‘t Hofje STICHTING
Z O R G C O M B I N AT I E
Ja n u a ri 2014
Winter 2014
SZMK | Januari 2014
Project
‘Informele zorg en formele zorg verbinden’ In het project ‘informele zorg en formele zorg verbinden’ werken SZMK en VIT-hulp bij mantelzorg samen aan verbetering van de samenwerking tussen formele en informele zorgers. Doel hierbij is dat iedereen, mantelzorger, vrijwilliger en betaalde kracht zo goed mogelijk samenwerken in de zorg voor de bewoner/cliënt, waarbij het er uiteindelijk om gaat dat de cliënt zich zo goed mogelijk voelt. Om inzicht te krijgen in wat er nodig is om de samenwerking te verbeteren zijn er twee pilots gestart in De Pelkwijk, een woonzorgcentrum in Winterswijk en in Mariënhof, kleinschalig wonen voor cliënten met dementie in Lichtenvoorde. De pilots lopen tot de zomer van 2014.
Een klankbordgroep met mantelzorgers, vrijwilligers en medewerkers denkt mee over de activiteiten die in deze pilot uitgevoerd gaan worden.
Pilot De Pelkwijk
In De Pelkwijk gaan we tijdens de pilot aandacht besteden aan de zorgrol van mantelzorgers, het leggen van verbanden tussen informele zorg extramuraal (buiten De Pelkwijk) en intramuraal (in De Pelkwijk) en het verbreden van de betrokkenheid van de buurt/wijk bij De Pelkwijk.
Pilot Mariënhof
In Mariënhof gaan we vooral kijken naar de rol van de informele zorg (mantelzorgers en vrijwilligers) en naar het betrekken van de buurt en wijk.
De informatiebijeenkomsten in De Pelkwijk zijn in volle gang. In de tweede helft van november wordt op basis van de uitkomsten van deze bijeenkomsten bekeken, welke verbeteracties in De Pelkwijk in gang worden gezet.Ook in De Pelkwijk zullen klankbordgroepen meedenken over de activiteiten in de pilot. Een eerste start is inmiddels gemaakt. Tijdens informatiebijeenkomsten hebben mantelzorgers, vrijwilligers en beroepskrachten kunnen meepraten over hoe de samenwerking nu gaat en op welke terreinen er nog dingen verbeterd kunnen worden. Met deze verbeterpunten gaan we binnenkort aan de slag.
Presentatie project in De Radstake
Op 17 november jl. hebben SZMK en VIT samen een presentatie verzorgd over het project ‘informele en formele zorg verbinden” tijdens de bijeenkomst van het Achterhoeks Netwerk in De Radstake. Ruim 200 belangstellenden hebben deze bijeenkomst bijgewoond.
Het Hassinkhof-interview met:
Annie te Bogt Naam: Leeftijd: Getrouwd: Kinderen: Bijnaam:
Annie te Bogt 78 jaar met Jan te Bogt (bijnaam Loekman) 2 jongens en 2 meisjes Wielakker
Hoe lang woon of werk je al in De Hassinkhof? Twee jaar woon ik in De Hassinkhof
Kunt u wat vertellen over uw leven tot nu toe?
Ik ben geboren in een gezin van drie kinderen. Zus Marietje verhuisde naar Canada en broer Jan werd priester. Ik ben getrouwd met Jan te Bogt en samen met hem kregen we vier kinderen, waaronder een tweeling. We woonden bij mijn ouders in. Ik heb altijd geholpen op de boerderij, voor de kinderen gezorgd en het huishouden draaiende gehouden. In totaal heb ik 8 kleinkinderen. Vroeger heb ik ook veel sketches, liedjes en toneelstukjes gedaan, ook altijd erg van genoten!
Heeft u hobby’s?
Handwerken en lezen.
Korte reactie op…..
Mooiste dag uit uw leven: de trouwdag en de geboorte van mijn kinderen. Beltrum: Fijne plaats om in te wonen. De Hassinkhof: geweldig, heel tevreden.
Beste tv programma: van alles wat.
Beste boek:
teveel om op te noemen.
Mooiste muziek:
rustige muziek, geen ‘gezoeste’.
Wat had u altijd nog willen doen, maar bent u (nog) niet aan toegekomen?
Ik was graag nog een keer naar mijn zus Marietje in Canada geweest.
SZMK | Januari 2014
Uitstapje naar Erve Kots
Maandag 9 september jl. zijn we met een aantal bewoners naar Erve Kots geweest. Om 9.30 uur kwam de bus voorrijden en konden we allemaal instappen. Om 10.00 uur werden we verwelkomd bij Erve Kots met een kop koffie en krentewegge. Toen we dit op hadden gingen we richting de museumboerderij van Erve Kots. Daar hebben we alle oude boerderijen en spullen bekeken die er te zien waren.
Tegen 13.00 uur kregen we weer trek en mochten we allemaal een lekkere pannenkoek uitzoeken! We hebben hier heerlijk van gesmuld! Rond 14.30 uur stond de bus weer klaar om ons netjes in Beltrum af te zetten. We hebben met z’n allen genoten!
Jubilarissen Cliëntenraad
Op 12 september werden drie personen in het zonnetje gezet vanwege hun 12½ jarig jubileum als lid van één van de Cliëntenraden binnen de SZMK. Een heel bijzonder jubileum vierden wij op 12 september 2013. Drie leden van cliëntenraden vierden ieder dat zij 12,5 jaar aan een cliëntenraad verbonden waren. Mevrouw Boeijink-ten Hagen in de Vredense Hof, de heer Wevers in Het Hoge Veld / Stegemanhof en de heer Lammers in de Centrale Cliëntenraad. In het jaar dat het woord participatiesamenleving prominent in het nieuws kwam, gaven deze drie mensen daar al ruim 12,5 jaar invulling aan.
v.l.n.r. Dhr. Wevers, mevr. Boeijink-ten Hagen, dhr. Plessius en dhr. Lammers
Dat ze alle drie verrast waren dat wij hier aandacht aan wilden schenken toont dat ze het werk altijd in stilte hebben gedaan en het niet deden voor wat voor soort van waardering dan ook. Doe goed en zie niet om is hen op het lijf geschreven! Namens iedereen die bij de Stichting Zorgcombinatie Marga Klompé betrokken is, willen wij de drie jubilarissen hartelijk bedanken voor het vele werk dat ze de afgelopen 12,5 jaar hebben verzet. D. Plessius
SZMK | Januari 2014
Mevr. Boeijink- ten Hagen
Dhr. Wevers
Het was een grote verrassing dat ons, namens de Raad van Bestuur van Stichting Zorgcombinatie Marga Klompé, een receptie aangeboden werd voor het feit dat wij drieën 12½ jaar in de Cliëntenraad zitting hadden. Toevallig hebben we ook allen zitting gehad in de Centrale Cliëntenraad, dhr. Lammers nu nog. Dhr. Plessius memoreerde in zijn toespraak dat dit nog niet eerder voor gekomen was in de Stichting. Twaalf en een half jaar geleden werd ik gevraagd om namens bewoners van Homansbos plaats te nemen in de Cliëntenraad van het naastgelegen Vredense Hof. In die tijd werd er nog hulp verleend vanuit de Vredense Hof, nu is dat overgenomen door Thuiszorg Marga Klompé. Ik hoefde eigenlijk niet na te denken om ja te zeggen, daar ik in onze vorige woonplaats ook al tien jaar met veel plezier vrijwilligerswerk in een verzorgingshuis had gedaan. Het contact met bewoners vind ik heel fijn en als je dan ook nog iets kunt betekenen voor de mensen, dat is waar je het voor doet. In de verschillende vergaderingen brengen wij naar voren wat er speelt bij bewoners. Als er wat verbeterd kan worden of er gaat wat veranderen dan kunnen wij daar ook onze mening over geven. Nog vaak denk ik terug aan 12 september: de aanwezigheid van zoveel leden van de cliëntenra den, de mooie woorden, de bloemen en cadeaus die ik mocht ontvangen. Hartelijk dank daar voor. In het bijzonder dank aan dhr. Plessius voor zijn aanwezigheid, de toespraak en het mooie beeldje namens de SZMK. Ook mag ik zeker Trudy en Ini van het B.O.C. niet vergeten voor hun bijdrage aan dit gebeuren.
Samen met mijn vrouw zijn we vanaf de opening van het Hoge Veld als vrijwilligers betrokken geweest bij het huis en met veel plezier. Het heeft me altijd bijzonder aangesproken om iets te kunnen betekenen voor de bewoners. Immers - zeker nu - zijn de meeste mensen die in het huis komen zeer kwetsbaar. Toen ik destijds dan ook gevraagd werd om zitting te nemen in de Cliëntenraad heb ik niet lang hoeven te twijfelen. Ik heb altijd met heel veel plezier het werk voor de Cliëntenraad gedaan. Dit was niet het geval geweest als we door de jaren heen niet zulke fijne medeleden hadden gehad. Het is ons altijd gelukt om een stel goede mensen te vinden, al was en is het wel moeilijk om mensen te vinden die in het huis wonen. We zijn bij ons werk altijd bijzonder geholpen door de ondersteunster en secretaresse van Bureau Ondersteuning Cliëntenraden waarvoor ik zeer dankbaar ben. Ook de contacten met de verschillende hoofden van de locatie waren altijd zeer zinvol en prettig. Dat kan ook gezegd worden van de locatiebezoeken van de heer Plessius. Ik meen in alle bescheidenheid te mogen zeggen dat we tijdens mijn periode toch verschillende zaken gerealiseerd hebben en dat geeft voldoening. Ik heb het bijzonder gewaardeerd dat aan ons jubileum zo’n aandacht is geschonken. Ik wil de Stichting daarvoor hartelijk danken. Mijn taak als lid van de Cliëntenraad zit er nu helaas op. Zoals bij sommigen al bekend heb ik om gezondheidsredenen moeten besluiten om te stoppen, maar ik kan terugkijken op een hele fijne periode.
Hartelijke groeten, Minie
Hartelijke groeten, Richard
Dhr. Lammers Een jubileumviering maak je niet elke dag mee. Ik werd dan ook erg verrast toen men mij vertelde dat de SZMK middels een receptie aandacht wilde besteden aan mijn 12½ jarig jubileum bij de (Centrale) Cliëntenraad. Natuurlijk is het dan zo’n moment dat je terug denkt aan hoe het begon en waarom je nu nog steeds lid bent. Toen mijn moeder naar verpleeghuis Pronsweide in Winterswijk verhuisde en mijn vader kort daarna overleed nam ik als contactpersoon deel aan het familieoverleg, Cliëntenberaad geheten. Meteen op de eerste avond werden mensen gezocht voor de Cliëntenraad. Het iets betekenen voor anderen sprak mij aan en ik heb eigenlijk direct ja gezegd. En daar heb ik nooit spijt van gehad. De SZMK heeft als lijfspreuk “Ieder mens telt” en dat draagt de organisatie ook uit. Het openstaan voor de mening en de ideeën van cliënten is de basis voor een goede samenwerking. Gelukkig heeft mijn moeder nog vele goede jaren mogen hebben in Pronsweide en later in Meddo. Een geweldige verzorging heeft daar zeker aan bijgedragen. Dat is ook een stimulans geweest om dit werk te doen en daarbij ook zitting te nemen in de Centrale Cliëntenraad. Zo vliegen de jaren voorbij en ook al heb ik afscheid genomen van de lokale Cliëntenraad, ik hoop mij nog geruime tijd met veel plezier voor de Centrale Cliëntenraad in te kunnen inzetten. Degene die mij kennen weten dat ik, ondanks dat ik wel wil meepraten, niet graag in de belangstelling sta. Toch was de 12de september ook voor mij een heel fijne ervaring. De aanwezigheid van zovelen, de mooie woorden, bloemen en presentjes die geven je het gevoel dat je toch iets goeds doet. De toespraken blijven in mijn geheugen hangen en het beeldje blijft een tastbare herinnering. Ik wil dan ook iedereen bedanken voor de bijdrage hieraan. Maar zonder iemand te kort te doen wil ik zeggen dat ik dit werk alleen maar kan volhouden vanwege een fijne club mede raadsleden, een management dat cliënteninspraak hoog in het vaandel heeft plus een geweldig goede club personeel die dat ten uitvoer brengt. Dank daarvoor. Hartelijke groeten, Wim
SZMK | Januari 2014
Kerst: tijd voor een ander lied Kerst, al eeuwenoud en ieder jaar weer nieuw. Kerst is Jozef, Maria en het kind in de kribbe. Natuurlijk is kerst ook de herders en de wijzen uit het oosten. Hoe dit eeuwenoude verhaal te verstaan in 2013? Wie of wat kunnen we eigenlijk vinden wanneer we goed luisteren naar dit oude verhaal? Misschien dat een eigentijds kerstverhaal ons hierbij tot gids kan zijn. Eén zo’n eigentijds kerstverhaal verscheen op cd en heeft de naam: Jowena en de viool. Jowena is een dochter van rondtrekkende handelaren. Haar vader heet Georg en haar moeder Diana. Kort na haar geboorte legt vader Georg aan iedere kant van zijn pas geboren kind iets bijzonders neer. Aan de ene kant een zakje met gouden munten, aan de andere kant een viool die al heel lang in de familie is. Waarop zal Jowena later in haar leven vooral gericht zijn? Op de handel of op de muziek? Er is trouwens ook nog iets bijzonders te vertellen over die oude viool. In haar zit een klank die nog door niemand echt tot leven is gebracht. Zou het de nieuwe telg in de familie wel lukken? Gespannen kijken Georg en Diana toe welke kant hun baby oprolt: naar de kant van het goud, of naar de kant van de viool. “De viool”, roept Diana enthousiast wanneer ze ziet dat Jowena haar gezicht richt op het prachtige familie-instrument. Dit instrument zal Jowena de weg wijzen naar een ander lied: “Er is een lied, al eeuwenoud, dat door de wereld gaat. Zoals een golf komt, af en aan, de aarde draait om zon en maan, zo houdt dit lied nooit op.”
Maar ja, hoe klinkt dit lied nou precies en wie bepaalt dat? De jaren verstrijken. Vanaf haar vijfde oefent Jowena elke dag op haar viool. Zeker in de winter, wanneer ze in hun hut in de bergen wonen, heeft Jowena hier tijd voor. In het voorjaar gaat ze samen met vader en moeder naar het dal om daar houten lepels, kleden en sieraden te verkopen. Vanwege hun anders-zijn worden ze in het dal soms uitgescholden en zeer onvriendelijk benaderd. Alsof de mensen in het dal bang voor hen zijn. Tegelijk zijn Jowena en haar vader en moeder soms zelf ook bang voor de woede van de mensen in het dal. “Dat is de angst, de angst, de angst, die je voelt als het plotseling donker wordt. Als een stem snoeihard roept of er niemand voor je is. als je in de diepte stort.” Zeker wanneer soldaten hun intrede doen in het dal dan wordt het leven er niet gemakkelijker op. Toch zijn er ook in deze oorlogssituatie altijd mensen die blijven opkomen voor het recht. Zij leggen zich niet neer bij de macht van de mens op zijn of haar hoge troon. Ze verzetten zich tegen het onrecht en zijn boos: “Ik ben boos, ik ben boos en dat ben ik al een poos. ‘k Voel me machteloos en radeloos en hopeloos dus ben ik boos.”
Wat een geluk dat de soldaten na drie jaar weer het veld ruimen en het weer vredig lijkt te worden in het dal. Maar ondanks de nieuwe voorspoed blijven de bewoners van het dal vijandig naar de rondtrekkende handelaren. En terwijl het nog midden in zomer is en het verkoopseizoen nog lang niet voorbij, besluiten de ouders van Jowena om toch maar weer terug naar de bergen te gaan. In de bergen bij hun familie, daar zijn ze veilig. In het dal valt voor hen niets meer te verdienen en moeten ze misschien wel vrezen voor hun leven. Ondertussen is Jowena steeds blijven oefenen op haar viool. Maar hoe vaak ze ook oefent: het eeuwenoude lied dat door de wereld gaat, dat lied heeft ze nog niet ontdekt. Of, nee maar wat hoort ze daar? Bij het oversteken van de brug over de rivier op hun weg naar hun hut in de bergen hoort ze een prachtig, maar ook verdrietig lied: “Verdriet waar komt het vandaan? Waarom ben je niet altijd blij? Je loopt er soms zo tegenaan. Waarom gaat verdriet niet aan mij voorbij?” Maar juist wanneer Jowena denkt dat dit het eeuwenoude lied is, juist dan wordt ze gecorrigeerd door moeder Diana: “Dit is het lied niet”, zegt ze. “Dat eeuwenoude lied, dat lied voor alle mensen is geen verdrietig lied.” En verder lopen ze, steeds hoger de berg op. Maar ze zijn nog niet een paar kilometer verder of wie horen ze daar? Jowena hoort een vrouwenstem, en wanneer ze dichterbij komt dan ziet ze een vrouw
met een kind op haar arm. En de vrouw die zingt, zo mooi en Jowena pakt haar viool en ze speelt en ze speelt en ze speelt… Dit is het lied. Luister: “Opzij. Maak plaats. Geef ruimte aan de kleinen; je hoorde hen nog niet. Stap op. Ga weg. Verlaat je hoge troon het wordt nu tijd voor een ander lied. Een lied voor de mensen die niet zijn gehoord; die krijgen een plek die je ziet. Niet langer in de bergen, bespot en gesmoord. voor hen is juist dit lied. God zij dank! Een lied voor de mensen die weg zijn gerend; die krijgen een plek in het licht. De straat wordt voor ons allen; voor wie je ook bent. Er slaat geen deur meer dicht. God zij dank! Een kind zal dat vertellen; het leeft het aan je voor. Het klinkt en zingt als feestmuziek; dat lied gaat altijd door.” Mede namens mijn collega’s Hanny Wassink, Lotte Kleijn en Simon Nagelmaeker wens ik u een zalige kerst; een goed en gezegend kerstfeest. Met hartelijke groet, Henri Knol, geestelijk verzorger SZMK
SZMK | Januari 2014
De boom van Jesse In het Oude Testament, om precies te zijn in het boek Jesaja, hoofdstuk 11, vers één wordt de geboorte van Christus als volgt aangekondigd: ”En er zal een rijsje voortkomen uit de tronk van Isaï en een scheut uit zijn wortelen zal vrucht dragen.” Dit thema ziet u hier afgebeeld. Als je het houten paneel dat 89 bij 59 centimeter meet wilt bekijken hoef je niet ver te reizen. Het hangt in het museum Boymans van Beuningen in Rotterdam. Het paneel werd zo rond 1500 geschilderd. In de Duitse kunst werd het thema veelvuldig in de 15e en de vroege 16e eeuw afgebeeld. In de Nederlandse paneelschilderkunst is het echter een uniek stuk.
Wie maakte het? Ja dat is niet met zekerheid te zeggen. Sommigen zeggen dat het de in Haarlem werkzame Geertgen tot Sint Jans is geweest. Qua stijl en kleurgebruik komt het dicht bij hem in de buurt. Een andere aanwijzing is de biddende witte non en de man rechts met het open geslagen boek. De non zou gezien haar witte habijt lid kunnen zijn van twee kloosterorden in Geertgens woonplaats Haarlem: de orde van Maria Magdalena of die van de Wittevrouwen. De man rechts zou dan de rector kunnen zijn van het klooster van de non.
Die non is overigens tijden niet zicht baar geweest. Bij een restauratie in 1930 kwam ze plotseling te voorschijn. Men had er de bakstenen muur die u rechts in de voorgrond ziet overheen geschilderd. Waarschijnlijk hebben na de reformatie de toenmalige protestantse eigenaren de non letterlijk weggewerkt. Als we de datum van 1500 echter vergelijken met de sterfdatum van Geertgen, dan blijkt dat hij rond 1465 al was overleden. Een andere naam die ook wel genoemd wordt is die van de meester van de Brunswijkse Diptiek, een noodnaam die in de kunstgeschiedenis wordt gegeven aan kunstenaars waarvan we de naam niet kennen, maar die gekoppeld worden aan een kenmerkend kunstwerk dat aan hun wordt toegeschreven. We weten wel dat hij zich in Noord Nederland ophield en tussen 1480 en 1510 leefde. Het gezoek naar de naam van de kunstenaar zegt iets over hoe kunst in de Middeleeuwen werd gezien. Het ging niet om te kunstenaar, maar om het kunstwerk en vooral dan nog om de boodschap van dat kunstwerk. Kunstenaars waren ambachtslieden die in het kader van een gilde hun werk deden. De kerk was de grote opdrachtgever en kunst in de kerk diende o.a. om mensen die niet konden lezen toch het verhaal mee te geven.
Wat zien we? Helemaal beneden ligt Isaï, de vader van koning David te slapen. Uit zijn zij groeit een boom. De eerste die we aan de boom tegenkomen is koning David. Steeds hoger komen we de andere voorvaderen van Christus, 25 in getal, tegen. Helemaal bovenin zit Maria met het Christuskind. Ook de profeet Jesaja is afgebeeld. Natuurlijk niet in de stamboom, want hij is geen familie, maar vlak achter de non. Hij heeft een pelgrimstas aan zijn gordel en leunt op een stok. De voorstelling zit boordevol symbolen en verwijzingen. Van sommigen weten wij niet meer de betekenis. Belangrijk is de plaats waar Isaï slaapt: in een omsloten hof. Het is de verwijzing naar de maagdelijkheid van Maria, een metafoor die uit het bijbelboek Hooglied stamt. Er zijn op het paneel heel wat rozenkransen afgebeeld. Ook dat is een aanwijzing dat het hier naast het weergeven van de afstamming van Christus toch vooral om het bidden en vereren van Maria gaat. Het is op het paneel één en al devotie en het vormt in dat opzicht een scherp contrast met onze tijd. Toch kan het ook nu nog een functie vervullen. Namelijk die van een beetje tegenwicht tegen de steeds verder oprukkende commercialisering van het kerstfeest. Wij wensen u, mede namens de Raad van Toezicht een in alle opzichten vredig kerstfeest toe. D. Plessius
SZMK | Januari 2014
Aanbieden van kluisjes in de locaties van de SZMK De bewoners van een appartement in een woonzorgcentrum of groepswoning of van een kamer in een verpleeghuis zijn zelf verantwoordelijk voor het bewaren van kostbaarheden of geld in het eigen appartement of kamer. Bij de PG-bewoners is dat de familie. Bij opname wordt met nadruk aangegeven het appartement of de kamer zoveel mogelijk af te sluiten en geen kostbaarheden en veel geld te bewaren. Bij vermissing is de SZMK niet aansprakelijk en moet men zelf aangifte doen bij de politie. Toch realiseren we ons dat het soms onvermijdelijk is om geld en of kostbaarheden in het appartement of de kamer te hebben. Vandaar dat het mogelijk is om een veiligheidskluisje te huren. De kosten bedragen € 5,- per maand. Bij aanvang van de huur betaalt u een borgsom van € 50,- die u uiteraard terug ontvangt als u het kluisje aan het einde van een huurperiode in ongeschonden staat oplevert. Door de huismeester wordt het kluisje geplaatst, resp. geactiveerd als het kluisje al geplaatst is. Tevens wordt bij de codekluisjes een eenvoudige gebruiksaanwijzing af gegeven.
De cliënt (of familie) blijft zelf aansprakelijk voor kostbaarheden en geld in het appartement. Medewerkers mogen de cliënten onder geen beding helpen bij het openen van de kluis. Ook mogen zij geen sleutels en/of codes in bewaring nemen of houden voor een cliënt. Als u interesse heeft in het huren van een kluisje, kunt u in de locatie nadere informatie vragen bij het hoofd interne zaken. Eventueel kan dat via uw Eerst Verantwoordelijk Verzorgende (EVV). J. L. Molenbroek sectorhoofd wzW
Wat is van waarde? In de zorg telt de relatie
In het contact tussen mensen zijn verschillende waarden van belang. Denk maar aan trouw en respect. In de zorgrelatie is dat niet anders. Tegelijk is het contact tussen mensen in de zorg van een aparte categorie. Er is iemand die zorg geeft en er is iemand die zorg ontvangt. De posities zijn dus verschillend. Wat vinden cliënten of bewoners binnen dit contact van belang? En hoe wordt er binnen Stichting Zorgcombinatie Marga Klompé over waarden gedacht? Een verkennend artikel over waarden in de zorg. Allereerst het woord ‘waarde’. Het wordt veel gebruikt, maar wat is het eigenlijk? Als je iets van waarde vindt, dan hecht je er belang aan. Waarden zou je kunnen omschrijven als doelen die mensen belangrijk en goed vinden om te bereiken of na te streven. Dit geldt zowel voor hun eigen leven als voor de samenleving als geheel. Waarden zijn dus ook idealen. Voorbeelden van idealen zijn: vrijheid, trouw, rechtvaardigheid, geluk, respect, veiligheid en liefde. Grote woorden die handen en voeten moet krijgen. Anders worden het holle frasen.
Serieus genomen
In de zorg spelen waarden een grote rol. Want zorg is naast een stuk ambachtelijkheid of handwerk van de kant van de zorgverlener vooral mensenwerk. Goede zorg valt of staat met integer gedrag. Voor een bewoner of cliënt is het van belang dat hij of zij zich respectvol bejegend voelt. Dat zijn of haar vragen, zorgen en ervaringen serieus genomen worden. Binnen de stichting is daar uiteraard ook over nagedacht. In het beleid zijn een viertal kernwaarden vastgesteld, namelijk: • Gelijkwaardigheid • Betrouwbaarheid • Veiligheid • Solidariteit Zorgverleners dienen zich hieraan te houden. Wat betekenen deze woorden in het leven van alledag op een afdeling of bij cliënten thuis? En welke invulling krijgen deze woorden voor de mensen die zorg ontvangen?
SZMK | Januari 2014
Gelijkwaardig, niet gelijk
Het woord gelijkwaardigheid geeft aan dat mensen van gelijke waarde zijn. Dat is niet hetzelfde als ‘gelijk’. Als zorgontvanger en zorgverlener zit je niet in dezelfde positie. De een geeft zorg, de ander heeft daar behoefte aan en ontvangt. Een verzorgende heeft doorgaans meer kracht, vitaliteit en mobiliteit dan een cliënt. Degene die zorg ontvangt is afhankelijk. Dat speelt altijd een rol in de omgang met elkaar, daar moet je je van bewust zijn. Van gelijke waarde betekent dat de ene mens de ander waarneemt als een uniek, heel en waardevol persoon. Dat geldt over en weer. In een zorgrelatie is altijd sprake van wederkerigheid. Degene die zorg ontvangt is kwetsbaar en behoeftig, maar geeft ook terug. Je zou kunnen zeggen dat de ene mens steeds iets van het leven van de andere mens in de hand heeft. In het contact met mensen met dementie, geven verzorgenden aan dat zij ook ontvangen (brochure ‘Mag ik even bij je zijn?’):
‘Er gebeurt heel veel met jezelf. Een bewoner kan je zó raken. En tegelijk besef ik dan: ik kan andersom ook een bewoner zó raken. Dat is nogal wat.’ ‘De lach die je krijgt, daar kun je heel warm van worden en kan zelfs een traan geven.’
In andermans handen
Naast gelijkwaardigheid is betrouwbaarheid een belangrijke waarde in de omgang tussen mensen. Zeker in de zorg. Kan ik van de ander op aan? Als bewoner of cliënt lever je je uit aan een verzorgende. Dan is het waardevol als je weet dat de ander jou niet laat vallen, zowel letterlijk als figuurlijk. Betrouwbaar betekent ook dat je als cliënt de ervaring hebt dat je met respect behandeld wordt. Bijvoorbeeld tijdens het wassen. Je wilt als een mens, als een persoon benaderd worden, niet als een object van schoonmaak. Dat vraagt van de verzorgende inlevingsvermogen en fijnzinnigheid.
Als een verzorgende zich om een cliënt bekommert zal zij of hij deze met schroom benaderen. Dat schept ruimte voor deze unieke mens. Als cliënt geef je je over in andermans handen. Je hoopt en vertrouwt erop dat andermans handen staan voor: • Open armen. Je wordt benaderd zonder voorwaarden vooraf. • Therapeutische handen. Dat wil zeggen: de verzorgende verstaat haar of zijn vak, is deskundig. Dat geeft vertrouwen. • Pedagogische handen. De verzorgende is erop gericht om de cliënt weer los te laten als dat kan. Dat geeft de cliënt zo veel mogelijk vrijheid.
Veilig en saamhorig
Veilig zijn betekent dat je je veilig voelt. De omgeving is zodanig dat een bewoner of cliënt zich beschermd voelt. In bovengenoemde brochure staat een voorbeeld van een verzorgende die een bewoner heel lijfelijk veiligheid biedt: ‘Ik kom vanochtend bij een mevrouw die er vaak gespannen bij ligt en de ogen vaak dicht heeft. Ik wieg haar in een deken. Eerst merk ik geen reactie. Dan buig ik over mevrouw heen en wieg haar met mijn eigen lichaam. Nu zie ik wel een reactie. Mevrouw doet haar ogen open, volgt de bewegingen en raakt meer ontspannen. Waarschijnlijk is er op deze manier meer houvast voor haar en geeft het haar meer veiligheid en warmte.’
In de waarde solidariteit komt naar voren dat je er voor elkaar bent. Je bent met elkaar verbonden en steunt elkaar waar nodig. Dit geldt voor verzorgenden onderling, maar zeker ook voor cliënten, familie en vrijwilligers. In het samenspel tussen al deze mensen die in een zorgrelatie met elkaar te maken hebben is saamhorigheid van groot belang. Je deelt met elkaar en bent er voor de ander, ook als het minder goed gaat. Een bekende regel uit een gedicht van Lucebert zegt: ‘Alles van waarde is weerloos’. Alles wat werkelijk waardevol is – als het er in het leven écht op aankomt – is kwetsbaar. Je kunt het niet ‘pakken’, niet vasthouden. Je kunt het wel aanraken of er door aangeraakt worden. Die aanraakbaarheid maakt ons leven rijk. Gebruikte literatuur Frits de Lange, In andermans handen, Meinema 2011. ‘Mag ik even bij je zijn?’ Een bijzonder onderzoek in De Hoge Weide naar het welzijn van mensen met dementie in een vergevorderd stadium. Brochure SZMK 2013.
J. Aartsen
SZMK | Januari 2014
Woordzoeker M S O R S N R Q N A S J D T F E R N
O I Z L H I I A W G C C U L J S E O
M S I B I Q O E B E U M T T P N X C
A O T L E S A E A O S S S C J U S C
E H T T I E G S U E K E W E S A R H
R I S E S T I S I I N S O H G L O T
N D R R K O R G A R F Z G R C H R A
X B H F G S A P E A F E R R L E C F
L A J N M E R E F U L K W E E M U I
R M J D N K E I Z U M K N B L N J C
P N C E P C U A K S O H R M I X I F
E N S F P S O K O E E S A E W A U D
C S A X E N I E O A T E U C T L Z V
H T Q N T G H L E E T W M E N N E O
A S G B R S Z K R E J O S D E E I N
ZOEK DE 6 VERSCHILLEN
R I V R E D E A N A N O E N I O Y S
E O F T M S R A A K T R F O D N C A
A E G E B O O R T E S D M H S H S A
Zoek de volgende woorden: muziek sinterklaas december kaars geboorte woord vrede elkaar ster eten nieuwjaar gelukkig diner
SZMK | Januari 2014
Gezellige middag vanuit de cliëntenraad Woensdag 23 oktober jl. werd een themamiddag georganiseerd door de cliëntenraad van De Hassinkhof. Deze keer waren Tera en Gerrit Leuks uit Klein Dochteren uitgenodigd om op te treden. Vanaf 14.00 uur begon de zaal al mooi vol te lopen, want om 14.30 uur zou de voorstelling beginnen. Er was voor iedereen koffie of thee met een gebakje en daarna een drankje. Joop had lekkere hapjes gemaakt; die gingen er zeker wel in!
Tea en Gerrit lazen mooie, zelfgemaakte gedichten voor (in ’t plat) en ze brachten leuke (meezing) liedjes ten gehore. Gerrit schrijft deze verhalen en liedjes zelf en ze zijn allemaal in het Achterhoeks. De stemming zat er goed in en na de pauze zong Jan Elshof ook nog een paar deuntjes voor het publiek. Prachtig! Om 16.15 uur was de middag ten einde en werden Tera en Gerrit met een applaus bedankt. Al met al was het een gezellige middag. De cliëntenraad wil dan ook iedereen, maar vooral de bewoners, bedanken voor hun medewerking en gulle lach! Tot volgend jaar!
SZMK | Januari 2014
