieder niveau aan welke kennis en vaardigheden erbij horen. Het referentiekader bestrijkt alle onderwijssectoren. Dat maakt het mogelijk om over alle sectoren heen in dezelfde termen over beheersingsniveaus van kennis en vaardigheden te spreken. Er worden te behalen referentieniveaus vastgesteld voor het eind van het primair onderwijs, het eind van de schoolsoorten van het voortgezet onderwijs en voor het eind van de opleidingsniveaus van het middelbaar beroepsonderwijs. Daardoor zijn doorlopende leerlijnen voor Nederlandse taal en rekenen tussen de verschillende sectoren beter te organiseren. De drempelmomenten bevinden zich steeds aan het einde van een opleiding zoals aan het einde van de basisschool, eind vmbo, eind havo en zo verder. Er zijn fundamentele (F) en streefniveaus (S). Op dit moment is er vooral aandacht voor de fundamentele niveaus die de komende jaren worden ingevoerd. Niveaus • Instroom VO: 1F • Eind vmbo: 2F • Eind havo: 3F • Eind vwo: 4F (taal) 3F (rekenen)
Versie 5 | 11 september 2010
2
Voorstel taal- en rekenbeleid [school]
Landelijke expertgroep: - Onderzoek naar de huidige situatie. - Advies over de gewenste situatie. Aanbevelingen van de landelijke expertgroep: - Niveau van taal en rekenen moet omhoog - Drempels geslecht, doorlopende leerlijnen moeten soepeler - Referentiekaders zijn reeds ontwikkeld voor taal en rekenen Voordelen van het referentiekader: Efficiënter en effectievere onderwijsprogramma’s waarbij: - inhouden beter aansluiten - duidelijkheid wat leerlingen moeten kennen en kunnen Het vormt de basis van het taal- en rekenbeleid van [school]. Het geeft houvast voor het vervolgonderwijs, in remediering, onderhoud en uitbouw.
Bronvermelding: http://www.taalenrekenen.nl/
Versie 5 | 11 september 2010
3
Voorstel taal- en rekenbeleid [school] Het taaldomein bestaat uit: • Mondelinge taalvaardigheid • Leesvaardigheid • Schrijfvaardigheid • Begrippenlijst en taalverzorging Het taaldomein bestaat uit: • Getallen • Verhoudingen • Meten en meetkunde • Verbanden Complete document, zie http://www.taalenrekenen.nl/referentiekader/rel_doc/
Versie 5 | 11 september 2010
4
Voorstel taal- en rekenbeleid [school] Voorstel taal- en rekenbeleid [school] We splitsen deze klus in activiteiten voor de korte – en de lange termijn. Korte termijn VMBO In het VMBO starten we in 2010-2011 met een extra regulier uur taal en rekenen. In 1 VMBO 1 uur taal & rekenen per week In 2 VMBO 1 uur taal en 1 uur rekenen per week Daarin wordt het volgende behandeld: Inhoud taalverzorging: het domein taalverzorging in klas 1 en 2 VMBO: Concreet: grammatica, spelling, zinsbouw, interpunctie, etc. Het onderdeel lezen wordt niet aangeboden tijdens dit uur, maar in de ZC-uren RH Lezen. Inhoud Rekenen in klas 1 en 2 VMBO: Concreet: getallen, verhoudingen, meten en meetkunde en verbanden. Onderbouwing voor rekenen, zie bijlage Uitkomsten pilot Citotoetsen Nederlandse taal en rekenen_2009-2010.doc - BB/KB: 74 % onder 1F - GTL: 56 % onder 1F Onderbouwing voor taalverzorging, zie bijlage Uitkomsten pilot Citotoetsen Nederlandse taal en rekenen_2009-2010.doc - BB/KB: 78 % onder 1F - GTL: 54 % onder 1F Onderbouwing voor lezen, zie bijlage Uitkomsten pilot Citotoetsen Nederlandse taal en rekenen_2009-2010.doc - BB/KB: 80 % onder 1F - GTL: 50 % onder 1F De uitkomsten van de pilot citotoetsen Nederlandse taal en rekenen 2009-2010 worden geanalyseerd en verwerkt in het leerlingvolgsysteem. We willen graag de cijfers kunnen relateren aan de landelijke gegevens, dit kan pas na 3 jaar, dan is er een landelijke trend en kan het ZC de gegevens pas echt vergelijken.
Voorstel taal- en rekenbeleid [school] We splitsen deze klus in activiteiten voor de korte – en de lange termijn. Versie 5 | 11 september 2010
5
Voorstel taal- en rekenbeleid [school] Korte termijn HAVO/VWO In het HAVO/VWO starten we in 2010-2011 in klas 2 HV met verplichte zc-uren remediale hulp taalverzorging, lezen en rekenen. In klas 1HV starten we na de herfstvakantie met cursussen. Daarbij wordt gekeken naar de individuele scores van de basisschooluitslagen, de laagste scores komen daarvoor in aanmerking. We willen de leerlingen met de laagste scores (1F en onder 1F, dus de meest urgente leerlingen) als eerst deze uren laten volgen. Per periode wordt de voortgang gemeten. Anders gezegd, we willen de zwakke leerlingen bedienen volgens dit maatwerksysteem. Voor de onderbouwing aan de hand van cijfers, zie de bijlage Uitkomsten pilot Citotoetsen Nederlandse taal en rekenen_2009-2010.doc In de cursus wordt het volgende behandeld: Inhoud taalverzorging en lezen: het domein taalverzorging in klas 1 en 2 H/V: Concreet: grammatica, spelling, zinsbouw, interpunctie, etc. Inhoud rekenen in klas 1 en 2 H/V: Concreet: getallen, verhoudingen, meten en meetkunde en verbanden. In een schema per cohort en niveau wordt aangegeven welke exacte interventies worden toegepast. vmbo aug ’09 – juli ’13 | toets | interventies | welke lln. | welke doc. | coördinator havo aug ’09 – juli ’14 | toets | interventies | welke lln. | welke doc. | coördinator vwo aug ’09 – juli ’15 | toets | interventies | welke lln. | welke doc. | coördinator
Actiepunten 2010-2011
Versie 5 | 11 september 2010
6
Voorstel taal- en rekenbeleid [school] - De werkgroep komt regelmatig bij elkaar, de eerste bijeenkomst voor vmbo is geweest en op 21 september om 15.00 uur zijn de hv collega's uitgenodigd op het [school], personeelskamer verzamelen. Op een volgend tijdstip komen we gezamenlijk bij elkaar. [persoon] en [persoon] overleggen over een geschikt moment. - Er moet leermateriaal besteld worden voor de taal en rekenlessen die zijn gestart in september 2010 op het VMBO. Er wordt momenteel in het VMBO gebruik gemaakt van bestaand materiaal, voor de lange termijn moet goed gekeken worden wat we willen aanschaffen en er is budget. Het [school] start met 2 groepen na de herfstvakantie in blok 2. - De docenten zijn inmiddels bekend en staan in onderstaand schema, kloppen de namen? Graag een reactie! - De klas 2 HV leerlingen zijn geselecteerd voor de klas 2hv cursussen, die starten in september 2010. [persoon] krijgt de namen door van [persoon]. - Voor [school] moet dit nog gebeuren. - Van de aankomende brugklasleerlingen (augustus 2010) moeten de taal- en rekenuitslagen worden verzameld. Dit moet nog gebeuren, vragen via [persoon] aan [persoon]. Zie ook het voorbeeld: Cito_basisschoolgegevens_voorbeeld.xls - Eind september zijn er ouderavonden olv de mentoren met een centrale start door de afdelingsleiders. Zij moeten op die avond een toelichting geven over de aanpak van taal en rekenen op [school]. [persoon] overlegt met [persoon], [persoon] en [persoon] en levert een korte presentatie aan. - [persoon] heeft de Cito-toetsen voor de nieuwe eerste klassers besteld. De toets wordt afgenomen in de week van 4 oktober. Lange termijn vanaf 2011-2012: - Komend schooljaar willen we de werkgroep taal en rekenen verder opzetten, de urgentie van het taal- en rekenbeleid onder de aandacht brengen, werken aan draagvlak en eigenaarsgevoel, de kwaliteit verankeren en zorgen voor een systematische aanpak. - We vinden het belangrijk om na te denken over het systematisch bijhouden en vastleggen van de leerresultaten. We hopen hierbij op een eenduidige manier gebruik te kunnen maken van magister. - We willen meer docenten verantwoordelijk maken voor het niveau van taal en rekenen. Alle docenten hebben een signalerende functie, dit pleit dus voor een integrale aanpak. - We moeten naar ouders en leerlingen duidelijk maken wat we doen en waarom. - We gaan onderzoeken welke samenhang er bestaat tussen de taal- en rekenvakken. - We gaan kijken wat er gezamenlijk wordt aangeboden (bijvoorbeeld % of breuken) en daar een gezamenlijke aanpak in afspreken. - We gaan onderzoeken of het huidige reken- en taalonderwijs voldoet aan de gestelde referentiekaders. - We willen naast het dyslexieprotocol (wat al bestaat) een taal- en rekenprotocol ontwikkelen, presenteren en zorgen dat het actueel blijft en mee gewerkt wordt. We willen dat de resultaten op dezelfde manier in het leerlingvolgsysteem magister worden vastgelegd. Versie 5 | 11 september 2010
7
Voorstel taal- en rekenbeleid [school] Werkgroep Werkgroep taal en rekenen
Linking Pin
• •
[persoon] (rekenen vmbo) [persoon] (rekenen hv)
•
[persoon] (po-vo)
• •
[persoon] (taal vmbo) [persoon] (taal hv en coördinator)
•
[persoon] (kwaliteitsbeleid)
• • •
[persoon] (bovenbouw vmbo) [persoon] (bovenbouw hv) [persoon] (bovenbouw hv)
•
[persoon] (schoolleiding)
[school] Uitvoerend rekenen VMBO Regulier lesuur [persoon] [persoon] [persoon] [persoon]
HAVO/VWO ZC-uur [persoon]
[school] Uitvoerend rekenen VMBO Regulier lesuur [persoon]
HAVO/VWO ZC-uur [persoon]
[school] Uitvoerend taal VMBO Regulier lesuur [persoon] [persoon] [persoon]
HAVO/VWO ZC-uur [persoon]
[school] Uitvoerend taal VMBO Regulier lesuur [persoon]
Versie 5 | 11 september 2010
HAVO/VWO ZC-uur [persoon]
8